Η αθώα Αριστερά

Η πρώτη επίσημη εμφάνιση της ΛαΕ –που ο Ρίζος τη γράφει ΛαΕν κι αυτό προκάλεσε τον εκνευρισμό της ΕφΣυν, ανεπίσημου οργάνου κι εφημερίδα της (απερχόμενης) κυβερνήσεως, που δεν έχει αποφασίσει ακόμα με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει, μετά τη διάσπαση του Σύριζα και προς το παρόν το παίζει σε δύο ταμπλό, κρατώντας ίσες αποστάσεις, αλλά είναι προφανές πως θα πάει με τους νικητές...

...Η πρώτη επίσημη εμφάνιση της ΛαΕ λοιπόν έγινε χτες και είχε αρκετή απ’ την Ανταρσυα που αγαπήσαμε.

Εξ αριστερών, όπως κάθονταν, τον Πι-Πι, που ήδη από το 13’ έγραφε στο βιβλίο του για το Λαϊκό Μέτωπο της εποχής μας, που «χωρίς το Σύριζα δε θα μπορούσε να γίνει και χωρίς της Ανταρσυα και το Κκε δε θα μπορούσε να πετύχει». Τελικά πρωτοστάτησε στη συγκρότηση μιας Λαϊκής Ενότητας, χωρίς κανέναν από τους τρεις, αλλά με σημαντικά τμήματα των δύο πρώτων. Κι αυτή τη φορά δεν υπήρξε καν ο διαδικτυακός ντόρος για το αν θα πήγαινε με τη δημοσιογραφική ή την πολιτική του ιδιότητα –μέλος της Ανταρσυα και του Ναρ (;)- όπως στην εκδήλωση της Ίσκρα, στον Πανελλήνιο.

Κι εκ δεξιών –αν και ο Πι-πι είναι πιο δεξιός κι από την Αρας- ήταν η Μαριάννα Τσίχλη, το πουλέν του Λαϊκού Στρώματος, που την είχε ερωτευτεί το 09’, σε ένα προεκλογικό σποτάκι της («γεννημένης στις στάχτες του Δεκέμβρη») Ανταρσυα κι ένα ραπάρισμα σε στιλ συνέλευσης για την αναγκαιότητα της εξέγερσης, ώστε να διεκδικήσουμε το δικαίωμα μας να εξεγειρόμαστε –ένα υπέροχο απογειωμένο τίποτα, που όμως ακουγόταν ντούρο και μαχητικό. Περίπου δηλ σαν την χτεσινή της τοποθέτηση για το δημοψήφισμα (μέσα ή έξω από την ΕΕ) που μπορεί να τεθεί στην πορεία των πραγμάτων κι έχει ξαναγίνει εξάλλου. Αλλά δε μάθαμε ποτέ ποια θα είναι η στάση της ΛαΕ σε αυτήν την περίπτωση. Αυτή απλώς θέτει το ερώτημα, όπως σε μια συνέντευξη, ή σαν παρουσιαστής τηλεπαιχνιδιού, που πρέπει να είναι αμερόληπτος, ή σαν τον παίκτη, που δεν ξέρει τη σωστή απάντηση και καταφεύγει στη βοήθεια του κοινού.

Η ίδια δημιουργική ασάφεια δίνει τον τόνο και στην προγραμματική διακήρυξη, που δόθηκε στη δημοσιότητα μία μέρα πριν (και πολλά βήματα πίσω) από την 3^η Σεπτέμβρη και τη δική της διακήρυξη. Η οποία είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτική και σε άλλα σημεία, όπου διευκρινίζεται πχ πως ο μεγαλόστομος ρεφορμισμός (ναι, καταφέρνει να είναι και τα δύο μαζί) για τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους τίθεται ως τελικός στόχος μιας μακράς διαπραγματευτικής διαδικασίας, στα χνάρια των χειρότερων αυταπατών που καλλιέργησε ο Σύριζα. Δηλαδή κάτι σαν Θεσσαλονίκη plus (όπως έλεγαν για το εκλογικό πρόγραμμα του Σύριζα), όπου το βασικό επιπρόσθετο είναι η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα –κυρίως για να υπάρχει ρευστότητα και όχι στα πλαίσια κάποιας ρήξης- και η άμεση έξοδος από το Νατο (ουάου).

Ενώ στο υποκεφάλαιο για την ισότιμη θέση της Ελλάδας (μα είδες πόσο ωραία και εύκολα γλιτώνουμε σφε αναγνώστη και από την εξάρτηση;), μπορεί να βρει κανείς μια εντυπωσιακή καταδίκη του νέου «ψυχρού πολέμου» και του νέου τείχους που στήνεται εις βάρος της Ρωσίας! Βούτυρο στο ψωμί του Οακκίτη...

Αλλά πολλά τέτοια ή αντίστοιχα μαργαριτάρια πήγαν χαμένα, μένοντας στη σκιά της μεγάλης ατάκας για τη ΛαΕ ως ιστορικής κι οργανωτικής συνέχειας του ΕΑΜ και της κυβέρνησης του βουνού. Που αν ήταν να παίξουν το ρόλο του Σβώλου ή αυτών που υπέγραφαν το Λίβανο, να το καταλάβω (ας εξηγήσει παρεμπιπτόντως κάποιος στη Ραχήλ τι ήταν ο Λίβανος, γιατί υποψιάζομαι πως έχει μάθει μόνο το «Βάρκιζα τέλος»).

Σε δεύτερο πλάνο έμεινε και μια προχτεσινή τηλεοπτική εμφάνιση του Λαφαζάνη, που –προσπαθώντας να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη να προβάλλει τα παλιά, κομμουνιστικά του παράσημα, αλλά να τα στρογγυλέψει για το ευρύ, εκλογικό κοινό- έλεγε πως στο Κουκουέ τον θεωρούσαν ήδη από τη δεκαετία του 70’ ευρωκομμουνιστή, γιατί διάβαζε ιταλούς και γάλλους μαρξιστές –και δεν έχουμε κανένα λόγο να πιστέψουμε πως δεν ήταν. Και πως εξηγούσε στο Φλωράκη τα αδιέξοδα του υπαρκτού: «ποιος σοσιαλισμός βρε Χαρίλαε, δε βλέπεις πως θα καταρρεύσει;» Αλλά δυστυχώς ούτε ο Φλωράκης, ούτε το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα δεν άκουσε εγκαίρως ττο διορατικό Παναγιώτη. Και να που λουζόμαστε τώρα τις συνέπειες. Σε μια άλλη πρόσφατη εμφάνισή του ο Λαφαζάνης εξηγούσε ότι από την αρχή είχε ταχθεί ενάντια στο Μάαστριχτ (τα έλεγε ο Παναγιώτης, αλλά κανείς δεν ξέρει πού και σε ποιον ακριβώς)! Θυμίζοντας λίγο το Χάρρυ Κλυνν στην παρωδία του αστυνόμου Μπέκα: Ελπίδος 58 ή 59; Καλά το θυμόμουνα...

Την παράσταση όμως έκλεψε ο Κώστας Λαπαβίτσας, που βρέθηκε στο ίδιο πάνελ με τον Πρωτούλη, και όταν ρωτήθηκε από τον τελευταίο σχετικά με το σχέδιό του, πώς ακριβώς σκοπεύει  να πείσει τους καπιταλιστές πχ να αυξήσουν τους μισθούς, απάντησε με το αήττητο επιχείρημα ότι οι καπιταλιστές δεν είναι φεουδάρχες (που όντως δεν είναι, αλλά σε τι ακριβώς απαντάει αυτό;) κι ότι υπάρχουν πολλών ειδών καπιταλισμοί! Υποθέτω πως κάποιος από αυτούς είναι πιο γλυκός κι ήπιος, οπότε μπαίνει κι ως στόχος πάλης. Και αν χρειαστεί, θα παλέψουμε για τη (μισθωτή) σκλαβιά μας, όπως λέει ο Αστερίξ στις Δάφνες το Καίσαρα.

Αυτό που δεν τον έχει ρωτήσει κανείς όμως είναι αν θεωρεί το πρόγραμμα της ΛαΕ ριζοσπαστικό ή μετριοπαθή κεϊνσιανισμό, όπως είχε χαρακτηρίσει το περυσινό πρόγραμμα του Σύριζα –του οποίου συνεπής συνεχιστής θεωρείται η ΛαΕ.

Κι αν τελικά κάποιες Ναρίτικες μορφές (σαν τον Πι-πι, πιθανότατα κι ο Μπιτσάκης αλλά σιωπηλά, και είναι ζήτημα τι ακριβώς περιμένουν Δελαστίκ και Βατικιώτης) καταλήγουν να στηρίζουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τη ΛαΕ, οι υπόλοιποι παραμένουν (μέχρι αποδείξεως του εναντίου) στην Ανταρσυα, υπολογίζοντας πως ένα τμήμα δυσαρεστημένων οπαδών του Σύριζα δε συμπαθούν για τους δικούς τους λόγους το Λαφαζάνη, θα στραφούν προς το μέρος τους.

Όλοι το ξέρουμε όμως από τώρα. Αν τελικά τα ποσοστά της Ανταρσυα ανέβουν αισθητά, ενάντια στα (δικά μου τουλάχιστον) προγνωστικά, αυτό θα οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην εκλογική σύμπραξη με το ΕΕΚ του Σάββα Μιχαήλ. Κι όπως σημειώνει σωστά και ο RedFly, πρέπει να σκεφτούμε κάποια παραλλαγή για το γνωστό σύνθημα.

Ο Σάββας ήταν κομμουνισταράς...

Γι’ αυτό και δεν παρέδωσε ποτέ σε Αραν κι Αρας

Υγ: με το Λαφαζάνη συμπράττουν μεταξύ άλλων οι Χριστιανοδημοκράτες και το ηρωικό Ακεπ, που είχε τη δική του ιστορία, και μπορείτε να τη διαβάσετε σε ένα παλιότερο αφιέρωμα του Ιού.

2: Ο Γλέζος έρχεται να προστεθεί ίσως στη γενιά των 90άρηδων που ξανασμίγουν με το Κκε, για να ελαφρύνουν το κάρμα τους και την υστεροφημία τους, εφόσον δε συγκροτηθεί ένα αντιμνημοναικό μέτωπο, λέει, και διαφωνώντας με τη θέση της ΛαΕ για έξοδο από την ευρωζώνη. Όπως σχολίασε κι ο Κουμπούρης, ας ψηφίζει ο καθένας ό,τι θέλει, αλλά να ξέρει τουλάχιστον γιατί ή τι λέει το κάθε κόμμα...

Μια νύχτα μαγική

Η (τεχνητή εν μέρει) χρεοκοπία της αργεντίνικης οικονομίας φέρνει στο προσκήνιο διάφορα ειδικά ζητήματα, που μπορεί να φαίνονται στον απλό κόσμο (και δεν εξαιρώ τον εαυτό μου) πιο σύνθετα κι από τη διπλή ορθογραφία της λέξης, με ωμέγα αλλά/ή και με δύο όμικρον, που είναι αμφότερες αποδεκτές ως εκδοχές. Οι αναλύσεις κι οι λεπτομέρειες όμως μοιάζουν ψιλά γράμματα στην κοινή γνώμη που κρατάει συνήθως την ουσία (ή ό,τι μας πλασάρουν ως τέτοια) και τον απλό και ισχυρό αντίκτυπο της λέξης «χρεοκοπία» που σκεπάζει τα πάντα στο άκουσμά της. Τον ίδιο αντίκτυπο δηλ που πασχίζουν να αποφύγουν με δημιουργική λογιστική κι αλχημείες οι ελληνικές κυβερνήσεις, για να έχει δράκο (του σέιχ-σου) το σαξές στόρι κι αληθοφάνεια το παραμύθι της σωτηρία μας, που απλώνεται σε βάθος χρόνου και σειρά επεισοδίων, με φωσκολικό ορίζοντα κι ατάκες.

Παλιότερη γελοιογραφία του Πάνου Ζάχαρη από το Ποντίκι

Τα αστικά επιτελεία αρνούνται να επωμιστούν το ψυχολογικό βάρος και τη ρετσινιά ενός σύγχρονου «δυστυχώς επτωχεύσαμεν». Όπως ακριβώς δηλ κάποιοι παλιοί σφοι αρνήθηκαν να αποδεχτούν την κληρονομιά της ήττας της σοβιετίας και του κομμουνιστικού κινήματος· λύγισαν στη θύελλα της αντεπανάστασης και τη βάφτισαν «κατάρρευση» (ή «σταλινισμό» ή «γραφειοκρατικές αγκυλώσεις») για να τα ‘χουν καλά με την εξωνημένη συνείδησή τους.

Βάραινε όμως αντίστροφα και το αδιέξοδο της κλασικής δημοσιογραφικής ερώτησης: πού εφαρμόζονται αυτά που λέτε; Ποια χώρα είναι πρότυπο-υπόδειγμα για εσάς; Ποιες διεθνείς συμμαχίες-αναφορές έχει ο πολιτικός σας προσανατολισμός;

Κι έτσι λοιπόν αυτοί που αποκήρυξαν εν μια νυκτί το κομμουνιστικό τους παρελθόν και την προσφορά της σοβιετικής ένωσης, έγιναν ακριβοί στα πίτουρα και τους έφαγαν οι κότες. Ενώ δηλ ισχυρίζονται πως το σοβιετικό εγχείρημα είναι παράδειγμα προς αποφυγή, που πρόδωσε τα ιδανικά που πρέσβευε θεωρητικά, ψάχνουν να βρουν ελπιδοφόρα στηρίγματα που να επιβεβαιώνουν τις δικές τους «συνεπείς κι αμόλυντες ιδέες» σε «σύγχρονες προοδευτικές δυνάμεις» κι ενθουσιάζονται ακόμα και με μέτρα που παίρνουν αστικές, δεξιές κυβερνήσεις στο πλαίσιο του ευρωσκεπτικισμού και των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων.

Οτιδήποτε μπορεί να μεταφραστεί σε λαϊκή κατάκτηση και μικρή νίκη: η στάση της δεξιάς κυβέρνησης της ουγγαρίας, της ισλανδικής κυβέρνησης, η ελε (επιτροπή λογιστικού ελέγχου) του κορέα στον ισημερινό για το χρέος, η παύση πληρωμών του κίρχνερ στην αργεντινή… Οτιδήποτε, αρκεί να μην παραπέμπει στο αμαρτωλό σοβιετικό-κομμουνιστικό παρελθόν. Μια νύχτα μαγική, σαν την αργεντινή… Ποτέ όμως σαν την πετρούπολη (το μετέπειτα λένινγκραντ, για να μην μπερδευτεί κανείς με τον κόκκινο δήμο στα δυτικά προάστια της αθήνας), όπου ο λαός δεν περίμενε την επουράνια λύτρωση από ένα ελικόπτερο που απομακρυνόταν με τους ενόχους, αλλά οργάνωσε τη δική του επουράνια έφοδο.

Ο χώρος αυτός δε φαίνεται να ενθουσιάζεται τόσο από κάποια πιθανή μελλοντική προοπτική στην οποία θα μπορούσε να οδηγήσει η δυναμική των πραγμάτων, αλλά από αυτά καθαυτά τα γεγονότα, από τα πιο αυθόρμητα κι ανώριμα χαρακτηριστικά των μαζικών ξεσπασμάτων. Με άλλα λόγια, η κίνηση είναι το παν, ο τελικός σκοπός δεν είναι τίποτα. Οι ελπίδες εναποτέθηκαν κατά (τυχαία) σειρά στους αγανακτισμένους, το κίνημα της κατσαρόλας, το «99%» του κινήματος της γουόλ στριτ, τη μηχανική μεταφορά των συγκεντρώσεων στην πλατεία ταχρίρ (που μας έδωσε μεταξύ άλλων και ένα εκκολαπτόμενο μεϊντάν), την έφοδο (όχι στον ουρανό, αλλά) σε μαγαζιά και σούπερ μάρκετ, ως ένα είδος νομιμοποίησης αντίστοιχων περιστατικών στην αθήνα, το δεκέμβρη τουυ 08’.

Ο σάββας μιχαήλ εκτιμούσε στο αργεντινάσο του 01’ πως είχε τεθεί θέμα εξουσίας, που κυλούσε στους δρόμους και περίμενες τους διαδηλωτές να την καταλάβουν, χωρίς να πτοηθεί απ’ το εκλογικό αποτέλεσμα της αδελφής οργάνωσης του τότε ΜΕΡΑ, που δεν ξέφυγε από τα όρια του στατιστικού λάθους από το μηδέν και την απόλυτη πολιτική ανυπαρξία. Αυτός αποτελεί ίσως την πλέον συμπαθή κι ακίνδυνη περίπτωση αυτής της κατηγορίας.

Όλο το πολιτικό φάσμα από τα δεξιά του εεκ ως την αριστερά του πασοκ (ή μάλλον την «αριστερά» τύπου πασόκ) ένιωσε να γοητεύεται από τα πειράματα αυτοδιαχείρισης κι εναλλακτικού εμπορίου –ένα συνώνυμο του «εναλλακτικού καπιταλισμού»- με αυτοσχέδια νομίσματα. Να συνεπαίρνεται από την πτώση τεσσάρων διαδοχικών κυβερνήσεων σε μικρό χρονικό διάστημα, ως αδιάψευστο μάρτυρα της πολιτικής κρίσης, που δεν εξελίχτηκε ωστόσο σε επαναστατική. Ενθουσιάστηκε με την ιδέα του ελικόπτερου, που θα έπαιρνε μακριά (στα πέρα μέρη) τους πολιτικούς και το μνημόνιο κι (εκτός από το πλατειακό σύνθημα του τίτλου της ανάρτησης) αποτυπώθηκε σε πανό κι αυτοκολλητάκια της κοε με τον πολιτικό στόχο «ουστ». Εκστασιάστηκε με την παύση πληρωμών του κίρχνερ, θεωρώντας την εναλλακτική διέξοδο στο μνημονιακό δρόμο για τη διαχείριση του χρέους. Και είδε δευτερεύουσες διαμάχες στο εσωτερικό του να εξελίσσονται σε λεονταρισμούς κι έναν άτυπο διαγωνισμό «τακτικής ευελιξίας vs ριζοσπαστικής συνέπειας». Με το συριζαίο σταθάκη να παίζει εκτός συναγωνισμού και να περιορίζει το επαχθές χρέος του ελληνικού κράτος  μόλις στο 5% του συνολικού. Και το ναρίτη πι-πι να τερματίζει το κοντέρ, βρίσκοντας την χρυσή τομή: «να ζητήσουμε επαναδιαπραγμάτευση και εφόσον την αρνηθούν οι πιστωτές μας, να προχωρήσουμε σε μονομερή διαγραφή μέρους ή και του συνόλου του χρέους».

