Κυριακή 10 Απριλίου 2016

ΠΑΣΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο

Το πρόσφατο βιβλίο του Σκολαρίκου για τον ευρωκομμουνισμό, μου έδωσε το έναυσμα να ξαναπιάσω μια παλιότερη μπροσούρα αντίστοιχου περιεχομένου του Φώντα Λάδη "τι είναι και πού πηγαίνει ο ευρωκομμουνισμός". Η έκδοση αυτή είναι συλλεκτική κατά μία έννοια, γιατί πιθανότατα αποτελεί την τελευταία ίσως πολιτική μπροσούρα του Φ.Λ. προτού αποστρατευτεί από το κομμουνιστικό κίνημα, κάπου εκεί στο ξεκίνημα της Αλλαγής (θα έλεγα με αφορμή το Πολωνικό ζήτημα, αλλά δεν παίρνω και όρκο). Και είναι σε κάθε περίπτωση -για πολύ καιρό- το τελευταίο έργο αντίστοιχης θεματικής, αφού μετά ο Λάδης το γύρισε στα αστυνομικά. (Γράφω τα παραπάνω, ως -νομίζω ότι- έχουν, με κάποια επιφύλαξη ως προς την ιστορική τους ακρίβεια -εξ ου και τα πολλά ίσως, πιθανόν κτλ).

Ένα βασικό χαρακτηριστικό της μελέτης αυτής είναι οι πολυάριθμες κι ογκώδεις υποσημειώσεις, που δεν είναι απλές παραπομπές, αλλά ξεχωριστά κεφάλαια σε κάποιες περιπτώσεις, καταλαμβάνοντας συνολικά ίσο ή και περισσότερο χώρο με το κυρίως κείμενο. Αυτό μπορεί να είναι λίγο κουραστικό για τον αναγνώστη, αλλά έχει δύο αντισταθμιστικά πλεονεκτήματα. Αφενός μας δίνει άφθονο (και σχετικά δυσεύρετο) πρωτογενές υλικό από τη σχετική διεθνή αρθρογραφία της εποχής, αφετέρου αντανακλά σε μεγάλο βαθμό προβληματικά στοιχεία της στρατηγικής του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, όταν καλείται να ασκήσει κριτικές σε διάφορες κομβικές θέσεις του ευρωκομμουνισμού (πχ για το δημοκρατικό δρόμο, τον κυβερνητικό κρίκο, κ.ά.) και βασικά του ιταλικού ΚΚ, ως πιο γνήσιας έκφρασής του.

Αυτή η περίπτωση είναι και πιο χαρακτηριστική, αλλά και πιο προσιτή στο Λάδη, που έζησε μερικά χρόνια ως φοιτητής στην Ιταλία και γνωρίζει καλά τη γλώσσα. Ενώ παράλληλα θεωρεί πως στο γαλλικό ΚΚ ναι μεν είχαν γίνει (εν έτει 79') κάποια βήματα στον ευρωκομμουνιστικό κατήφορο, αλλά υπήρχε σκληρή διαπάλη μεταξύ δύο διαφορετικών γραμμών και το αποτέλεσμα δεν είχε κριθεί (ή δεν είχε ακόμα διαφανεί ή δεν ήθελε κι ο ίδιος ο Λάδης να το δει).

Δεν είναι πολύ δύσκολο βέβαια να διαχωριστεί κανείς από τη στρατηγική του ιστορικού συμβιβασμού και μια λογική, που δεν ήθελε απλά να συμμαχήσει με τα μονοπώλια και τη χριστιανοδημοκρατική Δεξιά (ως γνήσιο πολιτικό εκφραστή τους), για να φτάσει στο σοσιαλισμό, μαζί με αυτά αλλά παρά τη θέλησή τους, ως αναγκαία εξέλιξη των πραγμάτων. Αλλά πίστευε επιπλέον ότι υλοποιούσε ήδη αυτό το δημοκρατικό δρόμο (άρα και τη σοσιαλιστική μετάβαση) χωρίς να βρίσκεται καν στην κυβέρνηση, σε ένα μεγάλο συνασπισμό με τους χριστιανοδημοκράτες. Και συναινούσε σε σκληρά, αντιλαϊκά μέτρα λιτότητας, πάντα στα πλαίσια του ιστορικού συμβιβασμού και της εθνικής συνεννόησης, προτού καν κληθεί να αναλάβει κυβερνητικέ ευθύνες, που ίσως να δικαιολογούσαν (ή να έντυναν με κάποιο πρόσχημα τέλος πάντων) τέτοιες κινήσεις. Την ίδια στιγμή ωστόσο εκτιμούσε πως στην ΕΣΣΔ μόλις τότε γινόταν το πέρασμα στο σοσιαλισμό (ο οποίος βέβαια ήδη οικοδομούνταν ή στη χειρότερη πλησίαζε στη μεταπολεμική Ιταλία).

