Κάποιο άγαλμα που με είδε

…με θυμήθηκε και τον πόνο μου ν’ ακούσει δεν αρνήθηκε

Πόσα θα μπορούσαν να πουν άραγε αυτά τα αγάλματα, αν είχαν φωνή να μιλήσουν. Και πόσα έχουν ακούσει από τον πόνο αυτών των λαών τα τελευταία είκοσι χρόνια, που δεν ξηλώθηκαν απλά κάποιες κατακτήσεις, δεν έπεσε απλώς ραγδαία το βιοτικό τους επίπεδο αλλά έχει πέσει κατακόρυφα ο μέσος όρος στο προσδόκιμο ζωής. Συνεπώς μιλάμε για συνθήκες γενοκτονίας μετά τις δραματικές κοσμογονικές –ή μάλλον κοσμοκτόνες για να ακριβολογούμε- ανατροπές του 91’. Και τι θα γίνουμε τώρα χωρίς ξανθό γένος, να το προσμένει ο λιακόπουλος και να το ξορκίζει η οακκε;

Βλέποντας τότε τα σοβιετικά αγάλματα να αποκαθηλώνονται, γκρεμίζονταν παράλληλα οι βεβαιότητές μας κι ένας (νέος) κόσμος μέσα μας. Και μέναμε εμείς σαν αγάλματα, να παρακολουθούμε αμήχανοι τις εξελίξεις και τις σιδερένιες νομοτέλειες που «κατέρρεαν». Σαν τη σκηνή από το goodbye lenin με τη μητέρα του πρωταγωνιστή, που πέτρωσε βλέποντας το άγαλμα του λένιν να πετάει πάνω από το κεφάλι της και να φεύγει, σα να την αποχαιρετά.

Υπάρχει κι η ποδοσφαιρική φράση «έμεινε άγαλμα» για τους τερματοφύλακες που ακινητοποιούνται και το τρώνε στο παραθυράκι, από το οποίο μπήκαν και κυριάρχησαν μες στο κόμμα ανοιχτά αντεπαναστατικά στοιχεία. Κι έκτοτε ο κυρίαρχος λαός είναι πάνω στο ρολόι να μετράει πόσα τρώει, ζαλισμένος από τα απανωτά χτυπήματα, χωρίς να μπορεί προς το παρόν να αντιδράσει. Και μένει να εκκρεμεί το ερώτημα γιατί δεν έκανε κάτι να πιάσει την μπάλα, να υπερασπιστεί την εστία του και τη σοβιετική εξουσία. Αν δηλ είχε πάθει αγκύλωση από την χρόνια απραξία, αν αιφνιδιάστηκε από το τείχος (του βερολίνου) που άνοιξε κι άφησε να περάσει το σουτ του αντιπάλου –και μετά μας πήρε η μπάλα και χάσαμε το τόπι- ή αν απλώς δεν περίμενε το αυτογκόλ και τα εξ οικείων βέλη με τους «δικούς μας» ηγέτες να κηρύσσουν την αντεπανάσταση.

Σηκώνει στον ουρανό του Κιέβου το βραβείο παλάμης που κέρδισε
(το 'ανοιχτής' υπονοείται)

Βλέποντας τώρα το άγαλμα του βλαδίμηρου στην ουκρανία, μπορεί αρχικά να νιώσει την ίδια σαστιμάρα που είχαμε βλέποντας κάποτε στην τιεν αν μεν έναν κόσμο να διαδηλώνει κρατώντας μικρά αγαλματάκια (νάτο πάλι το άγαλμα) της ελευθερίας και να ζηλεύει το απατηλό αμερικάνικο όνειρο. Πέρα από αυτό όμως είναι απορίας άξιο, όπως επισήμαναν κι άλλοι, πώς κατάφερε να γλιτώσει από την αντισοβιετική λαίλαπα κι έμεινε τόσα χρόνια ‘ζωντανό’ στη θέση του, μια ιδιότυπη σοσιαλιστική νησίδα μες σε ένα καπιταλιστικό αρχιπέλαγος, περικυκλωμένη στην πλατεία από διάφορες καπιταλιστικές φίρμες και μονοπωλιακές επιχειρήσεις για κοντράστ. Κι εύλογα αναρωτιέται κανείς τι θα γινόταν αν το αγανακτισμένο πλήθος κατευθυνόταν πχ σε κάποιο πολυκατάστημα για να τα σπάσει κι αν τότε οι αρχές θα ήταν το ίδιο… απροετοίμαστες ή ανεκτικές απέναντί του και θα άφηναν τον ‘όχλο’ να βανδαλίσει.

Γιατί το άγαλμα το λένιν δεν είναι φυσικά ούτε θα μπορούσε να είναι κάποιο είδος σοσιαλιστικής νησίδας, ήταν όμως μια νησίδα ιστορικής μνήμης που δεν μπόρεσαν να ξεριζώσουν όσοι επιχειρούν να ξαναγράψουν την ιστορία. Κατάλοιπο μιας άλλης εποχής που θέλουν να τη σβήσουν οριστικά από τη συλλογική μνήμη των λαών. Οι κρατούντες γνωρίζουν πολύ καλά τη δύναμή της, γι’ αυτό δεν τους είναι ανεκτά τα κομμουνιστικά σύμβολα, είτε ανήκουν στο ‘φιλοευρωπαϊκό’ μπλοκ είτε στο αντίπαλο ‘φιλορωσικό’.

Εδώ πρέπει να προσέξουμε κάτι σημαντικό για να μην περιορίσουμε το ζήτημα ως εκεί που φτάνει η χυδαία αστική αντίληψη κι η κυρίαρχη οπτική που βλέπει σχηματικά δύο στρατόπεδα: φιλορώσοι vs φιλοευρωπαϊστών. Το κατευθυνόμενο πλήθος δεν έβλεπε στο άγαλμα του λένιν μόνο ως σύμβολο της ρωσικής κυριαρχίας στην χώρα του. Στράφηκε με ταξικό μίσος (δανεικό από τους πάτρωνες που το κατεύθυναν) κυρίως ενάντια στον κομμουνιστή λένιν που προειδοποιούσε προφητικά πως το σύνθημα των ενωμένων πολιτειών της ευρώπης θα είναι είτε αντιδραστικό είτε απραγματοποίητο –και κατά μία έννοια, ισχύουν τελικά και τα δύο σκέλη, σε μια ευρωπαϊκή ένωση που διέπεται από αξεπέραστες ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, αλλά τηρεί ενιαία αντεργατική στάση ενάντια στα δικαιώματα και τις τελευταίες εναπομείνασες κατακτήσεις των λαών.

