Κουλτούρα κι απολύσεις

Σύντομη εισαγωγή για τους μη γνωρίζοντες κι όσους διαβάζουν μόνο ρίζο.
Ο παλαιστίδης είναι βιβλιοϋπάλληλος που δουλεύει στον εκδοτικό της άγρας. Όταν διεκδίκησε τα εργασιακά του δικαιώματα (για τα οποία είχε δικαιωθεί κι από την επιθεώρηση εργασίας) η εργοδοσία προχώρησε σε εκδικητική απόλυση. Το σωματείο βιβλίου-χάρτου κινητοποιήθηκε άμεσα και πέτυχε πρόσφατα την επαναπρόσληψή του. Στο ενδιάμεσο κυκλοφόρησαν τρία κείμενα με υπογραφές διανοούμενων σχετικά με το θέμα, εκ των οποίων το ένα –των 49- έπαιρνε το μέρος του εκδότη πετσόπουλου, άλλο τασσόταν καθαρά στο πλευρό του παλαιστίδη κι ένα τρίτο –των 18- σε αυτό του χωροαστυφύλακα.

Το πρώτο κείμενο υπογράφουν κι άτομα που δηλώνουν αριστεροί ή τέλος πάντων με αριστερά ένσημα. Το δεύτερο κείμενο το υπογράφουν 26 αριστεροί πανεπιστημιακοί κι ένας λιοδάκης. Το τρίτο κείμενο το υπέγραψαν κι άτομα που δηλώνουν κομμουνιστές, όπως ο χρύσης, ο μπιτσάκης κι ο αρχηγός των πάντων σάββας. Ανάμεσα σε άλλα μας λένε ότι η άγρα δεν είναι μια οποιαδήποτε καπιταλιστική επιχείρηση(!). Αλλά; Διακρίνεται για την ποιότητα των εκδόσεών της και τα τριάντα χρόνια της ύπαρξής της δεν έχει προβεί σε απολύσεις (κάτι σαν πρότερος έντιμος βίος).
Γι’ αυτό ζητάν να γίνει διάλογος και να σταματήσει η θορυβώδης κι άδικη προσπάθεια απαξίωσης της άγρας.

Την περασμένη τετάρτη έγινε μια εκδήλωση του σωματείου με τίτλο ταξική πάλη και διανόηση, όπου και παραβρέθηκε ένα τσούρμο ομιλίτες να παρέμβει για ένα θέμα που θα το πιάσουμε στο επόμενο ποστ.

Πρώτα διαβάστηκε η εισήγηση του δεσποινιάδη, μεταφραστή κι εκδότη απ’ τη μαμά πατρίδα (θεσσαλονίκη) ο οποίος δε μπόρεσε να έρθει και μας την έστειλε γραπτά. Μεταξύ άλλων σημείωσε πολύ εύστοχα ότι στο κείμενο των 18 που διανοήθηκαν (η φράση να χρεωθεί στην κε του μπλοκ) ο εκδότης έχει όνομα και βαρύγδουπη ιδιότητα ενώ ο παλαιστίδης δεν αναφέρεται με το όνομά του, είναι απλώς ένας απολυμένος κι έτσι αναπαράγεται και γίνεται υποσυνείδητα αποδεκτό μέσα μας το απρόσωπο στους χώρους δουλειάς.
Ο ρόλος του διανοούμενου απέναντι στην αδικία θα έπρεπε να είναι αντίστοιχος με αυτόν του ζολά στην υπόθεση ντρέιφους. Σήμερα όμως επικρατεί η συνωμοσία της σιωπής κι όπως πάνε τα πράγματα δεν είναι πολύ μακριά ο καιρός που θα παρακαλάμε να μην παρεμβαίνουν καθόλου οι σύγχρονοι διανοούμενοι.

