Η πρώτη μου δουλειά

Τις προάλλες πέτυχα ένα κείμενο σε μια λάιφ-στάιλ ιστοσελίδα, όπου οι συντάκτες της διηγούνταν την πρώτη τους εργασιακή εμπειρία, τα ευτράπελα, τις περιπέτειες, τις γνώσεις (;) και τις εντυπώσεις που αποκόμισαν. Κι αυτό μας δίνει την αφορμή για το σημερινό σημείωμα.

Νομίζω πως είναι ωραίο θέμα για ανάπτυξη. Αλλά η ανάπτυξη είναι αναιμική, μαγειρεμένη με διάφορα στατιστικά μπαχάρια, που κρύβουν τις βρομιές και μπόλικα ταξικά φίλτρα, για να μη φτάσει ποτέ στο πιάτο μας, εκτός από κάποια ψίχουλα. Κι οι πιθανότητες εύρεσης εργασίας είναι ακόμα πιο αναιμικές, κι αβέβαιες σαν ψευδαισθήσεις.

Αλλά το πρόβλημα ξεκινάει ακόμα πιο πριν, από την ασάφεια στη διατύπωση και τη δημιουργική ασάφεια της ζωής και του εργασιακού τοπίου, ιδίως αν είχες τη φαεινή ιδέα να σπουδάσεις ΜΜΕ και Δημοσιογραφία -κι ας μην είσαι πολύ σίγουρος αν αποτελεί επιστημονικό αντικείμενο.

Γιατί, τι ακριβώς θεωρείται δουλειά; Κάτι όπου κάνεις την πρακτική σου, μέχρι να έχεις απαιτήσεις και να περάσει ο επόμενος πρακτικάριος; Ή εκεί που πήρες τον πρώτο σου κανονικό μισθό; Όχι πως διαφέρει ουσιαστικά για το θέμα που μας ενδιαφέρει. Διαφέρει όμως για το αφεντικό που γλυκαίνεται και καλομαθαίνει στο τζάμπα, πέρα από την τζάμπα υπεραξία που καρπώνεται με τη μίσθωση της εργατικής σου δύναμης. Και βασικά για σένα, ως προς την αίσθηση ανεξαρτησίας που σου προσφέρει ο μισθός, ότι βγάζεις επιτέλους μόνος σου τα προς το ζην και μπορείς να θρέψεις τον εαυτό σου (ου μην και άλλους, αν φτιάξεις οικογένεια).

Αν και αυτό το τελευταίο δεν είναι πολύ σίγουρο, ακόμα κι αν αμείβεσαι με κανονικό μισθό (κι έτσι πολλοί εργαζόμενοι εξακολουθούν να μένουν στο πατρικό τους, για οικονομία, ή υπολογίζουν στη σύνταξη των γονιών τους, που τσοντάρουν κάτι-τι, για να συμπληρώσουν το εισόδημα των παιδιών τους -σαν το χαρτζιλίκι που τους έδιναν, όταν πήγαιναν σχολείο. Τίποτα δεν άλλαξε από τότε, τάξη εναντίον τάξης...

Και πώς ορίζουμε αλήθεια τον κανονικό μισθό; Πόσο είναι το όριο φτώχειας στη χώρα μας -που καθόριζε αντίστοιχα και τα συνθήματα-αιτήματα για 1.400 ευρώ βασικό μισθό, προτού πλακώσει η κρίση (νομοτελειακά, όχι σα φυσικό φαινόμενο) και τα ισοπεδώσει όλα, μαζί με το βιοτικό επίπεδο και τις διεκδικήσεις μας, που προσαρμόστηκαν στην επαναφορά του βασικού μισθού 751 ευρώ, ως ένα πρώτο, ρεαλιστικό βήμα.
Αλλά το ερώτημα παραμένει: πώς υπολογίζεται το όριο φτώχειας και τι έχει αλλάξει σε σχέση με το 2008;

Προσωπικά πάντως θα εξαιρούσα το μεγάλο σχολείο του 904 -που είναι ο 902 της Θεσσαλονίκης και λειτουργεί ακόμα- και κάτι ολιγόωρες παρουσίες στο γιαπί με τον Άβερελ, που ήταν κάτι σαν φιλικές συμμετοχές κι εκείνους τους σελέμπριτιζζ, που έκαναν για λίγες ώρες τους ναυαγούς, για να νιώσουν πώς είναι η ζωή του πρόσφυγα και να αποκτήσουν ενσυναίσθηση στο δράμα του. Άλλο αν τελικά παραμένουν αναίσθητα ζώα, χωρίς συναίσθηση της απάνθρωπης γελοιότητάς τους και χωρίς συνείδηση -ή μάλλον με τη συνείδηση της τάξης τους.

Και πώς είναι λοιπόν (η οικοδομή, όχι η ζωή του πρόσφυγα); Δύσκολα, να σου φεύγει η μαγκιά και το υφάκι. Όχι γιατί δε θα αντέξεις μια μέρα η μια βδομάδα, αλλά το συνεχόμενο της υπόθεσης -που είναι παντός καιρού, σαν το κόμμα, γι' αυτό κι η αυξημένη απήχησή μας στον κλάδο- μπορεί να σε τσακίσει. Φρόντισε όμως το σύστημα και το πολιτικό υπαλληλικό του προσωπικό, τώρα που πέθαναν οι κατασκευές σαν κλάδος, κι έτσι οι οικοδόμοι κυνηγάν με το... ψαροντούφεκο τα μεροκάματα κάθε μήνα.

Κι ευτυχώς φροντίζουν για όλους μας (το σύστημα κι οι κυβερνήσεις του). Γιατί αν προσαρμοστείς ευέλικτα και συνηθίσεις στο νέο μοντέλο του μισο-άνεργου, μισο-εργαζόμενου, που κυνηγά διαρκώς συμβάσεις και μέχρι να στεριώσει κάπου, είναι ξανά στο ψάξιμο, να μαζεύει μόρια για την επόμενη σύμβαση ή το επόμενο πεντάμηνο, που θα έχει τελειώσει μέχρι να τον πληρώσουν, και δε φτάνει για να μπει ταμείο ανεργίας, και πάει λέγοντας...
Αν λοιπόν καλομάθεις σε όλα αυτά, ψάξε βρες τη διαφορά μεταξύ εργαζόμενου κι άνεργου.

Κι αν δεν υπάρχει ουσιαστική διαφορά μεταξύ εργαζόμενου κι άνεργου, θα πάψουν να υπάρχουν και τέτοια κείμενα, του τύπου "η πρώτη μου δουλειά", "ο πρώτος μου μισθός", κτλ. Θα προσαρμοστούν ευέλικτα σα φτηνό, εργατικό δυναμικό στα νέα ευέλικτα δεδομένα της ευελφάλειας και θα γίνουν πχ "η πρώτη μου σύμβαση" ή "το πρώτο μου κοινωφελές" ή "το πρώτο πακέτο τσιγάρα που πήρα με το μισθό μου, κι ας μην καπνίζω, γιατί έφυγαν όλα σε λογαριασμούς και δεν έφταναν για παραπάνω".

Θα εξαλειφθεί αντιστοίχως και το αντίστροφο θέμα, που είναι λίγο άχαρο για χαζοχαρούμενα σάιτ, για την "πρώτη φορά που σε απέλυσαν", εφόσον η ανεργία θα είναι κάτι σαν φυσικά κατάσταση, με μικρά εργασιακά διαλείμματα -κι όχι η εξαίρεση στον κανόνα.

Θα τελειώσουμε επίσης μια και καλή με αυτήν την ανόητη ρομαντική αντίληψη, που είχαμε όταν ήμασταν παιδιά, πως θα βρούμε μια δουλειά που θα είναι η πρώτη αγάπη και παντοτινή και πως θα γνωρίζαμε έναν εργοδότη, που θα τον είχαμε εφ' όρου ζωής, σα να 'μασταν παντρεμένοι. Τότε που όλα μας φαίνονταν πιο εύκολα κι απλά.

Το παν όμως είναι να μην έχεις τίποτα δεδομένο, γιατί η ρουτίνα σκοτώνει τον έρωτα κι ως γνωστόν, η αγάπη θέλει προϋπηρεσία, μεροκάματο, ξενύχτι και νταλγκά, θέλει ΙΚΑ μια ζωή στην αγωνία, στα βαρέα ένσημα και τα ανθυγιεινά.



Δεν είναι λογικό να περιμένουμε τον άσπρο ιππότη και μια εργασιακή σχέση μόνιμη και σταθερή, που να μας γεμίζει, να μας ενθουσιάζει και να μας εξυψώνει ως ανθρώπους. Αυτό που μας περιμένει είναι αγγαρεία επί πληρωμή (αλλά όχι πολύ μεγάλη) και σκέτο πήδημα, με προκαθορισμένους όρους χωρίς προφυλακτικό και αγκυλώσεις, όπως το δώρο, τα ένσημα, κτλ.

Χρειάζεται να μπει κι ένα κείμενο για την πρώτη φορά, που δεν είναι ποτέ όπως την περιμένεις. Για την πρώτη φορά στον έρωτα, την πρώτη φορά στην αγορά εργασίας, την πρώτη φορά Αριστερά. Ναι αυτήν που θα τα άλλαζε όλα και... Και venceremos...

Επικαιρικά (Οκτ 11')

Προκειμένου να μην ξεκοπεί τελείως απ’ τον πραγματικό κόσμο, η κε του μπλοκ προβαίνει για ξεκάρφωμα σε ένα μικρό σχόλιο για θέματα που άπτονται της επικαιρότητας. Ίσως να χρειαζόταν μια ξεχωριστή εισήγηση, αλλά αυτό δεν είναι κάτι που θα μπορούσε να κάνει, τουλάχιστον όχι συνεισφέροντας κάτι καινούριο στο δημόσιο λόγο των ημερών.


Ο σφος άβερελ στην πραγματική του ζωή είναι καλουπατζής, διατηρώντας τη σπάνια ιδιότητα του ναρίτη οικοδόμου –που η λαϊκή εξουσία, θα την ανακηρύξει προστατευόμενο είδος και θα την κλείσει στο μουσείο προϊστορίας του ανθρώπινου είδους. Γεννημένος την σωτήρια χρονιά του εικοστού συνεδρίου, διανύει την έκτη δεκαετία της ζωής του και παραμένει χρόνια άνεργος, καθώς στον χώρο των κατασκευών δεν κινείται σχεδόν τίποτα.

Αυτό που θα μπορούσε να κάνει, αν ήταν λίγα χρόνια μεγαλύτερος, με τα ένσημα που έχει –κι αυτά που αγοράζει, για να ‘χει ασφάλιση- θα ήταν να βγει στη σύνταξη. Όσο την προλαβαίνει ακόμα και με ό,τι ποσό την προλάβει δηλ. Αλλά αυτό δεν είναι και πολύ εύκολο. Γιατί σήμερα τα συνταξιοδοτικά όρια ανεβαίνουν συνεχώς κι η προσπάθεια του άβερελ να τα πιάσει, μοιάζει με εκείνο το παράδοξο του ζήνωνα, για τον αχιλλέα και την χελώνα.

Όταν ο άβερελ φτάσει τα 58, το όριο για τα βαρέα θα ‘χει πάει στα εξήντα –κι έχει πάει ήδη νομίζω. Και μέχρι να φτάσει τα εξήντα, θα ‘χει πάει στα 65. Και πάει λέγοντας. Έτσι ο άβερελ, όσο κι αν γερνάει, δε θα φτάσει ποτέ το όριο συνταξιοδότησης, και θα πρέπει να σκεφτεί κάτι άλλο, για να βγάλει τα προς το ζην.

Αλλά ο άβερελ είναι μόνο ένα παράδειγμα. Και το ασφαλιστικό μόνο μία πτυχή του μεσαίωνα που επιστρέφει δριμύτερος. Ο κόσμος τρώει απανωτά χτυπήματα, το ένα μετά το άλλο και δεν ξέρει πώς να αντιδράσει. Κάποιοι επιλέγουν το δρόμο της ιδιώτευσης, που είναι εύκολος, αλλά αδιέξοδος.

Πρώτα ήρθαν να πάρουν τα ρετιρέ. Δε μίλησα, γιατί εγώ ήμουν στο υπόγειο. Ύστερα ήρθαν να πάρουν τους αγρότες. Καλά τους έκαναν, γιατί ξεκοκάλισαν ευρωπαϊκές επιδοτήσεις και τις έτρωγαν στα μπουζούκια. Και τους ταρίφες καλά τους έκαναν. Κάθε φορά μου σπάνε τα νεύρα και βλαστημάω την ώρα και τη στιγμή που έπεσα στην ανάγκη τους.

Μετά ήρθαν να πάρουν τους μετανάστες. Δε μίλησα, γιατί δεν ήμουν μετανάστης. Αν και ήταν οι παππούδες κι οι συγχωριανοί μου. Αλλά δεν ήμουν ο παππούς μου, ούτε συχωριανός μου. Αυτά έγιναν πολύ παλιά.

Δεν ήμουν ελέφαντας, αλλά έπρεπε να μαζέψω αποδείξεις γι’ αυτό, και να πιάσω το αφορολόγητο. Δεν ήμουν φαρμακοποιός, σταζιέρ, συμβασιούχος, εργαζόμενος δέκο, ούτε καν εργαζόμενος στην τελική. Δε μίλησα ούτε γι’ αυτούς. Τελικά συνήθισα κι έπαθα αφωνία. Δεν ήμουν τίποτα. Ένα τίποτα χωρίς δουλειά και ταξική συνείδηση. Ένας ζωντανός-νεκρός σαν τις ελπίδες μου. Κι όταν ήρθαν να πάρουν και μένα, δεν είχε μείνει τίποτα ζωντανό ν’ αντιδράσει και να μιλήσει.

Όπως έλεγε τις προάλλες κι η αλέκα. Τους τα παίρνουν όλα, τι άλλο έχουν να φοβηθούν πια;
Κάποτε έλεγαν στον κοσμάκη ότι θα ‘ρθουν οι κομμουνιστές και θα τους πάρουν τις γυναίκες. Τώρα τους τα παίρνουνε όλα η πασοκάρα και οι τράπεζες. Κι ούτε οικογένεια δε μπορούν να φτιάξουν οι περισσότεροι. Δεν έχουν να χάσουν παρά μόνο τις αλυσίδες τους.

Τους τρομοκρατούν όμως με άλλους τρόπους. Να μη γίνουμε αλβανία, την ίδια ώρα που οι μισθοί κατεβαίνουν σε επίπεδα κίνας. Κι ενώ εμείς ούτε με τον χότζα ήμασταν, ούτε μαοϊκοί. Παρόλα αυτά μας τους χρεώνουν και τους λουζόμαστε.
Φοβού τους κομμουνιστές και δώρα φέροντες. Κι εμείς τους απαντάμε: μην ανέχεσαι να σε φοβίζουν, φόβισέ τους εσύ.

Τι μέλλει γενέσθαι από εδώ και πέρα λοιπόν; Ποιο είναι το επιτελικό σχέδιο για τη συγκυρία; Ας προσπαθήσουμε να το προσεγγίσουμε με όρους ετε (επιστημονικοτεχνικής επανάστασης).

Ο τζέφρυ είναι πολιτικό προσωπικό των ιών και των παράσιτων που καταστρέφουν τη μητρική μας κάρτα και τις ζωές μας. Ο σαμαράς το ίδιο, αλλά κοροϊδεύει τον κόσμο και κάνει λόγο για επανεκκίνηση (restart) της οικονομίας. Ο σύριζα θέλει επιστροφή (backspace) στο παρελθόν του κέινς και της μεταπολίτευσης, όπου το εκλογικό του κοινό ζούσε πιο άνετα. Οι μουλάδες να βάλουν φραγμό στα νέα μέτρα (αριστερό alt). Η ανταρσύα να διαγράψει (delete) το χρέος και να επιβάλει εργατικό κοντρόλ (Ctrl, δηλ έλεγχο) στις δεκο. Και να πετύχει την έξοδο από την εε και την ευρωζώνη (πατώντας escape).

Ενώ εμείς τα βάζουμε όλα μαζί (κοντρόλ, αλτ, ντιλίτ) και τα δένουμε με την προοπτική μιας άλλης εξουσίας κι ενός άλλου –λειτουργικού- συστήματος, όπως τα linux που να αναδεικνύει την κομμουνιστική προοπτική. Κοντρόλ-αλτ-ντιλίτ με λαϊκή εξουσία. Αυτό είναι το σύνθημα που μπορεί να συσπειρώσει στη σημερινή συγκυρία τις μάζες και να δώσει περιεχόμενο στον αγώνα τους.

Καλά τα λέμε. Πλέον όμως τα τακτικά αιτήματα μπαίνουν πιο εμφατικά. Η αλέκα έλεγε χτες στο άλτερ να πέσει η κυβέρνηση για να μην περάσουν τα μέτρα. Και το παμε έβαλε περικύκλωση της βουλής, τη μέρα ψήφισης των νέων μέτρων. Κι επειδή δε φετιχοποιεί τη σύγκρουση, ούτε λέει κάτι έτσι, για να το πει, έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς θα πάει το πράγμα. Γιατί έχουν κι οι άλλοι απευθείας συγκέντρωση στο σύνταγμα. Και μπορεί να μπλέξουμε τα μπούτια μας, σαν τη ρωμαϊκή λεγεώνα στον αστερίξ –για να το δέσουμε και με το προηγούμενο κείμενο.

-Εδώ δεν είναι οι λαϊκές επιτροπές (παμε);
-Όχι! Εδώ είναι οι πρωτοβουλίες κατοίκων (σύριζα).
-Μα αφού σας λέω ότι εδώ είναι οι επιτροπές δεν πληρώνουμε, δεν πουλάμε, τους ανατρέπουμε (ανταρσύα).
-Όχι κύριε! Εδώ είμαστε αγανακτισμένοι, δεν έχουμε σχέση με κόμματα.
Το έλα να δεις...

Σε κάθε περίπτωση, οι επόμενες μέρες θα είναι ενδιαφέρουσες. Κι ίσως βγάλουν και κάτι σπουδαίο στο τέλος.

Για το σύντροφο άβερελ

Μπορεί στο σπίτι να μαλώνουμε συχνά για διάφορα πράγματα, αλλά κρατάμε πολιτικό πολιτισμό και τους χαρακτηρισμούς σε ένα επίπεδο: χαφιέ, προβοκάτορα, επαναστάτη του γλυκού νερού! Κι άλλα τινά παρόμοια. Θέλω να πω καμιά φορά τον άβερελ και σύγχρονο εκοφίτη, αλλά αυτό θα με έκανε αυτομάτως απόγονο των ες-ες, γιατί το μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει.
Αν και αυτά δεν είναι κληρονομικά, ούτε παν με τη θεωρία του λυσένκο για τα επίκτητα χαρακτηριστικά που κληρονομούνται υπό προϋποθέσεις.

