Στάλιν εσύ που ανθίζεις τα σπαρτά

Δεν υπάρχει εαακίτης που να σέβεται τον εαυτό του και να μην έχει δει το Zeitgeist. Κι αν δεν το έχει δει, τότε δε σέβεται τον εαυτό του και κανονικά θα έπρεπε να διαγραφεί από το σχήμα. Η διαγραφή όμως θα τον δικαίωνε και θα τον έκανε ήρωα. Κι επιπλέον θεωρείται «σταλινική μέθοδος».

Φτάνουμε έτσι στην ουσία του σημερινού κειμένου που είναι ο σύντροφος με το μουστάκι, με αφορμή την επέτειο των γενεθλίων του, στις 21 δεκέμβρη. Αλλά για να πάμε στο ζουμί πρέπει να περάσουμε απ’ το Zeitgeist. Το οποίο σχεδόν κανείς εαακίτης δεν προφέρει σωστά, αλλά γι’ αυτό δεν χρειάζεται να σέβεται κανείς τον εαυτό του, ή να διαγραφεί.

Όλοι λοιπόν γνωρίζουν ότι τα χριστούγεννα είναι στην πραγματικότητα κάτι σαν ηλιούγεννα. Και ο λόγος για τον οποίο τα γιορτάζουμε στις 25 δεκέμβρη, είναι γιατί αυτή η μέρα βρίσκεται πολύ κοντά στο χειμερινό ηλιοστάσιο (21 δεκέμβρη) που σηματοδοτεί το μεγάλωμα της μέρας και την αντίστροφη μέτρηση για τον ερχομό της άνοιξης.

Στη σοβιετική σημειολογία βέβαια, το γλυκύ έαρ συνδέεται με το εικοστό συνέδριο, το νικήτα και το λιώσιμο των πάγων που άνοιξαν το δρόμο για την άνοιξη της πράγας και την ελληνική διάσπαση του 68’ που σε βάθος χρόνου έφερε την έαρ του κύρκου. Κι έτσι έκλεινε ένας διαλεκτικός κύκλος κι άνοιξε ένας νέος, φαύλος, με το κοινό πόρισμα του 88’ κι όσα ακολούθησαν την επόμενη τριετία.
Ο πάγος έλιωσε, ο δρόμος πλημμύρισε. Τα κάναμε μούσκεμα.

Ο ήλιος όμως είναι δεμένος σημειολογικά με το σύντροφο με το μουστάκι και κατά δεύτερο λόγο με τον ιλίτς το δεύτερο (δηλ το μπρέζνιεφ). Για τον οποίο ο ραφαηλίδης έγραψε ότι ήταν ένας δεύτερος στάλιν χωρίς αίματα, αλλά ο σοβιετικός κυριούλης λέει: θα ‘θελε. Δηλ πολύ θα ήθελε ο μπρέζνιεφ να είχε τις ικανότητες του στάλιν, αλλά δεν του έμοιαζε στο παραμικρό.

Εδώ κολλάει κι εκείνο το ποίημα που ‘χει αποστηθίσει ο κοντόχοντρος και το διαδίδει παντού, από συντονιστικά και συνελεύσεις, μέχρι και σε σκονάκια εξετάσεων.
Στάλιν εσύ που ανθίζεις τα σπαρτά…
Αλλά δε θυμάται τη συνέχεια και μας κόβει πάνω στο καλύτερο.
Αν κι ίσως να ταυτίζεται περισσότερο με τους στίχους του βαρδή: είσαι ο ήλιος που καίει την πατρίδα μου… και την επιδερμίδα μου (κι αυτή του κοντόχοντρου είναι εξαιρετικά ευαίσθητη).

Η προσωπολατρία δεν ενδείκνυται για τους κομμουνιστές. Αλλά δικαιούνται κι αυτοί να έχουν ένα θείο βρέφος (που φοίτησε και σε θεολογική σχολή όταν έγινε έφηβος) και τα δικά τους ‘κονίσματα. Για τα οποία χωριστήκαμε στα δύο το 91’, όπως στο βυζάντιο, σε εικονολάτρες κι εικονομάχους. Και νίκησαν ευτυχώς οι ορθόδοξοι γιατί αλλιώς δε θα είχε μείνει τίποτα όρθιο, στους καιρούς της ισοπέδωσης που ζούμε.

Συνεχίζουμε στο ίδιο ύφος, με τους στίχους του μιχάλκοφ.

Κι αν πληγωθείς από βόλι πικρό
Κι όταν σιμά σου γροικάς το χαμό
Σφίξε τα δόντια, τα μάτια στητά
Τ’ άγιο του τ’ όνομα πες το γλυκά
Θάρθει κοντά εκείνος βοηθός
Θες σαν ποτάμι μπορεί και σαν Φως
Όμως θαρθεί! Κι όταν γι’ άθλο, γερά
Σφίγγουν το χέρι σου χέρια πολλά
Ξέρε πως μέσα στο σφίξιμο αυτό
Κείνου το χέρι θα νιώσεις ζεστό.

Το ποίημα αυτό φέρει τίτλο Τ’ όνομα τ‘ αρχηγού και το βρίσκουμε στο αναγνωστικό της δ’ τάξης για τα παιδιά των ελλήνων που βρέθηκαν στην υπερορία. Στο αλφαβητάρι της πρώτης τάξης μπορεί να βρει κανείς ένα μικρό πεζό για το σύντροφο με το μουστάκι:

Όλοι οι εργαζόμενοι αγαπούν μ’ όλη τους την καρδιά το σύντροφο στάλιν. Ο στάλιν αγαπάει πολύ τα παιδιά και φροντίζει πολύ για να ζουν ευτυχισμένα.
Πέρασα χώρες, πολιτείες και χωριά, που τα φώτιζε ο ήλιος κι η χαρά. Και ρωτούσα: -Πού ζει ο στάλιν, παιδιά μου;
Κι ο καθένας μ’ απαντούσε: -Στην καρδιά μου!
Πήγα και σε χώρες σκλαβωμένες. Πήγα και στην χώρα τη δική μας! Και μου είπανε: -Ζει μέσα στην ψυχή μας!