Η τεχνητή (εν μέρει) χρεοκοπία της αργεντινής έφερε στο προσκήνιο με δραματικά επίκαιρο τρόπο την παταγώδη χρεοκοπία των δυνάμεων του (παλιού και «νέου») οπορτουνισμού. Μια χρεοκοπία που δε δικαιώνει την άλλη όψη του νομίσματος της αστικής διαχείρισης και την υστερία της κυβέρνησης εναντίον όσων «ήθελαν να μας κάνουν αργεντινή». Δείχνει όμως με πόσα επιχειρήματα εξοπλίζουν και καθιστούν πιο ‘πειστικό’ και ‘ρεαλιστικό’ τον κυρίαρχο πολιτικό λόγο τα αδιέξοδα, οι αντιφάσεις κι οι παλινωδίες της πολιτικής του ποικιλώνυμου οπορτουνισμού.

Ο λαός μας δεν χρειάζεται να κλάψει για την αργεντινή, αλλά μόνο για τη δική του μοίρα, εφόσον δεν απαλλαγεί από τις ρεφορμιστικές αυταπάτες και δε βγάλει τα απαραίτητα συμπεράσματα από την ακριβοπληρωμένη πείρα των αργεντίνων. Όχι για να χαρίσει μια «μικροκομματική» δικαίωση στους κομμουνιστές, που μίλησαν έγκαιρα για τη διαγραφή του χρέους, την παγίδα των εναλλακτικών τρόπων αποπληρωμής του (με κούρεμα, επιμήκυνση, επαναδιαπραγμάτευση, κτλ) και τους δόλιους φάρους της αργεντινής. Αλλά για να αποφύγει στο μέλλον την επώδυνη διάψευση των δικών του ελπίδων από μια επανάληψη-παραλλαγή του αργεντίνικου πειράματος στα ελληνικά δεδομένα.

Γκόρμπι και τροτσκισμός

Οι πάσης απόχρωσης τροτσκιστές δεν ξεγελάστηκαν από τα κόλπα των σταλινικών, το εικοστό συνέδριο και την αποσταλινοποίηση. Τα καθεστώτα της ανατολής παρέμειναν σταλινικά μέχρι το τέλος, οπότε και κατέρρευσαν. Ή τουλάχιστον μέχρι τον γκόρμπι και την περεστρόικα. Που εκτός από εμάς μπέρδεψε λιγάκι κι αυτούς. Εκτός από τους ηρωικούς ποσαδίστας που ήταν ήδη από τον μπρέζνιεφ μαζί μας κι επικροτούσαν την διεθνιστική επέμβαση στο αφγανιστάν το 79'.

Ο γκόρμπι γοήτευσε δυστυχώς πολύ κόσμο κι ανάμεσά τους και κάποιους τροτσκιστές.
Υπήρχαν βέβαια κάποιες ομιλίες του με αποσπάσματα σαν κι αυτό*, όπου η ουσία του τροτσκισμού θεωρείται μια ολομέτωπη επίθεση στον λενινισμό. Αλλά κατά βάθος αυτά ανήκουν σε έναν πρώιμο γκόρμπι που δε μπορούσε ακόμα να εκδηλωθεί ανοιχτά κι έπρεπε να κρατά κάποια μπρεζνιεφικά προσχήματα, λόγω της ημέρας (η επέτειος του οκτώβρη, αλλά και των γενεθλίων του τρότσκι).

Την ίδια χρονιά πάντως (1988) οι σοβιετικοί προχώρησαν στην αποκατάσταση του μπουχάριν, στα 50χρονα από την εκτέλεσή του. Κι ήταν βάσιμη η «ελπίδα» ότι αν κρατούσε λίγο ακόμη ο γκόρμπι θα προλάβαινε να αποκαταστήσει και τον λέοντα. Αν και πέρσι ένας αναγνώστης του μπλοκ μας έγραψε ότι η αποκατάσταση αυτή έχει γίνει (άλλο αν δεν έγινε εξίσου γνωστή)! Κι αφού το ζήσαμε κι αυτό, μπορούμε πια να πεθάνουμε ευτυχισμένοι, μαζί με τη σοβιετία.

Ίσως να την έκαναν στα 50χρονα από τη δολοφονία του, στα 1990, μαζί με το 28ο συνέδριο του κκσε, όπου δεύτε τελευταίον ασπασμόν γιατί ένας από εμάς είναι ιούδας και το φιλί του προδοσία. Οπότε αυτό το συνέδριο ήταν το τελευταίο. Τα ύστερα του (νέου) κόσμου και της ιστορίας.

Τότε βέβαια στη σοβιετία επικραούσε γενικώς ένα φιλελεύθερο πνεύμα. Κατά το κοινώς λεγόμενο ήταν ξέφραγο αμπέλι. Φύτρωνε κάθε καρυδιάς καρύδι, από αντισοβιετικές έως κι ανοιχτά φασιστικές οργανώσεις. Κι αντί να πάρουν τον σταλινικό καρυοθραύστη να τις τσακίσουν, οι σοβιετικοί τραγουδούσαν το κύκνειο άσμα τους στη λίμνη των κύκνων και τις άφηναν να λειτουργούν νόμιμα και να αλωνίζουν. Και ο γκόρμπι έκανε τον μαύρο κύκνο και ξεγελούσε τους λαούς της σοβιετίας που αγάπησαν εν αγνοία τους τον προδότη τους.
Στην άλλη πλευρά του τείχους αγάπησαν μόνο την προδοσία του και τον προδότη τον πέταξαν σα στυμμένη λεμονόκουπα να διαφημίζει πίτσες. Εν τω μεταξύ όμως έπρεπε να τον παινεύουν και να τον προβάλλουν ως πρότυπο σύγχρονου κομμουνιστή ηγέτη. Κι έτσι του έδωσαν κι ένα νόμπελ ειρήνης για την ερμηνεία του. Ενώ η πόρτμαν ούτε ένα όσκαρ δεν πήρε. Ούτε καν ένα αγαλματάκι με το ημίθεο για το ηράκλειο έργο που έκανε. Μία δεν πιάνει μπροστά στον ιούδα η πόρτμαν.

Κοντά στους βασιλικούς (και τους τσαρικούς) ποτίζονται κι οι γλάστρες. Εδώ άφηναν ανενόχλητες φασιστικές οργανώσεις. Στους τρότσκες θα κολλούσαν -που ούτως ή άλλως ήταν γραφικοί κι ακίνδυνοι; Και μη μου πείτε πως έτσι κι αλλιώς το ίδιο είναι, στη ρετρό λογική του σοσιαλ-φασισμού. Στηρίζουμε κριτικά το σύντροφο με το μουστάκι, αλλά δεν υιοθετούμε τη φρασεολογία του για τους πολιτικούς του αντιπάλους.

Συμφωνούμε την πολιτική του αλλά όχι με την πολεμική του. Ή μάλλον συμφωνούμε και με την πολεμική του, αλλά όχι πάντα με τον τρόπο που εκδηλώθηκε. Και πώς να μην είναι όμως πολεμική η πολιτική του συντρόφου με το μουστάκι, με τη σοβιετία περικυκλωμένη από ιμπεριαλιστές που τον περίμεναν στη γωνία για να μας τη φορέσουν; Ο πόλεμος εξαλλου είναι η συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα.

Όπως συμβαίνει και σήμερα καμιά φορά με την οργάνωση. Κρατάμε αποστάσεις από τις σκληρές ανακοινώσεις για εκοφίτες, παιδιά του μπόμπολα κτλ. Αλλά συμφωνούμε κριτικά με την πολιτική της, με τις διαφωνίες μας και τα σκουλαρίκια μας. Συμφωνούμε βασικά με τις πράξεις, αλλά όχι πάντα με το στιλ και τη φρασεολογία.

Κάποιοι λένε ότι στην πραγματικότητα συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Το κόμμα τα λέει όλα καλά κι ωραία, τα περιγράφει μια χαρά και τα ευαγγελίζεται για τη δευτέρα παρουσία του σοσιαλισμού που θα έρθει χωρίς επανάσταση, μόνο με κρίνο. Αυτό αφορά όμως κυρίως άλλους χώρους με βαρύγδουπες αναλύσεις που αναφέρουν σε κάθε τρίτη φράση την επανάσταση για να λύσουν τα ξόρκια του καπιταλισμού, αλλά δεν έχουν καμία επαφή με την πραγματικότητα.

Σε κάθε περίπτωση η αποκατάσταση του τρότσκι ήταν το λιγότερο πιθανό σενάριο. Αυτή του μπουχάριν είχε πολιτική σκοπιμότητα. Ο γκόρμπι δεν αποκατέστησε τον επαναστάτη θεωρητικό της παλιάς φρουράς των μπολσεβίκων, ή ένα θύμα του σταλινισμού. Αλλά τον θεωρητικό του περίφημου "κουλάκοι πλουτίστε", τον υπερασπιστή της νεπ, που άφηνε περιθώριο –σε πολύ ειδικές συνθήκες και για πολύ συγκεκριμένους λόγους- στην ιδιωτική πρωτοβουλία.
Αυτό ήταν που ενδιέφερε τα γκεσέμια της περεστρόικα και για αυτό έκαναν λόγο για επιστροφή στην θεωρητική κληρονομιά του λένιν και τα τελευταία του κείμενα που συνέπιπταν χρονικά με την περίοδο της νεπ, παίρνοντας ακριβώς τα αποσπάσματα που τους βόλευαν για να αλλοιώσουν το νόημα και να προωθήσουν την οικονομία της αγοράς. Με τον τρότσκι όμως δεν υπήρχε αντίστοιχη σκοπιμότητα.

Πέρα από αυτό η αποκατάσταση του μπουχάριν είχε ένα νόημα με την έννοια της απαλλαγής του από την κατηγορία του πράκτορα του φασισμού και μιας ηθικής επανόρθωσης για την εκτέλεσή του. Για τον λέοντα όμως, τι νόημα θα είχε; Μεταξύ μας θεωρούμε αυτονόητο καμιά φορά ότι πίσω από τη δολοφονία του συντρόφου με την αξίνα βρισκόταν ο στάλιν. Θυμάμαι έναν σύντροφο που πήρε μια φορά στη σχολή του έναν κοε(μ)τζή απ’ το χέρι, τον έβαλε να το δώσει σε έναν οκδε σκέτο και του είπε: έλα, ζήτα του συγνώμη που του δολοφονήσατε τον αρχηγό. Δεν ξέρω αν όντως το έκανε, αλλά εξ όσων γνωρίζω οι σοβιετικοί ουδέποτε παραδέχτηκαν κάτι τέτοιο, για να το επανορθώσουν με μια αποκοτάσταση.

Σε μια μικρή μπροσούρα του σεκ με τίτλο πώς χάθηκε η ρώσικη επανάσταση, υπάρχει στο τέλος κι ένα κείμενο του γκαργκάνα -αν θυμάμαι καλά- της χρυσής δεκαετίας για τη γκορμπι-μανία και το κλίμα της εποχής. Μαζί και μια γελοιογραφία του ιωάννου, που είναι όλα τα ρούβλια σε σκληρό συνάλλαγμα.

Είμαστε στα 80’ς, τρικομματική βουλή κι έχει το λόγο ο μητσοτάκ.
-Γιατί όπως λέει κι ο κύριος γκορμπατσόφ..
Πετιέται και τον διακόπτει ο ανδρέας.
-Δε θα μας πείτε εσείς τι λέει ο φίλος γκορμπατσόφ.
-Κάτω τα χέρια από το σύντροφο γκορμπατσόφ, εξανίσταται κι ο χαρίλαος.

Μα τι έλεγε τέλος πάντων αυτός ο γκορμπατσόφ κι ήταν τόσο σπουδαίο;
Κι είχαμε τους ανανεωτικούς που βρήκαν δικό τους άνθρωπο στην ουσία, να μας λένε ότι δεν είμαστε ολόψυχα με το πνεύμα της περεστρόικα, ότι προσποιούμαστε και προσπαθούμε να προσαρμοστούμε ασθμαίνοντας. Άσχετο, αλλά δίκιο είχαν, κι ευτυχώς δηλ.

Τους μουλάδες να είναι ο μόνος χώρος που είχε ψυλλιαστεί πού πάει το πράγμα –απ' ό,τι δείχνουν τα ντοκουμέντα της εποχής- αλλά όχι σε όλη του τη διάσταση. Πού ακούστηκε δηλ ιμπεριαλιστής –έστω και σοσιαλιμπεριαλιστής- να αφήνει οικειοθελώς τις αποικίες του, να γκρεμίζει το τείχος και να αυτοκτονεί χωρίς να ανοίξει μύτη; Παρά μόνο στη ρουμανία, όπου το καθεστώς τσαουσέσκου είχε ρίζες κι αντιστάθηκε. Ναι, ο τσαουσέσκου.

Το σεκ πανηγύριζε για τις λαϊκές (αντ)επαναστάσεις από κάτω και δεξιά (μωρέ από κάτω να ‘ναι κι ό,τι να ‘ναι). Και το πγ μας να λέει περίπου τα ίδια για τον τσαουσέσκου και να έχει πανηγυρική ανακοίνωση για την ανατροπή και τη δολοφονία του.

Οι κοτζιάς και μπατίκας έφευγαν το 89’ από τα αριστερά εξαιτίας του τζανετάκη καταγγέλοντας το σταλινικό τρόπο λειτουργίας του κουκουέ που δε συνάδει με το νέο ήθος και τις αρχές της περεστρόικα! Κι ο σάββας να βλέπει σε αυτήν την επιβεβαίωση της θεωρίας του τρότσκι για την αντιγραφειοκρατική επανάσταση*. Και να θεωρεί ως πιο συνεπή της τμήματα όσους συνασπίζονταν γύρω από τον γέλτσιν! Πολιτικό κριτήριο, όχι αστεία.

Τα έσχατα του κόσμου. Είναι μετά να μη βγει η θεωρία για το τέλος της ιστορίας; Κι εσύ ο μέσος κουκουές να πρέπει να τα συγκεντρώσεις όλα αυτά και να βγάλεις ένα λογικό συμπέρασμα με συνοχή κι ειρμό. Να βλέπεις τα αυγά και να τα ρωτάς πού πήγαν τα πασχάλια. Και να έχεις την ψυχολογία του σπύρου παπαδόπουλου στους απαράδεκτους.
Τι έγινε ρε παιδιά, μας την πέσανε;

Έπεσε ο ουρανός στα κεφάλια μας που λέει κι ο μαζεστίξ. Είναι μετά να μη σιχτιρίσει αυτή η γενιά και να μην πάει σπίτι της; Και πού να πήγαιναν δηλ; Μπρος γκρεμός και πίσω ρεύμα, νέο αριστερό. Ε, πήγαν κι έπεσαν στο γκρεμό και καλά κρασά. Όρκο παίρνω πως πολύ καλοί άνθρωποι ήσαντο.

Σημειώσεις

*Ο τροτσκισμός στην ουσία ήταν μια ολομέτωπη επίθεση ενάντια στο λενινισμό. Επρόκειτο πρακτικά για τις τύχες του σοσιαλισμού στην χώρα μας, για τις τύχες της επανάστασης. Σε αυτές τις συνθήκες ήταν απαραίτητο να ξεσκεπαστεί ο τροτσκισμό μπροστά σε όλο το λαό, να αποκαλυφθεί η αντισοσιαλιστική του ουσία. Η κατάσταση περιπλεκόταν από το γεγονός ότι οι τροτσκιστές είχαν συνασπιστεί με τη νέα αντιπολίτευση των ζινόβιεφ και κάμενεφ.

Από το λόγο του γκορμπατσόφ για την 70ή επέτειο της οκτωβριανής επανάστασης.

*η περεστρόικα είναι η αντιφατική μορφή μέσα από την οποία αναπτύσσεται ένα επαναστατικό περιεχόμενο –η πολιτική επανάσταση ενάντια στη γραφειοκρατία και το σταλινισμό που είχε προβλέψει ο τρότσκι. Μια ιδιότυπη κατάσταση δυαδικής εξουσίας έχει διαμορφωθεί. Από τη μία η γραφειοκρατία έχει χάσει το μονοπώλιο της πολιτικής εξουσίας, αλλά όχι βασικούς μοχλούς της. Από την άλλη η εργατική τάξη μπήκε πια στο δρόμο για να αποκτήσουν όλη την εξουσία τα αναγεννημένα σοβιέτ.

Νοέμβρης 88’, ο σάββας μιχαήλ προλογίζει σάββα μιχαήλ, στη δεύτερη έκδοση του βιβλίου του, περεστρόικα και οικονομία, εκδόσεις αλλαγή.

Δέκα μέρες στην Αθήνα

Επιστροφή στον τόπο του εγκλήματος, με την υψηλή εγκληματικότητα και το δύσκολο εγκλιματισμό. Όπου πιάνεις κρούστα από την ψύχρα των γύρω σου και γίνεσαι σκληρός απ’ έξω για να αντέξεις –αδιάφορο αν μέσα σου όλα καταρρέουν κι ανατρέπονται σα σοβιετία. Αλλιώς θεωρείσαι αφελής και μαλακός –μαζί κι ένα ομόηχο με τρία άλφα. Μπορεί μάλιστα να σε πουν και χωριάτη απροσάρμοστο, για να τονίσουν τη διαφορά τους ως πλεονέκτημα. Ενώ στην πράξη είναι απλώς πλεονέκτες που έχουν ξεχάσει τι πάει να πει ανθρωπιά.

