Σάββατο 23 Ιουλίου 2011

Τα μικροαστικά

Μικροαστοί θα σας φάνε τα παιδιά σας, θα σας φάνε ζωντανούς, κανίβαλοι, κανίβαλοι θα γίνουν.

Για το βλαδίμηρο οι μικροϊδιοκτήτες-μικροπαραγωγοί αναπαράγουν αδιάκοπα τον καπιταλισμό, βάσει της ακατανίκητης δύναμης της συνήθειας. Και η ρόζα –αν δε με απατά η μνήμη μου- παρομοίαζε τη μεσαία τάξη με κάποιον που ανεβαίνει σε μια πλαγιά, σέρνοντας έναν βράχο κι έχει την αυταπάτη ότι μπορεί να σταματήσει στα μισά της ανηφόρας και να παραμείνει εκεί σταθερός. Ώσπου τον παίρνει ο κατήφορος, τον τσακίζει ο βράχος της προλεταριοποίησης και καταλήγει στους πρόποδες της κοινωνικής πυραμίδας.

Κάποιοι άλλοι διαχωρίζουν την έννοια του μικρού αστού –δηλ του μικρού ιδιοκτήτη καπιταλιστή- από αυτήν του μικροαστού –ή τουλάχιστον δεν τις ταυτίζουν. Κι αν το ερμηνεύω σωστά, το κόμμα υιοθετεί εν μέρει αυτόν το διαχωρισμό και μιλά για μισθωτούς εργαζόμενους που παρουσιάζουν μικροαστικά χαρακτηριστικά βάση του εισοδήματος ή της θέσης τους στην παραγωγή –πχ στο αστικό κράτος, ή σε κάποιον ιδεολογικό μηχανισμό του.

Κρατήστε σφιχτά τον μικροαστισμό σας, όπως λέει κι ο τζωρτζ όργουελ στον τίτλο ενός μυθιστορήματός του, που όμως δε μιλούσε για το στάλιν και την εσσδ και δεν έγινε ευρύτερα γνωστό.

Ποιοι είναι μικροαστοί όμως; Ποια είναι τα όρια της τάξης τους και της συνείδησής τους που αναγνωρίζει τον εχθρό στα μονοπώλια, αλλά ονειρεύεται να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη, με τη μαζοχιστική λογική: ό,τι δε μπορείς να πολεμήσεις, αγάπησέ το; Και το κυριότερο, ποιος τους εκφράζει πολιτικά; Ας ξεκινήσουμε με αυτό το τελευταίο.

Στη σύγχρονη ελλάδα υπήρχαν πάντα πολυάριθμα μικροαστικά στρώματα, τα οποία καταλάμβαναν όλο το μήκος του πολιτικού φάσματος. Οι δεξιοί συντηρητικοί νοικοκυραίοι, που ακολουθούν το γνωστό τρίπτυχο (πατρίς, θρησκεία, οικογένεια) και νοσταλγούν τα χρόνια που κοιμόντουσαν με ανοιχτά παράθυρα κι ο καρατζαφέρης ασχολούνταν ακόμα με το ροκ εν ρολ και τους προψυχεδελικούς μπητλς. Ο τελευταίος συνηθίζει μάλιστα να αποκαλεί τους ψιλικατζήδες -την έβγα και τη φάγε της γειτονιάς- εθνικό κορμό της χώρας.

Οι μη προνομιούχοι πασόκοι του ανδρέα. Κάποιοι από αυτούς απέκτησαν προνόμια –ρετιρέ και νέα τζάκια- και τώρα βλέπουν με θρήνο να σπάει το κοινωνικό συμβόλαιο της εξωνημένης συνείδησής τους και να μην παίρνουν καν τη ρήτρα. Η μικροαστική βάση κι ο λαϊκισμός σοσιαλιστικής απόχρωσης, ήταν και τα δύο κύρια χαρακτηριστικά του φασισμού στον μεσοπόλεμο. Κάτι που έκανε τον ραφαηλίδη να μιλάει για τον ιδιότυπο πράσινο (σοσιαλ)φασισμό της εποχής του.
Καληνύχτα κεμάλ, η χώρα αυτή ποτέ δε θα αλλάξει. Γιατί είναι γεμάτη πασόκους και μικροαστούς –φανερούς και καλυμμένους- που πίστεψαν στη γιαλαντζί αλλαγή, στη δεκαετία με τις βάτες.

Κι αν σε εθνική κλίμακα ο μικροαστός είναι δυνάμει η κοινωνική βάση του φασισμού, στο λαϊκό κίνημα έχει το ρόλο του αμφιταλαντευόμενου, ή της εργατικής αριστοκρατίας –αν μιλάμε για υψηλόμισθους μισθωτούς- κι η κατεξοχήν πολιτική του έκφραση είναι ο οπορτουνισμός. Κάθε αριστερή δύναμη θεωρεί τις άλλες οπορτουνιστικές και τον εαυτό της ως τη μόνη ορθόδοξη. Κι αν συνδέσει τη ρετσινιά του οπορτουνισμού -για τους άλλους- με την ύπαρξη και δράση μικροαστών, έχει μια ακλόνητη υλιστική ερμηνεία για να τη στηρίξει. Πώς να μην είναι οπορτουνιστές οι τάδε αφού στο εσωτερικό τους ηγεμονεύουν οι μικροαστοί κι εκφράζουν τέτοια ταξικά συμφέροντα;

Λογική που μπορεί να βρει εφαρμογή ακόμα κι εντός του κόμματος, στο βαθμό που επιδρά ο οπορτουνισμός στις γραμμές του. Ο σύντροφος με το μουστάκι χαρακτήριζε ως μικροαστική παρέκκλιση την ενωμένη αντιπολίτευση και την τριανδρία τρότσκι-ζηνόβιεφ-κάμενεφ. Ο βλαδίμηρος θεωρούσε τους διανοούμενους επιρρεπείς στο μικροαστικό ατομισμό, που αρνείται να μπει στα καλούπια του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού και της εσωκομματικής πειθαρχίας. Κι όσοι έφευγαν από το κόμμα ως σκάρτα κι ύποπτα στοιχεία κι είχαν μικροαστική καταγωγή, αυτή ερμήνευε εκ των υστέρων το «χάλασμά» τους, που ήταν νομοτελειακά προδιαγεγραμμένο.

Αλλά ο ταξικός αναγωγισμός δεν είναι πάντα ο καλύτερος σύμβουλος. Θυμάμαι τα πρώτα χρόνια στην οργάνωση μια συζήτηση με έναν σύντροφο που του άρεσαν πολύ τα χριστούγεννα και τα έθιμα με την οικογένεια. Εγώ του ‘λεγα ότι αυτά είναι μικροαστικές ανοησίες κι αυτός μου απαντούσε με τετράγωνη λογική, ότι μικροαστοί είναι αυτοί που έχουν μικρή ιδιοκτησία. Πέρασαν λίγα χρόνια μέχρι να βγάλουμε συνεννόηση.

Ας το δούμε συγκεκριμένα, σε κάθε πολιτικό χώρο.
Ο συνασπισμός συσπειρώνει τη μικροαστική αριστερά του σαλονιού: αρκετούς διανοούμενους, εργατική αριστοκρατία, ευαίσθητους αριστερούς εύπορων προαστίων, τον αρτέμη από το αλαλούμ του χάρρυ κλυνν κι άλλες συναφείς περιπτώσεις. Οι ρεφορμιστικές αυταπάτες ήταν δεδομένες για έναν κόσμο που δεν είχε λόγο να αλλάξει ριζικά τη ζωή του, παρά μόνο σε μικρά κι επιμέρους, που μπορούσαν να αλλάξουν σταδιακά.

Ο αριστερισμός ήταν ανέκαθεν συνδεμένος με τη μικροαστική ανυπομονησία του «εδώ και τώρα», μια πιο ριζοσπαστική εκδοχή συνθημάτων του πασόκ, το οποίο απορρόφησε αρκετούς απογοητευμένους του χώρου που έγιναν ξαφνικά ρεαλιστές. Ο αριστερισμός φωλιάζει σε νεανικές φοιτητικές καρδιές, κλάδους του δημοσίου και στρώματα (γιατροί, μηχανικοί) που προλεταριοποιούνται ραγδαία, αλλά διατηρούν κάποια μικροαστικά χαρακτηριστικά -κι έτσι αίρεται διαλεκτικά το κλασικό δίλημμα στις τάξεις των σχημάτων της εαακ για τον ταξικό προσδιορισμό των αποφοίτων αυτών των σχολών.