Ο κάσπερ λέει να ανοίξουμε ένα μπλοκ οικογενειακό και να μαλώνουμε εκεί. Αλλά το ίντερνετ είναι δύσκολο πράγμα για τον άβερελ. Με το ζόρι μπαίνει για κάνα στοίχημα όπου έχει κίνητρο. Είναι της παλιάς γενιάς που έχασε το τρένο της ετε και κατεβάζει τον τόνο σε όποια ξενική λέξη δε γνωρίζει (πχ ιντερνέτ).


Και τι πολιτικό modus vivendi υπάρχει στο σπίτι; Μα δε μιλάμε ποτέ γι’ αυτά. Σε απολιτίκ παρέες παίζει και να τα συζητάν περισσότερο. Ο χρυσός κανόνας της ειρηνικής συνύπαρξης, όπου καταλήγουν νομίζω σχεδόν όλοι οι ομοιοπαθείς. Κι αν πρόκειται για μια οικογένεια, μικροί-μεγάλοι, πάει κι έρχεται, δεν είναι και τόσο αφύσικο. Εξάλλου συνήθως δε μιλάμε γενικώς μεταξύ μας.

Αλλά αν είστε ζευγάρι, τι γίνεται; Που ο κομμουνιστής νιώθει πρωτίστως πολιτικό ον και με τέτοια κριτήρια ζευγαρώνει για να αναπαράγει το είδος του. Τέτοια είναι η γοητεία του, ο τρόπος ζωής του κι αν δε μπορεί να μιλά για πολιτική, τότε τι θα λένε με το σύντροφό του; Και δεν είναι μόνο τα καθαυτό πολιτικά, γιατί όλα εκεί καταλήγουν.
Εκτός κι αν διαλέξεις σύντροφο εκτός χώρου, οπότε αρχίζει άλλο τροπάρι. Κι άντε να δώσεις εξηγήσεις όταν αρχίσει να ζηλεύει το κόμμα και τον χρόνο που του αφιερώνεις. Ποια είναι αυτή η κόβα; Και τι παραπάνω έχει από μένα;

Κι έρχεται η κλασική ερώτηση να παίξει με ευαίσθητες χορδές.
Πώς και δε βγήκες πιο αριστερός από τον πατέρα σου; Γιατί συνήθως από κουκουέ πατέρα βγαίνουν εαακίτες και...
Οπότε με πιάνουν κι εμένα τα διαόλια μου και τους λέω πως αριστερά της αριστεράς είναι η δεξιά. Κι ύστερα πετιέται ο κομάντο για τον χαρίλαο και γίνεται το έλα να δεις του κλίμοφ.

Κι αφού ηρεμήσουν τα πνεύματα, τους εξηγώ ότι είχε φιλική συμμετοχή στην ανατροφή μου, με άφησε λάσκα και την πάτησε. Όπως κι οι δικοί μας δηλ. Κλασικοί κομουν-φιλελεύθεροι. Ενώ οι άλλοι πάνε μονοκούκι με τις σιδερένιες νομοτέλειες του νεύτωνα και το μήλο που πέφτει κάτω απ’ τη μηλιά, ή στην χειρότερη πάνω στο κεφάλι του νεύτωνα.

Η πρώτη μου εικόνα από τον άβερελ είναι στο μανάβικο. Εγώ είχα όρεξη να βοηθήσω σε στιλ μικρού νικόλα κι αυτός μου είπε να γεμίσω μια σακούλα με όσα μανταρίνια δεν είναι χτυπημένα και δεν έχουν σημάδια. Ακολούθησα πιστά τις οδηγίες, έβαλα τρία μανταρίνια στη σακούλα και του είπα ότι τα υπόλοιπα είναι σκάρτα και δεν αξίζουν. Κι αυτός πήρε τη σακούλα και τη γέμισε μόνος του. Καμία εμπιστοσύνη στο κριτήριο της βάσης.

Στις πρώτες πολιτικές κουβέντες, τα παραμύθια γίνονταν απλοϊκά σχήματα κι έπαιρναν την θέση της πραγματικότητας. Ο λένιν έπειθε, ενώ ο στάλιν έσφαζε. Μου παρουσίασε ένα τέρας σε πήλινα πόδια. Μια απλοϊκή εικόνα που κατέρρευσε σαν σοβιετία τα επόμενα χρόνια και δεν βρέθηκε ούτε ένα κύτταρο του μυαλού μου να την υπερασπίσει.
Κι όμως, καλά περνούσαμε με όλες αυτές τις παιδιάστικες αντιλήψεις. Όλα άσπρο-μαύρο (όνειρα κάνω). Από εδώ οι κακοί κι από εδώ το αίσθημά μου.

Η προσωπικότητα του άβερελ συμπυκνώνει μια σειρά αντιφάσεις.
Οργανωμένος ναρίτης (αντίφαση εν τοις όροις που λέει κι ο ευτύχης) κι οικοδόμος. Αυτό κι αν είναι αντίφαση εν τοις όροις. Η οποία τον καθιστά προστατευόμενο είδος κι αποτελεί διαβατήριο συμμετοχής για τα ψηφοδέλτια τους, για να τονίσουν τον προλεταριακό τους χαρακτήρα (παύση δέκα δεύτερα, όπως στις αμερικάνικες κωμωδιες και συνεχίζουμε).
Επειδή έκανε όμως ένα φεγγάρι υπεργολάβος, βρήκε ιδεολογικό άλλοθι για την τεμπελιά του και δεν ασχολήθηκε συνδικαλιστικά, γιατί δε θα έκανε λέει τα ίδια με τους κουκουέδες στο σωματείο.

Κατά τα άλλα, ντούρος αρνητής της ιδιωτικής τηλεόρασης στα πρώτα χρόνια της, δεν ήθελε να βλέπει ούτε απαράδεκτους. Το έχω ακούσει κι από άλλους αυτό. Εμένα σήμερα μπορεί να μου φαίνεται φοβερός χαρακτήρας ο σπύρος που συμπύκνωνε όλη την γκαντεμιά και την αμηχανία του κομμουνιστή της εποχής με το δωρικό: τι έγινε ρε παιδιά, μας την πέσανε; Κι επιπλέον μου θυμίζει και τα παιδικά μου χρόνια.

Η σειρά αυτή όμως έκανε επίσημη ιδεολογία το παρεΐστικο χαβαλέ και το έβαλε στο γυαλί. Με το ίδιο κριτήριο ο άβερελ απορρίπτει και τον κηλαηδόνη, που κι αυτός μετά τα μικροαστικά και τα μαθήματα πολιτικής οικονομίας, το γύρισε στο χαβαλέ, που ήταν κάτι σαν ιδεολογικό δόγμα της δεκαετίας –κι οι απαράδεκτοι ύστερα 80’ς είναι επί της ουσίας.

Τώρα όμως ακούει κάτι σαχλά έντεχνα και τρώει στη μάπα θορύβους που δεν τον αγγίζουν κάθε χρόνο στις αναιρέσεις. Ενώ στο σπίτι νανουρίζεται μπροστά στο κουτί, ό,τι βλακεία κι αν παίζει (από ζούγκλα μέχρι μεσημεριανά). Κι όταν του την κλείνουν έχει αντανακλαστικά παβλόφ κι αφυπνίζεται. Όχι μεταφορικά, η συνείδησή του. Στην κυριολεξία.

Του άβερελ το ντούρο του βγήκε μετά τη διάσπαση, μες στη μαύρη μαυρίλα της δεκαετίας του 90’. Έκανε και ταμίας για ένα φεγγάρι, αλλά σταμάτησε, γιατί τα πόστα πήγαιναν λέει εκ περιτροπής. Κι έκτοτε περιμένω να γυρίσει ο τροχός και να ξανάρθει η σειρά του να γίνει στέλεχος, αλλά μάλλον αργεί ακόμα, μέχρι να πάρουν όλοι, γιατί έχουν και μεγάλη οργανωτική.

Κι ήρθε το μιλένιουμ κι ο άβερελ άρχισε να αποστασιοποιείται, όχι από το ρεύμα, αλλά το καθημερινό τρέξιμο. Τον ξέβρασε το ρεύμα κι έγινε ένας μονοδιάστατος άνθρωπος, με νόβα, δικό του συνεργείο και πάμε στοίχημα. Μικροαστοί θα σας φάνε τα παιδιά σας.

Κι αφότου κόπηκε η επαφή με την πραγματικότητα, η βελόνα έμεινε κολλημένη στα ίδια σουξέ, αυτά που μάθαμε κι αγαπήσαμε. Κι όταν αρχίζουμε με τον πολιτικό μας πολιτισμό –πάντα μπροστά σε τρίτους, γιατί μεταξύ μας δε μιλάμε- λέει σαν βετεράνος πάντα τις ίδιες ιστορίες, για τον κόφφα και τη γιουγκοσλαβία. Ήμασταν λέει πάνω στις ράγες, κλείναμε συμβολικά τους νατοϊκούς κι ήταν κι αυτοί μαζί, αλλά ο δικός μας έδωσε σύνθημα να φύγουμε. Κι ο άβερελ είπε, σταματήστε, μη φεύγετε, μείνετε μαζί μας στο σύνταγμα! Κι η καρδιά των μισών ράγισε και κοντοστάθηκαν. Κάποιοι σιχτίρισαν κρυφά κι ίσως κάποιοι άλλοι να έκλαψαν μετά στο σπίτι τους από ντροπή.
Είκοσι χρόνια ρεύμα, οι ίδιες ιστορίες.

Για τα σημερινά είναι ζήτημα πόσα καταλαβαίνει. Τον ρώτησα να μου πει για τις δυο φράξιες μες στο ναρ και τελικά εγώ ήξερα περισσότερα. Ε να, απλώς δε δουλεύουν πολύ και τρώγονται με τα ρούχα τους. Μακάρι να ήταν τόσο απλό. Αλλά αυτό είναι που καταλαβαίνει ένας εργάτης από τους πλατφόρμερς του ρεύματος.

Κι είναι σε κάτι τέτοια που τον χαίρομαι περισσότερο, γιατί φαίνονται τα κατάλοιπα από την κουκουέ μόρφωσή του. Όπως σε μια συνδιάσκεψή τους που έφευγαν κι έρχονταν όποτε θυμούνταν, σα διήμερο εαακ, κι αυτός τα πήρε κι έκανε πρόταση να μην αφήσουν να ξαναμπούν όσοι βγαίνουν.

Ή σε μια πορεία που πέτυχε κάτι μπαχαλάκια να παίζουν πετροπόλεμο, γιατί στην πόλη δεν έχει πολλά δέντρα με σπουργίτια για να εκτονωθείς με τη σφεντόνα σου. Κι έτσι δίμετρος όπως είναι (εξ ου και το άβερελ) με μπράτσα οικοδόμου, τα άρπαξε σαν γατάκια από το λαιμό, τα πήρε και τα σήκωσε. Και να μου τα διηγούνται μετά κι εγώ να καμαρώνω κρυφά για τις σταλινικές του μεθόδους.

Κι είναι κι άλλα πολλά που δεν σου ‘πα. Για τη σύλληψή του στον ασεπ το 98’, που τον κυνήγησαν δικαστικά κι ήρθαν οι σύντροφοι από νομική κι ελμέ για αλληλεγγύη, και γεφυρώσαμε το χάσμα με μια άμστελ.
Ή για το φεστιβάλ όπου έρχεται βαρύ πεπόνι με χίλια ζόρια, αλλά συναντά πάντα ένα σωρό γνωστούς. Κι άλλα πολλά.

Προχτες λοιπόν ο άβερελ είχε γενέθλια. Μαζί με την επέτειο γενεθλίων της ρόζας και του θάνατου του συντρόφου με το μουστάκι. Τρία χρόνια μετά για την ακρίβεια. Μαζί με το εικοστό συνέδριο έδωσε σήμα ο μπαγάσας. Σημειολογία να σου πετύχει.

Αν τον δείτε αυτές τις μέρες, ή του μιλήστε στο τηλέφωνο, πείτε του καμιά καλή κουβέντα και για το μπλοκ. Όχι ότι ξέρει από αυτά, ή ότι θα το διαβάσει. Απλά να ξέρει τι παίζει. Γιατί στο σπίτι δε μιλάμε συχνά ξέρετε...

Η τρίχρονη εποποιία του μπλοκ

(Σκόρπιες, αφαιρετικές σκέψεις με αφορμή την επέτειο)

Κάποτε μεγαλώναμε με βινύλια χάρρυ κλυνν και φρουτοπία. Σήμερα ο κόσμος βλέπει τον λαζόπουλο και τον θεωρεί εναλλακτικό μάλιστα. Σε τι αναμνήσεις φέρνουμε τα παιδιά μας...

Κάποιοι τη βρίσκουν με πανουτσο-καρπετόπουλους, κάποιοι πιο λίγοι με ελληνοφρένεια και μια σέχτα επαναστατών με το σφυροδρέπανο. Λατρεία που έγινε συνήθεια και τυποποιήθηκε, με θεματολογία που επαναλαμβάνεται. Έμμονες ιδέες που σε περιστοιχίζουν σε κάθε βήμα κι εσύ τους αφιερώνεις τα γραπτά σου. Έργο ζωής που λένε. Αλλά τι να μας πεις κι εσύ από την ζωή σου...

Κι ήταν κι ένας στην ομήγυρη που έλεγε ότι δεν είναι αντι-κουκουέ, αλλά α-κουκουέ κατά το άθεος. Αλλά πάνω απ’ όλα το κόμμα σου διδάσκει το ήθος του κομμουνιστή -άλλο αν κάποιοι είναι ανεπίδεκτοι μαθήσεως. Κι αυτός ήταν άθεος, αήθης κι ανήθικος. Ου μην κι άνιθος. Έτσι κι αλλιώς δεν ξέρει καλή ορθογραφία. Κι έφερνε πολύ σε μαϊντανό. Με ακατάσχετη όρεξη για προβολή και την προσοχή των άλλων. Βασικά δηλ για αυτο-επιβεβαίωση.

Επέμενε με ιμπεριαλιστική ισχυρογνωμοσύνη να με πείσει ντε και καλά ότι αν το σκεφτόμουν θα ερχόμουν στα λόγια του και θα έβλεπα ότι με αυτά που γράφω δεν είμαι κουκουέ. Το καλοσκέφτηκα και παραδέχτηκα ότι είναι βλάκας με περικεφαλαία, κάτι που επιβεβαιώνω συχνά έκτοτε.

Έχεις βρει ας πούμε ότι το ως άνω όριο της κριτικής είναι ξέρω ‘γω η πρωτοβουλία και το κοπανάς κατά το δοκούν. Και να τα λες όλα αυτά σε θεωρητικό όμιλο με αμπελοφιλόσοφους. Κάθισα το λοιπόν κι εγώ και πήρα την πρωτοβουλία, ως άνω όριο της αυτοκριτικής, να τα γράψω έξω απ’ τα δάχτυλα και τα πλήκτρα, αλλά να προσέχω περισσότερο τις διατυπώσεις μου, για να μη βγαίνουν λαθεμένα συμπεράσματα.

Αυτό που μου την έσπασε περισσότερο, είναι ότι αναπαρήγαγε από την ανάποδη το δίλημμα του μπους ντάμπλογιου. Όποιος δεν είναι (τελείως) μαζί μας/τους, είναι εναντίον μας/τους.

Αλλά είναι ζήτημα πώς το αντιλαμβάνεσαι αυτό. Αν έχει λίγη διαλεκτική, τότε το μαζί μας είναι και λίγο εναντίον μας. Δηλ απέναντι, για να μας δούμε καλύτερα και κριτικά. Κάτι σαν μπρεχτική αποστασιοποίηση.
Να δοκιμάσεις την απογοήτευση που νιώθεις όταν ακούς πρώτη φορά τη φωνή σου ηχογραφημένη, ή όταν βλέπεις τον εαυτό σου στο βίντεο να παίζει μπάλα κι όλα σου φαίνονται πολύ πιο αργά. Ή όταν ξαναδιαβάζεις τα πρώτα σου κείμενα και θέλεις να τα αποκηρύξεις.

Μόνο μαζί μας, χωρίς αμφιβολίες και μικρές απιστίες, είναι αντιδιαλεκτικό. Και καταλήγει βασικά εναντίον μας. Άντε όμως να το εξηγήσεις σε αυτούς που είναι μόνο μαζί μας.

Είναι όπως στις ανθρώπινες σχέσεις. Να αρχίσεις να φοβάσαι ότι δε με ενδιαφέρεις κι ότι δεν σε αγαπάω πια, τη μέρα που θα σταματήσω να σου κάνω χαβαλέ και να σε πειράζω. Η κριτική είναι αγάπη για ό,τι κι όσους νοιαζόμαστε.

-Και δε μου λες; Πώς προέκυψε αυτή η αγάπη για εμάς;
Εννοούσε το ρεύμα. Εκεί πρέπει να μιλήσεις για τα βιώματα. Για τον άβερελ και τα απλοϊκά παραμύθια που μου έλεγε: ο λένιν έπειθε, ο στάλιν έσφαζε (το κακό είναι ότι μάλλον τα πιστεύει ακόμα). Και για το σύστημα ροτέισον στα ανώτερα αξιώματα, που ακόμα να γυρίσει ξανά ο τροχός και να γίνει στέλεχος ο άβερελ. Για το παλιό μας λάντα που είχε πινακίδα ΝΑΥ και παρατρίχα να βγει μεταλλαγμένο ναρ. Παραμένει ωστόσο συλλεκτικό, μαζί με τα ΚΝΕ της κατερίνης.

Για τον τρόμπα (το καλύτερο παιδί που έχουμε, όπως μου τον είχε συστήσει ο άβερελ) και τον σπαρίλα (το δεύτερο καλύτερο παιδί που έχουμε). Που βαριόντουσαν να μιλάνε σε πρωτοετά κι έτσι κατέληξα με τους σφους στην οργάνωση και δε μετανιώνω (που αγάπησα εσένα μόνο). Τώρα ο ένας είδε το φως το αληθινό κι έφυγε στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα. Ενώ ο άλλος το παλεύει από μέσα και πού να τρέχει τώρα να αλλάζει οργάνωση παντρεμένος άνθρωπος.

Τότε μου έλεγε για τις οδηγίες του ζαχαριάδη στους κομμουνιστές για το μπάνιο. Δε μπορώ να πω ότι συμπαθούσα πολύ το μπάνιο κι αυτό ήταν σοβαρό πολιτικό επιχείρημα για να μην συμπαθήσω ούτε τον ζαχαριάδη. Τις επιρροές τις κερδίζεις άμα βρεις το κατάλληλο επιχείρημα.

Κάτι που δεν είχαν για την αγάπη τους στα μακντόναλντς. Προτιμούσαν την πολυεθνική από τα γκούντις, ξεσκέπαζαν τους σοσιαλ-σωβινιστές που ενίσχυαν την εθνική αστική τάξη, αλλά όλα αυτά ήταν ψευτοδίλημμα, από τη στιγμή που υπήρχε ο γύρος και το μάκης γκριλ.

