Ιστορίες συνωχαδερφισμού - Μέρος Β’

Περίληψη προηγούμενου επεισοδίου: το χειρότερο που μπορεί να σου τύχει στη δουλειά στο Σωματείο είναι να παίζεις χωρίς αντίπαλο. Εκτός και αν ο αντίπαλος αριστεριστής -μη τυχαίο παράδειγμα- πετάει ένα κάρο μουσμουλιές εκτός σεναρίου, κάτω από τη ζώνη και την υποστάθμη της συνδικαλιάς. Και από τόσο χαμηλά, άντε να ανέβει επίπεδο η συνείδηση των συναδέλφων, για να μη μένει πια ιστορικά αδικαίωτη η πάλη των τάξεων.
Γνώρισα τον αριστερισμό και αγάπησα το κόμμα (Αρχαίο κινέζικο ρητό).

Λέγαμε λοιπόν για όσους νοσταλγούν τα φοιτητικά τους χρόνια και τις πολύωρες συνελεύσεις των 50 ατόμων, που βούλιαζαν στην απελπισία, για να βγουν στον αφρό οι μπαρουτοκαπνισμένοι ρήτορες. Αλλά αυτό είναι στερεότυπο, δηλαδή μισή αλήθεια, δηλαδή συνδικαλιά. Γιατί φέτος είδαμε ένα πολύ δυνατό φοιτητικό κίνημα, με δεκάδες μαζικές συνελεύσεις, που είχε στόχους, διάρκεια και ευελιξία. Μια (πιο) σοβαρή, ουσιαστική αντιπαράθεση -και όχι μια αντιπαράθεση για την αντιπαράθεση, άγονη σαν την «τέχνη για την τέχνη»- βοηθά να βρεις αν/πού μπορείς να συνεργαστείς για κάτι επιμέρους. Και δε χρειάζονται στρατηγικές συμφωνίες για να βγει ένα κοινό πλαίσιο αγώνα ενάντια στα ιδιωτικά πανεπιστήμια -ή μια απεργία ενάντια στα ΝΠΔΔ Μουσεία και τους εργολάβους στην Ακρόπολη, για να πιάσουμε το συνδετικό νήμα με τα καθ’ ημάς.

Αλλά πρώτα, μια (ακόμα) ανέμελη φοιτητική παρένθεση.

Πέρσι, στον απόηχο των Τεμπών, η ΔΑΠ φαινόταν να σνομπάρει τις φοιτητικές κάλπες σε κάποιους συλλόγους. Είτε για να μην εισπράξει οργή και φτύσιμο -μεταφορικά και όχι μόνο- και επειδή δε βρήκε γενναίους να παίξουν τον αερόσακο της οργής. Είτε γιατί ήξερε πως θα χάσει πανηγυρικά -και όσα δε φτάνει η νουδουφουκού τα κάνει κρεμαστάρια. Είτε βασικά εφαρμόζοντας δειλά τα πρώτα βήματα μιας στρατηγικής επιλογής της ΝΔ: να καταργήσει σε ένα βάθος χρόνου τις παρατάξεις.
Κι αν δεν το επιχειρούν ακόμα, είναι γιατί: α. δεν έχουν ωριμάσει οι συνθήκες -sic- και β. δεν είναι εύκολο να αυτοδιαλυθεί και να απορροφηθεί αλλού ο μηχανισμός της ΔΑΠ.
Ποιος χρειάζεται όμως τους φοιτητο/εργατο-πατέρες, αν μπορεί να κάνει τη δουλειά του με άλλον τρόπο; Αυτό είναι -σε άλλη κλίμακα- και το υπαρξιακό δράμα της ηγετικής κλίκας της ΓΣΕΕ, που έχει γίνει διακοσμητική, ελέγχει κυρίως αδρανή σωματεία - σφραγίδες και έχει χάσει την αξία χρήσης της για τα αφεντικά, ώστε να κερδίσει ανταλλάγματα (και μεγαλύτερη ανταλλακτική αξία).