Η αναρχία έχει κατεξοχήν μικροαστικό χαρακτήρα. Μόνο οι αναρχοσυνδικαλιστές κι εν μέρει η ακ έχουν κάποια σύνδεση με το εργατικό κίνημα. Αλλά η κλασική της εκδοχή εξακολουθεί να προβάλλει το ιδανικό των μικρών αυτοδιαχειριζόμενων κοινοτήτων που στηρίζονται στη μικρή παραγωγή κι ιδιοκτήσία. Επιπλέον. Το ιδανικό της κοινοβιακής ζωής σε καταλήψεις, ή της λεηλασίας που μπορεί να αντικαταστήσει την εργασία και να εξασφαλίσει τα ίδια αγαθά, γοητεύει μάλλον όσους έχουν λυμένο το βιοποριστικό τους πρόβλημα και δεν είναι αναγκασμένοι να δουλέψουν για να ζήσουν.

Κι είναι και το κόμμα, με την παρέμβασή του στους εβέδες, βιοτέχνες κι αγρότες κι όσα του προσάπτουν περί δεκέμβρη, νοικοκυραίων και πραγματικής εξέγερσης όπου δε θα σπάσει ούτε ένα τζάμι καταστήματος. Υπάρχει επίσης η κλασική κριτική για το στόχο στρατηγικό της λαϊκής εξουσίας-οικονομίας, ως μια στρογγυλεμένη –λέει- εκδοχή του σοσιαλισμού, χωρίς επανάσταση, για να μην τρομάξουν οι μικροαστοί σύμμαχοί του. Κάτι που δείχνει την ιδεολογική τους ηγεμονία στα πλαίσια του λαϊκού μετώπου και τη διαβρωτική επίδραση που ασκούν στο εργατικό κίνημα.

Κι έτσι βλέπουμε το εξής οξύμωρο. Αυτοί που έλεγαν ότι η λαϊκή εξουσία δεν ξεφεύγει από τα όρια του καπιταλισμού, τώρα τη θεωρούν μαξιμαλιστικό στόχο, που δεν είναι άμεσα κατανοητός από τις μάζες. Κι αυτοί που απέρριπταν το λαϊκό μέτωπο με τους μικροαστούς από θέσεις ταξικής καθαρότητας, τώρα ανακαλύπτουν την αμερική σε ένα κείμενο του λένιν που λέει ότι στην επανάσταση θα συμμετέχουν κι οι μικροαστοί.
Κι ευτυχώς δηλαδή, γιατί αλλιώς θα έλειπαν πολλοί απ’ τους άμεσα ενδιαφερόμενους. Το ενιαίο μέτωπο –όπως και το αντικαπιταλιστικό εργατικό- αποκλείει τους μικροαστούς, αλλά απαρτίζεται εν πολλοίς από τέτοιους και βρίσκεται σε αναζήτηση εργατικής τάξης –για να μη μιλάει χωρίς αυτήν στο όνομά της.

Ο λένιν πάντως δε συμμετείχε σε ενότητα σούπα με όλους τους σοσιαλιστές στα σοβιέτ, αντιπαρέθετε διαλεκτικά το συνειδητό στο αυθόρμητο, διαπαιδαγωγούσε το τελευταίο με σκληρούς, πειθαρχημένους αγώνες, μέσα από τις ταξικές του οργανώσεις. Και συμμάχησε υπό όρους εργατικής ηγεμονίας με τους εσέρους μικροαστούς που εκπροσωπούσαν το 80% της ρωσικής κοινωνίας. Υιοθέτησε το αγροτικό τους πρόγραμμά, καθιστώντας τους ευμενώς ουδέτερους προς την επανάσταση, αλλά γνώριζε ότι θα βρει μπροστά του αυτόν το συμβιβασμό τα επόμενα χρόνια (του πολεμικού κομμουνισμού και της νεπ, για να το αντιμετωπίσουν οριστικά οι μπολσεβίκοι στην περίοδο της κολεκτιβοποίησης).

Αλλά τι να μας πει κι αυτός; Ένας μικροαστός δικηγορίσκος ήταν. Ύποπτο στοιχείο...

26 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Υπάρχει κι ένα άλλο στοιχείο: τους μικροαστούς, αφού δεν θα μπορέσεις να τους πείσεις όλους (όνειρο απατηλό, εδώ δεν θα μπορέσεις να πείσεις καλά-καλά ούτε κι όλους τους εργατοϋπάλληλους), πρέπει να επιδιώξεις τουλάχιστον να εξασφαλίσεις την ουδετερότητά τους. Να πουν δηλαδή ό,τι λέγαν πάντα: "αει σιχτίρ, ό,τι θέλουν ας κάνουν".

Ανώνυμος είπε...

Γιατί επιμένουμε στον διαχωρισμό όπως τον έθεσαν τότε;
100 χρόνια πέρασαν. Αν σήμερα ο αστός δεν θεωρείται προλετάριος, ποιός θεωρείται;
Ο τελειωμένος λούμπεν; Αυτός που ποτέ δεν είχε ούτε το μεροκάματο και από δω και στο εξής έχασε και την ελπίδα να το βρεί;
Νομίζω πως πια θάπρεπε να θεωρήσουμε μια την εργατική τάξη, το προλεταριάτο.
Εδώ και χρόνια θάπρεπε να περιλαμβάνει όλους αυτούς που σνομπάραμε σαν αστούς, μικροαστούς, αστική-μεσαία τάξη μικροτέτοιους, μεγαλοτέτοιους υπαλλήλους και της παναγιάς τα μάτια.
Διότι, να! Έφτασε το πλήρωμα του χρόνου κι ο καπιταλισμός, αποφάσισε να τους θυμίσει που είναι η θέση τους.
Πλέμπα, μαζί με τους άλλους. Είχαν που είχαν από μόνοι τους την αυταπάτη πως ήταν εκκολαπτόμενοι Λάτσηδες. Ας μην τους χαρισουμε στην αντίδραση κι ας τους τονίσουμε πως είναι μια απ τα ίδια με όλους τους άλλους, ποιά είναι η τάξη που πραγματικά ανήκουν...

Κ.Μ. είπε...

simfonw plhros me to keimeno, kai apla na prosthesw ena diko mu pou to vlepw olokliri ti xronia kai meta telionw me tis mpixtes. Autoi pou sto parelthon legane oxi sthn simaxia me tus mikroastous, edw kai 1 xrono mas prizoune me to gegonos pws prepei na proselkiseis ta mikroastika strommata. Keimena epi keimenwn to grafoune auto to pragma (vevea den to eksetazoune kai o logos einai safis). Monaxa pou ksexasan pws prepei na proselkisoun kai tin ergatiki taksi. Auto oute kata diania den to vazoune stin skepsi tous. Kapou sto ti na kanoume leei o Lenin oti (ekeinh tin periodo) den ekprosopousan thn ergatiki taksi, alla thelane na tin ekprosopoun. TO eksokoinovoulio (tixea?) theorei xronia oti einai o authentikos ekprosopos tis ergatikis taksis paroti exei apiroelaxistous ergates stis takseis tou. Afou tous ekprosopoune (!) lithike to provlima ;p

Pablo Rabia είπε...

Ο Λένιν βέβαια συμμετείχε στα σοβιέτ, παρά το γεγονός πως δεν είχε την πλειοψηφία αρχικά. Δεν είμαι σίγουρος αν το ΚΚΕ θα έκανε το ίδιο σε ανάλογη περίπτωση στη σύγχρονη Ελλάδα..

Μπρεζινσκι είπε...

Οχι μονο μαζοχισμος οι μικροαστοι απολιθωμένε φίλε αλλα και σαδισμός: "ότι δεν μπορεις να αγαπήσεις, τσακίσε το". Παρεμπιπτόντως πως μια αντιστροφή της φρασης σε στέλνει στο αντίθετο της ευθειας φρασης. Πλάκα έχει.

Και τελευταιε φίλε αφου το λες εσυ και το πρώτο πρόσωπο ενικου είναι το βασικο σου επιχείρημα ΟΚ: τα βλέπω. Φτιάξε τα σοβιετ για να δώσεις την ευκαιρία στο κκε να μη συμμετέχει.