-Βασικά, του λέω, υπάρχει μια μεγάλη παρανόηση. Ότι εγώ σας συμπαθώ...
Ε, ναι. Ποτέ δεν πήρα τον ολοκληρωτικό με καλό μάτι –για τις θέσεις περί σοβιετίας, άστο καλύτερα. Σε σχήμα εαακ με ατάκες, ήθος, πολιτισμό, θα ήμουν ψάρι έξω απ’ το νερό. Και σχήμα καινούριο απ’ το μηδέν, αποκλείεται να σήκωνα μόνος μου, γιατί είχα επίγνωση της άγνοιάς μου και δε θα έβγαινα επιθετικά για να το καλύψω –όπως κάποιοι άλλοι. Ήθελα καθοδήγηση...

Τότε γιατί τέτοιο κόλλημα; Μήπως βγάζεις σκέτη ξινίλα;
Σαφώς όχι. Γελάμε απλώς με τους δίπλα, για να μην δούμε τα δικά μας. Κι αυτό χρειάζεται κάποιες φορές.
Στην τελική ρε σύντροφε μπλοκ κάναμε, όχι πολιτική κίνηση. Απ’ το να τα παίρνεις όλα στα σοβαρά, δεν είναι καλύτερα έτσι; Άσε που δεν αποκλείει το ένα το άλλο. Κάνεις συγκεκριμένη ανάλυση κι επιλέγεις τι θα δεις έτσι και τι αλλιώς.

Ξινίλα, μούχλα, μαυσωλείο, απολιθωμένο δάσος με κείμενα κι αναμνήσεις, παρελθοντολογία, νοσταλγία, αδιέξοδα. Άστα να πάνε. Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον. Τρία χρόνια γεμάτα κομμουνιστική απαισιοδοξία. Μπορούμε και χειρότερα.

Ένας άλλος σύντροφος –δικός μας αυτός- μου ‘πε ότι τώρα τελευταία είμαι πιο κομματικός. Ούτε αυτός καταλάβαινε τη διαλεκτική του μαζί κι απέναντι, αλλά δεν πειράζει γιατί το είπε καλοπροαίρετα, δεν ήταν ερειστικός. Το ‘χουν αυτό οι σύντροφοι, όσο ωριμάζουν.

Ενίοτε ωριμάζουν αν τους αφήσεις λίγο λάσκα κι έρθουν πίσω μόνοι τους πιο ατσαλωμένοι. Βλέπουν το ζονκ που έχασαν στην κουρτίνα δύο και δεν τους τρώει πια η περιέργεια.
Στον καπιταλισμό όμως έχουμε ανισόμετρη ανάπτυξη κι ωρίμανση της προσωπικότητας. Σε κάποια πράγματα ωριμάζεις πιο γρήγορα και σε κάποια άλλα ποτέ. Όπως εγώ πχ που ακόμα δεν ξεχωρίζω τι πρέπει να βγαίνει στο διαδίκτυο και τι όχι. Τόσο το καλύτερο για τους αναγνώστες όμως.

Σήμερα το μπλοκ κλείνει τρία χρόνια ζωής κι η κε του μπλοκ παρακαλεί το κοινό αντί για ευχές και στεφάνια να καταθέσει κριτικές απόψεις σαν αυτή της αντιγόνης που βρήκα τυχαία σε ένα άλλο μπλοκ (βαθύ κόκκινο), για το κάμπινγκ της σμύρνης.

Το σχόλιο του Σφυροδρέπανου για το διεθνές κάμπινγκ της Σμύρνης φαίνεται πως έχει γραφτεί από κάποιον που έχει χτυπήσει άσχημα το κεφάλι του ή στο σφυρί ή στο δρεπάνι.
Δεν χρειάζεται να μπω σε λεπτομέρειες για να απαντήσω σε ανοησίες του τύπου "σχόλιο Σφυροδρέπανο". Μάλλον ο ίδιος θα ήταν πολύ πιο πετυχημένο να έψαχνε κάποια δουλειά σε κίτρινες φυλλάδες, αφού κάνει κριτική πώς χορεύουν οι τούρκοι και κούρδοι, πως κουνάν τα δάχτυλά τους, ή πώς του τη σπάει όταν τραγουδούν περιμένοντας στη σειρά για το φαγητό κ.λπ., ο σχολιασμός των ατόμων, η οργάνωση της κατασκήνωσης, απαγορεύσεις στο χώρο της κατασκήνωσης και πολλά άλλα. Κρίμα που δεν έχει δει τόσα άλλα πράγματα αλλά μόνο πως κάνανε κύκλο τα δάχτυλα των χεριών. Πού να ξέρουν οι καημένοι σύντροφοι του ΕΜΕΠ πως υπήρχε κάποιος ειδικός ώστε να τον συμβουλευτούν για να πάνε όλα καλά!!!

Το μόνο που δεν έχει σχολιάσει ήταν ο στόχος και η σημασία της κατασκήνωσης που ήταν πετυχημένη όπως έπρεπε να περιμένει κανείς. Και τι δεν έχει σχολιάσει. Αυτό δεν είναι ημερολόγιο μιας κατασκήνωσης που έχει ένα συγκεκριμένο στόχο και έχει οργανωθεί με πολύ προσπάθεια. Αλλά είναι μία βαθιά ικανοποίηση γύρω απ΄ τον εαυτούλη του σχολιαστή. Πω πω πω, τι βαθιά νοήματα, τι σχόλια, τι παρατηρητικότητα έχει αυτός ο άνθρωπος!!!

Δεν χρειάζεται κανένα παραπάνω σχόλιο. Το κάμπινγκ παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν καθημερινά οι διοργανωτές του ήταν όπως έπρεπε. Τελειώνοντας θέλω να υπενθυμίσω ότι ο βάτραχος που είναι μέσα στο πηγάδι πάντοτε νομίζει ότι η γη είναι όσο το στόμιο του πηγαδιού.

Το μόνο που έχω να προσθέσω εγώ σε όσα λέει η αντιγόνη είναι ότι πρώτον: βρε κε κεξ κουάξ, κουάξ και δεύτερον: μου λείπουν αρκετά κάποιοι ποιοτικοί σχολιαστές σε παλιότερα κείμενα, που εξαφανίστηκαν, όπως –μεταξύ άλλων- η διαλεχτικάρια και ο μπρζεζίνσκι.
Ουκ εν τω πολλώ το ευ.

Όλα τα δάχτυλα ίσα δεν είναι

Σε ένα προηγούμενο κείμενο, είπαμε κάποια πράγματα για το βασίλειο της ελευθερίας και την αστική αντίληψη. Όπως επισημαίνει ο σαχναζάροφ, τον καιρό που ήταν ακόμα καλός μπρεζνιεφικός άνθρωπος κι όχι γκεσέμι της περεστρόικα, στο πέρας του χρόνου μπορούμε να δούμε μια παράδοξη μεταστροφή.
Μέχρι πρόσφατα η ελευθερία κι η ισότητα πήγαιναν χέρι-χέρι μαζί με την αδελφότητα κι έφτιαχναν το τρίπτυχο που είχε γραμμένο στις σημαίες της η αστική, γαλλική επανάσταση.


Σήμερα όμως μπαίνουν η μία στον αντίποδα της άλλης. Ο αστικός ατομισμός δε μπορεί να ανεχτεί ούτε καν την τυπική ισότητα, που του ήταν χρήσιμη για να συσπειρώσει τις μάζες των προλετάριων ενάντια στα ελέω θεού προνόμια των ευγενών. Τώρα οι αστοί θέλουν να τεκμηριώσουν φιλοσοφικά ότι δεν είναι ίσα όλα τα δάχτυλα (είτε λέγονται φυλές, είτε τάξεις) και να εδραιώσει την κυριαρχία της.

Η αφηρημένη ισότητα παραμένει ωστόσο κατεξοχήν αστική έννοια. Ας θυμηθούμε το πρόγραμμα της γκότα κι αυτά που λέει για την κοινωνία του μέλλοντος που κληρονομεί το τυπικά ίσο αστικό δίκαιο. Που στην ουσία του είναι άνισο, γιατί οι άνθρωποι δεν είναι ίδιοι κι η ισότητα υπάρχει διαλεκτικά μες στη διαφορά τους.

Αυτό μπορεί να γίνει καλύτερα κατανοητό με το παράδειγμα μιας πολυκατοικίας και της κεντρικής θέρμανσης που παραπέμπει στον κεντρικό σχεδιασμό. Κάθε σπίτι έχει άλλες αντοχές, άλλες ανάγκες κι οι ένοικοί του λείπουν διαφορετικές ώρες για τις δουλειές τους. Η κεντρική διαχείριση γίνεται στη βάση της σχετικής σπάνης, με το σκεπτικό να φτάσει για όλους. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι σπάταλη κι αναποτελεσματική, γιατί κρατά το τυπικά ίσο αστικό δίκαιο που τους βάζει όλους στο ίδιο καλούπι. Αλλά είναι δίκαια και σοσιαλιστική με βάση τους περιορισμούς που υπάρχουν.

Το κλειδί για να υπερβούμε αυτή την κατάσταση δεν είναι η αυτόνομη θέρμανση κι η αυτοδιαχείριση, γιατί έτσι θα έχουν θέρμανση μόνο τα ρετιρέ και τα ισόγεια θα καίνε σκουπίδια για να ζεσταθούνε. Το κλειδί είναι να αναπτύξουμε τα μέσα παραγωγής και να έχουμε φυσικό αέριο κι άφθονη ενέργεια για όλα τα σπίτια, ανάλογα με τις ανάγκες τους.

Παρένθεση. Μία από τις πιο ιντριγκαδόρικες, αντιδιαλεκτικές απορίες της παγκόσμιας ιστορίας είναι τι θα γινόταν αν η σοβιετία προλάβαινε εγκαίρως να αναπτύξει υποδομές για να αξιοποιήσει το φυσικό της αέριο και να ξεπεράσει βασικά, οικονομικά της προβλήματα. Υπάρχει όμως το παράδειγμα της βελούδινης μετάλλαξης της κίνας που δείχνει ότι το κλειδί των εξελίξεων βρισκόταν στην πολιτική. Κι αυτό το ‘χαμε χάσει προ πολλού. Ή τουλάχιστον είχαμε τζαναμπέτηδες κλειδαράδες.
Κλείνει η παρένθεση.

Επί των ημερών της η περεστρόικα είχε εξαπολύσει ιδεολογική επίθεση εναντίον της εισοδηματικής εξίσωσης με προμετωπίδα τον μαρξισμό και την κριτική του στην αφηρημένη αστική ισότητα, για να δώσει ηθική νομιμοποίηση στα υλικά προνόμια της εκκολαπτόμενης αστικής τάξης. Αλλά αν υπάρχει ένας εξισωτισμός που μπορεί να βρει κανείς στους κλασικούς είναι στα διδάγματα από την παρισινή κομμούνα, για όσους κατέχουν κρατικά πόστα και το μέσο μισθό ενός εργάτη με τον οποίο πρέπει να αμείβονται.

Η διαφοροποίηση στους μισθούς είναι μεγάλο ζήτημα. Η πρώτη και βασική δυσκολία είναι να ορίσεις το μέγεθός της. Ο καθένας μπορεί να πάρει πχ μια πηγή σαν τη νομενκλατούρα του βοσλένσκυ και να προσθέσει όποιο νούμερο θέλει, όπως περίπου γίνεται με τα θύματα του συντρόφου με το μουστάκι. Η δημιουργική στατιστική περί σοβιετίας αφήνει με διαφορά πίσω της τα διαβόητα greek statistics για την οικονομία.

Ο άβερελ λέει ότι στα αχτίφ του κόμματος τους έλεγαν 4 προς 1, αλλά στην πραγματικότητα ο λόγος της διαφοράς ήταν πολύ μεγαλύτερος. Ο σκληρός διαλεκτικός λέει ότι ο μισθός του ανθρακωρύχου στη σοβιετία ήταν μεγαλύτερος από αυτόν του μπρέζνιεφ. Ο λεονίντ όμως είχε άλλα έμμεσα προνόμια λόγω θέσης. Κι υπάρχει και το γνωστό ανέκδοτο με τη μητέρα του που τον επισκέπτεται στη μόσχα, βλέπει όλη την χλιδή που τον περιβάλλει, το ρωτάει αν όλα αυτά είναι δικά του και του λέει: πρόσεχε γιόκα μου, μην έρθουν οι κομμουνιστές και στα πάρουν.
Παρεμπιπτόντως, σαν σήμερα είναι και τα γενέθλια του λεονίντ. Ζωή σε λόγου μας.

Κι ο μαρξισμός λέει ότι τα διαφορετικά εισοδήματα συμβάλλουν σε μια άλφα διαστρωμάτωση, αλλά δε συνιστούν από μόνα τους ταξική διαφοροποίηση. Οι υψηλόμισθοι μπορούν να καταναλώσουν μέχρι σκασμού που λέει ο λόγος, αλλά αυτό δεν είναι εξαγωγή υπεραξίας και ταξική εκμετάλλευση. Παρόλα αυτά το χρήμα που συσσωρεύεται αρχίζει να ψάχνει διέξοδο για να κινηθεί και να γίνει κεφάλαιο.

Το βασικό ερώτημα είναι γιατί οι κομμουνιστές, τα μέλη του μηχανισμού και τα ανώτερα στελέχη να μην παίρνουν λιγότερα από τους άλλους, για να δώσουν το καλό παράδειγμα της ανιδιοτέλειας. Στη βάση της κομμουνιστικής τους συνείδησης, της αναγκαιότητας να γίνουν κάποια πράγματα –ότι είναι ελεύθεροι να παίρνουν μικρότερους μισθούς, να αυξάνουν τις νόρμες, κτλ. Θεωρητικά δηλ ό,τι γίνεται τώρα και στις επιχειρήσεις του κόμματος.

Μα αυτό ακριβώς γινόταν, λέει ο σκληρός διαλεκτικός. Και δεν ήταν μόνο ο μπρέζνιεφ κι ο ανθρακωρύχος, λέει ο σοβιετικός κυριούλης, αλλά κι ο δάσκαλος που έπαιρνε το μισό μισθό ενός οδηγού λεωφορείων. Ψάξε βρες άκρη.

Αυτό το παραπάνω είναι μια προέκταση της λογικής περί ισότητας στην οργάνωση, που λέει ισότητα στα δικαιώματα, αλλά περισσότερα καθήκοντα κι υποχρεώσεις για τα στελέχη. Ένα ζητούμενο που εκπληρώνουν υποδειγματικά πολλοί σφοι, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις παραμένει ζητούμενο. Για αυτό ακριβώς υπάρχει το καταστατικό. Για να προστατεύει τα μέλη από την κομματική γραφειοκρατία –κι όχι το αντίθετο. Αυτό το τελευταίο είναι γνωστό τσιτάτο, αλλά κολλάει το μυαλό μου και δε μπορώ να θυμηθώ αν το είπε ο βλαδίμηρος ή ο λέων.

Υπάρχουν βέβαια κι αυτοί που θέλουν την οργάνωση χωρίς καταστατικό, ως εικόνα από την κοινωνία του μέλλοντος. Αλλά αυτό που καταφέρνουν συνήθως είναι να έχουν οργάνωση χωρίς οργάνωση και να αναπαράγουν όλες τις βρωμιές του παρελθόντος.

Πέρα από την ισότητα, επιθέσεις γίνονται και με τις άλλες δύο κατηγορίες από το γνωστό τρίπτυχο. Πχ με τις αδελφές λαϊκές δημοκρατίες και τις αδελφωμένες τάξεις που προχωράν αδελφωμένες και σφιχταγκαλιασμένες στο παλλαϊκό κράτος (άλλο αν η ταξική πάλη συνεχώς οξύνεται). Και για τις αμφιφυλόφιλες κοινωνίες, με τα πολλά αστικά κατάλοιπα και τον διττό, μεταβατικό χαρακτήρα με τάσεις παλινόρθωσης.

Ακόμα πιο συνήθεις είναι οι κριτικές για την ελευθερία, που για τους αστούς είναι συνυφασμένη με την ατομική ιδιοκτησία και την αστική δημοκρατία. Στην πραγματικότητα πρόκειται για την ελευθερία του κεφαλαίου να εκμεταλλεύεται την εργατική δύναμη και να καρπώνεται την υπεραξία. Ή με άλλα λόγια την συνείδηση της αναγκαιότητας να το κάνει αυτό, αλλιώς παύει να υφίσταται ως τέτοιο (που συμπυκνώνεται και στις γνωστές τέσσερις ελευθερίες της εε).

Κι εμείς από την πλευρά μας έχουμε συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητα να απαλλοτριώσουμε τους απαλλοτριωτές, αν θέλουμε να κατακτήσουμε πραγματικά την ελευθερία, να εξαλείψουμε τον υλικό καταναγκασμό και να κάνουμε την εργασία ένα δημιουργικό παιχνίδι που αναπτύσσει ολόπλευρα την προσωπικότητα. Να λυτρώσουμε τη ζωντανή από την εξουσία της νεκρής εργασίας, την ανθρώπινη δραστηριότητα από την κυριαρχία των πραγμάτων και τον φετιχισμό του εμπορεύματος.

http://www.youtube.com/watch?v=b2vkEZAifNk

Επτά νοέμβρη

Που δεν ήταν ακριβώς νοέμβρη, αλλά οκτώβρη με το παλιό. Κι ο κομάντο βάζει το δέκα από μπροστά για να τον εκφράζει πιο πολύ. Φέτος όμως έχουμε εκλογές και δε θα τιμήσουμε τις ορδές των μπολσεβίκων και των προλετάριων που έκαναν έφοδο στον ουρανό. Κι εμείς από ποιον να περιμένουμε κάνα αφιέρωμα, λόγω της ημέρας; Από τους αναρχικούς για μάχνο και κροστάνδη; Εκτός κι αν κάνουν τα μου-λου. Λες;

Τόσο αντιδραστικός ορισμός της ημέρας των εκλογών είχε να γίνει από την πρώτη επέτειο της εξέγερσης του πολυτεχνείου που ήταν κι οι πρώτες της μεταπολίτευσης. Τότε που κατεβήκαμε ως ενωμένη αριστερά κι ούτε διψήφιο δεν πήραμε (για να μην επιστρέψουν τα τανκς). Και να φανταστείς ότι μαζί με τους ρηγάδες είχαμε απόλυτη πλειοψηφία στη συντονιστική επιτροπή του πολυτεχνείου. Κι ίσως στο εκκε να ήταν οι αναρχικοί της εποχής και να καταγγέλλανε τους 300 προβοκάτορες της βουλής που βάζουνε στο κίνημα προσκόμματα.
Τι τη θέλανε την αλλαγή στο μήνα; Μια χαρά τις είχανε βάλει οκτώβρη και δεν έπεφταν ποτέ μαζί με την οκτωβριανή.

