Για την ειρήνη

Λέγαμε τις προάλλες τι σημαίνει πασόκος, καλός άνθρωπος. Που είναι είδος υπό εξαφάνιση. Τέτοιοι ας πούμε είναι οι συγγραφείς των παιδικών βιβλίων της αλλαγής ή κι αυτοί που τους ανέθεσαν τη συγγραφή. Όχι όμως ο κούλογλου κι όσοι τον βάλαν στην ερτ. Σήμερα ο καλός πασόκος πρέπει να ‘χει αντισοβιετικές ευαισθησίες, πάει να πει (να ‘ναι) κακός άνθρωπος.


Ας δούμε ένα παράδειγμα από τη Γλώσσα μου της πρώτης δημοτικού, ένα μικρό διαμάντι που έπεσε άδικα στις μασέλες του εκσυγχρονισμού και των γκεσεμιών του που θέλαν να φάνε τα κονδύλια για συγγραφή νέων βιβλίων.
Στο πρώτο τεύχος μαθαίνουμε τα γράμματα και τους διφθόγγους.

Η παιδική χαρά γέμισε παιδιά
Ανεβαίνουν στις κούνιες
γυρίζουν πάνω στο μύλο,
παίζουν τρελά παιχνίδια.
Στο τέλος πάνε στα σπίτια τους
με κατακόκκινα μάγουλα

Κι αφού μάθαμε το δίψηφο φωνήεν αι ήρθε η σειρά του ει.

Να και ένα μωρό. Είναι η Ειρήνη. «Ανεβώ κούνια, ανεβώ κούνια», έλεγε. Η θεία της την ανεβάζει στην κούνια. Την κουνάει σιγά και λέει:
Πέρα πέρα, παραπέρα…
Κρατάμε την Ειρήνη, που είναι πρόσωπο-κλειδί για τη συνέχεια και περνάμε στο δεύτερο τεύχος.

Θυμάστε την Ειρήνη, το κοριτσάκι που έλεγε «ανεβώ κούνια»; (Φυσικά και τη θυμόμαστε πριν λίγο την αναφέραμε). Μεγάλωσε αρκετά από τότε και μιλάει όλο και πιο καθαρά. Χτες ήταν λίγο άρρωστη από γριπούλα. Καθόταν στο κρεβάτι κι έπαιζε με τα παιχνίδια της. Δίπλα της ήταν η γιαγιά και της κρατούσε συντροφιά.
«Ξέρεις πόσο σε αγαπώ γιαγιά;» είπε η Ειρήνη. «Τόοοσο!» και άνοιξε τα χεράκια της να δείξει.

Κάποια στιγμή ακούστηκε κόσμος πολύς να περνά στο δρόμο, κάτω από το παράθυρο. Φώναζαν όλοι μαζί πολύ δυνατά και ανάμεσα σ’ αυτά που έλεγαν ξεχώριζε περισσότερο η λέξη «ειρήνη».
Η ζωγραφιά δίπλα στο κείμενο δείχνει μια διαδήλωση. Τα πρωτάκια αφομοιώνουν πιο εύκολα τη γνώση με εικόνες.

«Εμένα φωνάζουν γιαγιά;» ρώτησε η Ειρήνη.
Η γιαγιά της της εξήγησε πως χιλιάδες άνθρωποι ζητούσαν να σταματήσουν οι πόλεμοι και να γίνει ειρήνη σε όλο τον κόσμο, για να ζουν όλοι αγαπημένοι και χαρούμενοι.
Η Ειρήνη χτύπησε παλαμάκια και είπε δυνατά:
«Εγώ είμαι Ειρήνη. Καθόλου πόλεμος».