Στο τέλος μας ενημέρωσε και για μια καραμπινάτη περίπτωση λογοκρισίας από την εφημερίδα αυγή που του είχε ζητήσει στο παρελθόν συνεργασία για τα ενθέματα (κυριακάτικο ένθετο) αλλά δε βρήκε χώρο για να δημοσιεύσει ένα κείμενό του χιλίων λέξεων σχετικά με την υπόθεση. Βρήκε όμως αρκετό χώρο για να φιλοξενήσει και δεύτερη φορά τις ανακοινώσεις των σύνολο 67 (49+18) που διανοήθηκαν. Τα (μικρο)αστικά μέσα επέδειξαν (όχι οποιαδήποτε) καπιταλιστική αλληλεγγύη στον εργοδότη της άγρας και δεν επέτρεψαν να σπιλωθεί η φήμη του.
Ευτυχώς που υπάρχει και το διαδίκτυο.

Μετά διαβάστηκε η σύντομη εισήγηση του –επίσης απόντα- πανεπιστημιακού σαρηγιάννη που έπιασε το θέμα γενικά προσπαθώντας να ορίσει τη διανόηση, αλλά και την τέχνη –από τη σκοπιά του σοσιαλιστικού ρεαλισμού- με παραδείγματα όπως ο ρίτσος, ο βάρναλης, ο αυγέρης, ο μίκης θεοδωράκης… μέχρι το 60! (γέλια στο αμφιθέατρο).
Είπε επίσης ότι η πνευματική προσφορά πολλών διανοούμενων είναι κατά πολύ κατώτερη της συνδικαλιστικής (χωρίς να τις χωρίζει με σινικά τείχη). Με άλλα λόγια δεν αρκεί να είναι κανείς κόκκινος για να είναι κόκκινος διανοούμενος. Πρέπει να είναι και διανοούμενος.

Το πιο σημαντικό όμως ήταν αυτό που είπε για την ταξική συνείδηση. Σε αντίθεση με τον εργάτη που μπορεί λόγω αλλοτρίωσης κι άλλων παραγόντων να έχει φενακισμένη ή λανθάνουσα ταξική συνείδηση, η ταξική συνείδηση της διανόησης διαμορφώνεται απολύτως συνειδητά, χωρίς τα ελαφρυντικά που επικαλούμαστε για την εργατική τάξη.
Με το βαμβάκι…

Ακολούθησαν οι παρόντες. Πρώτα η εισήγηση του μηνακάκη που πέρα απ’ τις άλλες ιδιότητές του είναι εργαζόμενος στον χώρο του βιβλίου. Κι ο οποίος μας διάβασε την καλύτερη απαράδεκτη εισήγηση που έχει τύχει να ακούσω.
Κι αυτό γιατί μας είπε ενδιαφέροντα πράγματα. Για τους ευνοούμενους του μίδα του τζακ λόντον όπου οι ράγες του σιδηρόδρομου χωρίζουν στα δύο το σαν φρανσίσκο κι ο βασικός ήρωας είναι ένας πανεπιστημιακός που τα βράδια μεταμορφώνεται σε εργάτη και περνάει στην φτωχή πλευρά της πόλης. Για τη σύγχρονη εργατική τάξη με το ανεβασμένο επίπεδο που πρέπει να περάσεις τις ράγες, να γίνει η ίδια οργανικός διανοούμενος, τάξη για τον εαυτό της. Για το κίνημα που πρέπει να κοιτάξει πιο ψηλά, να ανέβει στο επίπεδο της διανόησης και να ξεφύγει από τον χυδαίο εμπειρισμό. Για ένα κομμάτι της διανόησης που συχνά είναι μαρξίζουσα και διορατική αλλά μένει πολιτικά ανώδυνη (χωρίς όμως να γενικεύουμε τσουβαλιάζοντας). Για τον ιδιαίτερο ρόλο της διανόησης που δεν πρέπει να υποτιμάται. Και για την ανάγκη να συναντηθεί με το κίνημα, όχι εξωτερικά, αλλά στην πράξη.

