Παρασκευή 24 Ιουλίου 2015

Μεταπολίτευση και τα λοιπά

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, είναι της μόδας τα βαθυστόχαστα άρθρα για το κλείσιμο ενός ιστορικού κύκλου, το τέλος της μεταπολίτευσης ή το άνοιγμα της νεοπολίτευσης, όπως λέει ο λαζόπουλος (και εύχεται ο θοδωρής από το cogito ergo sum να μην επικρατήσει ως άθλιος νεολογισμός). Είναι κάπως σαν άγραφος κανόνας της μεταπολίτευσης ή των μνημόσυνών της να αναφερόμαστε μελαγχολικά εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα στο τέλος της. Κι αν μέχρι τώρα, μιλούσαμε απλά για το τέλος μιας εποχής, σήμερα μπορούμε να πούμε πως όλο το πολιτικό σκηνικό χοροπηδά χαιρέκακα πάνω στο μνήμα της. Κι έχει μια ιδιαίτερη σημειολογική αξία ότι το τέλος της έχει ως χρονικό ορόσημο (όπως ακριβώς και το ξεκίνημά της) ένα υποτιθέμενο(;) πραξικόπημα  και πολλά μικρά, κοινοβουλευτικά πραξικοπήματα, με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου και κατεπείγουσες φαστ-τρακ διαδικασίες.

Θα μου πεις βέβαια πως εδώ είχαμε και λαϊκή ετυμηγορία με το δημοψήφισμα. Θα σου πω κι εγώ ότι ακόμα κι η χούντα είχε κάνει δημοψήφισμα, οπότε αυτό δεν αποδεικνύει κάτι από μόνο του. Θα μου απαντήσεις ότι δεν είναι το ίδιο και να μην τσουβαλιάζω. Θα σου πω «ναι», αλλά οι τωρινοί έγραψαν στα παλιά τους τα παπούτσια τη λαϊκή ετυμηγορία, όπως ούτε η χούντα ίσως δε θα τολμούσε να κάνει. Θα μου πεις πως τότε δεν μπορούσες να πιάσεις δουλειά στο δημόσιο τομέα λόγω των φρονημάτων σου. Θα σου πω πως τώρα δεν μπορείς ούτε και στον ιδιωτικό, και όσο για το άλλο... καλομελέτα κι έρχεται, με την αποπολιτικοποίηση του δημοσίου και ό,τι σημαίνει αυτό για το συνδικαλισμό.

Και δεν προσπαθώ να υπονοήσω τίποτα παραπάνω από το ότι οι διαφορές ανάμεσα στην αστική δημοκρατία και την ανοιχτή δικτατορία λιγοστεύουν επικίνδυνα. Και αν κάποιοι συνάγουν από αυτό ότι πρέπει να περιορίσουν ή να εστιάσουν τον πολιτικό τους ορίζοντα στην υπεράσπιση της (αστικής) δημοκρατίας, δεν κάνουν τίποτα παραπάνω από το να παίζουν το παιχνίδι της «πρώτη φορά αριστεράς» και των δεκάρικων λόγων του τσίπρα για τη δημοκρατία (γενικά και αόριστα) και τις αξίες της ενωμένης ευρώπης.

Αυτό που βλέπουμε λοιπόν είναι μια εκφυλισμένη εκδοχή της μεταπολίτευσης, η επανάληψη της ιστορίας σαν φάρσα. Ο σύριζα δεν είναι παρά ένα κακέκτυπο-φάρσα της τρίτης σεπτέμβρη και της ριζοσπαστικής εκδοχής της μεταπολιτευτικής σοσιαλδημοκρατίας. Και ο τρίτος δρόμος (χωρίς ρήξη και επανάσταση) κατέληξε, στη σύγχρονη επικαιροποιημένη εκδοχή του, στο τρίτο μνημόνιο.

Ανακεφαλαιώνοντας λοιπόν για αυτή την περίοδο, που δυσφημείται κατά κόρον μαζί με τις λαϊκές κατακτήσεις εκείνων των χρόνων, θα επαναλάβω μια ιδέα που έχει διατυπωθεί και σε παλιότερα κείμενα. Τι ήταν και πού οφειλόταν η μεταπολίτευση, η οποία στοιχειώνει τους στόχους και την πολιτική σκέψη πολλών χώρων με πολιτική αναφορά, που αποβλέπουν, κατ’ ουσίαν, σε μια επιστροφή στο πρόσφατο παρελθόν, στον χαμένο παράδεισο της εδεμ; Ήταν η προσωρινή εκεχειρία, η προσωρινή ισορροπία δυνάμεων μεταξύ του σοσιαλιστικού και του καπιταλιστικού κόσμου, η ευεργετική αντίδραση του αντίπαλου, σοβιετικού δέους (που δεν έχει καμία απολύτως σχέση με το σημερινό ρωσικό) στην ισχύ και τις δυνατότητες του εργατικού κινήματος σε κάθε χώρα της δύσης. Δεν είναι τυχαίο πως το πουλόβερ των λαϊκών κατακτήσεων άρχισε να ξηλώνεται στην ελλάδα με τους πρώτους αντιασφαλιστικούς νόμους, τη διετία 90-92’. Ούτε πως οι πολιτικές ομάδες που αναπολούν τη μεταπολίτευση (βάζοντας ακόμα και σύνθημα για «εργατική μεταπολίτευση»!), διακατέχονται από λυσσαλέο αντισοβιετισμό, και αδυνατούν ή δε θέλουν να αναγνωρίσουν την παγκόσμια συμβολή αυτού του εγχειρήματος στους αγώνες και τα δικαιώματα της εργατικής τάξης.

