Τρίτη 23 Μαρτίου 2010

Της τρίτης διεθνούς του λένινστάλιν

Η κε του μπλοκ συνεχίζει τη βουτιά στο απολιθωμένο παρελθόν που προετοιμάζει την κοινωνία του μέλλοντος με το δεύτερο μέρος της κριτικής τριλογίας για το σύντροφο με το μουστάκι.
Στο σημερινό σημείωμα πιάνουμε ζητήματα διεθνούς ενδιαφέροντος για το κομμουνιστικό κίνημα, έχοντας πάντα ως πηγή το ημερολόγιο του ντημητρόφ. Κάθε ένσταση επί της πηγής και της αξιοπιστίας της είναι συζητήσιμη, αρκεί να είναι τεκμηριωμένη.

Ξεκίνημα με μια εκτίμηση που κάνει ο στάλιν για τον χαρακτήρα του πολέμου που μόλις είχε ξεσπάσει (σεπτέμβρης του 39’) στα πλαίσια μιας συζήτησης στο κρεμλίνο με τον ζντάνοφ, τον μολότοφ και τον ντημητρόφ που ήταν γραμματέας της κομιντέρν.

Ο πόλεμος διεξάγεται μεταξύ δύο ομάδων καπιταλιστικών χωρών (φτωχών και πλούσιων) για αποικίες, πρώτες ύλες κτλ. Για την ανακατανομή του κόσμου, για την κυριαρχία στον κόσμο!

Δεν είμαστε αντίθετοι στο να μάχονται σκληρά ο ένας εναντίον του άλλου και να αλληλοεξοντώνονται. Δεν είναι άσχημο εάν με τα χέρια της γερμανίας διαταραχθεί η σταθερότητα των πλουσιότερων καπιταλιστικών κρατών και κυρίως της αγγλίας. Ο χίτλερ, μη καταλαβαίνοντας ο ίδιος και μη επιθυμώντας κάτι τέτοιο, κλονίζει κι υποσκάπτει το καπιταλιστικό σύστημα.

Η θέση των κομμουνιστών στην εξουσία διαφέρει από αυτή των κομμουνιστών στην αντιπολίτευση. Εμείς είμαστε τα αφεντικά στο σπίτι. Οι κομμουνιστές στις καπιταλιστικές χώρες είναι αντιπολίτευση, εκεί η μπουρζουαζία είναι το αφεντικό.
Εμείς μπορούμε να κάνουμε ελιγμούς υποστηρίζοντας το ένα κράτος εναντίον του άλλου, για να αλληλοσπαραχθούν. Η συμφωνία μη επίθεσης σε ορισμένο βαθμό βοηθά τη γερμανία. Την επόμενη στιγμή να προτρέψουμε την άλλη πλευρά.
Οι κομμουνιστές στις καπιταλιστικές χώρες πρέπει να ταχθούν αποφασιστικά κατά των κυβερνήσεών τους, κατά του πολέμου.


Πάμε τώρα και στο ζουμί.
Πριν από τον πόλεμο, η αντιπαράθεση μεταξύ φασισμού και δημοκρατικού καθεστώτος ήταν απολύτως σωστή. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, μεταξύ των ιμπεριαλιστικών κρατών αυτό δεν είναι πλέον σωστό. Ο διαχωρισμός των καπιταλιστικών κρατών σε φασιστικά και δημοκρατικά έχασε το προηγούμενο νόημα. Ο πόλεμος προκάλεσε ριζική αλλαγή.

Το ενιαίο λαϊκό μέτωπο του χτες ήταν για την ανακούφιση της κατάστασης των σκλάβων στο καπιταλιστικό καθεστώς. Στις συνθήκες του ιμπεριαλιστικού πολέμου τίθεται το ζήτημα για κατάργηση της δουλείας!
Να υπερασπίζεται κανείς σήμερα τις θέσεις του χτες (ενιαίο λαϊκό μέτωπο, ενότητα του έθνους) σημαίνει υποχωρήσεις στις θέσεις της μπουρζουαζίας. Αυτό το σύνθημα καταργείται.


Κι έτσι καταδεικνύεται ότι ο διαλεκτικός νεολογισμός ενιαίο λαϊκό μέτωπο δεν είναι της αλέκας, αλλά του στάλιν. Σε κάθε περίπτωση εντός γραμμής τέλος πάντων. Ευτυχώς ο ζαχαριάδης ήταν φυλακή και δεν πρόλαβαν να του πουν ότι καταργήθηκε πριν γράψει τα γράμματα.

Το εναρκτήριο λάκτισμα του βήτα παγκόσμιου ήταν η επίθεση των ναζί στην πολωνία που επέστρεψε στους σοβιετικούς τα εδάφη που είχε πάρει από τον πρώτο παγκόσμιο (βάση και του συμφώνου μολότοφ-ρίμπεντροπ) ενώ η υπόλοιπη πέρασε υπό ναζιστική κατοχή. Ο στάλιν (φέρεται να) λέει επ’ αυτού:
Το πολωνικό κράτος νωρίτερα στην ιστορία ήταν εθνικό κράτος. Γι’ αυτό οι επαναστάτες το υπερασπίζονταν από τη διαίρεση και την υποδούλωση. Τώρα το φασιστικό κράτος καταπιέζει ουκρανούς, λευκορώσους κ.ά.
Η εξόντωση αυτού του κράτους στις τωρινές συνθήκες θα σήμαινε ένα φασιστικό κράτος λιγότερο. Τι κακό θα υπήρχε σε αυτό εάν ως αποτέλεσμα της συντριβής της πολωνίας εμείς διαδίδαμε το σοσιαλιστικό σύστημα σε νέα εδάφη και πληθυσμούς;


Και συνεχίζει.
Εμείς προτιμούσαμε συμφωνία με τις λεγόμενες δημοκρατικές χώρες και γι’ αυτό διεξάγαμε διαβουλεύσεις. Αλλά οι άγγλοι κι οι γάλλοι μας θέλανε υπηρέτες τους και μάλιστα χωρίς να πληρώσουν τίποτα γι’ αυτό! Εμείς βέβαια δε θα γινόμασταν υπηρέτες κι ακόμα περισσότερο χωρίς να πάρουμε τίποτα.

