Ορισμένες διεργασίες στον οπορτουνιστικό χώρο

Η κομεπ που κυκλοφορεί αυτό το μήνα περιέχει μεταξύ άλλων ένα άρθρο του τραβασάρου των λαών, σεμνού τροβαδούρου της εργατικής τάξης και της ορθοδοξίας ενάντια στα οπορτουνιστικά ρεύματα, που είναι μέλος της ιδεολογικής επιτροπής –μέχρι πρότινος του κσ και πλέον της κετουκέ– και συνεχίζει με αντίστοιχη θεματολογία, από εκεί που είχε σταματήσει ο κύριλλος. Το τελευταίο του πόνημα έχει τον τίτλο του κειμένου κι έκταση περίπου σαράντα σελίδων, όπου το δεύτερο –και μεγαλύτερο- μέρος αφορά τις διεργασίες στα μετωπικά σχήματα του σύριζα και της ανταρσύα.

Το απολίθωμα, ως ιδεολογικός υπεύθυνος της κε του μπλοκ, δε θα σχολιάσει το άρθρο του τραβασάρου επί της μορφής ή της ουσίας, αλλά θα παραθέσει κάποιες ιδέες σαν προσχέδιο για το πώς θα έγραφε αυτό ένα τέτοιο άρθρο.

Εισαγωγική παρατήρηση. Η κε του μπλοκ διαφωνεί από θέση αρχής με την κρατούσα ερμηνεία περί δύο αλληλοτροφοδοτούμενων κέντρων στο κόμμα και τη νεολαία, κατά τη δεκαετία με τις βάτες, που έφυγαν, το ένα το 89 από τα αριστερά (σκέτα, χωρίς κάτω) και το άλλο από τα δεξιά προς τον συν, δυο χρόνια αργότερα. Κυρίως γιατί δε θεωρεί ίδιας ποιότητας και προθέσεων τον κόσμο που έφυγε το 89 με τον δεξιό οπορτουνισμό των συνασπισμένων.

Έλα όμως που η μετέπειτα πορεία τους τα τελευταία χρόνια οδηγεί τα δύο "κέντρα" σε μια σύγκλιση, τακτική και προγραμματική, που βαθαίνει με τον καιρό κι αποκτά μόνιμα χαρακτηριστικά. Και η οποία μπορεί να δικαιώσει αναδρομικά το σχήμα των δύο κέντρων, αριστερού και δεξιού, τα οποία συμμάχησαν -παρά τις διαφορετικές τους αφετηρίες- ενάντια στο κέντρο.

Η σύγκλιση αυτή μεταξύ των μετωπικών σχημάτων σύριζα κι ανταρσύας έγινε ευρύτερα φανερή στην παρούσα συγκυρία της οικονομικής κρίσης, έχοντας ως άξονα το μεταβατικό πρόγραμμα και τα αιτήματα των αριστερών οικονομολόγων σχετικά με το δημόσιο χρέος: στάση πληρωμών, έξοδος από την ευρωζώνη, εθνικοποίηση τραπεζών και βασικών παραγωγικών κλάδων. Συγκρότηση της επιτροπής λογιστικού ελέγχου -ελε- που θα αποφανθεί ποιο μέρος του ελληνικού χρέους είναι απεχθές και δεν πρέπει να πληρωθεί. Επαναδιαπραγμάτευση με στόχο τη διαγραφή –ενός μέρους ή και του συνόλου- του χρέους.

Γύρω από αυτόν τον άξονα υπάρχουν ορισμένες παραλλαγές κι επιμέρους διαφοροποιήσεις. Πχ η ανταρσύα προβάλλει ως στόχο την έξοδο από την εε –που δεν είναι ωστόσο η αντικαπιταλιστική αποδέσμευση που έλεγε παλιότερα το μέρα- αλλά δέχεται την έξοδο από την ευρωζώνη, ως ένα πρώτο βήμα ρήξης με την ευρωπαϊκή ένωση. Επίσης η ανταρσύα υποστηρίζει τη διαγραφή του χρέους, αντί της επαναδιαπραγμάτευσης. Αλλά την ίδια στιγμή στηρίζει κριτικά την ελε, για να βρούμε ποιο κομμάτι του δημόσιου χρέους είναι παράνομο, με προμετωπίδα το ντοκιμαντέρ του χατζηστεφάνου που έσπασε ταμεία. Ενώ ένα άλλο στέλεχός της, ο πι-πι, λέει να προτείνουμε την επαναδιαπραγμάτευση κι αν δεν το δεχτούν οι δανειστές μας, να προχωρήσουμε τότε στο μέτρο της διαγραφής.
Το ερώτημα είναι ποιοι ακριβώς είμαστε εμείς, αλλά αυτό θα το δούμε λίγο παρακάτω.

