Λάμπει το άστρο του Φιντέλ Κάστρο

Το όνομά του σημαίνει "πιστός" και δε θα μπορούσε να έχει πιο δυνατή κι εύστοχη σημειολογία. Ο Φιντέλ δεν ήταν μαρξιστής στα νιάτα του, αλλά συνάντησε το μαρξισμό στην πορεία και έμεινε ως το τέλος της ζωής του πιστός στα ιδανικά της επανάστασης, παρά κι ενάντια στο κύμα της παγκόσμιας αντεπανάστασης, παρά κι ενάντια στις άπειρες, ανείπωτες δυσκολίες κι εμπόδια που προκαλεί η απομόνωση που έχουν επιβάλει στην Κούβα οι ΗΠΑ και το ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο.

Το επίθετό του είναι Κάστρο, και στα ελληνικά δε θα μπορούσε να έχει πιο δυνατή κι εύστοχη σημειολογία. Η Κούβα ήταν και παραμένει μέχρι σήμερα το νησί της επανάστασης, ένα φρούριο ελεύθερων πολιορκημένων, που αντέχουν όρθιοι και περήφανοι. Ο ορισμός του γαλατικού χωριού, που είναι περικυκλωμένο από ρωμαϊκά οχυρά, κι ένα από αυτά μάλιστα βρίσκεται στην άκρη του νησιού, σαν στρατιωτική βάση (Guantanamo). Μόνο που αντί για μαζικό ζωμό, ο κουβανικός λαός έχει ρούμι και ζαχαροκάλαμα, μια ακατανίκητη εσωτερική παρόρμηση για χορό και μια απέραντη εμπιστοσύνη κι αγάπη στον ηγέτη του, που μάλλον θα τη γιγαντώσει, παρά θα τη σβήσει ο θάνατός του (κι είναι εντελώς βέβαιο πως οι αυθόρμητες εκδηλώσεις λατρείας θα γίνουν αντικείμενο χλευασμού από τα "αντικειμενικά, δυτικά ΜΜΕ").

Ο θάνατός του ήρθε λίγους μόλις μήνες μετά από την επίσκεψη του Ομπάμα στην Κούβα και δε θα μπορούσε να έχει πιο ιδιαίτερη σημειολογία. Οι Αμερικανοί είδαν να συμβαίνει αυτό που προσπαθούσαν να πετύχουν εδώ και (παραπάνω από) μισό αιώνα, εδώ και δέκα διαφορετικούς προέδρους των ΗΠΑ, με (τουλάχιστον) 634 αποτυχημένες απόπειρες δολοφονίας του Φιντέλ. Είδαν δηλαδή να "πετυχαίνουν" ως "φίλοι" αυτό που μάταια προσπαθούσαν να πετύχουν τόσα χρόνια ως εχθροί της Κούβας -κι αυτό είναι μια συμβολική προειδοποίηση για το νησί της επανάστασης. Από την άλλη μεριά, μπορεί να πει κανείς πως ο Φιντέλ έζησε αρκετά, για να δει έναν πρόεδρο των ΗΠΑ να επισκέπτεται την Κούβα, κι από τη στιγμή που τα είχε δει όλα σε αυτή τη ζωή, μπορούσε ήσυχος να κλείσει τα μάτια του. Εκτός κι αν το έκανε, για να μη δει τη συνέχεια.

Ο Φιντέλ Κάστρο δεν ξεκίνησε ως κομουνιστής, αλλά συνάντησε το μαρξισμό στην πορεία νομοτελειακά, όπως λένε οι μαρξιστές, κι όπως θα έκανε δηλαδή κάθε συνεπής επαναστάτης. Κι αν κάπου τον "παραβίασε" δεν είναι στα όποια τυχόν λάθη έχει κάνει κατά καιρούς, στις υποχωρήσεις που έκανε για να αντιμετωπίσει τους συντριπτικά αρνητικούς συσχετισμούς ή στη σημερινή στροφή της Κούβας, που αποτυπώνεται και στις αποφάσεις του τελευταίου (7ου) συνεδρίου του ΚΚ Κούβας.

