Μια ωραία ατμόσφαιρα

Κι ενώ η αγωνία για την κατάληξη του «διλήμματος» «μνημόνιο ή χρεοκοπία» κορυφώνεται, αλλά ολοένα και περισσότερος κόσμος το προσπερνά, γιατί ο βρεγμένος τη βροχή δε φοβάται, και στο κάτω-κάτω της γραφής «εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί», ήρθε η χτεσινή συζήτηση στο ευρωκοινοβούλιο να θυμίσει αμφιθέατρο και να διασκεδάσει κάπως το τεταμένο κλίμα.

Μια συζήτηση που είχε σχεδόν τα πάντα. Νταβαντούρι, χειροκροτήματα, αποδοκιμασίες, ατάκα στην ατάκα και συνδικαλιές, την καϊλή να μιλάει για την παγκόσμια ειρήνη, λες και ήταν στα καλλιστεία, εκθέσεις ιδεών με ιδεολογικές διακηρύξεις, χωρίς αντίκρισμα, αλλά και κάθε καρυδιάς καρύδι: ευρωλιγούρηδες και ευρωμάχους, αριστερούς ευρωπαϊστές και ακροδεξιούς ευρωσκεπτικιστές που τους την έβγαιναν από τα αριστερά –και ποιος να το φανταζόταν κάποιες δεκαετίες πριν- (αλλά όπως είπε και η καϊλή: αλέξη, εδώ έχουμε φίλους και συναγωνιστές). Με λίγα λόγια όλα τα συστατικά μιας καλής φοιτητικής συνέλευσης. Έλειπε ωστόσο η ψηφοφορία στο τέλος. Είπαμε, ναός της δημοκρατίας η ευρωβουλή, αλλά μην το παρακάνουμε κιόλας.

Ο τσίπρας λοιπόν θυμήθηκε τα νιάτα του στον «εγκέλαδο», το σχήμα του στο πολυτεχνείο, και βρέθηκε στο στοιχείο του, βγάζοντας δύο συγκινητικούς δεκάρικους για την ευρώπη των αξιών και της αλληλεγγύης (αυτό το «ευρώπη των λαών» δεν το λέει κανείς πια, ούτε καν ως σύνθημα). Και πέτυχε πλήρως το στόχο του, που ήταν να τον ακούσουν και να συγκινηθούν στο εσωτερικό μέτωπο για το «σκληρό αγώνα» που δίνει. Γιατί στο εξωτερικό, οι εταίροι του εξακολουθούν να το βλέπουν σαν εταίρα, ενώ οι ευρωβουλευτές έχουν τόσο πολλές αρμοδιότητες και δικαιώματα, που μπορούσαν το πολύ να τον χειροκροτήσουν, και πέραν τούτου ουδέν.

Κι είπε αρκετά πετυχημένα ο τσίπρας στο λόγο του. Χαρακτήρισε «ναό της δημοκρατίας» το ευρωκοινοβούλιο, που είναι ένα μεγάλο διακοσμητικό τίποτα, σαν τον αβραμόπουλο. Είπε πως ο δανεισμός είναι μορφή αλληλεγγύης (!) –οπότε ο τόκος μπαίνει προφανώς για να σφραγίσει τους ακατάλυτους δεσμούς και τη φιλία μας. Μίλησε για αποτυχημένο πείραμα στην ελλάδα (κι εγώ που νόμιζα ότι το πράγμα «δεν έτυχε, πέτυχε», εξαρτάται όμως από ποια σκοπιά το βλέπεις). Κι έκανε μεγάλο φινάλε με αντιγόνη και το δίκαιο των ανθρώπων, που μπαίνει ενίοτε πάνω από τους νόμους των ανθρώπων, ως υπέρτατος νόμος. Για το «νόμος είναι το δίκιο του εργάτη» δεν είχαν γράψει τίποτα οι αρχαίοι τραγωδοί μας, οπότε δεν είχαμε κάτι να πούμε. Αλλά ακόμα και οι εκκλησιάζουσες του αριστοφάνη, που έδινε το βήμα τις προάλλες, πριν από το δημοψήφισμα, έχουν πιο προωθημένες προγραμματικές θέσεις από τν «πρώτη φορά αριστερά» και τον τσίπρα.