Η σημειολογία της ημέρας κάνει πιο επιτακτικό κι επίκαιρο από ποτέ το δίλημμα εκλογές ή επανάσταση. Σε ένα δίπολο διαλεκτικής αντίφασης βέβαια, οι δυο πόλοι μπορούν κάλλιστα να συνδυαστούν και να συνυπάρχουν –όχι ειρηνικά, μη μας πουν και ρεβιζιονιστές, αλλά- με ενότητα και πάλη των αντιθέτων.

Εκλογές και ταξική πάλη. Ή εκλογές κι επανάσταση. Δεν πάνε ντε και καλά αντιπαραθετικά. Όπως λέμε κράτος κι επανάσταση, που το ‘γραψε κι ο λένιν. Για τους αναρχικούς βέβαια κι αυτά αντιπαραθετικά πάνε. Κι αν φτιάξεις το πρώτο προδίδεις το δεύτερο. Σε πολύ κόσμο η διαλεκτική πέφτει πολύ βαριά. Δεν έχουμε παρά να του εκφράσουμε τη συμπάθειά μας. Που κάποιες φορές βέβαια έχει και την έννοια του συμπάσχω, δηλ έχω την ίδια πάθηση.

Η διαλεκτική βέβαια καταντά φάρμακο για πάσα νόσο και παιδική ασθένεια. Συνήθως την επικαλούμαστε όταν κολλάμε και δε μπορούμε να εξηγήσουμε –κυρίως στους εαυτούς μας- κάποια πράγματα.
Από πού κι ως πού είναι διαλεκτική αντίφαση το δίπολο επανάσταση-εκλογές; Για να συμβεί αυτό πρέπει κάθε πόλος της αντίθεσης να μετασχηματίζεται στο αντίθετό του και οι δυο μαζί σε κάτι άλλο, καινούριο και διαφορετικό. Έτσι οι εκλογές μετατρέπονται σε μονοκομματικό σύστημα και σταλινικά ποσοστά (λατρεμένο αστικό κλισέ) κι η επανάσταση καταλήγει διαλεκτικά σε αντεπανάσταση κι εκλογές αστικού τύπου το 89’ επί γκόρμπι.

Τώρα λοιπόν που το αποδείξαμε, μπορούμε να προχωρήσουμε παρακάτω σε αρχέγονα ερωτήματα που προκύπτουν αναπόδραστα κάθε φορά σε κάθε εκλογική αναμέτρηση.

*Ιστορική αναδρομή. Η οκτωβριανή πρόλαβε κι εμπόδισε τη σύγκληση της συντακτικής που ήταν κάτι σαν κοινοβούλιο στην ουσία και στηρίχτηκε στα σοβιέτ. Το θέμα έχει πάρα πολλές ουρές όμως. Το σύνταγμα του 36’ που άλλαξε τη συγκρότησή τους σε εδαφική βάση (ενώ πριν βάση ήταν οι χώροι δουλειάς) και κατ’ ουσίαν γυρίσαμε σε ένα πιο αστικό εκλογικό σύστημα, όπου όλοι ήταν λαός και στη στροφή της ιστορίας και του εικοστού συνεδρίου παραμόνευε το παλλαϊκό κράτος.
Ή την περίφημη κριτική της ρόζας για το στραγγαλισμό της πολιτικής ζωής που σε βάθος χρόνου αποδείχτηκε προφητική, αλλά έγινε με αφορμή τη διάλυση της συντακτικής που πέραν του ότι ήταν αστικό κοινοβούλιο, τη δεδομένη στιγμή η σύνθεσή της δεν εξέφραζε τους πραγματικούς συσχετισμούς στην πολιτική ζωή της ρωσίας. Τέλος πάντων δε μπαίνει τέτοιο ζήτημα τώρα. Κλείνει η ιστορική παρένθεση.

Για πολλούς από εσάς όλα αυτά είναι αυτονόητα, βαρετά και χιλιοειπωμένα. Οπότε ας πούμε κάτι άλλο. Πχ γιατί λέμε οι εκλογές στον πληθυντικό αντί να πούμε στον ενικό η εκλογή. Στις τοπικές κι αυτοδιοικητικές εκλογές βέβαια δικαιολογείται, γιατί ψηφίζεις για πολλών λογιών πράγματα. Βγάζουμε δήμαρχο, περιφερειάρχη και αντί-. Ούτε αυτές όμως δικαιολογούν πια το όνομά τους, γιατί με τον καλλικράτη οι περιφέρειες γίνονται άμεσα όργανα του κράτος και δεν υφίσταται καμία απολύτως αυτοδιοίκηση.

Προσωπικά έχω κάνει μία εκλογή και καλή, κάπου στα 18 κι έκτοτε τη στηρίζω κάθε φορά ως την τελευταία της σταγόνα.
Να, για αυτό δεν το λέμε εκλογή, για να μη μοιάζει με αγορά προϊόντων. Ο ενικός φέρνει την ιδιώτευση και κάνει τον πολίτη καταναλωτή με απολίτικη σκέψη.

Ελλάς ελλήνων καταναλωτών. Που δεν ασχολούνται με τα κοινά, αλλά με πράγματα κοινά και τιποτένια. Κι αν έδιναν σε αυτό που λεγόταν παλιά αγορά του δήμου το μισό χρόνο από αυτό που αφιερώνουν στις αγορές τους, μπορεί τελικά ο νικήτας να είχε δίκιο και να είχαμε σε 20 χρόνια κομμουνισμό.

Επειδή αυτά τελικά είναι μάλλον πιο βαρετά, ας επιστρέψουμε στα αρχέγονα και κλασικά ερωτήματα. Ένας απ’ τους κλασικούς, ο ένγκελς, λέει ότι το εκλογικό δικαίωμα είναι δείκτης ωριμότητας της εργατικής τάξης και δε μπορεί να είναι τίποτα περισσότερο από αυτό μέσα στον καπιταλισμό. Αν και είναι ζήτημα πόσο ώριμο δείχνει το προλεταριάτο έτσι που ψηφίζει και με αυτούς που βγάζει, δεν είναι αυτό που μας ενδιαφέρει εν προκειμένω.

Αν πάρουμε τον ορισμό του ένγκελς και τον εφαρμόσουμε στους αναρχικούς αντιστρέφοντάς τον, θα δούμε ότι η αποχή από τις εκλογές είναι δείκτης ανωριμότητας της εργατικής τάξης κι εντός του καπιταλισμού δε μπορεί να είναι τίποτα παραπάνω απ’ αυτό, όση σημασία κι αν του δίνουν.

Πιο δύσκολες περιπτώσεις είναι αυτές που καλούν σε αποχή μετά από συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης. Ως τακτική κι όχι από θέση αρχών. Προσωπικά θεωρώ πως αυτά τα έχει καλύψει ο λένιν στον αριστερισμό με τη θέση για συμμετοχή ακόμα και στα πιο αντιδραστικά κοινοβούλια.
Ο αριστερισμός βέβαια έχει πολλά επίπεδα ανάγνωσης και προσφέρεται για να ανακαλύψει ο καθένας μας το παιδί που κρύβει μέσα του. Αυτά όμως είναι μεγάλα ζητήματα που ξεφεύγουν από τα πλαίσια μιας καθ’ όλα ασόβαρης ανάλυσης.

Αν θέλουμε πάντως να βρούμε ένα λογικό πυρήνα στα περί αποχής είναι η κριτική στη λογική της ανάθεσης που καλλιεργούν οι εκλογές. Κι αυτή είναι υπαρκτή, αντικειμενική τάση. Που μπορεί να σπάσει μόνο στο πεδίο των εργατικών αγώνων, όπου ο κόσμος αρχίζει να παίρνει την κατάσταση στα χέρια του. Κι αυτό ακριβώς είναι που λείπει στην παρούσα συγκυρία.

Το καλοκαίρι μετά τις συνεχόμενες κινητοποιήσεις, όλοι προσμέναμε ένα δεύτερο γύρο και κάποιοι έσπευδαν να μας βεβαιώσουν πως απ’ το φθινόπωρο που θα τελειώσουν τα μπάνια του λαού –αν τα έκανε κι αυτά- και θα αρχίσουν τα πάγια έξοδα για τα σχολικά είδη και το πετρέλαιο θέρμανσης, θα γινόταν χαμός στο ίσιωμα. Προς το παρόν βλέπουμε μόνο το ίσιωμα κι επικρατεί κοινωνικός λήθαργος, που δεν είναι και πολύ άσχετος με τις εκλογές.

Η κυβέρνηση περιμένει να περάσουν για να περάσει με τη σειρά της στο δεύτερο γύρο της επίθεσής της. Το έλλειμμα θα ανακοινωθεί αμέσως μετά τη δεύτερη κυριακή των εκλογών και ο προϋπολογισμός μία μέρα μετά το πολυτεχνείο.

Μέχρι τότε έχουμε κλείσει σύμφωνο μη επίθεσης, κάτι σα μολότοφ-ρίμπεντροπ. Αλλά η ήττα της περσινής άνοιξης βαραίνει και δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι κερδίζουμε εμείς χρόνο κι ότι κυλάει υπέρ μας. Είναι εντελώς σίγουρο ότι θα το σπάσουν και θα επιτεθούν και ο πι-πί μας καλεί να οργανώσουμε την άμυνά μας σε διάφορα μικρά στάλινγκραντ. Αρκεί να μη μας πάρουν στην αρχή αμπάριζα κι ελπίζουμε μετά στο στρατηγό χειμώνα και τους δεκέμβρηδες που θα φέρει.

Αλλά ως ένα βαθμό αυτό είναι αντικειμενικό. Οι σύντροφοι τρέχουν για τις εκλογές και δεν προφταίνουν να τρέξουν για όλα. Κι οι μόνες κινήσεις ήρθαν από εκεί που δεν το περιμέναμε. Τους φορτηγατζήδες και τους μπασκετμπολίστες. Κι έχασαν κι οι δυο κλάδοι ηρωικά.

Με αυτές τις σκέψεις μπορούμε να περάσουμε σε πιο πρακτικά πράγματα.

Από τη λάσυ (το χαϊδευτικό από τα αρχικά της λαϊκής συσπείρωσης) στηρίζουμε τους πάντες και το ρίχνουμε ασταύρωτο. Από τους αντάρτες δε στηρίζουμε κανέναν. Αν κάποιος παρόλα αυτά είναι αποφασισμένος να προβεί στο απονενοημένο, θα ‘πρεπε να γνωρίζει ότι ο άβερελ είναι υποψήφιος σύμβουλος στο τέταρτο διαμέρισμα. Παλιά τον έβαζαν για να έχουν πολλούς εργάτες στο ψηφοδέλτιο. Τώρα μάλλον για να τους σκάσει το 50ευρω της υποψηφιότητας, γιατί η φετινή καταγραφή θα τους κοστίσει ένα κάρο λεφτά. Από το σπίτι πάντως μόνο τη δική του ψήφο θα πάρει.
Αν είστε στην αττική μπορείτε να ψηφίσετε και το μήτσο από το φυσικό, που είναι υποψήφιος δυτικών προαστίων και περιχώρων, για να εκλεγεί και να παίρνει αρκετές άδειες τώρα που μπαίνει στρατό.

Από τις δηλώσεις στήριξης των συνδυασμών του κόμματος από ανένταχτους, ξεχωρίζουμε το νίκο αγγέλου που κατεβαίνει υποψήφιος στο νομό αργολίδας. Η φωτό με τη ντουντούκα και τη γκλίτσα εξηγεί το γιατί με γλαφυρό τρόπο.

Στην πρώτη πρόταση της δήλωσης καλεί τους μικρομεσαίους αγροτοκτηνοτρόφους του μοριά να ψηφίσουν λαϊκή συσπείρωση για να μην ξυνόμαστε εμείς στη γκλίτσα τη δική μας.

Θα έχει όμως σκληρό ανταγωνισμό από τους αντάρτες που κατεβαίνουν ως αντικαπιταλιστική παρέμβαση στο μοριά. Η ρούμελη κι ο δήμος τροπολιτσάς έμειναν χωρίς αντάρτικο, αλλά στο αιγαίο κατέβασαν ένα πειρατικό στο σήμα του συνδυασμού τους. Μπορεί να μην κερδίσουν καμία έδρα, κερδίζουν όμως στην αγάπη και το προλετ-καλτ.

Από την άποψη των αριθμών ζορίζουν τα πράγματα. Εμείς θα κρατήσουμε ελάχιστους δήμους κι αυτοί ίσως βγάλουν μερικούς δημοτικούς συμβούλους. Αμφότερα τα μεγέθη θα κυμανθούν σε μονοψήφιο νούμερο. Κι αν είσαι μπουκ, βγάζεις τις αποδόσεις για το στοίχημα και κάνεις τζέρτζελο. Το κόμμα βγάζει περισσότερους δήμους, ή οι αντάρτες πιο πολλούς συμβούλους;
Βάλτε τώρα που γυρίζει.

Είχα και κάτι προβληματισμούς για το πώς ακριβώς λειτουργούν οι δημοτικές μας κινήσεις στο ενδιάμεσο των εκλογών. Αλλά ας το αφήσουμε για πιο μετά, μαζί με την αποτίμηση.

Για το Φεστιβάλ

-Και για το φεστιβάλ; Τι έχεις να μας πεις για το φεστιβάλ;
Ένα κουβάρι αναμνήσεις και συναισθήματα. Δως του κλώτσο να αρχινίσει.

Εκεί ένιωσα τι θα πει σταχανοφισμός όταν είχα βγάλει φουσκάλα στο πόδι, αλλά πήγα να βοηθήσω να ξεστήσουμε. Αλλά και τι πάει να πει ανθρωπιά, όταν ο υπεύθυνος με απάλλαξε και μου είπε, πήγαινε σπίτι σου.

Ένιωσα απανθρωπιά με τη νιφάδα που καθόταν δύο τραπέζια πιο πέρα και δε μιλούσαμε. Εγώ την κάρφωνα με κλεφτές ματιές κι αυτή με αδιαφορία. Κι απανθρωπιά νέου τύπου με τους οικονομικούς μας υπεύθυνους να έχουν στο βλέμμα τους το σήμα του χρήματος και να κοιτάν κάθε λίγο τι θέση έχει ο τομέας στην άμιλλα.

Κατάλαβα τι θα πει γραφειοκρατία όταν τους είδα να σπαν το κεφάλι τους πώς θα κόψουμε περισσότερα εισιτήρια. Σκέφτηκαν τις καφετέριες στη μελενίκου, αλλά οι ίδιοι δεν πήγαιναν ποτέ εξόρμηση. Με τον καιρό ωρίμασαν και τώρα έγιναν στελέχη περιωπής.
Κι είδα τι είναι να υπερβαίνεις τη γραφειοκρατία με τους συντρόφους που κόβουν εισιτήρια, γίνονται ένα με τις μάζες, βρίσκουν πατέντες και δημιουργικό πνεύμα για να ξεπεράσουν αναποδιές και προβλήματα.

Τότε η τιμή ήταν στο ένα χιλιάρικο και τα εισιτήρια έφευγαν σα ζεστά ψωμάκια. Τώρα έχει γίνει 100% αύξηση μες σε δέκα χρόνια και προσπαθώ να σκεφτώ αν έχει γίνει το ίδιο και με τους μισθούς. Μάλλον όχι, αλλά τι ψάχνεις να βρεις τώρα.

Ψύλλους στα άχυρα ψάχνουν να βρουν κι όσοι βλέπουν κρυφά κι ανάστροφα μηνύματα στο ότι το φεστιβάλ της αθήνας έγινε τριήμερο, από τέσσερις μέρες που διαρκούσε μέχρι τώρα. Κάποια πράγματα είναι εμφανή και κολαούζο δε θέλουν. Όπως την χρονιά που το φεστιβάλ από κνε-οδηγητή έγινε κνε-κκε. Αλλά τώρα το πιο σημαντικό είναι που άλλαξε γειτονιά και πήγε στις δυτικές συνοικίες. Όπως κι εδώ σε εμάς που άφησε το πανεπιστήμιο και πήγε στη σταυρούπολη, όπου θα μας κλείσουν όλους μια μέρα.

Έχω νιώσει επίσης τι σημαίνει να έχεις άτομο υπ’ ευθύνη σου, με το θείο μου που είναι μια χαρά παιδί, αλλά έχει νοητική αναπηρία και το μυαλό δεκάχρονου κι έπρεπε να προσέχω να μην κάνει τράκα τσιγάρα απ’ τους άλλους.
Έζησα για πολλά χρόνια το νόμο του μέρφι με τα πρωτοβρόχια και τα πρωτοκρύα που πέφτουν πάντα πάνω στις μέρες του φεστιβάλ. Και φέτος που άρχισαν λίγο νωρίτερα έχω αρχίσει να ανησυχώ.

Είδα συντρόφους που έκαναν τα πάντα για να μπουν περιφρούρηση στα μωρά στη φωτιά και να χτυπηθούν στην πρώτη σειρά μαζί με το πλήθος. Και στο ενδιάμεσο να φωνάξουν κομματικά συνθήματα που ξενέρωναν τους μισούς κι είναι το απόλυτο αντι-αφροδισιακό για τους πωρωμένους.
Θυμάμαι σε ένα αποκριάτικο πάρτι στη λέσχη που ο κόσμος δεν έφευγε με τίποτα ο σύντροφος ντι τζέι έβαλε τον ύμνο της σοβιετίας και μπήκαν όλοι στο παρασύνθημα. Σαν το τζιγκλάκι της κρατικής τηλεόρασης που θα μας λέει καληνύχτα όταν θα νικήσουμε και θα ‘χουμε σοσιαλισμό.

Από τραγουδιστές ξεχωρίζω το λάκη με τα ψηλά ρεβέρ, που είναι σόουμαν βαρέων βαρών και με το ζόρι στέκεται πια όρθιος πολλή ώρα πάνω στη σκηνή. Παρόλα αυτά το παλεύει. Κι είναι κι ο βασίλης που διαρκώς επαναλαμβάνεται κι είναι κάθε χρόνο και χειρότερος. Έβαλε πολλή κόκα κόλα στο κρασί του κι είναι σαν αναψυκτικό που ξεθυμαίνει. Αλλά το παρελθόν του μενει αξεπέραστο. Κι είναι απ’ τους βασικούς τρόπους να καταλάβω πόσο κνίτης είμαι.

Ένιωσα αμηχανία με τον άβερελ να κάνει το βαρύ πεπόνι, αλλά τελικά να αγοράζει εισιτήριο και να πιάνει κουβέντα με παλιούς γνωστούς του. Και το ίδιο ακριβώς συναίσθημα όταν μια τότε ναρίτισσα –και νυν ξεκρέμαστη κουκουέ- που είχε πάρει από μένα εισιτήριο ήθελε να μου πουλήσει απ’ τα δικά της για τις αναιρέσεις. Κι εγώ έπρεπε να της πω ότι δε μου άρεσε το πρόγραμμά τους και δεν ήθελα να τους ενισχύσω οικονομικά.

Φέτος με το σκληρό διαλεκτικό πήγα πρώτη φορά εκεί κι έμεινα με την ίδια περίπου εντύπωση, αλλά διαλεκτικά επικαιροποιημένη, γιατί είχα κι αρκετούς γνωστούς που τους συμπαθούσα. Αλλά αυτά θα μας απασχολήσουν μάλλον στο επόμενο κείμενο.