Είναι πολύ χαρακτηριστικό πως ακόμα κι ένας σοσιαλιστής ηγέτης που συνεργάστηκε προς το τέλος της πολιτικής του διαδρομής με το ΙΚΚ ασκεί σωστή κριτική στην επαμφοτερίζουσα πολιτική του. Αντιγράφω από μια υποσημείωση του βιβλίου.

Ο γνωστός Ιταλός σοσιαλιστής ηγέτης και θεωρητικός Λέλιο Μπάσσο (...) σε ένα άρθρο του στην ιταλική επιθεώρηση Προβλήματα Σοσιαλισμού αναφέρεται σε δύο άρθρα δημοσιευμένα στην Ουνιτά (...) με τα οποία ο Αμέντολα έθετε από τότε πρόβλημα συμμετοχής των κομμουνιστών στην κυβέρνηση. 
(...) Ο Αμέντολα εκπλήσσεται και προσβάλλεται γιατί τα κυβερνητικά κόμματα του ζητούν να αλλάξει φύση αν θέλει να μπει στο στρατόπεδό τους, στο κυβερνητικό στρατόπεδο, αλλά, προσωπικά, ειλικρινά δε μου φαίνεται παράξενη αξίωση το ότι τα κυβερνητικά κόμματα δηλώνουν ότι θέλουν να συμμαχήσουν και δεχτούν στο κυβερνητικό σκάφος μόνον εκείνον που παρουσιάζεται με ορισμένα χαρακτηριστικά, εκείνον που είναι ομοιογενής με το σύστημα. 
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα, με την είσοδό του στην κυβέρνηση έγινε ένα τόσο τέλειο αντίγραφο της σοσιαλδημοκρατίας, που κατέληξε να καταποντιστεί μαζί με αυτήν. Ούτε το ΙΚΚ, παρ' όλη τη δύναμή του και τις παραδόσεις του, μπορεί να ξεφύγει από αυτό το πεπρωμένο: το να μπεις στον κυβερνητικό χώρο που ηγεμονεύεται από τους Χριστιανοδημοκράτες, που είναι ένα κόμμα, όπως είπε ο ίδιος ο Μπερλίνγκουερ, 'δεμένο οργανικά με τα κυρίαρχα στρώματα της κοινωνίας', σημαίνει να δεχτείς όλες αυτές τις επιπτώσεις, ακόμη κι αν έχεις την ψευδαίσθηση ότι είσαι αρκετά δυνατός, ώστε να μην πληρώσεις αυτό το τίμημα. Η λογική των πραγμάτων -έγραφε η Ρόζα Λούξεμπουργκ με αφορμή το κατρακύλισμα της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας, όταν αυτή πίστευε ακόμη πως ήταν μαρξιστικό κόμμα- είναι πιο δυνατή από τη λογική των ανθρώπων, και τους τραβά ανεπίστρεπτα μαζί της. 
Πιστεύω πως οι κομμουνιστές ηγέτες θα κορόιδευαν τον εαυτό τους αν σκέφτονταν  ότι μπορούν να συνεχίσουν για πολύ ακόμη την επαμφοτερίζουσα πολιτική που καθιέρωσε ο Τολιάτι... Μέχρι σήμερα το ΙΚΚ κινήθηκε 'καβάλα' σε δυο προοπτικές αντίθετες μεταξύ τους. Αλλά αν αυτή η διφορούμενη κατάσταση του επέτρεψε να αποφύγει ρήξεις, κινδυνεύει να το κάνει να πληρώσει ένα πολύ μεγάλο τίμημα: να χάσει την καθοδήγηση των αγώνων...

