Τετάρτη 13 Οκτωβρίου 2010

Η απελευθέρωση

(νεολαία) Κομμουνιστική; Όχι. Λαϊκοδημοκρατική σκέτο. Που είχε προοπτική να εξελιχθεί σε τέτοια, αλλά έμεινε στου δρόμου τα μισά.

Με αφορμή την επέτειο της απελευθέρωσης της αθήνας, η κε του μπλοκ παραθέτει ένα σχετικό απόσπασμα απ’ τη νικηφόρο επανάσταση που χάθηκε, την τετράτομη ιστορία της αντίστασης του γραμματέα του εαμ θανάση χατζή. Η πιο τεκμηριωμένη και ντοκουμενταρισμένη γραπτή μαρτυρία που μας έμεινε από τους πρωταγωνιστές των γεγονότων εκείνης της εποχής.

Οκτώβρης του 44. Ο χατζής έχει μετακινηθεί από τη θέση του γραμματέα του εαμ κι αναλαμβάνει καθήκοντα στον ελας.
Η διοίκηση της ΙΙ μεραρχίας του ελας δεν ήθελε να πιστέψει πως είχε απαγορευτεί να μπουν τα τμήματα της αττικής στην αθήνα και δεν είχε κάνει καμία ανακοίνωση στους ελασίτες που περίμεναν από στιγμή σε στιγμή να ξεκινήσουν. Έπρεπε να γίνει ακόμα μια προσπάθεια {σσ: να μπει στην πρωτεύουσα η μεραρχία}. Πρότεινα να την αναλάβω εγώ.

Μπήκα στην αθήνα χωρίς σύνδεσμο. Η οδός πατησίων τρανταζόταν κάτω από τις ερπύστριες των γερμανικών μηχανοκίνητων που σέρνανε τα αντιαεροπορικά πυροβόλα. Μάτωνε η ψυχή μου βλέποντας πως φεύγουν ξένοιαστα κι ανενόχλητα οι γερμανοί. Με παρηγόρησε η σκέψη πως μόλις πατήσουν τα χώματα της αττικής θα βρεθούν μπροστά στους αετούς του ελας, που δε θα τους την χαρίσουν.

Στη συνέχεια περιγράφει τη συνάντησή του με το ζεύγο.
Η συνεργασία μας ήταν άγονη. Μου έκανε παρατήρηση που σιγοντάρω τις αυθαιρεσίες που εκθέτουν το κίνημα σαν ασυνεπές στις υποχρεώσεις που αναλαμβάνει πολύ ακριβά και γίνομαι φορέας αναρχικών τάσεων που μπορούν να μας στοιχίσουν πολύ ακριβά και να μας εκθέσουν σε περιπέτειες με τους συμμάχους μας άγγλους. Μου έδωσε εντολή να φύγω και να προειδοποιήσω τη μεραρχία πως θα παρθούν μέτρα για κάθε αυθαιρεσία κι ανυπακοή.

Ζήτησε προσωπική συνάντηση με τον ιωαννίδη, αλλά αυτό δεν κατέστη εφικτό.
Κι αυτή η ύστατη προσπάθεια να καταληφτεί η ελλάδα από τον ελας που μπορούσε να γίνει χωρίς να βρεθεί καμιά δύναμη να του αμφισβητήσει την εξουσία, απέτυχε. Η ηγεσία του κκε, που μόνη της πια χειριζόταν τα προβλήματα του κινήματος, είχε πάρει το δρόμο της μικρότερης αντίστασης. Ήταν όμως ο δρόμος της νεκρανάστασης του καταδικασμένου στη συνείδηση του λαού και στη ζωή αστικού καθεστώτος. Ήταν δηλ ο δρόμος της προδοσίας αντικειμενικά, παρόλο που υποκειμενικά προδότες στο άγιο εκείνο κίνημα δεν υπήρχαν, τουλάχιστο στην κορυφή της ηγεσίας.

Τη νύχτα στις 11 προς 12 του οκτώβρη, ο γερμανός στρατηγός διοικητής των στρατευμάτων κατοχής της πρωτεύουσας με έγγραφο προς τον κατοχικό δήμαρχο της αθήνας του γνωστοποιούσε πως κηρύσσει την πόλη της αθήνας ανοχύρωτη κι ότι τα γερμανικά στρατεύματα μαζί με τις κατοχικές αρχές κι υπηρεσίες άρχισαν να απομακρύνονται. Στο έγγραφό του εκδήλωνε την ελπίδα πως ο εχθρός και ο λαός της πρωτεύουσα θα εκτιμήσει την χειρονομία του.