Είδα εκ πείρας πόσο μάταιο είναι να προσπαθείς να κάνεις κάτι χρήσιμο κι ενδιαφέρον στα περίπτερα που είναι δίπλα στις συναυλίες. Όσοι και να ‘ρθουν δεν πρόκειται να ακούσουν τίποτα.
Την πρώτη χρονιά το είχα πάρει με ζήλο κι είχα γράψει ένα κείμενο για τα ριάλιτι και το μπιγκ μπράδερ που ήταν το φρούτο της εποχής, μαζί με μια ατάκα του λέανδρου απ’ την χωματερή: μακάρι να ήταν απλώς μια μαλακία.
Κάπου μετά τα είκοσι μαθαίνεις και συμβιβάζεσαι. Κι απλώς εύχεσαι το περίπτερό σου να είναι δίπλα στη σκηνή με τους καλλιτέχνες που θέλεις να ακούσεις.

Θυμάμαι τις προετοιμασίες του χώρου μαζί με τους γιατρούς που ήταν σταχανοβίτες χωρίς σύνορα, αν και κάποιες φορές μαζί με τη νόρμα έχαναν και το μέτρο. Είχαν την πιο ζόρικη εξεταστική απ’ όλους, αλλά έρχονταν το ίδιο συχνά με μένα που ζούσα φοιτητική ζωή στα μμε και δεν χρωστούσα κανένα μάθημα.
Εκεί ανακάλυψα τον καταναγκασμό και τη δουλειά με μουσική υπόκρουση σκυλάδικου από τη ντροπή της μαύρης φυλής –που κατά τα άλλα ήταν τζιμάνι παιδί. Κι αναστοχαζόμουν φιλοσοφικά αν η υποκουλτούρα γεννιέται από την χειρωνακτική δουλειά ή από την ιατρική.

Κι υπάρχουν κι οι άσχημες στιγμές.
Τα νεύρα με τους συντρόφους που αρχίζουν να ξεστήνουν την τελευταία μέρα πριν καν τελειώσει το πρόγραμμα. Η κούραση του θανατά την τελευταία φορά που το φεστιβάλ είχε πέσει μαζί με την έκθεση. Τότε είχαμε πει πως το πάθημα έγινε μάθημα, αλλά φέτος είπαμε να το ξανακάνουμε, για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι.

Κι η απογοήτευση κάθε φορά που ακυρώνεται το φεστιβάλ λόγω εκλογών. Πολύς κόσμος πιστεύει ότι η καλύτερη προεκλογική δουλειά είναι το φεστιβάλ κι ίσως να έχουν δίκιο. Αλλά όταν δεν τραβάς εσύ το λούκι όλα φαίνονται εύκολα.
Υπάρχει και μια ιστορία με τον υποψήφιο περιφερειάρχη, αλλά αυτή μετά τις εκλογές.

Στο τέλος όμως μένει πάντα μια γλυκιά γεύση στον ουρανίσκο της μνήμης. Κι η συλλογική περηφάνια ότι είσαι κομμάτι μιας πολιτείας. Το φεστιβάλ είναι τόπος συνάντησης για ένα σωρό κόσμο. Τόσο πολύ που συνήθως δε βρίσκεσαι και πολύ εύκολα με τον κόσμο που θες.

Η μεγάλη γιορτή της κομμουνιστικής ορθοδοξίας που εκτός απ’ τους πιστούς συγκεντρώνει πολλούς αιρετικούς, ή απλό κόσμο που δεν πολυπιστεύει και πηγαίνει σπάνια για προσευχή και κατάνυξη. Κάπως σαν τις εκκλησίες στην ανάσταση. Κάποιοι μένουν μόνο στη συναυλία και δεν περιμένουν να πάρουν το δεύτε λάβετε φως από τη διαφωτιστική ομιλία του μέλους του πγ. Γι’ αυτό κι εμείς τη βάζουμε πιο νωρίς.

Κι όταν έρθει στο τέλος η ώρα να τα ξεστήσουμε νιώθεις σαν το παιδί που του μαζεύουν τα χριστουγεννιάτικα στολίδια. Κι αν τα αφήναμε έτσι όλο τον χρόνο;

Υστερόγραφα:
-όλα τα λεφτά η αλέκα στο φεστιβάλ της πάτρας, όπου είπε μεταξύ άλλων για την εργατική, λαϊκή εξουσία. Περιμένοντας ανταπόκριση από το σχιζοφρενή οικοδόμο, παραπέμπουμε στο ρεπορτάζ του χτεσινού ρίζου.
http://www2.rizospastis.gr/page.do?publDate=7/9/2010&id=12503&pageNo=8&direction=1 Κάπου στη μέση κάτω από τις φωτογραφίες, στο κομμάτι με τίτλο αντίσταση και ρήξη για το σοσιαλισμό.

Με το κουκουέ υπάρχει λύση. Αλλά κάποιοι έχουν ένα πρόβλημα για κάθε μας λύση. Και κάνουν λογοπαίγνια με την τελευταία λέξη. Με το κουκουέ υπάρχει στύση, πλύση κι ό,τι ο καθένας λαχταρίσει. Πάνω απ’ όλα με το κουκουέ υπάρχει έμπνευση, για όλους.

-Κυριακή, λουίς και σκόλα, να ‘ταν στη ζωή μας όλα.
Απίθανος παίκτης.

Για το σύντροφο με το μουστάκι

Βασικά η συγκυρία μόνο ομφαλοσκόπηση δεν απαιτεί κι έτσι προβληματίστηκα πολύ για αυτή την ανάρτηση. Αλλά την παρασκευή άκουσα έξω από τη βουλή την αλέκα να μας λέει για την επέτειο της επιστράτευσης των ναζί που ματαίωσε το εαμ (τέτοια μέρα ψέκασαν τον γλέζο) και το πήρα σαν σημάδι.

Μαζί με τον επικείμενο ξεσηκωμό των μαζών, η κομμουνιστική ορθοδοξία γιορτάζει τα γενέθλια του μαρξ και του άβερελ, τιμά την επέτειο του νικηφορίδη και το θάνατο του στάλιν (όχι το θάνατο δηλ, αλλά τη μνήμη του συντρόφου με το μουστάκι καθαυτή και δι’ εαυτή).

Η κε του μπλοκ θα επιμείνει σε αυτό το τελευταίο ρίχνοντας στις αναγνωστικές μάζες το σύνθημα μια άλλη ματιά στο στάλιν είναι εφικτή (κριτική, ανθρώπινη και κομμουνιστική) που πιάνει και το ευρύ κοινό του σεκ. Μια ματιά υπό το πρίσμα των σημειώσεων του ντιμιτρόφ στο ημερολόγιό του όπως καταγράφονται στο αντίστοιχο βιβλίο (σελίδες από το απόρρητο ημερολόγιο του ντιμιτρόφ, εκδόσεις καστανιώτη).

Τι στάση κρατάει ο σύντροφος με το μουστάκι απέναντι στην αντιπολίτευση;
Το δεκέμβρη του 36 οι μπουχάριν και ρίκοφ διαβεβαιώνουν με δάκρυα στα μάτια την αθωότητά τους κι ο στάλιν (φέρεται να) λέει: δεν πρέπει να πιστεύει κανείς τα λόγια πρώην αντιπολιτευόμενου. Η αυτοκτονία του Τόμσκι κι άλλων [είναι ο] τελευταίος απελπισμένος τρόπος για αγώνα κατά του κόμματος.
Ο τόμσκι υποβιβάζεται στο επίπεδο αντικομματικού μουτζαχεντίν, ενώ το πολιτικό σκεπτικό είναι άπαξ αντιφρονών, εσαεί επικίνδυνος.

Δυο μήνες αργότερα η Κομιντέρν (για την ακρίβεια η γραμματεία της εκτελεστικής της επιτροπής) βγάζει απόφαση για την εκστρατεία κατά του τροτσκισμού κι ο στάλιν υποδεικνύει να αναφερθεί τι έλεγε (…) : κάθε αντιπολίτευση στο κόμμα επί σοβιετικής εξουσίας, που επιμένει για (…) θα καταλήξει στη λευκοφρουρά.
Το πρώτο κενό είναι σκοπίμως βαλμένο από μένα. Η φράση που επικαλείται ο στάλιν είναι του λένιν. Το δεύτερο κενό είναι δυσανάγνωστη λέξη από το ημερολόγιο που έμεινε κενή και μας έκοψε το καλύτερο.

Ήδη στα τέλη του χρόνου ο στάλιν θεωρεί αυτή την απόφασης απαρχαιωμένη.
Να ενισχυθεί με όλα τα μέσα ο αγώνας κατά των τροτσκιστών [στην απόφαση]. Αυτό δεν είναι αρκετό. Οι τροτσκιστές πρέπει να διώκονται, να εκτελούνται και να εξοντώνονται. Αυτοί είναι παγκόσμιοι προβοκάτορες, οι πιο κακεντρεχείς πράκτορες του φασισμού.
Στους μπουρζουάδες κριτική να κάνουμε αυτό δε φτάνει…

Λίγες μέρες πριν, σε ένα γεύμα που παρέθεσε ο βοροσίλοφ στα 20χρονα του οκτώβρη, είχε πάρει το λόγο... για να πω μερικά λόγια, ίσως όχι εορταστικά. Οι ρώσοι τσάροι έκαναν πολλά κακά πράγματα. Λήστευαν και υποδούλωναν το λαό. Διεξήγαγαν πολέμους και καταλάμβαναν εδάφη προς όφελος των γαιοκτημόνων. Αλλά έκαναν και μια καλή πράξη, δημιούργησαν ένα τεράστιο κράτος, μέχρι την καμτσάτκα.
Εμείς κληρονομήσαμε αυτό το κράτος. Και για πρώτη φορά, εμείς οι μπολσεβίκοι, συσπειρώσαμε κι εδραιώσαμε αυτό το κράτος ως ενιαίο κι αδιαίρετο, όχι προς όφελος των γαιοκτημόνων και των καπιταλιστών, αλλά προς όφελος των εργαζομένων, όλων των λαών που απαρτίζουν αυτό το κράτος. Ενώσαμε το κράτος με τέτοιο τρόπο, που κάθε μέρος που θα αποκοβόταν από το κοινό σοσιαλιστικό κράτος όχι μόνο θα ζημιωνόταν, αλλά και δε θα μπορούσε να υπάρξει ως ανεξάρτητο. Έτσι αναπόφευκτα θα έπεφτε στον ξένο ζυγό.

Πέρα από την καμτσάτκα και το βλαδιβοστόκ είναι κι εκεί πατρίδα με σοσιαλισμό. Αλλά από αυτό κάποιοι κρατούν μόνο την πατρίδα και προβάλλουν τον πούτιν ως συνέχεια των μπολσεβίκων και της ένδοξης σοβιετικής ιστορίας.
Σπέρματα αυτής της λογικής φαίνεται να υπάρχουν και στο στάλιν και μάλιστα το νοέμβρη του 37, πολύ πριν την επίθεση τη ναζιστική επίθεση που δικαιολογούσε την επίκληση στους τσάρους για τη συστράτευση του καθυστερημένου αγροτικού πληθυσμού.
Η επίθεση αυτή βέβαια φαινόταν ήδη στον ορίζοντα, αλλά ο στάλιν απευθυνόταν σε απαράτσικ όχι σε μουζίκους χωρικούς.

Αυτά παρεμπιπτόντως. Ας δούμε παρακάτω.
Γι’ αυτό όποιος προσπαθεί να καταστρέψει αυτή την ενότητα του σοσιαλιστικού κράτους, όποιος επιδιώκει απόσπαση από αυτό ξεχωριστών τμημάτων και εθνοτήτων, αυτός είναι εχθρός, άσπονδος εχθρός του κράτους, των λαών της εσσδ. Κι εμείς θα καταστρέφουμε κάθε τέτοιον εχθρό. Ακόμα κι αν είναι παλιός μπολσεβίκος, θα εξοντώνουμε καθένα που με τις πράξεις του και τις σκέψεις του (ναι, και τις σκέψεις) θα απλώνει χέρι στην ενότητα του σοσιαλιστικού κράτους. Για τη μέχρι τέλους εξόντωση όλων των εχθρών. Των ίδιων και των οικογενειών τους.
Ακολουθούν επιδοκιμαστικά επιφωνήματα: για το μεγάλο στάλιν!
Η υπογράμμιση είναι δική μου, η παρένθεση όχι. Κρατήστε τα επιφωνήματα, θα επιστρέψουμε να το πιάσουμε από το ίδιο σημείο στη συνέχεια του κειμένου.

Αποκρυστάλλωμα αυτής της λογικής είναι οι γνωστές δίκες της μόσχας για τις οποίες ο ντημητρόφ γράφει στο ημερολόγιό του το δεκέμβρη του 36.
Δεν είναι σαφές γιατί οι κατηγορούμενοι έχουν διαπράξει τέτοια εγκλήματα.
Δεν είναι σαφές γιατί όλοι οι κατηγορούμενοι ομολογούν τα πάντα συνειδητοποιώντας ότι αυτό θα κοστίσει τη ζωή τους.
Δεν είναι σαφές γιατί εκτός από τις ομολογίες των κατηγορουμένων δεν έχουν παρουσιαστεί αποδείξεις.
Δεν είναι σαφές γιατί είναι τόσο βαριά η ποινή εναντίον πολιτικών αντιπάλων, αφού το σοβιετικό καθεστώς είναι τόσο ισχυρό, που δε θα μπορούσε να το απειλήσει τίποτε από πλευράς ανθρώπων που βρίσκονται σε φυλακές.
Τα πρακτικά της δίκης έχουν συνταχθεί με προχειρότητα, είναι γεμάτα αντιφάσεις, δεν είναι πειστικά.
Η δίκη διεξήχθη αποτροπιαστικά.

Προηγείται σε δύο ξεχωριστές παραγράφους η πρόταση: (Ο φόιχτβανγκερ κι η μαρία όστεν σ’ εμάς.
Για τη δίκη:).
Τα δύο πρόσωπα που αναφέρονται είναι γερμανοί αντιφασίστες. Κρατάω μια μικρή επιφύλαξη λόγω διατύπωσης μήπως ο ντημητρόφ μεταφέρει απλώς στο ημερολόγιό του δικές τους γνώμες. Το πιο πιθανό όμως είναι να εκθέτει δικά του συμπεράσματα αφού συζήτησε μαζί τους.

Λίγους μήνες πριν τη δολοφονία του τρότσκι (1940) στην επέτειο του θανάτου του λένιν το πολίτ μπιρό μαζεύεται στο μπαλσόι τεάτρ όπου ο στάλιν σχολιάζει τις πρόσφατες εξελίξεις στον πόλεμο στη φινλανδία.
Η παγκόσμια επανάσταση ως ενιαία πράξη είναι βλακεία. Αυτή πραγματοποιείται σε διαφορετικό χρόνο, σε διαφορετικές χώρες. Η δράση του κόκκινου στρατού είναι επίσης πράξη της παγκόσμιας επανάστασης. Το φινλανδικό παράδειγμα επαναστατικής πράξης θα εμπεδωθεί στο απόλυτο τέσσερα χρόνια μετά με την απελευθέρωση της ανατολικής ευρώπης από τους σοβιετικούς.

Λίγους μήνες αργότερα –με τον τρότσκι δολοφονημένο- ο στάλιν διηγείται σε ένα γεύμα άλλο ένα περιστατικό: ο τρότσκι υπερασπιζόταν τους παλιούς αξιωματικούς, τους ειδικούς που συχνά γίνονταν προδότες. Εμείς αντιθέτως διαλέγαμε ανθρώπους πιστούς στην επανάσταση, συνδεμένους με τις μάζες, κυρίως αξιωματικούς από τα χαμηλά στρώματα, παρόλο που σαφώς συνειδητοποιούσαμε την τεράστια σημασία των έντιμων ειδικών.
Ο βλαντιμίρ ίλιτς στην αρχή ήταν πρόθυμος να σκεφτεί ότι εγώ αντιμετώπιζα με περιφρόνηση τους ειδικούς. Έτσι με φώναξε στη μόσχα. Ο τρότσκι κι ο πιατακόφ προσπαθούσαν να το αποδείξουν αυτό κι υπερασπίστηκαν δύο ειδικούς που είχα απομακρύνει. Εκείνη τη στιγμή ήρθε ανακοίνωση από το μέτωπο ότι ένας από αυτούς είχε διαπράξει προδοσία, ενώ ο άλλος είχε λιποτακτήσει. Ο ίλιτς αφού διάβασε το τηλεγράφημα ξέσπασε στον τρότσκι και τον πιατακόφ, αναγνώρισε την ορθότητα των πράξεών μας.

Ενδιαφέρον απόσπασμα, μεταξύ άλλων γιατί πιάνει ακροθιγώς το θέμα των ειδικών. Ακόμη πιο ενδιαφέρουσα είναι η συνέχεια όπου ο ΙΒ βάζει ζητήματα δια βίου μάθησης κι επιμόρφωσης.
Η ιστορία μας κακόμαθε. Είχαμε σχετικά εύκολα πολλές επιτυχίες. Κι αυτό δημιούργησε σε πολλούς αυτοϊκανοποίηση, μια επικίνδυνη αυταρέσκεια. Οι άνθρωποι δε θέλουν να μαθαίνουν, παρόλο που έχουμε υπέροχες συνθήκες για μάθηση. Θεωρούν ότι αφού είναι εργάτες κι αγρότες, αφού τα χέρια τους είναι γεμάτα κάλους κι ήδη τα καταφέρνουν, δεν χρειάζεται να μάθουν περισσότερα και να δουλεύουν για να βελτιώσουν τον εαυτό τους. Ενώ μεταξύ άλλων είναι εντελώς ηλίθιοι.

Έχουμε πολλούς έντιμους, θαρραλέους ανθρώπους, οι οποίοι όμως ξεχνούν ότι μόνο η ανδρεία δεν αρκεί καθόλου, χρειάζεται να ξέρει κανείς, να μπορεί.
Αιώνια ζήσε, αιώνια μάθαινε! Χρειάζεται συνεχώς να μαθαίνουμε και κάθε δύο τρία χρόνια να εκπαιδεύονται πάλι. Αλλά σ’ εμάς δεν αγαπάνε τη μάθηση. Δε μελετούν τα μαθήματα και τα διδάγματα από τον πόλεμο με τη φιλανδία.

