Μετά τη Βάρκιζα

Το "Μετά τη Βάρκιζα" είναι ο τίτλος ενός ενδιαφέροντος βιβλίου του Σαράφη, του επικεφαλής του ΕΛΑΣ. Αλλά και ο τίτλος μιας παράστασης, που ανεβαίνει φέτος στο θέατρο Αλκμήνη (πατήστε το σύνδεσμο για λεπτομέρειες), όπου νιώθεις σαν τον Οβελίξ ενώ προσπαθεί να χωρέσει στο μεσαίο μέγεθος στολής, στο Αστερίξ Λεγεωνάριος, και στο τέλος θες να σηκωθείς και να χειροκροτήσεις όρθιος τους συντελεστές, όχι μόνο από ενθουσιασμό, αλλά για να ξεπιαστείς κάπως και να αρχίσει ξανά να κυκλοφορεί το αίμα.

(Ακολουθεί η λεγόμενη σποϊλεριά, που προδίδει το τέλος, πχ "ο μπάτλερ το έκανε". Συνεπώς, αν δεν έχετε δει την παράσταση, αλλά σκοπεύετε να το κάνετε τις επόμενες ημέρες, καλύτερα να αποφύγετε τις επόμενες παραγράφους).



Αυτό που με εμπόδισε να το κάνω, ήταν το απογοητευτικό -κατά τη γνώμη μου βέβαια- τέλος, όπου η μάνα, τραγική φιγούρα και βασική ηρωίδα, προδίδει τον αντάρτη γιο της, γιατί τον αγαπά τόσο που προτιμά να τον βλέπει φυλακισμένο αλλά ζωντανό, παρά στο βουνό, όπου κινδυνεύει κάθε στιγμή η ζωή του. Και πώς ξέρει ότι δε θα τον σκοτώσουν οι δεσμοφύλακές του; Γιατί της υποσχέθηκαν...

Νομίζω πως ο συγγραφέας πέφτει στην παγίδα της σεναριακής ανατροπής και το χάνει εντελώς. Δεν είναι μόνο το φινάλε που μοιάζει ελάχιστα ρεαλιστικό (καμία μάνα δε θα πρόδιδε το παιδί της, για να το... σώσει, όσο κι αν της περνούσε κάτι τέτοιο από το μυαλό), αλλά και η πολιτική του σημειολογία, που φαίνεται να ακυρώνει τον τίτλο του έργου και τα διδάγματα της Βάρκιζας, από την περίοδο της Λευκής Τρομοκρατίας, που ακολούθησε την υπογραφή της Συμφωνίας.

Το ΕΑΜ υπέγραψε τον αφοπλισμό και την καταδίκη του, πιστεύοντας τους αντιπάλους του που (του) υποσχέθηκαν ειρήνευση, ομαλότητα και δημοκρατικές διαδικασίες, για να καταπατήσουν από την επόμενη κιόλας ημέρα τα συμφωνηθέντα. Κανείς αντάρτης, συγγενής αντάρτη ή απλός λαϊκός άνθρωπος δε θα μπορούσε να πατήσει την ίδια μπανανόφλουδα δυο φορές, δε θα μπορούσε να δώσει πίστη στα λόγια των δήμιών του, και να τους παραδοθεί αμαχητί, με τον εμφύλιο σε πλήρη εξέλιξη. Κανείς δε θα μπορούσε -όσο απελπισμένος κι αν ήταν- να υπολογίζει στο λόγο τους, την ειλικρίνεια και την επιείκειά τους.

Το δεύτερο αρνητικό στοιχείο είναι το παλαντζάρισμα ανάμεσα στη διδαχή και το προσωπικό δράμα, που δεν καταφέρνει -κατά την υποκειμενική μου κρίση πάντα- να βρει και να κρατήσει ισορροπίες, ρέποντας πότε προς τον έντονο συναισθηματισμό, που εκμαιεύει τα συμπεράσματα (αλλά σίγουρα αγγίζει πολλούς θεατές), και πότε σε διαλόγους με ανάγνωση αποσπασμάτων από εφημερίδες, που παραπέμπουν μάλλον σε φοιτητικές συνελεύσεις, παρά σε καθημερινές συζητήσεις.

Αυτά σε συνδυασμό με κάποιες ιστορικές ανακρίβειες -γιατί να κάνει δήλωση κάποιος που είναι στο βουνό;- κι αντιφάσεις που μπορεί να διέκριναν πάντως και το ίδιο το κίνημα τότε (επίκληση της ενότητας ενάντια στο διαίρει και βασίλευε των ιμπεριαλιστών, τη στιγμή που ο ένοπλος αγώνας ήταν εκ των πραγμάτων μια κορύφωση της ταξικής διαίρεσης και της όξυνσης της βασικής αντίθεσης), με κάνουν να μη συγκαταλέγω την παράσταση ανάμεσα στις καλύτερες που έχω παρακολουθήσει.

Αυτό δε σημαίνει, ωστόσο, ότι δεν τη συνιστώ ή ότι θα απέτρεπα κάποιον από το να πάει να τη δει -εκτός κι αν είναι δύο μέτρα ύψος ή πάνω από εκατό κιλά, οπότε θα δεινοπαθήσει στα καθίσματα της αίθουσας. Αλίμονο, δε μας περισσεύουν τέτοια έργα, για να είμαστε ακριβοί στα πίτουρα και φτηνοί στο αλεύρι.

Το "μετά τη Βάρκιζα" είναι μια γροθιά στο στομάχι του ανυποψίαστου θεατή κι ενδείκνυται ειδικά για τους αμύητους που δε θα αποκομίσουν "ωμό συναίσθημα" αλλά χρήσιμο υλικό και πληροφορίες που πιθανότατα αγνοούν -πχ ότι ο Παπανδρέου χαρακτήρισε θείο δώρο τα Δεκεμβριανά. Ένα έργο που αποφεύγει -αν και όχι πάντα με επιτυχία- τις απλουστεύσεις και τα στερεότυπα, αλλά βασικά δεν αποφεύγει να πάρει θέση. Κι αυτό είναι το βασικό του πλεονέκτημα που συνοδεύει μια σειρά άλλες αρετές: τις καλές ερμηνείες, τη σκηνοθεσία, και πολλές εύστοχες σεναριακές αναφορές (όπως τον "αναχρονισμό" με τη διάκριση αριστερού-κομμουνιστή, ή το διαχρονικό ρόλο και τις αντιδράσεις που προκαλούν ο Ριζοσπάστης κι η Καθημερινή).

Και προπαντός, η ανάδειξη της αλήθειας πως οι αντάρτες δε βγήκαν για δεύτερη φορά στο βουνό, στον εμφύλιο, αυθόρμητα, αλλά επειδή υποχρεώθηκαν, προκειμένου να γλιτώσουν την αξιοπρέπειά τους και τη σωματική τους ακεραιότητα, την ίδια τη ζωή τους από την κόλαση και τα αντίποινα του ταξικού εχθρού. Μακάρι να 'χαν βγει στο βουνό μαζικά και βάσει σχεδίου -όπως μας 'καταλογίζει' η αστική ιστοριογραφία- γιατί τότε θα είχαν ρεαλιστικές -ή τέλος πάντων πολύ περισσότερες- πιθανότητες να νικήσουν.
Κι ίσως, αν τα καθίσματα της αίθουσας ήταν λιγότερο άβολα, να εκτιμούσα(με) κάποια πράγματα καλύτερα. Από την άλλη όμως βοηθάνε πολύ το θεατή να ταυτιστεί με τη δύσκολη και στριμωγμένη κατάσταση που βίωναν τότε οι αγωνιστές.

Ποιο είναι το ηθικό δίδαγμα που μένει για το σήμερα;
Η Βάρκιζα ήταν αφοπλισμός, αλλά αυτό δεν έφτανε στον εχθρό, που επιδίωκε να μας διαλύσει. Η αντίσταση ήταν μονόδρομος για τους αντάρτες, αλλά μόνο για όσους ήθελαν να διαφυλάξουν την αξιοπρέπειά τους και το δικαίωμα να κοιτάζουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη, χωρίς να ντρέπονται, χωρίς να σκύβουν το κεφάλι για να μην αντικρίσουν κατάματα την πραγματικότητα.

Πόσο πιο δύσκολη συγκριτικά μπορεί να είναι η κατάσταση που βιώνουμε σήμερα και λυγίζει πολλούς που πέφτουν αμαχητί; Πόσοι από εμάς συνεχίζουν να παλεύουν κι έχουν το ίδιο δικαίωμα -να κοιτάζουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη- σήμερα; Και πόσοι διαλέγουν την άβολη θέση του θεατή και στριμώχνονται ολοένα και περισσότερο στη γωνιά τους, χωρίς να υψώσουν ποτέ το ανάστημά τους; Πόσοι λουφάζουν στο περιθώριο, εσωτερικεύοντας την κυρίαρχη προπαγάνδα και τα 'αφοπλιστικά' της επιχειρήματα ή υπογράφοντας μια μικρή αλλά επώδυνη συνθηκολόγηση σε καθημερινή βάση;

Βάρκιζα τέλος

Το βιντεοκλίπ που ντύνει οπτικά το Νεοέλληνα του Πανούση ξεκινάει με τη σκηνή από την παράδοση των όπλων του ΕΛΑΣ και κλείνει βάζοντας την ίδια σκηνή να παίζει αντίστροφα, σα να ξαναπαίρνουν οι αντάρτες τα όπλα τους, με τον Τζιμάκο να μας κοιτάει πονηρά με νόημα στο τέλος.

Αν μη τι άλλο είναι ωραία σύλληψη, ό,τι γνώμη κι αν έχουμε για το πολιτικό ποιόν του Πανούση και όσα απερίγραπτα έχει πει κατά καιρούς, πχ για το κόμμα που έφτασε το κίνημα στο 4%! (Με το ίδιο αήττητο σκεπτικό βέβαια, το κίνημα τότε έφτασε στο 10% της αποχής στις εκλογές του 46’. Και πράγματι αυτός ήταν ο διακηρυγμένος στόχος των αντιπάλων του Εαμικού συνασπισμού, που ήθελαν να τον συντρίψουν και να τον εκμηδενίσουν).

Δεν υπάρχει αγωνιστής, αριστερός, κομμουνιστής, άτομο με στοιχειώδη επαφή με το κίνημα, όπως κι αν αυτοπροσδιορίζεται, που να μη συγκλονίζεται βλέποντας αυτές τις στιγμές, τους αντάρτες να δακρύζουν απαρηγόρητοι, σα μικρά παιδιά, και να κλαίνε προκαταβολικά τη μοίρα τους κι όσα μάντευαν πως θα τους βρουν ανυπεράσπιστους. Να ξεσπάνε σε λυγμούς αυτοί που έμειναν αλύγιστοι στο πεδίο της μάχης, νιώθοντας πως παραδίδουν ένα κομμάτι της ψυχής τους, όπως η μάνα το παιδί της.

Πρώτα σε αυτούς λοιπόν θα έπρεπε να δώσουν λόγο και να εξηγήσουν τις θέσεις τους, όσοι έρχονται αναδρομικά να υποστηρίξουν πως η στάση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ μετά την απελευθέρωση ήταν λάθος κι ότι η αληθινή τραγωδία δεν ήταν η συνθηκολόγηση της Βάρκιζας, αλλά αυτός καθαυτός ο Δεκέμβρης και τα παρεπόμενα της αποχής του 46’. Και πως ο λαός που βρέθηκε αντιμέτωπος με την τυραννία, έπρεπε να διαλέξει οικειοθελώς το συμβιβασμό, δηλ τις αλυσίδες και όχι τα όπλα.

Είναι αυτοί που «λιμπίστηκαν» και πρόβαλαν ως παράδειγμα τον «ομαλό, δημοκρατικό» δρόμο της Ιταλίας και της Γαλλίας, ξεχνώντας την ελληνική ιδιαιτερότητα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, ενός παλλαϊκού ένοπλου μετώπου, που δεν μπορούσε να ενσωματωθεί απλά, με συμβατικές μεθόδους στην αστική κυριαρχία, χωρίς να την απειλεί άμεσα. Είναι ζήτημα προς απάντηση και διερεύνηση, γιατί κατέστη δυνατό μόνο στην Ελλάδα να αναπτυχθεί ένα τέτοιο ισχυρό κίνημα (βλέπε σχετικά και την ερμηνεία που δίνει η πρόσφατη, συλλογική έκδοση της Σύγχρονης Εποχής για το Δεκέμβρη, που βασίζεται στη διαφορετική θέση της κάθε χώρας στο διεθνή ανταγωνισμό και το ιμπεριαλιστικό σύστημα). Αλλά είναι ακριβώς λόγω αυτής της ιδιαιτερότητας, λόγω του Δεκέμβρη και του ΔΣΕ αργότερα, που υπάρχει σήμερα δυνατό κομμουνιστικό κόμμα, σε αντίθεση με τη Γαλλία, την Ιταλία και τη σημερινή κατάντια των πάλαι ποτέ κραταιών ΚΚ τους.