Το πρόβλημά τους λοιπόν δεν ήταν η εθνική ανεξαρτησία της ουκρανίας από τη ρωσική μπότα και η εναντίωσή τους σε κάποια ολοκλήρωση αλλά το είδος της ολοκλήρωσης, από καθαρά ταξική σκοπιά. Γι’ αυτό βάφτιζαν τη σοσιαλιστική ολοκλήρωση, σοβιετικό ολοκληρωτισμό, ενώ στην περίπτωση της εε βλέπουν το όραμα και την ελπίδα, ακριβώς τη στιγμή που η πραγματικότητα της κρίσης ξεσκίζει χωρίς έλεος τις αυταπάτες και τα ιδεολογήματα για την ευημερούσα ενωμένη ευρώπη.

Αποτυπώματα αυτής της σχηματικής αντίληψης, μπορεί να δει κανείς ενίοτε και στον πολιτικό λόγο κάποιων κκ της πάλαι ποτέ σοβιετικής ένωσης, που παγιδεύονται στο δίπολο και τις αντιθέσεις του αστικού κόσμου. Έτσι βέβαια το άγαλμα του λένιν μπορεί να είχε μείνει στη θέση του, αλλά αυτό θα ήταν και το μόνο που θα θύμιζε κάτι από σοσιαλισμό, κρατώντας τον εκεί πετρωμένο, με το λένιν σε ρόλο μαρμαρωμένου βασιλιά, σαν ένα ακίνδυνο ομοίωμα, σύμβολο χωρίς περιεχόμενο.

Σύντομα εξάλλου μπορεί να τεθεί αντίστοιχο ζήτημα και στη ρωσία με το μαυσωλείο του λένιν στην κόκκινη πλατεία που στέκει σαν ιστορικό αγκάθι στη νέα τάξη πραγμάτων στην πάλαι ποτέ χώρα των σοβιέτ. Την ίδια στιγμή βέβαια η κυβέρνηση πούτιν δεν έχει κανένα πρόβλημα να στήσει αγάλματα για να τιμήσει και να εναγκαλιστεί πολιτικούς σαν το κοσύγκιν, το σοβιετικό υπουργό του μπρέζνιεφ, που έδωσε το όνομά του στις αντίστοιχες οικονομικές μεταρρυθμίσεις, που έστρωσαν το δρόμο στην αγορά και την καπιταλιστική παλινόρθωση –όπως μπορείτε να θυμηθείτε και εδώ, σε μια παλιότερη ανάρτηση. Αποδεικνύουν έτσι από την ανάποδη το αλάνθαστο ταξικό τους κριτήριο.

Γιατί, όπως θα ‘λεγε κι η συναγωνίστρια μαντώ

Ταξικά, τα πάντα είναι ταξικά

Και για όλα αναδρομικά

Θα έρθει η ώρα να πληρώσουνε…

Μα τον μαρμαρωμένο βασιλιά!

Vio-nova αγάπη μου

Μετά τα εισαγωγικά για τις καταλήψεις χώρων περνάμε στο καθαυτό κομμάτι των εκδηλώσεων για τις βιοτεχνολογίες.

Το πρώτο συμπέρασμα είναι ότι σε τελική ανάλυση η αναρχική διάλεκτος είναι πολύ πιο ξύλινη από τη δική μας.
Μπορεί να μην έχει τόσα τσιτάτα και παραπομπές, αλλά πρέπει να μοιάζει ψαγμένη, να εντυπωσιάζει. Κι επειδή με την ουσία δεν έχει πολλές πιθανότητες να το πετύχει, την πληρώνουν τα ελληνικά.
Ένα σωρό νεολογισμοί, κακόηχες, βαρύγδουπες φράσεις που είναι αμφίβολο αν υπάρχουν καν ως λέξεις στα ελληνικά.

Αλλά το πιο δημοφιλές φετίχ είναι οι λέξεις που αρχίζουν με το πρόθεμα αυτό. Κι η αυτοσυγκέντρωση ακόμα θεωρείται αυταξία.
Μια κοπέλα διέκοψε σε κάποια φάση τη συζήτηση ζητώντας απ' όσους έπαιρναν το λόγο αυτοκυριαρχία.
Το οποίο σε απλά ελληνικά είναι αυτό που εννοούμε εμείς με το δικό μας σύντροφοι να το μαζεύουμε (γιατί ξεχείλωσε).

Ο αυτισμός καταλήγει εν γένει κυρίαρχη ιδεολογία.
Σε μια άλλη συζήτηση ένα παιδί κατέθεσε έναν προβληματισμό για τη φράση να πάρουμε την υγεία στα χέρια μας.
Μήπως έτσι το εξατομικεύουμε και χάνουμε την ουσία που προϋποθέτει βαθύτερες, συνολικές αλλαγές;
Ο εισηγητής έσπευσε να τον καθησυχάσει ότι με τη φράση αυτή δεν εννοούμε εξατομίκευση αλλά αυτοδιαχείριση.
Κι όλοι μας (αυτο)ικανοποιηθήκαμε και συνεχίσαμε με το ίδιο πλευρό.
Γιατί το βασικό δεν είναι η ουσία. Το βασικό είναι πώς θα την ονομάσουμε για να τα 'χουμε καλά με τις ιδεοληψίες μας και τα φετίχ μας.

Στους έμπειρους αναγνώστες δε θα διέφυγε ασφαλώς ο όρος εισηγητής, που παραπέμπει σε εξουσιαστικές πρακτικές που αναπαράγουν την ιεραρχία και τις καταπιεστικές δομές.
Ε, ναι λοιπόν. Ακόμα κι αυτός ο χώρος διαβρώνεται.
Κανείς δεν έχει αναπτύξει αρκετά ισχυρά αντισώματα για να αποκρούσει τον μπολεσεβικισμό-σταλινισμό.

Ο περίεργος αυτός δυισμός θυμίζει περίπτωση σχιζοφρένειας.
Πολύ συχνά ο λόγος αυτού του χώρου ακροβατεί ανάμεσα σε κλασικές αναρχικές θεωρίες και σε πιο ταξικές, μαρξιστικές προσεγγίσεις.
Σύμμειξη (ή κατά το κοινώς λεγόμενο μπαστάρδεμα) που σε φοιτητικό επίπεδο έδωσε ως καρπό ένα κομμάτι των εαακ σε μορφή κενταύρου (μισοί κόκκινοι και μισοί μαύροι), γνωστοί κι ως άλφα του κεντάυρου (το άλφα σε κύκλο).

Για πολλούς αναγνώστες η παραπάνω διατύπωση αποτελεί casus belli.
Αλλά δεν το λέω για κακό. Κι εγώ ακόμα νιώθω πολλά μέσα του χώρου να είναι πιο κοντά στην κουλτούρα μου, αλλά να μου είναι τελείως ξένα ως περιεχόμενο.
Απλά όσοι τη βρίσκουν με αμεσοδημοκρατικά φετίχ είναι πιο επιρρεπείς κι από πλευράς περιεχομένου.

