Η επόμενη μέρα

Μπορούμε να μιλήσουμε από τώρα για την επόμενη μέρα, χωρίς να έχουμε δει πρώτα τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος; Ναι. Γιατί οι κίνδυνοι που απορρέουν από τις δύο πιθανές καταλήξεις δεν είναι διαφορετικής τάξης και κλίμακας (και για αυτό ακριβώς προειδοποιεί η σημερινή δήλωση του γγ, που τόσο αναμενόμενα παρεξηγήθηκε και διαστρεβλώθηκε). Κι επειδή πρέπει από τώρα η δράση μας κι η προσοχή μας να είναι στραμμένες σε αυτούς.

Μια σφισσα λέει πως έχουμε μια ανόητη αστική τάξη, που έχει αναγάγει σε μείζον ζήτημα κάποιες αμελητέες μικροδιαφορές και σέρνεται στο δημοψήφισμα. Ο redfly απαντάει πως έχουμε μια έξυπνη αστική τάξη, που μαλώνει μεταξύ της. Και θέτει μετ’ επιτάσεως στο τουίτερ το ερώτημα: τι θέση παίρνει ο λάτσης, μεταξύ αρκετών άλλων, στο σημερινό δημοψήφισμα. Το ότι δε διαθέτει στην κατοχή του κάποιο μεγάλο μμε για να δημοσιοποιήσει και να ζυμώσει τη θέση του, δε σημαίνει πως υστερεί σε σημασία (παρά μόνο σε εργαλεία-όπλα για τις μεταξύ τους συγκρούσεις) συγκριτικά με άλλους  καπιταλιστές. Κι εγώ λέω πως έχουμε μια στική τάξη, που έκανε έναν πολύ έξυπνο χειρισμό, φαίνεται να της βγαίνει και τώρα ετοιμάζεται να δρέψει και να απολαύσει τους καρπούς, που θα της αποφέρει.

Ας δούμε πρώτα όμως κάποια ποσοτικά-μαθηματικά δεδομένα.

Το κουκουέ κάλεσε το λαό να ακυρώσει το εκβιαστικό δίλημμα με κάθε πρόσφορο τρόπο: λευκό, άκυρο ή αποχή, θεωρώντας ως πιο συνεπή καταδίκη το δικό του ψηφοδέλτιο με το διπλό «όχι». Ο αριθμός των άκυρων ψηφοδελτίων πιθανότατα δε θα προσεγγίσει το εκλογικό ποσοστό του κόμματος, όχι τόσο εξαιτίας των διαρροών προς το «όχι», αλλά γιατί κανείς δεν μπορεί να απαιτήσει πχ από κάποιον ετεροδημότη σφο ή φίλο του κόμματος να ξοδέψει μια μικρή περιουσία για να κλείσει τελευταία στιγμή εισιτήρια. Κι όποιος έχει μια στοιχειώδη επαφή με το κόμμα και τα μέλη του, αντιλαμβάνεται πολύ καλά πως η κινητοποίηση και οι απαιτήσεις δεν είναι αντίστοιχες με τις εθνικές εκλογές. Θα ήταν εύκολο βέβαια να κρυφτούμε πίσω από τα παραδοσιακά αρκετά υψηλά ποσοστά της αποχής, για να συμπεριληφθούμε στους μεγάλους νικητές της βραδιάς, αλλά αυτό τον τρόπο σκέψης τον αφήνουμε για άλλες δυνάμεις.

Αρκετό ενδιαφέρον παρουσιάζει κι η ανάγνωση των τελευταίων δημοσκοπήσεων (αν και τα ευρήματά τους χρειάζονται προφανώς φιλτράρισμα και σχετική επιφυλακτικότητα), που δείχνουν ανάμεσα σε άλλα στοιχεία πως το «ναι» έχει το μικρότερο ποσοστό αποδοχής μεταξύ των ψηφοφόρων του κκε, ενώ δίνουν και ένα αρκετά χαμηλό ποσοστό για το «όχι». Που σημαίνει πως τουλάχιστον ένας στους δύο ψηφοφόρους του κόμματος απαντάει άκυρο, κι αυτό αποκτάει ακόμα μεγαλύτερη αξία, εφόσον προκύπτει ως αυθόρμητη απάντηση, που δεν περιλαμβανόταν αρχικά στο ερωτηματολόγιο –όπως ήταν και το πιθανότερο δηλ. Σε μια άλλη δημοσκόπηση, το άκυρο εμφανίζεται να συγκεντρώνει ένα ποσοστό κοντά στο 2,5%, επίσης ως αυθόρμητη απάντηση.

