Σήμερα συνέδριο γίνεται

Είναι κοντά μας, είναι μαζί μας. Το λένε 20ό Συνέδριο.

Το Συνέδριο είναι μια κορυφαία διαδικασία, γιατί είναι το ανώτατο (κορυφαίο) όργανο που εκλέγει τα άλλα όργανα, κρίνει τα απερχόμενα, δεσμεύει τα νέα με τις αποφάσεις του, λύνει κάθε ζήτημα που εκκρεμεί, ακόμα και προσωπικές υποθέσεις συντρόφων, που πιστεύουν πχ πως αδικήθηκαν από τις αποφάσεις κατώτερων οργάνων.

Το Συνέδριο είναι η κορύφωση της δημοκρατικής συλλογικής λειτουργίας του κόμματος, που απαιτεί βέβαια να υπάρχει συνέχεια -ώστε να επέλθει η κορύφωση- και όχι μια στιγμή κάθε τέσσερα χρόνια, όπως οι εκλογές, που είναι η κορύφωση της αστικής δημοκρατίας. Κι όσο πιο ασταθής είναι αυτή η τελευταία, τόσο πιο συχνές είναι οι εκλογικές διαδικασίες. Κάπως σαν τα έκτακτα συνέδρια. Αν και θα μπορούσαν να γίνονται τακτικά συνέδρια σε πιο συχνή, τακτική βάση, πχ ετήσια, όπως παλιά οι μπολσεβίκοι, και σήμερα το ΕΕΚ του Σάββα Μιχαήλ -αλλά όχι αυτού που γράφει κάθε φορά από τη Λευκωσία στον προσυνεδριακό.

Και τι θα λέγαμε τότε; Τα ίδια και τα ίδια κάθε χρόνο;
Μα το Συνέδριο δεν είναι Μουντιάλ, για να βαρεθεί ο κόσμος από τη συχνή επανάληψη και το πολύ κυρελέησον, ούτε και παρέα που δεν προλαβαίνει να μαζέψει πολλά νέα, αν δε μεσολαβήσουν κάποιες μέρες. Το συνέδριο ασχολείται με την εφαρμογή του προγράμματος στη συγκεκριμένη συγκυρία, τη σύνδεση του ενός με το άλλο, ελέγχει πόσο προχώρησε στην πράξη η γενική γραμμή και πού παρουσιάζει αδυναμίες πού κολλάει (στα τομεακά γραφεία, στο κενό που άφησαν οι παλιές νομαρχιακές, κοκ), τι μέτρα απαιτούνται.
Εκτός κι αν είναι προγραμματικό συνέδριο, όπως το προηγούμενο, οπότε πιάνει πιο γενικά ζητήματα.

Κι έχω την εντύπωση πως, σε αντίθεση με το στερεότυπο για τους γραφειοπόντικες που βυζαντινολογούν και συνεδριάζουν σε γραφεία, ξεκομμένοι από την κοινωνία, ενώ ο κόσμος καίγεται...
(...έχω την εντύπωση λοιπόν) πως όσο πυκνώνουν ή πλησιάζουν οι πιο ενδιαφέρουσες διαδικασίες και διεργασίες στην κοινωνία, θα πληθαίνουν κι οι συνεδριακές διαδικασίες, θα μεγαλώνει η ανάγκη για (πιο) ολοκληρωμένες και ουσιαστικές επεξεργασίες, η ικανότητα του κόμματος να γενικεύει και να συγκεκριμενοποιεί, να προσαρμόζεται, να γίνεται κόμμα παντός καιρού, προβλέποντας όμως και τι καιρό θα κάνει -όχι με μια ομπρέλα-παρασόλι, χειμώνα-καλοκαίρι.

Η επαφή με τις μάζες είναι το παν, γιατί αλλιώς η κορύφωση υπάρχει μόνο στο φαντασιακό μας, θυμίζοντας θεωρητικό αυνανισμό γκρουπούσκουλων κι όχι δημιουργική, ερωτική-επαναστατική πράξη. Και δεν αρκούν οι καθιερωμένες αφισοκολλήσεις, για να σπάσουν το τείχος της άγνοιας και της μιντιακής απομόνωσης που καλύπτει τις κομματικές δραστηριότητες. Μια αφίσα πληροφορεί τον κόσμο για τις θέσεις που κυκλοφόρησαν και τη διεξαγωγή του 20ού Συνεδρίου, δεν του λέει τίποτα όμως για την ουσία και το περιεχόμενο.