Η υπόθεση μοιάζει πάντως με ένα παιχνίδι εντυπώσεων για το ποιος-ποιος-ποιος θα χρεωθεί (το ποιος θα φαγωθεί το ξέρουμε) τη μοιραία κατάληξη. Και μολονότι μπορεί να έχουμε στο παρά πέντε μια ανατροπή (διάβαζε κωλοτούμπα) στο σκηνικό και να υπογραφεί συμφωνία για το τρίτο και μακρύτερο (σε διάρκεια) μνημόνιο, είναι η πρώτη φορά που το σενάριο του «κρέτζιτ», όπως το προφέρει κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος, μοιάζει αρκετά πιθανό, πέρα από τη συνηθισμένη τρομοκρατία του μαύρου μετώπου, των καναλιών και των καλοπληρωμένων παπαγάλων τους. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως το κόμμα, που είναι πολύ προσεκτικό στις εκτιμήσεις και τις δηλώσεις του, καλεί το λαό σε εγρήγορση και ετοιμότητα, για κάθε πιθανό ενδεχόμενο (περιλαμβάνοντας σε αυτά και το γκρέξιτ). Και τώρα ακριβώς γίνεται πολύ φανερό πόσο τραγικές συνέπειες μπορεί να έχει μια μεσοβέζικη ρήξη, που δε φτάνει ως το τέλος (δηλ στον έλεγχο της οικονομίας και το στρατηγικό στόχο της εξουσίας), και προπαντός δεν είναι συντεταγμένη κι οργανωμένη, με δική μας πρωτοβουλία και σχέδιο για τα επόμενα βήματα. Μια εξέλιξη απ’ την οποία ο λαός μας δεν έχει ίσως πολλά να χάσει (που κι αυτό σχετικό είναι), αλλά σίγουρα δε θα βγει ωφελημένος.

Υπάρχουν όμως διάφορα ερωτήματα, που προκύπτουν εύλογα, παρακολουθώντας τις εξελίξεις και αναζητώντας το συνδετικό νήμα που τις ερμηνεύει. Γιατί οξύνθηκαν απότομα και σε τέτοιο βαθμό οι αντιθέσεις, που να συζητάμε το γκρέξιτ; Και τίνος επιδίωξη είναι; Μπορεί όλα αυτά να συμβαίνουν εξαιτίας μερικών αμελητέων μάλλον διαφορών σε δευτερεύοντα σημεία, μεταξύ των δύο προτάσεων, σύριζα και δανειστών; Ή εξαιτίας των μικροβελτιώσεων για τις οποίες εκλιπαρεί η κυβέρνηση, και της πρόθεσης των συνομιλητών της να τη ρίξουν;

Αν υποθέσουμε ότι ο σύριζα, κι όντως έχει βάση ως υπόθεση εργασίας, αποτελούσε τη βασική πολιτική εφεδρεία κι ίσως την καλύτερη επιλογή του συστήματος για να διαχειριστεί ένα πιθανό γκρέξιτ, δε θα έπρεπε να το είχε προετοιμάσει καλύτερα, προετοιμάζοντας παράλληλα και τον ελληνικό λαό για ένα τέτοιο ενδεχόμενο; Αν πάλι από την άλλη η ελλάδα παραμένει (ανισότιμα αλληλ)εξαρτημένη και την αρμέγουν οι δανειστές (με τη συναίνεση και της εγχώριας άρχουσας τάξης), γιατί θέλουν να την αποδεσμεύσουν από το άρμα τους και τη φυλακή του ευρώ, με τους αυστηρούς περιοριστικούς όρους για το χρέος, το έλλειμμα και τα δημοσιονομικά κάθε χώρας-μέλους;

Μπορεί να πλησιάζουμε στο διαζύγιο (αν χρησιμοποιήσουμε τον όρο «ρήξη» και μάλιστα υπό αυτές τις συνθήκες, θα τον ευτελίσουμε) απλά και μόνο (τρόπος του λέγειν) λόγω των ελλήνων εφοπλιστών; Ή λόγω της διαφωνίας ηπα (δντ) και γερμανών ως προς το κούρεμα του χρέους; Φτάνουμε σε αυτό το σημείο βάσει οργανωμένου σχεδίου; Ή μήπως θα ήταν προτιμότερο να καταφύγουμε στην υπόδειξη των κλασικών για την πραγματικότητα που προκύπτει ως η κοινή συνισταμένη πολλών διαφορετικών βουλήσεων, χωρίς να είναι αυτό που είχε θελήσει εξαρχής κάποιος από τους εμπλεκόμενους;

Και ποια πρέπει να είναι η δράση της δικής μας «συνιστώσας» στο κοινωνικό προτσές, και στη δοσμένη συγκυρία; Περισσότερα γι’ αυτό, στο επόμενο σημείωμα, υπό το φως και των νεότερων εξελίξεων. Ας έχουμε όμως καθαρό πως τίποτα (κάθε άλλο αν λάβει κανείς υπόψη του μια σειρά σημάδια των τελευταίων ημερών, από τη συνάντηση τσίπρα-θεοδωράκη, μέχρι τα σημερινά πρωτοσέλιδα και τους συριζαίους στα τηλεοπτικά πάνελ) δεν αποκλείει τελικά την υπογραφή συμφωνίας για νέο μνημόνιο. Όπως αντίστροφα κι η συμφωνία δεν αποκλείει το ενδεχόμενο του γκρέξιτ, σε μεταγενέστερο χρόνο.