Στο αναγνωστικό της έκτης –του 54’- βρίσκουμε κι ένα ελληνικό μοιρολόι.

Βογγά κι αστράφτει ο ουρανός και σειέται ο πάνω κόσμος
Μεσοπελάγου στάθηκε καλάρμενο καράβι
«Γι’ ανέβα βρε ναυτόπουλο στο μεσιανό κατάρτι
και δες τι νάν’ η συφορά που πλάκωσε τον κόσμο;»
Ανέβη το ναυτόπουλο στο μεσιανό κατάρτι
κ’ είδε θολό τον ουρανό κ’ η μέρα αργούσε ακόμα…
Ο ουρανός –εσύναξε στις δέκα παραδέκα-
ο ουρανός εσύναξε τα’ αστέρια τ’ ένα μ’ ένα:
-Εχ, ουρανέ τι μάζεψες τα λαμπερά σου τ’ άστρα;
Τι ναν’ τα κάνω τ’ άστρα μου το πιο λαμπρό μου λείπει
Κ’ η μέρα στάθηκε κι αυτή –στις δέκα παραδέκα-
Κ’ η μέρα στάθηκε κι αυτή δε λέει να ξημερώσει:
-Μέρα γιατί δε βιάζεσαι και συ να ξημερώσεις;
-Τι να το κάνω να βιαστώ μια κ’ έχασα τον Ήλιο.
(…) Ο Καπετάνιος πέθανε!... Ο Καπετάνιος πάει!...
Πάει το Αστρί κι ο Φάρος μας! Τις άγκυρες στο φούντο
Ο Καπετάνιος πέθανε!... Ο Καπετάνιος πάει!

Η συχνή επανάληψη της ώρας (δέκα παρά δέκα) παραπέμπει στην ώρα που ξεψύχησε ο στάλιν.
Η μποντίλα στέκεται με ειρωνεία στους χαρακτηρισμούς που αποδίδονται στο στάλιν. Παρουσιάζεται στο ποίημα ως Ήλιος, Ποτιστής του κάμπου, Αστρί και Φάρος, το πιο Λαμπρό Αστέρι, όλα γραμμένα με κεφαλαία. Εδώ βγάλαμε τη βουγιουκλάκη το πιο λαμπρό αστέρι κι αυτήν την πείραξε ο στάλιν.

Αυτά όμως αλλάζουν μετά το 54’ στα πλαίσια της αποσταλινοποίησης.
Στο αναγνωστικό της δ’ του 62’ παρατίθεται ένας θρύλος του λαού του τατζικιστάν, το γαλάζιο χαλί.
Έπειτα ο καπνός σκορπίστηκε, η φωτιά έσβησε και στη γη άρχισαν να δουλεύουν ελεύθεροι άνθρωποι Κι ο ραχίμ είδε πως πρασίνιζαν οι κάμποι, πως άνθιζαν οι κήποι κι υψώνονταν γαλάζιες πολιτείες.

Το αναγνωστικό του 62 σταματάει εδώ, ενώ αυτά του 51 και του 53 συνεχίζουν.
Και τότε έδωσαν στους ανθρώπους έναν καινούριο νόμο.
Έτσι τέλειωσε το τραγούδι του ο τραγουδιστής.
Κι έπειτα έκλαψε για Τρίτη φορά ο ραχίμ την ημέρα εκείνη.
-Γιατί κλαις; Τον ρώτησαν οι χωρικοί.
-Κλαίω, από ντροπή, γιατί όλα αυτά τα χρόνια δεν ήμουν μαζί σας. Αλλά πέστε μου, σας παρακαλώ, ποιος είναι ο μεγαλύτερος απ’ όλους τους μεγάλους ανθρώπους που μας έδωσε τον καινούριο νόμο του κόσμου;
Έχεις δίκιο πατέρα, είπε η κόρη του. Είναι ο μεγαλύτερος μέσα στους μεγαλύτερους, που έδωσε τον καινούριο νόμο στον κόσμο. Και τ’ όνομά του είναι: Στάλιν.

Τα σχολικά βιβλία φαίνονται να δικαιώνουν με τις αναφορές τους τη θεωρία των αλτουσεριανών για τους ιδεολογικούς μηχανισμούς του κράτους. Δεν ξέρω όμως αν υπάρχει κι αντίπαλο δέος με κάποια ανάλυση για το ιδιότυπο επιχειρηματικό πανεπιστήμιο στον κρατικό καπιταλισμό της σοβιετίας, από τις υπόλοιπες συνιστώσες του χώρου.

Όλα αυτά μπορούμε να τα βρούμε σε ένα βιβλίο από τις εκδόσεις μεταίχμιο. Συγγραφέας είναι η μαρία μποντίλα (!) που μελέτησε από αστική σκοπιά τα σχολικά βιβλία αυτών των παιδιών κι είχε την τύχη να κάνει τη διδακτορική της διατριβή βιβλίο, με τον καλτ τίτλο: Πολύχρονος να ζεις μεγάλε στάλιν! Φράση παρμένη από το ποίημα του δ.ρεντή με τίτλο: για τη γιορτή σου σύντροφε στάλιν.