Κι είναι φαινομενικά παράδοξο πώς αυτή η έγνοια για ανοίγματα και μαζικότητα εκφράζεται συνήθως με μεγάλα απαιτητικά κείμενα, που αποθαρρύνουν τον αρχάριο, βαριές αναλύσεις, δυσπρόσιτες έννοιες, κτλ. Πρέπει όμως να μάθουμε να λειτουργούμε σε πολλά επίπεδα, να μη θυσιάζουμε το βάθος στο βωμό μιας χοντροκομμένης εκλαΐκευσης, ούτε όμως να κόβουμε τα φτερά και τον αρχικό ενθουσιασμό σε όποιον μας προσεγγίζει, με κείμενα που φαίνονται βουνό σε κάποιον να τα κατανοήσει. Οπότε πρέπει να πηγαίνει το βουνό στον προφήτη, για την πολυπόθητη προσέγγιση, και να τον πείσει να (το) μελετήσει αντί να αρκείται σε εύκολες προφητείες και συνθήματα.

Δε νοείται ενθουσιασμός όμως που να μην ξεκινάει από μέσα μας, να μην εμπνέεται από τα κείμενά μας, όταν πχ οι ίδιοι οι σφοι βαριούνται να μελετήσουν τις θέσεις και τις διαβάζουν διεκπεραιωτικά. Κι ο ενθουσιασμός αυτός δεν κρίνεται από μια γενική έκφραση συμφωνίας με τις θέσεις, από μια παρέμβαση-επιστολή που ξεκινάει και τελειώνει με "ζήτω και γεια". Ούτε από μια ετικέτα (hashtag) στο τουίτα. Αλλά στην πράξη και τον αγώνα για να κατακτήσουν οι ιδέες τις μάζες και να γίνουν υλική δύναμη. Όχι τσιτάροντας αποσπάσματα (quote το λέμε σήμερα) από τις θέσεις, αλλά από το αν γίνονται στα χέρια μας εργαλείο, υλικό που εξειδικεύεται σε κάθε χώρο, αλληλεπιδρά με τον κόσμο, τον κινητοποιεί και τον φωτίζει στη δράση του.

Οι ιδέες δείχνουν τον πλούτο και τη δύναμή τους (ακόμα και δια της απουσίας τους, δηλαδή από την ανάποδη, κάποιες φορές) σε πολλές παρεμβάσεις του προσυνεδριακού διαλόγου, που ολοκληρώθηκε τις προάλλες και είναι ίσως η πιο μαζική και ενδιαφέρουσα αντίστοιχη διαδικασία, που μπορεί να παρακολουθήσει κανείς στη χώρα μας (η κε του μπλοκ σκοπεύει να παρουσιάσει εν καιρώ κάποια χαρακτηριστικά στιγμιότυπά της, αλλά περιμένει να ολοκληρωθεί πρώτα το συνέδριο).

Κι όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και διεθνώς. Όσο κι αν φαίνεται περίεργο -δεδομένων των δικών μας αδυναμιών και της επίγνωσής τους- διάφορα ΚΚ περιμένουν να αξιοποιήσουν τις επεξεργασίες του ΚΚΕ, για να εμπλουτίσουν τις δικές τους ή για να δουν την εξέλιξη της διαπάλης στις γραμμές του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Δεν είναι τυχαίο το "ρεκόρ" κι ο αριθμός των 90 εργατικών και κομμουνιστικών κομμάτων, που έστειλαν χαιρετιστήριο μήνυμα για τις εργασίες του συνεδρίου.

Τα αστικά ΜΜΕ αντιλαμβάνονται αυτήν την κορύφωση με όρους κορυφών. Ποιος θα είναι επικεφαλής, αν θα είναι σύνεδρος ο Μπογιόπουλος, ποιες προσωπικότητες ήρθαν ως καλεσμένοι στο πρώτο, ανοιχτό μέρος. Στο 19ο Συνέδριο πχ τα περισσότερα ΜΜΕ είχαν ασχοληθεί με την αλλαγή φρουράς και την εκλογή του Κουτσούμπα, παρά με την ψήφιση του νέου προγράμματος. Κι ύστερα ψέγουν εμάς για προσωπολατρία...