Όσο κι αν φαίνεται σα μονόπλευρη πρωτοβουλία και κίνηση καλής θέλησης, λέει ο χατζής, στην πραγματικότητα ήταν αποτέλεσμα μηχανορραφιών, απειλών και διαπραγματεύσεων που κατέληξαν πιθανότατα σε μυστική συμφωνία με τους άγγλους. Να φύγουν ανενόχλητοι οι ναζί προς βορρά και να αναχαιτίσουν τους σοβιετικούς στα βαλκάνια κι η απελευθέρωση να είναι αναίμακτη με τους άγγλους να παραλαμβάνουν τα μεγάλα αστικά κέντρα στο όνομα της κυβέρνησης της εθνικής ενότητας.

Το ότι ο λαός της αθήνας και του πειραιά που έδωσε μάχη για να λευτερώσει τις δύο πόλεις δέχτηκε παθητικά τη γερμανική «προσφορά» είναι απόδειξη πως κι η ηγεσία του λαϊκού κινήματος είχε δεχτεί –έστω σιωπηρά- την ανακωχή και χρησιμοποίησε το όπλο της πειθαρχίας.

Κυριακή 12 οκτώβρη 1944

(…) Πριν περάσουμε την κάνιγγος τραντάχτηκε η αθήνα από κωδωνοκρουσίες και χαρμόσυνες αγγελίες με εκατοντάδες τηλεβόες, απ’ όλες τις μεριές της πόλης: λαέ της αδούλωτης αθήνας. Η πρωτεύουσα της πατρίδας μας, η καρδιά της ελλάδας είναι λεύτερη! Μαχητές του ηρωικού ελας κατέβασαν τη σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό που 1264 μέρες μόλυνε το βράχο της ακρόπολης. Ύψωσαν τη γαλανόλευκη που μόνη της κυματίζει στον ελεύθερο αττικό ουρανό. Ζήτω η ελεύθερη ελλάδα μας! Ζήτω το εαμ, η τιμή και η συνείδησή μας! Ζήτω ο ελευθερωτής ελας μας! Ζήτω οι μεγάλοι μας σύμμαχοι!

Όταν φτάσαμε στην πατησίων βρεθήκαμε μπροστά σε έναν χείμαρρο λαού που κατέβαινε από τις λαϊκές γειτονιές στο κέντρο της πόλης. Ο λαός βγήκε στους δρόμους. Τα μπαλκόνια, στολισμένα με σημαίες και λουλούδια ήταν άδεια. Μόνο κάποια γεροντάκια, καθισμένα στις καρέκλες, σκούπιζαν δάκρυα χαράς και περηφάνιας για το μεγάλο κι αδούλωτο λαό μας. Κάτω περνούσαν φάλαγγες ατέλειωτες, με πλακάτ, σημαίες και λάβαρα, με μουσικές και τραγούδια επαναστατικά. Γιόρταζαν την απελευθέρωση που απόκτησαν με τόσες θυσίες, αίμα και δάκρυ. Ποτέ στην ιστορία της η πρωτεύουσα δεν είχε γνωρίσει παρόμοιο ενθουσιασμό που κορυφώθηκε όταν ένα τμήμα –συμβολικό του ελας του α’ σώματος στρατού- ξεκινώντας από την πλατεία αγάμων, παρέλασε στην πατησίων. Ο λαός τιμούσε τα πιο εκλεκτά παιδιά του, που στάθηκαν υπερασπιστές του, σε όλη τη σκληρή περίοδο της κατοχής.


Από τις πρώτες εκδηλώσεις του αδούλωτου λαού της πόλης, που στάθηκε καρδιά της εθνικής συνείδησης και πηγή του παγκόσμιου θαυμασμού για τους θρυλικούς μαζικούς κι ένοπλους αγώνες του- φάνηκε η προβολή στη ζωή της νέας δύναμης: του εργαζόμενου λαού. Ποιοτικά αγνώριστος κι ασύγκριτος σε δύναμη κι ήθος σε σχέση με το παρελθόν. Προικισμένος με αρετές, συνείδηση κι αγωνιστική αποφασιστικότητα. Έτοιμος να ριχτεί με τον ίδιο ενθουσιασμό και αυτοθυσία που πολέμησε τον εχθρό, ενάντια σε κάθε νέο εχθρό και να ξαναχτίσει την πατρίδα του από τα ερείπια. Ένα ακόμα καινούριο στοιχείο για τον ελληνικό λαό ήταν η οργάνωσή του και η πειθαρχία στις αποφάσεις και τις οδηγίες των καθοδηγητών του.