Μέχρι εδώ καλά (και μαρξιστικά). Όλα αυτά όμως ήταν ο πρόλογος για να φτάσουμε στο συμπέρασμα πως δεν πρέπει να δαιμονοποιούμε αβασάνιστα τους 49 που διανοήθηκαν, πόσο μάλλον τους 18. Είναι, λέει, φτωχή η προσέγγιση που βλέπει απλώς τους εστέτ φίλους ενός εργοδότη. Πρέπει να σκαλίσουμε πιο βαθιά, να ερμηνεύσουμε τη στάση τους. Να τους δούμε ως θύματα του συστήματος, όχι ως παραγωγούς αλλά ως παράγωγά του, γιατί η κυρίαρχη κάθε φορά ιδεολογία είναι η ιδεολογία της κυρίαρχης τάξης. Όχι λόγω του αριστερού τους παρελθόντος, αλλά για λόγους που έχουν να κάνουν με το παρόν και το μέλλον του κινήματος.
Είναι φοβερό πόσο γενικά έπιασε το ζήτημα για να αποφύγει την ουσία στο ειδικό και τη στάση συγκεκριμένων διανοούμενων στο θέμα της απόλυσης.

Ακούγοντας όμως την επόμενη εισηγήτρια –κοσμοπούλου από τον χώρο των γιατρών- άρχισα να μπαίνω στο νόημα γιατί χρειαζόταν μια τόσο γενική –και μακροσκελής- εισήγηση.
Ξεκίνησε με ένα στίχο του χρονά -από τους 49 που διανοήθηκαν- για την πόρνη από το πέραμα –καλύτερα τέτοια παρά κυρία της βασιλίσσης σοφίας- που τον νιώθει πλέον για δικό της. Η τέχνη αυτονομείται από τον καλλιτέχνη, ακολουθεί άλλη πορεία και την ιδιοποιούμαστε ανεξάρτητα.
Μετά παρέφρασε ένα στίχο του εμπειρίκου για τους 18 και την αριστοκρατική συναίσθηση της ομοιότητάς τους με τον εκδότη. Θεωρώντας τους όμως κομμάτι του κινήματος, ανθρώπους πολύ πιο έξυπνους και μορφωμένους από την ίδια, τους ανακάλεσε στην τάξη (την οποία πρόδωσαν).

Το τελευταίο είναι δικό μου γι’ αυτό και το έβαλα σε παρένθεση. Την οποία αρνούμαι να βάλω στο σκηνικό με τους 67 όπως μας ζητάει ο μηνακάκης και κάποιοι ακόμα. Η παρένθεση παραλείπει τα ευκόλως εννοούμενα. Και το αυτονόητο σε αυτή την περίπτωση ήταν η αλληλεγγύη στον απολυμένο. Όχι να κρύβουμε τα λάθη κάτω απ’ το χαλάκι σαν μια κακή παρένθεση που έκλεισε(;).

Ενδιάμεσα η κοσμοπούλου μας είπε ότι έβλεπε μια ροπή προς εξουσιασμό(!) στην υπογραφή με την ιδιότητα του διανοούμενου, λες και είναι κάτι έξω κι αφ’ υψηλού από την εργατική τάξη. Κι ο κόσμος στο αμφιθέατρο που μίλησε στη συνέχεια το έπιασε ακριβώς από εκεί που το άφησε και το προχώρησε ακόμη πιο πέρα.

Ο πρώτος άρχισε να λέει για τους διανοούμενους του πόλου (το π με κάπα) και άσε να μη μιλήσει καλύτερα, γιατί αν αρχίσει θα πει πολύ χειρότερα πράγματα γι’ αυτούς τους διανοούμενους του πόλου κι είναι πολύ νευριασμένος με αυτούς τους πόλου.
Γενικώς μια τοποθέτηση του πόλου.