Στην εργατική τάξη πρέπει να ειπωθεί: ο πόλεμος διεξάγεται για την κυριαρχία στον κόσμο. Πολεμάνε τα αφεντικά των καπιταλιστικών χωρών για τα δικά τους ιμπεριαλιστικά συμφέροντα. Αυτός ο πόλεμος δε θα δώσει στον εργάτη, τον εργαζόμενο τίποτα, εκτός από δεινά και στερήσεις.

Να τεθεί αποφασιστικά κατά του πολέμου κι αυτών που τον προκάλεσαν. Να ξεσκεπάζει την ουδετερότητα. Τα αστικά κράτη που τηρούν στάση ουδετερότητας, κηρύσσοντας τη δική τους ουδετερότητα, στην ουσία στηρίζουν τον πόλεμο στα άλλα κράτη, με σκοπό τον πλουτισμό.


Η κε του μπλοκ τα βάζει όλα αυτά ως αφορμή για σκέψη και προβληματισμό.
Χωρίς να αναιρεί το ρόλο της σοβιετίας που σήκωσε σχεδόν μόνη της τον αντιφασιστικό αγώνα των λαών. Ή να αμφιβάλει για το πόσο καθαρό ήταν στους σοβιετικούς από το 30 ακόμα ότι έπρεπε να τρέξουν σε μια δεκαετία έναν αιώνα απόσταση που τους χώριζε από τη δύση για να αποκρούσουν την επίθεσή της –παρά τις τακτικές παλινδρομήσεις σε αυτό το χρονικό διάστημα.

Το δεύτερο θέμα που θα ψηλαφίσει η σημερινή ανάρτηση είναι η διάλυση της κομιντέρν.
Σε μια παλιότερη συζήτηση στο μπλοκ είχε διατυπωθεί η άποψη ότι ήταν μια απόφαση προσωρινή, βασισμένη στην ιστορική συγκυρία και τις συγκεκριμένες συνθήκες. Κάτι που φαίνεται να πατάει και στο σκεπτικό της ανακοίνωσης της διάλυσης. Ας δούμε όμως πώς το εξειδικεύει ο ίδιος ο στάλιν στο ντημητρόφ και το μανουίλσκι το μάη του 43.

Η πείρα έδειξε ότι δεν πρέπει να υπάρχει διεθνές διοικητικό κέντρο για όλες τις χώρες. Αυτό εκδηλώθηκε στο Μαρξ, τον Λένιν και τώρα. Ίσως πρέπει να περάσουμε σε περιφερειακές ενώσεις, για παράδειγμα στη νότια αμερική, στις ηνωμένες πολιτείες και στον καναδά, σε μερικές ευρωπαϊκές χώρες κτλ. Αλλά γι’ αυτό δεν πρέπει να βιάζεται κανείς.

Να πω μόνο παρενθετικά ότι σε κάτι παρόμοιο (ταξική πάλη σε περιφερειακό επίπεδο) καταλήγει στο τελευταίο του βιβλίο από εντελώς διαφορετική (τροτσκιστική) σκοπιά κι ο παπακωνσταντίνου.
Λίγες μέρες αργότερα συνεδριάζει το πολιτμπιρό του ΠεΚαΚα(μπε) κι ο ντημητρόφ διηγείται:

Ο καλίνιν σημειώνει ότι οι εχθροί μας θα επωφεληθούν από αυτή την ενέργεια. Είναι καλύτερα, λέει, να γίνει προσπάθεια για μεταφορά του κέντρου της διεθνούς σε άλλο σημείο, για παράδειγμα στο λονδίνο! (Γέλια).

Ο στάλιν εξηγεί πως η πείρα έδειξε ότι κι επί μαρξ κι επί λένιν και τώρα δεν είναι δυνατό να διοικείται το εργατικό κίνημα σε όλες τις χώρες του κόσμου από ένα διεθνές κέντρο. Ειδικά τώρα, σε συνθήκες πολέμου, όταν τα κομμουνιστικά κόμματα στη γερμανία, την ιταλία και σε άλλες χώρες έχουν ως καθήκον να ρίξουν τις κυβερνήσεις τους και να ακολουθήσουν την τακτική της ήττας, ενώ τα κομμουνιστικά κόμματα της εσσδ, της αγγλίας, της αμερικής κ.α, έχουν αντιθέτως καθήκον να παρέχουν πλήρη υποστήριξη στις κυβερνήσεις τους για τη συντομότερη συντριβή του εχθρού.

Υπερτιμήσαμε τις δυνάμεις μας όταν δημιουργήσαμε την κομιντέρν, νομίζοντας ότι θα μπορούμε να διοικούμε το κίνημα σε όλες τις χώρες. Αυτό ήταν το λάθος μας. Η περαιτέρω διατήρηση της κομιντέρν θα αποτελούσε δυσφήμηση της ιδέας της διεθνούς, κάτι που φυσικά δε θέλουμε.

Υπάρχει κι άλλος λόγος για τη διάλυση της κομιντέρν που δεν αναφέρεται στην απόφαση. Είναι η συκοφάντηση των κομμουνιστικών κομμάτων ότι είναι πράκτορες ξένου κράτους, κάτι που εμποδίζει τη δουλειά τους ανάμεσα στις ευρύτερες μάζες. Με τη διάλυση της κομιντέρν, αφαιρείται αυτό το ατού από τα χέρια των εχθρών. Το βήμα που επιχειρείται αναμφίβολα θα εδραιώσει τα κομμουνιστικά κόμματα ως εθνικά εργατικά κόμματα και ταυτόχρονα θα εδραιώσει το διεθνισμό των λαϊκών μαζών, η βάση του οποίου είναι η σοβιετική ένωση.