Σήμερα οι γιαγιάδες τελούν υπό εξαφάνιση γιατί πώς να προλάβεις εγγόνια αν κάνεις παιδιά στα σαράντα; Το αυτό τελούν η ειρήνη και το κίνημα για αυτήν. Σε ευθεία αντίθεση με τον κοινωνικό πόλεμο και τους πασιφιστές που αρνούνται να τον δουν και να τον κάνουν. Ευτυχώς υπάρχουν κι οι γραφικοί που πάνε ενάντια στο ρεύμα.

Συνοδοιπόρος τους από τα μικράτα του ήταν κι ο απολίθωμας. Ο μη αστικός μύθος μας διηγείται ότι η πρώτη του πορεία ήταν έξι μηνών πάνω σε καροτσάκι, όπου συνάντησε τον φέρελπι κνίτη παναγιώτη φασούλα που ήταν μαθητής του θηλυκού του γονιού. Μετά δυστυχώς ο φασούλας έγινε ο ιούδας που ξέρουμε κι εγώ έμαθα να περπατάω.

Στην επόμενη σελίδα, εκτός από τα καλά της ειρήνης το πρωτάκι μαθαίνει και τι θα πει εργατιά.

Το τραγούδι ειρήνη,
Το παιχνίδι ειρήνη,
Το σχολειό ειρήνη,
Το αλφαβήτα ειρήνη
Και του κόσμου οι λαοί
να ’χουν όλοι τους φαϊ

Η καρδιά ειρήνη,
Η βραδιά ειρήνη,
Η εργατιά ειρήνη,
Τα παιδιά ειρήνη

Και του κόσμου οι λαοί
Να ‘χουν όλοι τους φαΐ

Τα σημερινά βιβλία δεν τα ξέρω, αλλά εμπιστεύομαι τη μπρέζνιεβα που λέει ότι δε δίνουν κανένα ερέθισμα για συζήτηση. Πέρα από τα κοινωνικά μηνύματα όμως, τα βιβλία εκείνα ήταν ούτως ή άλλως ιδιαίτερα. Για τα κείμενα, τη γλώσσα, την αισθητική τους, τις παιδικές ζωγραφιές τους. Και βασικά για τις παιδικές αναμνήσεις που μας άφησαν. Τα υπόλοιπα είναι πολιτικό άλλοθι για μια βουτιά στο παρελθόν. Όπως κι όλο το μπλοκ σε γενικές γραμμές δηλ.
Ας δούμε ένα ακόμα κείμενο.

Ο γκέκας
Ο γιος του γκέκα
Το παιδί του γιου του γκέκα
Ο ανιψιός του παιδιού του γκέκα
Ο ξάδερφος του ανιψιού του παιδιού του γκέκα
Ο θείος του ξαδέρφου του ανιψιού του παιδιού του γιου του γκέκα
Το γαϊδούρι του θείου του ξαδέρφου του ανιψιού του παιδιού του γιου του γκέκα
Το σαμάρι του γαϊδουριού του θείου του ξαδέρφου του ανιψιού του παιδιού του γιου του γκέκα
Το λουρί του σαμαριού του γαϊδουριού του θείου του ξαδέρφου του ανιψιού του παιδιού του γιου του γκέκα

(Λαϊκό παιχνίδι)

Ναι ρε, τα βιβλία της αλλαγής ήταν γεμάτα λαϊκή σοφία. Σαν σκηνές στο προσεχώς από τα δικά μας της λαϊκής εξουσίας. Κι η νοσταλγία για τη δεκαετία τους είναι κάτι παραπάνω από παιδικές αναμνήσεις.