Ακόμα κι έτσι όμως, υπό αυτό το προσωποκεντρικό πρίσμα, δεν κάνουν δουλειά. Εξίσου ενδιαφέρουσα θα είναι πχ η σύνθεση των νέων οργάνων, τα άτομα που θα απαρτίζουν τη νέα ΚΕ και το Πολιτικό Γραφείο, ο βαθμός ανανέωσης στα όργανα.
Εξίσου ενδιαφέρουσα θα ήταν πχ -με όρους αστικών ΜΜΕ- μια αποτίμηση της πρώτης θητείας του ΓΓ, που διέψευσε τις χαμηλές προσδοκίες -ακόμα και μερικών σφων- ενώ στην πορεία σκότωσε τον Κνίτη που έχει μέσα του, κι ήθελε να φωνάζει συνθήματα στις συγκεντρώσεις, να απαντάει στο λαό από κάτω, κοκ. Παράλληλα φανέρωσε -εμμέσως πλην σαφώς- ότι είναι γάβρος, σε αντίθεση με την πράσινη Αλέκα, που πάντως πρέπει να ξέρει/βλέπει περισσότερη μπάλα.
Αυτά κι αν είναι ιδεολογικά ζητήματα. Ποιος θα καταγγείλει αυτή τη στροφή;

Ενδιαφέρον έχει κι η εισήγηση -που τη διαβάζει ο ΓΓ στην έναρξη των διαδικασιών, καθώς η κε του μπλοκ πληκτρολογεί αυτές τις γραμμές- όπου πολλές φορές θίγονται ζητήματα του προσυνεδριακού και γίνεται μια ολόπλευρη, σφαιρική ανάλυση -σαν περίληψη των θέσεων, για όσους τεμπέλιασαν και δεν τις διάβασαν εγκαίρως.

Όσο για τη σημειολογία των αριθμών και των ημερομηνιών: η έναρξη των εργασιών συμπίπτει με μια ιδιαίτερη επέτειο, της εκτέλεσης του Μπελογιάννη και των συντρόφων του απ' το αστικό κράτος.
Μεσολαβεί η Πρωταπριλιά, όπου θα χορτάσουμε πρωτότυπα αστεία (πχ σοκ: μυστική έκθεση του ΓΓ για την αποφλωρακοποίηση και την εγκληματική επίδραση του οπορτουνισμού). Αν και από μία άποψη, τα αστικά ΜΜΕ δε χρειάζεται να κάνουν κάτι διαφορετικό από ό,τι έκαναν μέχρι τώρα. Και από μία άλλη, τίποτα δε θα ξεπεράσει τα φοβερά εμπνευσμένα αστεία (χα-χα-χα, τα γράφω και γελάω μόνος μου) για το 20ό Συνέδριο, που θα εκλέξει ΓΓ το Χρουτσόφ και δε συμμαζεύεται.
Πού τα σκέφτονται οι σατανάδες, ήθελα να 'ξερα... Νομίζω πως ξεπερνάνε σε έμπνευση και τα πρόσφατα χωρατά για το 2017, τους συνειρμούς με το 1917 και την επανάσταση που έρχεται...

Είμαστε όλοι το εικοστό

Α' ΗΜΙΧΡΟΝΟ - Je suis #20ό Συνέδριο

Ήρθε το εικοστό, χαρμόσυνα νέα για τον κουκουέ. Πρώτα όμως θα φάτε πρόλογο: ως γνωστόν κουκουές γίνεσαι. Δεν θα πω “κομμουνιστής” γιατί, ναι μεν είναι ευρύτερη έννοια, κι άλλοι έχουν δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό, απ’ την άλλη είναι βαρύς τίτλος για να τον δικαιολογήσεις θεωρητικά και πρακτικά. Άσε τον αστό να σε φωνάζει έτσι που δεν βλέπει και πολλές κόκκινες αποχρώσεις.

Βαρύς ο τίτλος του κομμουνιστή όμως βαριά και η φανέλα του κουκουέ που υπερβαίνει την έννοια του οργανωμένου μέλους. Μια φορά να σε μάθουν σαν κουκουέ πάντα θα ‘χεις τη στάμπα, είσαι δεν είσαι μέλος, ξέρεις δεν ξέρεις τις θέσεις του κόμματος για κάποιο θέμα, γουστάρεις δε γουστάρεις την Αλέκα, τον Κουτσουμπίνιο ή όποιο παιχτάκι της εντεκάδας, είσαι δεν είσαι λίγο ή πολύ δεκατοπεμπτιστής ή τρότσκα ή σταλίνα. Για τον απ’ έξω απ’ το χορό όλ’ αυτά ειναι ψιλά γράμματα.

Μπορεί να υπήρξαν φάσεις που το κόμμα σε πίκρανε, να τσατίστηκες, να το ‘βρισες. Ο απ’ έξω δεν θα σ’ αφήσει να ξε-αγιάσεις, πάλι κουκουέ θα σε πει. Ο υπέρτατος ετεροπροσδιορισμός, το ιστορικό φώς του κόμματος σε λούζει φορέβα εντ έβα κι οι οχτροί σου σε λούζουν με εαμοβουλγαροειδείς/ σεχταροειδείς βρισιές.