Τα θετικά του εαμικού κινήματος εκφράστηκαν με τους αγώνες και τις κατακτήσεις του στην περίοδο της κατοχής. Μα στην εκδήλωση της απελευθέρωσης φάνηκε κι ένα αρνητικό στοιχείο που κόστισε ακριβά. Η τυφλή, χωρίς συζήτηση και κριτικό έλεγχο εμπιστοσύνη και πειθαρχία στην ηγεσία του.


Αυτό φάνηκε –λέει ο χατζής- όταν περνούσε από την πατησίων το τελευταίο γερμανικό τμήμα, των αντιαεροπορικών πυροβόλων.
Το πλήθος άνοιγε δρόμο για τα αυτοκίνητα και τα μακρύκαννα πυροβόλα των κατακτητών. Μες στα οχήματα δε βρίσκονταν βέβαια οι αγέρωχοι χιτλερικοί του πρόσφατου παρελθόντος, αλλά πανικόβλητα όντα έτοιμα να παραδοθούν στη διάθεση του έξαλλου εκείνου πλήθους.

Γιατί γινόταν αυτό; Ήταν η γνωστή μεγαλοψυχία του περήφανου ελληνικού λαού, που όταν είναι νικητής δεν χειροδικεί στο νικημένο αντίπαλό του; Πιθανό να ήταν και μια τέτοια εκδήλωση. Αλλά κύρια ήταν η πίστη στην οργάνωση και η πειθαρχία στη γραμμή που είχε χαράξει αυτή. Να χτυπήσει ο λαός τους γερμανούς μες στην αθήνα , δεν είχε πάρει τέτοια εντολή. Και δεν τους χτύπησε, για μεγάλη έκπληξη των ίδιων των γερμανών και της ντόπιας αντίδρασης.

Ανήσυχος κι απογοητευμένος δε μπορούσα να χαρώ μαζί με τους ωραίους κι ανυποψίαστους αθηναίους. Έφυγα αμέσως για την αττική, όπου ήμουν βέβαιος πως ο ελάς θα τους υποδεχόταν πολύ διαφορετικά. Θα τους χτυπούσε και θα τους εκμηδένιζε. Και δεν είχα άδικο.


Το ότι ο χατζής δεν πέφτει στην παγίδα της εύκολης κριτικής και επίρριψης ευθυνών φαίνεται καθαρά στο επόμενο κεφάλαιο για το ρόλο των συμμάχων, όπου αποκρούει με επιχειρήματα τη γνωστή ιστορία με τα χαρτάκια του τσώρτσιλ, τα ποσοστά και τις σφαίρες επιρροής. Αν κι είναι δύσκολο να αποφύγει κανείς το συνειρμό βλέποντας πόσο απείχαν χρονικά η γιάλτα με τη βάρκιζα (περίπου μία εβδομάδα). Χωρίς αυτό να σημαίνει κάτι απαραίτητα.

Η ιστορία με τα χαρτάκια πάντως δεν έχει σχέση με τη γιάλτα (συνήθης παρεξήγηση) αλλά με προηγούμενη διμερή συνάντηση τσώρτσιλ και στάλιν στη μόσχα πολλούς μήνες πριν, σχεδόν ταυτόχρονα με την απελευθέρωση της αθήνας.

Ας κλείσουμε ωστόσο με κάτι πανηγυρικό κι αισιόδοξο στο κλίμα της επετείου.
Στις 13 του οχτώβρη ο ριζοσπάστης δημοσίευε το παρακάτω χαιρετιστήριο του πγ της κε του κκε προς το λαό της αθήνας:
Η ηρωική αθήνα είναι πια ελεύθερη. Ο περήφανος λαός της αναπνέει τον αέρα της λευτεριάς. Το κομμουνιστικό κόμμα ελλάδας τις μεγάλες αυτές στιγμές χαιρετίζει τον ηρωικό λαό της αθήνας που τρία ολόκληρα χρόνια αγωνίστηκε θαρραλέα για την απελευθέρωση της ελλάδας μας, τους ήρωες και μάρτυρες της λευτεριάς.

Κομμουνιστές!
Συνεχίστε στο πλευρό της εθνικής κυβέρνησης και των μεγάλων μας συμμάχων με μεγαλύτερη ορμή τον αγώνα για τη απελευθέρωση και της τελευταίας σπιθαμής εδάφους της πατρίδας μας. Για την εξασφάλιση της ανεξαρτησίας κι ακεραιότητας της ελλάδας.

Ζήτω ο ηρωικός ελληνικός λαός.
Ζήτω η αθήνα, η ακρόπολη της ελληνικής λευτεριάς.
Ζήτω η εθνική μας κυβέρνηση

Το πολιτκό γραφείο της κεντρικής επιτροπής του κκε


Και ζήσαμε εμείς κακά και μη χειρότερα

15 σχόλια:

Dimitrov είπε...