Πολύχρονος να ζεις Μεγάλε Στάλιν
τη Νίκη, που σμιλεύεις να τη δεις,
τους πόθους μας ν’ αράζουν σ’ ακρογιάλι
και την ειρήνη ανάμεσά μας να χαρείς.

Μήπως όμως αυτή η λαϊκή εξύμνηση αφορά μόνο τα αναγνώσματα της παιδικής ηλικίας;

Πολυσέβαστέ μας πατέρα, δάσκαλε κι οδηγητή, (…)
η υποστήριξη που βρίσκει το κίνημά μας από τη σοβιετική ένωση, τις λδ, όλα τα κκ και την προοδευτική ανθρωπότητα, έχουν πείσει το λαό μας ότι ο μεγάλος στάλιν είναι και μαζί μας, γιατί ο αγώνας είναι δίκαιος κι αυτό αποτελεί την πιο γρανιτένια εγγύηση και στερεώνει ακλόνητα την πίστη μας ότι παρ’ όλες τις δυσκολίες και τα εμπόδια, η τελική νίκη θάναι δική μας.
Γιατί όπου ΣΤΑΛΙΝ εκεί και ΝΙΚΗ.
Ζήτω ο καλύτερος φίλος και δάσκαλός μας, αρχηγός των εργαζομένων όλου του κόσμου, ο στάλιν.

Μήνυμα της 3ης συνδιάσκεψης του κκε –αυτή που ασχολήθηκε με τα πρώτα συμπεράσματα από τον «εμφύλιο» και εκκαθάρισε βαφειάδη και παρτσαλίδη. Η παραπομπή της μποντίλα είναι σε μια έκδοση του 88’ από το γλάρο. Θα ψάξω να δω αν υπάρχει και στην καινούρια από τη σύγχρονη εποχή.

Είναι ανόητο να πιστεύει κανείς ότι η προσωπολατρία έρχεται κατά παραγγελία από έναν ηγέτη. Οι λαοί της σοβιετίας κατέβασαν το θεό τους από τον ουρανό στη γη κι έπαιρναν δύναμη για να κάνουν θαύματα, σαν την αντιφασιστική νίκη, που ήταν τόσο σημαντική, όσο κι ο πανθεϊσμός του σπινόζα από φιλοσοφική άποψη.

Η προσωπολατρία έχει να κάνει με το επίπεδο της συνείδησης ενός λαού και για την εποχή που μιλάμε ήταν περίπου αναπόφευκτη. Ένας άλλος ήρωας του σύντομου εικοστού αιώνα των επαναστάσεων, ο γκεβάρα, απέφευγε συστηματικά τέτοιες εκδηλώσεις λατρείας. Κάτι που δεν απέτρεψε ωστόσο τους χωρικούς της κούβας να τον λατρεύουν σα θεό μετά θάνατον και να πιστεύουν ότι έχει αναστηθεί και βρίσκεται σε κάποια βουνοκορφή της σιέρα μαέστρα. Όταν εξαντλούνται οι ελπίδες στον πραγματικό κόσμο, μόνο η μεταφυσική μπορεί να δώσει άμεση διέξοδο.

Το ζήτημα είναι αν ο ηγέτης καλλιεργεί επίτηδες αυτές τις τάσεις ή φροντίζει για την εξάλειψή τους. Η μποντίλα παραθέτει δύο ενδεικτικά αποσπάσματα από κείμενα του στάλιν. Το ένα είναι απάντηση στην επιστολή ενός κομματικού μέλους.

Μιλάτε για αφοσίωσή σας σε μένα. Μπορεί να σας ξέφυγε αυτή η φράση. Μπορεί.. Αν όμως δεν είναι μια τυχαία φράση, θα σας συμβούλευα να πετάξτε στο καλάθι των αχρήστων την αρχή της αφοσίωσης σε πρόσωπα, δεν είναι κάτι το μπολσεβίκικο. Μη συγχέετε την αφοσίωση στην εργατική τάξη το κόμμα της, το κράτος της με αυτό το ευτελές κι άχρηστο διανοουμενίστικο μπιχλιμπίδι.

Το δεύτερο είναι προς τους συγγραφείς των αφηγήσεων για τα παιδικά του χρόνια.
Τάσσομαι κατά. Το βιβλίο έχει την τάση να εμφυτεύσει στη συνείδηση των παιδιών τη λατρεία των αρχηγών, των αναμάρτητων ηρώων. Αυτή είναι επικίνδυνη, εσέρικη θεωρία. Οι μπολσεβίκοι απαντούν ότι ο λαός φτιάχνει τους ήρωες. Σας συμβουλεύω να κάψετε το βιβλίο αυτό (φλεβάρης 38’).

Η μποντίλα πάντως δεν ξεχνά να συμπληρώσει ότι αυτή ήταν η εικόνα στα επίσημα γραπτά του για να συντηρήσει το μύθο του σεμνού ηγέτη, ενώ στην πραγματικότητα επέτρεπε τέτοιες καταστάσεις και ενίοτε τις υποδαύλιζε.

Ομολογώ πως δεν ήταν πολύ έξυπνο να ανοίξω στο τέλος ενός τόσο μεγάλου κειμένου το –ακόμα πιο μεγάλο- θέμα της προσωπολατρίας. Θα πω απλώς κάτι τελευταίο υπαινικτικά, αντί επιλόγου.

Στη ζωή του ο καθένας από εμάς έχει δεχτεί κατά καιρούς διάφορα κοπλιμέντα που τον έφεραν σε αμηχανία. Ο κανόνας λέει ότι τα πιο εγκωμιαστικά ήρθαν από αυτούς που τελικά δεν τα πίστευαν. Σκεφτείτε το, ο καθένας για τον εαυτό του, κι ύστερα κάντε και τις απαραίτητες προεκτάσεις στο θέμα μας.