"Παραβίασε" όσα διδάσκει ο μαρξισμός για τον ιστορικό ρόλο και τα όρια της προσωπικότητας στο κοινωνικό προτσές, και το περίφημο συμπέρασμα πως είναι η ιστορία αυτή που δημιουργεί τα πρόσωπα κι όχι αντίστροφα. Είναι αυτή που ψάχνει τους πρωταγωνιστές με εκείνα τα γνωρίσματα, που θα εκφράσουν σαν αναγκαιότητα τις κοινωνικές τάσεις και μπορεί να αντικαταστήσει κάποιο πρόσωπο που θα εκλείψει από το προσκήνιο με ένα άλλο, που θα έχει παρόμοια χαρακτηριστικά.

Παραβίασε όλα τα παραπάνω, όπως κάθε μεγάλη προσωπικότητα, που ξεφεύγει από το μέσο όρο, κάνοντας τους πάντες να αναρωτιούνται ενδόμυχα αν η επανάσταση μπορεί να επιζήσει μετά από το δικό του θάνατο, την απώλεια ενός και μόνο προσώπου (αν και υπάρχει και ο Ραούλ). Αφήνει όμως μια σπουδαία, ανεκτίμητη παρακαταθήκη, το άστρο του που φωτίζει το δρόμο της επανάστασης, που επιβίωσε από τον πόλεμο (των άστρων) με τα 50 αστέρια της αστερόεσσας, και που γιγαντώνεται με το βιολογικό του τέλος, περνώντας στα όρια του μύθου, πέρα κι από την αθανασία της ιστορίας.

Αφήνει πάνω από όλα πολύτιμη παρακαταθήκη τα προφητικά του λόγια στο πρόσφατο συνέδριο του ΚΚ Κούβας (που μοιάζουν αρκετά με τη φράση του Χαρίλαου για τους ζευγάδες που φεύγουν και τη σπορά που μένει).
Για όλους έρχεται η ώρα μας, αλλά οι ιδέες των Κουβανών κομμουνιστών θα μείνουν ζωντανές...

Hasta Siempre Fidel, Hasta Siempre Comandante

Διαβάστε επίσης ένα πρόσφατο κείμενο για τα 90χρονα του Φιντέλ.

96 δεν είναι και λίγα

Είδηση φέτος δεν είναι αν γεμίσουν οι κομμουνιστές το σεφ. Είδηση είναι αν το γεμίσει ο μπασκετικός ολυμπιακός, που δεν έχει κουτσούμπα και βολεύεται με το σπανούλη και κάτι άλλους δευτεροκλασάτους. Κι εντάξει ο ολυμπιακός. Θα το γεμίσει την άνοιξη που αρχίζουν τα κρίσιμα. Είδηση όμως θα ήταν να γέμιζε το σεφ οποιοδήποτε άλλο κόμμα πλην κκε. Ακόμα θυμάμαι πχ μια συνεδριακή διαδικασία, αν δεν απατώμαι, του σύριζα που πήγε να εξελιχθεί σε μαζική φιέστα, με λαό κτλ, αλλά γέμισε μόλις μια εξέδρα κι η κάμερα έκανε γενικά πλάνα στο ίδιο πάντα τόξο, λες και είχε πιαστεί ο λαιμός της και δεν μπορούσε να γυρίσει πιο πέρα. Αρκετά αστικά μέσα (από όσα λίγα ασχολήθηκαν) άφησαν να αποτυπωθεί ο ειλικρινής (σχεδόν) θαυμασμός τους, στην κάλυψη της εκδήλωσης για τα 96χρονα. Αλλά δεν πρέπει να εκπλήσσει κανέναν πια. Οι κομμουνιστές διοργανώνουν τις μεγαλύτερες (εκλογικές και όχι μόνο) συγκεντρώσεις από κάθε άλλο κόμμα, που θα ζήλευε το δικό μας κόσμο και την οργάνωσή του.