ΠΑΜΜΕΓΓΙΣΤΟΣ ΕΡΜΗΣ, ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣΙΑΡΧΙΑΣ ΤΟ ΚΑΓΚΕΛΟ

sniper είπε...

Συζητουσα με ενα συντροφο οχι φαντασμα πριν λιγο καιρο και λεγαμε λιγουλακι εκνευρισμενοι αλλα και με μια δοση ειρωνιας και αυτοσαρκασμου ζωγραφισμενη στα νεανικα μας προσωπα οτι, οπως τωρα καποιοι ειναι μαζι μας, καποιοι εναντιον μας και η μεγαλη μαζα ειναι κατα βαση αδιαφορη για το τι συμβαινει, ετσι και στην επανασταση, καποιοι περισσοτεροι θα ειναι μαζι μας, καποιοι αλλοι εναντιον μας αλλα και παλι, η μεγαλη μαζα θα συνεχισει να ζει σα να μη συμβαινει τιποτε.

Μπαη δε γουεη, το κειμενο σου εχει ανεβει και στο ιντυμηντια, οπου οπως ολοι ξερουμε, γινεται ο εποικοδομητικοτερος διαλογος.

Ανώνυμος είπε...

Ο καλυτερος προσδιορισμος των καταρρεοντων σημερα μικροαστων δινεται στη σιδερενια φτερνα του τζακ λοντον (κεφ. Σαμποτερ της μηχανης)
Salot sor.

Μικροαστουλακος είπε...

http://goodmorninglenin.wordpress.com/2011/07/20/%CE%B1%CF%80%CF%8C%CF%81%CF%81%CE%B7%CF%84%CE%BF-%CE%BD%CF%84%CE%BF%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%84%CE%BF-%CE%BF%CE%B9-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AD%CF%82-%CF%80%CE%AD/

Αναυδος είπε...

Η τάση υπάρχει πάντως στη χώρα μας για την αριθμητική τους συμπίεση. Οι μικροαστοί του χωριού ουσιαστικά χαθήκαν και σειρά παίρνουν οι μικροαστοί της πόλης

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Ανώνυμε, ο διαχωρισμός μπορεί να είναι χρήσιμος για να κατευθύνει κανείς τη δράση του, να δώσει βαρύτητα σε κάποιον κλάδο, να εξειδικεύσει τα αιτήματα κτλ. Αλλά δεν είναι απόλυτος. Οι μισθωτοί που μπορεί να παρουσιάζουν κάποια μικροαστικά χαρακτηριστικά, δεν παύουν να είναι εργαζόμενοι.
Η διαλεκτική επιβάλλει να βλέπουμε την ενότητα μες στη διαφορά. θυμάμαι ένα κείμενο στην κομεπ που ασκούσε κριτική σε μια συνέντευξη του χάγιου στην εποχή κι έλεγε ότι ο πολυκομματισμός στον σοσιαλισμό εκφράζει τα ιδιαίτερα συμφέροντα των διαφόρων στρωμάτων της εργατικής τάξης. Κι έλεγε ότι το κκ εκφράζει ενιαία μες στη διαφορά τους τα διάφορα εργατικά στρώματα, και δεν απολυτοποιεί τις επιμέρους διαφορές τους.
Πέρα από αυτό πάντως, ούτε τους καθαυτό μικροαστούς χαρίζουμε στο κεφάλαιο. Το θέμα είναι τι είδους συνεργασία κάνεις και σε ποια βάση συμμαχείς μαζί τους.

ΚΜ, μπορεί να προσθέσει κανείς πολλά. Πχ ότι πανηγύριζαν για την πραγματική δημοκρατία χωρίς κανείς να σκεφτεί να βάλει μαρξιστικά το ερώτημα: δημοκρατία για ποιον; Ότι πανηγύριζαν για την πολιτικοποίηση της πλατείας με βάση τα μεταβατικά αιτήματα για το χρέος, όταν αυτή αποφάσιζε την κατάργηση των κομμάτων και δεν έβαζε καν θέμα εξουσίας. Κι αναρωτιέσαι τι είδους πολιτικός αγώνας, ή πολιτικοποίηση υπάρχει χωρίς αυτά. Μεταξύ άλλων...

Πάμπλο, ελπίζω να μη θεωρείς σοβιέτ τις πλατείες και να βγάζεις από αυτό συμπεράσματα. Επίσης μπορώ να σκεφτώ μια σειρά θεσμούς που συμμετέχει το κκε χωρίς να έχει την πλειοψηφία. Το επιχείρημα όμως είναι τόσο υποθετικό που ούτε ως συνδικαλιά δεν μπορεί να σταθεί Συνήθως κάνεις πολύ καλύτερα σχόλια

Η αντιστροφή έχει πλάκα κι ήταν κι από τα αγαπημένα λεκτικά σχήματα του κάρολου. Κι αν τυχόν είσαι ο σφος ζμπίγκνιου που είχε σχολιάσει και σε ένα παλιό κείμενο για το αφγανιστάν, τότε ένα δάκρυ κύλησε στο μάγουλο.

Είδα ότι το ανέβασε ο τσάο αντ-1. Αλλά (ευτυχώς ή δυστυχώς) δεν έχει ανοίξει ο γνωστός γόνιμος διάλογος.

Μικροαστουλάκο το ανέβασε κι άλλος στο προηγούμενο κείμενο ως σχόλιο. Δεν γίνεται πιο ενδιαφέρον, αν το ανεβάσει κανείς δύο και τρεις φορές

Σεχτάρ ο Τρομερός είπε...

Η Χούντα απελευθέρωσε τον Καπιταλισμό στην Ελλάδα, που έτρεμε μπρος στον μπαμπούλα του ΔΣΕ, και του "όπλου παρά πόδα".
Αλλά η πρόωρη "απελευθέρωση", που έκανε η Χούντα, ήταν κακή ταχτική στον πόλεμο του Κεφαλαίου.
Η καλή ταχτική ήταν ΟΙ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΟΙ.
Και μεγαλούργησε.
Αμέσως μετά το '74 άρχισε η διαδικασία αποδόμησης των μεγάλων χουντοθρεμμένων επιχειρήσεων και το σπάσιμο της αγοράς σε χιλιάδες μικρομάγαζα, παράλληλα με τις κρατικοποιήσεις των "προβληματικών". Ηταν η εποχή της "σοσιαλμανίας".
Να θυμηθώ τους συναδέλφους μου το '72-'76 στην εταιρεία, που όλοι ονειρεύονταν να "ανοίξουν τη δική τους δουλειά"; "Γιατί όχι και εγώ;"
Τα σλόγκαν της εποχής.
ΟΛΟΙ, (μα όλοι, εκτός από την ...Μιράντα Ξαφά!) βλέπανε τελείως προσωρινή την υπαλληλική σχέση. Αρκετοί είχαν ήδη ξεκινήσει το μαγαζάκι τους, με την γυναίκα η τον ξάδερφο, και ετοιμάζονταν να την κάνουν.
Κι ενώ εμείς τους μιλάγαμε για ...προλεταριοποίηση, απεργίες και συνδικαλισμό, αυτοί μας δίναν το μπιλιετάκι, να περάσουμε το απόγευμα από το μαγαζί...."ανοίξαμε και σας περιμένουμε".
Μας βλέπανε σαν ούφο. Μερικοί δεν είχαν πρόβλημα να κατέβουν και στην απεργία, μια και ξύνονταν για να πάρουν την αποζημίωση, να την ρίξουν στο μαγαζί.
Αλλά εμείς, οι κομμουνιστές του "εξωτερικού", φαντάζαμε σαν νεκροθάφτες των χειροπιαστών ονείρων τους, και σιγά-σιγά μας ΜΙΣΗΣΑΝ, παρόλο που "εμείς τιμούμε τους αγώνες των κομμουνιστών" κλπ.
Καπάκι ήρθε και ο "Αντρέας", που πάντρεψε τον παραδοσιακό πρωτόγονο φεουδαλικό αντικομμουνισμό (" οι αντίχριστοι, που θα σας ...μήσουν τις γυναίκες", "οι ξετσίπωτες Λαμπράκισσες με τις μάβρες κάλτσες" κ.α.), με αυτόν τον φρέσκο μικροαστικό αντικομμουνισμό, γρήγορα μάζεψε τον αυτοσχέδιο αριστερισμό της εποχής και έστησε την Πασοκάρα.