Σκέψεις του συ(νει)ρμού

Το πρόβλημα με τις κηδείες είναι ότι δε μπορείς να διαλέξεις τη φωτογραφία που θα βάλουν στον τάφο σου. Επιλέγουν οι άλλοι αυθαίρετα χωρίς να σε ρωτήσουν αν σου αρέσει ή αν προτιμάς κάποια άλλη.

Αλλά με τους χώρους κοινωνικής δικτύωσης υπάρχει σαφές πλεονέκτημα και το πρόβλημα μοιάζει να λύνεται. Τώρα επιλέγεις ως ζωντανός νεκρός τη φωτογραφία που σου αρέσει στο προφίλ σου και μπορείς να δεις εν ζωή (λάιβ) τις αφιερώσεις που αφήνουν στην πλάκα σου οι τεθλιμμένοι φίλοι σου.
Άσε που στους διαδικτυακούς τάφους που βάζουμε τις ζωές μας οι φωτογραφίες δεν κιτρινίζουν ποτέ, μόνο η δημοσιογραφία. Αλλά από τη στιγμή που είμαστε ζωντανοί νεκροί, αυτό δε μας απασχολεί άμεσα. Στη μετά θάνατον ζωή οι άγγελοι δεν έχουνε καν φύλο κι η βασική αντίφαση είναι το φιλιόκβε. Το θέμα είναι αν υπάρχει ζωή πριν τον θάνατο.

Το πρόβλημα με τις φωτογραφίες είναι πως βγαίνουν νεκρές και ψεύτικες, χωρίς ζωή και κίνηση –κι ας πιστεύουν το αντίθετο κάτι φυλές στην αφρική. Θέλουν να πιάσουν μαζί με τον πάριο τη στιγμή που περνάει και χάνεται, αλλά το πολύ να φυλακίσουν τις ζωές τίποτα ιθαγενών μέσα σε οικογενειακά άλμπουμ.
Ψέματα της στιγμής, σαν δημοσκόπηση, διατυπωμένα έτσι που κανείς να μην ξεφύγει και πει την αλήθεια που κρύβεται πίσω από φορεμένα χαμόγελα.

Τα ‘κονίσματα μέσα από τάφους με σφυροδρέπανα, σε κοιτάν σαν τον ρόμπιν γουίλιαμς και σου ψιθυρίζουν carpe diem, γιατί εμείς δεν προλάβαμε. Κι εσύ, ένας ζωντανός νεκρός που ακούει ψίθυρους από φωτογραφίες που τον κοιτάνε με τη μελαγχολία της στερνής γνώσης που δε μπορεί να διορθώσει τίποτα. Παίρνεις το βάρος της λύπης τους για δικό σου και τις παρηγορείς: κι εμείς εδώ θα ζήσουμε πολύ χειρότερά σας.

Τα βιντεάκια είναι πιο ζωντανά γιατί δείχνουν τις μάζες σε κίνηση.
Αλλά από τότε που βγήκαν στη μαζική παραγωγή, οι μεγάλες στιγμές σπανίζουν. Παλιά, όταν συνέβαινε κάτι σπουδαίο, ο κόσμος το ζούσε, δε σταματούσε να τραβήξει με το κινητό του. Σήμερα χρειάζεται μάρτυρες μπας και πείσει τον εαυτό του και μπαίνει στο κυνήγι αποδείξεων που θα τεκμαίρουν την ευτυχία του. Πόσο να είναι το αφορολόγητο για τους δυστυχισμένους;
Δεν είναι τυχαίο που υπάρχουν ελάχιστα βιντεάκια από το δεκέμβρη, αλλά φτιάχτηκαν ένα σωρό γι’ αυτόν εκ των υστέρων.

Οι χώροι κοινωνικής δικτύωσης λοιπόν είναι προυντονικές ομοσπονδίες ανθρώπων με τυπική κοινωνικοποίηση, που δικτυώνονται μέσω ίντερνετ για να μη μείνουν εκτός κοινωνικού ιστού. Δεν ξεφεύγουν απ’ την αποξένωση του συστήματος, αλλά τη διαχειρίζονται εντός του.

Τα δίκτυα μας ρίχνουν κατευθείαν στα δίχτυα της ασφάλειας κι από εκεί φακελωμένους στον κοινωνικό καιάδα χωρίς δίχτυ ασφαλείας. Όλη η ζωή είναι ένα γκραν σάλτο μορτάλε μέχρι να βρούμε τον πάτο.

Ο ανδρουλάκης γράφει στο Μετά ότι ο φλωράκης του θύμιζε κάτι μεγάλους βράχους στην κρήτη που ενέπνεαν σεβασμό, αλλά ήταν ακίνητοι και δεν εξελίσσονταν. Ο χαρίλαος ήταν ιδεολογικός ροκάς –επί το ελληνικότερο βράχος- που πέρασε μισή ζωή στους βράχους και στις φυλακές γιατί αρνήθηκε να προδώσει τις ιδέες του. Κι ο μίμης κινούμενη, ιδεολογική άμμος που καταπίνει αξίες κι ιδανικά κατά το δοκούν και συμφέρον. Καλύτερα βραχεία ζωή σα βράχος, παρά μίμης που τον φτύνουν και (από άμμος) γίνεται λάσπη στον ανεμιστήρα.

Ιδού το νέο κύμα της πολιτικής που διαβρώνει από μέσα τους βράχους και προκαλεί μικρές διασπάσεις μες στη φαινομενική τους ακινησία.
Έκτοτε έμεινε στις διασπάσεις μας το φετίχ με τις πέτρες κι ενώνονται με όσους τις πετάνε βάζοντας το δικό τους λιθαράκι στην προβοκάτσια ενάντια στο περιπατητικό μας κίνημα.
Πετραδάκι-πετραδάκι για τα σένα το ‘σπασα.