Ο επόμενος έκανε λόγο για πνευματική παρακμή και κατάπτωση κι ότι η λύση δεν είναι στο κοινοβουλιο και τους μαζικούς χώρους(!) –απίστευτη σύνδεση- αλλά στις μικρές εστίες αντίστασης και την αυτομόρφωση.
Κάτι που βρήκε απόλυτα σύμφωνους και τους επόμενους, εις εκ των οποίων δήλωνε καλλιτέχνης κι ήταν σκασμένος με την αναξιοκρατία και μη νομίσετε πως βγήκε να μας πει τον καημό του τον προσωπικό, αλλά μιας και το ‘φερε η κουβέντα, ε! ας το πει κι αυτό, που δεν του εκδώσαν κάτι που έγραψε ή κάτι παρόμοιο.
Μέχρι που ήρθε ο διανοούμενος της υπόθεσης να το πιάσει συνολικά και να μας το κάνει λιανά πού ακριβώς είχαμε έρθει.

Υπάρχουν τρεις μεγάλες παρανοήσεις, μας είπε κι άρχισε να τις αναλύει.
Ας έρθει κάποιος να μου πει ότι δεν απαιτούνται γνώσεις για να χτίσεις ένα ντουβάρι (-Στον ένγκελς πες τα! ακούστηκε μια φωνή μέσα απ' το πλήθος). Αυτά περί ειδικής γνώσης είναι παραμύθια των ιερατείων που μυστικοποιούν τη γνώση για να διαιωνίζουν την εξουσία τους.
Το σίγουρο πάντως είναι ότι χωρίς γνώσεις παραμένεις ντουβάρι αθεράπευτο και γράφεις στη σημαία σου το σύνθημα: οι μπάτσοι πουλάνε την επιστήμη.

Η δεύτερη παρανόηση είναι ότι η θεωρία είναι δουλειά των διανοούμενων κι όχι των εργατών (μέχρι εδώ μαζί του). Γι' αυτό χρειάζεται ένας ειδικός ιμάντας να συνδέσει θεωρία και πράξη, ένας συλλογικός διανοούμενος, το κόμμα του λένιν που φέρνει απ' έξω στις μάζες τη θεωρία για το σοσιαλισμό, λες και θα πέσει στους εργάτες με αλεξίπτωτο.
Κι αφού φτιάξαμε μια θαυμάσια καρικατούρα του απ' έξω του λένιν το κατατροπώσαμε για τα καλά! Γιατί όπως ψέλλισε λίγο μετά ο κουτσουμπός του εεκ, το περιβόητο απ' έξω για τη θεωρία δε σημαίνει έξω από την εργατική τάξη, αλλά έξω από τις υποδουλωτικές σχέσεις παραγωγής στο εργοστάσιο. Εκτός κι αν πιστεύουμε ότι το κεφάλαιο το έγραψαν στον ελεύθερό τους χρόνο εργάτες που δούλευαν στην επιχείρηση του ένγκελς.

Η τρίτη παρανόηση έχει να κάνει με την αντίθεση πνευματικής-χειρωνακτικής εργασίας. Ο μόνος διαχωρισμός που μπορούμε να δεχτούμε στην εργασία είναι μεταξύ διευθυντών και διευθυνόμενων. Η γνωστή ανιαρή κασέτα των αναρχικών περί ιεραρχίας κι αυτοδιεύθυνσης που αρνείται να δει πέρα από τη μύτη της.

Και στο καπάκι το γνωστό γάνιασμα για το μικρό κεφάλαιο που μπερδεύει την αριστερά και τους διανοούμενούς της. Αλλά και το παράδειγμα του νέγκρι που όσο ήταν δίπλα στο κίνημα αυτά που έλεγε είχαν μια επαναστατική αξία χρήσης, αλλά σήμερα χρεοκόπησε κινηματικά και θεωρητικά (σ.σ: και γράφει βιβλία τύπου goodbye Mr Socialism. Ενώ όταν έγραφε για το τέλος του ιμπεριαλισμού στην αυτοκρατορία του, δεν υπήρχε πρόβλημα).