2. Με ρωτούσε η μπρέζνιεβα πόσοι πηγαίνουν στο συνέδριο και της έλεγα υπάρχει ένα μέτρο για κάθε όβα κτλ.
-Και πώς βγαίνει αυτό το μέτρο; -Παίρνουν το σύνολο των μελών και διαιρούν με τις θέσεις στη μεγάλη αίθουσα μείον τους επίσημους (πολιτμπιρό) τα διαρκείας (κε) και τους φιλοξενούμενους (οργανώσεις του εξωτερικού).
Ε, πού να ξέρω ρε συ…

Όπως δεν ξέρω πώς βγαίνει ο αριθμός των μελών του κσ. Θέλουμε συμβούλιο μικρό, σφιχτό κι ευέλικτο με ιστορικές συνόδους κι ολομέλειες; Ή ένα πιο μεγάλο κι αντιπροσωπευτικό που όμως θα μαζεύεται σπάνια και θα λειτουργεί βασικά το γραφείο του; Το τελευταίο πιάνει σχεδόν κάθε συμβούλιο, απ’ το κεντρικό ως τα τομεακά κι είναι θέμα για συζήτηση.

Η αφίσα του σπόρτινγκ πήγαινε να βγάλει σασπένς (θα μιλήσει ο γγ της κνε, χωρίς όνομα) αλλά δε νομίζω να το ‘νιωσαν πολλοί. Η συναυλία όμως έβγαλε πολύ συναίσθημα ακόμα και σε μένα που είχα το μυαλό μου στον τελικό μπάσκετ και στη μπάρτσα. Τέτοιες στιγμές το κλειστό είχε να τις ζήσει απ’ τα χρόνια του μίτσελ ουίγκινς.

Σε κάποια στιγμή ο απολίθωμας άρπαξε μια κόκκινη σημαία και την κουνούσε ψηλά για δύο ολόκληρα τραγούδια. Εξαλλοσύνες που λέει κι ο τσίπρας. Το αυτό ισχύει και για τη στιλιστική επιλογή της συντρόφισσας γγ που φορούσε φούστα με σπορτέξ, αλλά μάλλον το κάνει γιατί έχει πρόβλημα.

Το μεγάλο πλεονέκτημα της παράστασης ήταν η συμμετοχή του θεατή στα πρότυπα του μπρεχτ. Η εξέδρα ήταν συνέχεια της χωρωδίας που κρατούσε κόκκινες σημαίες μαζί με λάβαρα του δσε και του παμε. Κι όταν άρχισαν να τα βροντάν ρυθμικά κάτω ένιωθες πράγματι πως κάτι κινείται.
Ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός στα καλύτερά του.

Ανάλογες στιγμές αλλά στο πιο άμαζο ζήσαμε με τον τζόνι κιου και στο ίλιον στο αφιέρωμα στην αντιφασιστική νίκη των λαών. Όπου ο μέσος όρος ήταν η γενιά απογόνων του εαμ και τον τόνο έδινε ένας παππούς που ξαναζούσε νοερά τη μάχη του στάλινγκραντ και φώναζε τα ονόματα που θυμόταν: τολμπούχιν, μαλινόφσκι, στάλιν. Και μια δική μου ειρωνικά υψωμένη γροθιά όταν έδειξε τον χρουτσ-χρουτς. Που επέζησε της πολιορκίας και της καταστροφής της πόλης κι έδειξε πως ρεβιζιονιστικό σκυλί ψόφο δεν έχει.

Μου είπε μετά κι ο τζόνι κιου πως την παρασκευή είδε κατ’ ουσίαν το ίδιο ντοκιμαντέρ με αλλαγμένα τα ονόματα και το ρόλο του στάλιν που στην χρουτσωφική εκδοχή είχε εξαφανιστεί. Αν βάλεις και την ξενέρωτη μεταγλώττιση στα αμερικάνικα, ήρθε κι έδεσε το γλυκό του ρεβιζιονισμού. Πώς να μη φτάσει στην ειρηνική συνύπαρξη όμως ένας ειρηνικός λαός που έχει την ίδια λέξη (μιρ) για να πει κόσμος και ειρήνη;

Στο φινάλε είχε το έλα να δεις του κλίμοφ, αλλά το είχαμε δει κι οι δύο. Κι ακόμη να βρω τι συμβολίζει εκείνος ο πελεκάνος που με ρώτησε η κρούπσκαγια.