Το δίλημμα σήμερα για κάθε αγωνιστή είναι ξεκάθαρο: ή με τις πέτρες ή με τους βράχους. Όσο πιο μικρή είναι η πέτρα τόσο πιο μεγάλη η πιθανότητα να διαβρωθεί κι άλλο και να γίνει άμμος. Τα βότσαλα του εξωκοινοβουλίου το κατάλαβαν κι είπαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους, αλλά αντί για τείχος τους βγήκε το μεταμοντέρνο ψηφιδωτό της ανταρσύα.

Κι ο βράχος; Έχει ανοσία στη διάβρωση; Όχι βέβαια.
Κάθε κόκκος άμμου ήταν κάποτε βράχος, από εκεί ξεκίνησε. Είναι νομοτέλεια να συνεχίσει να φτιάχνει άμμο, αλλά βασικά παραμένει βράχος.
Αυτή είναι η διαλεκτική της κομματικής οικοδόμησης.

Επιστροφή στο βαγόνι. Το τρένο ξεκινά. Ή μήπως όχι; Κάτι κινείται στο παράθυρο. Εμείς είμαστε ή οι απέναντι; Κι αν είναι οι άλλοι που πάνε πίσω και νομίζουμε ότι πάμε μπροστά;
Ο χώρος με έχει κάνει καχύποπτο και κάνω περίεργους συνειρμούς.

Κοιτάω τους απέναντι. Κι αυτοί με την άγνοια στα μάτια. Άντε και ξεκίνησαν σάμπως ξέρουν πού πάνε; Η κίνηση είναι το παν, ο προορισμός δεν είναι τίποτα.

Η κίνηση είναι κάτι σχετικό, σαν την ζωή πριν τον θάνατο. Μπορεί να τρέχεις πάνω κάτω και να μένεις πάντα στο ίδιο σημείο, μπρεζνιεφικά στάσιμος και κατ’ ουσίαν ακίνητος σε σχέση με τον τελικό μας σκοπό.

Μια παλιά μετάφραση είχε τον καλτ τίτλο: ιμπεριαλισμός ο τελευταίος σταθμός του καπιταλισμού. Άντε λοιπόν γιατί δεν ξεκινάμε επιτέλους; Πότε θα φτάσουμε;
Από τότε που χάσαμε το τρένο της ετε έχουμε κολλήσει σε αυτό το διαβολοσταθμό. Και μείναμε να βλέπουμε τα άλλα τρένα να περνούν και τον οσε να διαλύεται.
Κάνε κάτι λοιπόν να φτάσω το τρένο…

Τα εμβλήματα του κομμουνισμού

Η νεοταξίτικη ορθογραφία αντικαθιστά το δίφθογγο μβ με δίψηφο φωνήεν (γκ) και μας ταυτίζει με το (όχι και τόσο) νόθο παιδί της, το φασισμό.
Η προπαγάνδα της μπορεί να πείσει μόνο πολιτικά αναλφάβητους, αλλά αυτοί όσο πάει και πληθαίνουν. Το απολιτίκ είναι η μάστιγα του αιώνα μας.

Το πλέον κλασικό έμβλημα είναι το σφυροδρέπανο, σύμβολο ενότητας της εργατικής τάξης με την αγροτιά. Βέβαια τα ράσα δεν κάνουν τον παπά, ούτε και τα σφυροδρέπανα τους κομμουνιστές (να τα ακούει κι η κε του μπλοκ). Αν αρνείσαι όμως εξ αρχής τα ‘κονίσματα, που ‘λεγε κι ο χαρίλαος, τι σόι παπάς θα γίνεις;

Πιο βέβηλοι βέβαια [παρήχηση] είναι οι ρασοφόροι που τα αποδέχονται στα λόγια και τα μαγαρίζουν με πράξεις. Οι άλλοι τουλάχιστον είναι ειλικρινείς άθεοι κι ας συγχέουν την καθοδήγηση με την κατήχηση (το κόμμα με μοναστήρι, τους συντρόφους με ποίμνιο κι άλλα πολλά που θα δούμε ξεχωριστά σε άλλο κείμενο).

Πέρα από την κλασική εκδοχή δύο είναι οι διασκευές που διεκδικούν τον τίτλο του απόλυτου red symbol.
Το διαβητόσφυρο της DDR που δίνει έμφαση στη συμμαχία με τη διανόηση πριν καν προκύψει το ζήτημα της ετε (πολύ μπροστά οι γερμανοί σύντροφοι).
Και το μπυροδρέπανο του κομπάσο από το γκράνμα που αντικαθιστά το σφυρί με το μπουκάλι της άμστελ και ανοίγει νέους ορίζοντες.

Άνοιγμα στο λούμπεν στοιχείο και τους μπεκρούλιακες, που θα ψηφίζουν το κόμμα, γιατί έτσι σας αρέσει. Άδειασμα των αναρχικών, αφού πλέον η μόνη λύση θα ‘ναι δρεπάνι και μπουκάλι. Μέτωπο κατά της περεστρόικα και της αντιαλκοολικής εκστρατείας επί γκόρμπι.

Η μόνη εκδοχή που διεκδικεί δάφνες μεγαλύτερης ορθοδοξίας από την πρώτη είναι το αστροσφυροδρέπανο που είχε στη σημαία της η σοβιετία και το έχουν κρατήσει και τα μουλού. Δεδομένης της ομοιότητας του δρεπανιού με ημισέληνο, το όλο σκηνικό φέρνει κάπως σε έναστρο ουρανό, ενδεικτικό του πόσο ρομαντικοί είναι οι κομμουνιστές, ενίοτε και με τη φιλοσοφική έννοια (αν μιλάμε για σοσιαλισμό και σοβιετία).

