Με κομμένη την ανάσα

Χτες η Ευρώπη περίμενε με κομμένη την ανάσα για το μέλλον της αστικής δημοκρατίας και την μπόχα που αποπνέει ενώ αποσυντίθεται, τα αποτελέσματα των αυστριακών εκλογών και του ιταλικού δημοψηφίσματος. Κι η κατάληξη έμοιαζε κάπως σαν αστείο, ή μάλλον ανέκδοτο: έχω ένα καλό και ένα κακό νέο, από ποιο να ξεκινήσω;

Ή εναλλακτικά: ήταν ένας Ιταλός, ένας Αυστριακός κι ένας Κουβανός. Κι οι Ευρωπαίοι θεωρούσαν δικτάτορα τον τελευταίο, που ανέτρεψε τη δικτατορία του Μπατίστα, ακροδεξιό τον Αυστριακό, που μπορεί όμως να έβγαινε πρόεδρος με δημοκρατικές εκλογές -όπως ένας συμπατριώτης του πριν από καμιά 80αριά χρόνια στη Γερμανία- κι αριστερό το Ρέντσι, που σκεφτόταν να παραιτηθεί, για να πάρει εντολή σχηματισμού νέας κυβέρνησης, για χάρη της Ευρωλάνδης-ευρωζώνης και της ενότητάς της...
Κι η Μανιφέστο του αφιερώνει παραφρασμένο, ένα γνωστό αντάρτικο.

Παράγουμε περισσότερα Μπέλα Τσάο απ' όσα μπορούμε
να καταναλώσουμε, που λέει κι ο Ζαραλίκος...

Ανέκδοτο έχουν γίνει ανά τον κόσμο, σε διάφορες χώρες και περιστάσεις, και τα περιβόητα exit-poll, είτε γιατί ο κόσμος τρολάρει τους δημοσκόπους, είτε γιατί αυτοί τρολάρουν τον κόσμο και παίρνουν τις επιθυμίες τους ως πραγματικότητα. Αλλά χτες έκαναν την ανατροπή και προέβλεψαν σωστά το αποτέλεσμα σε Αυστρία και Ιταλία.

Ανέκδοτο είναι η ανακούφιση των Ευρωπαίων, με την εκλογή ενός φιλελεύθερου προέδρου, με μπόλικη εθνικιστική προεκλογική ρητορεία, που παραπέμπει συνειρμικά στην οργανική ανακούφιση του ανθρώπου, με εξίσου βρώμικα κι άχρηστα υλικά-διαδικασίες. Και ξέρω κάποιους σφους που δεν τους κάθεται πολύ καλά, όταν ακούν στις συγκεντρώσεις και τις ομιλίες των δικών μας τα αιτήματα και οι στόχοι πάλης για "την ανακούφιση των λαϊκών στρωμάτων". Η οποία δε βγάζει πουθενά, όσο δεν πετάμε τους υπαίτιους της κατάστασης στο καζανάκι της ιστορίας.

Ανέκδοτο είναι αυτό που θεωρείται απειλή για την καπιταλιστική Ευρωλάνδη, πχ ένας κωμικός σαν τον Μπέπε Γκρίλο (και το "κίνημα" των πέντε αστέρων, που "απειλεί τα εικοσι-τόσα της ΕΕ) ή ένας ακροδεξιός που υπηρετεί πιστά το σύστημα και τα "ανθρωπιστικά ιδανικά" της ΕΕ στο προσφυγικό.

Αυτό που δεν πρόκειται να πουν ποτέ τα αστικά μέσα είναι ποια συμφέροντα και ποιες (ενδοαστικές) αντιθέσεις βρίσκονται πίσω από πολιτικές δυνάμεις και πρόσωπα -πχ στην Ιταλία όπου ο αντίστοιχος ΣΕΒ φαίνεται διαιρεμένος, παρά την τελική απόφασή του να στηρίξει το ΝΑΙ. Βολεύονται με τις ρηχές, προσωποκεντρικές αναλύσεις, με τις οποίες αντιμετωπίζουν ιστορικά πχ και τον "άφρονα" Χίτλερ. Πού να τρέχεις τώρα να εξηγείς α) πόσα μονοπώλια στήριξαν συνειδητά αυτόν τον "άφρονα" και β) ότι είναι ο πατέρας της σύγχρονης "ενωμένης Ευρώπης" και του εργασιακού μοντέλου που οραματίζεται.