Κι ας σημειώσουμε κι αυτό με την ευκαιρία. Το «Βάρκιζα τέλος» το είπε έμπρακτα το ίδιο το ΚΚΕ, με την προοδευτική ανάπτυξη του δεύτερου αντάρτικου και του Δημοκρατικού Στρατού. Αυτό δηλ που ονομάζουν ως τραγικό λάθος οι ίδιοι που θεωρούν τραγωδία τα Δεκεμβριανά (μα Έλληνες να τουφεκάνε Έλληνες;) και όχι τις ταλαντεύσεις και τους όρους με τους οποίους διεξήχθησαν (καθυστερημένη κι ελλιπής προετοιμασία, αντιφατική πολιτική στόχευση, κτλ).

Η Βάρκιζα είναι ένα λάθος που προσπαθούσε να βρει διέξοδο στη δύσκολη διαχείριση μιας βαριάς ήττας και ήρθε ως συνέχεια άλλων, βαρύτερων λαθών, που ήρθαν σε πιο ευνοϊκές συνθήκες (Συμφωνίες Λιβάνου και Καζέρτας). Κι ήταν λανθασμένη από μια σειρά απόψεις. Γιατί ο συμβιβασμός δεν αντιστοιχούσε στο δοσμένο συσχετισμό δυνάμεων (η μάχη είχε χαθεί στην Αθήνα, αλλά ο κύριος όγκος των δυνάμεων του ΕΛΑΣ παρέμενε ακέραιος). Γιατί ακόμα κι αυτά τα συμφωνηθέντα δεν τηρήθηκαν από τον αντίπαλο, που αξιοποίησε την απουσία του ΕΛΑΣ, για να επιδοθεί σε ένα όργιο μετα-Βαρκιζιανής τρομοκρατίας, με όργανα τους δωσίλογους και τους ταγματασφαλίτες. Και το πιο σημαντικό, επειδή συναίνεσε στον αφοπλισμό του λαϊκού κινήματος.

Λάθη που είχαν να κάνουν τόσο με την κακή εκτίμηση της συγκυρίας, του συσχετισμού και της διάταξης δυνάμεων, όσο και με τη στρατηγική στόχευση στο ζήτημα της εξουσίας. Είναι αφελές να πιστεύει κανείς πως ένα τόσο σπουδαίο απελευθερωτικό κίνημα οδηγήθηκε στην ήττα από συγκυριακές ατυχίες, ή (από την άλλη) από την ανικανότητα και την «προδοσία» μιας κακής ηγεσίας.

Στην ιστορία το παν είναι να διδασκόμαστε από τα λάθη και να βγάζουμε συμπεράσματα για την εποχή μας. Μπορεί σήμερα να μην είναι ώριμες οι συνθήκες, για να πάρει τα όπλα ο λαός ενάντια στη σύγχρονη τυραννία, αλλά ο αφοπλισμός μπορεί να είναι συμβολικός και να πάρει χίλιες μορφές, απ’ όσους παίρνουν την ιστορική διαδρομή του ΕΑΜ (χωρίς το Δεκέμβρη) για να τη φέρουν στα μέτρα τους, να παρουσιαστούν ως συνεχιστές της, και να αρχίσουν διαπραγματεύσεις με τους τυράννους.

Ξέρεις, με ραβασάκια σε χαρτοπετσέτες...

Ελλάδα 90-10.

Μνημόνιο 70-30

κοκ...

Εμείς-εμείς οι μόνοι συνεπείς...*

... κι οι γυρολόγοι της πολιτικής

*Άρθρο συνεργάτη μας

Τους έχουν αποκαλέσει «γυρολόγους», «Εφιάλτες», «προδότες», «αποστάτες». Τόσα και άλλα τόσα. Τι θα ήταν όμως η ζωή χωρίς αυτούς; Τι ιστορίες θα είχαμε να λέμε, λίγες μέρες πριν τις εκλογές; Ο καθένας θα άρχιζε και θα τελείωνε την πολιτική του σταδιοδρομία, στο ίδιο κόμμα. Και οι δημοσιογράφοι; Προφανώς θα γίνονταν κλέφτες. Αν δεν έχεις να γράψεις ιστορίες σαν και αυτές, δεν υπάρχει λόγος να ξεκινήσεις ποτέ να ασχολείσαι με αυτό το επάγγελμα. Αν δεν θες εκπλήξεις, γίνε ΠτΔ. Αν πάλι γουστάρεις να διαβάζεις τέτοιες ιστορίες, θα τους υποστηρίξεις, θα τους δώσεις ελαφρυντικά για τις παλινωδίες τους, θα αναγνωρίσεις αυτήν την ευαίσθητη χορδή που κάποιος τους χτύπησε κι είδανε τη ζωή αλλιώς.

Ότι τι; Θα συζητάμε σε 20 χρόνια από τώρα για την Αλέκα Παπαρήγα, που γεννήθηκε, μεγάλωσε και θα φτάσει τα 100 (γερή να είναι) έχοντας μείνει για πάντα ΚΚΕ; Άσε μας μωρέ τώρα. Ο κόσμος, θέλει ίντριγκα. Πάθη, μίση (sic). Όχι λουλουδάκια και ασυννέφιαστες πολιτικές Candy-candy.

 Νίκος Μπίστης-7 κόμματα-ΚΚΕ/ΚΚΕ ΕΣ/ ΚΚΕ εσωτερικού-Ανανεωτική Αριστερά/ΣΥΝ/ΑΕΚΑ/ΔΗΜΑΡ/ΠΑΣΟΚ-ΕΛΙΑ

Ο Νίκος Μπίστης εντάχθηκε στο ΚΚΕ και έδωσε τη μάχη κατά της δικτατορίας, μέσα από τις γραμμές του. Το πλαίσιο άρχισε να του φαίνεται ασφυκτικό και έναν χρόνο μετά την «αλλαγή», βρίσκει την ευρωπαϊκή του ταυτότητα και μεταπηδά στο λεγόμενο «ΚΚΕ ες». Στη διάσπασή του φεύγει με τον Μπανιά και το ΚΚΕ ΕΣ-Ανανεωτική Αριστερά. Καταλήγει μέσω… Λαμίας στον Συνασπισμό, από εκεί όμως ξαναφεύγει και φτιάχνει την ΑΕΚΑ. Ως μέλος της ομάδας αυτής, στήριξε στα τηλε-παράθυρα όσο κανείς ίσως την κυβέρνηση Σημίτη για το ζήτημα των ταυτοτήτων και ο τότε πρωθυπουργός, αποφάσισε να τον (υφ)υπουργοποιήσει (άνοιγμα στο εξωκοινοβούλιο). Το 2004, όμως έρχεται η ώρα του Κώστα Καραμανλή να κυβερνήσει και ο Νίκος Μπίστης, αποχωρεί από την κεντρική πολιτική σκηνή. Θα κάνει την επανεμφάνισή του, το 2010, όταν και δημιουργείται η ΔΗΜΑΡ. Με την ΔΗΜΑΡ δεν βάζει ποτέ υποψηφιότητα, όμως γίνεται Υπεύθυνος Διεύρυνσης του κόμματος. Η ΔΗΜΑΡ διευρύνεται όσο και το συκώτι της πάπιας κατά την διάρκεια της μετατροπής του σε φουα-γκρα. Άξαφνα όμως, ο κυρ-Φώτης παθαίνει παλιμπαιδισμό. Η ανευθυνότητα τον κυριεύει και αποφασίζει να αποσύρει το κόμμα του από την τρικομματική. Ο Νίκος ο Μπίστης, τόσο ανεύθυνος δεν ήταν ούτε στα 8 του χρόνια. Νευριάζει με τον αριστερό Καρατζαφέρη και κοιτάζει προς την «πρωτοβουλία των 58». Η εν λόγω πρωτοβουλία όμως ναυαγεί και ο άστεγος Νίκος, ξεχνά τα γενόσημα και στις ευρωεκλογές του 2014 κατεβαίνει με το ΠΑΣΟΚ/Ελιά και «οποία έκπληξις!» δεν εκλέγεται. Αξίζει να του αναγνωρίσουμε τουλάχιστον, ότι η πορεία του, δεν έχει τεράστια άλματα λογικής και κατεύθυνσης. Μέχρι και φυσική μπορεί να θεωρηθεί. Παρόλα αυτά είναι πιο άτυχος και από τον Ιωαννίδη. 0/6 φάιναλ φορ ο Ξανθός, 0/στις πολλές εκλογές ο Νίκος Μπίστης. Πάντως, εξελέγη σαν Χάρης Καστανίδης. Εκτός αν έχει πειστεί κανένας σας, ότι πρόκειται για διαφορετικό πρόσωπο.

      Μάκης Κοψίδης-6 κόμματα (2 πολιτικές)-ΚΚΕ/ΚΕΔΑ/ΣΥΝ/ΠΑΣΟΚ-Ρεύμα Βενιζέλου/Οικολόγοι Πράσινοι/ΣΥΡΙΖΑ

Μπίστης, δεν θα γίνει, σε ό,τι έχει να κάνει με τον αριθμό αλλά δεν τον λες και σταθερό στις αποφάσεις του. Οι απόψεις που εξέφρασε τότε, ήταν όσα λέει σήμερα ο Εργατικός Αγώνας, περί κατάληψης της ηγεσίας του ΚΚΕ από ομάδα μπλα, μπλα, μπλα, περί μίνιμουμ προγράμματος και τα λοιπά. Ο Κοψίδης φεύγει από δεξιά από το ΚΚΕ και μέσω ΚΕΔΑ καταλήγει στον Συνασπισμό. Το 2007 και καθώς ο Αλαβάνος προχωρά την μετατροπή του ΣΥΝ σε ΣΥΡΙΖΑ, ο Κοψίδης φεύγει και πάλι από δεξιά γιατί θεωρεί ότι δεν μπορεί να κάνουν κουμάντο στο κόμμα η μαοϊκή ΚΟΕ και το Κόκκινο και προσχωρεί, (ήθελε από δεξιά όμως δεν υπήρχε τέτοια επιλογή) από αριστερά στο «ρεύμα Βενιζέλου», ο οποίος δηλώνει «παρών» μετά την ήττα Παπανδρέου στις εκλογές του 2007 και αποδεικνύεται «απών» γιατί χάνει από τον νυν ΚιΔηΣο. Κατά την αποχώρησή του από την Κουμουνδούρου, οι Συνασπισμένοι, τον τρολάρουν άγρια, με την –ίσως- καλύτερη ανακοίνωση στην ιστορία της μέλλουσας κυβέρνησής μας. «Ευχαριστούμε τον Μ. Κοψίδη για την προσφορά του στο κόμμα μας, στο σύντομο χρονικό διάστημα που στάθμευσε στον ΣΥΝ στο συνεχές ταξίδι του από κόμμα σε κόμμα, ως αποσπασμένου από την υπηρεσία του και του ευχόμαστε καλή και μακρόχρονη διαμονή στο «ρεύμα Βενιζέλου». Το «ρεύμα Βενιζέλου» τελικά αποδεικνύεται ξέπνοο και ο συμπαθής κατά τα άλλα Μάκης, αναγκάζεται να αναχωρήσει για άλλες πολιτείες. Οικολογικές. (δεν βρήκε κάτι προς τα δεξιά για να φύγει) Γίνεται στέλεχος των Οικολόγων Πράσινων, στων οποίων τη διάσπαση, συμμετέχει από υπεύθυνη θέση. Ανακεφαλαιώνοντας: Ο Μάκης, έφυγε από τον Συνασπισμό επειδή αυτός μετατρεπόταν σε ΣΥΡΙΖΑ και τότε είχε 4% και μετά κατέληξε να διασπά τους Οικολόγους, γιατί ήθελε να συνεργαστούν με τον ΣΥΡΙΖΑ, που ήταν αριστερίστικος μεν, αλλά με 27% δε. Συνέπεια, ρε μουνιά.