Τι ιστορίες ανοίγεις, άλλη μια φορά....

Σεχτάρ ο Τρομερός είπε...

Τυχαία και "αυθόρμητα" όλα αυτά;
Ας πεί ο καθένας, τώρα, που τα βλέπουμε και από κάπως μακρυά και με το φώς των εξελίξεων...

mikroastos είπε...

Οι μικροαστοί έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά ανθεκτικό είδος.

Επιβίωσαν συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης της καπιταλιστικής παραγωγής, σοσιαλιστικών επαναστάσεων, αντεπαναστάσεων, κλπ κλπ.

Και φαίνεται ότι θα επιβιώσουν μαζί με τις κατσαρίδες μετά από έναν πυρηνικό πόλεμο.
Εχω έναν προβληματισμό κατά πόσο η αντίληχη περι καταστροφής των μικροαστικών στρωματων πατα στην πραγματικότητα
Δείτε το παράδειγμα της μικροιδιοκτησιας στην ύπαιθρο.

Υπάρχει διάχυτη η αίσθηση ότι τσάκισαν τους μικροπαραγωγούς.
Ας δούμε τα στοιχεία:
Αν θεωρήσουμε οτι η μεγάλη ιδιοκτησία είναι πάνω απο 100 στρέμματα γης
τα στοιχειά του 1999-2000 (1) μας δείχνουν οτι αυτοί αποτελούσαν το 10% των ιδιοκτητών-εκμεταλευτων γης, έχοντας στην κατοχή τους το 49,9 % της έκτασης της γης.

Αν πάλι θεωρήσουμε τα 200 στρέμματα ως το όριο τότε τα ποσοστά αντίστοιχα είναι 3,5% και 30%

Τα ποιο πρόσφατα στοιχεία που βρήκα είναι από μια επετηρίδα της στατιστικής υπηρεσίας για το έτος 2007 (2)

Αν θεωρήσουμε ότι η μεγάλη ιδιοκτησία είναι πάνω από 100 στρέμματα γης
τα στοιχειά μας δείχνουν οτι το αυτοί αποτελούσαν το 10,9% (διαφορά +0,9%) των ιδιοκτητών-εκμεταλευτων γης, έχοντας στην κατοχή τους το 54,6 % (διαφορά +5,7 %) της εκτασης της γής.

Αν πάλι θεωρήσουμε τα 200 στρέμματα ως το όριο τότε τα ποσοστά αντίστοιχα είναι 4,4% (διαφορά +0,9%) και 36,1% (διαφορά +6,1%) .

Voila θα πει κάποιος έχουμε μείωση της μικροιδιοκτησιας (-1,7%) και αύξηση της συγκέντρωσης.

Αν διαβάσετε προσεκτικά τα στοιχεία θα δείτε ότι από τους μικροϊδιοκτήτες αφαιρέθηκαν περίπου 500.000 στρέμματα γής (από τα 35.800.000 συνολικά).

Η αύξηση της έκτασης της γης των μεγαλοπαραγωγων ήταν από την εκμετάλλευση νέας γης (35.000.000 στρέμματα το 2000 σε 40.000.000 στρέμματα το 2007, 5.000.00 στρέμματα παραπάνω).

Επομένως πάπαλα η καταστροφή των μικροιδιοκτητών, ή για να είμαστε πιο ακριβής η εικόνα τους Αρμαγεδδώνα που έχουμε στο μυαλό μας για την μικρή ιδιοκτησία γης, μια και μείωση υπάρχει, μικρή αλλά υπάρχει.

Ας δουμε τα στοιχεία για την περίφημη μείωση του απασχολούμενου με την γεωργία πληθυσμού.

Στοιχεία 1999-2000 (3)

816534 άτομα συνολικά είναι κάτοχοι εκμεταλλεύσεων
617970 Απασχολούμενα μέλη του νοικοκυριού

Στοιχεία 2007 ( 1 ) σελ. 119
859.512 άτομα συνολικά είναι κάτοχοι εκμεταλλεύσεων
625.314 Απασχολούμενα μέλη του νοικοκυριού

Αν τα στοιχεία είναι σωστά έχουμε αύξηση!

Αυτό που φαίνεται να έχουμε είναι η μείωση του όγκου της αγροτικής παραγωγής.
Μόνο ο καπιταλισμός μπορεί να το καταφέρει: με περισσότερη εκμεταλλεύσιμη γή να βγάζεις λιγότερα προϊόντα……

Δηλαδή δεν έχουμε καταστροφή μικροαστικών στρωμάτων;

Και φυσικά έχουμε, όπως έχουμε και αντίστοιχα σε άλλες τάξεις και στρώματα στα πλαίσια της καπιταλιστικής κρίσης.

Η αισθηση μου είναι ότι η «καταστροφή» των μικροαστων δεν εχει να κάνει μόνο ή αν το θέλετε κύρια με το γεγονός ότι καταστρέφονται μέσα στον καπιταλιστικό ανταγωνισμό από την μεγάλη συγκεντρωμένη παραγωγή.

Θεωρώ ότι υπάρχει πολιτική απόφαση που σμπαραλιάζει την πολιτική συμμαχιών της αστικής τάξης που είχε όλα αυτά τα χρόνια καταστρέφοντας κρατικοδιαίτα μικροαστικά στρώματα (και δεν αναφέρομαι μόνο στην γραφειοκρατία).

Πολιτική απόφαση να κτιστούν σήμερα πιο αποδοτικές συμμαχίες με ανερχόμενα μικροαστικά στρώματα που θα μοιράζονται μαζί της, μεγαλύτερο κομμάτι από τον κλεμμένο πλούτο των εργατών.

Μικροαστικά στρώματα πιο πιστά στην υπόθεση της διατήρησης της αστικής εξουσίας και στην αποδοτικότερη εκμετάλλευση της εργατικής τάξης.

Κατά την γνώμη μου οσοι υποστηρίζουν ότι έρχεται το τέλος των μικροαστών να κρατούν μικρό καλάθι. Έρχεται το τέλος των σημερινών μικροαστών.

Ο μικροαστός απέθανε! Ζήτω ο (νέος) μικροαστός!

1. http://goo.gl/M13g8
2. http://goo.gl/qExTF
3. http://goo.gl/qflej

Ανώνυμος είπε...

Στο προηγούμενο σχόλιο δεν με άφησε να δημοσιεύσω με το wordpress id

Γρηγόρης είπε...

Μερικές ερωτήσεις προς τον Μπρέζνιεφ ή όποιον άλλο θέλει να απαντήσει

α)Μπορούμε να δώσουμε έναν σαφή ορισμό του μικροαστού που να ανταποκρίνεται στην σημερινή πραγματικότητα στην Ελλάδα;Mπορούμε π.χ να πούμε ότι στα μικροαστικά στρώματα ανήκουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες,οι δημόσιοι υπάλληλοι,οι μικροί αγρότες και η εργατική αριστοκρατία;Δεν πρέπει να λάβουμε υπόψη μας την ατομική ιδιοκτησία που προέρχεται π.χ από κληρονομιά και είναι άσχετη με το εισόδημα και τη θέση που έχει στην παραγωγή ο καθένας;

β)Ποιο είναι περίπου το ποσοστό του πληθυσμου που ανήκει στα μικροαστικά στρώματα;

γ)Η μικροαστική νοοτροπία περιορίζεται αποκλειστικά στα στρώματα αυτά ή εξαπλώνεται και σε ένα μεγάλο μέρος της εργατικής τάξης;

Κ.Μ. είπε...

Να δώσω μια μικρή απάντηση, με στοιχεία προ κρίσης. Πέραν του γεγονότος ότι δεν νομίζω πως υπάρχουν ακριβή στοιχεία για το 2011, η συνείδηση δεν έχει την αυτόματη μεταβολή που όλοι θα θέλαμε, άρα τα στοιχεία αυτά είναι μάλλον καλύτερα για την κατανόηση της σημερινής Ελλάδας.