Αντίστοιχο χαρακτήρα έχουν, κατά τη γνώμη μου, οι αναλύσεις περί αριστερής εξόδου της Ιταλίας από την ευρωζώνη, που βασίζονται στην ταξική ανάλυση της ψήφου, το διαχωρισμό μεταξύ Βορρά-Νότου, κτλ. Η ιστορία μπορεί να επαναλαμβάνεται εσαεί ως φάρσα και τραγωδία μαζί, αλλά κάποιοι δε διδάσκονται τίποτα (από την κατάληξη του BRexit, ή το ελληνικό "προδομένο' δημοψήφισμα) και επιμένουν να φαντασιώνονται παντού λαϊκές νίκες. Το ζήτημα δεν είναι προφανώς αν εκφράζεται μια υπολανθάνουσα κι ενστικτώδης συνείδηση εναντίωσης στο διευθυντήριο της ΕΕ, αλλά αν αυτή η συνείδηση μπορεί να αναπτυχθεί και να ανθήσει -αντιφατικά έστω- στα θολά νερά και τα δίχτυα του ευρωσκεπτικισμού.

* * *

Κατά τα άλλα, η αστική δημοκρατία γιόρτασε χτες τον ενταφιασμό της στάχτης του Φιντέλ, ελπίζοντας πως θα ενταφιάσει οριστικά μαζί του και την επανάσταση. Κι ας μην της έδωσε αυτός πάτημα για να δέσει την -προειλημμένη- ετυμηγορία της περί "δικτάτορα", εκφράζοντας τη θέληση να μη δοθεί το όνομά του σε κανένα ίδρυμα, οργανισμό, πόλη, κτλ (βλέπε και πρόσφατη ανάρτηση περί προσωπολατρίας).

Αυτό που δεν μπορούν να θάψουν οι θιασώτες της ΕΕ είναι τα χιλιάδες παιδιά που βαφτίζονται με το όνομα του Φιντέλ, προς τιμήν του. Και προπαντός τους Κουβανούς που βγαίνουν στους δρόμους με αυτοσχέδια πλακάτ και το σύνθημα: είμαι Φιντέλ, για να διατρανώσουν πως θα συνεχίσουν το έργο του. Κι αυτό δεν είναι απλώς μια περήφανη, πατριωτική στάση, πατρίδα ή θάνατος (patria o muerte). Αλλά και σε τι πατρίδα βρήκε ο θάνατος το Φιντέλ, τι συνείδηση και ποια αισθήματα εμπνέει στους Κουβανούς αυτή η (σοσιαλιστική) πατρίδα κι η πορεία της.

Στον επίλογο, μια αναφορά στη (δεξιά εφημερίδα) Δημοκρατία που κυκλοφορούσε χτες με ένα βιβλίο των εκδόσεων Πελασγός (εγγύηση για το περιεχόμενο) για τα Δεκεμβριανά -κάτι παρόμοιο είχε και η Εστία. Με άλλα λόγια, γιορτάζουν τη νίκη της "δημοκρατίας" τους (αυτή που κινδυνεύει από τον ακροδεξιό υποψήφιο) κι είναι τουλάχιστον πιο ειλικρινείς από τους αριστερούς υπηρέτες της ίδιας δημοκρατίας και των ίδιων ταξικών συμφερόντων.

Κι όσο για τις εορτάζουσες της χτεσινής επετείου (έναρξη των Δεκεμβριανών), οι Βαρβάρες γιορτάζουν μια φορά το χρόνο, ενώ οι λοιποί βάρβαροι κι η (καπιταλιστική) βαρβαρότητα κάθε μέρα που -την αφήνουμε να- διαιωνίζει την κυριαρχία της.

Ιστορική χρεοκοπία

Την Κυριακή έγιναν δύο εκλογικές αναμετρήσεις, σε Αυστρία και Κύπρο, που είχαν τη δική τους σημασία.

Στη γενέτειρα του Χίτλερ, οι νεοναζί έχασαν την ανάληψη της διακυβέρνησης για μερικές χιλιάδες ψήφους, με τους αυστριακούς μετανάστες (κατά μια παράδοξη ιστορική ειρωνεία) να αντιστρέφουν τα δεδομένα, το προβάδισμα των νεοναζί και το τελικό αποτέλεσμα. Έτσι, η "δημοκρατική Ευρώπη" ανάσανε ανακουφισμένη για τα προσχήματα που σώθηκαν και τον επελαύνοντα φασισμό, που θα συνεχίσει να λειτουργεί συγκαλυμμένα (και πιο αποτελεσματικά). Όπως έκανε φέτος, πχ κατά την προσφυγική κρίση, με το κλείσιμο των συνόρων, για να μη συνωστισθούν πρόσφυγες σε αυστριακό έδαφος κι αναγκαστούν να τους κλείσουν σε τίποτα στρατόπεδα συγκέντρωσης, για να τους βγει το όνομα. Έχουν και δημοκρατικές ευαισθησίες. (Έχω και τις πεποιθήσεις μου, μα στο τέλος θα στις βρέξω, που τραγουδούσε κι ο Άσιμος).