Η μετακίνηση προς το σεφ είναι μια ξεχωριστή ιστορία. Είτε με (θρύψαλα τα τζάμια στον) ηλεκτρικό, όπου κάθε βαγόνι είναι μια μικρή προσυγκέντρωση (αλλά χωρίς τσουκαλάδες κι εξαλλοσύνες). Και όταν κατεβαίνεις από το σαθμό, βλέπεις το σεφ απέναντι κι όλο περπατάς-περπατάς, χωρίς να το φτάνεις, σαν τη γραμμή του ορίζοντα, που όσο την πλησιάζεις, αυτή απομακρύνεται –κι ο λογοτέχνης πι-πι έγραφε κάπου σ’ ένα βιβλίο του ότι με αυτό μοιάζει κι ο κομμουνισμός! Αλλά το βάθος του ουρανού είναι πάντα κόκκινο κι αυτό το έβλεπαν καθαρά, όσοι πήγαιναν χτες στο σεφ με αυτοκίνητο απ’ την εθνική, με φόντο το φλεγόμενο αττικό ουρανό και τα παρδαλά του χρώματα. Και μια μεγάλη ουρά πριν το στάδιο να σε προϋπαντεί και να σε προσγειώνει ξερά στην πραγματικότητα. Γιατί οι κομμουνιστές, εκτός που θα μας πάρουν τις γυναίκες, τα σπίτια και τις τράπεζες, που κληρονομούν νόμιμα τα σπίτια μας, θα μας κλείσουν και την εθνική οδό, σαν τους αγρότες, μόνο που αυτό ήταν κάτι σα φορητό μπλόκο, που κινούταν αργά-αργά, όπως το αξέχαστο κινητό σκριν του μπατίστ, που βγάζει μάτια από μακριά, στο τέλος της ουράς των αυτοκινήτων.

Το σεφ αποπνέει μια βαθιά ρετρό αίσθηση από τη δεκαετία με τις βάτες. Από το όνομα «ειρήνης και φιλίας», που παραπέμπει στα έθιμα της μπρεζνιεφικής εποχής, με το πολύ ισχυρό φιλειρηνικό κίνημα· ως τις αθλητικές αναμνήσεις (με τον τίμιο γίγαντα και τον «όχι τρίποντο» γιοβάισα) και τις αντίστοιχες πολιτικές (συνέδρια, η πρεμιέρα του ενιαίου συνασπισμού, κοκ). Που στο δικό μου μυαλό έδενε πολύ με το σύνθημα «κουκουέ δυνατό, στη βουλή και το λαό», αν και πολύ δύσκολα θα πιάσουμε το 17%, για να μπούμε στη δεύτερη κατανομή. (Και με ένα άλλο, που έλεγε «κκε δυνατό, για να μην ξεγελάσουν πάλι το λαό», λες και είναι βγαλμένο από την αρνητική πείρα της δεκαετίας). Χώρια το καλλιτεχνικό μέρος που ακολούθησε και θύμιζε πολύ έντονα τους ολυμπιακούς της μόσχας –μόνο ο μίσα έλειπε.

Στο σεφ παραβρέθηκαν κλιμάκια από τις πρεσβείες της κούβας, της βενεζουέλας (λογικά ως εδώ), του βιετνάμ (εντάξει) και της κίνας –που κανείς δεν καταλαβαίνει γιατί έρχονται ακόμα. Ενώ το μεγαλύτερο ενδιαφέρον προκάλεσε η παρουσία του γιου του ραούλ και ανιψιού του φιντέλ (που ζει, ζει...) αλεχάντρο κάστρο εσπίν, που σύμφωνα με το κοσμικό ρεπορτάζ της τατιάνας, είχε πάει το προηγούμενο βράδυ στα μπουζούκια και τη νατάσα θεοδωρίδου, να τραβήξει κόκκινες γραμμές. Αν κι αυτό είναι κατεξοχήν έργο του σφου κουβέλη, που πάει ολοταχώς να φάει ένα κόκκινο χι –σαν της σέρκοβα- από το ιστορικό και πολιτικό προσκήνιο.

