Συγκεκριμένες απαντήσεις

Τις προάλλες η κε του μπλοκ είχε βρεθεί σε μια εκδήλωση αλληλεγγύης στους εργαζόμενους στα σπρίντερ, λίγο έξω από τα χανιά, στο κατάστημα που δούλευαν. Παρόμοιες πρωτοβουλίες πάρθηκαν και στις άλλες πόλεις που λειτουργούσε η επιχείρηση, αφήνοντας τους εργαζόμενους στο δρόμο. Αλλά η δική μας εδώ ήταν κάπως ιδιαίτερη, κατά τα συντροφικά έθιμα του τόπου –για τα οποία μας δίνει μια γεύση η παρακάτω φωτογραφία από μια τοπική λαϊκή αγορά.

Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Πως υπήρχε μόνο ένας σύντομος χαιρετισμός, χωρίς κάποια ομιλία και πολλές επισημότητες, χωρίς μουσικό συγκρότημα, γιατί ήταν παρασκευή βράδυ και οι περισσότεροι μουσικοί μας δούλευαν, οπότε έπρεπε να καταφύγουμε σε αυτοσχέδιες λύσεις και χωρίς να έχει κάποιο χαρακτήρα οικονομικής ενίσχυσης των εργαζομένων πχ ή του σωματείου, γιατί οι σφοι μοίραζαν δωρεάν τα κρέατα που έψηναν, τις μπύρες και τα αναψυκτικά. Για την ακρίβεια έρχονταν με την πιατέλα να σου τα προσφέρουν ζεστά, επιβεβαιώνοντας εν μέρει έναν άλλο σύντροφο που λέει χαριτολογώντας πως εδώ διάφορες εκδηλώσεις (κοπή πίτας, συνεστιάσεις, γλέντια ενίσχυσης, κτλ) γίνονται απλώς ως αφορμή για να μαζευτούμε για ένα φαγοπότι, σαν τις περιπέτειες του αστερίξ, που καταλήγουν νομοτελειακά σε ένα γαλατικό τσιμπούσι.

Στο τέλος έπεσε κι η τάση του προβολέα που είχαμε φέρει, οπότε τραγουδήσαμε ρομαντζάδα διάφορα πολιτικά-αγωνιστικά τραγούδια. Πιάσαμε όμως το τρένο της ετε, γιατί ένας σφος κατέβασε στο κινητό του τους στίχους και τους τραγουδούσε από μέσα, σα σκονάκι. Κι έτσι μπήκε το κερασάκι στην τούρτα μιας ξεχωριστής βραδιάς με αρκετά προλεκάλτ στοιχεία. Το ζουμί όμως δεν ήταν τα καλτ περιστατικά, αλλά το πρώτο συνθετικό της λέξης, τι έγινε δηλ με τους εργαζόμενους της επιχείρησης, με τη δική τους συνειδητοποίηση κι οργάνωση.

Οι σφοι λένε πως το προηγούμενο διάστημα οι εργαζόμενοι δεν έδειχναν μεγάλη ανταπόκριση στις εξορμήσεις μας και τους ενδιέφερε απλώς να παίρνουν καλύτερους μισθούς από τους συναδέλφους τους σε άλλες φίρμες. Και ξαφνικά βρέθηκαν στο δρόμο, χωρίς τη «ζεστασιά» της αυταπάτης και με ένα δύσκολο βάρος κοντά στα άλλα: να καταλάβουν με ταχύρρυθμα εντατικά όσα δεν πρόλαβαν να μάθουν μέχρι τώρα. Και δεν εννοώ την αλφαβήτα της ταξικής πάλης, ότι δηλ αν δεν κατέβεις μαζικά και οργανωμένα στο δρόμο, θα σε πετάξει σε αυτόν αργά ή γρήγορα το αφεντικό σου. Αλλά και πιο σύνθετα ζητήματα, που θυμίζουν μάλλον ανώτερα μαθηματικά παρά άλγεβρα –όπως λέει κάπου κι ο ένγκελς.

Κι εδώ μπαίνει ο ρόλος του κομμουνιστή στη διαμόρφωση της ταξικής συνείδησης, που πρέπει να γίνει παιδαγωγός· όχι γιατί πρόκειται για κάποιο φτασμένο δάσκαλο με περγαμηνές και πτυχία στο μαρξισμό, αλλά επειδή καλείται να βρίσκει απαντήσεις, να αναλύει και να εξειδικεύει, να διαπλάθει συνειδήσεις με το παράδειγμά του και να το εξελίσσει συνεχώς. Γιατί η διαπαιδαγώγηση είναι μια αμφίδρομη διαδικασία, που αφορά την ανάπτυξη και του μαθητή και του δασκάλου.