Θυμάμαι χαρακτηριστικά την ανάρτηση ενός αναγνώστη του μπλοκ, που έλεγε (παρεμπιπτόντως προς το βασικό της θέμα) πως ο μεταπολιτευτικός κύκλος έκλεισε το 89’ κι ότι αυτό που βιώναμε με τα μνημόνια ήταν το τέλος της περιόδου που ακολούθησε, της «μετα-μεταπολίτευσης». Ποια ήταν όμως η ειδοποιός διαφορά; Ποιος ήταν ο ρόλος που έπαιξε η τελική εκδήλωση της αντεπανάστασης στις χώρες του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε; Αυτά τα ερωτήματα διέφευγαν από την ανάλυσή του, αφήνοντας έωλη και την ερμηνεία του, χωρίς το κλειδί που θα ξεκλείδωνε την απόδειξή της.

Εν κατακλείδι, ο μεταπολιτευτικός συμβιβασμός ήταν (και δεν μπορούσε παρά να είναι) προσωρινός. Το τέλος του σημερινού μαρτυρίου για τους λαούς, που είχε προδιαγραφεί ήδη από την εποχή της αντεπανάστασης, τις συνέπειες της οποίας βιώνουμε μόλις τώρα σε όλη τους τη διάσταση, δεν είναι η στείρα αναπόληση του παρελθόντος (το οποίο έχει πάντως μια σειρά διδάγματα να μας προσφέρει) αλλά η επαναστατική ρήξη με το παλιό που πλασάρεται ως καινούριο και γαντζώνεται από την πραγματικότητα, από τη δική μας ανοχή, για να συνεχίσει να διαιωνίζεται και να φορτώνεται στις πλάτες μας, απομακρύνοντας την προοπτική της σοσιαλιστικής κοινωνίας του μέλλοντος.


4 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Νομιζω Ότι το ερώτημα πρέπει να τεθεί αλλιώς. Είναι εφικτή στα πλαίσια του σημερινού συστήματος η αντιστροφή της παγκοσμιοποίησης. Ή μήπως είναι αναπόφευκτη κατάληξη της δυναμικής του σημερινού συστήματος; τείνω να καταλήξω στο ότι η δυναμική του σημερινού συστήματος μας οδηγεί στο σήμερα οπότε στο παρόν πλαίσιο νομίζω ότι η σοσιαλδημοκρατία και γενικότερα μικρές παραχωρήσεις οι οποίες ενσωματώνουν μερίδα της εργατικής τάξης είναι αδύνατες. Σε αυτό το πλαίσιο νομίζω ότι ο συμβιβασμός με την εργατική τάξη ήταν εφικτός στη μεταπολίτευση νομίζω ότι σήμερα το κεφάλαιο δεν έχει περιθώριο ακόμα και το ίδιο για έναν τέτοιο συμβιβασμό με ότι αυτό συνεπάγεται ακόμα και για τις ελευθερίες στο πλαίσιο της αστικής δημοκρατίας
Χαμογελο

Σεχτάρ ο Τρομερός είπε...

"Θα μου πεις βέβαια πως εδώ είχαμε και λαϊκή ετυμηγορία με το δημοψήφισμα...."
Μόνο;
Εδώ μιλάμε ότι "4) Το ΌΧΙ αποτέλεσε την μεγαλύτερη νίκη του λαού απέναντι σε ομοβροντία ΜΜΕ, αστικού πολιτικού δυναμικού, κεφαλαίου, εργοδοσίας υπέρ του ΝΑΙ. Επίσης άνοιξε τον δρόμο για ευρύτερη ριζοσπατικοποίηση του κόσμου και εξαγωγή συμπερασμάτων. Απεγκλώβησε εργαζομένους από τις αστικές και ρεφορμιστικές δυνάμεις. Έδωσε το δικαίωμα για περαιτέρω οργάνωση των λαϊκών στρωμάτων. Τεράστια νίκη!"
Μουρμούριζε εσύ, γραφικέ σεχταριστή, ελιτίστα, συστημικέ κλπ. κλπ.

λαθραναγνώστης είπε...

@ Σεχτάρ
Ε...αφού δεν ενεργοποίησε και τον....."υποκειμενικό παράγοντα", πάλι καλά!
Πάντως με το επόμενο δημοψήφισμα, οι από πάνω δεν θα μπορούν, οι από κάτω δεν θα ξέρουν τι θέλουν κι εγώ ο ταπεινός.......δεν θα τ αντέξω!
.....αυτή η κατάσταση, πως λέγεται?

Σεχτάρ ο Τρομερός είπε...

Λαθρά,
Αυτοί οι άνθρωποι δεν θα απαλλαγούν ποτέ από το ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΩΝ ΑΛΛΕΠΑΛΛΗΛΩΝ ΚΑΙ ΣΑΡΩΤΙΚΩΝ ΝΙΚΩΝ.
Οσο τους θυμάμαι όλο για νίκες πανηγυρίζουν.
Το πως φτάσαμε σε αυτήν την κατάσταση μετά από τέτοια διαδοχή νικών δεν φαίνεται να τους έχει απασχολήσει ποτέ.
Οπως οι Νότιοι (ομοσπονδιακοί) του αμερικανικού εμφύλιου, που πηγαίνοντας από νίκη σε νίκη στο τέλος χάσανε και τα σώβρακά τους. Αλλά εκείνοι τουλάχιστον είχαν πραγματικές νίκες στα πεδία των μαχών, απλά δεν είχαν μελετήσει καλά τον Κλαούζεβιτς για το τι ακριβώς είναι ο πόλεμος και πως κερδίζεται.
Τουτοι δω βλέπουν "νίκες" στον ύπνο τους.
Η σχιζοφρένεια του Μικροαστικαριάτου.