Το βασικό αγκάθι στη σύγκλιση είναι ο έξαλλος κι ανοιχτός φιλοευρωπαϊσμός του συνασπισμού και της ηγεσίας του, που απορρίπτει την έξοδο από το ευρώ κι αναζητά λύσεις στο ευρω-ομόλογο. Αλλά εντός του αριστερού ρεύματος υπάρχει μια σχετική διαπάλη, ακόμα και φωνές αυτοκριτικής για το μάαστριχτ, η οποία μπορεί να είναι κι έντιμη, σε ευθεία αντιστοίχιση με τον οπορτουνισμό της.

Το βασικό ερώτημα βέβαια, όπως είπαμε και πριν, είναι ποιος θα κληθεί να πραγματοποιήσει αυτό το πρόγραμμα. Κι εκεί διαπιστώνουμε τη βασική, ουσιαστική σύγκλιση των δύο χώρων.
Καταρχάς ελλοχεύει ο γλυκός πειρασμός να σκεφτεί κανείς πως αυτά τα συγκεκριμένα, μεταβατικά, αντικαπιταλιστικά αιτήματα, τα υλοποιεί σήμερα η δεξιά κυβέρνηση της ουγγαρίας, ή η κυβέρνηση του ομπάμα, που κρατικοποίησε τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές που χρεοκόπησαν, ενώ βρέθηκε ένα βήμα πριν από τη στάση πληρωμών. Αλλά δε θα υποκύψουμε.

Η επόμενη λογική υπόθεση είναι ότι αυτά τα αιτήματα θα τα πραγματοποιήσει το κίνημα και μια άλλη εξουσία, που θα ανατρέψει την αστική. Αυτό όμως θα μετέθετε την εφαρμογή τους στην δευτέρα παρουσία –σύμφωνα με τη λογική του χώρου, τότε τοποθετείται χρονικά η επανάσταση- και δε θα έδινε «εδώ και τώρα» διέξοδο στα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα τα λαϊκά στρώματα.

Οπότε τι μας μένει; Μια προοδευτική κυβέρνηση που θα τα εφαρμόσει υπό τον έλεγχο του λαϊκού κινήματος. Αυτό στη γλώσσα του συν λέγεται αριστερό, αντιμνημονιακό μέτωπο και συνασπισμός εξουσίας για μια προοδευτική διακυβέρνηση. Και στη γλώσσα της ανταρσύα μεταφράζεται σε μια αδύναμη, αστική κυβέρνηση που θα αναγκαστεί να υλοποιήσει αυτό το πρόγραμμα υπό την πίεση και το μαζικό, πολιτικό εκβιασμό του κινήματος.

Κατά το παρελθόν έχουν υπάρξει περιπτώσεις, όπου η αστική τάξη αδυνατούσε να προχωρήσει σε έναν στοιχειώδη εκσυγχρονισμό κι έτσι η επανάσταση κλήθηκε να επιλύσει και ζητήματα αστικο-δημοκρατικού χαρακτήρα. Αυτή ωστόσο είναι η πρώτη φορά που μια αστική κυβέρνηση καλείται να επιλύσει και να ικανοποιήσει επαναστατικά αιτήματα. Πώς θα γίνει αυτό; Με μαζικό, πολιτικό εκβιασμό του κινήματος. Το οποίο θα είναι αρκετά δυνατό να εκβιάσει την αστική εξουσία, αλλά όχι και να την ανατρέψει. Πώς θα την εκβιάζει τότε; Μια ιδέα είναι να κρατάμε την αναπνοή μας, όπως έκανε ο μικρός πέπε από το αστερίξ στην ισπανία, μέχρι να του γίνει το χατίρι.

Επί της ουσίας, συν κι ανταρσύα μιλάνε για το ίδιο πράγμα. Ο συνασπισμός θέλει να πάρει μέρος σε μια κυβέρνηση –αριστερών, αντιμνημονιακών δυνάμεων- για να γλείψει επιτέλους το κοκαλάκι της εξουσίας. Κι η ανταρσύα την ίδια ακριβώς κυβέρνηση για να μπορεί να την ελέγχει και να την εκβιάζει. Κάτι σαν την κυβέρνηση του κερένσκι –εν αναμονή των μπολσεβίκων. Αλλά δε θα μπορεί να πάρει η ίδια μέρος σε αυτήν, γιατί αυτό θα έθιγε το συλλογικό φετίχ του χώρου για το 89 και τον τζανετακισμό –ανώτερο στάδιο του κυβερνητισμού. Μέχρι αποδείξεως του εναντίου τουλάχιστον.