Σε ιδεολογικό επίπεδο το πάντρεμα αυτό θυμίζει πολύ αλτουσέρ.
Είναι εκπληκτικό πώς συγκλίνουν ο αφηρημένος ανθρωπισμός των αναρχικών με τον αλτουσεριανό αντι-ουμανισμό.

Στην εισήγηση για την υγεία, μια κριτική στον επιστημονισμό έχασε στην πορεία τον -ισμό της κι έγινε κριτική προς την επιστήμη, ενώ το νοσοκομείο έγινε εξουσιαστικός θεσμός που αναπαράγει την ιεραρχία και την εξουσία του ειδικού.
Στην προηγούμενη εισήγηση το φύλο του ανθρώπου ορίστηκε ως κοινωνική κατασκευή κι όλη η κουβέντα αναλώθηκε στους τρανς και το τζένρε (ό,τι κι αν είναι αυτό).
Το πρόβλημα δεν είναι το θέμα της συζήτησης. Το πρόβλημα είναι το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε.

Η κριτική τους έπιανε κι ενδιαφέρουσες πτυχές.
Την πλήρη άγνοια που κρύβεται πίσω από πομπώδεις ιατρικές διαγνώσεις (το παπαγαλάκι του κρεμλίνου μου ανέφερε ως παράδειγμα την ιδιοπαθή ασθένεια).
Τους ασθενείς που ακολουθούν προσωπική θεραπεία και τη δυνατότητα αυτοθεραπείας (ίσως θυμίζει κάτι αυτό στους ομιλίτες).
Την κριτική στο καρτεσιανό σύστημα που βλέπει τον άνθρωπο ως μηχανή αποτελούμενη από όργανα/εξαρτήματα.
Την ιατρικοποίηση κοινωνικών φαινομένων και την αλόγιστη χρήση φαρμάκων.
Την επέκταση της αγοράς των φαρμακοβιομηχανιών σε υγιή άτομα χωρίς ουσιαστικά προβλήματα και την ανάπτυξη του τομέα της ιατρικής που αφορά τη διατήρηση της εργατικής δύναμης για την απρόσκοπτη εκμετάλλευσή της (πχ βιταμίνες που ντοπάρουν τον εργάτη για να αντέξει).

Αλλά το πρόβλημα ήταν το τελικό συμπέρασμα. Τεχνοφοβία και συνολική κριτική στην επιστήμη που κατέληγε στην απόρριψη.
Ενδεικτική ήταν η αναφορά στις μαίες και στις μάγισσες.
Όχι ως ξεχασμένη γνώση που λειτουργεί συμπληρωματικά στην ήδη υπάρχουσα. Αλλά ως παράδειγμα διάχυσης της γνώσης στην κοινωνία, χωρίς τη διαμεσολάβηση της εξουσίας των ειδικών.
Για αυτό ακριβώς, μόνο τυχαίο δεν ήταν το κυνήγι μαγισσών από την εκάστοτε εξουσία.

Η επιστημονική γνώση εντάσσεται στη γνωστή λογική του παραλόγου των αναρχικών για την αταξική κοινωνία.
Ο άνθρωπος μπορεί να φτάσει στη γνώση, ή στον κομμουνισμό βουλησιαρχικά, οποτεδήποτε το θελήσει, αρκεί να το συνειδητοποιήσει.
Στο παρελθόν υπήρξαν τέτοια παραδείγματα κοινωνιών (κομμούνες και κοινόβια, μαίες και μάγισσες) που αποδεικνύουν ότι είναι εφικτό. Αυτό είναι το πρότυπο που καλούμαστε να ακολουθήσουμε.

Χρειάστηκε να πάρει το λόγο ένας αναρχικός (που να αγιάσει το στόμα του) για να πει τα αυτονόητα.
-Οι γιατροί έχουν μέσο όρο πέντε λεπτά για να εξετάσουν τον ασθενή. Δεν είναι δική τους ευθύνη που δεν αναπτύσσουν διάλογο μαζί του. Είναι πρωτίστως θέμα έλλειψης προσωπικού.
-Οι μάγισσες δεν διέχεαν στην κοινωνία τη γνώση. Μαζί με τα ματζούνια σου δίναν να πεις και μυστικά ξόρκια, γιατί αλλιώς δε θα έπιανε.
-Η καχυποψία απέναντι στα φάρμακα δεν είναι πάντα καλός σύμβουλος. Χάσαμε(νε) συντρόφους μέσα απ' τα χέρια μας (δηλ τους) έτσι.

Ο εισηγητής αναγκάστηκε να τα διπλώσει κι είπε ότι αυτό που αμφισβητούσαν δεν ήταν την ανάγκη ύπαρξης ειδικών, αλλά την εξουσία τους. Δηλ οι αναρχικοί δέχονται την ανάγκη να έχουμε ειδικούς!
Πριν αρχίσω να ξεχνάω κι αυτά που ήξερα, έκανα στα γρήγορα έναν συνειρμό με τη σοβιετία για να συνέλθω.

Κι η σοβιετία ασθενής δεν ήταν; Της εντατικής μάλιστα. Κι άντεξε εκεί για εβδομήντα και πλέον χρόνια.

Χρειαζόταν ειδικούς η σοβιετική κοινωνία ή μπορούσε να κάνει αυτοθεραπεία; Κι αν η ύπαρξή τους ήταν προφανώς απαραίτητη, χρειαζόμασταν και την εξουσία τους;

Είναι εφικτό να έχουμε αμεσοδημοκρατικά ιατρικά συμβούλια; Και να ψηφίζουμε σε γενικές συνελεύσεις για τις εγχειρίσεις κοσύγκιν του 65; Μήπως όλα αυτά είναι καθαρή ουτοπία;

Ναι, αλλά αν ούτε ο ίδιος ο ασθενής δεν ξέρει τι του κάνουν στο χειρουργείο και δεν παίρνει μόνος του τις αποφάσεις, τότε τι κάνουμε σύντροφοι;
Κλαίμε πάνω απ' το πτώμα και τα φορτώνουμε όλα στον αλήτη τον γκορμπατσόφ. Που πάτησε τον όρκο του μαρξ-ιπποκράτη και πήρε φακελάκι από τη δύση.

Είναι σωστό όμως να ιατρικοποιούμε την ιστορία;
Στην τελική για κάποιους οι ειδικοί ποτέ δεν είναι απαραίτητοι. Κι η σοβιετία ήταν απλώς ένας κατά φαντασίαν ασθενής.

Το οποίο μου θυμίζει συνειρμικά το κατά φαντασίαν κνίτης.
Το δεύτερο πετυχημένο παρατσούκλι που μου βγάζουν σε μία εβδομάδα. Το πρώτο ήταν το σπασμένο τηλέφωνο.
Έτσι θα με έλεγαν μάλλον αν ήμουν ινδιάνος.