          Νίκος Κοτζιάς -5 Κόμματα- ΚΚΕ-ΝΑΡ-ΠΑΣΟΚ-ΠΡΑΤΤΩ-ΣΥΡΙΖΑ

Κάποτε, θεωρητικός του ΚΚΕ. Συνέγραψε με εντολή (όχι Αντώνη Σαμαρά αλλά της) ΚΕ το βιβλίο-προώθηση του Ενιαίου Συνασπισμού, κάτι που φαίνεται πως του άφησε κουσούρι. Κατά το «βρώμικο ‘89» εκείνος καθάρισε, «νίπτοντας τας χείρας του» και φεύγοντας με το ΝΑΡ. Μέχρι το 2004, τα βήματά του χάνονται. Παρότι είναι γνωστό ότι πρόκειται για τον εξ απορρήτων του Γιώργου Παπανδρέου (όπως και ο νυν υποψήφιος του ΣΥΡΙΖΑ, Βαρουφάκης) τον ξαναβρίσκουμε να εκμεταλλεύεται την αγάπη του Κώστα Καραμανλή για την «αριστερά» και να έχει θέση πρεσβευτή-εμπειρογνώμονα στο Υπουργείο Εξωτερικών επί ΝΔ το 2008. Το 2009 είναι πρόεδρος του ΠΑΣΟΚικού ΙΣΤΑΜΕ. Εικάζω –γιατί δεν μπόρεσα να βρω πηγή να το επιβεβαιώνει- ότι με την συμφωνία για το Μνημόνιο, αποχωρεί από το ΠΑΣΟΚ και φτιάχνει την κίνηση ΠΡΑΤΤΩ, μέσω της οποίας βρίσκεται αργότερα στον ΣΥΡΙΖΑ. Συγκεκριμένα, η πρώτη του δημόσια εμφάνιση γίνεται τον Μάιο του 2014, όταν ο Αλέξης Τσίπρας τον παίρνει μαζί του, σε επίσκεψή του στη Μόσχα. (Θυελλώδικα χειροκροτήματα από τα έδρανα της ΟΑΚΚΕ, που βρίσκει νέα επιχειρήματα στο γιατί ΚΑΙ ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ρωσόδουλος) Δημοσιεύματα του αστικού Τύπου, προεξοφλούν ότι ο Νίκος Κοτζιάς, θα πάρει το Υπουργείο, που τόσο λαχτάρισε. Εκείνο των εξωτερικών. Ο Αλέξης λέει τον προορίζει για Υπουργό, ενώ ο Γιώργος είχε βάλει τον ανεκδιήγητο Δρούτσα. Ζω για να το δω.

      

      Γρηγόρης Ψαριανός 2 Κόμματα Αναρχία/ΣΥΡΙΖΑ/ΔΗΜΑΡ/Πρωτοβουλία των 58/Ποτάμι

Στην αρχή ήθελε να κλάσει «στης βουλής τα έδρανα» αυτοεντασσόμενος στην αναρχία. Την εποχή που ο BEST έτρωγε το ένα πρόστιμο, πίσω από το άλλο γιατί ο ίδιος έβριζε κάτι παπάδες από μικροφώνου και έπειτα έβαζε τον ύμνο της Διεθνούς για να δείξει πόσο πούρος επαναστάτης είναι, αποφάσισε να κεφαλαιοποιήσει την αναγνωρισιμότητά του, με μια θέση σε ένα ζεστό έδρανο μέσα από τα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ, που άλλωστε έχει τη φήμη του Αγίου Παντελεήμονα για πολιτικά κουτσούς και στραβούς. Στην πρώτη του συνέντευξη ως βουλευτής στο ΣΥΡΙΖΑ (στον Σταύρο Θεοδωράκη, παρακαλώ, γιατί τίποτα δεν είναι τυχαίο σε αυτή τη ζωή) δηλώνει ότι προτιμάει το καλαματιανό από το αλβανικό. Και εμείς παίρνουμε τα πρώτα δείγματα γραφής. Στο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, στρίβει το τιμόνι δεξιά και από τότε αυτό κολλάει. Αποχωρεί μαζί με τον Κουβέλη και αποτελεί ιδρυτικό στέλεχος της Δημοκρατικής Αριστεράς. Όσο ο Μπίστης την διευρύνει, ο Ψαριανός εκλέγεται με αυτήν. Όχι μόνο στηρίζει την τρικομματική κυβέρνηση υπό τον Σαμαρά, αλλά γίνεται και Τούρκος, όταν η ΔΗΜΑΡ αποχωρεί από αυτήν. Κάτι μέσα του αρχίζει να σπάει, ο Γρηγόρης τρέχει από πρωτοβουλία σε πρωτοβουλία για να ανασυντάξει τον χώρο της Κεντροαριστεράς, όμως το ναυάγιο της πρωτοβουλίας των 58, τον αφήνει με βαριά κατάθλιψη. Με την ΔΗΜΑΡ να έχει πατώσει στις ευρωεκλογές του 2014 και τον Κουβέλη να συναινεί στην πρόταση ΣΥΡΙΖΑ για τη «μικρή ΔΕΗ», ο Ψαριανός αποχωρεί από τη ΔΗΜΑΡ, ανεξαρτητοποιείται στη Βουλή και ψηφίζει ό,τι έφερε η δικομματική πλέον κυβέρνηση προς ψήφιση. Δίνει ψήφο στον Σταύρο Δήμα, ενώ δηλώνει πλέον την υποστήριξη του «στο Ποτάμι». Είναι να απορείς, γιατί όχι κατευθείαν στη ΝΔ. Αλλά ο Γρηγόρης Ψαριανός, μας έχει αποδείξει κατ’ επανάληψη, ότι ποτέ του δεν διάλεξε τον γρήγορο και εύκολο δρόμο. Κατηγορείται ως σεξιστής και διάφορα άλλα, ενώ είναι απλός μαλάκας. Εντάξει, όχι απλός. Με περικεφαλαία. Για να καταλάβει κανείς το βαθμό φαιδρότητας του εν λόγω τύπου κατάφερε να βγάλει «έξω από τα ρούχα της» ακόμα και τη συνήθως μειλίχια Αλέκα Παπαρήγα, η οποία από το βήμα της Βουλής, εκστόμισε την ιστορική πλέον φράση «δηλαδή τι θέλετε, να αντιδράσουμε και να παίξουμε ξύλο;». Να παίξουμε ρε Αλέκα. Να παίξουμε!

         Μανώλης Γλέζος 5 Κόμματα ΚΚΕ/ΕΔΑ(μεταπολιτευτική)/ΠΑΣΟΚ/Ενεργοί Πολίτες/ΣΥΡΙΖΑ

Το επιτυχημένο πρότυπο του Μπίστη. Ο Νικόλας μας έχει αλλάξει 7 κόμματα, χωρίς να εκλεγεί με κανένα, ο Γλέζος από την άλλη έχει εκλεγεί με 3 διαφορετικά. Δε σε χάλασε Μπίστη. Ναι αλλά ο Μπίστης, χωρίς να έχει εκλεγεί έχει γίνει (υφ)υπουργός, ενώ ο Γλέζος ποτέ.  Ο Γλέζος, όμως έχει βραβείο Λένιν. Αποφασίστε εσείς για το αποτέλεσμα. Επιστρέφοντας στο Γλέζο, το κατέβασμα της σημαίας την περίοδο της κατοχής, του εξασφάλισε την εκλογή για 70 χρόνια περίπου. Δεν το λες και άσχημα. Εξελέγη με την (κανονική) ΕΔΑ πριν τη Χούντα, και μετά τη δικτατορία προσπάθησε να την νεκραναστήσει. Στο μεταξύ είχε αποχωρήσει από το ΚΚΕ, το 1968 με τη διάσπαση, παρόλα αυτά δεν βρέθηκε στο λεγόμενο «εσωτερικό». Η προσπάθειά του, να αναστήσει την ΕΔΑ, δεν το λες ότι στέφθηκε και με επιτυχία. Γι αυτό άλλωστε και ο ίδιος βρέθηκε –και εξελέγη Νίκο Μπίστη- στο ΠΑΣΟΚ. Ανεξαρτητοποιήθηκε και έπειτα παραιτήθηκε από βουλευτής. Ξανακινείται το 2000, όταν και κατεβαίνει υποψήφιος με τον Συνασπισμό πλέον. Δύο χρόνια αργότερα, ιδρύει τους Ενεργούς Πολίτες, τους οποίους διατηρεί μέχρι και σήμερα, και οι οποίοι δρουν εντός του ΣΥΡΙΖΑ. Εξελέγη ευρωβουλευτής το 2014, πρώτος σε ψήφους ανάμεσα σε όλα τα κόμματα. Ακούς Νίκο Μπίστη; Ήθελε να γυρίσει στην εγχώρια πολιτική σκηνή, όμως επιλαχών ευρωβουλευτής είναι ο Στέλιος Κούλογλου, που τα έχει ψιλοσπάσει με τον ΣΥΡΙΖΑ, οπότε τον καρφώσανε στις Βρυξέλλες. Γενικά ο Μανώλης ο Γλέζος, διακατέχεται από μια τάση, να θεωρεί ότι παραβρέθηκε σε όλες τις σημαντικές στιγμές της ιστορίας της ανθρωπότητας. Έχει πάθει -κατά το κοινώς λεγόμενο- Απόστολο Κακλαμάνη. Χτυπημένος από τη συγκεκριμένη νόσο, ο Μανώλης Γλέζος, δήλωσε πρόσφατα, ότι ήταν στην επιχείρηση ανατίναξης της Μεγάλης Βρετάνιας. Οκ. Όχι δεν ήσουν. Δεν σε θυμάται κανένας από αυτούς που ήταν. Τέλος.

      Μάκης (Μαυρουδής) Βορίδης 4 Κόμματα ΕΠΕΝ/Ελληνικό Μέτωπο/ΛΑΟΣ/ΝΔ

Ας περάσουμε λίγο και στην άλλη πλευρά, γιατί τους προερχόμενους από την ευρύτερη –ευρύτατη- «αριστερά» τους ψιλο-εξαντλήσαμε. Ο Μαυρουδής Βορίδης. Άξιο τέκνο του συνταγματάρχη Γεωργίου Παπαδόπουλου. Διορίστηκε πρόεδρος της ΕΠΕΝ, διάδοχος του Νίκου Μιχαλολιάκου της Χρυσής Αυγής. Εύγε. Ήταν η εποχή, που ο Μαυρουδής, τα έλεγε και τα έπραττε, τσεκουράτα! Ήταν «ακτιβιστής της δεξιάς» κατά δήλωση του ιδίου, στην εκπομπή –ποιανού άλλου- του Σταύρου Θεοδωράκη. Και έπειτα ήρθε το Ελληνικό Μέτωπο και οι κουμπαριές με τον Λεπέν. Την εποχή εκείνη, το κόμμα του Μάκη του Βορίδη, ήταν σα να λέμε η «σοβαρή Χρυσή Αυγή» που τόσο θέλει ο Μπάμπης. Ο Μάκης, στα 10 χρόνια που κράτησε ζωντανό το Ελληνικό Μέτωπο, πρόλαβε να ξεπλύνει την μοναδική ακροδεξιά τρομοκρατική οργάνωση στην Ελλάδα την «ΜΑ.Β.Η.» (Μαχητές Βορείου Ηπείρου), η οποία μάλιστα πραγματοποίησε χτύπημα με νεκρούς στην Αλβανία. Υπήρξαν ύποπτοι, όμως ο Μάκης τους έδωσε άλλοθι λέγοντας ότι εκείνες τις μέρες παραβρίσκονταν όλοι στο συνέδριο του κόμματός του. Έκλεισε το μαγαζί όταν αποφάσισε να ενταχθεί στο ΛΑΟΣ του Καρατζαφέρη και να διεκδικήσει την εκλογή του με καλύτερους όρους. Τα κατάφερε και μάλιστα στην κυβέρνηση Παπαδήμου του 2011-2012, υπουργοποιήθηκε! Ο Μάκης, μάλιστα, είναι μαζί με τον Άδωνι και τον τιτάνα της πολιτικής Γιώργο Ανατολάκη που έχουν γράψει στην ιστορία της βουλής την θρυ –wait for it- λική ερώτηση για τους ψεκασμούς. Ερώτηση που έδωσε το όνομά της σε ένα κόμμα. Άλλο από αυτό που την έκανε. Η ερώτηση έχει γίνει από τους βουλευτές του ΛΑΟΣ, όμως εξελικτικά για κάποιο λόγο χρεώθηκε στους ΑΝΕΛ. Ο ψεκασμένος Υπουργός Μεταφορών λοιπόν, όταν ο δεξιός Καρατζαφέρης αποφάσισε να αποχωρήσει από την κυβέρνηση, είχε γλυκαθεί αρκετά από την υπουργική του καρέκλα. Μεταπήδησε στη ΝΔ και πλέον υπάρχουν φήμες που τον θέλουν επικρατέστερο για τη διαδοχή του Μεσσήνιου άσου Αντώνη Σαμαρά. Άξιος διάδοχος Αβερωφικής παιδείας. Φωτιά και –κυρίως- τσεκούρι!