Προσέξτε: ισχύει μόνο για όσους απ την αρχή ήταν κατασταλαγμένοι κουκουέδες. Ευπρόσδεκτοι βεβαίως όσοι ήταν συριζοανταρσύες πριν, που “καναν βήματα” στη συνείδησή τους κλπ αλλά είναι αυτοί που ήρθαν μετά, πάντα θα αναφέρονται σ’ αυτούς ως “πρώην" αποτέτοιος. Γι αυτό κι αυτοί μάλλον γίνονται κουτσουμπότεροι του Κουτσούμπα, μαϊλότεροι του Μαΐλη, για να προκάνουν, να ισοφαρίσουν το “κακό" τους παρελθόν.

Οι απ’ την αρχή κουκουέ, όσοι μάλιστα ξύνονται στου ιδεολογικού τσομπάνη τη γκλίτσα, έχουν δηλαδή και δυο-τρεις διαφωνίες στο τάδε και στο δείνα, περιμένουν πώς και πώς τα συνέδρια. Γιατί; γιατί είναι λάτρεις των κουκουέδικων διατυπώσεων. Όπως έλεγε και κάποια παλιά απόφαση της κετουκέ “για τον τάδε σύντροφο (προσέξτε) ΔΕΝ βγαίνει ότι ΔΕΝ είναι προδότης".Προσέξτε όλες τις πιθανές ερμηνείες και συνδυασμούς λέξεων. Δηλαδή βγαίνει ότι είναι; Και γιατί τότε δεν το γράφει έτσι;

Επίσης, πολιτική απόφαση 18ου: η θέση της χώρας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα δεν άλλαξε, παραμένει ενδιάμεση. (Τελεία. Σιωπή. Φερμουάρ). Το πιάσατε, έτσι;

Το κουκουέ είναι για όλα τα ιδεολογικά γούστα πάντως, όπως έλεγε και μια ψυχή πιάστε από ένα συνέδριο κι οχυρωθείτε πίσω του. Επιτρέπονται φυσικά και ολομέλειες… το ξαναπιάσατε έτσι; επιτρέπονται και συνδυασμοί και δεκαδικοί π.χ αυτός είναι 16μισι, ο άλλος είναι 15 χωρίς κυβέρνηση ΑΑ δυναμεων όμως, ο τέτοιος είναι 19 παρά τέταρτο, με ΕΕΛΜ και σε μη επαναστατική κατάσταση…

Συνέδριο, προσυνεδριακός, τα απανταχού αρρωστάκια των διατυπώσεων λοιπόν θα περάσουμε υπέροχα χριστούγεννα, πράγμα το οποίο στον απ’ εξω πάλι χρήζει ψυχιατρικής παρακολούθησης, αλλά που ξέρουν αυτοί; στην κοσμάρα μας σου λέει. Άστους αυτούς να γοητεύονται με τις ίντριγκες του γκέημ οφ θρόουνς, εμείς έχουμε απ’ τη ζωή και το κόμμα βγαλμένες ιστορίες. Όσοι από σας παρακολουθήσατε 13ο συνέδριο απ’ το γιουτιούμπ με πίτσα μπύρα, με καταλαβαίνετε.

Ωραία μπλούζα κούκλα μου, απόψε μου αρέσεις
Άσε με όμως τώρα μόνο μου, ξεκίνησα τις θέσεις

Δελάρζ

B' ΗΜΙΧΡΟΝΟ - Έχω θέσεις μες στο μυαλό

Άλλα κόμματα έχουν για τους δικούς τους θέσεις στο δημόσιο. Εμείς έχουμε θέσεις για μελέτη και διάλογο, εκατό σελίδες χωρίς περίληψη και συντομεύσεις. Δεν είναι και πενήντα τόσοι τόμοι σαν τα ΑΠΑΝΤΑ του Βλαδίμηρου, που ΑΠΑΝΤΑ σε όλα, αλλά δεν αφήνουν σχεδόν τίποτα. Και είναι ένα ζήτημα πόσοι από αμύητοι, απ' τους απέξω, μπορούν να τις διαβάσουν, αλλά αν τα καταφέρουν, θα βρουν σίγουρα κάτι να σχολιάσουν και να αρχίσει η συζήτηση.

Κι όσο για τις θέσεις στο δημόσιο, είναι σαν αυτό που λέει ο Σπύρος στους Απαράδεκτους, με το Βλάση.

-Καλό είναι τα έχει κανείς καλά με το κόμμα.

-Γιατί;

-Έχεις και κάποιες προσβάσεις;

-Πού;

-Πουθενά. Ξέρω γω; Λέμε τώρα...