Η απόφαση έγινε δεκτή ομόφωνα.
Ακολούθησε ανταλλαγή απόψεων σχετικά με μερικά ζητήματα που αφορούσαν στη διάλυση της κομιντέρν.


Το ειδικό και συγκεκριμένο είναι μάλλον το δευτερεύον. Ο στάλιν εξηγεί γιατί εξ αρχής ήταν λάθος η ίδρυση της κομιντέρν κι ότι δεν χρειάζεται ενιαίο καθοδηγητικό κέντρο. Και το στηρίζει στην πείρα από τα χρόνια του λένιν(!) τη στιγμή που είναι παραπάνω από βέβαιο ότι η ίδρυση της κομιντέρν ήταν βασική πολιτική επιλογή των μπολσεβίκων για να σπάσουν τη διεθνή απομόνωση και να μεταλαμπαδεύσουν τη σπίθα του οκτώβρη σε όλη την ευρώπη.

Θα μου πεις, το βασικό είναι αυτό που αναφέρει η απόφαση κι όλα τα άλλα είναι στα χέρια των αστών που τα βγάζουν όπως θέλουν, οπότε πάσο.
Το τρίτο μέρος θα είναι το τελικό…

12 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Επιπροσθέτα για την επίλυση των όποιων παρεξηγήσεων και συκοφαντειών κατα του Κομμουνιστικού Κινήματος, η Γενική διοίκηση του Σοβιετικού στρατού κατα την διάρκεια του Β' Π.Π. ονομάσθηκε ΣΤΑΒΚΑ, όπως ακριβώς ελέγετο επι Τσάρου, ο σ. Στάλιν αναγορεύθηκε Αρχιστάτηγος, στο στρατό ξαναγύρισαν τα αξιώματα του προηγούμενου καθεστώτος (π.χ. ο διοικητής τάγματος ξαναέγινε ταγματάρχης), καταργήθηκε η διπλή διοίκηση των μονάδων από στρατιωτικό και πολιτικό διοικητή (απο τώρα και πλέον, 1942 τέλος, ο ρόλος του πολιτικού διοικ. έγινε συμβουλευτικός), θεσπίσθηκαν ανώτατα παράσημα με τα ονόματα των Τσαρικών στρατηγών Σουβάρωφ και Κουτούζωφ, ξαναιδρύθηκε το Πατριαρχείο Μόσχας κ.τ.λ. , κ.τ.λ.

Ανώνυμος είπε...

Πολλές απορίες με κατακλύζουν..
1.Γιατί η διάκριση δημοκρατικού-φασιστικού χάνει τον αρχικό της χαρακτήρα με την έναρξη του πολέμου; Το γεγονός ότι ο πόλεμος έχει οικονομική βάση είναι αυτό που καθορίζει την αντίληψη "όχι εμπλοκή των εργατών στον πόλεμο μεταξύ των αφεντικών", η αρχική όμως διάσταση δημοκρατικού-φασιστικού είναι έντονη πολιτική αντίθεση και το λογικό είναι να εξακολουθεί να διατρέχει και να φορτίζει τον διεξαγόμενο πόλεμο. Κ αν αυτό πρέπει ή δεν πρέπει να καταλήξει στην στράτευση των κομμουνιστών με τους δημοκρατικούς αστούς είναι μεταξύ άλλων και ζήτημα στάθμισης και του λαικού συμφέροντος και πώς θα εξυπηρετηθεί καλύτερα, αλλά η διαπίστωση ότι με την έναρξη του πολέμου η διάκριση παύει να ενδιαφέρει δε μου στέκει καλά.

2.Υπό την επίδραση ποιων αλλαγών στις συνθήκες, το ενιαίο λαικό μέτωπο δίνει τη θέση του στην μετωπική επίθεση για τον κοινωνικό μετασχηματισμό; Αλλάζει από τον πόλεμο και πριν καν αυτός έρθει σε τέλος, η κατάσταση οικονομικοπολιτική της χώρας, ο βαθμός εξάρτησής της και γενικά η θέση της στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, ώστε να αναπροσαρμοστεί η στρατηγική;; Αφού η έκβαση του πολέμου στέκεται καταλύτης σε αυτό. Άλλωστε,η αναγκαιότητα αντικατάστασης του ενιαίου λαικού μετώπου που προτασσόταν, είναι ενιαία σε όλα τα κράτη ανεξαρτήτως ιδιαιτεροτήτων;;

3. Αν η στρατηγική για τον α' ή β' λόγο είναι ενιαία, γιατί διάλυση της Κομιντερν; Κι αν η διαφοροποίηση στην τακτική επιβάλλεται, αυτό ούτε νέο δεδομένο είναι (ο συνυπολογισμός των εθνικών ιδιαιτεροτήτων στην χάραξή της) ούτε συνηγορεί στην διάλυση ενός ενωτικού μηχανισμού που απλά θα μπορούσε για ένα διάστημα να προσαρμοστεί και να αλλάξει τρόπο λειτουργίας, ιδιαίτερα ως προς την εφαρμογή αποφάσεων κλπ.

4.Αυτό δεν έιναι απορία, είναι γέλωτας επί του επιχειρήματος ότι η εμπειρία των Μαρξ Λένιν αποδεικνύει το μάταιο της διεθνούς ένωσης. (Και είναι και ένα παράδειγμα χρήσης και κατάχρησης αυθεντιών με επικίνδυνο και μάλιστα αστήρικτο τρόπο. Μα η αυθεντία ασκεί την επιρροή της χωρίς άλλο επιχείρημα, το όνομα αυτής αρκεί...) Εξίσου αστείο το ότι με τη διάλυση εμποδίζεται η συκοφάντηση των εθνικών ΚΚ. Επίσης και με την άρνηση της βίας νομίζω θα μας συκοφαντούνε λιγότερο, το κάνουμε;;; Έτσι για να βοηθηθούμε στη δράση μας βρε αδελφέ.