Στην Ελλάδα μέχρι το 2007 υπήρχαν 900.000 εταιρίες, στην πλειοψηφία τους μικρές εταιρίες που απασχολούν κάτω από 10 άτομα. Από τον ενεργό πληθυσμό (κάπου στα 5 εκατομμύρια περίπου) 500.000 είναι τα αφεντικά. Αυτά τουλάχιστον είναι τα στοιχεία που μπορεί να δει ο καθένας από την ΕΛΣΤΑΤ. Ο Πάγκαλος (εντάξει όχι και το καλύτερο άτομο για να πάρεις στοιχεία) πάντως είχε πει πως όσα μαγαζιά κλείνουν ανοίγουν περίπου άλλα τόσα. Επ ευκαιρίας να δηλώσω πως το κεφάλαιο αυτό κάνει σε κάθε κρίση, καταστρέφει παραγωγικές δυνάμεις και τις συγκεντρώνει στα χέρια των λίγων (από αυτήν την άποψη η ρεφορμιστική αντίληψη που λέει ότι τα μέτρα είναι ακριβώς το αντίθετο από το «εγχειρίδιο ξεπεράσματος της κρίσης» δεν είναι ακριβής).

Ως μια χώρα με τόσες πολλές μικροεταιρείες έχουμε και την αντίστοιχη συνείδηση και νοοτροπία. Στη Γερμανία για παράδειγμα όπου κυριαρχεί η μεγάλη βιομηχανία οι εργάτες είναι πιο πειθαρχημένοι από την Ελλάδα. Ισχύει ότι βαράς κάρτα στις 8 και θα δουλέψεις απευθείας σε αντίθεση με την Ελλάδα του μικρομάγαζου του «χαλαρά» :Ρ. Ένα άλλο παράδειγμα είναι το γεγονός πως στο εξωτερικό υπάρχουν ελάχιστα μικρά σουπερ μάρκετ ή ψιλικατζίδικα. Υπάρχουν (ακόμα και στα χωριά) μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ σε αντίθεση με εμάς. Τέτοιες παραγωγικές δυνάμεις, τέτοια συνείδηση :Ρ Δυστυχώς η Ελλάδα είναι μικροαστική χώρα.

Ακριβώς επειδή η μικροαστική συνείδηση (ερώτημα: της εργατικής τάξης είναι ενιαία;) δεν είναι ενιαία μου είναι δύσκολο να δώσω ορισμό. Άλλο πχ οι νοικοκυραίοι, και άλλο οι νέοι μικροαστοί νεολαίοι που είναι το τίποτα και αισθάνονται οι πιο σημαντικοί άνθρωποι όλου του κόσμου. Στους αγανακτισμένους αυτή η νεολαία κυριάρχησε, και τον μικρομεγαλισμό τους τον θαυμάσαμε στις τοποθετήσεις και στις αποφάσεις. Μεταξύ αυτών βεβαίως υπήρχε ένα μεγάλο κομμάτι νέων εργαζόμενων (ή μάλλον νέων ανέργων) που έχει αυτή τη συνείδηση. Τέτοια συνείδηση είχαμε δει και στο φοιτητικό κίνημα του Μάη Ιούνη. Εγώ θυμάμαι πχ φοιτητές που βγαίνανε με τσαμπουκά και λέγανε «να χαθεί η εξεταστική» και όταν έφτασε το πάσχα και τότε πραγματικά παιζόταν η εξεταστική όλοι αυτοί ήταν απλά… εξαφανισμένοι!

Αυτά τα λίγα για την ώρα.

Σταυρος Τ. είπε...

"Και συμμάχησε υπό όρους εργατικής ηγεμονίας με τους εσέρους μικροαστούς που εκπροσωπούσαν το 80% της ρωσικής κοινωνίας."

Oι εσέροι ηγέτες ήταν μικροαστοι. Το 80% των Ρώσων την εποχή εκείνη ήταν αγρότες, όπου οι εσέροι είχαν την πλειοψηφία και σίγουρα όμως δεν εκπροσωπούσαν το 80% του πληθυσμού

Mπρεζινσκι είπε...

1.Απολιθωμα ειμαι ακριβως αυτος ο ζμπιγνιου και οχι καποιος άλλος. Καλως ξαναβρεθηκαμε.Οι φωτιες στο κουγκι σώπασαν και η εξέγερση που γνωρίσαμε , η υπαρκτή, ξεαπελευθερωσε τα κτίρια των κεπ, ειδικα του χαλανδρίου έπεσε σε χειμερία 2 χρονια και κατι και επανήλθε, αυτή τη φορα πιο εξελιγμένη. Ξεκίνησε ναα απελευθερώνει πλατείες, γιατι τα κτίρια δεν μπορούν να εμφυσηθούν με επαναστατική συνείδηση άμεσα. Μικροαστικα οικήματα μικροαστικών ονείρων αλωθηκαν από την μικροαστική νοοτροπία μικροαστων ενοίκων.Πάντως ο ιστορικός του μέλλομντος θα διακρίνει 3 γύρους(αριθμος φετιχ μαζί με το 89):
α. Περίοδος μαjuni: Απελευθερωση πανεπιστημίων
β. Περίοδος δεκέμβρη : Απελευθέρωση ΚΕΠ
γ. Περίοδος και παλι μαjuni΄(τυχαίο; δε νομίζω) αλλα ποιοτικά ανώτερη(ο αρνησιοαρνητικος κύκλος έκλεισε ) :Απελευθέρωση Πλατειας Συνταγματος.
Και έπεται συνέχεια.

2.Σταυρε η εκπροσώπηση μιας τάξης, ενος στρώματος, μιας ομαδας απο ένα κόμμα δεν καθορίζεται από τα πόσα άτομα των παραπάνω συνόλων είναι εγγεγραμένα εντος του κομματικου σχηματισμού, ούτε φυσικά από το πόσα άτομα τον ψηφισαν στις τελευταίες εκλογές. Η εκπροσώπηση είναι στην βάση της εκπροσώπηση συμφερόντων ταξικών ανεξάρτητα από τις υποκειμενικές απόψεις των εκπροσωπουμένων. Ιστορικά οι εσσέροι εξέφραζαν τα συμφέροντα των μικροαστών, στους οποίους ανήκουν και οι μικροιδιοκτήτες γης και οι αγρότες, ανεξάρτητα από το αν αυτοι οι τελευταίοι προτιμουσαν τσάρο, μπολσεβίκους, ή απόλλωνα καλαμριάς, ανεξαρτητα ακόμα κι από το αν ήταν γεννημένοι ή αγέννητοι. Εξέφραζαν όμως τα εν λόγω συμφέροντά όχι με σοσιαλιστικό βλέμμα αλλα με έντονα μικροαστικό, αν μπορώ να το θέσω έτσι, και με λύση εντός ενός συστήματος όχι κενό εκμεταλλευτικών σχέσεων, όπότε και με ένα τρόπο και με ένα πρόγραμμα που δεν μπορούσε ιστορικά να περπατήσει προς όφελος των φτωχών αγροτών. Δεν θα μπορούσαν άλλωστε να κάνουν και αλλιως μια και ο μικροαστός δεν μπορεί να έχει σαν στρώμα ή τάξη, πες το όπως θες, ξέχωρα αυτοτελη από τις δύο βασικές τάξεις συμφέροντα. Είναι ο κομφορμίστας του Μπερτολούτσι ή πιο πεζα ένα τσιμπούρι που εξαρτάται από τον ΄σκύλο που έχει γαντζωθεί. Το παραπάνω βεβαίως, για να προλάβω τους πονηρούς, δε σημαίνει πώς ότι δηλώσεις είσαι. Δεν εκπροσωπεί κάποιος την εργατική τάξη π.χ. επειδή απλά δηλώνει κόμμα ή οργανωση της εργατικής τάξης. Αυτο το κερδίζει.

ΠΑΜΜΕΓΓΙΣΤΟΣ ΕΡΜΗΣ, ΤΗΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ

Giorgos bookhunter είπε...

αγαπητέ μικροαστέ

αφού πρώτα χαιρετήσω την επιστροφή απολιθωματος από τις διακοπές...