Θυμάμαι σε ένα δίσκο του Χάρρυ Κλυνν, λίγο πριν τη διάσπαση του 91', που έλεγε μπερδεμένος τον πόνο του στο κοινό, και άρχιζε τους συντροφικούς προβληματισμούς, στο κλίμα της εποχής, σαν να σκέφτεται φωναχτά.

Εσύ σύντροφε με τι είσαι; Με την ανανέωση, με τη "συντήρηση" ή με την κατάψυξη; Με το ένα πόδι είμαστε στην ανανέωση, με το άλλο στη "συντήρηση", δηλαδή η θέση μας είναι περίπου αυτή.

Δε φαίνεται στο ηχητικό, αλλά τον φαντάζομαι να δείχνει τα σκέλια του, ανάμεσα στα πόδια του. Το οποίο συμβαίνει όταν προσπαθείς να πατήσεις σε δυο διαφορετικές βάρκες.

Για λεμόνια είμαστε σύντροφε, Πουλατζάδες θα γίνουμε. Δυστυχώς σύντροφε, εμείς δεν πεθάναμε νωρίς.

(Κι ύστερα ο Χάρρυ Κλυνν, πήγε κι έπεσε στο γκρεμό, και πήγε με το Σαμαρά και με τον Κουρή, και το Σύριζα, και καλά κρασιά, θεός σχωρέστον, καλός κωμικός ήτανε, κρίμα που δεν πέθανε νωρίς...).

Γι' αυτό έχει δίκιο η Αλέκα που έλεγε ότι ο διάλογος έχει νόημα μόνο μεταξύ όσων συμφωνούν. Να συμφωνούν στα βασικά, εννοεί, και να μην προσπαθούν να παντρέψουν τα ασυμβίβαστα, πατώντας σε δύο στρατηγικές βάρκες (για όσους το παίζουν αγράμματοι, και -κάνουν πως- δεν καταλαβαίνουν)

Κι όσο για τα υπόλοιπα, θα βρούμε τρόπο να τα εκφράσουμε. Μια διφορούμενη διατύπωση εξάλλου δεν κρύβει απαραίτητα συμβιβασμό (όπως στο 15ο), αλλά αντανακλά δημιουργικά το χαρακτήρα του προτσές και πόσο σύνθετο είναι.

Πχ όπως στην τελευταία θέση -την 82- (δεν έχει σύνδεσμο γιατί δεν έχουν βγει ακόμα στο διαδίκτυο, όποιος θέλει να αγοράσει το Ρίζο, κι όποιος είναι στο εξωτερικό, ας περιμένει να έρθει η παραγγελία του). Που λέει για τον τρίτο τόμο του δοκιμίου ιστορίας:

"να προχωρήσει η ολοκλήρωση της μελέτης για τα χρόνια της δικτατορίας, μέχρι τη μεταπολίτευση το 1974. Ταυτόχρονα να συνεχιστεί η προσπάθεια να προχωρήσει και να ολοκληρωθεί η ιστορική έρευνα για την τελική συγγραφή της ιστορικής περιόδου 1974-1991".

Και ψάχνεις εσύ να βρεις τι σημαίνει "προχώρημα της ολοκλήρωσης", τη διαφορά από τη "συνέχιση της προσπάθειας να προχωρήσει και να ολοκληρωθεί..." και ποια ήταν η αρχική συγγραφή, πριν από την τελική.

Αλλά αυτά δε θα απαντηθούν προφανώς εδώ. Αλλά στην παρουσίαση των θέσεων τους επόμενους μήνες, σε κάθε γωνιά της χώρας.

Καλή ανάγνωση...

Μπρεζνιεφικό Απολίθωμα -Σφυροδρέπανος

Το συνέδριο που συγκλόνισε τον κόσμο

Σαν σήμερα, στις 25 φλεβάρη, πριν από εξήντα περίπου χρόνια, ολοκληρώνονται οι εργασίες του εικοστού συνεδρίου του κκσε με τη μυστική έκθεση που διαβάζει ο νικήτας χρουτσόφ προς το σώμα για το ζήτημα της προσωπολατρίας και τις επιζήμιες συνέπειές της.