Κι ανάμεσα στους μυριάδες επώνυμους κι.. ανώνυμος δεν είναι κανείς μας, σε πλήρη αντίθεση με ό,τι φαντάζονται τα αστικά μέσα κι ό,τι μπορεί να σχηματίζει κανείς ως εντύπωση παρακολουθώντας τα, ότι δηλ παραμένει σιδηροδέσμιος στα σκοτεινά και πλημμυρισμένα μπουντρούμια του περισσού ή πως τον έχουνε δεμένο και φιμωμένο στο δέντρο, όπως οι γαλάτες τον κακοφωνίξ, ήταν κι αυτός εκεί..

Ο κουτσούμπας δε βγήκε πανηγυρικά στις 19.17, για να παραπέμπει στη σωστή χρονολογία, αλλά στις 18.59 (τότε που γράφτηκαν τα γκρουντρίσε, αν δεν κάνω λάθος) και μια ανάσα πριν από το νοβετσέντο. Την ομιλία μπορείτε να τη βρείτε ολόκληρη στο πόρταλ, εδώ σημειώνω απλώς κάποιες σκόρπιες φράσεις που μου έμειναν.
96 δεν είναι και λίγα (εξ ου κι ο τίτλος της ανάρτησης). Το κουκουέ δεν τα διπλώνει. Για τη λαϊκή διακυβέρνηση (στην οποία θα έχει θέση και το κόμμα). Ξέφωτο. Εξάρτηση από διεθνικά μονοπώλια. Μονομερής και ολοσχερής διαγραφή του χρέους. Ανοχή ζητάει μόνο όποιος έχει λερωμένη τη φωλιά του. Για τις φιλολαϊκές μεταρρυθμίσεις του σύριζα, που θα γίνουν του αγίου ποτέ (αν και στους περισσότερους, πήγε συνειρμικά το μυαλό σε κάποια άλλη λέξη από πι) ή.. όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες, δηλ ποτέ –ούτε ο σοσιαλισμός να ‘ταν πια η κατάργηση του μνημονίου. Το ερώτημα: τι σήμερα, σε συνθήκες κρίσης, πρέπει να διεκδικηθεί; που είναι σαφώς επηρεασμένο στην εκφορά του από ένα παλιότερο σύνθημα του φεστιβάλ (εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία). Κι η φόρτιση στο τέλος, με το κλείσιμο του λόγου να κρατάει περίπου ένα δίλεπτο και το γγ να μπερδεύει στη ρύμη του λόγου την ημερομηνία των εκλογών και να καλεί για τις 25 νοέμβρη.

Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα που ακολούθησε έμοιαζε αρκετά με τελετή (έναρξης ή λήξης) ολυμπιακών αγώνων και άφησε πολλούς σφους συγκινημένους να δακρύζουνε σαν το μίσα, στο τέλος των αγώνων της μόσχας και να αναπολούν τις κορυφαίες σκηνές της παράστασης. Τη συγκλονιστική αναπαράσταση της εικόνας με τις τρεις μαυροφορεμένες εαμίτισσες και το πανό για το λαό, που αντιμέτωπος με την τυραννία, επιλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα. Το ιστορικό πρωτοσέλιδο του ριζοσπάστη το 91’, μετά την υποστολή της κόκκινης σημαίας από το κρεμλίνο, που απλώθηκε σα γιγαντοπανό στο ένα πέταλο. Ένα πανό με τη φράση του χαρίλαου: οι ζευγάδες φεύγουν, η σπορά μένει· και τα μικρά παιδιά να τρέχουν σα σπορά πάνω του, κρατώντας κόκκινα μπαλόνια (που δεν έγραφαν όμως «ούτε γουλιά»). Και το βάθρο στο οποίο ανέβαιναν στο τέλος, καθώς «η ζωή τραβάει την ανηφόρα» για την έφοδο στον ουρανό.

Και μαζί της ανεβαίνει κι ο πήχης, ήδη τόσο ψηλά, που αναρωτιέται κανείς τι άλλο μπορεί να γίνει στην πορεία για την κορύφωση των εκατό χρόνων και ποιο γήπεδο θα μας χωρέσει τότε..