Αλλά ο πιο αδιάψευστος μάρτυρας της κατρακύλας είναι ίσως η εγκατάλειψη της θέσης για αποδέσμευση από το ΝΑΤΟ κι η κατοπινή μετεξέλιξή της, που δεν μένει καν στα όρια μιας ντροπαλής ουδετερότητας. Αντιγράφω από την επόμενη υποσημείωση του βιβλίου:

Κι όμως δεν πέρασε παρά ελάχιστο διάστημα και το τίμημα της ζητούμενης συμμετοχής του ΙΚΚ στην κυβέρνηση -των νέων δηλαδή "πιο προχωρημένων δημοκρατικών του ορίων"- ήταν το να επιμένει η ηγεσία του ότι η Ιταλία πρέπει να παραμείνει στο ΝΑΤΟ! Και όχι μόνο αυτό. Στη Διάσκεψη των ευρωπαϊκών ΚΚ στο Βερολίνο (Ιούνης 1976) ο Μπερλινγκουέρ υποστήριξε ότι δε θα έπρεπε να ανατραπεί η ισορροπία ΝΑΤΟ και Συμφώνου της Βαρσοβίας. Και όχι μόνο αυτό. Σε συνέντευξή του στις 15.6.1976 στην Κοριέρε ντελα Σέρα, είπε ότι το ΝΑΤΟ μπορεί να εγγυηθεί την οικοδόμηση ενός δημοκρατικού σοσιαλισμού στην Ιταλία τουλάχιστον στην περίπτωση μιας σοβιετικής εισβολής που θα αποσκοπούσε στην ανατροπή ενός τέτοιου σοσιαλισμού.

Εάν, εν τω μεταξύ, όλα αυτά σας θυμίζουν κάτι σύγχρονο και πιο κοντινό στα καθ' ημάς, καλώς το κάνουν. Εμένα μάλιστα αυτή η ραγδαία σοσιαλδημοκρατική μετεξέλιξη του ΙΚΚ κι η πασοκοποίησή του μου έφερε συνειρμικά στο νου διασκευασμένο ένα παλιό πολιτικό σύνθημα.

ΠΑΣΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο.

Κι επειδή κάθε ματιά στο παρελθόν και την ιστορική πείρα πρέπει να έχει και μια επικαιροποίηση, αναρωτιέται κανείς τι διδάχτηκε ο ίδιος ο Λάδης από όσα έγραφε τότε και γιατί βγάζει λάδι τώρα (ή μέχρι πρότινος τουλάχιστον) τη σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία του Σύριζα. (Δε γνωρίζω αν παραμένει ψηφοφόρος-υποστηρικτής του Σύριζα, αλλά αυτό ίσχυε τουλάχιστον όταν επανήλθε στο προσκήνιο, μαζί με τους εκπληκτικά επίκαιρους -κι εκπληκτικούς γενικώς- στίχους του για το φασισμό, και είχε μιλήσει σε μια εκδήλωση).

Κατακλείδα: ένα από τα πιο χαρακτηριστικά γνωρίσματα του οπορτουνισμού είναι η εκπληκτική ανικανότητά του να διαβάζει σωστά τη συγκυρία και να βγάζει σωστά συμπεράσματα μελετώντας τη συσσωρευμένη πείρα. Όπως ακριβώς το ΙΚΚ ολοκλήρωσε τη στροφή στον ιστορικό συμβιβασμό, αμέσως μετά την τραγική κατάληξη της Χιλής του Αγιέντε, από την οποία προέκυπταν τα ακριβώς αντίθετα συμπεράσματα, έτσι και η κατάληξη του ΙΚΚ, του ευρωκομμουνιστικού ρεύματος συνολικά (ή το πάθημα του λαού μας με το ΠαΣοΚ) δεν έγινε μάθημα σε έναν θεωρητικά υποψιασμένο κόσμο που απομακρύνθηκε από το κομμουνιστικό κίνημα, κι έχασε τα ερμηνευτικά του εργαλεία, θέλοντας να επαναλάβει απλώς τα ίδια λάθη.
Το δις εξαμαρτείν...