Απάνθρωπες πόλεις χτισμένες από ανθρώπους σαν κλουβιά, όπου ούτε καν ζώο δε θα μπορούσε να ζήσει κι όσα αναγκάζονται να το κάνουν είναι συνήθως δυστυχή και τρομαγμένα.
Όπως λέει και μια ταινία με τον -αριστερό- Ψάλτη -του συστήματος- ο άνθρωπος έχει πολλές διαφορές από τα άλλα ζώα. Διότι εργάζεται κι ασφαλίζεται στο ικα. Κανένα ζώο δε θα δεχόταν να ασφαλιστεί στο ικα.

Εκεί που φαίνεται όμως πόσο φιλική είναι πραγματικά μια πόλη για τον άνθρωπο, είναι όταν βρέχει. Που αν όντως ισχύει, τότε η αθήνα είναι σα να σε βρίζει και να σου λέει να τσακιστείς να φύγεις το γρηγορότερο.
Δεν βρέχει, μας φτύνουν. Τα υπόγεια πλημμυρίζουν απελπισία με το μαρτύριο της σταγόνας. Κι οι γυναίκες με τις ομπρέλες σε θέση βολής, δρεπανηφόρα άρματα που περνάν ξώφαλτσα. Στις τσιμεντουπόλεις της ζωής μας το συμβάν, ασυγκίνητο σε αφήνει.

Σε κάθε γωνία υπάρχει αστυνομία. Και μελαψοί αφγανοί που ψάχνουν εν μέσω μπόρας για μια θέση στον ήλιο.
-Αμπρέλα, αμπρέλα, πάρε αμπρέλα. Δε θέλω αρχηγέ. Είμαι κατά, από θέση αρχής. Αυτά είναι για τους ρεφόρμες. Κι οι κουκούλες για τους μαύρους, μπάχαλους κι ασφαλίτες που μεταμφιέζονται. Εμείς είμαστε με εκείνη τη φράση του μπογιό (αφού μάλλον αυτός την έγραψε) και με κάτι αναρχικούς που τον μαϊούνη σε μια βροχερή πορεία, φώναζαν: αυτός ο νόμος θα μας τα πάρει ούλα, μέχρι κι οι κνίτες φορέσανε κουκούλα.

Φτάνω επιτέλους στο εκτός των τειχών, το βιβλιοπωλείο των μουλάδων, που –γι’ άλλη μια φορά- είναι απέναντι από την πρωτοπορία. Και είναι μάλλον το μόνο –μαζί με τη σύγχρονη εποχή- που δεν φέρνει από άποψη το τελευταίο βιβλίο της έλλης παππά.

Κι από εκεί στο παζάρι βιβλίου στην κλαυθμώνος που διοργανώνει ο αγαπημένος μας ΣΕΒ (σύνδεσμος ελλήνων βιβλιοπωλών). Εκεί που γνώρισα πέρσι έναν πρώην σφο, που έγινε νυν σφος της πρώην σφίσσας μου. Σύντροφοι είμαστε όλοι στην τρέλα (φορούσε πανταλόνα μωβ η περσινή μας η κοπέλα). Ευτυχώς υπάρχει κι η διαλεκτική να βγάζουμε μια άκρη με τόσες αντιθέσεις και να μην καταλήγουμε στο γκρεμό.
Ξέχασε και το καπέλο του. Καλός άνθρωπος ήτανε.

Η ασφάλιση δεν είναι για παζάρια και για διάλυση. Αλλά στα βιβλία επιβάλλεται το πρώτο για να μη συμβεί το δεύτερο. Κι έτσι βρίσκεις απούλητο στοκ από βλαντά, δημητρίου (παραλειπόμενα της διάσπασης), παλιούς γραμματείς του κουκουέ (κορδάτος, μάξιμος), έλλη παππά (οι μαρξιστικές αναλύσεις της δεν πούλησαν τόσο κι έμειναν στα αζήτητα). Τη σοσιαλδημοκρατική παρέκκλιση στο κόμμα μας με ένα ασώματο σκίτσο του στάλιν για εξώφυλλο. Βιογραφία του έριχ χόνεκερ με πρόλογο ανδρέα παπανδρέου (και στη λαοκρατική δημοκρατία πιστεύουμε). Πρακτικά από εργασίες των συμφώνων της βαρσοβίας και της οικονομικής αλληλοβοήθειας, των βαθιά μπρεζνιεφικών εκδόσεων ειρήνη. Ποιήματα του μάο, τη σιδερένια φτέρνα μισοτιμής απ’ όσο το πουλάει η σύγχρονη. Δεν είναι ακριβώς αυτά που θέλεις, αλλά είναι φτηνά και τα θες όλα. Και πιο πολύ τα καλτ.

Λίγο πιο πάνω ήταν οι αφγανοί πρόσφυγες με ραμμένα στόματα. Κι ακόμα πιο πάνω η κατειλημμένη νομική και το πανό στα κάγκελα για τις αστικές συγκοινωνίες με υπογραφή παμε. Στο πολυτεχνείο έχουν καταφύγει ιρανοί και παλαιστίνιοι. Αλλά γιατί έχουν ιλουστρασιόν αφίσα; Μήπως είναι κατά του αχμαντινεζάντ, στο αντι-δελαστίκ μέτωπο κι έχουν κάποιον χρηματοδότη;

Και γιατί είναι σε τρία διαφορετικά σημεία και δε συνεργάζονται μεταξύ τους; Γιατί τους μεν τους κινητοποίησε το δίκτυο, ενώ στους δε έχει παρέμβαση το σεκ. Κι αυτοί οι δυο έχουν σκοτωθεί μεταξύ τους κι αποκλείεται να συντονιστούν.

Τάδε έφη βουρνούκιος στο μαγαζί όπου πήγαμε με τον άθλιο και τον είδαμε να παίζει λύρα με το συγκρότημά του, τους υπεραστικούς. Οι οποίοι ενσαρκώνουν την υπέρβαση της αστικής κουλτούρας, αλλά και την ενότητα της αριστεράς, τόσο ως σύνθεση μελών, όσο και ως ρεπερτόριο (βασίλης και θανάσης μαζί).

Το μεταναστευτικό όμως αρχίζει να αποκτά εκρηκτικές διαστάσεις. Ο παύλος μας έλεγε ότι τόσο καιρό μιλούσε σε κόσμο απ’ το χωριό του, κάπου στην πελοπόννησο, για θέματα όπως η κρίση, αλλά τώρα με τα γεγονότα της νομικής, τον πήραν οι συγγενείς του τηλ και του είπαν μεταξύ σοβαρού κι αστείου να μην ξαναπατήσει το πόδι του εκεί.
-Τι; -ρωτά ο άθλιος- δεν έπιασε το επιχείρημα για παύση πληρωμών;

Όχι. Όπως δεν θα έπιανε στην παρούσα φάση κι αυτό που λέει στην τελευταία κομεπ ο μάκης παπαδόπουλος: αποδέσμευση από την εε και διαγραφή χρέους με λαϊκή εξουσία.
Τα πράγματα αγριεύουν και αρχίζουν να θυμίζουν την κατάσταση που περιγράφει ο τζακ λόντον στη σιδερένια φτέρνα. Αν δεν μπορέσει το εργατικό κίνημα να κάνει οργανικό του κομμάτι τους μετανάστες, μπορεί να τους βρει απέναντί του, ως λούμπεν εφεδρείες του συστήματος. Ενώ οι μικροαστοί νοικοκυραίοι θα τους έχουν στο στόχαστρο, εξιλαστήρια θύματα για τα σπασμένα της κρίσης και τις δουλειές που πάνε από το κακό στο χειρότερο.

Το πρόγραμμα περιείχε κι εκδήλωση με μπαντιού στο πολυτεχνείο και το σάββα μιχαήλ μεταφραστή. Δε θα έλεγα ότι ακούσαμε κάτι πρωτότυπο. Η ανατολή που επαναστατεί κι η επιθυμία για τη δύση η οποία σημαίνει κοινοβούλιο και καπιταλιστική αγορά. Προσωπικά μου θύμισε κάπως τη λογική της σύγκρουσης των πολιτισμών του χάντιγκτον από την ανάποδη.
Αλλά το κοινό ενθουσιάστηκε και χειροκροτούσε όρθιο για κάνα δίλεπτο. Λες κι υπήρχε τιμωρία για όποιον τολμούσε να καθίσει πρώτος. Κι όταν κάποιος από κάτω, είπε και για το σάββα μιχαήλ, χειροκρότησαν μόνο κάτι λίγα δεύτερα. Από εκεί να καταλάβεις πολιτικό κριτήριο.

Είχε κι άλλες εκδηλώσεις το εξωκοινοβούλιο. 40χρονα εκκε, εκδήλωση νΚα, μια τοπική ανταρσύα με καζάκη και χάγιο. Αλλά μου κόπηκε η όρεξη μετά από μια εκδήλωση στις εστίες, που είχε θέμα –μεταξύ άλλων- την ιστορία του συνδικαλιστικού κινήματος κι ο ομιλητής το έπιασε σφαιρικά από το 07’ για να μας πει για το συντονισμό των πρωτοβάθμιων..

Η πολιτική περιοδεία του κλιμακίου της κε του μπλοκ ολοκληρώθηκε με μια αυτοψία στο πάντειο και ξεναγό μια σφισσα της αραν που μου έδειξε τον μοιραίο πεζόδρομο.
Το πολιτικό πόρισμα της κε αναφέρει τα εξής: α. απέναντι η δαπάρα έχει φτιάξει ταπετσαρία αδιαπέραστη. Οποιαδήποτε απόπειρα να μπει εκεί η πλακέτα, θα ήταν πέρα από πολιτική αυτοκτονία κι εντελώς κιτς. β. η κολόνα είναι ακριβώς ανάμεσα στα δυο τραπεζάκια, το δικό μας και της εαακ. Θα μπορούσε κάλλιστα να μπει πιο πέρα, όπου είναι οι κύπριοι της προοδευτικής και δε θα είχαν πρόβλημα. Αλλά κι εκεί που είναι τώρα μπορούν να μπουν αφίσες, πάνω, κάτω κι από δίπλα. Το θέμα είναι ότι η εαακ δεν έχει βάλει καμία αφίσα. Ούτε στην κολόνα που της έμεινε, ούτε καν στο τραπεζάκι της. Αποδιοργάνωση λόγω εξεταστικής.

Η σφισσα είπε ότι οι ενισχύσεις τους είχαν έρθει από ιατρική και πολυτεχνείο –αλλά όχι από τους πολύ σκληροπυρηνικούς- κι ότι αφότου ξαναμπήκε η πλακέτα, οι σχέσεις τους είναι όπως πριν. Οι τσιμενταρισμένοι είχαν κι από πριν τσιμέντο στον εγκέφαλο. Κι οι λοιποί ρεβιζιονιστές ακολουθούν τακτική ειρηνικής συνύπαρξης.

Φτάνοντας στο τέλος δεν ξέρω ποιο θα μπορούσε να είναι το ταξικό επιμύθιο. Σίγουρα δεν ήταν δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο, αλλά είχαν απ’ όλα: από τα γεγονότα της νομικής και τον ενδοαριστερό εμφύλιο, μέχρι την εξέγερση της αιγύπτου. Κι αν δεν επιχειρώ να κάνω τον τζόνι ριντ της δεκάρας είναι γιατί όσο έμεινα εκεί είχα λιγοστή επαφή με κανάλια και διαδίκτυο και δεν έχω πλήρη εικόνα.

Καλύτερα να βλέπεις κάθε μέρα συντρόφους και να συμπληρώνει ο ένας τα κενά του άλλου. Αν τους είχα κι εδώ πάνω, μάλλον θα με γέμιζαν άλλα πράγματα και δε θα έγραφα τόσο συχνά στο μπλοκ.

Λόγω της ημέρας

Φαντάζεσαι να ήταν ο κόσμος ανάποδα; Α, δηλ όπως τώρα, που έχουν έρθει τα πάνω-κάτω και μας έπεσε ο ουρανός όπου κάναμε έφοδο στο κεφάλι. Πώς το φαντάζονταν τότε όμως το ανάποδα;

Οι καπιταλιστικές παραγωγικές σχέσεις εμφανίζονται κι ωριμάζουν πρώτα μέσα στο σοσιαλισμό, αναπτύσσουν κι επιβάλλουν την κοινωνική αλλαγή στο εποικοδόμημα. Ποιος είναι όμως το αντεπαναστατικό υποκείμενο;

Η γραφειοκρατία δεν αποτελεί καν τάξη, αλλά είναι στρώμα δι’ εαυτό με τάσεις εξέλιξης σε καθαυτό και ιδιαίτερα στρωματικά συμφέροντα. Οι απαράτσικοι καταλήγουν πολιτικό υπαλληλικό προσωπικό των κουλάκων, των νεπ-μεν και της παραοικονομίας. Ο ιδιωτικός τομέας όμως περιορίζεται από το κρατικό μονοπώλιο και καταλήγει να λειτουργεί υπέρ του, βουλώνοντας τις τρύπες του, ενώ παράλληλα είναι βουτηγμένος στη διαφθορά. Οι θιασώτες της ελεύθερης αγοράς εξηγούν την ανάγκη ύπαρξης ενός άλλου ιδιωτικού τομέα, φιλελεύθερου και διαφανή σαν την αόρατη χείρα του άνταμ σμιθ και τη γκλάσνοστ του γκόρμπι.

Το βασικό πρόβλημα είναι ότι σε συνθήκες κρατικομονοπωλιακού σοσιαλισμού, η αγορά νοθεύεται και ο τομέας της παραοικονομίας αδυνατεί να λειτουργήσει με γνήσια ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια. Παίρνει υπ’ όψιν τις κοινωνικές ανάγκες και διακινεί σε φτηνές τιμές όσα αγαθά λείπουν, διαφορετικά θα μείνει στα αζήτητα.
Μόλις το 90’ με το πρόγραμμα των πεντακοσίων ημερών του σατάλιν (προσοχή στο πρώτο άλφα) προχώρησε σε ουσιαστική απελευθέρωση τιμών, που μέχρι τότε ορίζονταν κεντρικά κι ήταν ενιαίες από το βλαδιβοστόκ μέχρι τη μόσχα.

Κάποια τμήματα της πολιτικής γραφειοκρατίας έτρεφαν ρεφορμιστικές αυταπάτες ότι η παλινόρθωση μπορεί να επιτευχθεί με ομαλή μετάβαση, χωρίς (αντ)επανάσταση και ταξική σύγκρουση. Η σοσιαλδημοκρατία του κκσε ενσωμάτωνε σε τελική ανάλυση τους γραφειοκράτες στο σοσιαλιστικό σύστημα. Στον αντίποδα, ο ακροδεξιός οπορτουνισμός απέρριπτε με παιδική αφέλεια από θέση αρχής κάθε συμμετοχή στα όργανα της σοβιετικής εξουσίας, αποσυνδέοντας πλήρως τη στρατηγική από την τακτική.

Η αυθόρμητη συνείδηση των διευθυντών φτάνει μόνο μέχρι τον οικονομικό αγώνα και την επιδίωξη επιμέρους αλλαγών και βελτιώσεων, σαν τις μεταρρυθμίσεις κοσύγκιν. Υπήρχε η ανάγκη μιας πρωτοπορίας με τα πιο συνειδητά στοιχεία να καθοδηγήσει τις μάζες. Με μεταβατικό, αντικομμουνιστικό πρόγραμμα κι αιτήματα για δημοκρατία και ιδιοσυντήρηση των επιχειρήσεων.

Η περεστρόικα ήταν το αντίστοιχο μεγάλο άλμα με βολουνταριστικές υπερβολές τύπου μάο. Στην κίνα έκαναν εγκαίρως την αυτοκριτική τους κι απέφυγαν την όξυνση. Έζησαν το δικό τους 89’ μόνο με μια τιεν αν μεν και μια σχεδόν αναίμακτη έφοδο της ανερχόμενης αστικής τάξης στον ουρανό.

Τα πρώτα χρόνια της παλινόρθωσης είναι ένα μεταβατικό διάστημα όπου το καινούριο πεθαίνει, ενώ το παλιό αναγεννιέται από τις στάχτες του, σαν χουντικός φοίνικας. Κι αναγκάζονται έτσι να συνυπάρχουν διαλεκτικά –μια συνύπαρξη που ποτέ δε μπορεί να είναι ειρηνική.

Η περεστρόικα του γκόρμπι είναι το αντίστοιχο μεταβατικό διάστημα με τον κερένσκι και τη δυαδική εξουσία αστών και σοβιέτ. Ενώ ο βομβαρδισμός του κτιρίου των –αστικοποιημένων- σοβιέτ τον οκτώβρη του 93 απ’ το γέλτσιν ήταν το αντίστοιχο της εξέγερσης της κροστάνδης. Οι βουλευτές είχαν βασικά δίκιο, αλλά η αντίστασή τους έπρεπε να τσακιστεί, γιατί στη γωνία καραδοκούσαν οι κομμουνιστές για τη δική τους παλινόρθωση.

Ο κρατικός καπιταλισμός του κλιφ είναι το τελευταίο εκείνο σκαλοπατάκι πριν από την οικονομία της αγοράς, ανάμεσα στο οποίο και τον καθαρό καπιταλισμό δεν υπάρχει κανένα άλλο σκαλοπατάκι. Οι αντικειμενικές συνθήκες ωριμάζουν. Αλλά δεν πρέπει ποτέ να περιμένουμε μια αντεπανάσταση σε καθαρή μορφή. Μπορεί να έρθει με ένα μέτωπο για τη δημοκρατία που για τους αντεπαναστάτες είναι ο καπιταλισμός, αλλά για τις μάζες και τους συμμάχους τους μπορεί να σημαίνει κάτι άλλο.