Το τέλος της αυταπάτης

Ζω για την ημέρα που οι ιδεοληψίες μου θα πεθάνουν μαζί μου. Ίσως τότε δανειστούν κάτι από το σκληρό ρεαλισμό του θανάτου και γίνουν για μια στιγμή πραγματικότητα.

Μετά από κάθε αυταπάτη που καίγεται νιώθω πιο σοφός κι ώριμος και μαζί να γερνάω πέντε χρόνια.
Άμα τα βάλεις κάτω, συμφέρει σαφώς η ανωριμότητα και γι’ αυτό την προτιμά ο κόσμος διατηρώντας τις αυταπάτες του.

Αυτό που τον κούρασε είναι οι πολιτικές αυταπάτες, τις απαξίωσε κι επιδόθηκε στις ερωτικές, που καμιά φορά πιάνουν κιόλας. Ο πιο γρήγορος τρόπος να ξεπεράσεις μια αυταπάτη είναι να βρεις μια άλλη.
Ξέρουμε πως είναι ψέμα, μα ας γίνουμε τα δυο μας ένα.
Ξέρουμε είναι ουτοπία, μα ας γίνουμε μια σοβιετία.

Οπότε σκοντάφτουμε πάλι εκεί, στην τέχνη του έρωτα και της επανάστασης, η οποία δε διδάσκεται, δεν άφησαν κάτι γραπτό ο λένιν κι οι κλασικοί σχετικά, πώς να βγάλετε γκόμενα την εξουσία πχ.
Οπότε κάνουμε μπακουρικό μέτωπο ενάντια στους μπακουνικούς μπαχαλάκηδες που είναι η κυρίαρχη συνείδηση της εποχής μας (η μία όψη στο νόμισμά της για την ακρίβεια).

Δε γίνεσαι μαζικό στοιχείο απλά και μόνο επειδή έχεις χαρτογράφηση.
Κάποιοι σύντροφοι έχουν κάτι χρόνια να γευτούν τη γλύκα να παίρνεις βιογραφικό. Κι οι άλλοι είναι μαζικά στοιχεία μέχρι να πέσει το κάστρο και να πηδήξουν την επιρροή. Αφού τους δώσει ό,τι πολυτιμότερο έχει (βιογραφικό) την παρατάν και πηγαίνουν στην επόμενη. Και μετά κυνηγάμε όλοι μαζί τους υπόλοιπους, λες και μεταφέρουμε τη συνείδηση με το δάγκωμα του βαμπίρ.

Τον πρώτο καιρό είμαστε μες στα μέλια και τον επαναστατικό ενθουσιασμό. Μετά μένει η αγάπη κι οι σοσιαλιστικές κατακτήσεις, αλλά αρχίζει η φθορά (των συνειδήσεων).
Κι έρχεται ο αντίζηλος από τη δύση, καβάλα σε άσπρη μπεμβέ, να σ’ ανατρέψει με μπλουτζίν, νάιλον κάλτσες και βιτρίνες με χάντρες και καθρεφτάκια.

Ο κάστρο έλεγε ότι ο κομμουνισμός είναι η κοινωνία όπου ο έρωτας γίνεται αγάπη και η δουλειά χαρά. Οι περισσότεροι απεύχονται το πρώτο και θέλουν το δεύτερο εδώ και τώρα. Τυχοδιώκτες τροφοσυλλέκτες του έρωτα και του κινήματος που αρνούνται να καλλιεργήσουν συνθήκες και συναισθήματα.

Ο θρίαμβος του έρωτα, της αντεπανάστασης, του αυθόρμητου πάνω στο συνειδητό.
Ο κόσμος δεν είναι ώριμος για σοσιαλισμό και συνειδητή αγάπη. Γουστάρει σκόρπιες εμπειρίες, αδρεναλίνη, περιπέτειες χωρίς δεσμεύσεις, μεταμοντέρνα πράγματα.