Έναστρο ουρανό θυμίζει κι η σημαία της λδ της κίνας (χωρίς φεγγάρια και σφυροδρέπανα). Το μεγάλο αστέρι συμβολίζει την εργατική τάξη και τα μικρά γύρω του τις υπόλοιπες κοινωνικές τάξεις που συμμετέχουν στη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Ένα εξ αυτών αντιστοιχεί στην εθνική αστική τάξη (ένα λάθος που το κάναμε μαζί με τους κινέζους).

Ωστόσο μόνο οι θρυλικοί ποσαδίστας συνέλαβαν πλήρως το νόημα της σημειολογίας. Είδαν στο διάστημα το νέο επαναστατικό υποκείμενο και στον (ταξικό) πόλεμο των άστρων τη διαλεκτική συνέχεια της τριλογίας του μαρξ για την ταξική πάλη στη γαλλία.

Οι άλλοι τροτσκιστές αντί για αστέρι χρησιμοποιούν το τεσσάρι απ’ τη διεθνή τους κι από την κομιντέρν αναγνωρίζουν μόνο τα τέσσερα πρώτα συνέδρια, σαν φανατικοί της θύρας τέσσερα. Οι υπογραφές στους τοίχους Ζε -4- και Αμπαλαέα -4- έχουν κατά βάθος φλογερά διεθνιστικά κι αντισεξιστικά μηνύματα.

Στους παραδοσιακούς τριτοδιεθνιστές δε μένει παρά να συνταχθούμε με τον σούπερ τρία που είναι ό,τι πιο κοντινό υπάρχει στην κομμουνιστική πειθαρχία κι οργάνωση. Ένας οπαδικός σύνδεσμος νέου τύπου, απέναντι στα άναρχα κι αναρχίζοντα λεφούσια με τους μπαχαλάκηδες παοκτζήδες.

Επιστρέφοντας στο αστέρι, βλέπουμε ότι εκτός από τη λαϊκή δημοκρατία της κίνας παρουσιάζεται αυτόνομα και σε άλλες αδελφές χώρες (λδ βιετνάμ, πιο παλιά η γιουγκοσλαβία με τον ερυθρό αστέρα κ.ά.).
Ο επιθετικός προσδιορισμός αδελφές μπροστά απ’ τις χώρες μπορεί να νοηθεί και σεξιστικά για να υποδηλώσει το διττό χαρακτήρα αυτών των κοινωνιών. Καπιταλιστική φύση σε σοσιαλιστικό σώμα που ασφυκτιά και καταπιέζεται φορώντας κομματικούς μανδύες που τη σκεπάζουν (το κομμουνιστικό αντίστοιχο της μπούρκας).

Το αστεράκι βέβαια έγινε παγκοσμίως γνωστό από τον μπερέ του τσε, του γιατρού αγωνιστή που στην πορεία συνειδητοποίησής του συνάντησε τον μαρξισμό και πιο μετά τους σοβιετικούς.
Συνήθως στον αντι-ιμπεριαλιστικό τρίτο κόσμο συνέβαινε το ανάποδο. Πρώτα γίνονταν φίλοι της χώρας των σοβιέτ και μετά κομμουνιστές. Κι όταν εξέλειψε η πρώτη, δεν υπήρχε ανάγκη πια να δηλώνουν το δεύτερο.

Απ’ τον γκεβάρα τσίμπησε το αστέρι κι ο χώρος των εαακ.
Κράτησε το αστέρι και τους κινηματικούς αστέρες κι έχασε τα υπόλοιπα (μαζί με την κομμουνιστική προοπτική). Αποστασιοποιήθηκαν μπρεχτικά από τις σιδερένιες νομοτέλειες που κατέρρευσαν και κατέληξαν στον κύκλο με τον κεραυνό που δείχνει τα αστραπιαία χτυπήματα των κομάντο που καίγονται για να γίνουν τα σκοτάδια φως.
Άλλο αν δε φαίνεται φως στο τούνελ και μείναμε μόνο καμένοι σύντροφοι. Όχι άλλο κάρβουνο…

Σε ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης, η αστραπή θα μπορούσε να συμβολίζει τη φόρμουλα του λένιν για εξηλεκτρισμό και εξουσία του κκ. Αλλά ο χώρος έχει αλεργία στα κάπα (κόμματα), ειδικά όταν είναι δύο στη σειρά (κκ).
Κι επειδή η αριστερά είναι κλειστός κύκλος και γνωριζόμαστε μεταξύ μας, όλοι ξέρουν πού παραπέμπει η αστραπή κλεισμένη σε κύκλο. Αυτά είναι αλφαβήτα (χωρίς το βήτα, κλεισμένη σε κύκλο).

Στο δεύτερο και τελευταίο μέρος του θα γίνει μια σύντομη εισαγωγή στην κομμουνιστική σημειολογία στον χώρο των κόμικ. Το κείμενο –αν και ανολοκλήρωτο- είναι αφιερωμένο στις πολιτιστικές ομάδες των εστιών του καποδιστριακού στην αθήνα και πιο ειδικά στην τάξη των ισπανικών.

Συνεχίζεται…

Αποκατάσταση

Την κυριακή που μας πέρασε συμπληρώθηκαν 17 χρόνια από την πολιτική κηδεία του νίκου ζαχαριάδη στο πρώτο νεκροταφείο αθηνών. Εκεί όπου -σύμφωνα με το ρεπορτάζ συντάκτη γνωστής αστικής φυλλάδας- παρουσία της ηγεσίας του κκε, ακούστηκε το σύνθημα "Στάλιν ζεις εσύ μας οδηγείς".