Κι αυτό που είναι πιο σημαντικό στο μαζικό κίνημα δεν είναι οι ατομικές γνώσεις του καθενός, αλλά η ικανότητά του να τις μοιράζεται και να τις κοινωνικοποιεί, να τις καθιστά απλές και κατανοητές για να τις μεταδίδει στους άλλους. Χωρίς μεταδοτικότητα, οι γνώσεις μένουν λειψές και ανούσιες, γιατί αυτό που τις κάνει να ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα πράγματα είναι πως δεν τις χάνεις αν τις δώσεις σε κάποιον άλλο· αντιθέτως τότε μόνο βρίσκουν τον πραγματικό τους «προορισμό» και πλουτίζεις κι εσύ ο ίδιος από αυτή τη διαδικασία. Και για να έχεις μεταδοτικότητα κοντά στα άλλα, πρέπει να μην μένεις στις δικές σου απαντήσεις, που φτάνουν για να λύσουν τις δικές σου απορίες, αλλά να ψάχνεσαι συνεχώς, να βάζεις ερωτήματα από τη σκοπιά που βλέπουν οι άλλοι τα πράγματα.

Για μένα μπορεί να αρκεί ότι ο πολιτικός λόγος των οπορτουνιστών είναι μια καρικατούρα του μαρξισμού, αλλά για τον απλό κόσμο δε σημαίνει τίποτα απολύτως. Θέλει πρακτικές απαντήσεις και λύσεις, γιατί έτσι κι όχι αλλιώς, αποδείξεις και ονόματα.

Για μένα αρκεί ως εξήγηση πως τα κομματικά μέσα δεν είναι (οποιαδήποτε) και μπορώ να καταλάβω τις ιδιαιτερότητές τους και την εθελοντική προσφορά των συντρόφων που ξεφεύγει πολύ από τα πλαίσια μιας τυπικής μισθωτής σχέσης. Αλλά η σχέση με το κόμμα δεν είναι πάντα κατανοητή στον κόσμο έξω από το στενό κύκλο, που σκαλώνει στις «κομματικές απολύσεις», τσουβαλιάζει μήλα και πορτοκάλια και ψάχνει να του εξηγήσουν γιατί δεν είναι έτσι.

Και πρέπει να φτάσει ως την αφαίρεση πως το θέμα δεν αφορά στενά μια επιχείρηση και τον κάθε καπιταλιστή ξεχωριστά, αλλά την κρίση που μας επηρεάζει αντικειμενικά όλους (γιατί κανείς δε ζει σε γυάλα), το σύστημα συνολικά και τα αδιέξοδά του, την καταστροφή κι απαξίωση κεφαλαίων και παραγωγικών δυνάμεων, που πρώτος ανάμεσά τους στέκει ο άνθρωπος. Κι έτσι να φτάσουν από το ειδικό στο γενικό, παίρνοντας απαντήσεις και για όλα τα ενδιάμεσα που τους απασχολούν.

Αυτό είναι το άλμα που πρέπει να κάνουν κι οι εργαζόμενοι στο σπρίντερ και κάθε άλλη επιχείρηση που κλείνει, χωρίς να πέσουν στον ύφαλο της ‘αγωνιστικής’ αυτοδιαχείρισης και όποια άλλη μορφή διαχείρισης της μιζέριας. Όπως λέει κι ένα άρθρο στην τελευταία κομεπ, που εξετάζει την περίπτωση της βιομε «είναι βολικό για το σύστημα της εκμετάλλευσης να μην αμφισβητείται ριζικά ως τέτοιο, αλλά να καλλιεργείται μαζικά η άποψη ότι ο εργάτης μπορεί να γίνει συλλογικός εργοδότης».

Κι αυτό το κείμενο της ιε της κοκμ (ιδεολογική επιτροπή της κομματικής οργάνωσης της κεντρικής μακεδονίας) του κκε είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα (αν όχι εκλαϊκευτικών, σίγουρα) συγκεκριμένων απαντήσεων, που αξίζει να διαβαστεί ολόκληρο και να βρει μιμητές.