Το 92’, στο βιβλίο του παλινόρθωση ή επανάσταση, ο σάββας ο τρομερός έγραφε πως ακόμα δεν είχε κριθεί τίποτα κι ότι διανύαμε ένα μεταβατικό διάστημα. Είχαν τεθεί ήδη οι βάσεις του ανεπτυγμένου καπιταλισμού, αλλά παρέμεναν πολλά αταξικά κατάλοιπα, στις παλιότερες γενιές κυρίως, όπως οι συντάξεις και η επίκληση του σφου με το μουστάκι και άλλων φιλοσοβιετικών αισθημάτων.

Από τη σειρά προβλήματα μετάβασης στον καπιταλισμό

Η σημερινή επέτειος όμως είναι άκρως σοβαρή. Γι' αυτό ας δούμε πώς ξεκινάει ο ραφαηλίδης το βιβλίο του για τη μεγάλη περιπέτεια του μαρξισμού.

Σκοτώστε τη μάνα σας όσο είναι ακόμα νέα, λέει ο σουρεαλιστής και κομμουνιστής πωλ ελυάρ, ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές του αιώνα που τελειώνει με το θάνατο της σοβιετικής ένωσης. Αιωνία της η μνήμη.

Ήταν μια καλή μητέρα για όλους εμάς τους κομμουνιστές του κόσμου όλου, που την αγαπήσαμε, άλλοι από κομματικό καθήκον, άλλοι από ηθική υποχρέωση και άλλοι από κεκτημένη ταχύτητα, εξαιτίας της αγάπης μας για τον μαρξ.

Έπρεπε να σκοτώσουμε τη μάνα μας όσο ήταν ακόμα νέα και αναμάρτητη. Είναι καλό να θυμάσαι αναμάρτητους τους πεθαμένους. Δυστυχώς, τη σκοτώσαμε όταν έγινε 74 ετών και είχε πολύ αμαρτήσει.

Η μητέρα μας γεννήθηκε με καισαρική τομή το 1917 στην πετρούπολη, γνωστή περισσότερο σε μας σαν λένινγκραντ, και το 1991 παρέδωσε το πνεύμα στη μόσχα. Συγκεκριμένα στους γκάνγκστερ της μόσχας, που είχαν επικεφαλής τον γέλτσιν. Ο λένιν, ο πατέρας της και παππούς μας, πέθανε πολύ νέος, μόλις 54 ετών, ίνα πληρωθεί το ρηθέν, οι καλοί πεθαίνουν νέοι.

Η μητέρα λυπήθηκε πολύ για τον χαμό του πατέρα της. Και για να το δείχνει και να τη βλέπει ο κόσμος και να λέει, να η κόρη του λένιν, από το 1924 που πέθανε ο πατέρας της πήγαινε κάθε μέρα στον τάφο του, στην κόκκινη πλατεία, για να δει μια μούμια. Κάποιοι είχαν βαλσαμώσει την επανάσταση.

Αφού όλα πεθαίνουν, πρέπει να πεθαίνει και η φτώχεια που γεννάει επαναστάσεις, κομμουνιστικές και άλλες. Η φτώχεια βρωμάει και βαλσαμωμένη. Αυτό πίστευε ο μαρξ, που δεν πίστευε στο θεό, που είναι βάλσαμο για τους απελπισμένους.
Ο μαρξισμός είναι μια απόπειρα απάντησης σε ερωτήματα τόσο παλιά, όσο κι οι μούμιες των φαραώ.

Μετά την τελευταία πρόταση, ο υποψιασμένος αναγνώστης θα περίμενε ίσως μια ανάλυση για τα φαραωνικού τύπου έργα και τον ασιατικό τρόπο παραγωγής. Αλλά ο μεγάλος ράφα το γυρνάει στον τόμας μορ και την ουτοπία του. Κι αυτό επίκαιρο είναι αν σκεφτείς πόσους ουτοπικούς σοσιαλιστές έχουμε σήμερα που βρήκαν ότι ο μαρξισμός είναι πασέ και την ψάχνουν αλλιώς.

Και για επίλογο ένα κομμάτι από το οπισθόφυλο του βιβλίου του κώστα τζαταζάνη είμαι κομμουνιστής. Γραμμένο εν έτει 1991. Που ήταν εύκολο να κυκλοφορήσεις ό,τι ήθελες χωρίς να σου πει κανείς κομματικός τίποτα. Αλλά ήταν τρομερά δύσκολο, εκτός μόδας κι επίσημης γραμμής ως ένα βαθμό, να επιμένεις κομμουνιστικά.

Ακόμα και φάρσα να ήταν ευχαριστώ τους λένιν, στάλιν, ζαχαριάδη, μπρέζνιεφ, πουμπλίδη, φλωράκη και εκατομμύρια άλλους επώνυμος και ανώνυμους σε όλη τη γη, που την έστησαν, έστω για να ικανοποιήσουν τις ποταπές φιλοδοξίες τους ή τα κόμπλεξ τους.

Που την κέντησαν τόσο περίτεχνα, που με παρασύρανε, που με κάνανε με περηφάνια να πουλάω ρίζο, που μου ‘δωσαν την ευκαιρία άπειρες φορές να δακρύσω από συγκίνηση κι ενθουσιασμό, βλέποντας τα μπολσόι ή το '9 μέρες του μαγιού', διαβάζοντας τη τζαμίλια, ή για τον γκαγκάριν, τη βδομάδα αλληλεγγύης στο λαό του βιετνάμ, την αφρική, παντού. Συνομιλώντας με τον ισπανό σύντροφο, ή τον υπουργό συντονισμού της κυβέρνησης αλιέντε, απειροελάχιστο κομμάτι και ‘γω ενός κοχλαστού αιώνα, που μας έκανε περισσότερο ανθρώπους.

Ήταν θαυμάσιοι φαρσέρ και δολοπλόκοι. Τόσο πολύ, που ‘φτιαξαν κι έβαλαν στο μεδούλι των λαών, στα ίδια τα χρωμοσώματα κάθε ανθρώπου ένα όραμα. Ναι, ένα όραμα.
Αυτό το όραμα του νέου κόσμου, του σοσιαλιστικού. Αυτό που θα κάνουμε πράξη στο άλλο άλμα. Έστω, στο 15ο κατοπινό άλμα.

Το τρίτο άλμα θα είναι το τελικό. Αρκεί να μην είναι στο κενό και να 'μαστε από πάνω ως το τέλος. Μέχρι τότε, στο μαγγανοπήγαδο της ήττας μου περνώ. Βενσερέμος.

*Ο κώστας τζατζάνης σήμερα είναι υποψήφιός μας κάπου στον πειραιά (αντιπεριφερειάρχης νομίζω, ή κάτι τέτοιο).
Μεγάλο παληκάρι. Στηρίζουμε-ψηφίζουμε.

Η Αγία Οικογένεια

Η οικογένεια είναι εκ προοιμίου αντεπαναστατική. Τα λέει κι ο βλαντάς στα απομνημονεύματά του. Δεν πρέπει να σου απορροφά χρόνο και να σε εκβιάζει συναισθηματικά στα δύσκολα. Κι απ’ την άλλη δε φταίνε σε τίποτα οι δικοί σου να τους κάνεις δυστυχισμένους και να τραβάνε εξαιτίας σου τόσα βάσανα με εξορίες και φυλακές.

Εμείς όμως θέλουμε ολοκληρωμένους συντρόφους, που να μη θυσιάζουν το προσωπικό για το πολιτικό. Να αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους ολόπλευρα και να τρυγάνε τους χυμούς της ζωής. Να έχουν πράγματα και περιεχόμενο να δώσουν στον αγώνα.

Η στάση ζωής προϋποθέτει να έχεις ζωή. Αλλιώς μας μένει η στάση που καταλήγει στασιμότητα μπρεζνιεφικού τύπου. Κι άντε το πολύ να γίνει στάση πληρωμών. Προς το παρόν τηρούμε στάση αναμονής περιμένοντας το θαύμα της αντίστασης. Η στάση σου με αφήνει κατάπληκτο αυτοματίξ, που έλεγε κι ο οβελίξ στην κατοικία των θεών.

Ο κομμουνισμός ως ιδεολογία δεν απαιτεί ζεν πρεμιέ, ούτε κομμουνιστές μοναχούς. Το οποίο εν παρόδω θα ήταν η καλύτερη ασχολία στον κόσμο. Να κλειστείς σε ένα μοναστήρι για να εξαγνίσεις την ψυχή σου και να την αφιερώσεις στη μελέτη του μαρξ και των -ισμών που παρήγαγε. Η μονή συντηρείται με δωρεές πιστών συντρόφων. Κι εσύ μαζί με την ψυχή σώζεις και το τομάρι σου καθώς το βιοποριστικό είναι οξύ θέμα στις μέρες μας.
Η σωτηρία της ψυχής είναι πολύ μεγάλο πράγμα και πανάκριβο. Dixi et salvavi animam meam.

Το κενό στη ζωή μας δεν είναι καλός αγωγός του κομμουνισμού. Για να μην πιάσουμε το κενό ηγεσίας και τα κενά μας στη θεωρία. Καταλήγουμε έτσι να μην την παλεύουμε και να παλεύουμε για ένα κιβώτιο αδειανό -σαν τη ζωή μας- για μιαν ελένη (του γκατζογιάννη).

Οι προλετάριοι δεν έχουνε πατρίδα. Η οποία μαζί με την αγία οικογένεια μας δίνει την αγία τριάδα της συντήρησης και των νοικοκυραίων. Αλλά το τάγμα ζηλωτών του σάββα μιχαήλ και του έκπτωτου άγγελου χάγιου με τις 12 φυλές του εξωκοινοβουλίου πολεμάν με τη ρομφαία στο χέρι τον πατερούλη αβραάμ και τη λαϊκή εξουσία που υποτάσσει τον περιούσιο λαό στις περιουσίες των μικροαστών και των αγροτοκτηνοτρόφων.

Συγκροτούν το αντικαπιταλιστικό εργατικό μέτωπο ιουδαίας και ξεσκεπάζουν την αναξιοπιστία του αβράμη και το ρεφορμισμό του συνθήματος, καμιά θυσία για την πλουτοκρατία. Καμιά θυσία ποτέ και πουθενά. Κατά το κανένα κράτος ποτέ και πουθενά, που είναι η σύγχρονη προσέγγιση μερικών αναρχικών στο παλαιστινιακό.

Η οικογένεια είναι το πρώτο επίπεδο κοινωνικοποίησης του παιδιού, μια κοινωνία σε μικρογραφία. Κάτι που δεν είναι απαραίτητα καλό γιατί μεταφέρει μαζί κι όλες τις βρωμιές και τα κατάλοιπα του παλιού κόσμου. Πχ το συλλογικό εγωισμό του εμείς (να είμαστε καλά), σε αντιπαράθεση με όλους τους άλλους που είναι απέναντι. Το οποίο σε μεγαλύτερη κλίμακα γίνεται ομάδα, έθνος κι άλλα εξίσου αφηρημένα κι αταβιστικά.

Κερδισμένα συνήθως βγαίνουν όσα παιδιά έχουν πλούσιες παραστάσεις εκτός σπιτιού και οικογένειας. Παλιά αυτό το εξασφάλιζε η δομή της οικογένειας κι οι μεγάλες φαμίλιες με θειους, παππούδες και γιαγιάδες. Κι ό,τι δε μπορούσαν να δώσουν αυτοί το αναλάμβανε η γειτονιά, οι ξιπόλητες συμμορίες, η πλατεία του χωριού και το έλυναν συλλογικά με όρους κοινότητας.

Κάθε σπίτι ήταν ένα μικρό γένος που το διέλυσε η αστυφιλία κι η τηλεόραση. Εγώ δεν πρόλαβα τη γενιά που έπεσε με τα μούτρα στο καινούριο χαζοκούτι, αλλά έζησα την έκρηξη της ιδιωτικής. Κι είμαι σίγουρος ότι αν σήμερα είχαμε μόνο τα δύο κρατικά ο κόσμος θα πάθαινε κατάθλιψη. Ή θα έβγαινε στους δρόμους να την αντιμετωπίσει. Έστω με όρους εκτόνωσης.

Το πρόβλημα σήμερα είναι η αστική αποξένωση που (μπορεί να) πάει χέρι-χέρι με τη διάλυση της οικογένειας. Ζητούμενο δεν είναι η κατάργησή της, αλλά συλλογικότητες και μορφές συμβίωσης που να την υπερβαίνουν. Στη διαλεκτική η άρνηση σημαίνει εξέλιξη και κρατάει κομμάτια του παρελθόντος μετασχηματισμένα.

Εκτός κι αν το πρόβλημά μας είναι η μονογαμία. Και θεωρούμε απλοϊκά οτιδήποτε άλλο χειραφέτηση που ντύνει ιδεολογικά τις ερωτικές μας επιθυμίες με ποικιλία για να μη βαρεθούμε το ίδιο φαγητό συνέχεια.

Εκτός κι αν είναι τα παιδιά κι ο περιορισμός του εαυτούλη μας που είναι διαλεχτή ψυχή και πρέπει να τον αφήσουμε να αναπτυχθεί ολόπλευρα ως προσωπικότητα χωρίς εμπόδια. Απέναντι σε εμάς οι άλλοι είναι η κόλαση που μπαίνει ως σύνορο κι όχι ως σύνολο που μας διευρύνει.

Αυτό το τελευταίο ακούγεται ίσως λίγο χριστιανικό. Είναι η διαλεκτική της μεταφυσικής ως στιγμή μές στο διαλεκτικό υλισμό. Αλλά το αντίθετο είναι οπωσδήποτε αστικός ατομισμός. Κι έχει πολύ στενά όρια για να χωρέσει οποιαδήποτε επαναστατική ιδέα ή να πλασαριστεί ως τέτοια.

Η κρίση παρέχει ευκαιρίες για πειράματα, αλλά η καρικατούρα των αντι-θεσμών μας καθιστά καχύποπτους πριν καν δοκιμαστούν. Η φτώχεια επιστρέφει πάνω στη βάση της αστικής αποξένωσης που έχει ξεριζώσει το κοινοτικό πνεύμα αλληλεγγύης. Δικό μας καθήκον είναι να το βρούμε σε νέα βάση.

Αυτό που χρεοκόπησε και μας πνίγει είναι η αστική οικογένεια κι ο τρόπος ζωής της. Τα υπόλοιπα ανήκουν στο κοινοτικό κατάλοιπο που περνά και χάνεται κι εμείς καλούμαστε να ανακαλύψουμε από την αρχή και να του δώσουμε μορφή και περιεχόμενο σε ένα ανώτερο επίπεδο.

Ιδεολογικός μηχανισμός του κράτους είναι όταν τη θεωρείς στατικά. Ρηχός ετεροπροσδιορισμός με ένα αντί που δεν ξεφεύγει από τον αστικό ορίζοντα, ακριβώς γιατί ετεροπροσδιορίζεται. Δε βλέπει όρους εμφάνισης και δυναμική εξέλιξης. Δηλ αντιφάσεις, νόμους κίνησης και νομοτέλειες. Κι αν προβοκάρεις λίγο μπορείς εύκολα να χωρέσεις όλη την αναρχία συλλήβδην σε αυτό το καλούπι.

Ξέρεις, εμείς οι σταλινικοί είμαστε κολλημένοι στο γνωστό τρίπτυχο και μεγαλώνουμε σε ένα κόμμα που είναι σαν οικογένεια με αξιώματα, ρόλους, ιεραρχικές δομές και αξίες από τη μαμά πατρίδα με τον πατερούλη και τον πατερναλιστικό σοσιαλισμό του στρατώνα.

Ενώ γι’ αυτούς μόνη πατρίδα είναι τα παιδικά τους χρόνια κι οι παιδικές αρρώστιες που τους άφησαν πληγές και παιδικά τραύματα απ’ την οικογένεια. Που τους διέγραψε σαν άσωτους υιούς και τους έμεινε το κόμπλεξ της απόρριψης απ’ τους άλλους. Αλλά κάθε βράδυ στα όνειρά τους, τους εκδικούνται με όρους φαντασιακού.

Τους απροσάρμοστους τους βαφτίσαμε ασυμβίβαστους κι όλους τους άλλους ενσωματωμένους, γιατί δεν έχουν τις δικές μας υψηλές ανησυχίες. Και την επαναστατική συνείδηση τη βλέπουμε στο λούμπεν και στο περιθώριο όπου κινούμαστε αυτάρεσκα.

Η αυταρέσκεια είναι αντεστραμμένο μίσος για την κοινωνία που θεωρητικά θέλουμε να αλλάξουμε ίσα-ίσα για να μας χωρέσει. Όταν βρούμε έναν έντιμο τρόπο να στριμωχτούμε σε κάποια γωνιά της και να τα έχουμε καλά με τη συνείδησή μας, η ενσωμάτωση γίνεται πλήρης και ψάχνει εναλλακτικά φύλλα συκής, σαν τον δάχτυλο του κομμουνισμού για να κρυφτεί από πίσω του.

Γινόμαστε νύχι-κρέας με τον κομμουνιστικό δάκτυλο, χωρίς αξιώσεις για δαχτυλίδια και ταχυδακτυλουργούς με μαγικές λύσεις. Οργανωνόμαστε συλλογικά για να μειώσουμε το συντροφικό έλλειμμα και την απουσία οικογένειας που μας στοιχειώνει. Και στις ερωτικές σχέσεις ψάχνουμε να υπερβούμε το οιδιπόδειο με τη μαμά πατρίδα που δεν ξεπεράσαμε όσο ζούσε.
Καλή μας τύχη και καλή ωρίμανση.