@ουγκ
σκέφτηκα για το Κλάρα, αλλά με τόσο γυναικείο ζήτημα τον τελευταίο μήνα πραγματικά δε θέλω να με ονομάσω έτσι, νυσάφι!! Με κάθε σεβασμό στους αγώνες του φύλου μου,όχι άλλος εορτασμός των 100 αυτών χρόνων!!!

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

@ανώνυμε ένα

Όσα λες θα κολλούσαν περισσότερο στο πρώτο μέρος. Σε κάθε περίπτωση μου ήρθε στο μυαλό κάτι που λέει ο βιογράφος του στάλιν ισ. ντόιτσερ: ο στάλιν ανφάς είναι ο λένιν και προφίλ ο τσάρος.
Αλίμονο σε όσους βλέπουν μόνο το προφίλ, λέω εγώ.
Όλα αυτά πάντως -με εξαιρεση την κατάργηση του πολιτικού επιτρόπου είναι μέτρα που κατά τη γνώμη μου δικαιολογούνται από την ιστορική συγκυρία που απαιτούσε παλλαϊκή συστράτευση εν όψει του πολέμου με τους ναζί. Που ήταν αντιφασιστικός αλλά ονομάστηκε μεγάλος πατριωτικός. Οι σοβιετικοί όμως δεν υπερασπίστηκαν οποιαδήποτε πατρίδα, αλλά τη σοσιαλιστική πατρίδα κι αυτό ακριβώς ήταν το σύνθημα που έριχνε ο λένιν κατά τη διάρκεια του εμφυλίου.

@ανώνυμη μία

ως προς το τρίτο, προβλήθηκε το σκεπτικό ότι τα εθνικά κκ είχαν ωριμάσει κάτι που καθιστούσε περιττή την ύπαρξη της διεθνούς.
Η ωριμότητα και το στρατηγικό έλλειμμα του δικού μας κκ αυτήν ακριβώς την περίοδο είναι αρκετά γλαφυρά ως προς το αν έστεκε ή όχι αυτό το επιχείρημα.

Ως προς το τέταρτο είναι εμφανής η προσπάθεια να δικαιολογηθούν θεωρητικά οι πολιτικές αποφάσεις κι η εκάστοτε ακολουθούμενη τακτική. Η οποία όμως ήταν εκ των πραγάτων ευέλικτη (αν όχι αντιφατική). Έτσι η θεωρία κατέληξε λάστιχο ανάλογα με την περίπτωση, θεραπαινίδα των πράξεων κι όχι σκέψη που μαθαίνει και διορθώνεται από την πράξη.
Ένα γενικό χαρακτηριστικό που πιάνει και το πρώτο θέμα που βάζεις κι είναι το βασικό σημείο της κριτικής που πρέπει να κάνουμε σε αυτή την περίοδο.

Ανώνυμος είπε...

Η Κομιντερν διαλύθηκε το '43, και καλά γιατί τα ΚΚ είχαν ωριμάσει... Το '47 ο ανεκδιήγητος 'πατερούλης' που άλλαξε τα φώτα στο μαρξισμό κακοποιώντας τον βάναυσα, επανίδρυσε ένα έιδος διεθνούς το Κομινφόρμ (Διεθνές Γραφείο Πληροφόρησης). Μια γραφειοκρατική Διεθνής, για να μπορεί το ΚΚΣΕ να επεμβαίνει στα εσωτερικά των αδελφών ΚΚ.

Το 43 λοιπόν ο μουστάκιας, διέλυσε την Κομιντέρν, για να κάμει το χατήρι του φίλου του του Τσώρτσιλ που φοβόνταν ό έρμος, μη τυχόν το μικρίβιο της επανάστασης διαχυθεί και στον λοιπό κόσμο...Έλα όμως που η λογική της υποταγής στο εθνικό με ευθύνη της Κομιντερν και του μουστάκια, που διαχώριζε το αντιφασιστικό από το ταξικό, είχε ήδη ξεδοντιάσει τα ΚΚ!

Σήμερα θέλουμε διεθνή φόρουμ, όχι όμως νέα διεθνή με ένα κέντρο που να επεμβαίνει στα εσωτερικά των επαναστατικών κομμάτων..Αρκετά πληρώσαμε την υπαρξη ενός κέντρου (ειτε κομιντερν, είτε κομινφόρμ, είτε απλά ΚΚΣΕ)..

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Κι αφού ήταν γραφειοκράτης γιατί να φοβόταν ο φίλος του ο τσώρτσιλ; Και γιατί έβγαλε λόγο δυο χρόνια μετά για το σιδηρούν παραπέτασμα;
Αν σε όλη αυτή την περίοδο υπάρχει κάτι το ανεκδιήγητο αυτό είναι η αποκοπή του αντιφασιστικού από την ανάποδη που οδηγούσε στον ταξικά καθαρό ντεφαιτισμό και την καθαρή ανοησία.

Όλα τα άλλα είναι προς συζήτηση κι ειδικά το τι διεθνή θέλουμε. Ένα φόρουμ θυμίζει περισσότερο γκρουπ θέραπι με ανταλλαγή απόψεων παρά κάτι συγκροτημένο κι ενιαίο. Διεθνές κέντρο υπήρχε με την έννοια ότι χαράσσεται ενιαία τακτική και στρατηγική, όπως ήταν πχ τα λαϊκά μέτωπα το 36 κι αυτό το κριτήριο διατηρεί ακέραια τη σημασία του και στις μέρες μας, ειδικά σε σχέση με ττην αρνητική πείρα από τα λογής-λογής φλόρουμ.
Στις συνθήκες του 19 πάντως ήταν μάλλον αναπόφευκτο να ηγεμονεύουν στη διεθνή οι μπολσεβίκοι κι η πρώτη χώρα που έσπασε τον πάγο και την ιμπεριαλιστική αλυσίδα, χωρίς αυτό να δικαιολογεί βέβαια άλλες παθογένειες.