16 σχόλια:

ΛΑΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ είπε...

ασχετο ...
αλλα αυτο ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ συμβαινει !!!!
http://www.ygeia360.gr/el/health-politics/item/21360-me-baria-katadikh-toy-syriza-elhxe-thn-kyriakh-to-9o-synedrio-ths-oenge

Ανώνυμος είπε...

@Γκεόργκυ Ζούκωφ
Μπορώ να πω ότι δεν περίμενα να δω τέτοια είδηση!!!

Στο κείμενο. Θα διαφωνούσα με το ότι οι οπορτουνιστές είναι ανίκανοι ή κάτι τέτοιο.
Στην βάση του οπορτουνισμού είναι η μικροαστική σκέψη, η οποία θεωρεί ότι η πραγματικότητα είναι κάτι αφηρημένο, και όχι κάτι επιστημονικά αποδείξιμο.
Με αυτό το τρόπο απλά θεωρούν ότι οι πράξεις τους σαν μεσαία τάξη, μπορούν να διαφοροποιηθούν από την στρατηγική ή την τακτική της αστικής τάξης αλλά και της εργατικής, πράγματα που είναι αδύνατο να γίνουν αντικειμενικά.
Από την άλλη, οι αστοί ξέρουν ότι ή με τους αστούς πας ή με την εργατική τάξη, δεν μπορείς να μην είσαι με κανένα, όσο και να θες να το πιστέψεις ή να πείσεις τον εαυτό (ή τον λαό) σου για αυτό, πόσο μάλλον όσο οι αστοί σου δίνουν και το κάτι παραπάνω για να έχεις αυτή την στάση...

Ιβάν Τζόνι

Ανώνυμος είπε...

πολύ μεγάλη η νίκη στην ΟΕΝΓΕ με 14 στις 27 έδρες στις ταξικές δυνάμεις.

αρκεί βέβαια να αξιοποιηθεί.

Κώστας

Σεχταρ ο Τρομερός είπε...

"...ένα από τα πιο χαρακτηριστικά γνωρίσματα του οπορτουνισμού είναι η εκπληκτική ανικανότητά του να διαβάζει σωστά τη συγκυρία...."
Ακουγα προ ολίγου και τον Γιάννη τον Μπαλάφα, να ....χαχανίζει χαριεντιζόμενος σαν ....γκόμενα(!), για την ....προσωρινότητα(!) των μέτρων ["σε ενάμιση χρόνο το πολύ - (σ.σ.: μην κάνετε έτσι....), βελτιωνόμενη η οικονομική κατάσταση (σ.σ.: σε ...ονομαστική ξυπόλητο, άπταιστης ελληνικής!)" θα ...αρθούν (σ.σ.: μόνα τους...) τα μέτρα".
Τον είχαμε καθοδηγητή κι αυτόν..., αλλά τώρα, όπως και πολλοί άλλοι, μας έδειξε αυτό, που πράγματι ήταν (και το μυριζόμασταν....), από τότε: Ενας "φωτισμένος αστός", με ..."ευαισθησίες", "ανησυχίες", και "προβληματισμό", που όταν άκουγε "ΕΟΚ και ΝΑΤΟ κλπ" η "Δικτατορία τ. Προλεταριάτου" στραβομουτσούνιαζε με τον χαρακτηριστικό του τρόπο!
Ενώ τώρα, λέγοντας αυτές τις χυδαιότητες, όχι μόνο δε στραβομουτσουνιάζει, αλλά παίρνει και ύφος χαζοχαρούμενης μιξοπαρθένας!