Κι όλα αυτά με αφορμή μια επίσκεψη σε έναν παλιό συμμαθητή που έγινε ασφαλίτης κι οικογενειάρχης με γιο. Κι εγώ να μην ξέρω με ποιο απ’ τα δυο να φρικάρω περισσότερο. Κι αν στο μέλλον, όταν σφίξουν τα γάλατα θα χρειαστεί να τον σώσω εγώ, ή αυτός εμένα, ένεκα παλιάς γνωριμίας. Μάλλον το δεύτερο..

Κουλτούρα κι απολύσεις

Σύντομη εισαγωγή για τους μη γνωρίζοντες κι όσους διαβάζουν μόνο ρίζο.
Ο παλαιστίδης είναι βιβλιοϋπάλληλος που δουλεύει στον εκδοτικό της άγρας. Όταν διεκδίκησε τα εργασιακά του δικαιώματα (για τα οποία είχε δικαιωθεί κι από την επιθεώρηση εργασίας) η εργοδοσία προχώρησε σε εκδικητική απόλυση. Το σωματείο βιβλίου-χάρτου κινητοποιήθηκε άμεσα και πέτυχε πρόσφατα την επαναπρόσληψή του. Στο ενδιάμεσο κυκλοφόρησαν τρία κείμενα με υπογραφές διανοούμενων σχετικά με το θέμα, εκ των οποίων το ένα –των 49- έπαιρνε το μέρος του εκδότη πετσόπουλου, άλλο τασσόταν καθαρά στο πλευρό του παλαιστίδη κι ένα τρίτο –των 18- σε αυτό του χωροαστυφύλακα.

Το πρώτο κείμενο υπογράφουν κι άτομα που δηλώνουν αριστεροί ή τέλος πάντων με αριστερά ένσημα. Το δεύτερο κείμενο το υπογράφουν 26 αριστεροί πανεπιστημιακοί κι ένας λιοδάκης. Το τρίτο κείμενο το υπέγραψαν κι άτομα που δηλώνουν κομμουνιστές, όπως ο χρύσης, ο μπιτσάκης κι ο αρχηγός των πάντων σάββας. Ανάμεσα σε άλλα μας λένε ότι η άγρα δεν είναι μια οποιαδήποτε καπιταλιστική επιχείρηση(!). Αλλά; Διακρίνεται για την ποιότητα των εκδόσεών της και τα τριάντα χρόνια της ύπαρξής της δεν έχει προβεί σε απολύσεις (κάτι σαν πρότερος έντιμος βίος).
Γι’ αυτό ζητάν να γίνει διάλογος και να σταματήσει η θορυβώδης κι άδικη προσπάθεια απαξίωσης της άγρας.

Την περασμένη τετάρτη έγινε μια εκδήλωση του σωματείου με τίτλο ταξική πάλη και διανόηση, όπου και παραβρέθηκε ένα τσούρμο ομιλίτες να παρέμβει για ένα θέμα που θα το πιάσουμε στο επόμενο ποστ.

Πρώτα διαβάστηκε η εισήγηση του δεσποινιάδη, μεταφραστή κι εκδότη απ’ τη μαμά πατρίδα (θεσσαλονίκη) ο οποίος δε μπόρεσε να έρθει και μας την έστειλε γραπτά. Μεταξύ άλλων σημείωσε πολύ εύστοχα ότι στο κείμενο των 18 που διανοήθηκαν (η φράση να χρεωθεί στην κε του μπλοκ) ο εκδότης έχει όνομα και βαρύγδουπη ιδιότητα ενώ ο παλαιστίδης δεν αναφέρεται με το όνομά του, είναι απλώς ένας απολυμένος κι έτσι αναπαράγεται και γίνεται υποσυνείδητα αποδεκτό μέσα μας το απρόσωπο στους χώρους δουλειάς.
Ο ρόλος του διανοούμενου απέναντι στην αδικία θα έπρεπε να είναι αντίστοιχος με αυτόν του ζολά στην υπόθεση ντρέιφους. Σήμερα όμως επικρατεί η συνωμοσία της σιωπής κι όπως πάνε τα πράγματα δεν είναι πολύ μακριά ο καιρός που θα παρακαλάμε να μην παρεμβαίνουν καθόλου οι σύγχρονοι διανοούμενοι.

Στο τέλος μας ενημέρωσε και για μια καραμπινάτη περίπτωση λογοκρισίας από την εφημερίδα αυγή που του είχε ζητήσει στο παρελθόν συνεργασία για τα ενθέματα (κυριακάτικο ένθετο) αλλά δε βρήκε χώρο για να δημοσιεύσει ένα κείμενό του χιλίων λέξεων σχετικά με την υπόθεση. Βρήκε όμως αρκετό χώρο για να φιλοξενήσει και δεύτερη φορά τις ανακοινώσεις των σύνολο 67 (49+18) που διανοήθηκαν. Τα (μικρο)αστικά μέσα επέδειξαν (όχι οποιαδήποτε) καπιταλιστική αλληλεγγύη στον εργοδότη της άγρας και δεν επέτρεψαν να σπιλωθεί η φήμη του.
Ευτυχώς που υπάρχει και το διαδίκτυο.

Μετά διαβάστηκε η σύντομη εισήγηση του –επίσης απόντα- πανεπιστημιακού σαρηγιάννη που έπιασε το θέμα γενικά προσπαθώντας να ορίσει τη διανόηση, αλλά και την τέχνη –από τη σκοπιά του σοσιαλιστικού ρεαλισμού- με παραδείγματα όπως ο ρίτσος, ο βάρναλης, ο αυγέρης, ο μίκης θεοδωράκης… μέχρι το 60! (γέλια στο αμφιθέατρο).
Είπε επίσης ότι η πνευματική προσφορά πολλών διανοούμενων είναι κατά πολύ κατώτερη της συνδικαλιστικής (χωρίς να τις χωρίζει με σινικά τείχη). Με άλλα λόγια δεν αρκεί να είναι κανείς κόκκινος για να είναι κόκκινος διανοούμενος. Πρέπει να είναι και διανοούμενος.

Το πιο σημαντικό όμως ήταν αυτό που είπε για την ταξική συνείδηση. Σε αντίθεση με τον εργάτη που μπορεί λόγω αλλοτρίωσης κι άλλων παραγόντων να έχει φενακισμένη ή λανθάνουσα ταξική συνείδηση, η ταξική συνείδηση της διανόησης διαμορφώνεται απολύτως συνειδητά, χωρίς τα ελαφρυντικά που επικαλούμαστε για την εργατική τάξη.
Με το βαμβάκι…

Ακολούθησαν οι παρόντες. Πρώτα η εισήγηση του μηνακάκη που πέρα απ’ τις άλλες ιδιότητές του είναι εργαζόμενος στον χώρο του βιβλίου. Κι ο οποίος μας διάβασε την καλύτερη απαράδεκτη εισήγηση που έχει τύχει να ακούσω.
Κι αυτό γιατί μας είπε ενδιαφέροντα πράγματα. Για τους ευνοούμενους του μίδα του τζακ λόντον όπου οι ράγες του σιδηρόδρομου χωρίζουν στα δύο το σαν φρανσίσκο κι ο βασικός ήρωας είναι ένας πανεπιστημιακός που τα βράδια μεταμορφώνεται σε εργάτη και περνάει στην φτωχή πλευρά της πόλης. Για τη σύγχρονη εργατική τάξη με το ανεβασμένο επίπεδο που πρέπει να περάσεις τις ράγες, να γίνει η ίδια οργανικός διανοούμενος, τάξη για τον εαυτό της. Για το κίνημα που πρέπει να κοιτάξει πιο ψηλά, να ανέβει στο επίπεδο της διανόησης και να ξεφύγει από τον χυδαίο εμπειρισμό. Για ένα κομμάτι της διανόησης που συχνά είναι μαρξίζουσα και διορατική αλλά μένει πολιτικά ανώδυνη (χωρίς όμως να γενικεύουμε τσουβαλιάζοντας). Για τον ιδιαίτερο ρόλο της διανόησης που δεν πρέπει να υποτιμάται. Και για την ανάγκη να συναντηθεί με το κίνημα, όχι εξωτερικά, αλλά στην πράξη.

Μέχρι εδώ καλά (και μαρξιστικά). Όλα αυτά όμως ήταν ο πρόλογος για να φτάσουμε στο συμπέρασμα πως δεν πρέπει να δαιμονοποιούμε αβασάνιστα τους 49 που διανοήθηκαν, πόσο μάλλον τους 18. Είναι, λέει, φτωχή η προσέγγιση που βλέπει απλώς τους εστέτ φίλους ενός εργοδότη. Πρέπει να σκαλίσουμε πιο βαθιά, να ερμηνεύσουμε τη στάση τους. Να τους δούμε ως θύματα του συστήματος, όχι ως παραγωγούς αλλά ως παράγωγά του, γιατί η κυρίαρχη κάθε φορά ιδεολογία είναι η ιδεολογία της κυρίαρχης τάξης. Όχι λόγω του αριστερού τους παρελθόντος, αλλά για λόγους που έχουν να κάνουν με το παρόν και το μέλλον του κινήματος.
Είναι φοβερό πόσο γενικά έπιασε το ζήτημα για να αποφύγει την ουσία στο ειδικό και τη στάση συγκεκριμένων διανοούμενων στο θέμα της απόλυσης.

Ακούγοντας όμως την επόμενη εισηγήτρια –κοσμοπούλου από τον χώρο των γιατρών- άρχισα να μπαίνω στο νόημα γιατί χρειαζόταν μια τόσο γενική –και μακροσκελής- εισήγηση.
Ξεκίνησε με ένα στίχο του χρονά -από τους 49 που διανοήθηκαν- για την πόρνη από το πέραμα –καλύτερα τέτοια παρά κυρία της βασιλίσσης σοφίας- που τον νιώθει πλέον για δικό της. Η τέχνη αυτονομείται από τον καλλιτέχνη, ακολουθεί άλλη πορεία και την ιδιοποιούμαστε ανεξάρτητα.
Μετά παρέφρασε ένα στίχο του εμπειρίκου για τους 18 και την αριστοκρατική συναίσθηση της ομοιότητάς τους με τον εκδότη. Θεωρώντας τους όμως κομμάτι του κινήματος, ανθρώπους πολύ πιο έξυπνους και μορφωμένους από την ίδια, τους ανακάλεσε στην τάξη (την οποία πρόδωσαν).

Το τελευταίο είναι δικό μου γι’ αυτό και το έβαλα σε παρένθεση. Την οποία αρνούμαι να βάλω στο σκηνικό με τους 67 όπως μας ζητάει ο μηνακάκης και κάποιοι ακόμα. Η παρένθεση παραλείπει τα ευκόλως εννοούμενα. Και το αυτονόητο σε αυτή την περίπτωση ήταν η αλληλεγγύη στον απολυμένο. Όχι να κρύβουμε τα λάθη κάτω απ’ το χαλάκι σαν μια κακή παρένθεση που έκλεισε(;).

Ενδιάμεσα η κοσμοπούλου μας είπε ότι έβλεπε μια ροπή προς εξουσιασμό(!) στην υπογραφή με την ιδιότητα του διανοούμενου, λες και είναι κάτι έξω κι αφ’ υψηλού από την εργατική τάξη. Κι ο κόσμος στο αμφιθέατρο που μίλησε στη συνέχεια το έπιασε ακριβώς από εκεί που το άφησε και το προχώρησε ακόμη πιο πέρα.

Ο πρώτος άρχισε να λέει για τους διανοούμενους του πόλου (το π με κάπα) και άσε να μη μιλήσει καλύτερα, γιατί αν αρχίσει θα πει πολύ χειρότερα πράγματα γι’ αυτούς τους διανοούμενους του πόλου κι είναι πολύ νευριασμένος με αυτούς τους πόλου.
Γενικώς μια τοποθέτηση του πόλου.

Ο επόμενος έκανε λόγο για πνευματική παρακμή και κατάπτωση κι ότι η λύση δεν είναι στο κοινοβουλιο και τους μαζικούς χώρους(!) –απίστευτη σύνδεση- αλλά στις μικρές εστίες αντίστασης και την αυτομόρφωση.
Κάτι που βρήκε απόλυτα σύμφωνους και τους επόμενους, εις εκ των οποίων δήλωνε καλλιτέχνης κι ήταν σκασμένος με την αναξιοκρατία και μη νομίσετε πως βγήκε να μας πει τον καημό του τον προσωπικό, αλλά μιας και το ‘φερε η κουβέντα, ε! ας το πει κι αυτό, που δεν του εκδώσαν κάτι που έγραψε ή κάτι παρόμοιο.
Μέχρι που ήρθε ο διανοούμενος της υπόθεσης να το πιάσει συνολικά και να μας το κάνει λιανά πού ακριβώς είχαμε έρθει.

Υπάρχουν τρεις μεγάλες παρανοήσεις, μας είπε κι άρχισε να τις αναλύει.
Ας έρθει κάποιος να μου πει ότι δεν απαιτούνται γνώσεις για να χτίσεις ένα ντουβάρι (-Στον ένγκελς πες τα! ακούστηκε μια φωνή μέσα απ' το πλήθος). Αυτά περί ειδικής γνώσης είναι παραμύθια των ιερατείων που μυστικοποιούν τη γνώση για να διαιωνίζουν την εξουσία τους.
Το σίγουρο πάντως είναι ότι χωρίς γνώσεις παραμένεις ντουβάρι αθεράπευτο και γράφεις στη σημαία σου το σύνθημα: οι μπάτσοι πουλάνε την επιστήμη.

Η δεύτερη παρανόηση είναι ότι η θεωρία είναι δουλειά των διανοούμενων κι όχι των εργατών (μέχρι εδώ μαζί του). Γι' αυτό χρειάζεται ένας ειδικός ιμάντας να συνδέσει θεωρία και πράξη, ένας συλλογικός διανοούμενος, το κόμμα του λένιν που φέρνει απ' έξω στις μάζες τη θεωρία για το σοσιαλισμό, λες και θα πέσει στους εργάτες με αλεξίπτωτο.
Κι αφού φτιάξαμε μια θαυμάσια καρικατούρα του απ' έξω του λένιν το κατατροπώσαμε για τα καλά! Γιατί όπως ψέλλισε λίγο μετά ο κουτσουμπός του εεκ, το περιβόητο απ' έξω για τη θεωρία δε σημαίνει έξω από την εργατική τάξη, αλλά έξω από τις υποδουλωτικές σχέσεις παραγωγής στο εργοστάσιο. Εκτός κι αν πιστεύουμε ότι το κεφάλαιο το έγραψαν στον ελεύθερό τους χρόνο εργάτες που δούλευαν στην επιχείρηση του ένγκελς.

Η τρίτη παρανόηση έχει να κάνει με την αντίθεση πνευματικής-χειρωνακτικής εργασίας. Ο μόνος διαχωρισμός που μπορούμε να δεχτούμε στην εργασία είναι μεταξύ διευθυντών και διευθυνόμενων. Η γνωστή ανιαρή κασέτα των αναρχικών περί ιεραρχίας κι αυτοδιεύθυνσης που αρνείται να δει πέρα από τη μύτη της.

Και στο καπάκι το γνωστό γάνιασμα για το μικρό κεφάλαιο που μπερδεύει την αριστερά και τους διανοούμενούς της. Αλλά και το παράδειγμα του νέγκρι που όσο ήταν δίπλα στο κίνημα αυτά που έλεγε είχαν μια επαναστατική αξία χρήσης, αλλά σήμερα χρεοκόπησε κινηματικά και θεωρητικά (σ.σ: και γράφει βιβλία τύπου goodbye Mr Socialism. Ενώ όταν έγραφε για το τέλος του ιμπεριαλισμού στην αυτοκρατορία του, δεν υπήρχε πρόβλημα).

Τι είχε να πει για όλα αυτά ένας μαρξιστής της εμβέλειας του κουτσουμπού;
Λίγα και με ύφος βρεγμένης γάτας, γιατί είναι ένας από τους 18 και βασικά απολογούνταν στους συντρόφους του, χωρίς όμως να κάνει αυτοκριτική. Για την ταμπακέρα είπε μόνο ότι οι ανακοινώσεις για τους 18 ήταν περισσότερες κι από αυτές για τον παλαιστίδη, για τον οποίο το εεκ τοποθετήθηκε από την πρώτη στιγμή. Και το μόνο καινούριο που προέκυψε είναι ότι το κείμενο το συνέταξε ο ίδιος ο μπιτσάκης κι οι υπόλοιποι απλά συνυπέγραψαν.

Το μόνο σημείο που ανέβασε τόνο στη φωνή του ήταν για να μας πει ότι τέχνη δεν είναι ο σταλινικός ρεαλισμός (δικός μου νεολογισμός) του οστρόφσκι με το πώς δενότανε το ατσάλι αλλά τα ποιήματα της αχμάτοβα. Κι ότι το εεκ δεν υιοθετεί τη γνωστή(;) θέση του κκε της μη απεργίας στους κόκκινους εργοδότες (!) και στήριξε τις κινητοποιήσεις του σωματείου.
Κι αφού ξεσπάθωσε αντισταλινικά κόντρα στον κοινό εχθρό πήγε ξανά στη γωνία μαζί με το αυγό του. Είναι τροτσκιστής και τα λέει τσεκουράτα!

Δεν χρειάζονταν άλλες αποδείξεις ως άνδρες αθηναίοι.
Έφυγα απ' το γκίνη γεμάτος καινούριες γνώσεις για να δω τη ρεάλ να αποκλείεται στους 16 του τσου λου. Ο μαρξισμός κι η πολιτική δουλειά είχαν αποκλειστεί από τα προκριματικά.

Αυτό είναι λοιπόν το στίγμα του βιβλίου χάρτου; Αυτό είναι το καμάρι των πρωτοβάθμιων; [Ο σπαρίλας λέει πως το πραγματικό καμάρι είναι στην κοζάνη]. Αυτή είναι η πολιτική συνείδηση που αναπτύσσουν τα ενεργά μέλη του;
Δε λέω. Κι ενεργό είναι κι αγωνιστικό κι οι απολύσεις πάρθηκαν πίσω... αλλά βασικά μετά από αυτό δε θέλω πια να γίνω βιβλιοϋπάλληλος. Πάμε για άλλες πολιτείες -όχι τόσο- αναρχικές...