Θα μπορούσε να καταπιαστεί κανείς ίσως με τις λεπτομέρειες και τη σημειολογία τους: τη μέρα έναρξης του συνεδρίου που συνέπεσε με το βαλεντίνο και την ημέρα των ερωτευμένων (με ποιον άραγε;), τη διάρκεια του συνεδρίου (12 ημέρες) και τη σύγκριση με τα καθ’ ημάς και τις συντομευμένες διαδικασίες, το επικείμενο εικοστό συνέδριο του κκε, κοκ. Αλλά το ζουμί βρίσκεται σε αυτή τη μυστική έκθεση που μες στους επόμενους μήνες διέρρευσε στο λάμπρο σταυρόπουλο της εποχής και τις αμερικάνικες υπηρεσίες –λεπτομέρεια που θα αρκούσε από μόνη της να μας δείξει την πολιτική κατεύθυνση και τους στόχους της έκθεσης- και γνώρισε έκτοτε πολλές επανεκδόσεις-μεταφράσεις· αλλά στη σοβιετία δημοσιεύτηκε μόλις επί περεστρόικα, το σωτήριο έτος 89’, παράλληλα με την ελληνική έκδοση από το «θεμέλιο». Ενώ σηματοδότησε μια κοσμοϊστορική πολιτική στροφή, που πέρασε στην ιστορία ως «αποσταλινοποίηση» και επεκτάθηκε και στα άλλα αδελφά κκ και φυσικά στο κκε, με την καθαίρεση του ζαχαριάδη από την κετουκε και τη μετέπειτα διαγραφή του –εξέλιξη που είχε διαφανεί ήδη από το σεπτέμβρη του 55’, με τα γεγονότα της τασκένδης και το ρόλο που έπαιξαν οι σοβιετικές αρχές.

Στο κείμενο της μυστικής έκθεσης, μπορεί να βρει κανείς όλα σχεδόν τα επιχειρήματα και τα ιδεολογήματα που μας.. συντροφεύουν μέχρι σήμερα κι αναπαράγονται ευρέως στα πλαίσια της αντισοβιετικής προπαγάνδας. Ο στάλιν έμενε κλεισμένος στο γραφείο του και γνώριζε τη σοβιετική ύπαιθρο μόνο από τα σχετικά φιλμ της εποχής· ολιγώρησε στις αρχές της ναζιστικής επίθεσης, τον ιούνη του 41’· εκτόπισε άδικα ολόκληρους λαούς και πληθυσμούς· δεν είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στα χρόνια της επανάστασης και κανείς δεν τον γνώριζε ως το 24’· ενώ φυσικά συναντάμε και την περιβόητη διαθήκη του λένιν. Παρατίθενται επίσης τα στοιχεία για το 17^ο συνέδριο των νικητών και την εξόντωση των 2/3 περίπου των μελών της κε και των αντιπροσώπων. Ενώ παράλληλα αξιοποιούνται κι υπαρκτά, αντικειμενικά ζητήματα, όπως το μεγάλο κενό διάστημα (13 χρόνια) ανάμεσα στη διεξαγωγή του 18^ου και του 19^ου συνεδρίου του κκσε, το 1952.

Για την ιστορία σημειώνω πως στα χρόνια του νικήτα, το επόμενο συνέδριο έγινε δύο χρόνια μετά κι ακολούθησε τρία χρόνια αργότερα το 22^ο (στο οποίο μπήκαν πιο ανοιχτά διάφορες «μεταρρυθμίσεις», που δεν προκάλεσαν όμως την ίδια αίσθηση με το ξεκίνημα της στροφής, το 56’), ενώ τα επόμενα συνέδρια διεξαγόντουσαν ανά πενταετία (μέχρι και τον οκτώβρη του 64’ που εξαναγκάστηκε σε παραίτηση ο νικήτας, δεν είχε δρομολογηθεί η διεξαγωγή του 23^ου συνεδρίου). Αντιστοίχως στο κκε επί κολιγιάννη, διοργανώθηκε ένα μόλις συνέδριο, το 61’, 16 χρόνια μετά το 7^ο συνέδριο του κκε.

Μεγαλύτερη σημασία πάντως από αυτή καθαυτή την έκθεση και τα επιχειρήματά της είχε η πολιτική στροφή που σηματοδότησε –και η οποία εκφράστηκε, όπως είπαμε, πιο καθαρά στο 22^ο συνέδριο, μετά κι από τον παραγκωνισμό της αντιπολίτευσης (μολότοφ, κ.ά). Ο μεταφραστής της ελληνικής έκδοσης, λ. μαυροειδής, χαρακτηρίζει πολύ εύστοχα στον πρόλογό του ως πρώτη περεστρόικα την περίοδο χρουτσόφ, που πέρασε στη διεθνή, πολιτική ιστορία σαν εμπνευστής της ιδέας της «ειρηνικής συνύπαρξης». Και προσθέτει πως η προσπάθεια εκείνη δεν πήγε χαμένη·  καθώς ξαναζεί σήμερα (δηλ εν έτει 89’) σε νέες και αληθινά επαναστατικές διαστάσεις στη δεύτερη και μεγαλύτερη περεστρόικα του γκορμπατσόφ. Ο οποίος καταλόγιζε στο νικήτα δύο βασικές αδυναμίες: ότι πήγε να περάσει τις μεταρρυθμίσεις του με τη βοήθεια του παλιού, πολιτικού μηχανισμού κι ότι δεν τις υποστήριξε με μια πλατιά ανάπτυξη διαδικασιών εκδημοκρατισμού.