Εντάξει, αμφότερα έχουν κάποια βάση, αλλά θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι κατά βάθος δεν ισχύει κανένα από τα δύο.
Που να διαλυθεί η σοβιετία αν λέω ψέματα...

Μια εκδήλωση με τον μηνακάκη

Τώρα κανονικά θα έπρεπε να βρω κανά ψευδώνυμο για τον άνθρωπο να μην τον εκθέσω αλλά δεν είχα τον χρόνο. Κι αυτός δεν με ήξερε να με αποφύγει όπως κάνουν οι υπόλοιποι που φυλάγονται.

Αρχικά σκέφτηκα να παρουσιάσω όσα είπε σε μορφή ρεπορτάζ αναφέροντάς τον ως κύκλοι της χαριλάου τρικούπη, όπου είναι τώρα τα γραφεία τους. Αλλά μετά θα μου λέγαν ότι τους λέω πασόκους κι άντε να ξεμπλέξεις.

Δυστυχώς δε μπόρεσε να έρθει κι ο πελεκούδας και να καεί το πελεκούδι. Δεν τα έχουν όλοι τόσο εύκολα τα ταξίδια όσο οι δημοσιογράφοι. Απ' ό,τι το κόβω το σινάφι μου κάνει κουμάντο μέσα στο ναρ. Αν το ήξερα πιο πριν θα σκεφτόμουν καλύτερα το μέλλον μου.

Αυτά που είπε ο μηνακάκης κινήθηκαν σε άλλο μήκος κύματος από όσα ακούσαμε στην αθήνα στο διήμερο του ομίλου.
Ο λόγος του ήταν πιο πολιτικός παρά θεωρητικός, προσαρμοσμένος στο φοιτητικό του ακροατήριο. Με επιχειρήματα για τους μισθούς που ποτέ δεν αυξάνονται με τους ρυθμούς του αεπ των αναπτυσσόμενων χωρών και για την ανάγκη να προβάλουμε άλλες αξίες κι όχι απλώς μικρο-αιτήματα για την έξοδο από την κρίση όπως οι ρεφορμιστές.

Είχε και ρεπορταζιακά στοιχεία που συνήθως τα βαριέμαι.
Για την εξαγορά της κράισλερ που είναι στις τρεις χρυσές εταιρείες της αμερικής πλάι στις επτά μεγάλες και στις πέντε αδερφές.
Έμαθα επίσης ότι το κκ ηπα ήταν κατ' ουσίαν υπέρ της μεταρρύθμισης του νιου ντιλ του ρούζβελτ.
Μετά τον τζόνι ριντ το χάος στις ηπα.

Πάμε τώρα στο ψητό για την κρίση.
Η οποία σύμφωνα με τον μαρξ έχει δύο όψεις: τις εκρηκτικές αντιθέσεις του συστήματος, αλλά και τη βίαια επίλυσή τους.
Αυτό το συνέδεσα με μια άλλη φράση του ένγκελς που μας είχε πει στην αθήνα (ο μηνακάκης, όχι ο μαρξ). Μετά από κάθε κρίση το κεφάλαιο βγαίνει πιο διεθνοποιημένο από ό,τι πριν.

Το ζουμί όμως το είπαμε πριν την εκδήλωση που του έκανα αλλεπάλληλες ερωτήσεις εν είδει συνέντευξης.
Οι βασικές θεωρίες για την καπιταλιστική κρίση είναι τρεις.
Της ρόζας λούξεμπουργκ για την υποκατανάλωση, η δεύτερη για την υπερσυσσώρευση κεφαλαίου και η τρίτη για την πτωτική τάση του μέσου ποσοστού κέρδους.
Επειδή αυτά τα είχα ξανακούσει σχεδόν καρμπόν από τον μαυρουδέα σε μια εκδήλωση το νοέμβρη, σκέφτηκα μήπως έχουν την ίδια πηγή και τα παίρνουν από εκεί. Από κανά βιβλίο που μιλάει για κρίσεις και χρησιμεύει για (άλλες) κρίσεις...

Ο μηνακάκης λέει ότι στην ουσία έχουμε συνδυασμό και των τριών θεωριών.
Ο γνωστός θεωρητικός με επτά γράμματα (που ο μπιτσάκης τον αποκαλεί και σκληρό διαλεκτικό) το βρίσκει αυτό εξαιρετικά ενδιαφέρον, αν και προσωπικά δε συμμερίζομαι τον ενθουσιασμό του.
Το κόμμα βλέπει την κρίση βασικά ως προϊόν της υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου και δέχεται έντονη κριτική από κάποιους χώρους για αυτό.

Είναι μάλλον αυτονόητο ότι οι τρεις θεωρίες συνδέονται.
Η υπερσυσσώρευση φέρνει υπερπαραγωγή προϊόντων που δε μπορούν να απορροφηθούν από την αγορά. Οι εργαζόμενοι υποκαταναλώνουν γιατί ο μισθός τους φτάνει μόνο για τα βασικά κι αυτό όχι πάντα.
Με αύξηση των μισθών θα αυξανόταν κι η κατανάλωση. Αλλά η πτωτική τάση του μέσου ποσοστού κέρδους κάνει τους καπιταλιστές να ξεζουμίζουν την εργατική δύναμη και να μειώνουν συνεχώς την αξία της.

Αυτό ουδόλως αναιρεί τον κομβικό ρόλο της υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου. Ακόμα κι αν δεν αρκεί από μόνη της για να εξηγήσουμε την πετρελαϊκή κρίση του 73, όπως λέει ο μηνακάκης.

Σε τελική ανάλυση οι κρίσεις του καπιταλισμού είναι προϊόν της βασικής του αντίφασης ανάμεσα στον κοινωνικό χαρακτήρα της παραγωγής και την ατομική ιδιοποίηση των κερδών που αποφέρει.
Ή όπως έλεγε ένας παλιός γραμματέας του κόμματος στους εργάτες, η κρίση είναι ένα παλούκι που οι αστοί έχουν στον κώλο τους και θέλουν να το βάλουν στο δικό μας.

Το επίδικο της κριτικής είναι αν αυτό το παλούκι είναι τυπικά κυκλικό ή κάτι καινούριο.
Εγώ καταρχήν συμφωνώ ότι όλες οι καπιταλιστικές κρίσεις είναι βασικά κυκλικές ανεξάρτητα από το βάθος και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της καθεμιάς.
Η απάντηση του μηνακάκη, την οποία χωρίς να ασπάζομαι θεωρώ έντιμη, είναι ότι οι κρίσεις σαν τη σημερινή δε μπορούν να θεωρηθούν τυπικά κυκλικές γιατί επιφέρουν βαθιές συνολικές αλλαγές στο μοντέλο ανάπτυξης του καπιταλισμού (πχ ο κεϋνσιανισμός ως απόρροια της κρίσης του 29).
Στην ερώτηση ποιο είναι το καινούριο μοντέλο που φέρνει η σημερινή κρίση μου απάντησε εξίσου έντιμα δεν ξέρω κι αυτό το εκτίμησα ακόμα περισσότερο. Πολύ περισσότερο από τις απαντήσεις του μετά στην εκδήλωση που δεν ήταν πολύ πειστικές.