Τι ισχύει όμως για τους δύο πόλους του δημοψηφίσματος; Όλες οι δημοσκοπήσεις εμφανίζουν πολύ οριακές διαφορές, στα όρια του στατιστικού λάθους, μεταξύ του ναι και του όχι. Που σημαίνει πως είτε δεν έχουν σαφή εικόνα και προσπαθούν να μην εκτεθούν, είτε πως εμφανίζουν το δημοψήφισμα ως αμφίρροπο ντέρμπι, για να εντείνουν την πόλωση, πετυχαίνοντας τη μεγαλύτερη δυνατή συσπείρωση των αναποφάσιστων και αμφιταλαντευόμενων και για τους δύο πόλους του διλήμματος. Σε κάθε περίπτωση, οι αρχικές εκτιμήσεις των δημοσκοπήσεων και των στοιχηματικών εταιριών για σχετικά εύκολη επικράτηση του «ναι» , είτε δεν απηχούν την πραγματικότητα, είτε έχουν ανατραπεί πλήρως σε αρκετές περιπτώσεις. Και το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να καθοριστεί από την περίφημη σιωπηλή πλειοψηφία, που δεν εκφράζεται απαραίτητα ανοιχτά στους δρόμους και τους συσχετισμούς των δύο συγκεντρώσεων. Θέλω να πω δηλ πως η μεγάλη συγκέντρωση-συναυλία του «όχι» προχτές, μπορεί εύκολα να εξισορροπηθεί από κύματα τρομαγμένων νοικοκυραίων ή πολύ πιο απλά, από την ψήφο της επαρχίας. Αν και η δική μου εντύπωση εξακολουθεί να είναι πως το «όχι» διατηρεί κάποιο προβάδισμα.

Κι έτσι λοιπόν επιστρέφουμε στην εκτίμηση που διατυπώθηκε στην εισαγωγή. Καταλαβαίνω πολύ καλά πως για κάποιους αμύητους ψηφοφόρους, ακόμα και το «όχι» μπορεί να αποτελεί ένα θετικό βήμα προς την υπερνίκηση της καλλιεργούμενης τρομοκρατίας από το μαύρο μέτωπο καναλιών, δανειστών και αστικής τάξης (στη μεγάλη της πλειοψηφία). Αλλά η ψήφος δεν μπορεί να μένει στο επίπεδο του ετεροπροσδιορισμού, χωρίς να αξιολογηθεί και το «θετικό μήνυμα» που δίνει.

το πραγματικό ψηφοδέλτιο

Κι από αυτή την άποψη εκτιμώς πως η αστική τάξη έκανε έναν πολύ έξυπνο χειρισμό, που φαίνεται να της βγαίνει και να τη βγάζει κερδισμένη σε κάθε ενδεχόμενο, σε μια λεγόμενη win-win situation, κορώνα κερδίζει το κεφάλαιο, γράμματα χάνει ο λαός. Και αν με το «ναι» είναι φανερό πως ο λαός βάζει οικειοθελώς το κεφάλι του στη θηλιά, η επικράτηση του κυβερνητικού «όχι» καταφέρνει να τον πνίξει στον ασφυκτικό εναγκαλισμό του σύριζα, που θα σβήσει κάθε υποψία κινητοποίησης για τους επόμενους μήνες. Η αστική τάξη καταφέρνει με άλλα λόγια να πιάσει με ένα τρυγόνι πολλούς σμπάρους: να περάσει αβρόχοις ποσί μια συμφωνία, που φαινόταν να προκαλεί κάποιους τριγμούς στον κυβερνητικό λόχο. Να δυναμώσει και τους δύο πόλους του συστήματος, που φαίνονταν να φτάνουν με αρκετές δυσκολίες σε αυτό το σκόπελο. Να εγκλωβίσει τον κόσμο κάτω από ξένες σημαίες, σε δύο «αντιμαχόμενα» στρατόπεδα, που εκπροσωπούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Και να δέσει χειροπόδαρα το μαζικό κίνημα, που θα βαυκαλίζεται με το νανούρισμα της μεγάλης νίκης, για το επόμενο χρονικό διάστημα.

Αυτή είναι η κατάσταση και οι κίνδυνοι που έχουμε να αντιμετωπίσουμε κι αυτά είναι τα θέματα που θα συζητάμε την επόμενη μέρα. Μια μέρα που βρίσκει πολύ ανεβασμένο τον πήχη των απαιτήσεων και της δυσκολίας για τις οργανωμένες, ταξικές δυνάμεις.