Μπορείς να πάρεις την εξουσία και το βιογραφικό, αλλά δε μπορείς να τον κάνεις να σε ερωτευτεί. Αν του προσφέρεις πολλές κατακτήσεις, μπορεί να νιώσει ότι πνίγεται κι ότι του λείπει κάτι περιττό που δεν έχει.
Περιττό και τέχνη είναι συνυφασμένα. Ο έρωτας είναι η τέχνη του περιττού.

Το καλό με την εξουσία είναι ότι δεν υπάρχει διαζύγιο (σε αντίθεση με τις σχέσεις). Μόνο ο θάνατος μπορεί να μας χωρίσει μετά το γάμο (φυσικός ή πολιτικός). Τον τελευταίο μπορεί να τον επισπεύσουν κι οι αστοί, αν τους αφήσουμε.

Μετά θάνατον ο νεκρός δεδικαίωται. Ο λαός που χήρεψε από ελπίδες κι ιδανικά, θα σε σκεφτεί και θα σε νοσταλγήσει. Και αν υπάρχει λόγος θα γυρίσει...

Μην αρχίστε να ρωτάτε προσωπικά πράγματα, μια χαρά είναι η μπρέζνιεβα.
Τις προάλλες που μιλούσαμε για το στάλιν τη ρώτησα αν ήξερε ποιος είναι ο χρουτσόφ.
Με κοίταξε στα μάτια χαμογελώντας με προσποιητή αφέλεια.
-Ένας ρώσος που κάνει χρουτς-χρουτς…!

-Ναι, αγάπη μου, επειδή πριόνιζε την καρέκλα του ο μπρέζνιεφ.
Ήθελα να της πω, αλλά με έπιασαν τα γέλια και δε μπόρεσα.

Αντί επιλόγου δυο ξεκούδουνα υστερόγραφα.

-Οι αφιερώσεις γίνονται κυρίως για να εκφράσουν αυτόν που τις κάνει, όχι αυτόν που τις δέχεται. Αν θα συντονιστεί και θα συγκινηθεί ο τελευταίος, είναι καθαρά δικό του θέμα, συναισθηματικής φύσης που μόνο σε τελευταία ανάλυση έχει να κάνει με την αφιέρωση.
Αγαπάμε συνήθως αυτόν που κάνει την αφιέρωση, όχι την αφιέρωση καθαυτή (ενίοτε όμως και την καθιέρωση αφ’ εαυτής).

-Το μέρα μαγιού μου μίσεψες είναι άξιο θαυμασμού. Κι η γκερνίκα του πικάσο επίσης, αλλά καλύτερα να μην ξανάχουμε τέτοιες πηγές έμπνευσης. Δικαίωμα του καθενός να συγκινείται και με τα λιανοτράγουδα πχ, αλλά κατά τη γνώμη μου δε συγκρίνονται.
Οι καλύτερες στιγμές έμπνευσης έρχονται σε άσχημες στιγμές που ψάχνουμε διέξοδο. Η λογοτεχνία είναι τρόπος απόδρασης από την πραγματικότητα, όσο πιστά κι αν την απεικονίζει. Κι ο λένιν σταμάτησε να γράφει για [το κράτος και] την επανάσταση, ακριβώς τη στιγμή που αυτή ξεκινούσε στην πράξη.

Θέλω να πω, καλύτερα από μια άποψη που δεν υπάρχουν κλασικά σοβιετικά έργα που να είναι λογοτεχνικά αριστουργήματα. Αυτό θα σήμαινε ότι υπήρχαν κι αντικειμενικές συνθήκες που τα ενέπνεαν.
Όπως υπήρχαν την εποχή που γράφτηκε το πώς δενότανε το ατσάλι. Κι ας μας έδωσε το λαϊκό σταχανοβίτη ήρωα πάβελ κορτσάγιν.

Εν γνώσει μου υπερβάλλω. Έτσι γίνεται όταν μπλέκεις στο διαδίκτυο με επαναστάσεις, έρωτες και λογοτεχνία.
Άντε να δούμε και στην πραγματική ζωή...