Αν οι πληροφορίες είναι σωστές, το γεγονός είναι συγκλονιστικό. Γιατί αν αφαιρέσουμε 17 χρόνια φτάνουμε στο έτος 1991. Όπου κανονικά ταιριάζει το αντώνυμο του σωτήριος, κι όποιος έχει κάποια ιδέα σχετικά ας τη συνεισφέρει.

Οκτώβρης 91.
Είμαστε δυο μόλις μήνες πριν τον επιθανάτιο βρόγχο της εσσδ, την τυπική ληξιαρχική πράξη θανάτου της.
Χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα. Όπου μάνα η μαμά πατρίδα σοβιετική ένωση που χάνουμε για πάντα και παιδιά τα ορφανά της που φεύγουν μαζικά από το κόμμα. Άλλοι στον συν κι άλλοι στο σπίτι τους.
Η ιστορία φτάνει σε τέλμα που πολλοί αστοί βιάστηκαν να βαφτίσουν τέλος της. Δεν τελειώνει βέβαια. Αλλά η εξέλιξή της μοιάζει να σταμάτησε στα τέλη του 80. Κι εμείς ακόμα ψάχνουμε τον πάτο στο πισωγύρισμα.

Οι πολιτικοί ηγέτες κοιμούνται κομμουνιστές και ξυπνάνε θιασώτες της αγοράς και της δημοκρατίας της.
Τα ΚΚ χάνουν τον μπούσουλα, απαρνούνται κονίσματα και σύμβολα, μεταλλάσσονται. Το κκε δείχνει χαρακτήρα και κρατάει. Τη στιγμή που οι άλλοι μεταλλάσσονται σε σοσιαλδημοκράτες νέας κοπής, η δική του μετάλλαξη βγάζει και λίγο ναρ.

Μες στον κακό χαμό, το κριτήριο των μαζών για άλλη μια φορά είναι αλάνθαστο. Δυο μήνες πριν πέσει η αυλαία, ξέρουν ήδη τον δολοφόνο. Τέσσερα χρόνια πριν βγάλει το κόμμα τα πρώτα συμπεράσματα, έχουν βγάλει ήδη τα δικά τους. Κι αποκαθιστούν άτυπα τον σύντροφο από ατσάλι πριν από οποιαδήποτε κομματική συνδιάσκεψη.
Και όχι απλά κι αόριστα τον σύντροφο με το μουστάκι, αλλά το σύστημα και την χώρα που αντιπροσώπευε.
Τη στιγμή που όλα τα 'σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά...
Ρίγος...

Επτά χρόνια πριν, κάποιος φίλος μου και βασικός αναγνώστης του μπλοκ, αρνούνταν πεισματικά να ενδώσει στην πίεση να μπει στην κνε κι έπαιζε φουλ άμυνα. Η καλύτερη άμυνα βέβαια ήταν να στείλει τη μπάλα στην εξέδρα κάνοντας χαβαλέ. Έτσι, μεταξύ άλλων μου έλεγε ότι θα έδινε βιογραφικό όταν το κόμμα αποκαθιστούσε τον ζαχαριάδη.

Έκτοτε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι (αν και ο φίλος μου παραμένει ασόβαρος και... ανοργάνωτος). Αυτός έχει ξεχάσει την αστεία δικαιολογία του κι εγώ πλέον δε μπορώ να τον βάλω πουθενά, ακόμα κι αν ήθελα.
Αλλά απάντηση σε αυτό που μου έλεγε ούτε και σήμερα μπορώ να δώσω υπεύθυνα.
Αποκατέστησε το κόμμα τον νίκο ζαχαριάδη;
Έλα ντε. Ιδού η απορία...

Για το τυπικό της υπόθεσης έχω ακούσει γνώμες που διίστανται.
Η κυρίαρχη άποψη είναι ότι η αποκατάσταση αυτή δεν έγινε ποτέ. Και η μειοψηφούσα λέει ότι η παρουσία της ηγεσίας του κόμματος στην κηδεία του ζαχαριάδη λειτούργησε τρόπον τινά εν είδει αποκατάστασής του.
Το πιο εκπληκτικό είναι ότι τυπικά η μία εκδοχή δεν αποκλείει την άλλη...

Ακόμα όμως κι αν ισχύει η δεύτερη εκδοχή... Αρκεί αυτό;
Αρκεί μια τέτοιου είδους αποκατάσταση σε έναν ηγέτη που σφράγισε με την παρουσία του -ακόμα και με την απουσία του- τη σημαντικότερη περίοδο του κόμματος;
Η απάντηση προφανώς είναι όχι.
Συν τοις άλλοις τέτοιες μετά θάνατον αποκαταστάσεις έχουν λιγότερη αξία, κινούμενες ελαφρώς και στη λογική του "ο νεκρός δεδικαίωται".
Υπάρχουν όμως και ελαφρυντικά. Ας δούμε πρόχειρα τρία από αυτά.