Στην πραγματικότητα, η σύγκλιση των πάλαι ποτέ κέντρων οδηγεί στο αφετηριακό σημείο από το οποίο ξεκίνησαν –κι από το οποίο έφυγαν τη διετία 89-91: το κουκουέ της δεκαετίας του ογδόντα –και δη- στις χειρότερές του πολιτικές στιγμές.
Γιατί τι άλλο είναι το μεταβατικό πρόγραμμα των αριστερών οικονομολόγων, παρά μια νεότερη εκδοχή της «αλλαγής με κατεύθυνση το σοσιαλισμό» που ευαγγελιζόταν το κόμμα στα χρυσά 80’ς; Και σε τι διαφέρει επί της ουσίας ο αγώνας για την εξάλειψη του χρέους –ως συνέπεια της κρίσης- και την έξοδο από το ευρώ, από την πάλη ενάντια στις συνέπειες της ένταξης στην εοκ, στα τέλη της δεκαετίας με τις βάτες, λίγο πριν υπογραφεί το κοινό πόρισμα με τη φιλοεοκική εαρ;

Η λογική αυτή των μικρών αλλαγών, που θα ανοίξουν σταδιακά ένα δρόμο για το σοσιαλισμό, μου θυμίζει το ρεφραίν από ένα παλιό τραγούδι του θέμη αδαμαντίδη, που ακούγεται στην καλτ ταινία «Βασικά καλησπέρα σας».
Λίγο-λίγο, θα τη βρούμε την χαρά. Λίγο-λίγο κι όχι βιαστικά.
(http://www.youtube.com/watch?v=I6FMwkrnaFU)

Κι η λογική που μιλάει για κρίση χρέους και θέτει στο επίκεντρο της ανάλυσής της το δημόσιο χρέος και τα «μεταβατικά αιτήματα» που απορρέουν από αυτό, θα μπορούσε να παραφράσει τη γνωστή φράση του μπιλ κλίντον, ή ακόμα τον τίτλο από το τελευταίο βιβλίο του μπογιόπουλου και να μας πει: είναι το χρέος ηλίθιε.
It's the public depth, stupid.

Αλλά ο εργατικός έλεγχος είναι γνήσιος όταν αφορά πρώτα και κύρια το κράτος και την εξουσία. Κι οι εθνικοποιήσεις είναι υπέρ του λαού, όταν δεν υποτάσσουν το έθνος των εργαζομένων στην αταξική σούπα του έθνους γενικά κι υπεράνω τάξεων. Οι κρατικοποιήσεις δεν αποκτάν φιλολαϊκό περιεχόμενο, αν δε λύσουμε το βασικό ζήτημα του κράτους που θα τις κάνει. Ή αλλιώς –πράγμα που είναι το ίδιο- της εξουσίας που θα τις πραγματοποιήσει.

-Παράρτημα πρώτο

Είχα ξεκινήσει να κρατάω σημειώσεις για αυτό το κείμενο, όταν διάβασα στον κυριακάτικο ρίζο ένα άρθρο του λουκά που έβαζε όλη την ουσία του θέματος και λέει αρκετά από αυτά που ήθελα να γράψω κι εγώ. Ένα βασικό του πλεονέκτημα είναι ότι ασκεί κριτική επί πραγματικών θέσεων –που μας τις παραθέτει εκτενώς- χωρίς να τις διαστρεβλώνει, ή να τις «ερμηνεύει δημιουργικά».

Παραθέτω με τη σειρά μου μία από τις παραθέσεις του σ.λ. από το πριν που είναι ενδεικτική για τη λογική -και τα όρια- του μαζικού πολιτικού εκβιασμού.
«Μέσα στην όξυνση των κοινωνικών και πολιτικών αντιθέσεων και την κρίση του πολιτικού συστήματος, που κάνουν εμφανές το ενδεχόμενο για κατάρρευση κυβερνήσεων υπό το βάρος του λαϊκού παράγοντα, είναι πιθανό να δούμε ένα φάσμα ενδεχομένων από αστικές κυβερνήσεις που να λειτουργούν υπό τον εκβιασμό του λαϊκού κινήματος, αντιφατικές κυβερνήσεις ή κυβερνήσεις ταξικής συνεργασίας, πιθανώς και με συμμετοχή κομματιών της Αριστεράς. Φυσικά, η στάση των ταξικών δυνάμεων, του εργατικού κινήματος και της αντικαπιταλιστικής επαναστατικής Αριστεράς απέναντι σε τέτοιες κυβερνήσεις δεν είναι ίδια με τη στάση απέναντι σε καθαρά αστικές κυβερνήσεις».