Ποιοι είναι όμως αυτοί οι άλλοι τρόποι; Μια ματιά στα εργατικά σωματεία μας δίνει τις απαντήσεις που ψάχνουμε: Ενιαία ψηφοδέλτια χωρίς παρατάξεις -για απολιτίκ ψήφο σε κολλητούς και το «φιλικό» πρόσωπο της αντίδρασης. Εργοδοτικά σωματεία όπου σε παίρνουν από το χεράκι, για να ψηφίσεις αυθόρμητα και ελεύθερα το αφεντικό σου να σε εκπροσωπεί. Ηλεκτρονικές, ελεγχόμενες διαδικασίες -γιατί καμιά φορά γίνονται και «λάθη» στο παραβάν. Συγκρότηση διασπαστικών, ανταγωνιστικών σωματείων, που σπέρνουν σύγχυση. Σελίδες - ομάδες στο ΦΒ που υποκαθιστούν κάθε μορφή ζύμωσης - συλλογικής δράσης, περνώντας πλάγια την εργοδοτική γραμμή. Και αν δεν πιάσει τίποτα από όλα αυτά -και συμπληρωματικά στα παραπάνω- οργανωμένη απαξίωση των συνδικαλιστών και των Σωματείων, με τα κλασικά στερεότυπα ή κρίνοντας εξ ιδίων τα αλλότρια: είναι γραφικοί, επικίνδυνοι, δεν κάνουν (δεν αλλάζει) τίποτα, βλάπτουν τον κλάδο με απεργίες, είναι εργατοπατέρες, κομματικά όργανα. Τα πάντα και τα αντίθετά τους -όποιο πιάσει πρώτο και όλα μαζί συνάμα.

Με άλλα λόγια, η πέμπτη φάλαγγα των κυβερνητικών και εργοδοτικών είναι χρήσιμη στους εργοδότες για να αφοπλίσουν τον αντίπαλο -δηλαδή το κίνημα. Αν όμως δεν υπήρχε καθόλου αντίπαλος - κίνημα; Ή αν ήταν ολιγάριθμο και αμελητέο; Μικρές αντάρτικες ομάδες, που τις παραδίδουμε στο νόμο της αδράνειας και της απάθειας του ανοργάνωτου όχλου, τις περιγελούμε και τις συκοφαντούμε (κολλημένοι, σταλινικά απολιθώματα κτλ) για να μη γίνουν ποτέ μαζικός τακτικός στρατός, υπολογίσιμος και επικίνδυνος. Και αυτή είναι μια κυρίαρχη τάση, σε αρκετούς κλάδους και σωματεία -όπως το ΠΣΕΠ ΥΠΠΟ, που συσπειρώνει τους συμβασιούχους του Υπουργείου Πολιτισμού.

Ας δούμε όμως μερικές άλλες τάσεις, ενδεικτικές για τη νοοτροπία μιας μερίδας συναδέλφων.

-Το δέος απέναντι στον εργοδότη και τους εκπροσώπους του. (Το κράτος και οι επικεφαλής έργου, αρχιφύλακες, έφοροι, προϊστάμενοι, διευθυντές κτλ). Φόβος ανάμικτος με λατρεία. Ανέξοδη γκρίνια για τις συνθήκες εργασίας, αλλά και έγνοια να «τα έχουμε καλά» με τους υπεύθυνους, για να μην πέσουμε σε δυσμένεια και να μη χαλάσει το κλίμα. Εξάλλου, εδώ είμαστε όλοι μια οικογένεια...