Ο στάλιν δίνει μεγάλη σημασία στα τεχνικά ζητήματα γιατί μόνο με ισότιμες υλικές δυνάμεις θα μπορέσουμε να νικήσουμε, γιατί στηριζόμαστε στο λαό, ο λαός είναι μαζί μας. Και συνεχίζει.
Κανείς από τη στρατιωτική υπηρεσία δε με ενημέρωσε για τα αεροπλάνα.
Φώναξα τους κατασκευαστές μας και τους ρώτησα:
Μπορεί να γίνει έτσι ώστε τα αεροπλάνα μας να είναι στον αέρα περισσότερο χρόνο; Απάντησαν: Γίνεται, αλλά κανείς δεν μας το ανέθεσε! Και τώρα αυτό το μειονέκτημα διορθώνεται.
Αλλά ασχολούμαι μόνος μου με όλα αυτά τα ζητήματα. Κανένας από σας ούτε καν τα σκέφτεται. Είμαι μόνος μου…
Πώς μπορώ εγώ να μαθαίνω, να διαβάζω, να παρακολουθώ τα νέα κάθε μέρα; Γιατί εσείς δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό; Δε σας αρέσει να μαθαίνετε, ζείτε αυτάρεσκα. Σπαταλάτε την κληρονομιά του λένιν.

Ο καλίνιν προσπαθεί να το σώσει. Είναι αναγκαίο να ασχοληθούμε με την κατανομή του χρόνου, ο χρόνος δε φτάνει. Αλλά μάταια.
-Όχι, δεν είναι εκεί το θέμα! Οι άνθρωποι είναι ανέμελοι, δε θέλουν να μαθαίνουν και να ειδικεύονται. Με ακούνε κι όλα συνεχίζουν όπως παλιά. Αλλά εγώ θα σας το δείξω, εάν χάσω την υπομονή μου. (Εσείς ξέρετε πως μπορώ). Έτσι θα χτυπήσω τους άξεστους και θα αναστατωθούν τα πάντα.

Πίνω γι’ αυτούς τους κομμουνιστές, γι’ αυτούς τους μπολσεβίκους, μέλη του κόμματος και μη –οι μπολσεβίκοι μη μέλη του κόμματος είναι ως συνήθως λιγότερο αυτάρεσκοι και καταλαβαίνουν ότι πρέπει να μαθαίνουν και να ειδικεύονται.
Κι ο ντιμιτρόφ διηγείται την απήχηση στο κοινό που τον άκουγε.
Όλοι στέκονταν όρθιοι και άκουγαν σιωπηλά, προφανώς δεν περίμεναν από τον ΙΒ τέτοιες levitien (ηθικολογίες). Στα μάτια του βοροσίλοφ εμφανίστηκαν δάκρυα.

Είχε λοιπόν τέτοια ιδέα για τον εαυτό του ο Ιβ; Ότι μόνο αυτός ήταν ικανός και προσπαθούσε να μάθει καινούρια πράγματα; Ή απλώς έδειχνε την απογοήτευσή του από τους συνεργάτες του με τη μπρεζνιεφική αυταρέσκεια (ήδη από τότε); Μήπως επεδίωκε να περιβάλλεται από μετριότητες για να ξεχωρίζει κι έβαζε στο στόχαστρο όποιον ξέφευγε από το πολιτικό ανάστημα του νάνου; Μήπως καλλιεργούσε συνειδητά την προσωπολατρία με τέτοιες αναφορές;

Ας επιστρέψουμε στο γεύμα με το βοροσίλοφ τρία χρόνια πριν. Είχαμε μείνει στα επιφωνήματα για το μεγάλο στάλιν.
-Δεν τελείωσα την πρόποσή μου. Αρκετά γίνεται λόγος για τους μεγάλους ηγέτες. Αλλά το έργο δεν θα προχωρήσει εάν δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για αυτό. Εκτός αυτού, σημαντικότερα είναι τα μεσαία στελέχη, κομματικά, οικονομικά, στρατιωτικά. Αυτά εκλέγουν τον ηγέτη, αυτά εξηγούν στις μάζες τις θέσεις, αυτά είναι που εξασφαλίζουν την επιτυχία του έργου μας. Γι’ αυτό τα μεσαία στελέχη δε γίνονται με το ζόρι, αυτά είναι απαρατήρητα.

Δημητρόφ: και γι’ αυτόν που τους εμπνέει, που τους δείχνει το δρόμο, που τους οδηγεί, το σύντροφο στάλιν.
ΙΒ: Όχι, όχι. Σημαντικότερα είναι αυτά τα μεσαία στελέχη. Οι στρατηγοί δε μπορούν να κάνουν τίποτα χωρίς καλούς αξιωματικούς.
Έχω την εντύπωση ότι κάτι παρόμοιο λέει κι ο γκράμσι στην ανάλυσή του για το κόμμα, χωρίς να είμαι πολύ σίγουρος ότι την είχε υπόψιν ο ιβ.

Τη σημασία των μεσαίων στελεχών την γνώριζε πολύ καλά κι ο όργουελ που επινόησε αντίστοιχο ήρωα στη φάρμα των ζώων για να δείξει πώς κέρδιζε τον κόσμο με το μέρος του ο ναπολέων –που ήταν το γουρουνάκι στάλιν. Κάτι ανάλογο υποστηρίζει κι ο τρότσκι θεωρώντας το στάλιν άνθρωπο του μηχανισμού και της μεσαίας γραφειοκρατίας χωρίς πολλές ικανότητες. Η αλήθεια όμως είναι ότι το παιχνίδι το έχασε στο πολιτικό γραφείο που φοβήθηκε τις διοικητικές του μεθόδους και συνασπίστηκε εναντίον του γιατί τον θεωρούσε χειρότερο από τον στάλιν.

Ο στάλιν τελειώνει το λόγο του ως εξής: γιατί εμείς νικήσαμε τον τρότσκι και τους άλλους; Είναι γνωστό ότι ο τρότσκι μετά από τον λένιν ήταν ο πιο δημοφιλής στην χώρα μας. Δημοφιλείς ήταν οι μπουχάριν, ζηνόβιεφ, ρίκοφ, τόμσκι. Εμάς λίγο μας ήξεραν τότε. Εμένα, τον μολότφ, τον βοροσίλοφ, τον καλίνιν. Την εποχή του λένιν ήμασταν οι άνθρωποι της πράξης, συνεργάτες του. Αλλά εμάς μας στηρίξανε τα μεσαία στελέχη, εξηγούσαν στις μάζες τις θέσεις μας. Ενώ ο τρότσκι δεν έδινε καμιά σημασία σε αυτά τα στελέχη.

Η αναγνώριση ότι ο τρότσκι ήταν ο πιο δημοφιλής μπολσεβίκος ηγέτης μετά το λένιν στα χρόνια της επανάστασης είναι καταπληκτική και σε κάθε περίπτωση εντελώς αναντίστοιχη με αυτό που δίδασκαν τα εγχειρίδια ιστορίας εκείνης της εποχής.
Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι ο στάλιν δεν έπασχε από μεγαλομανία κι είχε απόλυτη αντίληψη του ρόλου των πολιτικών αξιωματικών και της σημασίας τους. Τους θεωρούσε πιο σημαντικούς κι από τον ίδιο το στρατηγό! Κι ίσως σε αυτούς να υπολόγιζε για να σταματήσουν τους διαδόχους του στρατηγούς στο δρόμο προς το βατερλό.

Δύο ακόμα παραδείγματα για την προσωπολατρία.
Τον απρίλη του 39 ο στάλιν κάνει σφοδρή κριτική στον μανουίλσκι και τα σημεία μιας διακήρυξης της κομιντέρν που τον επαινούσαν: Ζήτω ο δικός μας στάλιν! Ο στάλιν είναι η ειρήνη! Ο στάλιν είναι ο κομμουνισμός!
ΙΒ: Ο μανουίλσκι είναι κόλακας!
Ήταν τροτσκιστής! Τον επικρίναμε ότι όταν έγινε η εκκαθάριση των τροτσκιστών συμμοριτών αυτός σιωπούσε, δεν έκανε δηλώσεις, ενώ τώρα άρχισε να κολακεύει! Αυτό είναι αρκετά ύποπτο.

Και στη συνέχεια απευθυνόμενος στο ντιμιτρόφ: αυτή την περίοδο είμαστε πολύ απασχολημένοι. Λύστε αυτά τα θέματα μόνοι σας. (Αστειευόμενος): Αφού εσείς, είστε ο γραμματέας της κομμουνιστικής διεθνούς. Εμείς αποτελούμε μόνο τμήμα της.
Κι ο ντιμιτρόφ διηγείται: ο ΙΒ δε συμφώνησε στη διακήρυξη να μείνει υπό τη σημαία των μαρξ-ένγκελς-λένιν-στάλιν, αλλά μόνο μαρξ-ένγκελς-λένιν (παρόλο που στα συνθήματα της κε δημοσιεύθηκε μαρξ-ένγκελς-λένιν-στάλιν).
-ΙΒ: αυτό δεν είναι θέμα κύρους, αλλά θέμα αρχής.
Τα συνθήματα είναι δικό μας εθνικό θέμα. Κι εδώ κάναμε λάθος, δεν έπρεπε να γραφτεί έτσι.

Φυσικά η προσωπολατρία και το θέμα της στάσης απέναντι στην αντιπολίτευση δεν εξαντλείται με αυτές τις αναφορές. Κι ήδη έχει ξεφύγει σε έκταση το κείμενο, οπότε αναγκαστικά θα το σπάσω και θα το γράψω σε συνέχειες.

Αλλά αν μπορεί να βγει προκαταβολικά κάποιο συμπέρασμα είναι αυτό.
Αν ο σταλινισμός είναι αδόκιμος όρος κι έννοια που δεν υφίσταται, ο αντισταλινισμός είναι συγκροτημένη ιδεολογία, συγκαλυμμένος αντικομμουνισμός με βασικό του χαρακτηριστικό τη χυδαιότητα κι είναι λυπηρό να βλέπεις συντρόφους να πέφτουν στα πλοκάμια της.

Υπάρχουν όμως κριτικές και κριτικές. Δεν είναι όλες απριόρι αντικομμουνισμός. Αν μείνουμε στην απόκρουση του αντισταλινισμού και δε πάμε πέρα από αυτό, στην ουσία ετεροπροσδιοριζόμαστε.

Πρέπει να δούμε το μυστακοφόρο σύντροφο κριτικά, με κριτική διαλεκτική που να παίρνει υπόψη τις συγκεκριμένες συνθήκες. Από τη σκοπιά της υπεράσπισης, γιατί ο στάλιν ήταν κομμουνιστής ηγέτης που μπήκε μπροστά στη σοσιαλιστική οικοδόμηση και τη συντριβή του φασισμού, αλλά χωρίς εξιδανικεύσεις. Δημόσια, γιατί δεν έχουμε τίποτα να φοβηθούμε, δε δίνουμε όπλα στον αντίπαλο, αλλά δείχνουμε τη δύναμή μας, να συζητάμε και να διορθώνουμε τα λάθη μας μπροστά στον κόσμο.
Με άλλα λόγια κριτική κομμουνιστική.

Υγ: το επόμενο κείμενο θα είναι αφιερωμένο στην ημέρα της γυναίκας. Όλα ένα κλικ πίσω με τον χρόνο απολιθωμένο.

(Συνεχίζεται…)

Είσαι μια αρρώστεια, αρρώστεια παιδική...

Ντύσου πρόχειρα και βγες απ' τη γραμμή σου
Πες η αρρώστεια πως είμαι η παιδική σου

Θυμάμαι πρώτη φορά μου κολλήσαν τη ρετσινιά σε ένα αχτίφ μετά από σχετική ερώτηση.
Η συντρόφισσα καθοδηγήτρια ήταν οικογενειακή γνωστή κι έβγαλε γνωμάτευση βάση οικογενειακού ιστορικού.
Ήμουν, λέει, ευάλωτος λόγω περιβάλλοντος και καταβολών, γι' αυτό κι έκανα την ερώτηση. Όπου περιβάλλον και καταβολές είναι η περίφραση για τον άβερελ, τον αρσενικό μου γονιό.

Σύξυλο το κοινό, στέρεψε από αντιδράσεις. Στιγμές αμηχανίας που μοιάζουν ώρες. Γελάω άτσαλα, δυνατά, κάνει αντίλαλο στον τοίχο και φτάνει σήμερα στη μνήμη μου γιγαντωμένο σα γκάρισμα.

Πετάει ένας μια μαλακία και κάποιος άλλος γελάει αμήχανα να το καλύψει, έτσι γίνεται πάντα. Κι αφού δε βρέθηκε κανείς γενναίος, γέλασα εγώ για λογαριασμό της. Κάποιος έπρεπε να το κάνει.

Έτσι ταξίδεψα σε μονοπάτια, σε ύψη πρωτόγνωρα, που η δική μου, μη πρωτοπόρα σκέψη δε μπορούσε από μόνη της να φτάσει. Δεν ήξερα τίποτα και για τον λυσένκο όταν μου την είπανε.
Ο αριστερισμός δεν είναι μόνο παιδική αρρώστεια. Είναι και κληρονομική.

Κι ο λυσένκο πού κολλάει;
Μα ο άβερελ δεν ήταν ναρίτης εξαρχής. Μεταλλάχτηκε στην πορεία.
Άρα μου κληροδότησε μια επίκτητη ιδιότητα. Για τις οποίες ο σύντροφος τροφίμ ντενίσοβιτς πιστεύει ότι μεταβιβάζονται στους απογόνους πρώτης γενιάς κι εκδηλώνονται στους οργανισμούς όταν αυτοί βρεθούν σε περιβάλλον με ίδιες συνθήκες.

Τα ερωτήματα σύντροφε αναγνώστη είναι πολλά. Ας τα ομαδοποιήσουμε.
-Στους απογόνους μεταβιβάζονται κι οι ιδιότητες που επικτήθηκαν μετά τη γέννησή τους; Γιατί ο άβερελ ήταν στο κόμμα ακόμα όταν γεννήθηκα.
-Αν τον καθοριστικό ρόλο για την εκδήλωση της ιδιότητας τον παίζει το περιβάλλον, τότε γιατί μπλέκουμε γενετική και κληρονομικότητα;
Και τέλος πάντων ποιο είναι το περιβάλλον που γεννάει -ή έστω ευνοεί- τον αριστερισμό; Η οργάνωση; Το κόμμα; Η πολιτική του;
-Κινδυνεύω που ο αρσενικός μου γονιός είναι μεταλλαγμένος; Υπάρχει περίπτωση να βγω μεταλλαγμένο δεύτερης γενιάς;
Τα συνθήματα των αναρχικών για τα μεταλλαγμένα και τις βιοτεχνολογίες έχουν πολιτικές προεκτάσεις -πχ εν είδει καζούρας;

Τα περισσότερα ερωτήματα είναι ρητορικά. Για τον καθένα από μας η απάντηση εννοείται -κι ας μην απαντάμε τελικά όλοι το ίδιο.
Αυτό όμως που παραμένει άλυτο μυστήριο για μένα σαν το ερώτημα της σφίγγας είναι άλλο.
Η οικογένεια της συντρόφισσας από το αχτίφ είναι σαν πείραμα πολιτικής πολυ-πολιτισμικότητας αλά λυσένκο. Ο μεγάλος της αδερφός είναι στο ναρ, ο μικρότερος είναι αναρχικός κι ο πατέρας της συνασπισμένος.
Αυτή γιατί έχει ανοσία κι εγώ θεωρούμαι ευάλωτος;
Έλα ντε. Να, αυτές οι μικρές λεπτομέρειες είναι που ξεχωρίζουν τα μέλη της κε απ' τον χυλό με τους υπόλοιπους.

Κάπως έτσι άρχισα να καταλαβαίνω ότι εκτός από τον ιμπεριαλισμό υπάρχει η μοναξιά κι ο ολοκληρωτικός καπιταλισμός.
Κι ότι εκτός από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα υπάρχουν και τα πολιτικά. Τα οποία είναι άκρως επικίνδυνα γιατί μπορούν να μεταδοθούν και δια της απλής επαφής σε μια πορεία ή σε μια εκδήλωση. Και μετά να κολλήσεις και να τα μεταφέρεις και στους συντρόφους στην οβα σου, όπως την πατάνε οι κατσαρίδες με το raid. Μετά πρέπει να περάσουν από υγειονομικό έλεγχο κι οι υπόλοιπες οργανώσεις για τυχόν κρούσματα. Το πάθημα από την πανδημία του 89 μας δίδαξε πολλά.

Τα πρώτα πιθανά συμπτώματα για να αναγνωρίσετε την ασθένεια είναι οι πολλές ερωτήσεις κι η αμφισβήτηση, τα μωβ παντελόνια (σε γυναίκες κι άντρες), τα κοινά πλαίσια και τα μαυροκόκκινα εξανθήματα. Σε πιο προχωρημένο στάδιο ο ασθενής αρχίζει να παρουσιάζει σύνδρομο κατάθλιψης και κατάληψης που μπορεί να οδηγήσει στο μοιραίο.
Βέβαια η καλύτερη προφύλαξη είναι η πρόληψη. Αποσπάσματα από τον αριστερισμό του λένιν και τη δεξιά παρέκκλιση στο κκ(μπ) του συντρόφου με το μουστάκι λίγο πριν μας πάρει ο ύπνος κι ένας ινστρούκτορας να μας διαβάσει για ξεμάτιασμα.

Για μένα είναι μάλλον αργά. Ήδη από πριν ανήκα στις ομάδες υψηλής επικινδυνότητας μαζί με τους ομοφυλόφιλους και τους πολυτεχνίτες.
Τώρα που άρχισα και τις σεξουαλικές επαφές με μια ασθενή η κατάστασή μου έγινε προχώ, δεν είμαι απλός φορέας.
Λίγα χρόνια ζωής μου έχουν μείνει πια. Αν και για κάποιους σφους έχω πεθάνει μέσα τους από πέρσι ακόμα.
Ζωή σε λόγου σας σύντροφοι...

Μέρος πρώτο: τιρινινί

Το 87 ήταν το τιρινίνι. Αλλά το 89 ήταν η καταξίωση. Που ρίξαμε τα τείχη για να υποδεχτούμε τους νικητές. Και λίγο μετά το τείχος για να υποδεχτούμε το τέλος της ιστορίας.
Αλλά και το 89 πάλι το τιρινίνι ακούγαμε. Γιατί τα τραγούδια τότε ήταν αθάνατα, δεν κρατούσαν μόνο ένα καλοκαίρι.

Όπου κι αν πάω το σεφ θα με πληγώνει (σαν το κόμμα). Μου φέρνει μνήμες απ' τη διπλή ήττα, το δραματικό μαϊούνη του 87.
Το μάη του 87 στο σεφ, το δωδέκατο συνέδριο του κκε υπερψήφιζε τις θέσεις για αλλαγή με κατεύθυνση το σοσιαλισμό, με ολίγη από θεωρία σταδίων (βλέπε παράρτημα) -ταξικής- ειρήνης και φιλίας (με τον κύρκο).
Τον ιούνη, ο αμερικανός πράκτορας νικ γκάλης έδωσε απλώς την χαριστική βολή. Το πράγμα ήταν σάπιο από μέσα.

Απ' την άλλη, το στάδιο με την οροφή αλά γκαουντί, είναι περίπτωση ξεχωριστή. Μόνο σε αυτή τη θρυλική δεκαετία μπορούσε να πάρει ένα τόσο σοβιετικό όνομα στάδιο που να βρίσκεται εκτός τείχους.
Κι είναι το μόνο που το κράτησε και μετά το 90.