Ανώνυμος είπε...

θα συμφωνήσω μαζί σου σε αυτά που γράφεις στο τέλος.

Ομως ο τακτική του ΚΚΣΕ και της κομιντερν την περίοδο εκείνη παραμένει αλλοπρόσαλλη.. Λαϊκά μετωπα το '36 χωρίς επαναστατική διέξοδο, αντιφασιστικά μέτωπα (σωστά στο εύρος των δυνάμεων που ήθελαν να μαζέψουν), αλλά με υποταγή του ταξικού στο εθνικό (βλ. ΕΑΜ, ΣΥΜΦΩΝΊΑ ΒΆΡΚΙΖΑς). Ναι μεν ο ντεφαιτισμός είταν εγκλημα, άλλο τόσο έγκλημα ήταν όμως και η υποταγή στην εθνική ενότητα, που πρέσβευε η κομιντέρν και το ΚΚΣΕ την περίοδο πριν και κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Για σήμερα, η έννοια του ενιαίου κέντρου παγκόσμια μάλλον δεν μπρορέι να περπατήσει. Θέλουμε διεθνή φόρουμ για ανταλλαγή απόψεων και για να υπάρχει ένα πλαίσιο συγκλισεων και κοινής επαναστατικ΄ςη πολιτικής, όχι όμως ένα κέντρο που να μπορεί να επεμβαίνει στα εθνικά τμήματά του!

Αλλωστε, αν ο μουστάκιας έλεγε αλήθεια πως διέλυσε τη κομιντερν επειδή ωρίμασαν (sic!) τα εθνικά ΚΚ, τότε γιατί ιδρυσε το κομινφόρμ 4 χρόνια μετά; Ασε δε, που η διαμάχη του με τον Τίτο μόνο αντίληψη σεβασμού στο διεθνές κομμ. κίνημα δεν δείχνει...

Ανώνυμος είπε...

Ας απαντήσουμε, λοιπόν, σε μερικές απορίες...

1. Ο πόλεμος ως το '41 και ο πόλεμος μετά το '41 (έτος επίθεσης των χιτλερικών κατά της ΕΣΣΔ) δεν είναι ίδιοι. Ο πρώτος είναι ιμπεριαλιστικός και άδικος κι από τις δυο πλευρές, ενώ ο δεύτερος είναι δίκαιος από τη σκοπιά της Σοβιετικής Ένωσης και αλλάζει έτσι ο ταξικός του χαρακτήρας. Άρα, σωστά ο Στάλιν είπε αυτά που είπε το '39, όπως ακριβώς έκανε και ο Λένιν το 1913-14.

2. Ανάμεσα στην αστική δημοκρατία και τις ποικίλες μορφές απολυταρχίας στο έδαφος του καπιταλισμού, από θέση αρχής η κομμουνιστές "προτιμούν" την αστική δημοκρατία. Σε μια "δημοκρατική" χώρα, υπερασπίζονται τις αστικοδημοκρατικές κατακτήσεις και διεκδικούν τη διεύρυνσή τους. Σε μια "φασιστική" χώρα παλεύουν για την αποκατάσταση αυτών των αρχών. Αυτά είναι στοιχειώδη. Τι σχέση έχουν όμως με τον πόλεμο; "Δημοκράτες" ιμπεριαλιστές και "απολυταρχικοί" ιμπεριαλιστές δεν ηταν οι εμπόλεμοι στον πρώτο π.π. και στα δυο στρατόπεδα; Σήμαινε αυτό ότι η θέση των κομμουνιστών έπρεπε να καθοριστεί με βάση τη διάκριση αστική δημοκρατία-απολυταρχία; Σωστά λοιπόν κι εδώ ο Στάλιν επισημαίνει τον κίνδυνο (που δεν ήταν αβάσιμος αν σκεφτεί κανείς την τακτική π.χ. του γαλλικού ΚΚ) να πέσει το κίνημα στην παγίδα και να τοποθετηθεί υπέρ των "δημοκρατών" ενάντια στους "φασίστες" στον πόλεμο, όταν ήταν προφανές ότι όποια από τις δυο ομάδες νικούσε θα στρεφόταν αμέσως ενάντια στην Σοβιετική Ένωση.

3. Ο γενικός χαρακτήρας ενός πολέμου δεν αποκλείει επιμέρους ιδιαιτερότητες που υπαγορεύουν επιμέρους ελιγμούς. Η περίπτωση της Ελλάδας ήταν ακριβώς τέτοια περίπτωση. Βαθιά διχασμένη ανάμεσα στην αγγλόφιλη και στη γερμανόφιλη πτέρυγα, η ελληνική αστική τάξη στην ουσία ήταν έτοιμη για μια σκιώδη "αντίσταση" και ετοιμαζόταν να παραδώσει τη χώρα. Ο Ζαχαριάδης εκτίμησε σωστά την κατάσταση ότι αντικειμενικά η αντιφασιστική πάλη θα αναδείκνυε τους κομμουνιστές σε ηγέτιδα πολιτική δύναμη και θα δημιουργούσε καλύτερες προϋποθέσεις για την κατάκτηση της εξουσίας. Σημειωτέον, πουθενά δεν έχει αναφερθεί ότι η ΕΣΣΔ αποδοκίμασε αυτή την τακτική - επειδή διάβασα και κάποιο σχετικό υπαινιγμό.

(συνεχίζεται)

Μαξιμιλιανός

Ανώνυμος είπε...