Τι είχε να πει για όλα αυτά ένας μαρξιστής της εμβέλειας του κουτσουμπού;
Λίγα και με ύφος βρεγμένης γάτας, γιατί είναι ένας από τους 18 και βασικά απολογούνταν στους συντρόφους του, χωρίς όμως να κάνει αυτοκριτική. Για την ταμπακέρα είπε μόνο ότι οι ανακοινώσεις για τους 18 ήταν περισσότερες κι από αυτές για τον παλαιστίδη, για τον οποίο το εεκ τοποθετήθηκε από την πρώτη στιγμή. Και το μόνο καινούριο που προέκυψε είναι ότι το κείμενο το συνέταξε ο ίδιος ο μπιτσάκης κι οι υπόλοιποι απλά συνυπέγραψαν.

Το μόνο σημείο που ανέβασε τόνο στη φωνή του ήταν για να μας πει ότι τέχνη δεν είναι ο σταλινικός ρεαλισμός (δικός μου νεολογισμός) του οστρόφσκι με το πώς δενότανε το ατσάλι αλλά τα ποιήματα της αχμάτοβα. Κι ότι το εεκ δεν υιοθετεί τη γνωστή(;) θέση του κκε της μη απεργίας στους κόκκινους εργοδότες (!) και στήριξε τις κινητοποιήσεις του σωματείου.
Κι αφού ξεσπάθωσε αντισταλινικά κόντρα στον κοινό εχθρό πήγε ξανά στη γωνία μαζί με το αυγό του. Είναι τροτσκιστής και τα λέει τσεκουράτα!

Δεν χρειάζονταν άλλες αποδείξεις ως άνδρες αθηναίοι.
Έφυγα απ' το γκίνη γεμάτος καινούριες γνώσεις για να δω τη ρεάλ να αποκλείεται στους 16 του τσου λου. Ο μαρξισμός κι η πολιτική δουλειά είχαν αποκλειστεί από τα προκριματικά.

Αυτό είναι λοιπόν το στίγμα του βιβλίου χάρτου; Αυτό είναι το καμάρι των πρωτοβάθμιων; [Ο σπαρίλας λέει πως το πραγματικό καμάρι είναι στην κοζάνη]. Αυτή είναι η πολιτική συνείδηση που αναπτύσσουν τα ενεργά μέλη του;
Δε λέω. Κι ενεργό είναι κι αγωνιστικό κι οι απολύσεις πάρθηκαν πίσω... αλλά βασικά μετά από αυτό δε θέλω πια να γίνω βιβλιοϋπάλληλος. Πάμε για άλλες πολιτείες -όχι τόσο- αναρχικές...

Αλλά η πραγματική τραγωδία είναι πως, ενώ η αναρχική σκέψη μες στην απλοϊκότητά της ξεχωρισε τα απλά κι ειδικά, η μαρξίζουσα και διαλεκτική χάθηκε μες στις αντιφάσεις κι εκτέθηκε.
Όπως είπε κι ένας αυτόνομος (που όταν μεγαλώσει θέλει να γίνει ανεξάρτητος) καθόμασταν και τρωγόμασταν σε μια παρέα ποιος ανήκει στην εργατική τάξη και ποιος όχι. Αλλά τουλάχιστον τα αφεντικά ξέραμε ποια είναι, δε μπερδευόμασταν.

Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι οι 18 απέτυχαν να συλλάβουν αυτό που μπόρεσε να καταλάβει η απλοϊκή σκέψη του δυο πόδια κακό, τέσσερα πόδια καλό. Και το χειρότερο είναι ότι οι συλλογικότητές τους ουσιαστικά τους καλύπτουν κι ανοίγουν ομπρέλα γιατί ψιχαλίζει.

Χάρη στο συλλογικό αγώνα η απόλυση του παλαιστίδη πάρθηκε πίσω. Αλλά η στάση των διανοούμενων του πόλου δεν ξεγράφει. Και δεν πρόκειται καν για μεμονωμένο περιστατικό.

Η συνέχεια στο επόμενο...