Για το σύντροφο άβερελ

Μπορεί στο σπίτι να μαλώνουμε συχνά για διάφορα πράγματα, αλλά κρατάμε πολιτικό πολιτισμό και τους χαρακτηρισμούς σε ένα επίπεδο: χαφιέ, προβοκάτορα, επαναστάτη του γλυκού νερού! Κι άλλα τινά παρόμοια. Θέλω να πω καμιά φορά τον άβερελ και σύγχρονο εκοφίτη, αλλά αυτό θα με έκανε αυτομάτως απόγονο των ες-ες, γιατί το μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει.
Αν και αυτά δεν είναι κληρονομικά, ούτε παν με τη θεωρία του λυσένκο για τα επίκτητα χαρακτηριστικά που κληρονομούνται υπό προϋποθέσεις.

Ο κάσπερ λέει να ανοίξουμε ένα μπλοκ οικογενειακό και να μαλώνουμε εκεί. Αλλά το ίντερνετ είναι δύσκολο πράγμα για τον άβερελ. Με το ζόρι μπαίνει για κάνα στοίχημα όπου έχει κίνητρο. Είναι της παλιάς γενιάς που έχασε το τρένο της ετε και κατεβάζει τον τόνο σε όποια ξενική λέξη δε γνωρίζει (πχ ιντερνέτ).


Και τι πολιτικό modus vivendi υπάρχει στο σπίτι; Μα δε μιλάμε ποτέ γι’ αυτά. Σε απολιτίκ παρέες παίζει και να τα συζητάν περισσότερο. Ο χρυσός κανόνας της ειρηνικής συνύπαρξης, όπου καταλήγουν νομίζω σχεδόν όλοι οι ομοιοπαθείς. Κι αν πρόκειται για μια οικογένεια, μικροί-μεγάλοι, πάει κι έρχεται, δεν είναι και τόσο αφύσικο. Εξάλλου συνήθως δε μιλάμε γενικώς μεταξύ μας.

Αλλά αν είστε ζευγάρι, τι γίνεται; Που ο κομμουνιστής νιώθει πρωτίστως πολιτικό ον και με τέτοια κριτήρια ζευγαρώνει για να αναπαράγει το είδος του. Τέτοια είναι η γοητεία του, ο τρόπος ζωής του κι αν δε μπορεί να μιλά για πολιτική, τότε τι θα λένε με το σύντροφό του; Και δεν είναι μόνο τα καθαυτό πολιτικά, γιατί όλα εκεί καταλήγουν.
Εκτός κι αν διαλέξεις σύντροφο εκτός χώρου, οπότε αρχίζει άλλο τροπάρι. Κι άντε να δώσεις εξηγήσεις όταν αρχίσει να ζηλεύει το κόμμα και τον χρόνο που του αφιερώνεις. Ποια είναι αυτή η κόβα; Και τι παραπάνω έχει από μένα;

Κι έρχεται η κλασική ερώτηση να παίξει με ευαίσθητες χορδές.
Πώς και δε βγήκες πιο αριστερός από τον πατέρα σου; Γιατί συνήθως από κουκουέ πατέρα βγαίνουν εαακίτες και...
Οπότε με πιάνουν κι εμένα τα διαόλια μου και τους λέω πως αριστερά της αριστεράς είναι η δεξιά. Κι ύστερα πετιέται ο κομάντο για τον χαρίλαο και γίνεται το έλα να δεις του κλίμοφ.

Κι αφού ηρεμήσουν τα πνεύματα, τους εξηγώ ότι είχε φιλική συμμετοχή στην ανατροφή μου, με άφησε λάσκα και την πάτησε. Όπως κι οι δικοί μας δηλ. Κλασικοί κομουν-φιλελεύθεροι. Ενώ οι άλλοι πάνε μονοκούκι με τις σιδερένιες νομοτέλειες του νεύτωνα και το μήλο που πέφτει κάτω απ’ τη μηλιά, ή στην χειρότερη πάνω στο κεφάλι του νεύτωνα.

Η πρώτη μου εικόνα από τον άβερελ είναι στο μανάβικο. Εγώ είχα όρεξη να βοηθήσω σε στιλ μικρού νικόλα κι αυτός μου είπε να γεμίσω μια σακούλα με όσα μανταρίνια δεν είναι χτυπημένα και δεν έχουν σημάδια. Ακολούθησα πιστά τις οδηγίες, έβαλα τρία μανταρίνια στη σακούλα και του είπα ότι τα υπόλοιπα είναι σκάρτα και δεν αξίζουν. Κι αυτός πήρε τη σακούλα και τη γέμισε μόνος του. Καμία εμπιστοσύνη στο κριτήριο της βάσης.