      Βασίλης Οικονόμου ΠΑΣΟΚ-Άρμα Πολιτών-Ελεύθεροι Πολίτες-ΔΗΜΑΡ-ΝΔ

Ο άνθρωπος-αφορμή για να γραφτεί αυτό το κείμενο. Δεν σε άκουσα ανόητο ΠΑΣΠιτάκι; Προδότης; Ο Βασίλης ο Οικονόμου; Λοιπόν, άκου και νιώσε δέος, μικρέ. Ο Βασίλης Οικονόμου, έχει υπάρξει διαολεμένα bad-ass στα νιάτα του. ΑρχιΠΑΣΠίτης και ανοιχτά τραμπούκος, μικρέ. Εκείνος, δεν τα έβαζε με τους καγκουρο-ΔΑΠίτες που τα βάζεις εσύ. Τα έβαζε στις σχολές με τους Κένταυρους και τους Ρέιντζερς. Κατάλαβες; Η σημαία του Πολυτεχνείου, σου αρέσει ΠΑΣΟΚόπαιδο; Ε, σε αυτόν οφείλεις ότι την έχετε. Και δεν κάνω πλάκα. Την κλείνει σε θυρίδα από το 1995. Τότε ο Βασίλης ήταν πρόεδρος της ΠΑΣΠ ΑΕΙ. Νίκο Μπίστη; Αλήθεια, δεν στο κάνω επίτηδες, αλλά θέλω να σου πω ότι ο Βασίλης Οικονόμου, εξελέγη το 2000. Και το 2004. Και το 2007. Και το 2009. Ρε φίλε, το καταλαβαίνεις; Α. Ο Βασίλης –Νίκο- ήταν ανάμεσα στους 3 ΠΑΣΟΚους που διαγράφηκαν όταν ψηφίστηκε το πρώτο μνημόνιο. Εκείνος, μαζί με τον Δημαρά και τη Σακοράφα. Μαζί με το Δημαρά, έφτιαξαν το Πανελλήνιο Άρμα Πολιτών. Για κάποιο λόγο δεν τα βρήκαν και χώρισαν τα τσανάκια τους. Αν και η Wikipedia αναφέρει ότι ο Οικονόμου αποχώρησε μαζί με 250 μέλη του Άρματος και έφτιαξαν τους Ελεύθερους Πολίτες, φαντάζομαι ότι κάποιος ξέχασε να βάλει την υποδιαστολή και εννοούσε 2,50. Πήγε στη ΔΗΜΑΡ, γιατί του αρέσουν τα δύσκολα. Και, Νίκο. Εξελέγη. Για 5^η φορά το 2012. Οι εκλογές του 2015, δεν έχουν γίνει ακόμα, αλλά ρε Νίκο Μπίστη, ο Βασίλης Οικονόμου έχει εκλεγεί πριν καν ξεκινήσουν, το πιστεύεις; Ναι ρε, πήγε στη ΝΔ. Και ξέρεις γιατί; Απλά για να αποδείξει το οξύμωρο της συγκυρίας. Η ΝΔ να έχει βουλευτή που δεν έχει ψηφίσει κανένα μνημόνιο και ο ΣΥΡΙΖΑ να έχει την Τζάκρη που έχει ψηφίσει και τα τρία. {Ναι, Νίκο. Το ξέρω ότι ούτε εσύ ψήφισες κανένα. Με μια διαφορά. ΔΕΝ ΗΣΟΥΝ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ.} Κάτι τελευταίο. Ο Βασίλης Οικονόμου περιμένει να του κατοχυρωθεί το ρεκόρ των περισσότερων κομμάτων ανά χρόνο. Αν βγάλει τη χρονιά στη ΝΔ, τότε θα έχει μ.ο. για τα τελευταία 5 χρόνια 1 κόμμα/χρόνο.  

Όσοι δεν κατάφεραν να μπουν στη λίστα

Η πίεση του χρόνου, η αγωνία του αρχισυντάκτη και η συγκυρία μας αναγκάζουν να μην κλείσουμε καν δεκάδα. Παρά να μείνουμε στους 7, που ήταν όμως υπέροχοι. Στη λίστα μας, δεν κατάφεραν να μπουν και θα τους τιμήσουμε με σύντομη αναφορά οι: Βασίλης Παϊτέρης. Υποψήφιος με την Πολιτική Άνοιξη του Αντώνη Σαμαρά το 1993. Τον συνεπήρε η ίδρυση του ΔΗΚΚΙ και ήταν υποψήφιος με αυτό. Το 2004 όμως, όντας υποψήφιος με τη ΝΔ αυτή τη φορά δίνει σόου έξω από τη Ρηγίλλης όταν η νίκη του Κώστα Καραμανλή, ανακοινώνεται πλέον επίσημα. Το βίντεο στο οποίο ο Βασίλης Παϊτέρης πανηγυρίζει τη νίκη της ΝΔ τραγουδώντας «τα λόγια τα κλειδωμένα» έκανε το γύρο του διαδικτύου. Δυστυχώς το εν λόγω βίντεο, που δεν κατάφερα να εντοπίσω, έφτασε το 2012 στα χέρια του ΣΥΡΙΖΑ και παρά τα χαλαρά κριτήρια για τους υποψηφίους, αποφάσισαν να κόψουν τον αγαπημένο μας Παϊτέρη, που τον λες και «τσιγγάνο Μπίστη».

Ακόμα αφήνουμε απ’ έξω, τον εκδότη και ευρωβουλευτή πλέον Γιώργο Κύρτσο, που έχει κάνει την διαδρομή ΚΚΕ (χωρίς όμως ποτέ να είναι υποψήφιος) –ΝΔ-ΛΑΟΣ και έπειτα πάλι ΝΔ, γιατί δεν έχει κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Την ιστορία του Σπύρου Λυκούδη, που παρατήρησα λέγοντάς τη σε γνωστούς πως είναι ενδεδειγμένο φάρμακο για τις αϋπνίες… Της ανιψιάς του Μητσοτάκη, Αντιγόνης Λυμπεράκη, που για να καταλήξει φέτος στο Ποτάμι, έχει κάνει τη διαδρομή ΚΚΕ-Συνασπισμός-Δράση. Της Χρυσούλας Γιαταγάνα, που έχει περάσει ως συνεργαζόμενη στα αυτοδιοικητικά από το ΚΚΕ, ήταν βουλευτής των Ανεξάρτητων Ελλήνων και πριν κλείσουν τα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ, έκανε τσάρκες προς την Κουμουνδούρου, μήπως και συμπεριληφθεί σε αυτά. Της Ραχήλ Μακρή, που πέρα από τη γνωστή της πορεία από τους ΑΝΕΛ στον ΣΥΡΙΖΑ, έχει δηλώσει σε ανύποπτο χρόνο, πως ήταν στο «ΠΑΜΕ Δικηγόρων της Κοζάνης». Του Στέφανου Μάνου, βουλευτή και βιομήχανου, που πέρασε κατά σειρά από ΝΔ, ΠΑΣΟΚ. Έφτιαξε κόμμα, τους Φιλελεύθερους και έπειτα τη Δράση, για να καταλήξει στο Ποτάμι, ενώ έχει ξεκινήσει την καριέρα του σχεδόν χρεοκοπώντας ως διευθυντής την Αλλατίνη. Του Στάθη Παναγούλη, γνωστού και ως «Βασίλη Οικονόμου» του προοδευτικού τόξου της δεκαετίας με τις βάτες. Πέρασε από Ένωση Κέντρου, έφτιαξε την ΕΣΠΕ, την πήγε στο ΚΚΕ, με το οποίο και εξελέγη, ακολούθησε το ΠΑΣΟΚ, πέρασε για ένα φεγγάρι από το ΚΟΔΗΣΟ φτάνοντας τέλος στον ΣΥΡΙΖΑ, όπου κυνηγάει όσους υποψήφιους περιλαμβάνονται στα ψηφοδέλτια και έχουν ψηφίσει μνημόνια, για να τους στείλει σε ειδικά δικαστήρια. Αλλά και τους λιγότερο γνωστούς Στάθη Γιώτα με καριέρα στην Ένωση Κέντρου, ιδρυτικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, μετά στον Συνασπισμό και έπειτα το 1993, στην Πολιτική Άνοιξη, για να καταλήξει και πάλι στο ΠΑΣΟΚ. Και τέλος την ιστορία του Γιώργου Αλεξάτου, που πέρασε και αυτός σαράντα κύματα, αν και το think tank που συγκρότησα για το συγκεκριμένο κείμενο, θεωρεί ότι κάτι ξεχνάμε. Ξεκίνησε από το ΚΚΕ, έφυγε με το ΝΑΡ, πήγε στην ΑΡΑΝ, συμπαρατάχθηκε με την «πρωτοβουλία των 1000» που τελικώς κατέληξε στο ΣΥΡΙΖΑ. Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου «Πλατεία Μπελογιάννη» που αν το έχεις διαβάσει, καταλαβαίνεις ότι πρόκειται για εραστή της ιδέας της «Παναριστεράς».

Σας ευχαριστούμε όλους για τις αναμνήσεις!

Ρένα Μπουεναβεντούρα Δουρου-τι

Υστερόγραφο Ρένας

και για να μην ξεχνιόμαστε... Βάρκιζα τέλος!

Τα λέει και ο Μάκης, μετά το 5.25 στο παραπάνω βίντεο

Γιατί κι οι μπολσεβίκοι αριστερή κυβέρνηση ανέτρεψαν -για να μην ξεχνιόμαστε..

Μετά τη Βάρκιζα

Στη σημερινή ανάρτηση η κε του μπλοκ συνεχίζει από εκεί που έμεινε χτες, αντιγράφοντας αποσπάσματα από το βιβλίο του μπαρτζιώτα και το κεφάλαιο σχετικά με τη βάρκιζα, που δίνουν μια εικόνα για την κατάσταση που επικρατούσε στην πρωτεύουσα μετά την υπογραφή της συμφωνίας και για τη σταδιακή ανασύνταξη των δυνάμεων του εαμ και του κουκουέ.

Το Πολιτικό Γραφείο, τα μέλη της ΚΕ του ΚΚΕ και τα καθοδηγητικά στελέχη της ΚΟΑ και της ΚΟΠ γυρίσαμε στην Αθήνα μετά την υπογραφή της συμφωνίας της Βάρκιζας, στις 20 Φλεβάρη 1945. Στα τέλη του Φλεβάρη – αρχές του Μάρτη γύρισαν στην Αθήνα οι χιλιάδες αποστρατευθέντες ελασίτες της Αθήνας – Πειραιά, οι ηρωικοί μαχητές του ένδοξου Δεκέμβρη 1944.

Η κατάσταση που βρήκαμε στην Αθήνα ήταν με μια λέξη φοβερή. Ο ηρωικός λαός της αδούλωτης Αθήνας πεινούσε και η ζωή του είχε καταντήσει κόλαση. Η τρομοκρατία οργίαζε. Ομάδες μπράβων, με την ανοιχτή υποστήριξη της Αστυνομίας και των Εγγλέζων, έδερναν αλύπητα στους δρόμους τους κομμουνιστές και τους εαμίτες της Αθήνας. Ξέσχιζαν τις εφημερίδες μας και ξυλοφόρτωναν τους πουλητές τους! Η πτωματολογία είχε γίνει σημαία της αντίδρασης. Μαυροφορεμένες γυναίκες (ως επί το πλείσον γνωστές γυναίκες των πορνείων της Αθήνας) παρουσιάζονταν παντού σα θύματα του Δεκέμβρη – η σκηνοθεσία ήταν καλά οργανωμένη απ’ τους Άγγλους!!! – έκλαιγαν και μας καταριόνταν και ταυτόχρονα έδιναν το σύνθημα στους μπράβους να επιτίθενται κατά του λαού. Ένα πνεύμα φοβίας άρχισε να κυριαρχεί στην Αθήνα!