Αλλά, όπου νάναι, χτυπάνε οι καμπάνες για όλον αυτό τον "αριστερό" συρφετό τομαριών, λαμογιών και ηλιθίων:
Ακούω για κάτι ολονύκτιες συνεδριάσεις της τρόϊκας με αυτούς τους χατζηαβάτηδες, κάτι για μειώσεις συντάξεων 30(!) τοις εκατό, κάτι για "απελευθέρωση" της πώλησης των κόκκινων δανείων, κλπ., κλπ.
Οι σκελετοί βγαίνουν από τις ντουλάπες, και κάτι, μου λέει πως ο επόμενος καιρός θα κυλάει πολύ-πολύ γρήγορα!

ΕΠΑΓΡΥΠΝΗΣΗ!

Ανώνυμος είπε...

"πολύ μεγάλη η νίκη στην ΟΕΝΓΕ με 14 στις 27 έδρες στις ταξικές δυνάμεις.αρκεί βέβαια να αξιοποιηθεί".
Μάλλον "μπερδέυτηκε"...το παλικάρι! Οι ταξικές δυνάμεις πήραν 7 έδρες και για πρώτη φορά εκλέχτηκαν στην 1η θέση. Αν ψάχνει κολεγιές και συμφωνίες σε οπορτουνιστική κατεύθυνση για να μοιράσμα καρεκλών, λάθος πόρτα χτυπούν... Ετσι κι αλλιώς η παράταξη ΑΝΤΑΡΣΥΑ-ΛΑΕ έχει άλλες δυνάμεις που μπορεί να συνεργαστεί άψογα...Όπως αυτή του ΣΥΡΙΖΑ. Η συγκεκριμένη παράταξη απλά είναι εμπόδιο στην ταξική χειραφαίτηση!
Άντε, και καλά μυαλά!!! Οι κουτοπονηριές αλλού. Μόνο να κοιτάει τα αποτελέσματα και όταν θα μας ξαναγράψει για το ποιά γραμμή συσπειρώνει και αν είναι "σεχταριστική", να τα θυμάται!
kk-1

Αναυδος είπε...

οι ταξικες δυναμεις εχουν μολις 7 εδρες στις 27 στην ΟΕΝΓΕ

Ανώνυμος είπε...

έναν (!) αντιπρόσωπο παραπάνω πήρατε ρε kk-1, μην μας τρελλάνεις ότι εσείς συσπειρώσατε 53 και το Ενωτικό Κίνημα που συσπείρωσε 52 ... πάτωσε.

διατηρώ την αισιοδοξία μου, πάντα, ότι η πρώτη παράταξη, ίσα με την δεύτερη σε έδρες αλλά οριακά πρώτη σε αντιπροσώπους (53-52) θα κρατήσει μια αγωνιστική ταξική στάση και όχι αυτό που προτείνετε εσύ και ο Άναυδος που αρνήστε την νίκη (7+7=14) της ταξικής αριστεράς και μιλάτε για ήττα (7/27).

οι νοσοκομειακοί έδωσαν συγκεκριμένη απόλυτη αγωνιστική ταξική πλειοψηφία, πρέπει τώρα από τα κάτω με τις συνελεύσεις και τον αγώνα τους να την δεσμεύσουν σε μια ταξική αγωνιστική γραμμή και να παραμερίσουν την άποψη ότι το μήνυμα των εκλογών στην ΟΕΝΓΕ είναι ο θρίαμβος των συμβιβασμένων δυνάμεων.

να πουν όλοι οι σύντροφοι όμως, δεν χρειάζεται να το μονοπολώ. Πρέπει η πρώτη παράταξη (σε αντιπροσώπους αλλά με ισοδυναμία στο ΔΣ) να προσπαθεί να περνάει αγωνιστικές αποφάσεις ? Αν ναι που θα απευθύνεται προνομιακά ? Αν όχι, προφανώς έχετε δίκιο και οι 7, τελικά, ταξικές αγωνιστικές έδρες του Ενωτικού Κινήματος δεν αρκούν.

Επιμένω όμως να μετράω και την ΔΗΠΑΚ, ότι και αν λέτε.

Κώστας

Ανώνυμος είπε...

O ΚΑΡΑΤΖΑΦΥΡΕΡ ΣΗΜΕΡΑ ΕΚΑΝΕ ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΟ ΚΚΕ. ΤΑ ΕΙΧΕ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΙΝΙΟ ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΠΑΕΙ ΣΤΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟ.