Στις πρώτες πολιτικές κουβέντες, τα παραμύθια γίνονταν απλοϊκά σχήματα κι έπαιρναν την θέση της πραγματικότητας. Ο λένιν έπειθε, ενώ ο στάλιν έσφαζε. Μου παρουσίασε ένα τέρας σε πήλινα πόδια. Μια απλοϊκή εικόνα που κατέρρευσε σαν σοβιετία τα επόμενα χρόνια και δεν βρέθηκε ούτε ένα κύτταρο του μυαλού μου να την υπερασπίσει.
Κι όμως, καλά περνούσαμε με όλες αυτές τις παιδιάστικες αντιλήψεις. Όλα άσπρο-μαύρο (όνειρα κάνω). Από εδώ οι κακοί κι από εδώ το αίσθημά μου.

Η προσωπικότητα του άβερελ συμπυκνώνει μια σειρά αντιφάσεις.
Οργανωμένος ναρίτης (αντίφαση εν τοις όροις που λέει κι ο ευτύχης) κι οικοδόμος. Αυτό κι αν είναι αντίφαση εν τοις όροις. Η οποία τον καθιστά προστατευόμενο είδος κι αποτελεί διαβατήριο συμμετοχής για τα ψηφοδέλτια τους, για να τονίσουν τον προλεταριακό τους χαρακτήρα (παύση δέκα δεύτερα, όπως στις αμερικάνικες κωμωδιες και συνεχίζουμε).
Επειδή έκανε όμως ένα φεγγάρι υπεργολάβος, βρήκε ιδεολογικό άλλοθι για την τεμπελιά του και δεν ασχολήθηκε συνδικαλιστικά, γιατί δε θα έκανε λέει τα ίδια με τους κουκουέδες στο σωματείο.

Κατά τα άλλα, ντούρος αρνητής της ιδιωτικής τηλεόρασης στα πρώτα χρόνια της, δεν ήθελε να βλέπει ούτε απαράδεκτους. Το έχω ακούσει κι από άλλους αυτό. Εμένα σήμερα μπορεί να μου φαίνεται φοβερός χαρακτήρας ο σπύρος που συμπύκνωνε όλη την γκαντεμιά και την αμηχανία του κομμουνιστή της εποχής με το δωρικό: τι έγινε ρε παιδιά, μας την πέσανε; Κι επιπλέον μου θυμίζει και τα παιδικά μου χρόνια.

Η σειρά αυτή όμως έκανε επίσημη ιδεολογία το παρεΐστικο χαβαλέ και το έβαλε στο γυαλί. Με το ίδιο κριτήριο ο άβερελ απορρίπτει και τον κηλαηδόνη, που κι αυτός μετά τα μικροαστικά και τα μαθήματα πολιτικής οικονομίας, το γύρισε στο χαβαλέ, που ήταν κάτι σαν ιδεολογικό δόγμα της δεκαετίας –κι οι απαράδεκτοι ύστερα 80’ς είναι επί της ουσίας.

Τώρα όμως ακούει κάτι σαχλά έντεχνα και τρώει στη μάπα θορύβους που δεν τον αγγίζουν κάθε χρόνο στις αναιρέσεις. Ενώ στο σπίτι νανουρίζεται μπροστά στο κουτί, ό,τι βλακεία κι αν παίζει (από ζούγκλα μέχρι μεσημεριανά). Κι όταν του την κλείνουν έχει αντανακλαστικά παβλόφ κι αφυπνίζεται. Όχι μεταφορικά, η συνείδησή του. Στην κυριολεξία.

Του άβερελ το ντούρο του βγήκε μετά τη διάσπαση, μες στη μαύρη μαυρίλα της δεκαετίας του 90’. Έκανε και ταμίας για ένα φεγγάρι, αλλά σταμάτησε, γιατί τα πόστα πήγαιναν λέει εκ περιτροπής. Κι έκτοτε περιμένω να γυρίσει ο τροχός και να ξανάρθει η σειρά του να γίνει στέλεχος, αλλά μάλλον αργεί ακόμα, μέχρι να πάρουν όλοι, γιατί έχουν και μεγάλη οργανωτική.