Στην πρώτη συνεδρίαση της Επιτροπής Πόλης της ΚΟΑ βάλαμε το καθήκον να σπάσουμε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, οπωσδήποτε, την τρομοκρατία και να ξεκινήσουμε οργανώνοντας την πάλη του αθηναϊκού λαού, για τα οικονομικά και πολιτικά του ζητήματα. Στη δουλειά αυτή όλα τα μέλη της ΕΠ της ΚΟΑ, οι Γρμματείς των αχτίδων και άλλα καθοδηγητικά της στελέχη πήραν ενεργό μέρος, μπαίνοντας επικεφαλής των συνεργείων που πουλούσαν στο κέντρο της Αθήνας τις εφημερίδες μας, «Ριζοσπάστης» και «Ελεύθερη Ελλάδα». Γίνονταν κάθε μέρα και ώρα πραγματικές μάχες με τους μπράβους και την Αστυνομία, στην πλατεία Συντάγματος και σε άλλους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας. Τα στελέχη μας γυρνούσαν με δεμένο το κεφάλι απ’ τα τραύματα ή έπαιρναν το δρόμο του νοσοκομείου.

Σε λίγο άρχισαν να κατεβαίνουν απ’ τα βουνά και να φτάνουν στην Αθήνα οι ηρωικοί ελασίτες μας. Την πρώτη ομάδα τη σταμάτησαν οι οργανωμένοι μπράβοι έξω απ’ τα καφενεία της Ομόνοιας, ξυλοκόπησαν πολλούς και άλλους τραυμάτισαν. Έχοντας αυτή την πείρα, όταν έφτασαν στα Πατήσια οι δοξασμένοι ελασίτες της Καισαριανής, τους προειδοποιήσαμε, τους οργανώσαμε, τους οπλίσαμε με ξύλα και μπαστούνια κτλ. κτλ. και, συνταγμένους με στρατιωτικό βήμα, τους περάσαμε απ’ την πλατεία της Ομόνοιας. Εκεί οι μπράβοι, με τη βοήθεια της Αστυνομίας, επετέθηκαν κατά των ελασιτών μας. Τώρα, όμως, η εικόνα στάθηκε διαφορετική. Η πλατεία της Ομόνοιας έγινε πραγματικό κέντρο μάχης. Οι ελασίτες ορμούσαν, όπως στις μάχες του Δεκέμβρη, αντιμετώπισαν παλικαρίσια τους μπράβους και τους αστυφύλακες. Τους έδοσαν τέτιο ξύο, που το θυμόνταν για κάμποσους μήνες!

Οι ελασίτες τελικά ανασυντάχτηκαν και πέρασαν απ’ τη λεωφόρο Πανεπιστημίου με το τραγούδι:

Εμπρός ΕΛΑΣ για την Ελλάδα

το δίκιο και τη λευτεριά…

χωρίς να τους πειράξει κανένας και κατάληξαν στην Καισαριανή, όπου ο λαός τους αποθέωσε! Γυναίκες και άντρες έκλαιγαν, φιλούσαν τα παιδιά τους και έλεγαν:

«Νάτοι πάλι οι ελασίτες μας, όπως στη χιτλερική κατοχή, όπως και στο Δεκέμβρη».

Με την πάλη των κομμουνιστών και των ελασιτών κατορθώσαμε τους μήνες Μάρτη – Απρίλη να σπάσουμε την τρομοκρατία. Κι όταν την Πρωτομαγιά του 1945 συγκεντρώθηκε στο Παναθηναϊκό Στάδιο η εργατιά της Αθήνας για να γιορτάσει τη διεθνή γιορτή της και πάλι ακούστηκαν σαν πρώτα και κυριαρχούσαν τα συνθήματα:

ΚΚΕ – ΕΑΜ – ΕΛΑΣ!

Στην περίοδο αυτή η ΚΟΑ και η ΚΟΠ, παλεύοντας ενάντια στην τρομοκρατία, συγκέντρωσε την προσοχή της στη δουλιά στα συνδικάτα και στις αρχαιρεσίες των διοικήσεών τους. Ο περιβόητος Σιτρίν είχε διαλαλήσει σ’ όλη την Ευρώπη ότι οι κομμουνιστές στα ελληνικά συνδικάτα είναι μια… μικρή μειοψηφία και μόνο με την τρομοκρατία πήραν το Δεκέμβρη την πλειοψηφία στα Εργατικά Κέντρα και τη ΓΣΕΕ. Έπρεπε να δόσουμε την απάντηση στον κ. Σιτρίν, κάτω απ’ τις συνθήκες της αγγλοκρατίας και παράλληλα να πάρουμε στα χέρια μας τα συνδικάτα και να τα χρησιμοποιήσουμε στην πάλη για τα οικονομικά ζητήματα των εργατών και τη γενικότερη μάχη για τη δημοκρατική μετεξέλιξη της Ελλάδας…

Οι δυνάμεις του ΚΚΕ και του Εργατικού ΕΑΜ, μαζί με άλλες προοδευτικές παρατάξεις και προσωπικότητες των συνδικάτων συγκεντρώθηκαν στον Εργατικό Αντιφασιστικό Συνασπισμό ΕΡΓΑΣ. Οι συνελεύσεις των σωματείων είχαν κι αυτές μετατραπεί σε πεδίο μάχης. Οι μαυροφορεμένες πόρνες, μαζί με τους μπράβους, οργίαζαν! Δεν άφηναν τους ομιλητές μας να μιλήσουν, τους χτυπούσαν και τους τραυμάτιζαν. Μα τίποτα δεν μπορούσε να σταματήσει τους κομμουνιστές και τους εαμίτες της Αθήνας – Πειραιά. Σε κάθε εκλογή διοίκησης σωματείων παίρναμε το 70%, 80%, ακόμα και τα 90% των ψήφων. Κι όταν έγινε η συνδιάσκεψη των αντιπροσώπων για την εκλογή της διοίκησης του Εργατικού Κέντρου της Αθήνας, δείξαμε στον κ. Σιτρίν, πόση… μειοψηφία ήμασταν, παίρνοντας ο ΕΡΓΑΣ τη διοίκηση του μεγαλύτερου Εργατικού Κέντρου της Ελλάδας, του ΕΚΑ, με 75% των ψήφων. Η επιτυχία μας, η νίκη ήταν συντριπτική!

Η πάλη μας στα συνδικάτα και η κατάκτηση των συνδικάτων από τον ΕΡΓΑΣ, η νικηφόρα πάλη μας ενάντια στην τρομοκρατία, η συστηματική μας δουλιά για το ξεσκέπασμα της πτωματολογίας και προπαντός η οργάνωση τω οικονομικών αγώνων του προλεταριάτου της Αθήνας – Πειραιά και των μεσαίων στρωμάτων τους ανέβασε πολύ το κύρος της ΚΟ Αθήνας και ΚΟΠ, που απόδειξαν πως ήξεραν να παλεύουν με το όπλο στο χέρι, στη χιτλερική κατοχή και το Δεκέμβρη και, μετά την ήττα μας, σε άλλες συνθήκες και με άλλες μορφές, να συνεχίζουν την πάλη αυτή για τη ζωή και τη λευτεριά του λαού.

Η καλή αυτή δουλιά της ΚΟΑ – ΚΟΠ και του ΕΑΜ Αθήνας –Πειραιά συνεχίστηκε όλο το καλοκαίρι 2945. Δημιουργήθηκε ένα δίχτυ δημοκρατικών συλλόγων (οργάνωση πλατύτερη από το ΕΑΜ) και η Ομοσπονδία Δημοκρατικών Συλλόγων Ελλάδας με επικεφαλής το στρατηγό Οθωναίο και άλλους στρατηγούς και ναυάρχους. Επιστέγασμα όλης αυτής της ηρωικής προσπάθειας της ΚΟΑ και της ΚΟΠ ήταν η περίφημη συγκέντρωση στο Παναθηναϊκό Στάδιο για τα 4 χρόνια του ΕΑΜ. Συγκεντρώθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες λαού της Αθήνας – Πειραιά στο Στάδιο και στους γύρω χώρους μέχρι τη λεωφόρο Αμαλίας και το Ζάππειο. Η ανασυγκρότηση του κινήματός μας, έπειτα από την ήττα μας του Δεκέμβρη 1944, είχε ολοκληρωθεί!

-.-.-

Οι σφοι αναγνώστες αξίζει να αναζητήσουν τις αναμνήσεις του στρατηγού σαράφη στο βιβλίο που έχει τον τίτλο της ανάρτησης (μετά τη βάρκιζα), ενώ μπορούν να βρουν περισσότερες λεπτομέρειες για τον εργας, την ανάδειξη του παπαρήγα στην ηγεσία της γσεε και το συνδικαλιστικό κίνημα εκείνων των χρόνων στο πολύ αξιόλογο βιβλίο του γιώργου μαυρίκου «το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, 1918-1948, δύο γραμμές σε διαρκή αντιπαράθεση» από το εξκδοτικό της σύγχρονης εποχής.

Η συνθηκ(ολογησ)η της Βάρκιζας

Στη σημερινή θλιβερή επέτειο της υπογραφής της συμφωνίας της βάρκιζας η κε του μπλοκ αξιοποιεί και παρουσιάζει αποσπάσματα από το σχετικό κεφάλαιο του βιβλίου του βασίλη (φάνη) μπαρτζώτα, γραμματέα της κοα κατά την περίοδο των δεκεμβριανών, για την εθνική αντίσταση και το δεκέμβρη του 1944, που εκδόθηκε από το εκδοτικό της σύγχρονης εποχής.

Έπειτα από την υπογραφή της στρατιωτικής ανακωχής, ήταν φανερό ότι τραβούσαμε για πολιτική συμφωνία, που θα έβαζε τέρμα στη σύγκρουση του Δεκέμβρη 1944. Ο συσχετισμός των δυνάμεων, και μετά την ήττα μας στην Αθήνα, δεν ήταν προς όφελος των Άγγλων και της Κυβέρνησης Πλαστήρα, που είχε στο μεταξύ διορίσει ο Σκόμπυ. Αυτοί κατείχαν την Αθήνα – Πειραιά και το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ κυριαρχούσε σε όλη την Ελλάδα. Αυτός ο συσχετισμός δυνάμεων πίεζε τότε και τους Άγγλους να επιδιώκουν κι αυτοί μια συμφωνία. Αν δεν είχαν αυτή την πίεση, αν μπορούσαν να μας συντρίψουν ολοκληρωτικά, θα το ‘καναν χωρίς να περιμένουν ούτε μια στιγμή. Το ζήτημα που έμπαινε ήταν τι είδους συμφωνία θα κλείναμε, τι συμφωνία μπορούσαμε να υπογράψουμε;

Μπορούσαμε να επιβάλουμε τους παρακάτω όρους: α) Να κρατήσουν οι αντάρτες ατομικά τα όπλα τους τη αντίστασης β) Να δοθεί γενική, δίχως κανένα περιορισμό, αμνηστία για το Δεκέμβρη γ) Να αναγνωριστεί, χωρίς επιφύλαξη, όλη η εαμική εθνική αντίσταση δ) Να αποχωρήσουν αμέσως οι αγγλικές δυνάμεις μια και Γερμανός δεν υπήρχε πια στην Ελλάδα. Έτσι θα διορθωνόταν και το αίσχος της Καζέρτας ε) Έπρεπε να ορισθεί συγκεκριμένη ημερομηνία για σύντομες βουλευτικές εκλογές και δημοψήφισμα για το πολίτευμα της χώρας, που θα τις έκανε κυβέρνηση με τη συμμετοχή του ΕΑΜ.

Από παντού έρχονταν προτάσεις για διαπραγματεύσεις. Με δηλώσεις του αντιβασιλιά αρχιεπίσκοπου Δαμασκηνού απ’ το ράδιο και με προκηρύξεις, που έριχναν με αγγλικά αεροπλάνα, μας δήλωναν ότι είναι έτοιμοι να δεχτούν επιτροπή του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ για το κλείσιμο πολιτικής συμφωνίας. Το περίεργο είναι ότι ο αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός με τις δηλώσεις του από το ράδιο της Αθήνας… καθόριζε κατά ένα ορισμένο τρόπο και την αντιπροσωπεία μας, υποδείχνοντας ότι έπρεπε να συμμετάσχουν σ’ αυτήν ο Γιώργης Σιάντος σαν Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ και ο Μήτσος Παρτσαλίδης σαν Γενικός Γραμματέας του ΕΑΜ, για να ‘ναι περισσότερο αντιπροσωπευτική.