Αυτό που αντιθέτως δε θεωρώ πολιτικά έντιμο είναι ότι πολλοί σύντροφοί του στο ναρ θεωρούν την παρούσα κρίση απόδειξη της θεωρίας τους περί ολοκληρωτικού και την παρουσιάζουν περίπου σαν τελική (σε αντιδιαστολή με το κυκλική).
Αλλά στον ολοκληρωτικό θα επανέλθουμε στο τέλος.

Πάμε τώρα και στην κριτική γιατί χωρίς αυτή δε γίνεται.
Πρώτο σημείο διαφωνίας σχετικά με την κρίση του 73.
Ο μηνακάκης συνέδεσε -και καλά έκανε- τις βασικές καπιταλιστικές κρίσεις με περιόδους επαναστάσεων κι αγωνιστικής ανάτασης. Η κρίση του 1848 κι οι αστικές επαναστάσεις στην ευρώπη, το 1873 κι η παρισινή κομμούνα, ο πρώτος παγκόσμιος κι η οκτωβριανή κοκ.

Αλλά την κρίση του 1973 τη συνέδεσε περιέργως με το μάη του 68 και τη ριζοσπαστικοποίηση της εργατικής και φοιτητικής αμερικής. Κουβέντα για την κατάρρευση της αποικιοκρατίας.
Στο ναρ, ο αντι-ιμπεριαλισμός και τα παράγωγά του πρέπει να είναι στο index με τις απαγορευμένες φράσεις.

Δεύτερη σοβαρή διαφωνία η ερμηνεία της στροφής στο νεο-φιλελευθερισμό μετά το μπρέτον γουντς.
Ο μηνακάκης την αποδίδει εν πολλοίς στην πάλη των ιδεών, την επικράτηση του χάγιεκ, του φρίντμαν και της θεωρητικής τους σέχτας.
Σα να λέμε δηλ ότι η νεοφιλελεύθερη στροφή ήταν καρπός ιδεολογικής διαπάλης κι όχι αντικειμενική επιλογή του συστήματος για να ξεπεράσει τις αντιφάσεις του στη μετακεϋνσιανή περίοδο.

Ο μηνακάκης λέει επίσης ότι το μοντέλο ανάπτυξης που επέλεξε ο καπιταλισμός μετά το 73 απέτυχε και τον οδήγησε στη σημερινή κρίση. Ιδίως μετά τις ανατροπές του 91 (που ο μηνακάκης τις λέει κάπως αλλιώς, αλλά δεν θα κολλήσουμε εκεί τώρα) η ανάπτυξή του έγινε εκτατική. Για να μπορέσει το σύστημα να συνεχίσει με τέτοιους ρυθμούς στράφηκε στον χρηματοπιστωτικό τομέα που ήταν αναπόφευκτο να σκάσει σα φούσκα.

Όλα αυτά είναι πολύ ενδιαφέροντα.
Αλλά να βλέπει κανείς ως λάθος του καπιταλισμού το νεοφιλελευθερισμό (ούτε καν ως ιστορικά σωστό κι αναγκαίο για το κεφάλαιο) και την κρίση ως αποτυχία του κι όχι ως εγγενές στοιχείο του προτσές ανάπτυξής του, είναι τουλάχιστον προβληματικό.
Φαντάζομαι αν τα κουβεντιάζαμε θα έλεγε πως εννοεί κάτι άλλο. Αλλά με όσα είπε αυτό το συμπέρασμα βγαίνει.

Σε αυτό το σημείο σ/φε αναγνώστη θα περάσουμε στο δεύτερο κομμάτι του κειμένου, οπότε αν σου έχει φανεί ήδη μεγάλο, μπορείς να σταματήσεις εδώ και να το διαβάσεις σε συνέχειες.
Στο δεύτερο μέρος θα ασχοληθούμε με το πολιτικό παρασκήνιο και τα παραλειπόμενα της εκδήλωσης.

-Σε κάποια φάση ο μηνακάκης είπε για ένα κείμενο των νιου γιορκ τάιμς που αναδημοσιεύτηκε στον ελληνικό τύπο: δεν ξέρω πόσοι διαβάζετε ελευθεροτυπία...
Γύρω μου άρχισαν να κουνιούνται κεφάλια που απαντούσαν ναι. Είχα την αίσθηση πως ήμουν ο μόνος που δεν...

-Λίγο πιο πριν είχε πει για τον τσαουσέσκου και την τιεν αν μεν. Αν και δεν ήταν πολύ σαφές ποιο μέρος έπαιρνε κατέληξε τελικά ότι σήμερα, είκοσι χρόνια μετά, είναι ευκαιρία για ιδεολογική ρεβάνς.
Κι η ψυχή μου πήγε στη θέση της.

Στο ενδιάμεσο είχα προλάβει να σκεφτώ συνειρμικά την αντίδραση που είχαμε τότε.
Για την εκτέλεση του τσαουσέσκου το πγ είχε βγάλει ανακοίνωση που ανήκει στο πάνθεον του καλτ, χαιρετίζοντας τον αγώνα του ρουμάνικου λαού και την πτώση της στυγνής δικτατορίας.
Ανάμεσά μας το τείχος του αίσχους κι οι γούνες της τσαουσέσκου.

Για την τιεν αν μεν, ο κώστας κάππος, σε μία από τις τελευταίες ενέργειές του πριν φύγει από το κόμμα έκανε δηλώσεις βασικά σε πνεύμα υπεράσπισης και κέρδισε την αγάπη του αστικού τύπου που τον στόλισε κανονικά και ζητούσε από τον φλωράκη να τον μαζέψει. Πλησίαζε και για αυτό η ώρα.

-Πριν την εκδήλωση ο μηνακάκης μιλούσε δίπλα μας με την κόρη του (έτσι, για να σκάσει από ζήλεια ο γιούρι κακάριν).
Η κόρη του είναι δευτέρα γυμνασίου και στο μάθημα της τεχνολογίας της έβαλαν πρόβλημα τι πρέπει να κάνει ως υπεύθυνη μιας εταιρείας για να αυξήσει τα κέρδη της.
Όπου αν είσαι κακός άνθρωπος λες ότι πρέπει να μειώσεις το κόστος εργασίας και το προσωπικό. Αλλιώς κάνεις τον καλό πασόκο, ξεπατικώνεις τον κοτζιά (τα καινούρια του) και λες για επένδυση στις τεχνολογίες.