4. Ο Στάλιν στο απόσπασμα που παρέθεσε ο οικοδεσπότης του μπλογκ, κάνει λόγο για "διοικητικό" και όχι "καθοδηγητικό" κέντρο. Προφανώς, δεν ήταν αγράμματος, ούτε μπέρδεψε τις λέξεις. Ενιαία καθοδήγηση μπορεί (και ασφαλώς πρέπει) να ασκείται, μόνο που αυτό έχει μια ποικιλία μορφών έκφρασης που δεν εξαντλούνται στην ύπαρξη και ενιαίου διοικητικού μηχανισμού. Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι ήταν όντως πολιτική επιλογή των μπολσεβίκων η ίδρυση της Κομιντέρν, όμως είναι είσου αδιαμφισβήτητο ότι η επιλογή αυτή συνδεόταν με την εκτίμηση μιας λίγο-πολύ σύντομης νίκης της επανάστασης στη Δυτική Ευρώπη, εκτίμησης που αποδείχθηκε (για διάφορους λόγους) λανθασμένη και υπερβολικά "αισιόδοξη". Γιατί ορισμένοι κατηγορούν το Στάλιν επειδή διαπίστωσε το προφανές;

5. Βεβαίως, μπορεί κανείς να γελά όσο και με ό,τι τον διασκεδάζει. Όμως, με μια αίσθηση του μέτρου, θα συμβούλευα περισσότερη σκέψη όταν από την ευφορία περνάμε σε πολιτικά συμπεράσματα. Την πρώτη διεθνή τη διέλυσαν οι Μαρξ και Ένγκελς διαπιστώνοντας ότι έκλεισε τον ιστορικό της κύκλο και εκπλήρωσε την ιστορική της αποστολή. Πουθενά δε μίλησαν για την ανάγκη δημιουργίας μιας νέας ενιαίας διεθνούς πολιτικής οργάνωσης στο μέλλον. Η Β' Διεθνής, ήταν οργάνωση στην οποία κυριάρχησε η σοσιαλδημοκρατική αντίληψη (ας θυμηθούμε την κριτική του Μαρξ στο πρόγραμμα της Γκόττα και της Ερφουρτης για να καταλάβουμε τι ήταν σχεδόν εξαρχής η Β' Διεθνής) κι αυτό επίσης κάτι λέει. Για την Κομιντέρν τα είπα παραπάνω. Όσο για τη λοιδωρία του επιχειρήματος περί κατασκοπίας, θα θυμίσω ότι ο Μπελογιάννης, του οποίου την επέτειο της εκτέλεσης θα τιμήσουμε σε λίγες μέρες, τουφεκίστηκε ως κατάσκοπος και, δυστυχώς, ένα κομμάτι σημαντικό του ελληνικού λαού είτε αποδεχόταν (διότι την ΕΡΕ και την Ένωση Κέντρου δεν την ψήφιζαν μόνο τα δέντρα, ούτε μόνο οι βιομήχανοι), είτε δεν το έβλεπε ως μείζονα λόγο αντίδρασης. Αυτά για αρχή και ίσως επανέλθω...

Μαξιμιλιανός

parekklisi είπε...

Όλη η πολιτική της ΕΣΣΔ την περίοδο εκείνη υποτάσσονταν στο στόχο της απόκρουσης της ναζιστικής επίθεσης.

Η διάλυση της Διεθνούς αναμφίβολα έπαιξε αρνητικό ρόλο στη μετέπειτα συνέχεια. Οι σοβιετικοί επικαλέστηκαν διάφορους λόγους, αλλά το επιχείρημα ότι "έτσι δε μπορούν να συκοφαντούν τα ΚΚ" δυστυχώς είναι πολύ... πραγματικό. Το 1943 η ΕΣΣΔ σήκωνε όλο το βάρος του πολέμου και αυτό που την έκαιγε ήταν το άνοιγμα ενός δεύτερου μετώπου στην Ευρώπη από τους συμμάχους. Στην ουσία αυτό δεν έγινε ποτέ και η ΕΣΣΔ νίκησε σχεδόν μόνη της τον άξονα...

Όσοι πιστεύουν ότι όλες αυτές οι υποχωρήσεις έγιναν επειδή ο Στάλιν ήθελε να ξεπουλήσει την παγκόσμια επανάσταση ας σκεφτούν: πότε ήταν πιο κοντά στην πραγματοποίησή της η παγκόσμια επανάσταση αν όχι μετά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο; Πως γίνεται ο Στάλιν να είχε ξεπουλήσει τα πάντα, να "υπέτασσε το ταξικό στο εθνικό" και η επανάσταση να νικούσε στη μια χώρα μετά την άλλη (ανατολική Ευρώπη και Ασία).

Και τι θα συνέβαινε αν η ΕΣΣΔ είχε χάσει τον πόλεμο; Αυτό είναι ένα κρίσιμο ερώτημα που πρέπει να θέσουμε για να απαντήσουμε το αν ήταν σωστές όλες αυτές οι υποχωρήσεις.

Για τη διεθνή σήμερα: η διεθνής (ένωση των εργατών, μη ξεχνιόμαστε) είναι τέκνο της ανάγκης. Θα μπορούσαν να μαζευτούν σήμερα κόμματα της ίδιας ιδεολογικοπολιτικής κατεύθυνσης και να πουν ιδρύουμε τη διεθνή. Αλλά αυτό θα είναι μια παρωδία και μισή, όπως παρωδία ήταν και είναι η τροτσκιστική λεγόμενη 4η διεθνής. Μια διεθνής, όπως και ένα ΚΚ, πρέπει να τροφοδοτείται και να "αποδεικνύει" την ύπαρξή της από την πείρα της ίδιας της ζωής.