Τις τελευταίες μέρες του Γενάρη 1945 συγκλήθηκε στα Τρίκαλα συνεδρίαση των μελών της ΚΕ του ΚΚΕ, για να συζητήσει τους όρους της συμφωνίας και να υποδείξει στο ΕΑΜ, με πρότασή της, τους αντιπροσώπους μας στη διάσκεψη που θα γινόταν. Η συνεδρίαση κράτησε μόνο μία μέρα, γιατί έπρεπε να φύγει γρήγορα η αντιπροσωπία του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ για την Αθήνα. Στη συνεδρίαση της ΚΕ έκανε σύντομη εισήγηση ο Γιώργης Σιάντος και μίλησαν όλοι όσοι έπαιρναν μέρος σ’ αυτήν. Όλοι οι ομιλητές τόνισαν ότι η συμφωνία που θα κάναμε έπρεπε να αντανακλά τον πραγματικό συσχετισμό των ταξικών δυνάμεων, ότι δεν έπρεπε να κάνουμε απαράδεκτες υποχωρήσεις και να επιμείνουμε στις προτάσεις του ΕΑΜ για την ειρηνική διευθέτηση της σύγκρουσης.

Επειδή μας έρχονταν από την Αθήνα ο αχός της πτωματολογίας και της βάρβαρης τρομοκρατίας, όλα τα μέλη της ΚΕ επιμείναμε ότι ένας από τους βασικούς όρους της συμφωνίας έπρεπε να ‘ναι η γενική αμνηστία, χωρίς κανένα όρο. Στην ομιλία του ο Γιάννης Ζεύγος μίλησε κάπως αόριστα για «δρόμο του Τίτο», όμως κι αυτός συμφώνησε στο τέλος, ότι πρέπει να πάμε για να κλείσουμε συμφωνία. Δυστυχώς στο πρώτο θέμα, σχετικά με τους όρους της συμφωνίας, δεν πάρθηκε στη συνεδρίαση της ΚΕ γραφτή πολιτική απόφαση, πράγμα που ήταν απαραίτητο. Έκλεισε απλώς τη συζήτηση ο Γιάννης Ιωαννίδης λέγοντας ότι είναι φανερή η γνώμη των μελών της ΚΕ για το κλείσιμο πολιτικής συμφωνίας.

Την άλλη μέρα έγινε στο ίδιο μέρος που συνεδρίασε η ΚΕ (σσ: στο σπίτι της αρχιεπισκοπής Τρικάλων!)  σύσκεψη. Στη σύσκεψη αυτή έγινε πλατιά συζήτηση για τους όρους της συμφωνίας, πιο αναλυτικά, με κύρια γραμμή, να μην παραδόσουμε τα όπλα χωρίς όρους, και τονίστηκε, για άλλη μια φορά, ο όρος της γενικής αμνηστίας. Μάλιστα υπογραμμίστηκε, όπως και στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής, να μην υπογραφεί καμιά συμφωνία χωρίς τον όρο της γενικής αμνηστίας και οι αντιπρόσωποί μας να διακόψουν τις διαπραγματεύσεις και να φύγουν από τη διάσκεψη, αν οι Πλαστήρας – Άγγλοι δε δεχτούν τον όρο αυτό. Την 1^η Φλεβάρη 1945 η αντιπροσωπεία του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ ξεκίνησε από τα Τρίκαλα για την Αθήνα.

Στις 3 του Φλεβάρη 1945 στο παραλιακό θέρετρο της Αττικής, Βάρκιζα, άρχισαν οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις αντιπροσωπείες του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ και της κυβέρνησης Πλαστήρα για το σταμάτημα της αιματοχυσίας και την αποκατάσταση της ειρήνης και της ομαλότητας στην πολιτική ζωή της χώρας. Στη δεύτερη σύσκεψη των αντιπροσώπων του ΕΑΜ και της Κυβέρνησης Πλαστήρα, ο Γιώργης Σιάντος διατύπωσες τις απόψεις της Αριστεράς πάνω σε όλα τα προβλήματα που συγκλόνισαν και συγκλονίζουν τη χώρα μας. Διατύπωσε επίσης τους όρους του λαού για την ειρήνευση της Ελλαδας, για το φράξιμο του δρόμου στο φασισμό, κάτω από οποιαδήποτε μορφή και για την εξασφάλιση της ομαλής πορείας των εσωτερικών πραγμάτων της χώρας μας. Μέσα στους όρους αυτούς ήταν και η γενική αμνηστία, που μετονομάστηκε γενική κατάπαυση των διώξεων! (Στη συνέχεια ο μπαρτζώτας παραθέτει το σχετικό μέρος από το λόγο του σιάντου και τη διακοίνωση της κυβερνητικής αντιπροσωπείας με την οποία απέρριψε τον όρο αυτό ως απαράδεκτο).

Στη διακοίνωση αυτή της κυβερνητικής αντιπροσωπείας, η αντιπροσωπεία του ΕΑΜ, παραβιάζοντας τη ρητή απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ να διακόψει τις διαπραγματεύσεις και να αποχωρήσει από τη διάσκεψη, αν δε γίνει αποδεκτός ο όρος της γενικής αμνηστίας, απάντησε στις 5 του Φλεβάρη 1945 με επιστολή που σήμαινε πλήρη συνθηκολόγηση και παράδοση χωρίς όρους. Το ζήτημα της γενικής αμνηστίας ήταν ζήτημα κλειδί για τη συμφωνία της Βάρκιζας. Έπειτα απ’ αυτό, η αντιπροσωπεία του ΕΑΜ υποχώρησε και στα άλλα βασικά ζητήματα, όπως το ζήτημα το στρατιωτικό, της εκκαθάρισης του κρατικού μηχανισμού, της σύνθεσης της Κυβέρνησης κτλ. κτλ.

Όπως φαίνεται από το κείμενο της συμφωνίας της Βάρκιζας, ενώ αυτή μιλάει αόριστα για το «σεβασμό της πολιτικής συνειδήσεως των πολιτών» και την «ελευθέραν εκδήλωσιν των πολιτικών φρονημάτων των πολιτών», ότι «θα αποκαταστήση πλήρως τας συνδικαλιστικάς ελευθερίας» και ότι «ουδείς… θα διωχθή μόνον δια τα πολιτικά του φρονήματα» κτλ., στρεφόταν αποκλειστικά ενάντια στο ΕΑΜ και το ΚΚΕ και με τα 9 άρθρα της, που το ένα ήταν χειρότερο από το άλλο. Η συμφωνία της Βάρκιζας (με το πρωτόκολλο «το συνταχθέν υπό της Τεχνικής Επιτροπής») προέβλεπε ότι ο ΕΛΑΣ θα πρέπει να παραδόσει 41.5000 τουφέκια, 2015 πολυβόλα, 163 όλμους και 32 κανόνια κάθε διαμετρήματος. Με το άρθρο 3 πρόσφερε στους αγωνιστές του ΕΑΜ και τους μαχητές του ΕΛΑΣ μια αμνηστία κουτσουρεμένη και ατιμωτική. Η εξαίρεση από την αμνηστία των λεγόμενων «εγκλημάτων ποινικού δικαίου» θα έδινε τη δυνατότητα στην αντίδραση να καταδιώξει όλους, όσους πήραν μέρος στη μάχη του Δεκέμβρη 1944 και όλους τους αντιστασιακούς για «εγκλήματα ποινικού δικαίου», που διαπράχθηκαν στη διάρκεια της κατοχής! Η συμφωνία της Βάρκιζας απόκλειε το ΕΑΜ από την Κυβέρνηση και παρέπεμπε το δημοψήφισμα και τις βουλευτικές εκλογές στις ελληνικές καλένδες. Χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι και αξιωματικοί τέθηκαν σε διαθεσιμότητα και διώχτηκαν από τη δουλιά τους.

Γι’ αυτό δεν έπρεπε να υπογραφτεί η συμφωνία της Βάρκιζας, γιατί αποτελούσε συνθηκολόγηση και ουσιαστική παράδοση.

Για τη συμφωνία της Βάρκιζας ακούσαμε, η καθοδήγηση του Κόμματος, για πρώτη φορά από το ράδιο της Αθήνας και σε 2-3 μέρες μας την έφεραν γραφτή οι Σιάντος – Παρτσαλίδης. Σε κανένα από τα μέλη της ΚΕ, εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν άρεσε η συμφωνία της Βάρκιζας. Και όχι μόνο δεν άρεσε, μα και εκφράζονταν ανοιχτά ενάντια στη συμφωνία. Το δυστύχημα είναι ότι δεν απαιτήσαμε να συγκληθεί η Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος και εκεί να ζητήσουμε ανοιχτά την ακύρωση της συμφωνίας σαν απαράδεχτης συνθηκολόγησης! Ακόμα κι αυτοί που υπόγραψαν τη συμφωνία της Βάρκιζας, Σιάντος και Παρτσαλίδης, ήταν κατσουφιασμένοι και δεν τολμούσαν να σηκώσουν τα μάτια, για να μας κοιτάξουν! Τελικά ο Γιάννης Ιωαννίδης, μέσα σε μια ατμόσφαιρα που έμοιαζε περισσότερο με κηδεία, συμβούλεψε τα μέλη της ΚΕ που βρισκόταν στα Τρίκαλα, να δεχτούμε τη συμφωνία, παρά τους σκληρούς όρους και να προσπαθήσουμε με την πάλη μας να τη... βελτιώσουμε. Έτσι κι έγινε…

Αργότερα, όταν γυρίσαμε στην Αθήνα, μάθαμε αρκετές λεπτομέρειες για τη συμφωνία της Βάρκιζας. Μια από τις περίεργες αυτές λεπτομέρειες είναι και τούτη: Ο πρεσβευτής της Αγγλίας στην Αθήνα, Λήπερ, έπαιρνε συνέχεια στο τηλέφωνο τον Ιωάννη Σοφιανόπουλου, αρχηγό της κυβερνητικής αντιπροσωπείας στις διαπραγματεύσεις της Βάρκιζας, και εξέφραζε τους φόβους του, μήπως οι κομμουνιστές δεν υπογράψουν τη συμφωνία… Ο Σοφιανόπουλος καθησύχαζε το Λήπερ και του έλεγε κατηγορηματικά, ότι οι Σιάντος – Παρτσαλίδης θα υπογράψουν οπωσδήποτε τη συμφωνία!!! Από πού ήταν τόσο βέβαιος ο Σοφιανόπουλος; Αυτό το είπε ο Σοφιανόπουλος για πρώτη φορά στο Γιάννη Ιωαννίδη, αμέσως μετά τη Βάρκιζα, και δεύτερη φορά το επανέλαβε σε μένα, όταν πηγαίναμε μαζί στη Θεσσαλονίκη για το δημοψήφισμα τον Αύγουστο του 1946.

Από την άλλη μεριά ο Λήπερ αναφέρει στο βιβλίο του «Όταν ο Έλληνας συναντάει Έλληνα», σχετικά με την υπογραφή της συμφωνίας της Βάρκιζας.

«… Ο Σιάντος, με στολή και λαστιχένιες μπότες, βημάτιζε πλατιά στο δωμάτιο, δηλώνοντας πως δε σκόπευε να υπογράψει την ίδια εκείνη τη νύχτα, γιατί ήταν φοβερά κουρασμένος και το μυαλό του δεν ήταν αρκετά καθαρό. Κάναμε πολλές απόπειρες για να τον πείσουμε να υπογράψει, αλλά για την ώρα, πεισμάτωνε κι αρνιόταν.

Ο Μακ Μίλλαν κι εγώ καθόμαστε εκεί, πίνοντας νερό και μασουλώντας σάντουιτς, περιμένοντας σα δυο αστυνομικοί να υπογράψει ο άνθρωπός μας το χαρτί του. Τέλος, στις 4 το πρωί, ο Σιάντος μας γνωστοποίησε πως, μ’ όλο που του ήταν αδύνατο να υπογράψει τη Συμφωνία στο σύνολό της, ήταν έτοιμος να υπογράψει μια σύντομη προσωρινή Συμφωνία» (σελ 148 του βιβλίου).