Ο μηνακάκης αξιοποίησε το περιστατικό και το ανέφερε μετά στην εκδήλωση.
Άκου ερώτηση που βάζουν στα παιδιά. Τι πρέπει να κάνει μια εταιρεία για να αυξήσει τα κέρδη της. Τι να απαντήσουν αυτά δηλ;
-Μεταρρυθμίσεις κοσύγκιν! ήθελα να φωνάξω. Αλλά κρατήθηκα και το είπα στο παπαγαλάκι δίπλα μου.

-Μετά είπε και για τη πράσινη ανάπτυξη του ομπάμα και τα λεφτά που δίνει στην παιδεία.
-Ποια πρέπει να είναι η δική μας απάντηση σε αυτό;
-Η κόκκινη ανάπτυξη, σκέφτηκα να πω, αλλά θα μου άρχιζαν πάλι την καραμέλα για λαϊκή εξουσία με εθνική ανάπτυξη κι αυτολογοκρίθηκα.

-Κάπου εκεί του ήρθε να κολλήσει τη φράση εν πλήρει συγχύσει (ως εδώ όλα εντάξει).
Κι απνευστί στο καπάκι συμπληρώνει: όπως λέει κι ο αγγελόπουλος.
Δεν ξέρω γιατί είναι τόσο περίφημη αυτή η φράση για να του ανήκει η πατρότητα, αλλά έχει παραγίνει το κακό με την αγγελοπουλιάδα και την εξύμνησή του επειδή στηρίζει το ναρ.
Το τελευταίο πριν του είχε πάλι δισέλιδο αφιέρωμα.
Ας τον βάλουν υποψήφιο ευρωβουλευτή να ησυχάσουμε.

-Στην εκδήλωση υπήρχε και μια σεκ νότα, που είναι περίπου ταυτόσημο με το εύθυμη.
Αν κι ο συναγωνιστής δε φταίει σε τίποτα, μου έδωσε και μια καλτ αφίσα τους με το κομμένο κεφάλι του στάλιν, για μια εκδήλωσή τους για τα 20 χρόνια από το 89, οπότε του είμαι ευγνώμων.

Είχε όμως μαζί του εργατική αλληλεγγύη που εξηγούσε γιατί έχασε ο ταλάτ τις εκλογές των τουρκοκύπριων κι έλεγε ότι η κεντροαριστερά πρόδωσε τις προσδοκίες με τις οποίες την είχαν εκλέξει οι εργαζόμενοι και τα συνδικάτα.
Είχα αρχίσει να ανησυχώ μήπως αλλάζουν στα αλήθεια οι σεκίτες και δεν το 'χω πάρει χαμπάρι, αλλά όχι τελικά. Άλλοι είναι αυτοί που αλλάζουν.

Σε άλλη σελίδα η εφημερίδα έγραφε για την οικονομική εξόρμηση του σεκ και το στόχο των 100 χιλιάδων ευρώ που μπαίνει συνολικά.
-Φαντάσου αν το σεκ μαζεύει τόσα, πόσα εκατομμύρια θα βγάζει στις εξορμήσεις το κόμμα, είπε δίπλα μου το παπαγαλάκι του κρεμλίνου.
Δεν το παρεξηγώ. Ήρθε μαζί μας στην πρωτομαγιά με μισή καρδιά (η άλλη μισή στην καμάρα τουφεκίζεται) και του βγήκαν εξαρτημένα αντανακλαστικά. Θα του περάσει.

Πήραμε κι ένα φυλλάδιο για τον μαρξισμό 2009 που μετά από χρόνια είναι ξανά επίκαιρος (ποιος να το πίστευε).
Καλτ εκδηλώσεις με ακόμα πιο καλτ τίτλους.
Ομπάμα, το τέλος του αμερικάνικου αιώνα; (και τι θα κάνουμε τώρα χωρίς τον μπους; ήταν κι αυτός μια κάποια λύσις).
-Η παράδοση του σοσιαλισμού από τα κάτω (ξέχασαν το αριστερά)
-Η σφαγή της τιεν αν μεν (κάππος που σας χρειάζεται)
-Τι κατέρρευσε το 89; (το τείχος του βερολίνου. Τι κερδίζω;)
-Αριστερισμός: ο λένιν κι η παιδική ασθένεια (αυτό πρέπει να είναι εσω-αντάρτικο χιούμορ).
-40 χρόνια από το Stonewall (για τα 30χρονα του αφγανιστάν όμως ούτε κουβέντα. Ούτε καν για τα 60χρονα της DDR).
-Παντελής πουλιόπουλος ή νίκος ζαχαριάδης; (στην τύχη, απαντάω το δεύτερο).

Αλλά τα καλύτερα είναι στο εισαγωγικό σημείωμα που ξεκινάει με τη φράση ο καπιταλισμός δε δουλεύει δίνοντας εξ αρχής το σοβαρό στίγμα του σουαρέ.
Εκεί μαθαίνουμε ότι θα συμμετέχουν ο ευτύχης μπιτσάκης, ο χατζηστεφάνου, ο χάγιος κι ο παπακωνσταντίνου.
Η συμμαχία πηγαίνει πρίμα. Ή μήπως όχι;

Στην πρι γκέιμ συνέντευξη ο μηνακάκης παραδέχτηκε ότι η ανταρσία έχει αντιφάσεις (η τελευταία πρωτομαγιά τις ανέδειξε ανάγλυφα). Ότι αν δεν εξελιχθεί σε κάτι ανώτερο περιμένουν οι συμπληγάδες της αυτοδιάλυσης από τη μια και της συμμαχίας-σούπας από την άλλη. Κι ότι αν δεν είχαν πάει αραν κι αρας με το σεκ δεν θα υπήρχε λόγος ούτε συζήτηση να γίνει.
Επιτέλους κάποιος παραδέχεται τα αυτονόητα. Εκεί που διαφωνήσαμε είναι στο αν υπάρχει κίνδυνος καπελώματος της ανταρσύας από το σεκ.

Είπαμε λίγα πράγματα και για τη σοβιετία.
Για ναρίτης καλά πράγματα είπε. Για τους ειδικούς, τη διεύθυνση της παραγωγής, το βέλος της μετάβασης κ.ά.
Σε άλλη κουβέντα μπορεί κι εγώ τα ίδια να έλεγα, είναι και δικοί μου προβληματισμοί. Αλλά όχι για να βγάλω ότι στη σοβιετία δεν υπήρχε ο υπαρκτός.

Ο μηνακάκης είπε μεταξύ άλλων ότι ανεξάρτητα από το τι πιστεύουμε ότι ήταν η σοβιετική κοινωνία, είναι σκόπιμο από πολιτική άποψη να μην την πούμε σοσιαλιστική!
Σωστά, μη λερώσουμε τις ευγενικές μας ιδέες με αντιφάσεις και διαλεκτική. Δε λέω ότι αυτό είπε, αλλά αν το πάμε μέχρι τέλους το σκεπτικό σε αυτό καταλήγουμε.
Και σε αυτό έχει καταλήξει και το ναρ δηλ. Που στην ανάλυσή του για τη σοβιετία αρχίζει τα ανέκδοτα περί ανέκδοτου σχηματισμού.