Στην πραγματικότητα βέβαια, ο νικήτας προχωρούσε απλώς βήμα-βήμα στο ξήλωμα του πουλόβερ και δεν ένιωθε ακόμα έτοιμος να πάει παρακάτω, εκεί που έφτασε ο γκόρμπι, ως πνευματικό του παιδί. Αυτό εξηγεί μια σειρά λεκτικά και πολιτικά δάνεια από την… παλιά εποχή, πχ την επίθεση στους τροτσκιστές, τη δεξιά μπουχαρινική πτέρυγα και τις θέσεις τους, όπως και την προοδευτική προώθηση του ξηλώματος με όχημα το σχήμα της προσωπολατρίας, που άφησε άθικτες τις υπόλοιπες δομές του «σταλινικού συστήματος», κατά τις φιλικές «επικρίσεις» των αναθεωρητών.

Όπως εξηγεί και στον πρόλογό του ο μαυροειδής: η πιθανότερη ερμηνεία της «κρυπτογραφικής» καταγραφής των εγκλημάτων του Στάλιν ως καθεστώς «προσωπολατρίας», είναι μάλλον το ότι ο Χρουτσόφ θέλησε και με τον τρόπο αυτό να περάσει με τις λιγότερες δυνατές αντιδράσεις το αντισταλινικό μήνυμα της έκθεσης στο ακροατήριό του (…) Είναι ολοφάνερη η προσπάθεια του χρουτσόφ να κάνει το κείμενό του όσο το δυνατό πιο ανεκτό για τους απροετοίμαστους την ώρα εκείνη κομματικούς ακροατές του. Έτσι άλλωστε πρέπει μάλλον να εξηγήσουμε και το γεγονός ότι το κείμενο της έκθεσης βρίθει εκφράσεων και διατυπώσεων-κλισέ, μακρών και συχνά πλατειαστικών, με τη χρησιμοποίηση της φραστικής ρουτίνας που κυριαρχούσε τότε αδιαίρετα στον κομματικό λόγο.

Ας δούμε ένα λατρεμένο παράδειγμα, με την χρήση του σταλινικού σχήματος της αρνητικής ρητορικής ερώτησης: Μπορεί τάχα να πούμε πως ο Λένιν δεν αποφάσιζε τη λήψη αυστηρότατων μέτρων σε βάρος εχθρών της επανάστασης, όταν τούτο ήταν πραγματικά αναγκαίο; Όχι! Αυτό δεν μπορεί να το πει κανείς.

Αρκετά κωμικά είναι και τα σημεία που ο λόγος του χρουτσόφ ολισθαίνει προς το είδος του πολιτικού άρλεκιν: ο Στάλιν ήταν άνθρωπος εξαιρετικά καχύποπτος, διακατεχόταν από μια νοσηρή δυσπιστία, πράγμα για το οποίο πειστήκαμε δουλεύοντας μαζί του. Ήταν ικανός να κοιτάξει έναν άνθρωπο και να του πει: «Γιατί ξεφεύγει σήμερα το μάτι σου;»

Ή επίσης για την υπόθεση των γιατρών: Ύστερα από τη διαβίβαση του πρωτόκολλου ο Στάλιν μας είπε:

-Είσαστε τυφλοί σα νεογέννητα γατάκια. Τι θα γίνει χωρίς εμένα; Η χώρα θα χαθεί. Γιατί εσείς δεν είσαστε ικανοί να αναγνωρίσετε τους εχθρούς.

Αλλά ακόμα και τα παραδείγματα προσωπολατρίας που παραθέτει, πχ η αναφορά στην ιστορία του μπολσεβίκικου κόμματος για τη «σταλινική πολεμική μαστοριά», κτλ.

Η μετέπειτα πορεία του νικήτα είναι σε όλους γνωστή. Τον θυμόμαστε πιο πολύ για το γραφικό περιστατικό με το παπούτσι στα έδρανα του οηε, την εξίσου γραφική δέσμευσή του για την είσοδο στο στάδιο του κομμουνισμού εντός εικοσαετίας και τους χειρισμούς του στο θέμα των πυραύλων στην κούβα –όχι όμως και για το τείχος του βερολίνου, που από κάποιο «ιστορικό καπρίτσιο» έλαχε στο ιστορικό του τέκνο, γκόρμπι, να πάρει την ευθύνη για το γκρέμισμά του. Κι έμεινε στην ιστορία ως ο μόνος σοβιετικός ηγέτης, που υποχρεώθηκε σε παραίτηση, αν και τον ξεπέρασε και σε αυτό ακόμα ο γκόρμπι, καθώς έγινε ο μόνος ηγέτης παγκοσμίως που υπέγραψε τη διάλυση της χώρας του.