Αλλά η πραγματική τραγωδία είναι πως, ενώ η αναρχική σκέψη μες στην απλοϊκότητά της ξεχωρισε τα απλά κι ειδικά, η μαρξίζουσα και διαλεκτική χάθηκε μες στις αντιφάσεις κι εκτέθηκε.
Όπως είπε κι ένας αυτόνομος (που όταν μεγαλώσει θέλει να γίνει ανεξάρτητος) καθόμασταν και τρωγόμασταν σε μια παρέα ποιος ανήκει στην εργατική τάξη και ποιος όχι. Αλλά τουλάχιστον τα αφεντικά ξέραμε ποια είναι, δε μπερδευόμασταν.

Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι οι 18 απέτυχαν να συλλάβουν αυτό που μπόρεσε να καταλάβει η απλοϊκή σκέψη του δυο πόδια κακό, τέσσερα πόδια καλό. Και το χειρότερο είναι ότι οι συλλογικότητές τους ουσιαστικά τους καλύπτουν κι ανοίγουν ομπρέλα γιατί ψιχαλίζει.

Χάρη στο συλλογικό αγώνα η απόλυση του παλαιστίδη πάρθηκε πίσω. Αλλά η στάση των διανοούμενων του πόλου δεν ξεγράφει. Και δεν πρόκειται καν για μεμονωμένο περιστατικό.

Η συνέχεια στο επόμενο...

Σάββα θεέ, παρ' το Κουκουέ...

Μία εβδομάδα (καθυ)στέρηση πάει πολύ. Το κοινό ζητάει σάββα. Και θα τον έχει.

Το πρώτο μέρος με το μάρκο φεράντο από το πουτσουλού (ή όπως αλλιώς λέγεται) ήταν μόνο ένα πρόσχημα για να δούμε τις μεταφραστικές ικανότητες του σάββα, που όταν αργούσε ο διερμηνέας, δυσανασχετούσε και τα έλεγε μόνος του, όχι κατά λέξη, το γενικό νόημα μόνο (που έτσι ήξεραν κι άλλοι, αλλά δε διέκοπταν τη μετάφραση).

Μετά από κάποια λεπτά που φάνηκαν αιώνας έφτασε η ώρα για το δεύτερο μέρος που όλοι περιμέναμε.
Το λόγο πήρε ο γραμματέας του εεκ. Ένα σωστό κόμμα διαθέτει και δομές κι ηγέτες. Και βασικά γραμματέα, όχι φαρισαίους αντάρτες. Δέκα συνιστώσες της ανταρσύας να στύψεις έναν σάββα δε βγάζουνε.
Κι ο χείμαρρος ξεκίνησε χωρίς να κοιτάζει πίσω.

Τη μία και μοναδική φορά που περιαυτολόγησε ο γραμματέας του εεκ, το έκανε σε τρίτο πρόσωπο.
Μεταφέρθηκε στην ηγεσία του εεκ… Δηλ στον ίδιο.
Σαν τον ιούλιο καίσαρα στην κατοικία των θεών (Αστερίξ νο 7) (το νο 8 ήταν ο Αστερίξ στο πολυτεχνείο).
Ένας αυλοκόλακας πηγαίνει με τα νερά του:
-Μα είναι καταπληκτικός…
-Ποιος;
-Εεε… εσείς!
-Α, αυτός.

Τι μεταφέρθηκε στην ηγεσία του εεκ; Ένα μήνυμα ρώσων τροτσκιστών για τον οκτώβρη και τα 130 χρόνια από τη γέννηση του λιονταριού της επανάστασης. Προς στιγμήν νόμισα ότι λέγαν το στάλιν, γεννημένο στα 1879, αλλά τελικά εννοούσαν το συνομήλικό του τρότσκι. Που τον έλεγαν λέοντα κι είχε γενέθλια τη μέρα που ξεκινούσε η επανάσταση.
Τι σου είναι η σημειολογία…

Όπως στη φάρμα των ζώων. Το γουρουνάκι στάλιν (χιονάτος) διώχνει από τη φάρμα το γουρουνάκι ναπο-λέοντα και κλέβει το πολιτικό του πρόγραμμα (τον ανεμόμυλο) που συμβολίζει την κολεκτιβοποίηση (και σε ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης την ουτοπία). Αλλά αν αυτή επιβλήθηκε βίαια κι αυθαίρετα, αυτό δεν (μπορεί να) είναι άσχετο με τον βοναπαρτισμό και τις διοικητικές μεθόδους του ναπολέοντα.

Ο τρότσκι ήταν η μόνη αυθεντία που έστεκε πάνω από αυτή του σάββα κι είχε την τιμητική της σε βαθμό υπερβολής.
Γιατί όπως έλεγε κι ο τρότσκι, πρέπει όλα τα σφυριά να βαράν στην ίδια κατεύθυνση. Α, δεν το είπε ο πλάτωνας; ρώτησε ο διπλανός μου γελώντας. Κοίτα να δεις…

Στους τιμώμενους, μαζί με τον τρότσκι κι η διαρκής.
Ένα φάντασμα πλανάται πάνω απ’ τα κεφάλια των σταλινικών, το φάντασμα της διαρκούς επανάστασης. Η οποία δεν ανήκει στο θολό, μακρινό μέλλον. Κάθε μέρα της ζωής μας είναι η πρώτη μέρα της διαρκούς επανάστασης που έρχεται.

Το θέμα δεν προσφερόταν πολύ, αλλά πάντα χωράν μπηχτές για τους επί εικοσαετίας συμμάχους μας που μας θεωρούν γραφικούς και κολλημένους στον 19ο αιώνα. Αυτοί είναι όμως οι επαναστάτες που ετοίμασαν το 17 (κι απ’ ό,τι κατάλαβα κάτι αντίστοιχο ετοιμάζαμε κι όσοι γραφικοί ήμασταν στην αίθουσα). Ενώ οι αντάρτες παλεύουν για το σοσιαλισμό του 21ου αιώνα (sic) κι έχουν εικόνισμά τους τις εκλογές. Οι κολλημένοι εξάλλου ήταν εκεί που έπρεπε το δεκέμβρη, όταν κάποιοι άλλοι συνεδρίαζαν στα γραφεία τους καταμεσής της εξέγερσης.

Για το σάββα, τηρουμένων των αναλογιών, οι αντάρτες είναι κάτι σαν μενσεβίκοι, ή μάλλον εσέροι (κι ο χαριτάκης το αριστερό τους κομμάτι που ταλαντεύεται). Θα πάνε μαζί του κι οι αναρχικοί, ώσπου να γίνει η κροστάνδη. Εμείς πρέπει να είμαστε κάτι σαν τους καντέτους κι όλοι οι υπόλοιποι από κορνίλοφ και πέρα.

Για τους τροτσκιστές η αριστερά είναι γεμάτη κεντριστές (και σε τελική ανάλυση σταλινικούς). Ο σύριζα με την εε και με τους λαούς της, το ναρ με την επανάσταση και με το σεκ, ο γκόρμπι με την περεστρόικα και με τους συντηρητικούς, εμάς μας θεωρεί τέτοιους η δεα, αλλά δεν έχω καταλάβει γιατί.
Ένα κάρο κεντριστές συνωστίζονται διεκδικώντας το μεσαίο χώρο της αριστεράς.

Μόνο οι ανάρχες μένουν στην άκρη, αλλά αυτοί –λέει ο σάββας- είναι στην κοσμάρα τους. Όχι σαν το γειωμένο γραμματέα του εεκ που εκτιμά ότι το δεκέμβρη τέθηκε θέμα εξουσίας.

Τήρησε όμως τον κλασικό διαχωρισμό πασοκ-δεξιάς (το μεν νίκησε, η δε γνώρισε συντριβή). Εκεί είναι που άρχισα να πιστεύω πως όλοι οι τρότσκες ίδιοι είναι κατά βάθος.
Το ίδιο βέβαια θα έλεγαν κι αυτοί για τους σταλίνες αν άκουγαν την κυριακή εναν σφο στο μαχ να λέει ότι το πασοκ είναι η χειρότερη δεξιά και να κερδίζει το χειροκρότημα απ’ το αμφιθέατρο που απήγγειλε ρυθμικά στο καπάκι: σοσιαλφασίστες γεννήθηκαν, τέτοιοι θε να πεθάνουν…
Οι πιο ευαίσθητοι σεκίτες/ευαίσθητες σεκίτισσες θα έπεφταν λιπόθυμοι/λιπόθυμες.
Αλλά αυτό είναι από άλλη ιστορία (ενός άλλου ποστ).

Συγχύστηκα (ιδεολογικά) ακόμα περισσότερο ακούγοντας το σάββα να λέει ότι το κκ νεπάλ (το σκέτο νομίζω) έβγαλε επίκαιρο τον τρότσκι και τη διαρκή του, ένας υπουργός του ρίγκαν το λένιν κι όλοι οι αστοί οικονομολόγοι τον μαρξ και τη θεωρία του για τις κρίσεις.
Εμείς τελικά με ποιους είμαστε;

Είχε κι άλλες καλές στιγμές η ομιλία του γραμματέα του εεκ.
Τις ατέλειωτες θυσίες που απαιτεί ο καπιταλισμός για να βγει απ’ την κρίση του (κατά τα άλλα, σου λένε, ο κομμουνισμός απέτυχε). Για την ελλάδα που είναι ο αδύναμος κρίκος στην ευρώπη. Για τον εικοστό αιώνα, που κάποιοι τον ονόμασαν βραχύ, αλλά δεν έχει τελειώσει ακόμα. Για τον καθυστερημένο γίγαντα που ήταν η τσαρική ρωσία στις αρχές του αιώνα (κάτι σαν τον τσατσένκο). Για την ιστορία που είναι γεμάτη τραγωδίες (και φάρσες συμπλήρωσα εγώ από μέσα μου). Για το μεθύστακα τον γέλτσιν (ανήκει στις φάρσες που λέγαμε).

Κι ανάμεσα στα άλλα και κάτι πολύ εύστοχο για τη νέα γενιά (μεταλλαγμένων και μη) που δεν ξέρει τίποτα για τη σοβιετία, δεν την έχει ως σημείο αναφοράς, δεν έχει ζήσει τη σχέση αυτή με τη θετική και την αρνητική της πλευρά.
Αλλά ένα κίνημα με ιστορική αμνησία είναι καταδικασμένο στην ήττα.

Έχει απόλυτο δίκιο ο σάββας (και δεν κάνω πλάκα).
Αλλά επειδή ο κανόνας περί αμνησίας έχει γενική ισχύ, ας θυμηθούμε κάτι από το όχι και πολύ μακρινό παρελθόν (δώρο της κε του μπλοκ στη νέα γενιά).

Δεν είναι τυχαίο ότι όλοι οι γραφειοκράτες, όσες διαφορές κι αν είχαν στο παρελθόν με την κλίκα του ντενγκ, αντιδρώντας με το ένστικτο της σταλινικής αυτοσυντήρησης, υπερασπίστηκαν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τη σφαγή της τιεν αν μεν και το αντεπαναστατικό πογκρόμ που ακολούθησε. Όλοι: από τους ανατολικογερμανούς σταλινικούς εχθρούς της περεστρόικα μέχρι τον κάππο του κκε, περνώντας ακόμα κι απ’ τους βιετναμέζους (που βάλαν στην άκρη την παραδοσιακή έχθρα τους απέναντι στους κινέζους και τον αρχιτέκτονα της εισβολής στο βιετνάμ και πάτρονα του πολ ποτ ντενγκ χσιάο πινγκ).

Στην ελλάδα δεν ήταν μόνο ο σταλινικός κάππος που κάλυψε τους κινέζους σφάχτες. Ήταν κι η ψευτοτροτσκιστική σοσιαλιστική αλλαγή της νέας περιόδου –μετά τη διάσπαση του εεκ από τις πραξικοπηματικές επεμβάσεις του τζ. Χήλυ και της φιλοσταλινικής ομάδας του- που κάλυψε πλήρως την απαράδεκτη στάση των σοβιετικών επισήμων.

Η διεθνής επιτροπή της τέταρτης διεθνούς σε πάμπολλα ντοκουμέντα της των προηγούμενων δεκαετιών έδωσε κριτική υποστήριξη στο μάο και τους κοκκινοφρουρούς. Τώρα οι επίγονοί της ξαναγράφουν την ιστορία, τρέχοντας στην ουρά των σοβιετικών και στα δεξιά τους. Κι όλα αυτά στο όνομα του τρότσκι και της πολιτικής επανάστασης.

Πάμε τώρα και στο ψητό.
Τελικά, εναπόμεινε στην αριστερή πτέρυγα της περεστρόικα και προσωπικά στον μπαρίς γέλτσιν να σώσουν την τιμή της περεστρόικα κρατώντας την πρέπουσα διεθνιστική στάση και καταδικάζοντας απερίφραστα τη σφαγή του πεκίνου σαν έγκλημα εναντίον του λαού κι ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Αποσπάσματα από την μπροσούρα του σάββα μιχαήλ, επανάσταση κι αντεπανάσταση στην κίνα, 1989, από το υποκεφάλαιο μπ. γέλτσιν.

Είναι πολλά που δε γνωρίζει η νέα γενιά. Και πολύ χτυπητή η αντίφαση για να περάσει έτσι στο ντούκου. Κι έτσι έκανα ερώτηση, διατυπωμένη κομψά και καλοπροαίρετα.

Στην απάντησή του ο γραμματέας του εεκ μίλησε για τη σύγχυση στην εποχή του σχετικά με τη φύση της περεστρόικα, για την εσωτερική αντιπαράθεση των τροτσκιστών πάνω στο ζήτημα για να καταλήξει ότι το εεκ έγκαιρα κι έγκυρα διαχώρισε τη θέση του κι έκανε την αυτοκριτική του.
Είναι ένα ζήτημα πώς ερμηνεύει κανείς το έγκαιρα, όταν αυτές οι γραμμές γράφτηκαν τέλη του 89. Αλλά η απάντηση ήταν έντιμη, σε χαμηλούς τόνους κι αυτό το εκτίμησα.

Η άλλη ερώτηση ήταν για τη σύγχρονη ρωσία.
Ο γραμματέας του εεκ είπε ότι χάρη στην κρατική παρέμβαση οι ρωσικές εταιρείες δεν χρεωκοπούν κι ένας αχρεωκόπητος καπιταλισμός δεν είναι καπιταλισμός σε τελική ανάλυση.

Αυτό το τελευταίο έπαιξε κιθάρα με τις ευαίσθητες χορδές μου.
Ο τρίτος δρόμος προς τον καπιταλισμό. Τον καπιταλισμό της εποχής μας που είναι ο αχρεωκόπητος καπιταλισμός. Του οποίου τα χαρακτηριστικά αναλύει μαζί με άλλα θεωρητικά ζητήματα μια σειρά άρθρων στην επιθεώρηση προβλήματα μετάβασης στον καπιταλισμό.
Ποια είναι τέλος πάντων η ταξική φύση της σύγχρονης ρωσίας; Έχουμε να κάνουμε με μεταβατικό στάδιο;

Αυτό που κράτησα από την απάντηση του σάββα είναι ότι σε κάθε περίπτωση δε μπορούμε να κάνουμε λόγο για εργατικό κράτος. Κι ότι αυτή τη στιγμή δυο κλίκες συγκροτούν την εξουσία (να το και το σχήμα της δυαδικής), οι καγκεμπίτες κι οι φιλελεύθεροι οικονομολόγοι που διαφωνούν μεταξύ τους για τους ρυθμούς με τους οποίους θα προχωρήσουν στη συνέχεια. Λίγο-πολύ δηλ ό,τι γινόταν και επί περεστρόικα.
Αν αδικώ την ουσία με όσα σημείωσα, ας συμπληρώσει κι ο γορτύνιος που παραβρέθηκε (αλλά δεν χαιρέτισε).

Λόγω πίεσης χρόνου θα γίνει μόνο άλλη μία ερώτηση, μας είπε ο συντονιστής της εκδήλωσης και στη συνέχεια έφαγε κανά πεντάλεπτο αναλύοντας την ατζέντα των επόμενων ημερών με εκδηλώσεις όπου μεταξύ άλλων συμμετέχουν και σύντροφοι από το ναρ.
Ποιους να λέει, ποιους να λέει…

Βγαίνοντας είδαμε και κάποια αφισάκια που προαναγγέλλαν μια διεθνή εκδήλωση με διεθνείς συντρόφους (θυμήθηκα συνειρμικά την ντάνα ιντερνάσιοναλ). Μιας και το ‘φερε η κουβέντα ασκείστε πίεση στον σπαρίλα να σηκώσει το σπαρταριστό, σπαρτακιστικό προεκλογικό υλικό που έχει για ομοφυλόφιλους και τρανσέξουαλ, γιατί από μόνος του δε θα μας το χαρίσει. Τα πάντα κατακτιούνται.

Στον ίδιο τοίχο έμαθα ότι το εεκ έχει νεολαία κι ότι το γεμάτο φρέσκιες ιδέες όργανό της λέγεται κονσερβοκούτι.
Η δωρεάν διανομή του αποτελεί παλλαϊκό αίτημα των μαζών.
Το όργανο δεν είναι κονσέρβα να πουλιέται…

Ηθικό δίδαγμα

Ο σάββας είναι κάτι σα νομοτέλεια. Φάσμα δυνατοτήτων με γραφικές κι αξιόλογες πλευρές. Όποιοι ξεμπερδεύουν μαζί του πολιτικά τονίζοντας τις πρώτες, κατά κανόνα δε μπορούν να τα βγάλουν πέρα με τις δεύτερες…

Εκδήλωση για τη σοβιετία

Την Πέμπτη 7 Μαΐου στις 17:30 στην αίθουσα 301 στην πτέρυγα της Αρχιτεκτονικής στο Πολυτεχνείο του ΑΠΘ θα πραγματοποιηθεί η εκδήλωση του ομίλου μελέτης της Επαναστατικής Θεωρίας με θέμα «Η κοινωνική φύση της ΕΣΣΔ και η κομμουνιστική προοπτική» με ομιλητή τον σ. Περικλή Παυλίδη.