-όσο πιο μεγάλος είναι ένας ηγέτης τόσο πιο αθόρυβα γίνεται η αποκατάστασή του. Άγραφος νόμος για σοβιετικούς και σοβιετόφιλους.
-για τους συγγενείς και τους φανατικούς οπαδούς του ζαχαριάδη -και του όποιου ζαχαριάδη- καμιά αποκατάσταση δεν θα ήταν αρκετή. Όχι όσο γίνεται κριτικά, αντί με τον ν.ζ. -νεκραναστηθέντα- καβάλα στ' άλογο.
Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου οι συγγενείς έχουν μάλλον δίκιο να διαμαρτύρονται (πχ περίπτωση πλουμπίδη, που έγινε με απόφαση του ΠΓ του υπό παρανομία κόμματος, χωρίς την απαιτούμενη δημοσιότητα).
-πιο σημαντική από το τυπικό κομμάτι είναι η ουσιαστική αποκατάσταση.
Αυτό εν μέρει είναι ζήτημα πολιτικής ερμηνείας αν έχει γίνει ή όχι. Αντικειμενικά όμως και ο στάλιν και ο ζαχαριάδης χαίρουν σήμερα γενικότερης εκτίμησης στις τάξεις του κόμματος από το σύνολο των μελών του.
Και μόνο τα αναρχικά συνθήματα για σκοτάδι κτλ αρκούν να ατσαλώσουν κνίτικες συνειδήσεις απ' την ανάποδη.

Κλείνω το σημείωμα με τρία ακόμη σημεία πάνω στο ζήτημα.
-η αποκατάσταση του πλουμπίδη έγινε στα πλαίσια της αποζαχαριαδοποίησης, της ελληνικής εκδοχής της αποσταλινοποίησης (σ.σ: ωραία γλώσσα τα ελληνικά).
Δε σημαίνει ότι ήταν λάθος. Ουσιαστικά όμως αναγνωρίζει ευθύνες του ζαχαριάδη για το θέμα αυτό.
Από αυτή την άποψη το να αποκατασταθεί σήμερα ο ζαχαριάδης θα ήταν κάπως αντιφατικό. Κατά τη γνώμη μου όμως αναγκαίο.

-οι αποκαταστάσεις και οι επανατοποθετήσεις για παλιότερα ιστορικά ζητήματα είναι μεγάλο ζήτημα.
Κι εγώ θέλω πχ να αποκατασταθεί ο κώστας κάππος και να επανατοποθετηθεί το κόμμα για τα γεγονότα του 89. Πώς και με ποια αφορμή όμως θα ανακινηθεί ένα τέτοιο ζήτημα;
Θέλω να πιστεύω πάντως πως δεν θα χρειαστεί να περιμένουμε τον τρίτο τόμο του δοκιμίου ιστορίας του κκε για να γίνει αυτό.

-τι ακριβώς σημαίνει τελικά αποκατάσταση;
Ποιος είναι ο ακριβής ορισμός της;
Μια δήλωση της γγ; Μια απόφαση της κε; Του συνεδρίου; Κομματική εκδήλωση τιμής προς το πρόσωπο του αποκατασταθέντα; Συγγραφή κάποιου βιβλίου; Ή τίποτα από όλα αυτά, μιας και η ουσιαστική αποκατάσταση κρίνεται στο παρόν και στην πολιτική που ακολουθείται;

Όποιος γνωρίζει τι ακριβώς σημαίνει αποκατάσταση, ή έχει ζήσει μία κι έχει σχετική εμπειρία ας το κοινοποιήσει και στους υπόλοιπους.
Και άπαξ συμφωνήσουμε περί τίνος ακριβώς πρόκειται, μετά αποκαθιστάμε όποιον θέλετε...

Δουλειά δεν είχε ο διάολος...

...μετονόμαζε το μπλοκ του.
Αλλά τα 'κονίσματα, τις γραφές, τα χερουβείμ και τα σφυροδρέπανα, δεν τα απαρνιόμαστε, δεν αλλαξοπιστούμε και δε λυγάμε. Ούτε ελιά γινόμαστε, ούτε ουράνιο τόξο.
Κατόπιν παρακλήσεως φίλης του απολιθώματος (που είχε τα κατάλληλα μέσα στο μηχανισμό και το απαράτ και θα μπορέσει να προμηθευτεί αυτοκίνητο εντός τριετίας κατόπιν εγκρίσεως της σχετικής αίτησης για έγκριση των προηγούμενων αιτήσεων που είχε κάνει) διατηρείται εντός παρενθέσεως από την προηγούμενη ονομασία για ιστορικούς λόγους το συνθετικό "ψυχοθεραπεία", στοιχείο που μπορεί να εκληφθεί κι ως ευθεία αναφορά στην επίσημη ονομασία του τιμημένου και ατιμασμένου ταυτόχρονα ΚΚΣΕ:
Πανενωσιακό Κομμουυνιστικό Κόμμα (μπολσεβίκοι).

Απορρίφθηκε παμψηφεί η ιδέα να υπάρξει η προσθήκη του όρου "Ατέρμονων" μπροστά από το συζητήσεων, κάτι που με την ταυτόχρονη προσθήκη της λέξης "ενταύθα", "ελλάδας", "ελενστάιν" ή κάτι σχετικό θα δημιουργούσε το αρκτικόλεξο ΚΛΑΣΕ.
Το σκεπτικό της απόρριψης είναι ότι παραπέμπει σε τάξεις (βάση της λατινικής ρίζας της), τη στιγμή που ως γνωστόν στην ΕΣΣΔ, ο σοσιαλισμός είχε επικρατήσει ολοκληρωτικά από το 34 και το 17ο συνέδριο των νικητών (από εκεί εμπνευστήκαμε ίσως κι εμείς και κάναμε το δικό μας 17ο της ολόπλευρης ενίσχυσης κτλ), οπότε πλέον υπήρχαν ειρηνικά συνυπάρχουσες και φιλικά αναπτυσσόμενες, συμφιλιωμένες, με φιλικές αποκλειστικά μεταξύ τους αντιθέσεις, που λύνονταν με χειραψίες, ή φιλικά χτυπήματα στην πλάτη εκατέρωθεν.