Τα ράσα όμως δεν κάνουν τον παπά. Το όνομα κατέληξε να είναι τραγική ειρωνεία με όσα γίνονταν κατά καιρούς.
Ειδυλλιακές στιγμές στο φαληρικό δέλτα, με φόντο τον ατλαντικό, στα παράλια της εξωτικής νουακσότ (σ.σ: πρωτεύουσα της μαυριτανίας). Στα μέρη που η έμπνευση στήνει καρτέρι στον κυρλάκη κι οι μαυριτανοί βεδουίνοι στο μακαρίτη τον γκομέλσκι.

Η θρυλική περί μαυριτανίας ατάκα επιδέχεται ποικίλων ερμηνειών.
Ο εύκολος συνειρμός είναι ότι ο γκομέλσκι μας είπε τριτοκοσμικούς κι υπανάπτυκτους σαν χώρα της αφρικής.
Η εκδοχή των σοβιετικών πλησιάζει περισσότερο την αλήθεια.
Ο κόουτς έκανε απλώς ένα πολιτικό σχόλιο για την οικοδόμηση του πασοκικού αφροσοσιαλισμού στην ελλάδα βάζοντας την πεφωτισμένη ηγεσία του μεγίστου -κλέφτη- ανδρέα πλάι σε αυτή του μεγκίστου της αιθιοπίας.
Στα χρόνια του αμίν νταντά, η φράση ουγκάντα γίναμε ήταν συνώνυμο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Το ίδιο αμφιλεγόμενη είναι κι η πορεία του κόουτς γκομέλσκι.
Ανδρώθηκε επί χρουτσόφ, αναδείχτηκε επί μπρέσνιεφ, αλλά κατά βάθος ήταν παιδί της περεστρόικα. Έφερνε λίγο και στον αντρόποφ, σαν κομισάριος της KGB στο τμήμα αθλητισμού.

Μετά τις ανατροπές συνέχισε να τα έχει καλά με την εξουσία. Ισόβιος διορισμένος επίτροπος στην τσεσεκά, την ομάδα του στρατού, που ήταν περίπου ιδιοκτησία του.

Σε κάποιους θυμίζει ήρωα του βοσλένσκυ. Τυπική περίπτωση νομενκλατουρίστα που αξιοποίησε το πόστο του για να βολευτεί και να κάνει πλιάτσικο στην κρατική περιουσία.

Αλλά αυτή η εκδοχή τον αδικεί. Ο γκομέλσκι ήταν κάτι σαν σοβιετική νησίδα εν μέσω αντεπανάστασης. Απ' τα λίγα πράγματα -μαζί με τον ύμνο, τις γιορτές και τη σημαία του κόκκινου στρατού- που δε μπόρεσαν να αλλάξουν οι παλινορθωτές.

Εξάλλου τα περί νομενκλατούρας και πλιάτσικου στη σοβιετία είναι μάλλον αστικός μύθος. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη ρωσία.
Πλιάτσικο υπήρξε, αλλά όχι από στελέχη του κκσε. Κανένα στέλεχος πρώτης γραμμής δεν πλούτισε ιδιοποιούμενο σοβιετική περιουσία. Ακόμη κι ο γκόρμπι έπρεπε να διαφημίζει πίτσες για να βγάλει τίμια το ψωμί του. Τίμιος αντεπαναστάτης (κατά το τίμιος οπορτουνιστής του ένγκελς).

Πέραν του γκομέλσκι όμως, η ομάδα αυτή μύριζε αντεπανάσταση από χιλιόμετρα. Ένας κι ένας παιδιά της περεστρόικα.
Δεν είναι τυχαίο ότι η βάση της ομάδας ήταν λιθουανοί με αποσχιστικές τάσεις (σαμπόνις, μαρτσουλιόνις, κουρτινάιτις).

Ερχόμενοι στην χώρα της αλλαγής, είχαν τον άνεμο της αλλαγής ακόμα και στην εμφάνισή τους.
Είχαν κρατήσει το κλασικό μουστάκι του πολωνού εργάτη (που το είχε κι ο βαζέχα, αλλά με τον καιρό στην ελλάδα το έχασε). Αλλά το συνδύαζαν φονικά με χαίτη κι ανταύγειες (βλ. παράρτημα 2) και βγαίναν στη σκηνή σα ροκ συγκρότημα.
Αλλά παρά το χειροκρότημα, το σκοινί δε μας άντεξε.
Μεταξύ άλλων γιατί δεν είχαμε συγχρονισμό. Αυτοί ήταν έτοιμοι να τραγουδήσουν το winds of change για το τείχος, ενώ το κοινό από κάτω ζητούσε το still loving you αφιερωμένο στη σοβιετία.

Τα σημάδια της διάβρωσης ήταν πλέον εμφανή. Τα 80'ς κι η περεστρόικα ήταν η απόλυτη παρακμή. Αλλά μια παρακμή γλυκιά, μεθυστική. Ο ίλιγγος της κατάρρευσης που θα 'γραφε κι ο σύντροφος με το μουστάκι.
Γιατί μια παρακμή είναι γλυκιά μόνο όταν έχει προηγηθεί κάτι σπουδαίο κι όμορφο. Σαν τη σοβιετία.

Η δεκαετία του 80 είχε μια αξεπέραστη καλτ αισθητική. Όπως εξάλλου κι η περεστρόικα από πολιτικής άποψης που είναι γνήσιο τέκνο της δεκαετίας αυτής.
Τα 80'ς και τη σοβιετία δε μπορείς να τα εξηγήσεις. Μπορείς απλώς να τα δεχτείς όπως είναι, ή να τα μισήσεις.

Το 87 οι σοβιετικοί είχαν έρθει χωρίς τον σαμπόνις, που είχε το προσωνύμιο θαύμα της φύσης κατευθείαν από τα εργαστήρια του λυσένκο.
Στη θέση του είχε έρθει το πραγματικό θαύμα της φύσης, ο διακοσίων είκοσι (220) εκατοστών (και βολτ) βλαντιμιρ τσατσένκο. Που κανονικά λέγεται τκατσένκο, αλλά εδώ τον αναφέρουμε όπως τον γνωρίσαμε κι αγαπήσαμε.

Μια αγκωνιά στον προδότη γιαννάκη, ένα χαστούκι στο σύστημα

Ο ηρωικός βλαδίμηρος έμοιαζε άγριος και σκληρός, αλλά κατά βάθος ήταν ένας αγαθός γίγαντας. Δηλ ό,τι κι η σοβιετία.
Με την οποία είχαν κι άλλα κοινά. Ήταν αργοκίνητος, χωρίς τεχνική κατάρτιση (έχασε το τρένο της ετε), έπαιζε χωρίς άλμα και χωρίς μεράκι (ίσα-ίσα για να πιάσει τις νόρμες).

Όταν σταμάτησε το μπάσκετ έγινε ταξιτζής(!) σκίζοντας την άσφαλτο με το λάντα που του χάρισε η σοβιετική κυβέρνηση για την προσφορά του στη σοσιαλιστική οικοδόμηση.
Μόνο ένα λάντα μπορούσε να κινηθεί στους δικούς του ανέμελους ρυθμούς και να καταλάβει τον πόνο του.

Μετά το 87 εξαφανίστηκε από το διεθνές προσκήνιο.
Όπως άλλωστε κι ο γιοβάισα. Τι να απέγινε άραγε αυτή η ψυχή μετά το χαμένο σουτ; Άνοιξε η σιβηρία και τον κατάπιε.
Τα βράδια στον ύπνο μου ακόμα ακούω τη φωνή του συρίγου.
Όχι τρίποντο, όχι τρίποντο...

Για τους κομμουνιστές της εποχής το μεγάλο ερώτημα ήταν ποιον να υποστηρίξουν στον τελικό. Την χώρα καταγωγής τους ή τη μαμά πατρίδα;
Ποιος είπε ότι οι προλετάριοι δεν έχουνε πατρίδα;
Πέρα από τη μόσχα και το βλαδιβοστόκ είναι κι εκεί πατρίδα με σοσιαλισμό.

Για μένα πάλι το μεγάλο ερώτημα είναι αν θυμάμαι το ευρωμπάσκετ απ' το πρωτότυπο ή από στιγμιότυπα εκ των υστέρων.
Αυτό που σίγουρα θυμάμαι είναι το γιούρο του 88, με τον ντασάγιεφ, τον μπελάνοφ, την τρόικα του οσφπ και τον λομπανόφσκι στον πάγκο να είναι πάντα κόκκινος σαν το βάθος του ουρανού.

Αυτή τη φορά το δίλημμα το 'χε ο άβερελ.
Την προγούμενη χρονιά στο ευρωμπάσκετ ήταν με τους σοβιετικούς κι απορούσε γιατί δε μπορούν να κόψουν τον γκάλη.
Αλλά στον τελικό με τους ολλανδούς η καρδιά του ήταν χωρισμένη στα δύο. Τα νιάτα του τα είχαν σημαδέψει ο κρόιφ κι ο άγιαξ με το τόταλ φούτμπολ.
Ποιον ολοκληρωτισμό να διαλέξει; Τον ποδοσφαιρικό ή τον πολιτικό;

Τελικά τα βόλεψε όπως οι παππούδες εαμίτες που μοίραζαν το σόι τους στις εκλογές. Μισές ψήφοι για το κόμμα κι οι άλλες μισές στον παπατζή για να μη βγει η δεξιά.
Με έκανε εμένα φιλο-σοβιετικό από την αρχή της διοργάνωσης κι αυτός στον τελικό υποστήριζε ολλανδία.

Το αποτέλσμα ήταν να μισήσω τους ολλανδούς και τον βαν μπάστεν (τους ξανασυμπάθησα μετά την εφηβεία μου) και να βγάλω κάποια πρώτα συμπεράσματα για την περεστρόικα. Όπως λέει κι ο γίγαντας λιγκατσόφ (τα ίχνη του οποίου χάθηκαν μαζί με αυτά του γιοβάισα) την πρώτη τριετία πηγαίναμε καλά. Μετά στράβωσε το πράγμα, όταν τον έφαγαν στην 19η συνδιάσκεψη οι εχθροί του.

Εκ των υστέρων είδα ένα στιγμιότυπο που με έκανε να ερωτευτώ εκείνο το γιούρο.
Σοβιετικούς ταβάριτς στις κερκίδες να ακολουθούν τη μόδα της εποχής με τις βαμμένες φάτσες και να ζωγραφίζουν σφυροδρέπανα στα μελαγχολικά -λόγω ήττας- πρόσωπά τους.

Αλλά οι ταβάριτς είχαν χάσει τη μάχη της κερκίδας σε εκείνο τον τελικό κι ήταν -ως συνήθως για κομμουνιστές- μικρή μειοψηφία μπροστά στα στίφη των ολλανδών.
Πόσοι να πρόλαβαν να νικήσουν την κραταιά γραφειοκρατία για να βγάλουν εγκαίρως βίζα να ταξιδέψουν; Και πόσους να εμπιστεύτηκαν τελικά να στείλουν στη BDR οι σοβιετικές αρχές;

Παραρτήματα

1. Η ελλάδα θα φτάσει στο σοσιαλισμό μέσα από μια ενιαία επαναστατική διαδικασία που θα περιλαβαίνει δύο στάδια επαναστατικών μετασχηματισμών, τα οποία είναι στενά δεμένα μεταξύ τους -αν και το καθένα έχει δικά του, ακριβή, καθορισμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα. Ένα αντιιμπεριαλιστικό, αντιμονοπωλιακό, δημοκρατικό κι ένα σοσιαλιστικό στάδιο.

Απόσπασμα από το τότε εν ισχύ πρόγραμμα του κκε, το οποίο επαναλαμβάνεται στις θέσεις του δωδέκατου συνεδρίου.
Αναλυτικός σχολιασμός του χωρίου σε επόμενο κείμενο.

2. Η θέση που υποστηρίζει ότι οι ριζικές μεταβολές που προηγήθηκαν το 89 δεν ήταν τίποτα άλλο παρά η προκαταβολική ανταύγεια της εξαφάνισης της εσσδ, είναι μια λογοτεχνική εικόνα που μπορεί να επιτρέψει κανείς στον εαυτό του. Σε μια ιστορική ανάλυση όμως, δεν επιτρέπεται να αντιστρέφουμε με τέτοιο τρόπο την αλυσίδα των αιτιών-επιδράσεων (...)

Συμπτώματα μιας ενδεχόμενα επερχόμενης καταστροφή, ναι.
Αλλά ακριβώς για αυτό όχι ανταύγεια, αφού η καταστροφή σε καμία περίπτωση δεν ήταν αναπόφευκτη.

(Απόσπασμα αό τη σειρά θέσεων του κουρτ γκοσβάιλερ για τον σύγχρονο αναθεωρητισμό και την πτώση του σοσιαλισμού).

Κι όμως. Αν οι ανταύγειες του βάλτερς και των άλλων, δεν ήταν ανταύγεια της παρακμής και του τέλους που ερχόταν, τότε τι ήταν; Τροφή για σκέψη και προβληματισμό...

(Συνεχίζεται...)

Μερέντα στο ψωμί της αντίδρασης

Το παραπάνω τίμιε συναγωνιστή του εξωκοινοβουλίου μην το παίρνεις τοις μετρητοίς, δεν το εννοώ.
Αλλά σκέφτομαι από τώρα τα κείμενα και τις ανακοινώσεις του εεκ για τους υπόλοιπους σπορτιγκίτες. Και θα είναι κρίμα να μην το ονομάσουν μερέντα τελικά.

Συν τοις άλλοις διεκδικεί επάξια μια θέση στο πάνθεο των καλτ εκφράσεων της κομμουνιστικής αργκό. Πλάι στα κλασικά νερό στο μύλο και βούτυρο στο ψωμί της αντίδρασης.
Το τελευταίο το διάβασα στην κόντρα: αέρα στα πανιά.
Κάποτε πρέπει να γίνει αφιέρωμα, έχουν μαζευτεί πολλά.

Την κυριακή 8 μάρτη, πραγματοποιήθηκε η πανελλαδική συνάντηση του μερα για την αναβάθμισή του.
Το πώς ακριβώς αναβαθμίζεται ένα μετωπικό σχήμα που οδεύει προς διάλυση θα εξηγηθεί στο επόμενο τεύχος στα Προβλήματα Διαλεκτικής, όπου αναλύεται η έννοια της διαλεκτικής υπέρβασης.
Επιπλέον εξηγήσεις δίνονται στο κεντρικό άρθρο (εντιτόριαλ) του Κομμουν-ραμ του επόμενου μήνα, όπου υπενθυμίζεται ότι η αναβάθμιση στα PC προϋποθέτει τη διάλυση στα εξ ων συνετέθημεν (format).

Ρεπορτάζ για τη συνάντηση δυστυχώς δεν έχω.
Οι σύνδεσμοί μου με ξεχάσανε. Το πόδι με καθηλώνει σε μπρεζνιεφική στασιμότητα. Και τρέμω ακόμα μην έρθει ο γκόρμπι και πει να το κόψουμε.

Αλλά τη σημειολογία των ημερών πώς να την προσπεράσεις;
14 φλεβάρη ήταν η εκδήλωση του μερέντα στο αριστοτέλειο.
Σεκ και ναρ βγήκαν την ημέρα του βαλεντίνου να γιορτάσουν τον έρωτά τους και να ανακοινώσουν τους αρραβώνες τους.

Στις 8 μάρτη που ήταν η γιορτή της γυναίκας το ναρ έπρεπε να βγει με το εεκ από συζυγική υποχρέωση.
Πήραν τα παιδιά και πήγαν κάπου για φαγητό, σχεδόν σαν αγγαρεία.
Κρατάν τα προσχήματα μέχρι να βγει πολιτισμένα το διαζύγιο.

Στο βαλεντίνο όμως τα παράτησε όλα κι έτρεχε με την ερωμένη εκδρομές στην πόλη του έρωτα (έτσι λένε δηλ, αν κι εγώ τόσα χρόνια δεν το βλέπω).
Κι άφησε τη ζηλιάρα σύζυγο να κλαίει στην πολυθρόνα τη μπαμπού και να γράφει γράμμα στον ελαφρό για τις αγάπες σας με το σεκ (σάββας, ο αρχηγός των απατημένων, στο προτελευταίο πριν).

Για το βαλεντάιν του μερέντα έχω πηγές, αλλά από τρίτους.
Τη μέρα που αυτοί κάναν τη δική τους συγκόλληση εγώ είχα να συγκολλήσω μεταξύ τους κάτι κόκαλα.
Ελπίζω η δική μου συγκόλληση να είναι πιο στέρεα απ' του μερέντα. Αλλιώς με βλέπω να 'χω κατάληξη σοβιετίας που ήταν γίγαντας με πήλινα πόδια.

Ρεπορτάζ δικό μου έχω για κάτι αντίστοιχο που είχε κάνει το ναρ λίγο πριν ξεσπάσει ο δεκέμβρης.
Η εκδήλωση είχε χαρακτήρα προξενιού και μάζεψε πολύ καλό κόσμο, αλλά ελάχιστους ναρίτες!

Ο σαμαράς (κκε μ-λ) κι ο σοβιετικός κυριούλης ήταν οι πιο σημαντικές παρουσίες που κατέγραψε το κοσμικό ρεπορτάζ.
Και στην ουσία οι μόνοι που κράτησαν ψηλά τη σημαία της τρίτης διεθνούς του λένιν στάλιν.
Όλοι οι υπόλοιποι αλληθωρίζαν προς την τέταρτη.

Το ναρ έπαιξε την τακτική της ασφάλειας καλός-κακός.
Ο εισηγητής μίλησε ήπια και συγκολλητικά. Αλλά ο νΚαπελεύθερος μετά έσφαξε το σεκ με το βαμβάκι κι έδειξε στην ερωμένη ποιος έχει την ηγεμονία.
Εκτός κι αν έριχνε στάχτη στα μάτια της συζύγου.

Επειδή οι άλλοι δεν έχουν νεολαία, το ναρ παίρνει δύο φορές το λόγο, μια ως κόμμα και μία ως νΚα. Αυτό είναι το καλό με τη νΚα (που κατά τα άλλα είναι εναντια στο κόμμα και μια μερα θα το καταστρέψει).
Το θέμα είναι μην το πάρουν χαμπάρι οι σεκίτες κι αρχίσουν να τοποθετούνται με όλα τους τα ονόματα γιατί αντί για εκδηλώσεις θα πρέπει να διοργανώνουν διήμερα.

Στο επόμενο πριν είχε ρεπορτάζ που υπέγραφε ο ντόπιος καθοδηγητής. Και μαζί φωτό απ' το προξενιό με τον άβερελ φάτσα κάρτα, εμφανώς βαριεστημένο.
Το κομμάτι έκανε κάπου λόγο για σταλινική περιχαράκωση του κκε κι είναι κρίμα που δεν το πέταξε κανείς στην εκδήλωση μπροστά στο σαμαρά για να δούμε τι θα έλεγε.