Να κάτω από ποιες συνθήκες υπογράφτηκε η συμφωνία της Βάρκιζας. Οι Μακ Μίλλαν και Λήπερ «σα δυο αστυνομικοί», μόνο που δεν κρατούσαν πιστόλι, περίμεναν, πότε ο Σιάντος θα υπογράψει τη συμφωνία. Και ο ηγέτης του Κόμματος δεν άντεξε, δεν αντιστάθηκε και υπόγραψε τη συμφωνία της Βάρκιζας. Τη συμφωνία της Βάρκιζας, που άνοιξε για τον ελληνικό λαό μια από τις πιο μαύρες και σκοτεινές περιόδους της ιστορίας του.

Σήμερα γάμος γίνεται

Ο σπαρίλας γεώργιος του πριν και του εξωκοινοβουλίου
παντρεύεται τη σοφία (...) με την ελπίδα ότι θα τον συνοδεύει (η σοφία ως έννοια, όχι μόνο η γυναίκα) στις πολιτικές του επιλογές και τα επαγγελματικά του.

Πού; Πότε;
Σήμερον στις επτά, σε κάποιον ιερό ναό (γιατί στο τέλος λυγίσαμε) κάπου κοντά στη βάρκιζα (για να δοθεί συμβολική έμφαση στο ότι λυγίσαμε).

Η κε του μπλοκ παρίσταται και χαιρετίζει μαζί με άλλους επιφανείς μπλόγκερς και παράγοντες του κινήματος.
Μα πάνω απ' όλα καταγράφει ό,τι βλέπει κι άμα τη επιστροφή της θα δώσει στο λαό καυτό κι αποκλειστικό ρεπορτάζ από το κοσμικό γεγονός της χρονιάς.

Αναμείνατε στις οθόνες σας και σπεύσατε για πουρνάρια...

Το πνεύμα των χριστουγέννων

-Τις επόμενες μέρες θα σε επισκεφτούν κατά σειρά τρία πνεύματα. Θα δουν τις αντιδράσεις σου κι αναλόγως θα κρίνουν αν έχουν θέση απολιθώματα σαν κι εσένα στον αιώνα μας.
-Πρώτον, δεν υπάρχουν πνεύματα. Αυτό που λες είναι ιδεαλιστικό, δεν πατά στην οικονομία. Και δεύτερον, τα χριστούγεννα μου τη δίνουν. Το πνεύμα τους είναι το χρήμα κι η υποκρισία και με επισκέπτονται κάθε μέρα. Εκτός κι αν έρθουν με μανδύα κοσύγκιν να μην τα γνωρίσω.
-Πουλάμε πνεύμα στο πνεύμα; Τέλος πάντων, εγώ μια φορά σε προειδοποίησα…

Κι έφυγε απ’ το παράθυρο χωρίς αντίο.
Ξάπλωσα κουρασμένος να συνέρθω. Η ματιά καρφώνει τον άρη στον απέναντι τοίχο. Καιρό είχαμε να βγάλουμε ωραία αφίσα.
-Ραντεβού στα γουναράδικα σύντροφε.
Είδα νοερά τη μορφή του να ζωντανεύει, όρθια, αγέρωχη, έτοιμη για εκδίκηση.
-Εκεί θα πάμε, μου απαντά.
-Ναι, βέβαια, εκεί θα π… πώς είπατε;
-Είμαι το πνεύμα των χριστουγέννων του παρελθόντος. Ακολούθα με.
Μια φορά δεν το κάναμε και… Όχι άλλη βάρκιζα. Ακολούθησα.

Δεκέμβρης 44. Πρώτη στάση στην κηδεία των θυμάτων που έγινε παλλαϊκό συλλαλητήριο.
Όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα. Σήμερα ο λαός διαλέγει τις αλυσίδες, αρκεί να είναι επίχρυσες.
Έτσι κάνει και στο άλλο δίλημμα. Ή με το κεφάλαιο ή με τους εργάτες. Συνήθως διαλέγει τις αυταπάτες.
Ευμενής ουδετερότητα που έλεγε κι ο λένιν. Αλλά για το κεφάλαιο.
Καμιά ουδετερότητα δεν είναι ευμενής για την υπόθεσή μας.
Ποιος να μείνει ουδέτερος δηλ; Η μη μονοπωλιακή αστική τάξη;

Δεύτερη στάση, σκοτάδι, σε ένα λαγούμι.
-Τι είναι αυτό το τούνελ; Πού είμαστε;
-Πλατεία τσώρτσιλ, πρώην συντάγματος. Κάτω απ’ το μεγάλη βρετανία.
-Κι αυτός ποιος είναι;
-Ο νίκος γαλανός. Θα γιόρταζε τα 100 χρόνια απ’ το σύνταγμα του όθωνα με πυροτεχνήματα. Έτοιμος να φωνάξει γελώντας 'μέρι κρίστμας' και να πατήσει το κουμπί. Αλλά τελευταία στιγμή έφαγε άκυρο από πάνω.
Μη φοβάσαι τη φωτιά. Αλλιώς θα τη βρεις μπροστά σου γιγαντωμένη.

-Ο μάργκαρετ γράφει πως όταν άρχισε ο δεκέμβρης δεν προλαβαίνατε να γυρίσετε, ακόμα κι αν σας καλούσαν.
-Δεν έχει να κάνει. Τι πήγαμε στην ήπειρο για πουρνάρια; Πολιτικό ήταν το θέμα, όχι τεχνικό.

Η τρίτη ήταν κυριολεκτικά στάση. Στάση λεωφορείων.
-Τι κάνουμε εδώ;
-Περιμένουμε το επόμενο.
Το βλέπουμε από μακριά. Το 171, αγ. δημήτριος – βάρκιζα.
-Αποκλείεται, δε μπαίνω. Ούτε συζήτηση.
-Καλά, σε δοκίμαζα. Θα πάρουμε το από πίσω.
Κοιτάω να δω, δεν έχει αριθμό. Κοιτάω παραδίπλα. ΓΙΑΛΤΑ.
Τι εννοεί ο ποιητής;
-Ξέρεις πως γίναν με μια βδομάδα διαφορά; Η γιάλτα πρώτη. Τυχαίο λες να ‘ταν;

-Δεν ξέρω, αλλάζω κατηγορία. Νισάφι, πάμε σε άλλη εποχή.
-Εντάξει. Πάμε στο 89. Τον αγριοκοιτάω. Κι εσύ τέκνον βρούτε;
-Όχι τις γνωστές καραμέλες. Μόνο κάτι να διαβάσεις. Επετειακό και χριστουγεννιάτικο.
Χριστούγεννα του 89… Τι έγινε τότε;
Μου δίνει έναν κιτρινισμένο ρίζο της εποχής. Ανοίγω και διαβάζω.

Το πγ της κε του κκε χαιρετίζει την ηρωική εξέγερση του ρουμάνικου λαού που, πληρώνοντας βαρύτατο φόρο αίματος, ανέτρεψε το δεσποτικό, τυραννικό καθεστώς τσαουσέσκου. Ένα καθεστώς που ματοκύλισε τη ρουμανία και ποδοπάτησε βάναυσα το σοσιαλισμό και τις μεγάλες ανθρωπιστικές και δημοκρατικές αξίες του.

Στις νέες συνθήκες που διαμορφώθηκαν κι εξελίσσονται στη ρουμανία, το κκε υποστηρίζει τις προσπάθειες για την εξομάλυνση της κατάστασης ώστε ο ρουμάνικος λαός να μη θρηνήσει νέα θύματα.

Το πγ της κε του κκε εύχεται μετά την ανατροπή του τσαουσέσκου, η ρουμανία να προχωρήσει γρήγορα μπροστά και με σταθερότητα και να μπορέσει να ξεπεράσει τα μεγάλα προβλήματά της, στο δρόμο της σοσιαλιστικής ανάπτυξης που θα έχει στο κέντρο της τον άνθρωπο και το σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων και των ελευθεριών του ρουμάνικου λαού.

Σε αυτή την κατεύθυνση θα εκφράσουν την πιο ενεργή αλληλεγγύη τους στο ρουμανικό λαό οι έλληνες κομμουνιστές.

27.12.89 ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ

-Ναι, κοίτα να δεις… εε, είναι που είχε χρυσές τουαλέτες… κι ήταν κι η εκκλησία… γκουχ… τον υποστήριζαν κι από το εσ…
Μπα, άστο δε σώζεται. Κοίτα να μείνει μεταξύ μας.
-Έγινε. Εσύ ετοιμάσου για επίσκεψη. Θα ‘ρθει να σε δει το πνεύμα της εξέγερσης των χριστουγέννων.
-Μα δεν ήταν εξέγερση.
-Το ξέρω, αλλά πώς να το λέμε; Πνεύμα της κατάστασης με εξεγερσιακά χαρακτηριστικά που εκτονώθηκε; Πετάς ένα χαϊδευτικό και καθαρίζεις. Κι οι φυρομακεδόνες έτσι προκύψαν.

[...] Η κουσουρεάλ εκδήλωση έφτανε στο τέλος. Οι μάζες αποχωρούσαν. Ο σπαρίλας ανέλαβε τις συστάσεις.
Κι αυτός είναι ο μήτσος από το φυσικό. Φανατικός αναγνώστης.
-Ναι, ξέρω, είχαμε γνωριστεί, αλλά δε μου τα ‘χε πει όλα. Πάμε άλλη μία από την αρχή. Μπρεζνιεφικό απολίθωμα.
-Χαίρω πολύ. Πνεύμα της εξέγερσης των χριστουγέννων.
(Άντε πάλι. Αφού δεν ήταν…)
Ξέρω τι έκανες πέρσι τα χριστούγεννα.
-Για στάσου, τι τα λες σε μένα; Πες τα στους δικούς σου που τους έχεις και μαζεμένους κι έγιναν πέρσι ουρά στο αυθόρμητο.
-Οι δικοί μου έχουν μπλέξει με τους σεκίτες στην ανταρσύα. Τι άλλο να πάθουν; Θα πάω σε αυτούς σε άλλη φάση.

-Κοίτα, δεν ξέρω γιατί ήρθες να με δεις. Το κόμμα ήταν στους δρόμους πέρσι το δεκέμβρη. Απ’ τα μπάχαλα έμεινε μακριά, όχι απ’ τον κόσμο.
Τα μεγάφωνα άρχισαν να παίζουν τα παιδιά του πειραιά.
Άφησε ένα γέλιο, σατανικό σαν της μελίνας και μου είπε:
-Ποτέ την Κυριακή…

-Μην κρίνεις το κόμμα από μια συγκυρία. Πρέπει να βλέπεις τη συνέχεια κι ο δεκέμβρης δεν είχε καμία.
-Μα ο χρόνος δεν είναι αφαίρεση. Είναι ένα σύνολο από συγκυρίες. Καθεμιά πρέπει να τη δένεις με την προοπτική. Και του δεκέμβρη δεν ήταν καμιά τυχαία.
Το αφήσαμε εκεί και κλείσαμε συνάντηση με σύνδεσμο το σπαρίλα (ακόμα περιμένουμε). Πριν φύγω μου φώναξε.
-Έσο έτοιμος. Το βράδυ θα σε επισκεφτεί το πνεύμα των χριστουγέννων της κοινωνίας του μέλλοντος.

Κλείστηκα σπίτι να μη δω κανέναν. Πιάνω τα βελάκια να ηρεμήσω τα νεύρα μου. Στο κέντρο αντί για στόχο, φωτό του ιούδα με το σημάδι στο μέτωπο. Τον παίρνει ξώφαλτσα στο μάτι.
-Ωωχ!
-Τι, ωχ; Ποιος μίλησε;
-Εγώ, μου λέει ο γκόρμπι.
Είμαι το πνεύμα των χριστουγέννων της κοινωνίας του μέλλοντος.
-Ε, αυτό πια… τι τραγική ειρωνεία είναι αυτή;
-Έτσι είναι. Η ζωή είναι μια φαρσοκωμωδία που επαναλαμβάνεται, πότε έτσι, πότε αλλιώς. Κάτσε να σου διαβάσω μια ιστορία.

Τα παλιά τα χρόνια υπήρχε μια χώρα μυθική, η χώρα των σοβιέτ, όπου ζούσε ο λαός των εβραιομπολσεβίκων. Ο αρχηγός τους ο λένιν τους οδήγησε στη γη της κομμουνιστικής επαγγελίας, όπου έχτισαν μια μαρξιστική αυτοκρατορία (του κακού) που είχε δεκαπέντε σοβιετικές δημοκρατίες (δώδεκα φυλές του ιακώβ και τσόντα οι τρεις βαλτικές).