Την προηγούμενη φορά μας είχαν προλάβει τα δεκεμβριανά κι η εκδήλωση αναβλήθηκε. Αν είναι κι αυτή τη βδομάδα να γίνει εξέγερση και να τεθεί θέμα εξουσίας -όπως εκτίμησε ο αρχηγός σάββας- τότε καλοδεχούμενη και νέα αναβολή.

Για την αφίσα δεν χρειάζεται να πούμε πολλά.
Αξεπέραστη αισθητική σοσιαλιστικού ρεαλισμού με το μοσφίλμ και τον σπούτνικ να παντρεύουν ιδανικά την αντίθεση μεταξύ πόλης χωριού και διαστήματος. Ο μπαρμπαρόσα παπούλιας -εξέχον μέλος της λεφ- θύμισε μαγιακόφσκι.
Οι κοσμοναύτες άραγε ανήκουν στην εργατική τάξη;
Αυτοί της νασα παράγουν κι υπεραξία;

Το σύνθημα στα ρώσικα είναι το κλασικό προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε. Η προστακτική αποδίδεται στα ρώσικα με τον εύηχο όρο σαεντινιάιτες, ή κάπως έτσι, με το τελικό σίγμα κάπως παχύ.
Άλλο αν είναι χρωματισμένη μόνο η σοβιετία κι η αμερική εξαφανισμένη.

Εκεί που διαφωνώ κάπως είναι με το ποίημα στο αριστερό μέρος.
Καταρχήν με την επιλογή του ποιητή, γιατί απέναντι στους αστούς νομπελίστες στηρίζουμε τους ταξικούς λενινούχους (εκ του βραβείου λένιν) ρίτσο και βάρναλη.

Αφετέρου και με την επιλογή του ποιήματος.
Το οποίο ναι μεν τα βάζει διαλεκτικά, αλλά θυμίζει λίγο διαλεκτικό κεντρισμό. Το εν λόγω παρελθόν δεν είναι κάποιο τυχαίο κι ουδέτερο που πέθανε και μας μολύνει -όπως πιστεύουν πολλοί.
Είναι δικό μας παρελθόν το οποίο πρέπει να υπερασπίσουμε κριτικά.
Κι από αυτή την άποψη νιώθω πολύ πιο κοντά μου όσους το αγαπούν υπερβολικά, παρά όσους το καταφρονούν και το απορρίπτουν.

Είναι της μόδας να μετράμε το σοσιαλισμό με τα όνειρά μας, για να δούμε ποιος έχει μεγαλύτερη επαναστατική φαντασία. Αν δε συμβαδίζει η πραγματικότητα τόσο το χειρότερο για αυτήν.

Ο δεσύλλας πχ στο πριν της προυγούμενης κυριακής μας λέει ότι δε μπορούμε να ταυτίζουμε το σοσιαλισμό-κομμουνισμό με ό,τι χρεωκόπησε και παταγωδώς κατέρρευσε σε ανατολή και δύση, ό,τι δυσφήμησε και συκοφάντησε τη μεγάλη οκτωβριανή επανάσταση και τις ευγενικές -sic- κομμουνιστικές ιδέες.

Μια ερώτηση για όσους αντάρτες (σε ψηφοδέλτιο) νιώθουν πως συμφωνούν με το παραπάνω.
Ποια από τις παρεκκλίσεις που συκοφάντησαν και δυσφήμησαν τις ευγενικές μας ιδέες θεωρούν ότι δεν θα υπάρχουν στις επαναστάσεις του μέλλοντος; Η γραφειοκρατία; Μήπως οι εμπορευματικές σχέσεις; Ποια ακριβώς;

Σε κάθε περίπτωση, εμείς οι υπόλοιποι, άξεστοι ασιάτες ανήμποροι να συλλάβουμε ευγενή ιδανικά, κάνουμε την εκδήλωση της πέμπτης πιστοί στο δρόμο της δυσφήμησης και της συκοφαντίας.
Ενδεικτικό της τελευταίας είναι η αφίσα μας όπου αναφέρεται ως χώρος διεξαγωγής η αίθουσα 105 της αρχιτεκτονικής, τη στιγμή που η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα 301.
Ακόμα και τώρα οι σοβιετικοί μας φλομώνουν στο ψέμα.

Το αυτό θα επιχειρήσει την πέμπτη κι ο σοβιετικός κυριούλης.
Ο μόνος -πλην κόμματος- που μαζί με το βαζιούλιν και τη λογική της ιστορίας δέχεται το σοσιαλιστικό χαρακτήρα του σοβιετικού εγχειρήματος στο σύνολο της ιστορικής του πορείας. Δηλ ότι στη σοβιετία είχαμε σοσιαλισμό μέχρι τον γκόρμπι (υπαρκτό ή πρώιμο, δεν θα τα χαλάσουμε εκεί).
Κάτι που με κάνει να βλέπω τον περικλή ως το τελευταίο μπρεζνιεφικό απολίθωμα -μαζί με το κόμμα και μένα.

Ρεπορτάζ από την εκδήλωση είναι αυτονόητο πως θα υπάρξει.
Αλλά καλύτερο είναι να έρθετε οι ίδιοι για να μη βασίζεστε σε αυτά που σας έχουν πει τρίτοι για τη σοβιετία και τον κυριούλη της (κι αυτό συμπεριλαμβάνει και μένα).
Αυτό το απευθύνω κυρίως στους ορθόδοξους συντρόφους. Θα μάθουν πολλά και θα ακούσουν πράγματα που τους αρέσουν.
Κι ας κατέβασαν την αφίσα του ομίλου στο δέντρο δίπλα απ' το άγαλμα του μπένι.
Σκίσον μεν, άκουσον δε...

Κι όλα αυτά με την επέτειο της αντιφασιστικής νίκης των λαών να είναι δύο μέρες μετά και να κάνει ακόμα πιο επίκαιρο το θέμα της εκδήλωσης.
Αφήστε σπίτι σας τα ταμπού κι ελάτε.
Γιατί εμείς δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε σύντροφέ μου από τον κόσμο
εμείς τραγουδάμε για να σμίξουμε τους σοβιετόφιλους...

Ο Σάββας ήταν κομμουνισταράς...

...και δεν κατέβηκε ποτέ με σεκ, αραν, αρας.

Για να διώξανε τον σάββα
κάποιο λάκκο έχει η φάβα

Ο χιλιοτραγουδισμένος σάββας, η λαϊκή μούσα, το αλάθητο ένστικτό της, όλοι οι οιωνοί έλεγαν πως το εεκ είχε δίκιο.
Αλλά ο ανταποκριτής μου είχε αισιόδοξες αυταπάτες για το σεκ.
Δεν ήταν, λέει, το ίδιο με αυτό που βρήκε μπαίνοντας στη σχολή προ πενταετίας. Που δεν έβαζε ούτε ξώφαλτσα ό,τι συνοψίζεται στο δικό μας νουδου, πασοκ, εε (που αν τη λέγαμε ακόμα εοκ, θα έκανε και ρίμα με το πασοκ).
Έχει καθαρά οπορτουνίστικο χαρακτήρα, αλλά απ' τη στιγμή που υπογράφει κείμενα με αυτή τη λογική, δε μπαίνει ζήτημα.

Εμένα πάλι όλα αυτά μου θυμίζουν σε ποδοσφαιρικούς όρους αυτό που λεγόταν για τη σούπερ λίγκα. Λυκοφιλία που θα έσπαγε στο πρώτο στραβό σφύριγμα. Λίγο χυδαίος παραλληλισμός, αλλά τα έχει αυτά το γήπεδο, δε φταίω εγώ.

Εδώ αντί για πέναλτι περιμένουμε ως κρας τεστ την πρώτη πορεία.
Ας πούμε την πρωτομαγιά. Πού θα γίνει ο ταξικός εορτασμός; Χωριστά όπως κάθε χρόνο, ή στα στέκια των καινούριων φίλων του σεκ; Οι οποίοι έχουν κάτι άλλους παλιούς φίλους και θα πουν να βρεθούν όλοι μαζί να μεγαλώσει η παρέα.
Σιγά μην απολέσει το σεκ το προνομιακό πεδίο παρέμβασής του στους τίμιους πασόκους εργάτες και στους πατέρες τους.

Δε γεννήθηκε ακόμα η οργάνωση που θα καπελώσει το σεκ.
Εδώ καπέλωσαν ολόκληρη γένοβα κατοχυρώνοντας το κοπιράιτ. Ακούς γένοβα κι αντί για τον τζουλιάνι σκέφτεσαι το σεκ και φρικάρεις...
Καπέλωσαν αντιπολεμικές εκδηλώσεις με το σηματάκι με τους πυραύλους που έχει μεγάλο σουξέ στους ανυποψίαστους.
Ψάρεψαν τόσο κόσμο με το απαγορευτικό με τη μουτσούνα του καραμανλή.
Δε μπήκαν στον συριζα, ακριβώς γιατί είδαν τον κίνδυνο να τους καπελώσουν άλλοι, εξίσου πεινασμένοι, αλλά πιο δυνατοί.
Και τώρα θα τους καπελώσει το ναρ;

Το ναρ έχει μάλλον ενδιάμεση κι εξαρτημένη θέση στο σύστημα της ιμπεριαλιστικής πολιτικής πυραμίδας στην χώρα μας.
Μπορεί να κάνει τον τοπικό ιμπεριαλιστή στα βαλκάνια του εξωκοινοβουλίου, έχει και την τεχνογνωσία (νόου χάου) από το παρελθόν του (ίδιοι και απαράλλαχτοι με μας τους αμετάλλαχτοι).
Αλλά το σεκ δεν είναι για τα δόντια του. Είναι σαν την τουρκία που και πιο γερές πλάτες έχει και πιο οργανωμένη είναι.

Η συγκόλληση του μεράντια είναι προδοτική. Κάτι σαν την ελληνοτουρκική φιλία. Μόνο ο σάββας με τη φουστανέλα του κρατάει ψηλά το φλάμπουρο της αντίστασης κι αρνείται να δώσει γη και νερό στους πέρσες σεκίτες.
Τους έχει ζήσει από παλιά και ξέρει.

Όμως εκτός από τις ιστορικές υπάρχουν και μυθολογικές προεκτάσεις.
Το σεκ έκλεψε την ωραία ελένη (αραν-αρας). Αλλά το ναρ αντί για μενέλαος πολιορκητής βρέθηκε ελεύθερος πολιορκημένος. Μάταια ο σάββας φώναζε σαν κασσάνδρα για το δούρειο ίππο.
Τώρα που έβαλαν τους σεκίτες μες στην τροία, το ζήτημα ποιος-ποιον μπαίνει άμεσα.

Μαζί με αυτό μπαίνουν άλλα δύο ζητήματα για την αντικαπιταλιστική συμμαχία. Το πρώτο το βάζει ο σάββας. Αρκεί το αντικαπιταλιστική, ή είναι βήμα πίσω ως όρος από το επαναστατική;
Με άλλα λόγια, αρκεί να χτυπάς χαρωπά τα ταμπούρλα σου και να φωνάζεις α-αντι-αντικαπιταλίστα για να είσαι πράγματι αντικαπιταλιστής κι επί της ουσίας;
Ποιος θα ορθώσει το ανάστημά του πλάι στον γίγαντα σάββα για να στηθεί επιτέλους η Συμμαχία σταματήστε το σεκ;

Το δεύτερο ζήτημα είναι ακόμα πιο σύνθετο. Κατά πόσο είναι πράγματι συμμαχία;
Από πότε θεωρείται ως τέτοια μια εκλογική συγκόλληση πριν τις ευρωεκλογές; Γιατί τέτοια είναι στην ουσία της.
Οι εκλογές του 2007 κι η λεηλασία των κινηματικών ψήφων από τον συριζα ήταν ιδιαίτερα διδακτικές για σεκ και ναρ. Δε θα αφήσουν να συμβεί το ίδιο με το δεκέμβρη. Τουλάχιστον όχι στον ίδιο βαθμό.
Και να φανταστείς ότι τη ρετσινιά του εκλογολάγνου μόνο εμείς την έχουμε...

Πόσο ειλικρινής είναι μια συμμαχία που επιδιώκεται εκ των υστέρων (μετά την αρπαγή της ελένης από τα αρπακτικά) και υστερόβουλα; Αν δεν ήταν στη μέση η ελένη, θα έμπαινε ποτέ ζήτημα;
Στα ελληνικά αυτό λέγεται καιροσκοπισμός και στην κομμουνιστική διάλεκτο κάπως αλλιώς (αλλά δε θα το ρίξω το επίπεδο).

Πόσο στέρεη είναι μια με το ζόρι παντρειά; Τον χαραλάμπη τον ρώτησε κανένας;
Η βία είναι η μαμή της ιστορίας (κι η ταξική πάλη η μαμά της, πατρός αγνώστου). Αλλά ο εκβιασμός είναι ο βιασμός της. Και της ιστορίας και των συμμάχων.

Ο -μη αστικός- μύθος λέει ότι κάποτε ρώτησαν έναν αρασίτη (ή μήπως αρανίτη;) ποιες είναι οι διαφορές που έχουν με την αραν (ή μήπως με την αρασ;), Κι ο αρανίτης (μπορεί και αρασίτης δεν παίρνω κι όρκο) απάντησε ότι οι άλλοι (όποιοι κι αν είναι αυτοί τέλος πάντων) συγκαλύπτουν τις αντιθέσεις, ενώ εμείς (που μπορεί να είμαστε κι οι άλλοι) όχι.
Δεν κατάλαβα πολύ καλά τι εννοούσε, ούτε καν πού ανήκει δε θυμάμαι καλά-καλά. Αλλά αν συμβαίνει κάπου αυτό που περιγράφει, αυτό ήταν στο σπόρτινγκ και στο νέο φορέα που γέννησε (προς το παρόν αβάπτιστος).
Κι η συγκάλυψη των αντιθέσεων ευνοεί πάντοτε τους δεξιούς. Και δεν είναι δύσκολο να τους βρούμε σε αυτή την περίπτωση.

Παράλληλα όμως υπάρχει κι η αντίθετη τάση (σε μια θαυμαστή διαλεκτική ενότητα των αντιθέτων που παλεύουν).
Άπαντες συμμετέχουν στο νέο φορέα με τη βεβαιότητα ότι θα πείσουν τους άλλους χωρίς να αφήνει κανείς περιθώριο να πειστεί ο ίδιος για κάτι διαφορετικό από αυτό που λέει. Τι είδους πρωτοπορία θα ήταν εξάλλου αν δεν το πίστευε αυτό;

Κατά βάθος οι σύμμαχοι είναι κάτι σαν χαϊλάντερ, που παλεύουν να επικρατήσουν (ηγεμονεύσουν θα λέγαμε στην αργκό μας, αλλά κάτι τέτοιο θα έριχνε κατακόρυφα το επίπεδο), στο τέλος όμως θα μείνει μόνο ένας.
Ένας, για να προσαρμοζόμαστε στον εχθρό. Που είναι κι αυτός ένας. Δηλ ο ιμπεριαλισμός (αν κι οι κακεντρεχείς λένε το κόμμα).

Μπολιασμένο με τέτοιο αγωνιστικό πνεύμα, το φοιτητικό κίνημα έδωσε τη λαογέννητη αυθόρμητη μορφή των συντονιστικών γενικών συνελεύσεων, όπου η λογική παραμένει η ίδια.
Δεκάωρα και δωδεκάωρα συντονιστικά μέχρι να εξαντληθεί ή να βαρεθεί ο αντίπαλος και να μείνουμε μόνοι μας στο τέλος για να ψηφίσουμε την απόφαση που θέλουμε.

Όπως και να 'χει το όλο εγχείρημα είναι πλήρες αντιφάσεων, όπως άλλωστε κάθε τι ζωντανό και πραγματικό.
Έχει μια βάση κι ένα κεκτημένο από το δεκέμβρη κι αυτό το κάνει από μια άποψη ελπιδοφόρο (κι ας μην είναι από εκεί που αντλώ την ελπίδα μου εγώ). Πιο πιθανό όμως είναι να αναδείξει όρια κι αντιθέσεις. Και στη γωνία ελλοχεύει πάντα η κρυφή γοητεία του κοινοβουλευτισμού. Ήδη πολλοί βάζουν με το μυαλό τους το στόχο στο μισό και το ένα τοις εκατό μετρώντας το όλο εγχείρημα προ παντός με κριτήρια εκλογικά.

O λένιν τελικά είχε δίκιο. Οι ενωμένες πολιτείες της αντικαπιταλιστικής αριστεράς είναι είτε αντιδραστικές είτε ουτοπικές, απραγματοποίητες.

Είναι μικρό το γήπεδο

Ο χώρος είναι διαλεκτικά δεμένος με τον χρόνο. Κι ο χρόνος δε φτάνει ποτέ όταν είναι να απαγγείλει το λόγο του ένας σάββας μιχαήλ. Που όταν τελειώνει το παραληρούν πλήθος από κάτω φωνάζει κι άλλο, κι άλλο. Κι ο σάββας ξαναβγαίνει, πιο πολύ για να χορτάσει ο ίδιος τον εαυτό του και μετά όλοι οι υπόλοιποι.
Πάντως το γήπεδο γέμισε ούτως ή άλλως. Το πρώτο στοίχημα κερδήθηκε. Για τα υπόλοιπα οι συσχετισμοί είναι αρνητικοί κι ο μπουκ πιασμένος από τους αστούς.