Λοιπόν στην αγροτική οικονομία είναι επικύνδινο να χρησιμοποιήσουμε μόνο ως δείκτη την έκταση της γης-παρότι είναι σημαντικός δείκτης. Στην Ηπειρο 200 στρέματα μαλακού σιταριου δίνουν περίπου όσο 5 στρέματα ελιάς στην Κρήτη. άλλοι παράγοντες εκτός των καλλιεργιών έιναι η φύση του εδάφους, το αν το κτήμασ είναι "ξηρικό" ή ποτιστικό κ.α. Πάντως με προσωπική έρευνα μπορω να σε διαβεβαίώσω ότι τουλάχιστον 2 χρόνια πριν που ασχολήγθηκα ερευνητικά υπήρχε σαφής συγκέντρωση γης, αλλά με σχετικά αργό ρυθμό.

Επίσης υπήρχε καταστροφή δυναμικών κλάδων , όπως του καπνού της ζάχαρης και του βαμβακιού... Η αποσύνδεση της παραγωγής από τις επιδοτήσεις συντηρεί μέχρι το 2013 και ορισμένους. Πάντως δεν αναμένεται άμεσα σημαντική συγκέντρωση επειδή στη Γεωργία συντρέχουν λόγοι που δεν την κάνουν να είναι ανταγωνιστική οικονομικη δραστηριότητα (η ύπαρξη της γαιοπροσόδου, ο ένας κύκλος παραγωγής ανα χρόνο), ενώ οι τιμές καθορίζονται από τις χώρες που έχουν υψηλότερη οργανική σύνθεση κεφαλαίου στην αγροτική οικονομία (βλέπε ΗΠΑ-Καναδάς κ.α.), υψηλά κυμαίνονται και οι τιμές των πρώτων υλών, που κερδοσκοπουν μονοπώλια παραγωγής εφοδίων... Υπάρχει πάντως μια τάση συγκράτησης της μείωσης των γεωργών (όταν μιλούν για αγροτικό πληθυσμό εννούν τον πληθυσμό της υπάιθρου ανεξαρτήτου δραστηριότητας, ίσως και ένα κόλπο διαφήμησης του λεγόμενου δεύτερου πυλώνα αναπτυξης της υπάιθρου, άλλων δραστηριοτητων δηλ. σχετικών αλλα όχι γεωργία), τον τελευταίο χρόνο (είναι εδώ και καμμιά 3ετία στο 11%), πάντως μειώθηκαν κατά 8% του πληθυσμού μέσα στην προηγούμενη δεκαετία και ειδικά μετά το 2005 και την νέα ΚΑΠ

αυτά τα λίγα συγχώρεσε με αν ήθελες περισσότερα αλλά γράφω από νετ καφέ εν διακοπες ευρισκόμενος

raskolnikov είπε...

Βασίλη, είναι ίσως το καλύτερο κείμενο που έχω διαβάσει στο blog σου, όχι γιατί απαντάει σε κάτι, αλλά γιατί θέτει με εξαιρετική αντικειμενικότητα και αμεροληψία -- πολλές φορές την εγκαταλείπεις -- ένα πολύ κομβικό ζήτημα, αυτό της εργατικής ηγεμονίας στο σύνολο των κομμάτων της αριστεράς. Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι το σύνολο των αριστερών οργανώσεων κυριαρχούνται από μικροαστούς και ως εκ τούτου η πολιτική που εφαρμόζουν εκ των πραγμάτων έχει μικροαστικές παρεκκλίσεις. Στην περίπτωση του ΚΚΕ το ζήτημα είναι πιο δομικό από όσο περιγράφεις και κατά την άποψή μου σχετίζεται πέρα των όλων άλλων και με την γραφειοκρατική δομή του. Αλλά αυτό απλά είναι μια δική μου προσθήκη. Ο καθένας θα μπορούσε να πει πολλά για την κάθε οργάνωση σε αυτό το ζήτημα. Όμως κι εδώ είναι το ενδιαφέρον, ιδιαίτερα για όσους η Οκτωβριανή επανάσταση συνθέτει ένα πρότυπο μοντέλο επαναστατικής διαδικασίας που κάθε βήμα της οφείλουμε να το μελετήσουμε με ιερότητα. Πήγαινε πίσω και μελέτησε την αρχική σύνθεση των Σοσιαλδημοκρατών και των Μπολσεβίκων και των μενσεβίκων κλπ και των Σοσιαλ-Επαναστατών. θα εκπλαγείς. Ο ρόλος των μικροαστικών στρωμάτων είναι κυρίαρχος. Κυριαρχεί στην συγκρότηση των Οργανώσεων, στις διαμάχες, στα κείμενα, κυριαρχεί στην ηγεσία της επανάστασης, κλπ. Δες τον ρόλο των φοιτητών. Είναι εντυπωσιακό, αλλά από εκεί ξεφύτρωσαν όλες οι επαναστατικές οργανώσεις. Γιατί το λέω αυτό. Γιατί από μόνο του το στοιχείο της μικροαστικής σύνθεσης μπορεί να μας λέει τα πάντα, αλλά μπορεί και να μη μας λεει και τίποτε. Ίσως ο λόγος περί μικροαστισμού να είναι ένας φόβος κυρίως των μικροαστών που εντάσσονται στα εργατικά και επαναστατικά κόμματα. Όλα τα ερωτήματα παραμένουν ξανά ανοικτά, παρότι πιστεύω ότι η κατά γκράμσι ανάγνωση του "κόμματος νέου τύπου" μας βοηθάει αρκετά. Αλλά σίγουρα υπάρχουν και άλλα ζητήματα, σύγχρονα. Ένα είναι αυτό που ειρωνεύεσαι,αλλά είναι πραγματικό. Οι πτυχιούχοι επιτελούν τον ίδιο ρόλο με αυτόν στην παλαιότερη εποχή. Σίγουρα όχι!Αλλά αυτό είναι ένα μόνο στοιχείο της νέας σύγχρονης εργατικής τάξης.

Κ.Μ. είπε...

Raskolnikov δεν έχεις δίκιο. Βεβαίως η σοσιαλδημοκρατία στην Ρωσία από τους φοιτητές κυρίως ξεκίνησε αυτό είναι αλήθεια. Εδώ υπάρχει σημαντικός ρόλος των διανοούμενων για την διάδοση των επαναστατικών ιδεών. Όμως το ερώτημα είναι τι είδους διανοούμενους είχανε τότε και τι έχουμε τώρα. Αυτό το θέμα είναι πολύ πιο δύσκολο και άμα το εξετάσουμε θα δούμε πολύ πιο προσβλητικά προβλήματα για την σημερινή αριστερά. Κάποιες μονάχα παρατηρήσεις

Α) (άσχετο με το θέμα) ούτε για το ΚΚΕ έχεις δίκιο. Θεωρώ πως έχει πρόβλημα με την φοιτητική νεολαία που έχει πολλά στοιχεία που δεν είναι και τα καλύτερα. Όμως όταν πάμε στους εργαζομένους τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Ποιοτικά κλάσης καλύτεροι άνθρωποι.

Β) (σε σχέση με το θέμα μας) 1ο στοιχείο διαφορετικής διανόησης. Στην Ρωσία υπήρχε μια τεράστια παράδοση διαφώτισης των μαζών. Διανοούμενοι (κάθε είδους, από καλλιτέχνες μέχρι επιστήμονες) πήγαιναν στις αμόρφωτες αγροτικές μάζες για να τους γνωρίσουν την τέχνη, τις επαναστατικές ιδέες κλπ. Εμείς σήμερα έχουμε τους διανοούμενους των γραφείων, των καθηγητικών θέσεων κλπ που δεν έχουν καμία επαφή με τις μάζες, και στην πλειοψηφία τους δεν θέλουν να γνωρίσουν τις μάζες. Άλλη νοοτροπία άλλες εποχές. Διότι οι διανοούμενοι του παρελθόντος που πήγαιναν προς τις μάζες, εξαιτίας της διαφωτιστικής δραστηριότητας τους εκπαιδεύονταν και αυτοί, και έτσι είχαν καταρχήν πιο εργατικά στοιχεία. Κατά δεύτερο λόγο είχαν το παρακάτω (που είναι και το δύσκολο θέμα)

2ο στοιχείο: Ήταν πιο πρακτικοί. Οι αντιπαραθέσεις του παρελθόντος ενδεχομένους σε κάποιους να φαίνονται πιο χαμηλού επιπέδου, εγώ όμως τις θεωρώ καλύτερες γιατί ήταν πιο ουσιαστικές. Προσωπικά τους διάφορους γνωστούς διανοουμένους της εξ. Αριστεράς έχω σταματήσει να τους διαβάζω γιατί γράφουν σελίδες επί σελίδων για να μην λένε επί της ουσίας τίποτα. Αυτό είναι αυτό που λέμε αμπελοφιλοσοφία όσο δεν πάει! Φυσικά και τέτοιους διανοούμενους είχε το μπολσεβίκικο κόμμα. Αυτοί, θεωρούσε ο Λένιν, ήταν σχετικά χρήσιμοι στην προεπαναστατική περίοδο λόγο μιας (μετρίου επιπέδου) διαφωτιστικής ικανότητας, στην μετεπαναστατική περίοδο ήταν παντελώς άχρηστοι, καθώς μιλούσαν και μιλούσαν και δεν προτείνανε απολύτως τίποτα.