Δυστυχώς όπως βλέπω προσωπικά τα πράματα, όχι μόνο για τη δημιουργία μιας διεθνούς, αλλά για την ενδυνάμωση του κομμουνιστικού κινήματος γενικότερα, η σπίθα που χρειάζεται σήμερα για να αρχίζουν να αλλάζουν οι συσχετισμοί είναι η ύπαρξη ενός διεθνούς επαναστατικού κέντρου, μιας σοσιαλιστικής χώρας.

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Η δική μου ένσταση δεν έχει να κάνει με την εκτίμηση του στάλιν για τον χαρακτήρα του πολέμου. Έχει να κάνει με το σχόλιο για τον χίτλερ, την πολωνία και την άρση της τακτικής του λαϊκού μετώπου στην καινούρια συγκυρία. Το οποίο απ' όσο καταλαβαίνω αφορούσε όλα τα κκ, όχι το πκκ(μπ).

Διοικητικό ή καθοδηγητικό, η ουσία δεν αλλάζει. Το επιχείρημα ότι τα κκ έχουν ωριμάσει ήταν έωλο, όπως κι η προβολή του ως γενική αλήθεια στα χρόνια του μαρξ και του λένιν (παρεμπιπτόντως η γκότα ήταν μία τουλάχιστον δεκαετία πριν ιδρυθεί η β' διεθνής κι ο ένγκελς δεν είχε εξ αρχής αρνητική άποψη στα έξι χρόνια που την έζησε). Η τρίτη διεθνής έγινε για να σπάσει η διεθνής απομόνωση της σοβιετικής ρωσίας και το σοσιαλδημοκρατικό απόστημα με τη δημιουργία κκ νέου τύπου, κάτι που δε θα γινόταν χωρίς την ύπαρξη άλλου κέντρου (διοικητικού, καθοδηγητικού και γενικώς).

Το παράδειγμα του μπελογιάννη αλλά κι όλων των άλλων κομμουνιστών που εκτελέστηκαν δείχνει ότι η διάλυση της διεθνούς δεν αρκούσε για να φύγει η ρετσινά του κατασκόπου που τους κολλούσε η αστική τάξη.
Χάσαμε εκούσια τα θετικά, χωρίς να γλιτώσουμε τίποτα απ' τα αρνητικά.

Το στιλ μου θυμίζει έντονα τον σκεπτόμενο κάποιο (που μόνο κακό δεν είναι). Να επανέλθεις.

Συμφωνώ με όσα βάζει το παρεκκλήσι αλλά σκέφτομαι ότι ένα διεθνές κέντρο που θα συγκέντρωνε και θα επεξεργαζόταν τη διεθνή εμπειρία θα βοηθούσε ακριβώς στο σπάσιμο της αλυσίδας στον αδύναμο κρίκο της.
Σε κάθε περίπτωση θα ήταν ενάντια στο ρεύμα της αντεπανάστασης και της μετάλλαξης των παλιών κκ και θα βοηθούσε πολλά νεοσύστατα κκ να πατήσουν πιο γερά στα πόδια τους.

Ανώνυμος είπε...

Ευχαριστώ τον οικοδεσπότη του μπλογκ που σχολίασε κάποια πράγματα που έγραψα. Ας μου επιτρέψει κάποιες απαντήσεις.

Η έννοια του δίκαιου και του άδικου πολέμου είναι ταξική και δε συνδέεται με το ποιος αμύνεται και το ποιος επιτίθεται. Η επίθεση της ΕΣΣΔ στην Πολωνία (που εκμεταλλεύτηκε την ταυτόχρονη επίθεση της Γερμανίας) ήταν 100% δίκαιη, καθώς ήταν πόλεμος ενός εργατικού με ένα αστικό κράτος. Το εργατικό κράτος, ακόμα και όταν επιτίθεται, διεξάγει επαναστατικό πόλεμο, που η εργ. τάξη και το ΚΚ της αμυνόμενης αστικής χώρας οφείλουν να συνδράμουν με κάθε τρόπο (όπως και έκαναν στην προκειμένη περίπτωση). Συγχρόνως, ήταν ένα παράδειγμα του τι σημαίνει στην πράξη κι όχι στα λόγια το "εκμεταλλεύομαι τις αντιθέσεις για να προωθήσω τις θέσεις του σοσιαλισμού". Αξίζει, πάντως να σημειωθεί ότι τα εδάφη που προσάρτησε η ΕΣΣΔ από την Πολωνία (όπως και οι Βαλτικές χώρες), είχαν αποσπαστεί από τη Σοβιετική Ρωσία με την συνθήκη του Μπρεστ-Λιτόφσκ. Δεν είναι το κύριο, αλλά έχει κι αυτό μια σημασία.

Νομίζω ότι εξήγησα πως η έναρξη του ιμπεριαλιστικού πολέμου σηματοδότησε το πέρασμα σε νέα φάση, με την οποία η τακτική του ενιαίου λαϊκού μετώπου ήταν σε προφανή αναντιστοιχία. Η μεταστροφή του '41 με την επίθεση στην ΕΣΣΔ επανέφερε στοιχεία αυτής της τακτικής στην επικαιρότητα. Είναι αξιοθαύμαστη η ικανότητα που επέδειξε η ηγεσία του ΚΚ και της Κομιντέρν στο να ανταποκριθεί σωστά στις σύνθετες και μεταβαλλόμενες συνθήκες αυτού του αγώνα που επέβαλλαν – σωστά το ανέφερε ο φίλος "απολίθωμα" – τη μέγιστη ευελιξία στην τακτική, χωρίς να χάνεται η προσήλωση στο στόχο.