Δεν έχω προσωπική εικόνα, παρά μόνο την ανταπόκριση ενός νΚαπελεύθερου στην οποία και θα βασιστώ.
Καταρχήν του έκανε εντύπωση ότι η αρας (ή μήπως η αραν; πάντα τις μπερδεύω γαμώτο) ενώ συνήθως βγάζει πολλή φοιτητιά, παραδόξως υπερέβη τον εαυτό της κι έβαλε να μιλήσει ένας δικός της εργαζόμενος από το σωματείο του φυσικού αερίου.
Παραδέχτηκε ότι στο προεδρείο το κεντρικό μέλος ήταν ναρίτης (δεν είχα την παραμικρή αμφιβολία).
Και τόνισε ως πολύ θετική την κίνηση με τα 90 πρωτοβάθμια σωματεία που συγκροτήθηκαν βάση του κινήματος αλληλεγγύης στην κούνεβα. Που καλό θα ήταν να βγάλουν ένα και να μείνουν 89 για να υπάρχει συμβολισμός.

Θα συμφωνήσω μαζί του. Κι είμαι ο τελευταίος που θα μειώσει τη σημασία της.
Αλλά εφόσον υπάρχει όντως τέτοια κίνηση, έχω άλλες απαιτήσεις. Να πηγαίνουν στην περιφρούρηση της απεργίας τα ξημερώματα. Δε στέκει πλέον το επιχείρημα ότι δεν υπάρχουν δυνάμεις να το κάνουν.
Να κυνηγήσουν και να προκηρύξουν μόνοι τους μια απεργία, κατά προτίμηση διαρκείας. Τόσα χρόνια μας τη λένε ότι έχουμε τόσα εργατικά κέντρα, αλλά δεν το κάνουμε. Με ενενήντα σωματεία μπορούν να κάνουν πράξη αυτό που περίμεναν από άλλους.

Περιμένω ακόμα να μην πάνε μαζί με τη γσεε στον επόμενο γύρο του ασφαλιστικού, ούτε σε απόσταση εκατό μέτρων πιο εκεί.
Ο διαχωρισμός ήταν εύκολος σε κάποιες φάσεις, πχ στις εννιά δεκέμβρη που οι εργατοπατέρες υπάκουσαν στα αφεντικά τους και δεν ξεκίνησαν ποτέ την πορεία και μείναν μόνοι τους. Αλλά όχι αρκετός να αναιρέσει τη συμπόρευση -όπως το βλέπω εγώ τουλάχιστον.

Καλό θα είναι επίσης την επόμενη φορά να υπάρχει κόσμος άσχετος από αυτά τα σωματεία. Δέκα από το καθένα να μαζεύονταν θα ήταν μια χιλιάρα άτομα επιπλέον.
Αλλιώς καταλήγουμε στα κλασικά. Όπου παρευρίσκονται και χαιρετίζουν καμιά πενηνταριά φορείς και στο σύνολο είναι 25 άτομα.

Πάμε και στο αλατοπίπερο που έδωσε γεύση και χρώμα στην όλη φάση, τη διαφωνία του εεκ. Το οποίο λίγα πράγματα το χωρίζουν με το σεκ. Ένα γράμμα και μια άβυσσος.

Το σκηνικό μου θύμισε συνειρμικά κάτι που έλεγαν οι αστοί για τη σοβιετία. Ότι στα κλειστά συστήματα οι κρίσεις και οι συγκρούσεις εκδηλώνονται απότομα σαν εκρήξεις, εκεί που δεν το περιμένεις. Κι ας μην ήταν κεραυνός εν αιθρία η διάλυση για όσους έβλεπαν καλύτερα κάποια πράγματα τότε.
Για κάποιους ο συνειρμός είναι άστοχος, για μένα κολλάει γιατί το κλειστό έχει πολλές έννοιες και το μερα ποτέ δε λειτούργησε στην ουσία για να είναι ανοιχτό. Κάτι σαν τη σοβιετία στα τελευταία της δηλ.

Ο ανταποκριτής δε συμφωνεί με την κριτική και τις αιτιάσεις του σάββα (ένας είναι ο σάββας). "Ειδικά στο σημείο για την εε, δε λέγαμε κάτι πολύ διαφορετικό ως μερα από αυτά που βάζει το κοινό κείμενο"..
Τη διαφωνία την εστιάζει πιο πολύ στα διεθνή, όπου το εεκ νιώθει υπόλογο απέναντι στους συμμάχους του που είναι στα μαχαίρια με τους ομοϊδεάτες τους (τροτσκιστές γαρ) συμμάχους του σεκ.

Από μια άποψη έχει δίκιο. Οι ενδο-εξωκοινοβουλευτικές διαφωνίες σε οδηγούν σε παράνοια αν κάνεις το λάθος να τις παρακολουθήσεις ως το τέλος χωρίς να διαβάζεις πίσω από τις γραμμές.
Οποιαδήποτε διαφωνία δε μπορεί να μπει έτσι απλά. Θα 'ταν πολύ φτηνό. Κάθε διαφωνία πρέπει να τηρεί τους κανόνες και να πληροί προϋποθέσεις. Να βάζει ολοκληρωμένη πλατφόρμα με πέντε τουλάχιστον άξονες. Να θέτει εαυτήν πιο αριστερά στο αριστερόμετρο από αυτόν που κριτικάρει. Να κάνει ολοκληρωμένη διάγνωση προτείνοντας θεραπεία.

Όχι σαν τους συντρόφους από το κόμμα, που ψιλοδιαφωνούν με ένα θαυμαστικό, ένα κομμα (αλλά ουδέποτε με το κόμμα) και μια διατύπωση στη θέση 32.
Εδώ το διαλεκτικό προτσές λειτουργεί αντίστροφα. Ξεκινάμε από τη μικροδιαφωνία και καταλήγουμε σε ολόκληρο κείμενο όπου την αναλύουμε.

Έτσι έγινε και στο πρόσφατο σώμα του ναρ. Όπου κατέβηκαν δύο κείμενα με βαθιές διαφορές, όσες κι οι εικόνες στο παιχνίδι με τον καθρέφτη στα σταυρόλεξα.
Ο ανυποψίαστος κόσμος που τα διάβαζε έμενε με την απορία. Εκτός κι αν ήξερε το διακύβευμα (η συμμαχία με το σεκ στις ευρωεκλογές και γενικώς), ή είχε εμπειρία από καθρέφτες και σταυρόλεξα (κατά προτίμηση κρυπτογραφικά).

Έχει τη γοητεία της όμως η υπόθεση αν εντρυφήσει κανείς.
Μπορεί να γίνει ένας από τους λιγοστούς πλην εκλεκτούς που κατανοούν και γελάνε με τα υπονοούμενα του σαμαρά στο τελευταίο του βιβλίο για την αριστερά.
Και σε ένα ανώτερο επίπεδο, μετά από σκληρή τριβή, να βρίσκει ουσία στα κείμενα του χοτζέα. Αλλά και σε άλλους αποκρυφιστές επιγόνους του γκράμσι, οπαδούς της θεωρίας της πράξης και της πυθίας.

Με κάτι τέτοια ο εξωκοινοβουλευτικός διάλογος καταντάει μακράν ο πιο βαρετός, πιο πολύ κι απ' το δικό μας.
Εμείς βαριόμαστε συνήθως στην εισήγηση (και σε όσες τοποθετήσεις την αναπαράγουν). Αλλά μετά αποκτά ενδιαφέρον.
Σε αυτούς η κάθε τοποθέτηση είναι μια μικρή εισήγηση. Μικρή που λέει ο λόγος.

Σε κάθε διάλογο κατεβαίνει όλο το βαρύ πυροβολικό των πλατφόρμερς, ο καθένας με τη δική του. Όπου το πρώτο συνθετικό παραπέμπει στο πλατειάζω και το δεύτερο στον -απαραίτητο σε κάθε κομμουνιστή- φορμαλισμό.
Ένας πλατφόρμερ με δέκα σημεία, άλλος με δώδεκα, ο τρίτος τα συνθέτει και βγάζει εικοσιδύο, ο κεντριστής κοπτοράπτει και καταλήγει σε έντεκα.
Ανάλογα τι σύστημα θέλει να παίξει ο καθένας. Θυμάται κανείς άραγε πόσα ψηφίζονται στο τέλος; Κι αν ναι μπορεί να τα πει απ' έξω;

Απ' την άλλη όμως ο σάββας έχει δίκιο. Πάντα. Αλλά και ειδικά.
Το κοινό κείμενο μυρίζει συγκόλληση από μακριά. Και μόνο σαν όνομα παραπέμπει στο κοινό πόρισμα που κάναμε με τον κύρκο το δεκέμβρη του 88. Είκοσι χρόνια κι ένα μήνα μετά, ο σάββας (που τότε ζούσε την ψευδαίσθηση της αντιγραφειοκρατικής επανάστασης της περεστρόικα) επικαιροποιεί τα διδάγματα της εποχής και κρούει καμπανάκι κινδύνου για τους νέους τζανετάκηδες που έρχονται με τη μορφή ευρωβουλευτή.
Μονάχα αυτός κράτησε ψηλά τα λάβαρα της επανάστασης, του μέρα, της τρίτης διεθνούς του λένιν-στάλιν (ένα πρόσωπο).
Καλά και του τρότσκι, δε θα τα χαλάσουμε εκεί τώρα.

Κι εκτός από αυτό βάζει κι άλλα ζητήματα.
Όπως τη λεπτή ειρωνεία "εργατική εξουσία-δημοκρατία, στη γλώσσα του ναρ". Η οποία παρά τις αναρχικές παραφθορές της έχει πολλά κοινά με τη μητρική ινδο-ευρωπαϊκή, την οποία μιλάμε εμείς ακόμα. Η πιο παλιά γλώσσα, που έμεινε αναλλοίωτη στον χρόνο, μαζί με τα ποντιακά και τα euskadi των βάσκων.

Βάζει και το θέμα του καπελώματος του μερα από το ναρ που την απόφαση για τη συνεργασία με την εναντια τη δρομολόγησε στο σώμα του. Ερήμην του υπόλοιπου μερα που είχε βαθιά μεσάνυχτα.
Τα γονίδια του παρελθόντος είναι σαν τα διαμάντια. Παντοτινά. Κι άσε τον μπιτσάκη να ασχολείται με αυτά του μέλλοντος.

Ειδικά αυτή η έννοια της πλειοψηφίας του μερα με έκανε να νιώθω πως έμεινα χρόνια πίσω.
Τι ακριβώς μπορεί να σημαίνει;
Δημοκρατικός συγκεντρωτισμός δεν είναι, γιατί δεν επιβάλλει η πλειοψηφία τη γνώμη της στο σύνολο. Αλλά ούτε αρχή της ομοφωνίας είναι, γιατί δεν μπορεί να βάλει βέτο η μειοψηφία.
Όποιος έχει φώτα να δώσει σχετικά παρακαλείται να τα δώσει αφειδώλευτα. Χωρίς πλάκα...

(Συνεχίζεται...)

Τα Οκτωβριανά

Πέρα από το γνωστό κόκκινο οκτώβρη, στον οποίο εν πολλοίς οφείλουμε το ζην ως κόμμα και το ευ ζην ως άνθρωποι, υπάρχει ένας ακόμη οκτώβρης, εξίσου κόκκινος γιατί ήταν ματωμένος.
Ο οκτώβρης του 93.

Τότε που όλα τα σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά. Τότε που τελείωνε το πρόγραμμα των 500 ημερών του γέλτσιν κι η ρωσία γυρνούσε 500 χρόνια πίσω. Με την έννοια ότι ανακάλυπτε εκ νέου την αμερική (1492), τον δυτικό τρόπο ζωής, τις καπιταλιστικές αξίες.

Τότε που γύρισε ο κόσμος ανάποδα κι είχαμε εποχή περάσματος από το σοσιαλισμό στον καπιταλισμό.
Κι αυτό το τελευταίο δεν είναι για γέλια. Ειδικά όταν κολοσσοί της μαρξιστικής σκέψης όπως ο σάββας μιχαήλ μιλούσαν για αβέβαια έκβαση και μεταβατική περίοδο. Ούτε δυαδική εξουσία να είχαμε.
Πρόκειται για τον ίδιο τροτσκιστή που λίγα χρόνια πριν εξυμνούσε την περεστρόικα στην οποία κι έβλεπε την αντιγραφειοκρατική επανάσταση που είχε θέσει ως ζητούμενο από την εποχή του σταλινικού θερμιδώρ (sic εις τον κύβο που ερρίφθη) ο λέων τρότσκι.

Αν το δούμε τυπικά πάντως δυαδική εξουσία υπήρχε.
Όπως το 17. Από τη μια η αστική κυβέρνηση του κάποτε μεγάλου κομμουνιστή μπαρίς γέλτσιν. Που πριν καν διαλυθεί κι επισήμως η θρυλική σοβιετία, είχε κηρύξει εκτός νόμου το ΚΚΣΕ στη ρωσία όπου ήταν πρόεδρος.
Κι από την άλλη τα σοβιέτ. Τα οποία είχαν μείνει σαν κατάλοιπο από τη σοβιετία. Ναι μεν είχαν ήδη γίνει σαν αστικό κοινοβούλιο δυτικού τύπου, τυπικά όμως υπήρχαν ακόμα. Και τον οκτώβρη του 93 έπαιξε για αυτά το ρέκβιεμ. Η δημοκρατία στη ρωσία δε σήκωνε ούτε καν αυτά τα αστικά σοβιέτ ως θεσμό αντιπροσώπευσης.

Καμιά φορά κι η απλή συνωνυμία ακόμα μπορεί να διατηρεί επικίνδυνες μνήμες που ίσως κάποτε εκφραστούν στην πράξη.
Κι αυτό ισχύει και για την ένωση. Αν η εσσδ ήταν κρατικο-καπιταλιστική ήδη πριν πέσει, χαζοί ήταν να τη διαλύσουν οι από πάνω;

Έτσι λοιπόν, έγινε πράξη έστω και για μια διετία το όνειρο ενός πολύχρωμου αντιδραστικού φυράματος, από αναρχικούς μέχρι μενσεβίκους. Το οποίο συνοψίζεται στο περίφημο σύνθημα: σοβιέτ χωρίς μπολσεβίκους.
Σύνθημα βέβαια που στην ουσία είχε γίνει πράξη ήδη πριν τις ανατροπές. Το από πότε ακριβώς είναι μεγάλο ζήτημα. Ας πούμε το 85 για να είμαστε τυπικά εντάξει.

Τα γεγονότα σήμερα δεν είναι ευρέως γνωστά.
Για περισσότερα μπορώ να παραπέμψω σε ένα αφιέρωμα του ριζοσπάστη (στη στήλη ιστορία από το κυριακάτικο ένθετο) στη συμπλήρωση δέκα χρόνων από αυτά. Εκεί εξάλλου έμαθα κι εγώ για αυτά πρώτη φορά.

Αν υπάρχει κάτι που πρέπει να κρατήσουμε από το χρονικό είναι η μαζική παρουσία του κόσμου στους δρόμους.
Ο ίδιος κόσμος που δυο χρόνια πριν δεν πάλεψε να υπερασπίσει το καθεστώς που έπεφτε και όλοι απορούσαν με την απουσία του, κατέβηκε μαζικά στους δρόμους.

Γιατί όμως το 93 κι όχι δυο χρόνια πριν;
Ίσως γιατί στο ενδιάμεσο κατάλαβαν τι είχαν χάσει και τι ήταν αυτό που ερχόταν. Αν δεν είναι αυτός ο λόγος (που αυτός είναι) πρέπει να ανησυχούμε.

Όπως και να 'χει τον τελευταίο λόγο τον είχαν (δυστυχώς) τα δημοκρατικά τανκς του γέλτσιν που βομβάρδισαν εν ψυχρώ το κτίριο του κοινοβουλίου κι ανάγκασαν τους υπερασπιστές του που είχαν κλειστεί μέσα να το εγκαταλείψουν.


-Αυτή την κυριακή στα πλαίσια των συναντήσεων που κάνουμε με το σοβιετικό κυριούλη που αναφέρω συχνά-πυκνά, θα προβληθεί ένα βίντεο ντοκουμέντο από αυτά τα γεγονότα. Ο σοβιετικός κυριούλης τα έζησε ο ίδιος από κοντά κι ήταν στο κτίριο του κοινοβουλίου μέχρι και λίγες ώρες πριν από τον βομβαρδισμό του.

Η συνάντηση θα γίνει την κυριακή το πρωί κατά πάσα πιθανότητα (θα ενημερώσω με υστερόγραφο για την ακριβή ώρα μόλις οριστικοποιηθεί), στη σχολή του παιδαγωγικού στο απθ.
Όσοι μένετε θεσσαλονίκη έχετε την ευκαιρία να παρακολουθήσετε ένα σπάνιο ντοκουμέντο, αρκεί να ξεπεράστε τα πολιτικά σας ταμπού και να έρθετε.
Για τους υπόλοιπους θα υπάρξει ενημέρωση για πιθανή ανάρτηση του βίντεο στο διαδίκτυο (εφόσον αυτό καταστεί δυνατό). Θα ήταν πάντως πιο συγκινητικό αν ναυλώνατε πούλμαν και δίνατε κι εσείς το παρόν.

Μετά την προβολή του βίντεο θα ακολουθήσει σίγουρα συζήτηση επ' αυτού και επί ό,τι άλλου προκύψει για τη σοβιετία.
Τελευταία μάλιστα αρκετό σουξέ ως θέμα συζήτησης έχουν κι οι θέσεις μας για το σοσιαλισμό.

Για αυτές ειδικά μπορεί να ακούσετε και πράγματα που δε θα σας αρέσουν. Για τη σοβιετία εν γένει όμως η συζήτηση θα είναι οπωσδήποτε απολαυστική, μακράν η πιο ενδιαφέρουσα που έχετε παρακολουθήσει σχετικά.
Εγγυώμαι προσωπικά για αυτό.