Υπάρχει μια οργάνωση (ονόματα δεν λέμε, οικογένειες δεν θίγουμε) που αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από τέτοιου είδους διανοούμενους, πράγμα που τους καθιστά άχρηστους.

3ο στοιχείο: Η καθοδήγηση του Λένιν ήταν καθοριστική, με διάφορους τρόπους. 1ον, ήξερε να τους διαχειρίζεται, 2ον, κατά περιόδους είχε ποσοστά στο πόσοι θα βρίσκονται από αυτούς στο κόμμα, 3ον άλλοι κυρίως είχαν τον ηγετικό ρόλο.

4ο στοιχείο: Κάπου διάβαζα για το φαινόμενο που άρχισε από την Αμερική, όπου διάφορα μικροαστικής φύσης στοιχεία φοβόταν να δηλώνουν την τάξη τους. Το λέω αυτό εξ αφορμής των αγανακτισμένων που έφερε στο προσκήνιο την αριστερά που φοβάται να μιλήσει για αυτά στον κόσμο.


Βλέπεις πως η τότε διανόηση με την σημερινή δεν έχουν καμία σχέση. Άλλη λοιπόν η φοιτητική νεολαία της δεκαετίας του 1890 στην Ρωσία, άλλη σήμερα.

Ανώνυμος είπε...

Για τη γέννηση και δράση των επαναστατικών ομάδων στην τσαρική Ρωσία - οι πρόδρομοι των μπολσεβίκων:

Οραματιστές του Απόλυτου, "Προκήρυξη και βόμβα"
του Χάνς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ

http://genesis.ee.auth.gr/dimakis/neaest/1757/4.html

giorgos είπε...

είναι κομβικό το ζήτημα που τίθεται, ως προς τη σύγχρονη κοινωνική σύνθεση, τις κοινωνικές αντιθέσεις και την απώλεια του εργατικού χαρακτήρα των κομμουνιστικών κομμάτων.
Είναι βέβαιο ότι οι τοποθετήσεις όποιας αριστεράς που θέλουν και ελπίζουν την αποκλειστικότητα στην εκπροσώπηση της εργατικής τάξης, δεν μπορούν να λύσουν το πρόβλημα, και αποτελούν μέρος του.

Ασφαλώς και η ιδιοκτησία παραμένει βασικό κριτήριο για την διαμόρφωση συνείδησης. Τεράστια παραμένει η υπεροχή του καπιταλισμού να έλξει "στα θαύματά" του μικροαστικά στρώματα, κάνοντας τα και τους πιο πιστούς φύλακες του (διότι η αστική τάξη δεν θα ματώσει η ίδια για να διατηρηθεί, αφού πρώτα δεν έχει ρίξει στη μάχη εναντίον των επαναστατών και τις εφεδρείες της).

Οι προσεγγίσεις του Γκράμσι και για τους μηχανισμούς ενσωμάτωσης του καπιταλισμού είναι ακόμα και σήμερα σύγχρονες και χρήσιμες.

Όμως πιστεύω ότι η ανάρτηση έχει μια σκοπιμότητα, όπως όλες βέβαια. Ενώ είναι ιστορικά βέβαιο ότι στην περίοδο της κρίσης, γίνεται μια κατρακύλα και των μικροαστών, τραγική βέβαια για τους εργαζόμενους, ας συζητάμε για το θέμα: "πως θα ενώσουμε την εργατική τάξη σε μια επαναστατική γραμμή για την ανατροπή της επίθεσης του κεφαλαίου","πως θα "παλέψει για τον σοσιαλισμό" .
Θεωρώ πως η λογική που λέει εμείς - εμείς είμαστε οι (με τους) εργατές, είναι ατελής και αδιέξοδη και τελικά ενσωματώσιμη στο σύστημα
Την ίδια ώρα συνδέεται με την επίσημη απολογητική (βλ κ άρθρο Τραβασάρου) που θέλει την πλην -κκε αριστερά μικροαστική. Όλη η προσπάθεια βέβαια έχει στον πυρήνα την εχθρική στάση απέναντι στο κίνημα των τελευταίων μηνών, τη δικαιολόγηση της πολιτικής της ηγεσίας του κκε.

Σίγουρα όμως δεν ξεμπλέκουμε έτσι.
Παραθέτω μερικά ερωτήματα.
Έστω ότι το κόμμα δεν έχει την αναγκαία πολιτική γραμμή ανατροπής και ρήξης και ένα πρόγραμμα αντίστοιχο, είναι μια παράμετρος για την αποστοίχηση των εργατών από αυτό;
Και εάν οι εργάτες που έχει δεν αποστοιχηθούν είναι ικανή κ αναγκάια συνθήκη η εκπροσώπησή τους από ένα εργατικό κόμμα, προκειμένου να λυθούν και να προωθηθούν τα συμφέροντά τους;

Ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος της εργατικής τάξης μέσα στο κόμμα; Μήπως τελικά οι κόντρα "εμείς τους έχουμε τους εργάτες" υποκρύπτει και το "εμείς, το κόμμα. τους εκπροσωπούμε". Μήπως αυτό είναι άρνηση της εργατικής δημοκρατίας που αφυδατώνει την δράση και τη σκέψη των εργατών;

Η εργατική τάξη είναι ενιαία και ένα το κόμμα αυτής;; Εάν υπάρξουν δύο εκφάνσεις κόμματος (ή τρεις) πρέπει να αλληλοσπαραχθούν;

Η διανόηση στο κόμμα πρέπει να βασίζεται σε μικροαστικά στρώματα ή μπορεί να υπάρχει σε ένα κόμμα συλλογική παραγωγή θεωρίας;


Είναι οι εργάτες οι πειθαρχημένοι, οκ, αλλά ποια είναι η ένοια αυτής της πειθαρχίας;
Θυμάται κανείς στον αριστερισμό τις τρίτες πηγές της πειθαρχίας των μπολσεβίκων (καμία σχέση με τη μονολιθικότητα και την επίθεση στην διπλανό σύντροφο)για "την ύπαρξη σωστής πολιτικής γραμμής η οποία ενώνει, την ύπαρξη αποφασισμένων ομοϊδεατών επαναστατών με ανεβασμένη συνείδηση και την συγχώνευση με τις μάζες" ;;

Έχει ρόλο να κάνει η εγκατάλειψη του προλεταριακού διεθνισμού (μετά κυρίως από την γ διεθνή), που θα μπορούσε να κόψει την δρασκελιά του μικροαστικού φασισμου;

Απλά ρωτάω.
Viva Trabasadores

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Μικροαστέ θα ήταν ψέμα αν έλεγα ότι δε σκέφτηκα το μπλογκ σου όσο έγραφα αυτό το κείμενο. Είναι πολύ ενδιαφέροντα, έως κι αιρετικά όσα γράφεις. Δεν είμαι σίγουρος όμως αν συμφωνώ με όλα. Το παράδειγμα του αγροτικού πληθυσμού που έχει πέσει σε μονοψήφια επίπεδα, μάλλον επιβεβαιώνει την καταστροφή των μικροαστικών στρωμάτων. Επίσης τα στοιχεία που χρησιμοποείς πιάνουν την περίοδο πριν το ξέσπασμα της κρίσης. Στην πόλη η τάση αυτή ίσως να μην ήταν το ίδιο εμφανής, αλλά νομίζω ότι η κρίση επέσπευσε αυτό το προτσές και διέλυσε αυταπάτες ενός μεγάλου μέρους του κόσμου που ένιωθε βολεμένος.
Επίσης μια ερώτηση: ποια στρώματα έχεις υπόψη σου ως μικροαστικά και ανερχόμενα;

Γρηγόρη προσωπικά με κέντρισε πιο πολύ η ερώτηση περί εθνικοποιήσεων που έκανες στο γκράνμα, αλλά δεν θεώρησα κατάλληλο το περιβάλλον για μια νηφάλια συζήτηση.
Από αυτά που ρωτάς θα επιλέξω να απαντήσω στο γάμα. Η μικροαστική νοοτροπία ασφαλώς επέδρασε έντονα κι εισχώρησε στην εργατική τάξη των χρόνων της μεταπολίτευσης, ιδίως με τη μορφή του ατομισμού και του καταναλωτισμού.
Υποθέτω πάντως ότι κάπου το πας με αυτές τις ερωτήσεις, δια της μαιευτικής, οπότε περιμένω να δω τη συνέχεια.