Η αμέσως προηγούμενη παράθεση είναι από το γνωστό κείμενο του δεσύλλα που κυκλοφόρησε ευρέως στο διαδίκτυο τις τελευταίες μέρες. Μια σειρά άμεσων «πολιτικών στόχων» στο πνεύμα της πραγματικής δημοκρατίας των πλατειών –που ήταν κι αυτές πεδίον δόξης κι ενωτικής όσμωσης με τον συν και τη ρίζα του. Στόχοι που έχουν ως βάση το πολιτικό «γλείψιμο» στους αγανακτισμένους, στη συνέχεια μπερδεύονται με σοσιαλιστικά αιτήματα (βουλευτές αιρετοί κι ανακλητοί από χώρους δουλειάς) και καταλήγουν σε μια σούπα εκσυγχρονισμού του αστικού, πολιτικού συστήματος.

Μια ενδιαφέρουσα κριτική στο κείμενο του δεσύλλα μπορείτε να βρείτε στη σελίδα της κόντρας: http://www.eksegersi.gr/article.php?article_id=12593&cat_id=32

Παράρτημα δεύτερο

Παράλληλα με το πολιτικό –κι ως απόρροιά του- υπάρχει και το οργανωτικό ζήτημα. Προσωπικά πιστεύω ότι τα οργανωτικά του σύριζα δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, με την έννοια ότι πρόκειται για ένα πολιτικό προξενιό με προίκα τα λεφτά της κρατικής επιχορήγησης για τις διάφορες συνιστώσες. Χωρίς αυτά πιθανότατα θα είχε διαλυθεί προ πολλού.

Ωστόσο κάποια από τα οργανωτικά ζητήματα που είχαν αντιμετωπίσει στην πρώτη ρομαντική τους περίοδο, φαίνεται να απασχολούν τώρα και την ανταρσύα. Η οποία δυόμισι χρόνια μετά τη συγκρότησή της, εξακολουθεί να πορεύεται χωρίς σαφές πρόγραμμα και καταστατικό, με καθοδηγητικό όργανο κορυφών που δεν έχει εκλεγεί από τα μέλη της, αλλά ορίζεται με κοοπτάτσια από κάθε συνιστώσα.

Τον τελευταίο περίπου χρόνο, το μετωπικό σχήμα της ανταρσύα βρίσκεται εν όψει της πρώτης πανελλαδικής της συνδιάσκεψης με εκλεγμένους αντιπροσώπους, η οποία ωστόσο πηγαίνει από αναβολή σε αναβολή. Βλέπε και το σχετικό ποστ του ανένταχτου αντάρτη χαρίδημου (http://ashtonhar.blogspot.com/2011/07/blog-post_2397.html) που μοιάζει να είναι από τους λίγους που έχουν πάρει ζεστά την υπόθεση της συνδιάσκεψης και την περιμένουν εναγώνια μαζί με τον γκοντώ...

Τον περασμένο μήνα βγήκε με μεγάλη καθυστέρηση το κείμενο της πολιτικής εισήγησης που θα συζητηθεί στις τοπικές συνελεύσεις εν όψει της συνδιάσκεψης. Παρόλα αυτά δεν κατορθώθηκε να βγει ενιαία εισήγηση επί του οργανωτικού κι έτσι κυκλοφορούν διάφορα κείμενα με τις προτάσεις της κάθε οργάνωσης επί του θέματος.
(http://ashtonhar.blogspot.com/2011/07/blog-post_17.html)

Βασικό επίδικο φαίνεται να είναι το μέτρο της εκπροσώπησης και των ποσοστώσεων. Θεωρητικά οι ποσοστώσεις μπαίνουν για να εξασφαλίσουν την παρουσία ανένταχτων μελών, που δεν ανήκουν σε οργανώσεις, η οποία θα δείχνει την ευρύτερη δυναμική της ανταρσύα ως κάτι παραπάνω από ένα απλό άθροισμα των οργανώσεων που την αποτελούν.

Τελικά αποδείχτηκε ότι ο καβγάς για τις ποσοστώσεις αφορά την εξασφάλιση της παρουσίας των ίδιων των οργανώσεων και τους μεταξύ τους συσχετισμούς. Κι αυτός είναι ο βασικός ίσως λόγος που δεν κατέστη δυνατή η συμφωνία στην εισήγηση επί του οργανωτικού κι η συνδιάσκεψη παίρνει τη μία αναβολή μετά την άλλη.

Με βάση αυτά τα δείγματα γραφής, ο βασικός κίνδυνος για τη συνδιάσκεψη είναι να εξελιχθεί σε ένα αντίγραφο του διήμερου των σχημάτων της εαακ, με παρασκηνιακές διαβουλεύσεις μεταξύ των οργανώσεων και το ανένταχτο δυναμικό σε διακοσμητικό ρόλο.
Σε κάθε περίπτωση το οργανωτικό ζήτημα είναι μια επιμέρους πτυχή –κι ως ένα βαθμό απόρροια- του πολιτικού, και δεν πρέπει να ιδωθεί ξεκομμένα απ’ αυτό.