Ο κόκκινος άγγελος γεννήθηκε μάρτη του 31 στο χωριουδάκι πριβόλνογιε που σημαίνει ελεύθερο. Τον βρήκαν τρεις μάγοι ακολουθώντας ένα περίεργο σημάδι στο μέτωπο του ουρανού που ανήγγειλε τον ερχομό του και του χάρισαν τρία δώρα: γκλάσνοστ, περεστρόικα και νόμο της αξίας, που σύμφωνα με τις γραφές θα τον έκαναν παντοδύναμο.

Εκείνο τον καιρό κυβερνούσε την χώρα ο αιμοσταγής τύραννος ιωσήφ ηρώδης. Μόλις έμαθε τα καθέκαστα, άφρισε από θυμό και διέταξε κολεκτιβοποίηση και λιμό στην ουκρανία και την περιοχή του καυκάσου.

Η παιδική θνησιμότητα έφτασε στα ύψη. Σε μερικά χωριά έχασαν τη ζωή τους όλα τα παιδιά κάτω των δύο χρόνων, εξαιτίας της κακής διατροφής και των επιδρομών των κυβερνητικών δυνάμεων (στοιχεία από τη βιογραφία του γκόρμπι με τον τίτλο ο κόκκινος άγγελος, φράση που ανήκει στον αντιφρονούντα επιστήμονα ζαχάροφ).

Αλλά ο μικρός γκόρμπι σώθηκε ως εκ θαύματος. Και την έβγαλε καθαρή και στον πόλεμο με τους ναζί (εδώ τη γλίτωσε ο χρουτσώφ στο στάλινγκραντ). Που όταν κατέλαβαν τον καύκασο βγάλαν εφημερίδα με πρωτοσέλιδο Ο χριστός αναστήθηκε. Για την ακρίβεια ξαναγεννήθηκε. Κι ήδη στα δώδεκα ήταν διχασμένη προσωπικότητα κλείνοντας μέσα της κι έναν ιούδα.

Τέλειωσε το λύκειο στα δεκαεννιά στο γειτονικό σταυριούπολ, όπου διοικούσε ο σουσλόφ.
Η σταυρούπολη ιδρύθηκε το 1777, απ’ τον εκλεκτό της αικατερίνης, γκριγκόρι ποτέμκιν που διοργάνωσε την περιοδεία της τσαρίνας στα μόλις κατακτημένα εδάφη του νότου και για να την ευχαριστήσει, έστησε στο διάβα της βιτρίνες χωριών, τεράστια πανό με ζωγραφιές που πίσω τους δεν υπήρχε τίποτε. Έτσι έμεινε στην ιστορία ο αλληγορικός όρος χωριά ποτέμκιν.
Αλά ποτέμκιν ήταν κι ο σοσιαλισμός του γκόρμπι. Μέχρι που υπέκυψε στις αυθεντικές βιτρίνες της δύσης.

Ο στάλιν ονόμασε την πόλη βοροσίλοφσκ, αλλά οι γερμανοί της δώσαν το παλιό της όνομα που έμεινε και μετά την ανακατάληψη. Πόλη του σταυρού. Εκεί που θα ανέβαινε κι η σοβιετία με την προδοσία του γκόρμπι.

Σαράντα χρόνια μετά, οι σοβιετικοί έψαχναν έναν σωτήρα να τους βγάλει απ’ το τέλμα της μπρεζνιεφικής στασιμότητας. Ο κόκκινος άγγελος είχε το σημάδι του εκλεκτού. Ο κόσμος τον δέχτηκε σαν μεσσία. Αλλά ο γκόρμπι φιλούσε υπέροχα. Κι όταν τον κατάλαβαν ήταν πλέον αργά. Τίμιος χωρίς καθαρό κούτελο, πού ακούστηκε;
Και ζήσαμε εμείς κακά κι οι αστοί καλύτερα.

-Μα εσύ είσαι το τρίτο πνεύμα. Γιατί μου αναλύεις το παρελθόν;
-Η σοβιετία είναι ρετρό νότα από τη μουσική του μέλλοντος. Παρά τα φάλτσα και τις αδυναμίες. Η επιστροφή στο μέλλον είναι νομοτέλεια. Ξέρεις ποιο είναι το ηθικό δίδαγμα;
-Να δίνουμε περισσότερο βάρος στην υποδιαίρεση ένα;
-Όχι. Το μέλλον είναι μετασχηματισμένο παρελθόν. Τα απολιθώματα έχουν θέση σε αυτό, αρκεί να μαθαίνουν απ’ τα λάθη τους.
-Μα έχουμε κάνει σκληρή αυτοκριτική για αυτά.
-Αυτοκριτική δεν είναι να παραδέχεσαι τα λάθη σου. Σημαίνει να τα εξηγείς. Αλλιώς είσαι καταδικασμένος να τα επαναλάβεις. Αυτή είναι η χειρότερη τιμωρία. Και δεν χρειάζονται γκόρμπι και πνεύματα να την επιβάλουν.

Υστερόγραφο

Κλείνουμε την χρονιά με χυδαίο αντικομμουνισμό και κωσταγιάννη.
Αν πήγαιναν τα τανκς στον περισσό, λέει, η αλέκα θα ‘χε κλειστεί μέσα και θα καλούσε το λαό να βγάλει συμπεράσματα για τις επόμενες εκλογές.
Το θέμα είναι τι θα έκανε ο κωσταγιάννης μπροστά στο δίλημμα κουκουέ ή τανκς. Το κόβω να διάλεγε καραμανλή.

Ο τελευταίος σταθμός του καπιταλισμού

ή αλλιώς εντυπώσεις από το DVD του Ριζοσπάστη

για τα 90 χρονα του ΚΚΕ

.

Όχι κάτι πολιτικό, ή συνολική κριτική, αλλά σκόρπιες σκέψεις που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της θέασης.

.

Ο τίτλος του κειμένου είναι παρμένος από μια παλιά μετάφραση της κλασικής μελέτης του Λένιν για τον ιμπεριαλισμό (ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού). Αλλά επειδή τότε το προτσές της εκλαΐκευσης ήταν εξελιγμένο, μας έδωσε αυτή την πολύ όμορφη φράση -και είναι πραγματικά κρίμα που εγκαταλείφθηκε στις επόμενες μεταφράσεις η πρόταση αυτού του μεταφραστή.

Η απορία βέβαια είναι πότε θα ξεκινήσουμε επιτέλους για τον τελικό μας προορισμό; Μήπως αργήσαμε και έφυγε το τρένο χωρίς εμάς;

.

Η μουσική υπόκρουση ήταν ένας αρμονικός συνδυασμός κουλτούρας και ριζοσπαστισμού.

Ακούσαμε μπόλικο μότσαρτ που θύμιζε κάτι παλιές συνδέσεις της ερτ με γιουροβίζιον (με αυτά τα ακούσματα μεγάλωσαν ο κορδάτος, ο μπεναρόγιας κι ο χαϊτάς) ενώ σε κάποιο σημείο έπαιξε και πολύ λίγο από κάρμινα μπουράνα για να πιάσουμε το ευρύ κοινό των συναγωνιστών του παλιού πασόκ.

Όταν όμως το θέμα πήγαινε στη νεολαία ακούσαμε το we will rock you και αν δεν κάνω λάθος το child of time από Deep Purple που είναι και χρώμα της μόδας για τους εναλλακτικούς.

Αλήθεια όμως, το we don´t need no education από το another brick to the wall πιστεύουμε ότι εκφράζει το κόμμα, ή την ψυχοσύνθεση του μέσου κνίτη;

.

Το σημείο όπου μέχρι κι εγώ συγκινήθηκα ήταν το δίχως άλλο οι εικόνες από την παράδοση του οπλισμού του ΕΛΑΣ στα πλαίσια της Βάρκιζας.

Να βλέπεις αντάρτες σκληραγωγημένους με την κλασική γενειάδα να κλαίνε σα μικρά παιδιά. Σα να αποχωρίζονταν την οικογένειά τους, κάποιον δικό τους. Ή σα να έκλαιγαν το μέλλον τους, το οποίο διέβλεπαν πολύ καλύτερα από την τότε ηγεσία.

Όσες φορές και να τις δεις αυτές τις σκηνές, σε παίρνουν τα ζουμιά. Όσες φορές και να το πιάσεις το θέμα με τη βάρκιζα, σταματάει ο νους. Δε βρίσκεις απάντηση στο γιατί. Ή αυτή που βρίσκεις δε θες να την πιστέψεις.

Και δε μπορεί παρά να έρθουν στο νου τα λόγια του ένγκελς που λέει ότι το πρώτο πράγμα που φροντίζει μετά από μια επανάσταση η άρχουσα τάξη είναι να αφοπλίσει τις μάζες. Αν είχα πιο καθαρό μυαλό θα θυμόμουν και πού, για να κάνω την παραπομπή.

.

Κι έρχεται στο καπάκι ο αφηγητής και λέει ότι βασικό δίδαγμα από όλα αυτά ήταν ότι σε τέτοιες συνθήκες πρέπει να τσακίσουμε την αστική τάξη και το κράτος της.

Σοβαρά; Γιατί δεν το ξέραμε αυτό από πριν; Έπρεπε να χαθεί ολόκληρη επανάσταση για να το μάθουμε;

Από την ήττα του οκτώβρη μάθαμε τον αναντικατάστατο ρόλο της πρωτοπορίας του ΚΚ, από τη βάρκιζα ότι πρέπει να τσακίσουμε το αστικό κράτος... Άμα τα βάλεις στη ζυγαριά δε συμφέρει. Κάθε μάθημα πανάκριβο μας βγαίνει.

Άσε που αυτά τα ξέραμε και από πριν, δεν ήταν καινούρια διδάγματα.

.

Τέλος μια εικόνα από την περίοδο της χούντας στο εξωτερικό. Πορεία αλληλεγγύης για τους έλληνες κρατούμενους. Μπροστά από την κάμερα περνάει ένας και δείχνει στην κάμερα το χαρτάκι που κρατάει:

FREE TONY ABATIELOS...

.

Εντάξει το ΤΟΝΥ μου φάνηκε λίγο φαιδρό, αλλά δεν θα κολλήσω εκεί σαν σχολαστικός.

Αυτό που μου ήρθε συνειρμικά είναι τα δικά μας τα εγχώρια, τα "λευτεριά στον... τάδε". λευτεριά στους 7, λευτεριά στους 3.

Και οι πιο πολλοί σύντροφοι γανιάζουν και τα ειρωνεύονται.

Κάπου φταίνε κι οι άλλοι που το ευτελίζουν.

Αλλά όταν όλα αυτά γυρίσουν μπούμερανγκ και σε μας, να δούμε ποιος θα γελάει και ποιος θα έχει όρεξη για αστειάκια. Ή πώς θα μας φαίνεται να κάνουν χαβαλέ οι άλλοι...

.

Κατά τα άλλα, άμα θέλουμε μπορούμε να βγάλουμε καλές δουλειές.

Αποδεδειγμένο αυτό.

.

Yγ: το θυμήθηκα εκ των υστέρων. Ώστε έτσι είναι η φωνή του λένιν; Νόμιζα ότι από την εποχή του έχουν σωθεί μόνο εικόνες που μπορουν να παιχτούν σε γρήγορη κίνηση κι έτσι δεν υπήρχε νόημα να υπάρχει φωνή (ή δεν είχε εφευρεθεί τέλος πάντων ο ομιλών κινηματογράφος). Εκτός κι αν πρόκειται για πλέι μπακ κόλπο της εποχής...

Από την άλλη και πώς να ήταν δηλ; Ίσως με την ίδια λογική κάποιοι να περίμεναν τη φωνή του στάλιν κοφτή και άγρια, να σου κόβει τα γόνατα, ή να σε πείθει να φας αν είσαι ακόμα σε μικρή ηλικία.

Αλλά από τον σύντροφο με το μουστάκι αυτό που ξεχωρίζει (αφού ξεπεράσεις το αρχικό σοκ) είναι η κάπως τραχιά κι έντονη γεωργιανή προφορά του που απ' ό,τι λένε τα κουτσομπολιά γινόταν αντικείμενο σχολιασμού από τους ρώσους ελεγκάντ νομενκλατουρίστ της εποχής.