Δεν αναλύσαμε όμως επαρκώς τα περί ολοκληρωτικού.
Πρόλαβα να τον ρωτήσω αν συμφωνεί πλήρως με τη θεωρία, ή τη δέχεται με επιφυλάξεις και μου απάντησε γελώντας:
-Είμαι φανατικός...
Ναι, αλλά το εννοούσε ή όχι; (Στην τύχη, μάλλον το δεύτερο).

Εν παρόδω, ο σκληρός διαλεκτικός με επτά γράμματα (που αν ήμουν στη θέση του θα υπέγραφα με ψευδώνυμο γεώργιος σκληρός) λέει για τον ολοκληρωτικό ότι είναι μια ανοησία που παίζει με δυο διαφορετικές έννοιες: του ολοκληρωτισμού και της ολοκλήρωσης.
Στις λατινογενείς γλώσσες οι έννοιες είναι σαφώς διαχωρισμένες (στα αγγλικά νομίζω totalitarian και integrated).
Αλλά στα ελληνικά έχουν την ίδια ρίζα κι οι εμπνευστές του ολοκληρωτικού παίζουν με τις λέξεις και με τη νοημοσύνη μας.

Απ' όσο ξέρω ο γνωστός θεωρητικός (με επτά γράμματα) μιλούσε χτες βράδυ σε αντίστοιχη εκδήλωση για την κρίση.
Φαντάζομαι θα είχε μεγαλύτερο ενδιαφέρον, αλλά άντε να βρεις ομιλίτη να στείλει ανταπόκριση.
Πιο εύκολο είναι να πάω εγώ στην κρήτη παρά να καθίσουν αυτοί να γράψουν.

Κάποιο άγαλμα που με είδε

Η γεωργία ανήκει στο είδος της μπανανίας χωρίς δείγμα μπανάνας, το οποίο κατά την τελευταία 20ετία της νέας τάξης πραγμάτων ευδοκιμεί πια και στην ευρώπη. Διατυπώνοντάς το επιστημονικά θα την χαρακτηρίζαμε προτεκτορατική δημοκρατία, το τελευταίο σκαλοπάτι πριν την προσάρτηση και την ανυπαρξία.
Όπως μαθαίνουμε από το σημερινό ριζοσπάστη, οι γεωργιανές αρχές ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να ξηλώσουν άγαλμα του πατερούλη των λαών και να μετατρέψουν το πατρικό του -που λειτουργεί ως μουσείο- σε μουσείο κατοχής της γεωργίας από τη ρωσία. Όλα αυτά με θέατρο των εξελίξεων την πόλη-γενέτειρα του στάλιν γκόρι, που μέχρι πρόσφατα νόμιζα ότι είναι το παλιό ηρωικό στάλινγκραντ (αλλά δεν).

Σε πρώτη ανάγνωση το συμπέρασμα είναι εύκολο κι αναμφισβήτητο. Καραμπινάτος αντικομμουνισμός-αντισοβιετισμός. Και ειδικά ενάντια στην σοσιαλιστική οικοδόμηση επί Στάλιν, όπως σπεύδει να σημειώσει ο ριζοσπάστης.
Σε κάθε περίπτωση αυτό που ξενίζει είναι ότι οι γεωργιανοί αποφάσισαν να αποκαθηλώσουν ένα πατριωτάκι τους. Ο οποίος όμως συνδέθηκε με τη θρυλική σαβιέτσκι σαγιούζ. Κι η τελευταία για τους γεωργιανούς είναι άρρηκτα συνδεμένη με τη μαμά ρωσία.
Αν λοιπόν ο αντικομμουνισμός δικαιολογεί την αποκαθήλωση, το αντιρωσικό μένος είναι το -απαραίτητο- κομμάτι που συμπληρώνει το παζλ. Κι έτσι περνάμε στη δεύτερη ανάγνωση που κολλάει και με τα γεγονότα και την υπάρχουσα συγκυρία.

Στην ανακοίνωση του ενιαίου κκ γεωργίας -που πιάνει και το μεγαλύτερο μέρος του ρεπορτάζ- διαβάζουμε μεταξύ άλλων ότι η σημερινή εξουσία ξεκίνησε την αιματηρή επίθεση στη Νότια Οσετία, ως αποτέλεσμα της οποίας ήταν ο θάνατος και η αναπηρία χιλιάδων ανθρώπων, οσέτιας, γεωργιανής, ρωσικής και άλλων εθνοτήτων. Η ρωσία του πούτιν απουσιάζει από το εδώλιο, έστω ως απλή αναφορά. Στη συνέχεια μάλιστα η ανακοίνωση κάνει λόγω για τρομοκράτηση της αντίθετης γνώμης και των πολιτικών αντιπάλων, ιδιαίτερα εκείνων που τάσσονται υπέρ της άμεσης αλλαγής του καθεστώτος, υπέρ της αποκατάστασης της λαϊκής εξουσίας, της φιλίας με τη Ρωσική Ομοσπονδία.
Πέρα από τις φιλοσοβιετικές σάλτσες η δεύτερη ανάγνωση που επισημάναμε και πριν είναι κάτι παραπάνω από φανερή. Το γεωργιανό κκ -όπως κι άλλα κκ στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες- λειτουργεί περίπου όπως το ρωσικό κόμμα στην ελλάδα του όθωνα και του κωλέττη!

Εκτός από το σημείο περί φιλίας με την -κατά τα άλλα ιμπεριαλιστική- ρωσική ομοσπονδία ξεχωρίζουν κι οι χαρακτηρισμοί προς το υπάρχον γεωργιανό καθεστώς.
Υπάρχουν κατεξοχήν πολιτικού χαρακτήρα όπως το νεοφασίστες σακαασβίλιοι (sic!), αλλά κι άλλοι όπως το ψυχικά ανισόρροπος πρόεδρος, το οποίο από επίπεδο κι από ουσία μου θύμισαν τις βαθιές πολιτικές αναλύσεις για τον ηλίθιο και παράφρονα πολεμοχαρή τζορτζ μπους.

Δεν είναι όμως το μόνο άγαλμα που θα μας απασχολήσει.
Γιατί στο ίδιο φύλλο στην ίδια σελίδα, δεσπόζει και η είδηση για την τοποθέτηση μνημείου στη ρωσική πρωτεύουσα στη μνήμη του Κοσύγκιν!!