Στα λόγια όλοι βρίζουν την κυβέρνηση και το κράτος -ακόμα και το ίδιο το κράτος, για να φέρει τους εργολάβους. Στην πράξη πολλοί είναι πρόθυμοι να παρακαλέσουν, να γλείψουν εκεί που έφτυναν, και να λυγίσουν με τα φτηνότερα ανταλλάγματα. Κάποτε οι κυβερνήσεις έταζαν προσλήψεις στο δημόσιο για να εξαγοράσουν συνειδήσεις. Τώρα αρκεί ένα έκτακτο επίδομα, ένα κουπόνι ή μια θολή υπόσχεση για θέσεις ορισμένου χρόνου -που δεν επιβεβαιώνονται πάντα.

-Το μετέωρο βήμα του συναδέλφου Ντάνιελ Σαν.

Ο συνάδελφος κάνει τα πρώτα δειλά βήματα, συμμετέχει σε συλλογικές διαδικασίες, συσκέψεις, συνελεύσεις, όπου 200 άτομα παίρνουν ομόφωνη απόφαση (για στάση, απεργία, πορεία κτλ) και στην υλοποίηση δεν έρχονται ούτε τα μισά. Δεν είναι ακριβώς θέμα ειλικρίνειας -με τον εαυτό τους πρωτίστως και γενικώς. Πολλοί συνάδελφοι νιώθουν αποφασισμένοι για μεγάλα άλματα, για το ωραίο, το μεγάλο και το συγκλονιστικό, αλλά οι ενδιάμεσες φάσεις -μέχρι να ωριμάσουν οι συνθήκες- τους φαίνονται μάταιες και κάπως βαρετές, σαν ασκήσεις επαναστατικής γυμναστικής. Wax in, wax out, που θα έλεγε και ο Μιγιάγκι στον Ντάνιελ Σαν. Αλλά πώς θα νικήσουμε στον μεγάλο αγώνα, χωρίς προπόνηση;
Αυτό το φαινόμενο στο γαλατικό (μαρξιστικό) χωριό μου, το λένε και ανάθεση.

-Μειωμένες προσδοκίες και απαιτήσεις.
Μαθαίνουμε να δεχόμαστε ως αυτονόητα τα προβλήματα: τα κενά, τις ελλείψεις, τις καθυστερήσεις (σε πληρωμές, προσλήψεις κτλ), την προχειρότητα. Να δεχόμαστε ότι τίποτα δε γίνεται και ότι οι όποιες αλλαγές θα είναι προς το χειρότερο. Και να παίζουμε στωικά τον ρόλο μας. Αυτοί (το κράτος) κάνουν πως μας πληρώνουν, εμείς κάνουμε πως έχουμε εργατικά δικαιώματα.

-Και αν κάνουμε κάτι να φέρουμε τα πάνω-κάτω;
-Ωχ ρε (συν)αδερφέ, ποιος τρέχει τώρα, δε βαριέσαι...

Κοινωνικός αυτοματισμός.
Αφού λοιπόν δε γίνεται τίποτα, σκάσε και κολύμπα: Προσαρμοζόμαστε στη ζούγκλα και το δόγμα «ο θάνατός σου, η ζωή μου», στοχοποιώντας τον διπλανό μας που είναι πιο εύκολος στόχος από το λιοντάρι. Να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα, τα προνόμια των μονίμων -που είναι σαν τους παλαίουρες στον στρατό- και οι υπόλοιποι συμβασιούχοι, που εποφθαλμιούν την ίδια θεσούλα με εμάς -αντί να τις διεκδικήσουμε συλλογικά για όλους.

Έχεις βύσμα; Φτιάξε κρέμα Γιώτης.
Τι μπορείς να κάνεις όταν όλοι βράζουν στο ίδιο καζάνι, έχουν τα ίδια ακριβώς προβλήματα, την ίδια επισφάλεια και έλλειψη προοπτικής, ενώ κάθε νόμος τους σπρώχνει όλους μαζί στον πάτο; Να ψάξεις ένα βύσμα για να βολέψεις την πάρτη σου. Δεν έχει τόση σημασία που εννιά στους δέκα θα σπάσουν τα μούτρα τους ή ότι δεν υπάρχει αληθινή ατομική λύση στα συλλογικά προβλήματα. Σημασία έχει να επιβιώσει η νοοτροπία του βολέματος που διαιωνίζει την πελατειακή λογική και το σύστημα.