Η εξέλιξη των αυστριακών πραγμάτων είναι πολύ διδακτική για το πώς η υιοθέτηση ναζιστικών θέσεων κι ο αντίστοιχος καθορισμός της πολιτικής ατζέντας όχι μόνο δεν αφαιρούν το ζωτικό χώρο (Lebensraum) για την ανάπτυξη του φασισμού, αλλά λειτουργούν σαν λαγός που μετακινεί όλη την πολιτική σκηνή σε τέτοια κατεύθυνση, καθιστώντας τον κυρίαρχη δύναμη (ακόμα και πριν ή χωρίς την τυπική επικράτησή του). Το ενδιαφέρον που αξίζει να σημειωθεί είναι ότι εδώ δεν πρόκειται για μια συγγενή ιδεολογικά, ακροδεξιά κυβέρνηση, τύπου Σαμαρά, που ακολουθεί πολιτική κατευνασμού απέναντί τους και τους χαϊδεύει τα αυτιά, αλλά για κεντρώες δυνάμεις (πράσινοι, σοσιαλδημοκράτες, κτλ) με το ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα.

Η άνοδος της ακροδεξιάς, που εξασφαλίζει μάλιστα για πρώτη φορά κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, είναι ένα απ' τα κύρια χαρακτηριστικά και των κυπριακών εκλογών (μια κριτική προσέγγιση του εκεί αποτελέσματος μπορείτε να διαβάσετε στο κείμενο της Agkarra). Η δεξιά κυβέρνηση του ΔΗΣΥ έχει κάθε λόγο να πανηγυρίζει, γιατί είναι η πρώτη ευρωπαϊκή κυβέρνηση που κλήθηκε να εφαρμόσει ένα σκληρό, αντιλαϊκό πρόγραμμα (μνημόνιο) και δεν καταποντίστηκε εκλογικά, ούτε έχασε την πρώτη θέση. Μια εξέλιξη που οφείλεται προφανώς και στην αμήχανη αντιπολίτευση του ΑΚΕΛ, το οποίο επικέντρωσε την προεκλογική του εκστρατεία στο κομμάτι της διαφθοράς και της σκανδαλολογίας, και την επακόλουθη δυσκολία του κόσμου να εντοπίσει κάποια ουσιαστική διαφοροποίηση μεταξύ των δύο βασικών διεκδικητών ή ένα πρακτικό αντίκρισμα στην ψήφο του.

Αυτή η παράμετρος εξηγεί τόσο την αυξημένη αποχή, που (κινείται σε ευθεία αναλογία με την εντεινόμενη απογοήτευση και) προβληματίζει τα αστικά επιτελεία, όσο και τη μεγάλη διασπορά δυνάμεων, από την οποία προέκυψε οκτακομματική βουλή. Ακριβώς όπως και στην Ελλάδα, με το σύστημα-βεντάλια, που άνοιξε, για να ξανακλείσει σύντομα και να επιστρέψουμε στο γνώριμο διπολικό σκηνικό, αναδιαταγμένο κι ανασυγκροτημένο.

Η βάση στην οποία αναπτύσσονται κι εδραιώνονται ωστόσο όλα τα παραπάνω, ο καταλύτης για να ξεδιπλωθούν και να επικρατήσουν, είναι η ιστορική χρεοκοπία της εκεί αριστεράς (χρησιμοποιώ τον όρο συμβατικά, για να συμπεριλάβει το αρκετά ευρύ φάσμα που θα μας απασχολήσει) και των συγκεκριμένων εκδοχών της-πολιτικών λογικών, που δοκιμάστηκαν. Κι αν η ιστορική χρεοκοπία του αυστρομαρξισμού (που αναλύεται πολύ εύστοχα στο βιβλίο του Ντατ "Φασισμός και Κοινωνική Επανάσταση") είναι παλιά και γνωστή, από τη δεκαετία του 30', και τα αδιέξοδα της σοσιαλδημοκρατικής μετεξέλιξής του δεν αποτελούν αυστριακή ιδιαιτερότητα, το στρατηγικό αδιέξοδο κι η χρεοκοπία του αριστερού κυβερνητισμού του ΑΚΕΛ είναι νωπό δίδαγμα, που θυμίζει σε πάρα πολλά την περιπέτεια της ΠΦΑ στα καθ' ημάς.

Άλλο ζήτημα βέβαια ποιοι θέλουν να λάβουν υπόψη τους αυτά τα διδάγματα. Και με αυτό δεν εννοώ μόνο όσους φαντασιώνονται πως ζουν σε μια Ευρώπη που αλλάζει (από μέσα, με εκλογές) και μαζί της αλλάζουν οι συσχετισμοί. Αλλά και σε όσους στήνουν νοερά έναν πόλεμο χαρακωμάτων, με την αστική εξουσία, τα οποία πιστεύουν πως καταλαμβάνονται σταδιακά και με διάφορους κρίκους (πχ τον κυβερνητικό). Εκτός πια κι αν θεωρεί κάποιος ότι τα όρια αυτών των κυβερνήσεων δεν ήταν αντικειμενικά, αλλά ζήτημα υποκειμενικών προθέσεων...