Η ΕΘΝΙΚΟ-ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ, ΤΩΡΑ ΠΟΥ ΠΗΡΕ ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΤΟΝ ΜΠΑΛΤΑΚΟ ΕΧΕΙ ΑΡΧΙΣΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΖΕΙ ΠΡΟΦΙΛ. ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΜΑΖΕΨΕΙ ΨΗΦΑΛΑΚΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ ΚΑΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΞ' ΙΣΟΥ ΣΙΧΑΜΕΡΗ ΣΤΗΝ ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΤΗΣ.

Η ΠΛΑΚΑ ΕΙΝΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΦΥΡΕΡΙΣΚΟ ΠΟΥ ΔΗΛΩΝΕΙ ΘΑΥΜΑΣΤΗΣ ΤΟΥ ΤΣΕ ΓΚΟΥΕΒΑΡΑ.

ΑΒΥΣΣΟΣ ΤΟ ΜΥΑΛΟ, ΛΕΜΕ ΤΩΡΑ, ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΤΑ.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΥΡΕΡ ΓΕΡΑ
ΜΕ ΕΦΗ ΣΑΡΡΗ ΞΑΝΑ!!!

ΘΕΡΣΙΤΗΣ

ΓΕΙΑ ΣΑΣ

Ανώνυμος είπε...

Κωστάκη,
Κόψε τα ναρκωτικά σε παρακαλώ! Παρόμοιες παρλαπίπες έγραφες κια για τον ΣΥΡΙΖΑ και την παράταξή του πρίν ένα χρόνο!Ξανά λοιπόν: Η κοινή παράταξη ΑΝΤΑΡΣΥΑ-ΛΑΕ, που προέκυψε από τη συγκόλυση των αποχωρήσαντων από το ΣΥΡΙΖΑ με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, δεν έχει καμιά σχέση με τον ταξικό συνδικαλισμό!
kk-1

zoot horn rollo είπε...

Πάλι μ'αυτόν;
Δηλαδή τι παραπάνω κι ιδιαίτερο θα μας πεί τώρα;

zoot horn rollo είπε...

Θα τον φάμε πολύ στη μάπα το Καρατζαφύρερ, ήδη σήμερα κάνει πρεμιέρα στο Χατζηνικολάου. Θέλω να πει για "αντιμνημονια" και τέτοια να πωρωθούμε.
Καμία εφεδρεία τους δε πάει χαμένη, μόνο αν το θελήσουν.

ΛΑΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ είπε...

Το οτι ξεθαψαν το πιο ξεσκισμενο ,ημιθανες και αθλιο αποκουμπι τους δειχνει την ενδοια και τα ζορια που εχει περιελθει η αστικη ταξη τους ....

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Ξέχασα να βάλω στο αρχικό κείμενο -και είναι κρίμα να μην υπάρχει- ότι στη βιβλιογραφία του Λάδη είναι κι ένα άρθρο του Δραγασάκη στο Ριζοσπάστη: οπορτουνισμός, διαρθρωτικές αλλαγές και η σοσιαλιστική προοπτική. Θα το διαβάζει κι ο ίδιος και θα λέει, κοίτα να δεις με τι ασχολούμουν τότε ο άνθρωπος...

Αναυδος είπε...

παντως μετα τη ΛΑΕ -ΕΠΑΜ κλπ το κομμα της ρδαχμης απεκτησε και τη δεξια συνιστωσα του

Ανώνυμος είπε...

"παντως μετα τη ΛΑΕ -ΕΠΑΜ κλπ το κομμα της ρδαχμης απεκτησε και τη δεξια συνιστωσα του"

Γιατι το ΚΚΕ τι ειναι; Κομμα του ευρω;

α.α.

Αναυδος είπε...

το ΚΚΕ ειναι το κομμα της λαικης εξουσιας με το δικο της νομισμα (ζαχαριαδιο, φλωρακιο, σταλινιο αναμεσα στις πιθανες επιλογες)