Η οργουελική διπλή γλώσσα/σκέψη.
Τι είναι οι μάχιμοι συνδικαλιστές; Εργατοπατέρες, κομματικά φερέφωνα, καρεκλοκένταυροι (όσα λέγαμε και παραπάνω). Αλλά τα ίδια άτομα που τα λένε, έχουν μοναδικό ταλέντο να εντοπίζουν τους πραγματικούς εργατοπατέρες, να τους αναγνωρίζουν ως γνήσιους εκπροσώπους τους και να τους ευγνωμονούν.
-Μπράβο που τρέχετε! (Επειδή ανέβασαν μια ανάρτηση)
-Ευχαριστούμε! (Επειδή έστειλαν μια ενημέρωση ότι μπήκε ο μισθός).
Τα έλεγε ο Τζορτζ -και ας ήταν έμμισθος πράκτορας- όπως φαίνεται και στο μπλουζάκι ενός συναδέλφου.

Υπάρχει ελπίδα;
Κι όμως ναι. Και κάτω από την άσφαλτο, υπάρχει παραλία. Κάτω από τις 59 αποχρώσεις της μαυρίλας, την απογοήτευση και την ενσωμάτωση, τη σαπίλα και τη μιζέρια, κάτι κινείται! Ο σπόρος ανθίζει. Μπορεί να μη δίνει ακόμα πολλούς καρπούς και να μας δίνει προς το παρόν τα στοιχειώδη -που δεν είναι αρκετά- αλλά συχνά το αυτονόητο είναι το πιο δύσκολο να γίνει. Κι η ζωή προχωρά μπροστά από τις αντιφάσεις, όσο δυσεπίλυτες και αν είναι...

Αντί επιλόγου, μερικά πιο ειδικά σημεία.

Πριν από χρόνια, το Σωματείο των Εκτάκτων ελεγχόταν από κυβερνητικούς συνδικαλιστές και είχε πρόεδρο κάποιον -όνομα και πράγμα- Χασομέρη. Ο επόμενος πρόεδρος ήταν από το εξωκοινο-αναρχοβούλιο και έστελνε όλους τους συμβασιούχους αρχαιολόγους του ΥΠΠΟ να γραφτούν σε άλλο σωματείο (ΣΕΚΑ) με πολιτική-ιδεολογική συγγένεια. Παράλληλα, στον χώρο των αρχαιφουλάκων δραστηριοποιείται ένας Σύλλογος σπουδαστών και αποφοίτων, που θα είχε λόγο ύπαρξης την κατοχύρωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων, αλλά μετατράπηκε σε σωματείο, όταν κάποιοι παράγοντες-διαδρομιστές μυρίστηκαν ότι υπάρχει ψωμί και προσωπικό όφελος.

Ενδεικτικό παράδειγμα, ο προηγούμενος πρόεδρος, βαμμένο στέλεχος του μηχανισμού της ΝΔ. Το ’21 εξέδωσε προσωπική ευχαριστήρια ανακοίνωση προς το υπουργείο, η οποία μεταξύ άλλων:

-βγήκε μεσάνυχτα, παραμονή μιας προγραμματισμένης κινητοποίησης στο ΥΠΠΟ, για να την αποτρέψει ή τουλάχιστον να ακυρώσει τη δυναμική της -μη τυχόν δει η Μενδώνη διαδηλωτές και την πιάσει η αλλεργία της.
-ευχαριστούσε προκλητικά την κυβέρνηση για τη διευθέτηση ενός καίριου ζητήματος (το οκτάμηνο κώλυμα), που προφανώς δε λύθηκε και σε λίγους μήνες λειτούργησε ως κόφτης και άφησε πολλούς συναδέλφους χωρίς δουλειά.
-εξέθετε τα στάδια της κλιμάκωσης του προσωπικού του αγώνα (επαφές με βουλευτές και την υπουργό) και τη δραματική κορύφωσή του (τηλεφωνική επαφή με το πρωθυπουργικό γραφείο). Η κόλαση παγώνει, η τρίχα σηκώνεται κάγκελο...
-Έγλειφε πατόκορφα τη ΔΑΚΕ του ΥΠΠΟ (!), την κυβέρνηση και την ίδια την υπουργό, σε μια περίοδο που όλοι κρατούσαν αποστάσεις από τη Μενδώνη, λόγω της υπόθεσης Λιγνάδη. Εξαιρούνταν όμως τα πιστά της κατοικίδια.