Κι ήρθε το μιλένιουμ κι ο άβερελ άρχισε να αποστασιοποιείται, όχι από το ρεύμα, αλλά το καθημερινό τρέξιμο. Τον ξέβρασε το ρεύμα κι έγινε ένας μονοδιάστατος άνθρωπος, με νόβα, δικό του συνεργείο και πάμε στοίχημα. Μικροαστοί θα σας φάνε τα παιδιά σας.

Κι αφότου κόπηκε η επαφή με την πραγματικότητα, η βελόνα έμεινε κολλημένη στα ίδια σουξέ, αυτά που μάθαμε κι αγαπήσαμε. Κι όταν αρχίζουμε με τον πολιτικό μας πολιτισμό –πάντα μπροστά σε τρίτους, γιατί μεταξύ μας δε μιλάμε- λέει σαν βετεράνος πάντα τις ίδιες ιστορίες, για τον κόφφα και τη γιουγκοσλαβία. Ήμασταν λέει πάνω στις ράγες, κλείναμε συμβολικά τους νατοϊκούς κι ήταν κι αυτοί μαζί, αλλά ο δικός μας έδωσε σύνθημα να φύγουμε. Κι ο άβερελ είπε, σταματήστε, μη φεύγετε, μείνετε μαζί μας στο σύνταγμα! Κι η καρδιά των μισών ράγισε και κοντοστάθηκαν. Κάποιοι σιχτίρισαν κρυφά κι ίσως κάποιοι άλλοι να έκλαψαν μετά στο σπίτι τους από ντροπή.
Είκοσι χρόνια ρεύμα, οι ίδιες ιστορίες.

Για τα σημερινά είναι ζήτημα πόσα καταλαβαίνει. Τον ρώτησα να μου πει για τις δυο φράξιες μες στο ναρ και τελικά εγώ ήξερα περισσότερα. Ε να, απλώς δε δουλεύουν πολύ και τρώγονται με τα ρούχα τους. Μακάρι να ήταν τόσο απλό. Αλλά αυτό είναι που καταλαβαίνει ένας εργάτης από τους πλατφόρμερς του ρεύματος.

Κι είναι σε κάτι τέτοια που τον χαίρομαι περισσότερο, γιατί φαίνονται τα κατάλοιπα από την κουκουέ μόρφωσή του. Όπως σε μια συνδιάσκεψή τους που έφευγαν κι έρχονταν όποτε θυμούνταν, σα διήμερο εαακ, κι αυτός τα πήρε κι έκανε πρόταση να μην αφήσουν να ξαναμπούν όσοι βγαίνουν.

Ή σε μια πορεία που πέτυχε κάτι μπαχαλάκια να παίζουν πετροπόλεμο, γιατί στην πόλη δεν έχει πολλά δέντρα με σπουργίτια για να εκτονωθείς με τη σφεντόνα σου. Κι έτσι δίμετρος όπως είναι (εξ ου και το άβερελ) με μπράτσα οικοδόμου, τα άρπαξε σαν γατάκια από το λαιμό, τα πήρε και τα σήκωσε. Και να μου τα διηγούνται μετά κι εγώ να καμαρώνω κρυφά για τις σταλινικές του μεθόδους.

Κι είναι κι άλλα πολλά που δεν σου ‘πα. Για τη σύλληψή του στον ασεπ το 98’, που τον κυνήγησαν δικαστικά κι ήρθαν οι σύντροφοι από νομική κι ελμέ για αλληλεγγύη, και γεφυρώσαμε το χάσμα με μια άμστελ.
Ή για το φεστιβάλ όπου έρχεται βαρύ πεπόνι με χίλια ζόρια, αλλά συναντά πάντα ένα σωρό γνωστούς. Κι άλλα πολλά.

Προχτες λοιπόν ο άβερελ είχε γενέθλια. Μαζί με την επέτειο γενεθλίων της ρόζας και του θάνατου του συντρόφου με το μουστάκι. Τρία χρόνια μετά για την ακρίβεια. Μαζί με το εικοστό συνέδριο έδωσε σήμα ο μπαγάσας. Σημειολογία να σου πετύχει.

Αν τον δείτε αυτές τις μέρες, ή του μιλήστε στο τηλέφωνο, πείτε του καμιά καλή κουβέντα και για το μπλοκ. Όχι ότι ξέρει από αυτά, ή ότι θα το διαβάσει. Απλά να ξέρει τι παίζει. Γιατί στο σπίτι δε μιλάμε συχνά ξέρετε...