Σκληρό κλείσιμo...

KOMMANTO είπε...

Θλίψη και οργή.

alekos είπε...

εντελώς τυχαία διαβάζω αυτές τις ημέρες για 3η φορά νομίζω το αντάρτικο αεροδρόμιο του Στρογγύλη που και εκεί λέει οτι το λάθος ήταν το αποτέλεσμα στην εμμονή της εθνικής ενότητας ως γραμμή την ώρα που από το 1943 και μετά ήταν ξεκάθαρο ότι οι Άγγλοι θα έκαναν τα αδύνατα δυνατά να διαλυθεί ο ΕΛΑΣ, δυστυχώς όλα είχαν κριθεί στο Κάιρο και στην Καζέρτα...
ακούς εκεί στην εθνική μας κυβέρνηση...

Evil-Lee είπε...

情趣商品,情趣精品,情趣用品,威而柔,吊帶襪,情人趣味,情趣,情色,色情,自慰套,情色遊戲,

SM,情人趣味用品,愛情,情人趣味用品液,一夜情,潤滑液,情色自拍,性愛,飛機杯,同志,

色遊戲,按摩棒,色情網站,性交,性行為,愛愛,跳蛋,性感睡衣,充氣娃娃,角色扮演,

做愛,作愛,網愛,視訊,性愛,G點,正妹,走光,自拍,露點,熟女,

夜店,汽車旅館,情人趣味用品轉,情人趣味用品娃,情人趣味用品轉珠,外遇,趣味用品,sex,無碼,GAY,

情人趣味用品珠

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Λογοπαίγνιο είναι όχι σκληρό κλείσιμο
Αλλά αυτά που έγιναν μόνο θλίψη κι οργή σου φέρνουν
Του στρογγύλη δεν το ξέρω. Τι μέρος του λόγου είναι αυτός; Το λέω γιατί προσπαθώ κι εγώ να βγάλω μια άκρη για τα στερνά του χατζή.

Στην επέτειο στις 18 θα βάλω κι ένα κομμάτι με την είσοδο του παπατζή στην αθήνα

Άσχετο κι αθλητικό αλλά με νόημα
και το έθαψαν όλα τα αστικά μέσα
http://www.palestineresist.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=73:2010-10-13-07-54-17&catid=42:dradeis&Itemid=71

Ανώνυμος είπε...

Το "Στην εθνική μας κυβέρνηση" είναι τεράστια πίκρα...

Ανώνυμος είπε...

Την ιστορία με τα χαρτάκια, μόνο στην Ελλάδα την έχουμε πάρει στα σοβαρά.
Ηταν μέρος της ψυχοθεραπίας από το σοκ που προκάλεσε η ήττα στην παράταση κι ενώ κερδίζαμε 4-0 στο τελευταίο δεκάλεπτο.
Αυτό το ρημάδι το χαρτάκι έδινε στους εγγλέζους εκτός από την Ελλάδα, τόσο την Γιουγκοσλαβία, όσο και την Αλβανία, ενώ στους Σοβιετικούς την... Αυστρία(!), και για την Πολωνία έλεγε 50-50%...
Τι διάολο, μόνο εδώ το εφαρμόσανε;

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

-Αφού είχε και δικούς μας μέσα

-Κι ο χατζής αυτό ακριβώς λέει.
Κι άντε για τη γιουγκοσλαβία τους έφερε προ τετελεσμένου ο τίτο και οι αντάρτες. Αλλού όμως;

Και τέλος πάντων το δικό μας το 10% ποιο ήταν; Το 9,3 στο οποίο χώρεσαν την αποχή στις νόθες εκλογές;

Ανώνυμος είπε...

Νομίζω η παρέμβαση του Μαοϊκού Evil Lee είναι καίρια:
Από google translate

Διασκέδαση προϊόντων, μπουτίκ ψυχαγωγίας, αυτά είναι τα ναρκωτικά με τα οποία προσπαθούν να αλλοτριώσουν την εργατική τάξη, σήμερα και να δημιουργήσουν έναν πλαστό παράδεισο. Η Ελλάδα έπρεπε να είναι κομμουνιστική, πάντως το ποσοστό των αριστερών και κομμουνιστικών κομμάτων πάντα ήταν κοντά σε αυτό το 10%
Οπωσδήποτε και ο Ζαχαριάδης δεν απέφυγε τα λάθη αλλά δεν νομίζω ότι άλλος στη θέση του θα τα κατάφερνε καλύτερα. ¨Οσοι κατηγορούν το Στάλιν ότι δεν βοήθησε είναι gay.

alekos είπε...