Παρακάτω. Ο Στάλιν είχε αίθηση του πραγματικού συσχετισμού δυνάμεων και το «μέχρι που μας έπαιρνε» σ’εκείνη τη φάση. Έβλεπε την ένταση με την οποία εκδηλωνόταν η ιμπεριαλιστική διείσδυση σε μια σειρά ΚΚ (κυρίως της Δύσης), η οποία εκφραζόταν (και σε συνδυασμό) με τη διαπάλη με οπορτουνιστικά ρεύματα. Καταλάβαινε ότι δεν είχε την υλική δυνατότητα να λύσει εκεί το πρόβλημα με "οργανωτικούς" όρους. Συνεπώς, η διάλυση της Κομιντέρν στην πράξη σηματοδοτούσε μια κομβική επιλογή: αφήνω σε δεύτερη προτεραιότητα τη Δυτική Ευρώπη που ακόμα δεν έχω όρους να πατήσει πόδι το επαναστατικό κίνημα με αξιώσεις (θα δώσω μάχη μέσα στα ΚΚ να κρατήσω όσες θέσεις μπορώ) και δίνω το βάρος (και στρατιωτικά) να νικήσει το κίνημα στην Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη. Έτσι και οι θέσεις του σοσιαλισμού θα προωθούνταν στην ευρωπαϊκή ήπειρο και η ΕΣΣΔ θα ανακουφιζόταν και γενικότερα το κίνημα θα πετύχαινε σημαντική ανατροπή στο συσχετισμό με τον ιμπεριαλισμό. Ορισμένες θεωρητικές υπερβολές στην παρουσίαση αυτού του σχεδίου (αναφορικά με τις οποίες κατανοώ και συμμερίζομαι τους προβληματισμούς σου) δεν αλλάζουν την εικόνα. Μπορεί να σου φαίνεται κάπως κυνική αυτή η ανάλυση, όμως η πραγματική πολιτική αυτή είναι. Οχι βγαλμένη από "καθαρά θεωρητικά σχήματα", αλλά μέσα από τη συνθετότητα των αντιθέσεων, των συγκρούσεων και των στρατηγικών επιλογών. Πρέπει να δεχθείς ότι από αυτή την άποψη, η επιλογή αυτή αποδείχθηκε σωστή.

Δύο τελικές παρατηρήσεις:

Συμφωνώ απόλυτα με τον φίλο parekklisi. Είναι φως φανάρι π.χ. ότι περιφερειακό καθοδηγητικό κέντρο του κομ. κινήματος στη Λατινική Αμερική είναι το ΚΚ Κούβας και κεντρικό καθήκον η υπεράσπιση της Επανάστασης (άλλη μια προφητική επαλήθευση του Στάλιν για τις περιφερειακές ενώσεις κλπ.) και δε μπορεί να είναι διαφορετικά, αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί.

Τέλος, δεν έγινε κατανοητό το τι ήθελα να πω για τη Β' Διεθνή. Ήθελα να τονίσω ότι εξαρχής κυριαρχούσε το στοιχείο του συμβιβασμού με τη σοσιαλδημοκρατία, όπως αποτυπωνόταν στα προγράμματα Γκότα-Ερφούρτης. Μ'αυτή την έννοια ο Ένγκελς κατανοώντας τα καθήκοντα εκείνης της περιόδου ως καθήκοντα "πολέμου χαρακωμάτων" με τον οπορτουνισμό στις γραμμές του κινήματος παράλληλα με την ανάγκη "εκτατικής" ανάπτυξής του, πράγματι δεν αντιπαρατέθηκε σε αυτήν – με την έννοια του τακτικού συμβιβασμού κι όχι της στρατηγικής συμφωνίας.

Μαξιμιλιανός

Ανώνυμος είπε...

Η δικαιολογία πως το ΚΚΣΕ και οΣτάλιν διέλυσε την κομιντερν για να μη λένε οι αστοί για "πράκτορες κλπ" είναι εντελώς αβάσιμη! Καταρχήν ένα κομμουνιστικό κόμμα, επιδιώκει την ανατροπή της αστικής εξουσίας! Συνεπώς, οι αστοί θα χρησιμοποιήσουν όλα τα μέσα, για να αποτρέψουν τους κομμουνιστές να ανατρέψουν το καπιταλισμό, άρα και τη συκοφαντία! Το να διαλύεεις την κομιντερν για να μην...δώσεις επιχειρήματα στους αστούς, μου φαίνεται εντελώς παιδιαστική και αφελής δικαιολογία!

Πιο πολύ τείνω να αποδεχτώ, πως η διάλυση της κομιντέρν, ήταν μία βασική απαίτηση των αγγλοαμερικάνων, προκειμένου να ανοίξουν το δεύτερο μέτωπο (πράγμα που έγινε λίγο μετά). Αυτή η άποψη ενισχύεται και από το γεγονός πως η διάλυση της, χαιρετίστηκε με ενουσιασμό από όλες τις αστικές κυβερνήσεις και τον αστικό τύπο της εποχής. Συνεπώς τα περί "...ωρίμανσης των ΚΚ " που προβλήθηκε σαν επιχείρημα από το ΚΚΣΕ και τον Στάλιν, έιναι για τα μπάζα..

2. Παρόλαυτά, η επέμβαση του ΚΚΣΕ στις υποθέσεις των υπόλοιπων ΚΚ όχι μόνο δεν υποχώρησε, αλλά τα επόμενα χρόνια, θα γίνονταν ακόμα πιο αφόρητη (βλ. Γιουγκοσλαβία και υπονόμευση του Τίτο από το ΚΚΣΕ που δεν ανέχονταν πολιτική ανεξαρτησία ενός άλλου ΚΚ από την μαμά ΕΣΣΔ, Βάρκιζα, που ο σοβιετικός πρέσβης πίεζε αφόρητα το ΚΚΕ να την υπογράψει κλπ).

Υποστηρίζω λοιπόν την άποψη, πως όσο χρειαζομαστε σήμερα ένα διεθνές πλαίσιο επαφών και σύναψης πολιτκών σχέσεων ανάμεσα στις κομμουνιστικές οργανώσεις, αλλο τόσο δεν χρειαζόμαστε μια νέα διεθνής, στην οποία τα πάντα θα υποτάσσονται σε ένα κέντρο.