Ο αλεξέι νικολάγεβιτς ήτο μέγα καμάρι της μπρεσνιεφικής γραφειοκρατίας διατελώντας και πρωθυπουργός της ΕΣΣΔ επί 16 συναπτά έτη.
Επί τη ευκαιρία όποιος γνωρίζει τι ρόλο μπορεί να βαρούσε ένας πρωθυπουργός στη σοβιετία, τον τρόπο εκλογής, τις αρμοδιότητες και τη σκοπιμότητα ύπαρξής του, παρακαλείται να συνεισφέρει καθ' οιονδήποτε τρόπο δύναται και νομίζει.

Φυσικά οι περισσότεροι γνωρίζουμε τον κοσύγκιν από την ομώνυμη οικονομική μεταρρύθμιση που πήρε το όνομά του (εν παρόδω, ακόμα ψάχνω τη -μάλλον ανύπαρκτη- σχέση ανάμεσα στον ηρωικό σταλινικό βιάτσεσλαβ μολότοφ και τις μολότοφ για τις οποίες πρόσφατα διάβασα τη χρήσιμη διευκρίνιση ότι είναι εμπρηστικοί κι όχι εκρηκτικοί μηχανισμοί -με άλλα λόγια δεν είναι βόμβες).

Η ουσία είναι λίγο-πολύ γνωστή.
Η μεταρρύθμιση αυτή εισήγαγε το κριτήριο του κέρδους κι έτσι αντί για εμβάθυνση και ενίσχυση του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού είχαμε γκρέμισμα και παλινόρθωση.
Πάμε όμως να σχολιάσουμε και μερικές καλτ λεπτομέρειες.
-Αρχικά από το ριζοσπάστη ο οποίος ξέθαψε από το τρομερό του αρχείο την φωτογραφία που βλέπετε στην κορυφή και τη συνοδεύει με τη θανατηφόρα λεζάντα:
Κοσίγκιν και Γκορμπατσόφ τσουγκρίζουν εις υγείαν... της αγοράς
Πεθαίνω...

Μαθαίνουμε ακόμα ότι στα αποκαλυπτήρια του μνημείου παραβρέθηκαν τρεις πρώην πρωθυπουργοί της καπιταλιστικής ρωσίας καθώς κι ο τελευταίος πρωθυπουργός της ΕΣΣΔ Ν. Ριζκόβ (που ας μου εξηγήσει κάποιος τι ρόλο μπορεί να βαρούσε στη σοβιετία κι από εμένα μετά ό,τι θέλει).
Άπαντες χαρακτήρισαν τον αλεξέι νικολάγεβιτς δάσκαλό τους!
Κι όπως λέει ο θυμόσοφος σαν φλωράκης λαός, με όποιον δάσκαλο καθίσεις...
Το ειδησεογραφικό πρακτορείο Vesti όμως έγραψε καλτ ιστορία αναφέροντάς τον ως τον σοβιετικό Ντενγκ Σιάο Πινγκ...

Την χαριστική βολή μας τη δίνει ο γκενάντι ζιουγκάνοφ πρόεδρος της κε του κουκουρούκου (τη θέση του γγ πότε την καταργήσαμε;) ο οποίος σε δηλώσεις του σημείωσε ότι την εποχή κοσύγκιν "άρχισε η ανάπτυξη των περιοχών που μας δίνουν το φυσικό αέριο. Αυτής της αγελάδας που μέχρι και σήμερα ταΐζει τη χώρα".
Πες τα γκενάντι χρυσόστομε!
Γιατί εμείς οι μπρεσνιεφικοί πρωθυπουργοί είχαμε να επιδείξουμε έργο μεγαλύτερο κι από αυτό του σημίτη. Για αυτό θα μας ψήφιζε ο λαός, άμα κάναμε εκλογές...
Κατόπιν αυτής της δήλωσης υπεράσπισης του σοσιαλισμού και του αλεξέι κοσίγκιν που γνωρίσαμε, ο γεγκόρ λιγκατσόφ κι εγώ μπορούμε να πεθάνουμε ήσυχοι και δικαιωμένοι.

Και τι να μας πει ο τιούλκιν του κεκρ με τα ήξεις-αφήξεις του στη δήλωσή του από κάτω. Τι να προλάβει να συμμαζέψει μέσα σε μια παράγραφο δηλαδή;
Εδώ εμείς έχουμε να επιδείξουμε κοτζάμ αγελάδα που ταΐζει όλη τη χώρα (κι ουχί την αστική της τάξη) με γάλα θρεπτικό και πλούσιο σε λιπαρά απ' το τσέρνομπιλ.
Αυτός τι αντίστοιχο έχει να επιδείξει;

Τα υπόλοιπα σε μορφή τηλεγραφήματος:
-Τελικά τα μ-λ είχαν δίκιο; Λέω μήπως...
-Πόσο μ-λ είμαστε κατά βάθος; Ειδικά στη βάση.
-Ο γκορμπατσόφ ήταν φίδι κολοβό κι ο χρουτσόφ οχιά διμούτσουνη και ιδεολογικός πατέρας του γκόρμπι. Αλλά ο κοσύγκιν μεταρρύθμισε το 65. Δηλ ένα χρόνο αφού εκθρόνισαν το νικήτα, πριν καλά-καλά προλάβει να κρυώσει η καρέκλα του και πάρει τη θέρμη των οπισθίων του λεονίντ ιλίτς.
Τότε ο μπρέζνιεφ γιατί έριξε τον χρουτσόφ;
Κι ο γκόρμπι γιατί τα έχωνε για τη μπρεσνιεφική στασιμότητα;
-Από πού κι ως πού στέκει η άποψη (των αναθεωρητών βασικά) ότι επί μπρέζνιεφ είχαμε σταλινική παλινόρθωση;
-Τις αποφάσεις του 20ού συνεδρίου τελικά τις έχουμε καταδικάσει επισήμως ή όχι; Τα γεγονότα της τασκένδης;

Κάτι μου λέει ότι ούτε αυτή την κυριακή θα βρούμε απαντήσεις στα ερωτήματά μας. Ίσως σε επόμενο επεισόδιο...

Υστερόγραφο αντί ηθικού διδάγματος: ο πούτιν παίζει γερά το χαρτί του ρώσικου πατριωτισμού. Αλλά είτε του αρέσει είτε όχι αυτό έχει μέσα και τις σοβιετικές φιγούρες. Ο στάλιν είναι ο βαλές που τα κόβει όλα. Και για τη ντάμα-μπάμπουσκα, πρώτο φαβορί οι μπουκ δίνουν την κρούπσκαγια.

Αυτός καλά το παίζει, το θέμα είναι να μη ξεγελιόμαστε και μπερδευτούμε οι απ' έξω. Αλλά όταν βλέπεις σοβιετικά αγάλματα και μνημεία να γκρεμίζονται σε πνίγει το συναίσθημα και θολώνεις. Κι όσο υλιστής και να είσαι και να μη δίνεις σημασία σε κάτι τέτοια, σε πιάνει το πατριωτικό και φωνάζεις ολόψυχα: κάτω τα χέρια από το μαυσωλείο ρε.