Ο Απόστολος Στρογγύλης γεννήθηκε στην Καρδίτσα το 1919 και υπήρξε από τους πρωτεργάτες της Εθνικής Αντίστασης στο χώρο της Θεσσαλίας. Μετά την απελευθέρωση είχε το μερίδιό του στις διώξεις, περνώντας διαδοχικά από διάφορες φυλακές και τόπους εξορίας. Από το 1952 εργάσθηκε ως επαγγελματίας δημοσιογράφος στην "Αυγή", στον "Φιλελεύθερο" και άλλες εφημερίδες. Έγραψε βιβλία για την αντίσταση και την ελληνική οικονομία, ανάμεσα στα οποία:"Το αντάρτικο αεροδρόμιο", Γλάρος, 1989

alekos είπε...

κι εγω δεν τον ηξερα το ανακάλυψα στην βιβλιοθήκη του πατέρα μου τυχαία.
είναι και μικρό βιβλιαράκι καμια 100 σελίδες τόσα χ΄ρόνια δεν το χα δει ποτέ(κι είμαι άνω των 30)
λέει διάφορα και γιατί επίλεχθηκε η λογική του γενικού στρατηγείου με τους άγγλους και όχι του βαλκανικού στρατηγείου που τους πρότεινε ο Τίτο μαζί με αλβανία και βουλγαρία

Αναυδος είπε...

2 παρατηρήσεις
- Το να χτυπήσει κάποιος του Γερμανούς ενώ υποχωρούσα στην Αθήνα το αποτέλεσμα θα ήταν σφαγή άνευ προηγουμένου (και όχι για τους Γερμανους). Ο ΕΛΑΣ της Αθήνας είχε ελάχιστα όπλα και δη ελαφρά
- Για το χαρτάκι του Τσορτσιλ με τα ποσοστά η μόνη μακρυνή σχέση που είχε με την πραγματικότητα ήταν οι επιτροπες συμμαχικού ελέγχου και ο αριθμός των μελών από κάθε σύμμαχο χώρα

KOMMANTO είπε...

Μάλλον ο Άναυδος εννοεί πως χτυπώντας ο Ορέστης τους γερμανούς στον Ωροπό ή στον Μαραθώνα, αυτοί -αίφνης!- θα ξαναγυρνούσανε πίσω μερικά χιλιόμετρα για να κατασφάξουν τους άοπλους αθηναίους.
Ενδιαφέρουσα άποψη.

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Άναυδε, το βελιγράδι έπεσε στις 20 οκτώβρη κι οι γερμανοί είχαν πολύ λίγο χρόνο να αδειάσουν την περιοχή για να ανασυγκροτηθούν. Είχαν κακό ηθικό, ήταν πανικόβλητοι κι αυτοί που έμειναν τελευταίοι προφανώς δεν ήταν επίλεκτες δυνάμεις όπως λέει κι ο χατζής. Αλλά ίσως να ήταν κι έτσι όπως το λες.
Το βασικό λάθος ήταν ότι ο ελας δεν απελευθέρωσε την αθήνα κι άφησε τα πράγματα να εξελιχθούν με βάση τη συμφωνία άγγλων κ γερμανών για 'παραλαβή-παράδοση' της αθήνας και της θεσσαλονίκης. Τότο δηλ που η εξουσία ήταν στους δρόμους και μπορούσαμε να την καταλάβουμε και να φέρουμε τους άλλους ντε φάκτο προ τετελεσμένης κατάστασης.

Κατά τα άλλα προφανώς και πολέμησε τους γερμανούς έξω από την αθήνα ο ελας εμποδίζοντας την ομαλή φυγή τους. Και μες στην πόλη της αθήνας υπερασπίστηκε ηρωικά παραγωγικές μονάδες και σημαντικά εργοστάσια.

KOMMANTO είπε...

Δεν είμαι στο σπίτι και δε μπορώ να παραθέσω τις πηγές, αλλά προφανώς και ο ΕΛΑΣ άφησε αναίμακτα τους γερμανούς να φύγουν. Δεν τους πολέμησε, όπως λέει η Κ.Ε.(εκτός αν εννοεί μικροσυμπλοκές),ούτε η μεραρxία του Ορέστη στην αττική ούτε λίγο αργότερα ένα άλλο τμήμα στη Φθιώτιδα που μπορούσε να κάνει πολλούς απ'αυτούς σκόνη στις Θερμοπύλες. Οι εντολές ήταν σαφείς από το κόμμα: Δεν ακουμπάμε.