Τα ουσιαστικά ζητήματα που μένουν προς διερεύνηση, κατά τη γνώμη μου, είναι τα λάθη και τα αντικειμενικά προβλήματα στα οποία πάτησε η οπορτουνιστική στροφή του εικοστού συνεδρίου. Για να δώσω υπαινικτικά μόνο ένα παράδειγμα, η στροφή σε λύσεις και συνταγές με αγοραία κριτήρια (μέσα πάντα από διαπάλη, που αντανακλούσε ίσως και διαφορετικά κοινωνικά συμφέροντα) βασιζόταν ως ένα βαθμό (όχι αποφασιστικό) και στις υπερβολές ή τα αδιέξοδα της αντίθετης αντίληψης. Μπορεί δηλ να ερμηνευτεί ως ένα βαθμό ως πειραματισμός κι απόπειρα να βρεθεί λύση σε υπαρκτά ζητήματα που αντιμετώπιζε το σοβιετικό σύστημα.

Αλλά αυτό είναι προφανώς το θέμα μιας άλλης ανάρτησης.

Ειρηνική συνύπαρξη

Σήμερα μόνο πρόλογος. Η ανάλυση σε επόμενο κείμενο.
Πρόγευση με ένα ιστορικό πρωτοσέλιδο. Πραγματικά εμπνευσμένο.
Από τα κορυφαία στην ιστορία του αθλητικού -και όχι μόνο -τύπου. Μετά από αυτό έχω όνειρο να γνωρίσω από κοντά το σηφάκη, ή τέλος πάντων όποιον έχει την ευθύνη για τους πρωτοσέλιδους τίτλους στην ώρα.

Για τους μη παροικούντες.
Μπορώ να πω πού αναφέρεται το πρωτοσέλιδο.
Στον πρώην και νυν προπονητή της αεκ μπά(γ)εβιτς και τις σχέσεις (στ)οργής με το διχασμένο κόσμο της αεκ, που σε μεγάλο ποσοστό τον θεωρεί προδότη.
Δε μπορώ όμως να εξηγήσω γιατί είναι πετυχημένο. Άμα στο εξηγούν χάνει την πλάκα του.

Ποιος είναι ποιος όμως; Έλα ντε.
Ή αλλιώς, ποιος-ποιον, για να το θέσουμε ταξικά.

Νομίζω ότι ο μαυροβούνιος μπάγεβιτς ήταν τιτοϊκός. Κι από τη στιγμή που είναι διάσημος προδότης, έχει όλα τα φόντα να κάνει τον χρουτσόφ.
Αν και όταν έφυγε από την αεκ, στα 40χρονα του 20ού συνεδρίου του κκσε, χρειάστηκε ολόκληρη αποσταλινοποίηση για να τον ξεχάσουν.
Κι αυτό όχι πλήρως, όπως φάνηκε.
Επανήλθε σύντομα το 2002 (η σύντομη σταλινική -sic- παλινόρθωση επί μπρέσνιεφ) αν και τίποτα δεν ήταν όπως πριν.
Και τώρα (με τη σταλινική μας στροφή που μας καταλογίζουν όλοι) επιστρέφει για τον τρίτο γύρο.
Που θα είναι ο τελικός.

Νίκη πάντως το σοσιαλιστικό στρατόπεδο της αεκ έχει να δει πριν απ' το 20 συνέδριο. Από τότε που έφυγε ο ντούσαν δηλ.

Το πρόβλημα είναι στην άλλη μεριά. Δε βρίσκω ποιος μπορεί να κάνει τους αμερικάνους.
Αν κι ο ντέμης είχε όλα τα φόντα για ομπάμα. Αλλά τη στιγμή που ανέτελλε το αστέρι του μπάρακ, έδυε διοικητικά το δικό του.
Ειρωνεία της ιστορίας...
Δεν υπάρχει πιο πικρή (το ζήσαμε από πρώτο χέρι όσοι δηλώνουμε κομμουνιστές).

Υγ: πόσοι αναγνώστες της ώρας κατάλαβαν άραγε το πρωτοσέλιδο;
Αν και πολλοί ακετζήδες δηλώνουν σύντροφοι...