Σημειωτέον πως όλα αυτά δεν εμπόδισαν τον γενναίο συνδικαλιστή, ως μόνιμο πια -σε άλλο Σωματείο- να κατεβάσει δική του «διασπαστική παράταξη», βάσει σχεδίου και σε συνεννόηση με το κυβερνητικό στρατόπεδο, για να ελεγχθεί καλύτερα το πόπολο και η διασπορά των ψήφων -ώστε να μην πάρει έδρα και η ΔΑΣ.

Διάδοχός του ήταν μια επίσης δεξιά, «ανεξάρτητο πνεύμα» και στιχουργός (σαν τον Βαγγέλη), εντελώς ετερόφωτη, που αξιοποιεί τις κατάλληλες διασυνδέσεις με τους εργατοπατέρες των μονίμων του ΥΠΠΟ, για να καλύψει το χαμηλό της πολιτικό κριτήριο. Ενδεικτικό παράδειγμα η ομιλία της στο συνέδριο της Ομοσπονδίας, όπου πήγε ως αιρετή αντιπρόσωπος και ξεκίνησε λέγοντας «ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση»! Λες και ήταν σε κάποιο πάνελ και όχι εκλεγμένο μέλος της διαδικασίας...

Δεν είναι ασφαλώς παράξενο ότι αυτός ο σύλλογος (που έγινε στην πορεία «σωματείο») φυτοζωεί λόγω προσωπικών αντιθέσεων και συγκρούσεων. Ούτε ότι οι εντάσεις αυτές δεν έχουν το παραμικρό πολιτικό υπόβαθρο και αφορούν τη... διαπάλη γύρω από τα κριτήρια για τις προσλήψεις μόνιμου προσωπικού που έχουν εξαγγελθεί -για το ’23 και ακόμα τις περιμένουμε να ωριμάσουν σαν τις συνθήκες. Το καλό μαγείρεμα αργεί να γίνει...

Όλοι αυτοί είναι σαφώς μέρος του προβλήματος. Δεν εξαντλείται όμως σε αυτούς το πρόβλημα. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι η κοινή γνώμη αδιαφορεί για όσα συμβαίνουν στον Πολιτισμό (πιστεύοντας ότι δεν την αφορούν), μαθαίνει στην καλύτερη όσα γίνονται στην Ακρόπολη που έχει ειδικό βάρος και δημοσιότητα, αλλά πιθανότατα δεν ξέρει καν ότι από σήμερα την είσοδο στο μνημείο την διαχειρίζεται ιδιωτική εταιρεία με εργολαβία, που προσφέρει χειρότερες υπηρεσίες αλλά στοιχίζει πιο ακριβά στο δημόσιο!

Το βασικό πρόβλημα είναι πως αντί να είναι στο πόδι όλη η κοινωνία για τη διάλυση και το ξεπούλημα του Πολιτισμού, δεν αντιδρά καν το σύνολο όσων εργάζονται στον χώρο. Αλλά για να αναλύσουμε το πρόβλημα, πρέπει να δούμε μερικά πράγματα για το γενικό πλαίσιο -που ίσως είναι το θέμα μιας άλλης ανάρτησης, αν δείξει σχετικό ενδιαφέρον η βάση του μπλοκ.