Αυτά βέβαια είναι περσινά, ξινά σταφύλια.
Τα φρέσκα κουλούρια τα μαθαίνω κάθε βδομάδα από τις στήλες του πριν κι εκτός από σουσάμι έχουν τρία πράγματα.
α. σάββα μιχαήλ, β. διεθνείς προεκτάσεις και γ. πολλή πλάκα.

Στο επόμενο κομμάτι θα ακολουθήσει ένα μικρό ανθολόγιο του τελευταίου μήνα.

(Συνεχίζεται...)

Όσα παίρνει ο άνεμος

Καθαρά δευτέρα υπάρχει μόνο σε βρώμικα μυαλά.
Κι αντιστοίχως μεγάλη εβδομάδα μονάχα σε μικρά.

Οι μαλαγάνες πουλάνε τις λαγάνες κοντά χιλιάρικο. Και να πεις ότι είναι και νόστιμες.
Ο ταραμάς μ' άρεσε όταν ήμουν μικρός, αλλά τώρα μου φέρνει αναγούλα. Ίδια διαδρομή στα γούστα πολλών είχε κι η σοβιετία.

Η σαρακοστή είναι η θρησκετική ευθυγράμμιση με την κυβερνητική ντιρεκτίβα για λιτότητα. Κάτι που καθιστά επίκαιρο το αίτημα διαχωρισμού κράτους-παπάδων.
Αλλά πώς να χωρίσεις νύχι και κρέας; Γίνεται;

Σήμα κατατεθέν ωστόσο είναι ο χαρταετός.
Παιδί θυμάμαι πηγαίναμε με τον άβερελ δυο τρεις φορές κάθε άνοιξη στο λόφο δίπλα μας να πετάξουμε. Αλλά μετά το κόψαμε.

Άλλες χρονιές είχαμε γύψο στο μυαλό και δεν πηγαίναμε. Φέτος τον είχα στο πόδι. Πού να τρέχεις να βγαίνεις από το κλουβί σου...
Άσε που τέτοιες μέρες έχουν γίνει τυπικές, προκαθορισμένες. Σικέ αποδράσεις στο εναλλακτικό κλουβί μας.

Στην τιβί σε πυροβολούν με ρεπορτάζ για τα κούλουμα. Το θέμα είναι φλέγον και χρήζει ανάλυσης.
Οι έλληνες γιορτάζουν τα κούλουμα.
Στεντόρεια φωνή, δε σηκώνει αντίρρηση. Βασικά εντολή είναι, όχι ρεπορτάζ.
Τ' ακούς καμιά πενηνταριά φορές και σε πιάνουν οι τύψεις. Αν δε γιορτάσεις δεν είσαι έλληνας. Αλλά άπατρις λιποτάκτης.

Άβερελ είναι το επαναστατικό ψευδώνυμο του αρσενικού μου γονιού. Στη ζωή δηλώνει ναρίτης, αλλά με αυτά που λέει τον κόβω για αναρχικό ορίτζιναλ.
Παράλληλα είναι κι οικοδόμος κι αυτό τον κάνει είδος σπάνιο και προστατευόμενο (ναρίτης οικοδόμος). Τον βάζουν και στο ψηφοδέλτιο για να 'χει πιο πολλούς προλετάριους.

Πέρσι ένας σφος είχε την ιδέα να φτιάξουμε χαρταετό με σφυροδρέπανο. Αρχίσαμε να σκεφτόμαστε πού θα βρίσκαμε τόσο μεγάλο σήμα του κόμματος. Αλλά η ιδέα για τον αετό έμεινε στα χαρτιά και δεν έγινε ποτέ χαρτί.
Κι ήταν κρίμα, γιατί ο χαρταετός είναι ένας μικρός θησαυρός της κομμουνιστικής σημειολογίας.

Ο χαρταετός είναι το πιο απλό παράδειγμα ιστορικού υλισμού. Προχωράει διαλεκτικά σαν ιστορία. Με ζιγκ-ζαγκ, ποτέ ευθύγραμμα. Με συνεχή πισωγυρίσματα, αλλά γενικά ανοδικά.
Μακροπρόθεσμα η κίνησή του είναι νομοτελώς ανοδική. Νομοτέλεια όμως δε σημαίνει φαταλισμός. Περιέχει ένα φάσμα δυνατοτήτων. Εάν δεν υπάρχει επαγρύπνηση ο αετός μας μπορεί να καταρρεύσει σα σοβιετία. Ή τέλος πάντων να ανατραπεί.

Ο χαρταετός συμβολίζει ανάγλυφα όλες τις φάσεις εξέλιξης της μαμάς πατρίδας.
Στη σοβιετία ήταν πιο εύκολο να σηκωθεί ο αετός, αλλά πιο δύσκολο να συνεχίσει και να φτάσει ψηλά λόγω αντικειμενικών συνθηκών (παλιός χαρταετός, κακοτράχαλο έδαφος κτλ).

Έπρεπε λοιπόν μες σε λίγα χρόνια να καλύψουμε την απόσταση από τους ανταγωνιστές μας, αλλιώς θα μας εξαφάνιζαν.
Τελικά καλύψαμε μες σε 10 χρόνια μια απόσταση 100 μέτρων (σε ύψος) και αντέξαμε στην επίθεση των ναζί, με τους οποίους είχαμε συμμαχήσει προπολεμικά για να κερδίσουμε χρόνο και να αγοράσουμε μεγαλύτερη καλούμπα.

Η πορεία αυτή ήταν ταχύτατη. Κατά τη διάρκειά της έγιναν λάθη κι υπερβολές. Η απότομη άνοδος σε πρωτόγνωρα ύψη, ανάγκασε το σύντροφο με το μουστάκι να γράψει το βαρυσήμαντο άρθρο "ο ίλιγγος της επιτυχίας" όπου στηλίτευε αυτές τις υπερβολές κι έδωσε το σύνθημα να μαζέψουμε καλούμπα.

Οι αντιμουστακικοί χτυπάνε σε δύο κυρίως σημεία.
Ότι έπρεπε να αμολήσουμε καλούμπα σε όλο τον κόσμο κι ότι τον χαρταετό έπρεπε να τον διευθύνουν συνολικά οι εργάτες και τα σοβιέτ. Στο καταστατικό τους προβλέπουν ότι τον χαρταετό πρέπει να τον πετάνε όλα τα μέλη εκ περιτροπής. Αλλά στην πράξη κάνουν τα ίδια και χειρότερα.
Πού να αποκτήσουν κι εξουσία...

Μεταπολεμικά ο χαρταετός μας πέταξε ψηλά φτάνοντας στη δεύτερη θέση και κατά διαστήματα στην πρώτη.
Ξέραμε ότι έπρεπε να αποφύγουμε τα καλώδια και τον ηλεκτρονισμό, γι' αυτό αποκοιμηθήκαμε και χάσαμε το τρένο της ετε. Ο μιχαήλ σουσλόφ δημοσιεύει στην πράβδα το βαρυσήμαντο άρθρο "ο ίλιγγος της στασιμότητας" αναλύει τη θεωρία της υπαρκτής στασιμότητας κι επιδοκιμάζει αυτάρεσκα τη βασική κατευθυντήρια γραμμή του 23ου συνεδρίου του κκσε: δεν πάμε πουθενά, καλά είναι εδώ, άραξε.

Την εποχή της στασιμότητας η γραφειοκρατία των ειδικών από μορφή ανάπτυξης του χαρταετού και των παραγωγικών δυνάμεων μετατρέπεται σε εμπόδιο. Τότε έρχεται μια εποχή κοινωνικής αντεπανάστασης.
Η οποία βρήκε τον άνθρωπό της στον γκόρμπι. Που από μικρός θαύμαζε τη βίβιαν λι.

Ο γκόρμπι έκοψε την καλούμπα, άνοιξε τους ασκούς του αιόλου, έριξε αέρα στα πανιά της αντίδρασης και σκόρπισε τη σοβιετία στους πέντε ανέμους. Τη δε χρονιά εβδόμη έκατσε στον ημιόροφο της πίτσας χατ όπου είχε πανοραμική θέα και απόλαυσε το κατόρθωμά του φωνάζοντας: νενίκηκά σε νέρωνα...

Την ίδια στιγμή εμείς βλέπαμε σοκαρισμένοι τον αετό μας να χάνεται πίσω από ταράτσες και πολυκατοικίες τραγουδώντας πένθιμα ο αετός πεθαίνει στον αέρα. Κι αποφασισμένοι παρά το σοκ να υπερασπιστούμε τον χαρταετό που γνωρίσαμε και την προσφορά του.

Είκοσι χρόνια μετά το κόμμα έκανε συνέδριο για τη σοβιετία. Τελικά έφταιγε το ζύγι. Δεν υπολογίσαμε καλά και βάλαμε παραπάνω νόμο της αξίας απ' όσο έπερεπε. Οι εμπορευματικές σχέσεις λειτούργησαν ως βαρίδιο και οδήγησαν σταδιακά στην πτώση και τη διάλυση.

Οι αριστεριστές, ανυπόμονοι όπως πάντα, είναι ενάντια στα βαρίδια απ' όπου κι αν προέρχονται. Δε νοείται, λένε, σοσιαλισμός με εμπορευματικές σχέσεις.
Αυτοί ήθελαν σύστημα αέρα-πατέρα κι όπου πάει. Αλλά στη σοβιετία μετά τον πολεμικό κομμουνισμό άρχισαν οι παρεκκλίσεις.

(Συνεχίζεται...)

Όσο υπάρχουν άνθρωποι (αλληλεγγύη)

Κάποια πράγματα συμπληρωματικά στο προηγούμενο. Όχι εν είδει απολογίας - δήλωσης, διευκρινιστικά απλώς.
Εξάλλου οι σφοι παραμένουν βασικό κομμάτι του κοινού του μπλοκ. Είναι κρίμα να τους πληγώσω και να τους διώξω.

Το πρόβλημα της αλληλεγγύης είναι γενικότερο, δεν αφορά μόνο εμάς. Οι αναρχικοί πχ μπορεί να σηκώσουν μια πόλη στο πόδι όταν πρόκειται για δικούς τους συντρόφους ομήρους στα χέρια του κράτους, αλλά για τους υπόλοιπους δε δίνουν δεκάρα τσακιστή, τουλάχιστον έμπρακτα.
Στις δίκες μελών του κκε για παρεμπόδιση νατοϊκών στον πόλεμο της γιουγκοσλαβίας, δεν ήρθε κανείς να εκφράσει αλληλεγγύη. Το ίδιο και σε διάφορα μαθητοδικεία και αγροτοδικεία, όπου δεν ήταν καν όλοι οι κατηγορούμενοι οργανωμένα μέλη. Πλην λακεδαιμονίων, κανένας απολύτως.

Ο κάθε χώρος κοιτάει πάνω απ' όλα τους συντρόφους του. Από εκεί και πέρα η όποια στήριξη είναι σε συμβολικό επίπεδο κι αυτό αν.
Οπότε αν είναι να συγκριθούμε με τους άλλους, μπορεί να βγουμε και καλύτεροι. Το θέμα είναι αν μας ικανοποιεί να μείνουμε σε αυτό.

Κλασικό παράδειγμα μυωπίας είναι οι δίκες 17 νοέμβρη και ελα.
Μπορεί να έχουμε χίλιες δυο ενστάσεις κι επιφυλάξεις για το ρόλο που βαρούσαν αυτές οι οργανώσεις, αλλά αυτό δεν είναι το κύριο. Σε αυτές τις υποθέσεις η εκδίκαση ακόμα κι από αστική νομική σκοπιά ήταν σκανδαλώδης (κορυφή του παγόβουνου η ανάκριση μαρτύρων στην εντατική υπό την επιρροή ουσιών και η επαναφορά της ναζιστικής έμπνευσης έννοιας της συλλογικής ευθύνης).
Ακόμα κι οι συνθήκες κράτησης είναι ελεεινές και αποτελούν ζήτημα που πρέπει να σηκωθεί. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι ουσιαστικά έχουμε την πρώτη εφαρμογή του τρομονόμου, δηλ καταδίκη ατόμων -των οποίων η συμμετοχή στις εν λόγω οργανώσεις δεν είναι καν αποδεδειγμένη- με βάση το πολιτικό τους φρόνημα. Κι αν αυτό αφορά σήμερα μεμονωμένες περιπτώσεις, αύριο μπορεί να επεκταθεί κι αλλού. Και στο λαό και στους κομμουνιστές.

Για τους περισσότερους σφους το θέμα αναδεικνύεται ικανοποιητικά από τη στιγμή που υπάρχουν αναφορές στο ριζοσπάστη. Εμένα ας μου επιτραπεί να ορίζω διαφορετικά την έννοια ικανοποιητικά και να θεωρώ ότι η ανάδειξη του θέματος είναι πίσω από τις ανάγκες.
Όσοι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η ανάδειξη του θέματος είναι ικανοποιητική δεν έχουν παρά να αναρωτηθούν το εξής απλό: πόσα από τα παραπάνω ζητήματα -που θίγονται ακροθιγώς- ήξεραν βάση του ρεπορτάζ του ρίζου; Και πόσα από άλλες πηγές.

Η αλληλεγγύη δίνεται με βάση το εκάστοτε διακύβευμα. Δεν πηγαίνει με βάση το τι είναι ο άλλος πολιτικά.
Ο παναγιωτάκης πχ μεταξύ άλλων είχε δώσει συνέντευξη στα νέα όπου ευχαριστούσε την ελληνική δικαιοσύνη στην οποία είχε εμπιστοσύνη εξ αρχής. Τη γνωστή τυφλή κι ανεξάρτητη δικαιοσύνη που κηρύσσει παράνομες και καταχρηστικές εννιά στις δέκα απεργίες και κουκουλώνει τα σκάνδαλα του αστικού πολιτικού συστήματος.
Αλλά οι όποιες αυταπάτες του, δεν αναιρούν στο παραμικρό την ανάγκη στήριξής του απέναντι σε ένα ζήτημα που δεν είναι προσωπικό, αλλά επιχείρηση εκφοβισμού των φοιτητών στο σύνολό τους.
Στα υπέρ του π. ήταν και το γεγονός ότι ποτέ δεν ψωνίστηκε με τη δημοσιότητα. Γι' αυτό και για αρκετό καιρό ήταν γνωστός απλώς ως παναγιωτάκης, όχι με το επίθετό του.

Βεβαίως και μπαίνει πολιτικά το ζήτημα της αλληλεγγύης. Αυτό δε σημαίνει όμως σώνει και καλά ευρύτερη πολιτική συμφωνία σε όλα τα ζητήματα.
Μπορεί λχ να μη συμφωνούμε απόλυτα με τα μέσα που χρησιμοποιούν οι παλαιστίνιοι (αν και η κατοχή δε σου αφήνει πολλά περιθώρια). Πέρα από αυτό δε βάζουν συνολικά ζήτημα επανάστασης και κοινωνικής χειραφέτησης.
Ωστόσο, η συμπαράσταση στον αγώνα τους είναι αυτονόητη.
Αλλά όσο εύκολα κι ανώδυνα συμφωνούμε για αλληλεγγύη σε αγώνες και κινήματα που είναι μακριά μας, τόσο δύσκολα την εκφράζουμε άμεσα σε πρόσωπα και καταστάσεις που ζούμε από πρώτο χέρι.

Η αλληλεγγύη δε δίνεται ακριβώς με όρους. Και πάντως σίγουρα όχι με ανταλλάγματα ή για να βγει πολιτική υπεραξία.
Οι όποιοι όροι πρέπει να μπαίνουν πολιτικά. Στην τελική όμως οι όροι αυτοί διαμορφώνονται μέσα σε ένα κίνημα αλληλεγγύης κι όχι από πριν ως προαπαιτούμενα συμμετοχής. Αν πιστεύουμε ότι ένας αγώνας πρέπει να έχει μεγαλύτερο πολιτικό βάθος δεν έχουμε παρά να μπούμε σε αυτόν και να του δώσουμε τα χαρακτηριστικά που θέλουμε.

Αυτό είναι το συμπέρασμα που μπορούσε να βγει πχ στην υπόθεση με τον μπαχόζ προ τριετίας που ζητούσε πολιτικό άσυλο.
Κι αυτό άσχετα με την εξέλιξη του ίδιου του μπαχόζ, καθώς στη συνέχεια στράφηκαν εναντίον του οι ίδιοι οι αναρχικοί που τον στήριξαν.
Κι άσχετα με το γεγονός ότι οι σφοι των μμε συμμετείχαν κανονικά και φανερά στις εκδηλώσεις αλληλεγγύης. Όπως λέει και μια φίλη αναγνώστρια ήταν κατάκτησή τους που ήθελε τρόπο. Αλλά κι αρκετό κόπο θα πρόσθετα.

Θα κλείσω με κάτι σχετικά ευχάριστο που δείχνει ίσως και το δρόμο για το μέλλον.
Ο αρσενικός ναρίτης γονιός μου -που χαϊδευτικά αποκαλώ άβερελ- πέρασε από δίκη -η οποία πήγαινε από αναβολή σε αναβολή- επειδή συνελήφθη προ δεκαετίας έξω από ένα εξεταστικό κέντρο του ασεπ, τότε που πρωτοεφαρμόστηκε ο διαγωνισμός-φάρσα.
Στην περίπτωσή του επέμειναν αρκετά. Δεν ήταν καθηγητής κι έτσι δεν ήθελαν να τον αφήσουν χωρίς μια απόφαση που να ποινικοποιεί αυτή τη στάση αλληλεγγύης. Τελικά "γλίτωσε" με ποινή με ανασταλτικό χαρακτήρα.

Μετά τις πρώτες φορές το κίνημα αλληλεγγύης ψιλο-ξεφούσκωσε. Σε αυτές τις φορές πάντως το δικό μας παρόν ήταν μαζικό. Κι από καθηγητές κι από δικηγόρους.
Όσο να πεις η συγγένεια έπαιξε κάποιο ρόλο.
Τώρα δεν ξέρω αν θα έρθουν καν για μένα -που λέει ο λόγος- σε αντίστοιχη περίπτωση οι σφοι κι οι φίλοι.

Δηλ πρέπει να υπάρχει συγγένεια πρώτου βαθμού για να ξεπερνάμε κάποια στεγανά;
Δεν είναι κακό πράγμα η αλληλεγγύη. Κι ας τη δυσφήμησε ο βαλέσα στην πολωνία (οπότε εν μέρει είναι και ζήτημα εξαρτημένων αντανακλαστικών στο άκουσμα και μόνο της λέξης).
Όταν τη δίνεις ενώνεις δυνάμεις και παίρνεις δύναμη κι εσύ.
Άσε που η αλληλεγγύη δείχνει ότι υπάρχουν ακόμα άνθρωποι. Κι όσο υπάρχουν άνθρωποι, υπάρχει ελπίδα.
Είναι συλλογική ευθύνη να το αποδείξουμε...