Σταύρο ο σφος ζμπιγκνιου με έβγαλε από τον κόπο. Η απάντησή του σε όσα βάζεις με καλύπτει με το παραπάνω.

Το αυτό ισχύει με το σχόλιο του ρασκόλνικοφ και την απάντηση του ΚΜ. Ευχαριστώ για τα καλά λόγια, αλλά το κείμενο δεν είναι τόσο αμερόληπτο, όσο νομίζεις. Εξάλλου ποτέ δε θέλησα να γράψω αμερόληπτα κείμενα, με την έννοια ότι δεν παίρνουν το μέρος κάποιου. Παρόλα αυτά, προσπαθώ να πατάνε στην πραγματικότητα, όπως τη βλέπω εγώ τουλάχιστον, κι όχι σε εγκεφαλικά σχήματα που αυτοεπιβεβαιώνονται παντού και πάντα.
Σου χρωστάω και μια απάντηση από προηγούμενο κείμενο. Ίσως μέχρι το βράδυ.

Να πω επίσης ότι ο σεχτάρ ανήκει σε αυτή τη γενιά που ο σάββας θα έλεγε "κνίτες των 70'ς" και τα σχόλιά του έχουν πάντα ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Mprezinski είπε...

Προσ Γιωργο
1. Η απώλεια του εργατικού χαρακτήρα των κομμουνιστικών κομμάτων, πέραν από το γεγονος πως δεν διέκρινα να τίθεται ως κύριος προβληματισμός στο αρχικό κειμενο(τουλάχιστον όσον αφορά το κόμμα που είναι ένα), δεν στοιχειοθετείται πουθενα στο κείμενο σου αλλα παίρνεται ως αυτονόητη, ως απόδειξη του εαυτού της. Οσον αφορά το κκε θα ήταν χρήσιμο να μου καταδείξεις τα στοιχεία. Τα μόνα διαθέσιμα να σου υπενθυμίσω, πέραν από το ευρος της πάλης του ΠΑΜΕ στους εργασιακούς χώρους και τα φανερότατα βήματα στην αναπτυξη του, θα μπορούσαν να είναι οι συνθέσεις των συνεδρίων. Να τα βρεις.

2. Για το κομμα και την ταξη βλ. παραπάνω σχολιασμό μου. Δε πα να λέει ο καθένας ότι θέλει κριτηριο είναι η πραγματική ζωη. Οσον αφορα την σχέση ταξης και κόμματος αφου σου αρέσει τόσο ο Λενιν σαν αναφορα, και φαντάζομαι δεν σου αρέσει εκλεκτικίστικα, την ταξη και το κομμα τα προσδιορίζει καθαρότατα σε μια διαλεκτική σχέση μεταξύ τους. Τα ερωτήματα σου σε αυτό το θέμα έχουν λυθει στην βάση τους, στον σκελετο τους, στην πολιτικοφιλοσοφική τους ουσία και τελικά στηην ιδεολογική και πρακτική τους διάσταση εδώ και δεκαετιές. Οχι μεταφυσικά και σε αφασική ακινησία αλλα διαλεκτικά όποτε συζητήσιμα όχι όμως σε ένα σχετικίστικο πλαίσιο αλλα με βάση την νομοτελειακότητα που (οφείλει να)διέπει την απάντηση.

4. Η χρήση του Λενιν και ιδιαίτερα με τον τρόπο σου σαν πασπαρτου είναι μηχανιστική και , ανεξάρτητα από τις προθέσεις σου, απολογητική και χυδαία. Οφείλεις κάθε κείμενο και ιδιάιτερα αυτά που είναι ζωντανα, οπως του διαλεκτικου ιστορικού υλισμού, να τα βλέπεις στην σχετικότητα τους με την εποχή και τον σκοπό που έπρεπε να επιτελέσουν και όχι σαν τετράγωνες γκουμούτσες παντως καιρου. Αλλωστε ο ιδιος ο Λενιν επανέρχονταν αναγνώριζε και άλλαζε τα λάθη του, και πάντα τόνιζε τις ιδιαίτερες συνθήκες πολεμικής που έπρεπε να λαμβάνονται υπόψιν κατα την αναγνωση των κειμένων. Γιατι τότε θα σου πετάξω και εγω ενα απόσπασμα με το Λενιν να μιλάει εναντια στην διαλυση ουσιαστικα του Κομματος μέσα στις μάζες , και την αρνηση της συγχώνευσης με αυτες και μετα θα πάμε για καφε , γιατι θα καταλήξουμε σε μια αντίφαση και αστα να πάνε. Το πρόβλημα σου είναι ξεκάθαρα ο τρόμος μπροστά στην αντίφαση και ιδιάτερα στην ενότητά της, αφου αυτό απαιτει κόπο και όχι ευκολες λύσεις, όχι σηλαδη μικροαστική νοοτροπία.

ΠΑΜΜΕΓΓΙΣΤΟΣ ΕΡΜΗΣ, ΚΑΙ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΛΗΞΑΝ;

3.

raskolnikov είπε...

1o) Θεωρώ ότι συνεχίζουμε να εξιδανικεύουμε την κατάσταση στην Ρωσία πριν την επανάσταση ως ένα μοναδικό και καταπλητικό φαινόμενο σε όλες του τις εκφάνσεις. Τα πράγματα δεν είναι πάντα έτσι. Πότε ένας μικροαστός θέλει να βρει σώνει και καλά την εργατική; 1) όταν συνειδητοποιεί ότι το υποκείμενο της αλλαγής είναι η εργατική τάξη και 2) όταν βρίσκεται σε τεράστια απόσταση από αυτήν, οπότε και ψάχνει να την βρει.
Αυτό που υποστηρίζω για την εποχή μας είναι ότι δίπλα στα παλιά στρώματα της εργατικής τάξης εμφανίζονται νέα στρώματα εργατικής τάξης που στο προηγούμενο στάδιο της καπιταλιστικής ανάπτυξης διέθεταν τον ρόλο του "μικροαστού". Για παράδειγμα οι εκπαιδευτικοί στα φροντιστήρια.
Επίσης, δεν μπορεί να συνιστά ακριβές στοιχείο επαλήθευσης της ταξικότητας ενός κόμματος η εργατική ή μικροαστική του σύνθεση. Με αυτό το κριτήριο το Εργατικό Κόμμα της Αγγλίας ήταν στα 1950 πραγματικά εργατικό κόμμα. Το ίδιο και το SPD, το ίδιο και το ΠΑΣΟΚ την περίοδο 1974-1985.
Θεωρώ ότι το ζήτημα της μικροαστικής ή και αστικής ηγεμονίας είναι πολύ καθοριστικό σε μια τέτοια ανάλυση. Οι στρατηγικοί στόχοι και η εργατική δημοκρατία στο εσωτερικό ενός κομματικού μηχανισμού είναι για παράδειγμα κάποιες από τις προϋποθέσεις. Επίσης, ο τρόπος με τον οποίο θα φτάσουμε στον στρατηγικό στόχο: επαναστατικά ή κοινοβουλευτικά; Θα υπάρχουν ενδιάμεσα στάδια ή όχι;
Όσο για το αντικειμενικό...
Σύμφωνα με τους μεταμοντέρνους δεν υπάρχει αντικειμενικότητα... Σύμφωνα με τον μαρξισμό συγκεκριμένα μεθοδολογικά εργαλεία μπορούν να μας οδηγήσουν σε μια ορισμένη αλήθεια...
Πολύ συχνά σήμερα μέλη του ΚΚΕ σε συζητήσεις ακολουθούν την πρώτη πρακτική...