Κυριακή 3 Απριλίου 2016

Μακρύς ο δρόμος

Η μαραθώνια πορεία κατά της ανεργίας, που ξεκίνησε σήμερα από την Πάτρα, θυμίζει συνειρμικά τα κατορθώματα του Αθηναία δρομέα Φειδιππίδη, που κινούνται ανάμεσα στο μύθο και την ιστορία. Δεν ξέρω αν οι δικοί μας στο τέλος αναφωνήσουν ξέπνοοι "νενικήκαμεν", γιατί η πορεία προς την τελική νίκη θα 'ναι πολύ πιο δύσκολη και μακροχρόνια από αυτό το εγχείρημα, κάτι σαν μαραθώνιος διαρκείας σε ανήφορο, με ρυθμό σπρίντερ. Κι είναι νωρίς μάλλον, για να συγκεντρώσει κανείς τώρα τα ευτράπελα της διαδρομής, όπως η προϋπάντηση αρκετών χιλιάδων διαδηλωτών (που λιγόστευαν στην πορεία, σαν τους συντρόφους του Οδυσσέα) από τον μητροπολίτη Πατρών στον Άγιο Βασίλειο, που προσάρμοσε το λόγο στο κοινό του, και θύμισε στο Red Fly Παπά-Τσε ή κάτι από τον πατέρα-Ανυπόμονο. Το βράδυ στο Αίγιο όμως, μπορεί να τους περιμένει ο μητροπολίτης Αιγιαλείας, να τους υποδεχτεί με καυτό λάδι, και να τους φέρει στα ίσια τους.

Σε κάθε περίπτωση, αυτή η σύνδεση προσφέρεται για μια σειρά συνειρμούς παρμένους από την αρχαιότητα. Δε θα σταθούμε ξανά στην επισήμανση του Κάουτσκι -που είχαμε δει σε ένα πρόσφατο κείμενο- για το αδιέξοδο της ύστερης αρχαιότητας, που θα μπορούσε να οδηγηθεί, απ' την εσωτερική λογική της εξέλιξης των πραγμάτων, στο πέρασμα στην κεφαλαιοκρατία, αλλά δεν είχε τις υλικές προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο (πρωταρχική συσσώρευση) κι έφτασε σε μια παρατεταμένη παρακμή. Η οποία θυμίζει κάπως τη δική μας εποχή, εποχή περάσματος στο σοσιαλισμό, που σημαδεύτηκε όμως από το πισωγύρισμα της αντεπανάστασης και την παρακμή της σύγχρονης βαρβαρότητας ενός εκμεταλλευτικού συστήματος που σαπίζει.

Ένας αρκετά ιντριγκαδόρικος όσο κι αντιδιαλεκτικός παραλληλισμός είναι αυτός που παρουσιάζει τη συμμαχία της Δήλου με το σύγχρονο Νατοϊκό συνασπισμό, με επίκεντρο του 'ελεύθερου κόσμου' την Αθήνα ως υπέρμαχο της δημοκρατίας και της καλλιτεχνικής δημιουργίας, που συγκρούστηκε με την ολιγαρχική και στρατοκρατούμενη Σπάρτη, με τον Καιάδα, που διατηρούσε κάποια στοιχεία της πρωτόγονης κομμουνιστικής κοινωνίας.

Μερικές σύντομες παρατηρήσεις στα παραπάνω: ο πρωτόγονος κομμουνισμός δεν είναι (ούτε καν ανώριμος) κομμουνισμός. Το σημερινό Χόλιγουντ δεν εκπροσωπεί ούτε κατά προσέγγιση το ωραίο στην τέχνη, όπως αυτό εκφράστηκε στο χρυσό αιώνα του Περικλή. Η θέση της γυναίκας στη Σπάρτη ήταν πολύ ανώτερη σε σχέση με τη δημοκρατική Αθήνα -κάτι που μας δείχνει πόσο σχετική είναι η χρήση κάποιων όρων. Ένας από αυτούς τους όρους είναι η δημοκρατία. Κι η βασική ομοιότητα της σύγχρονης αστικής δημοκρατίας με την αθηναϊκή δουλοκτητική κοινωνία είναι ίσως ότι οι σημερινοί μισθωτοί σκλάβοι είναι τυπικά ελεύθεροι κι αποφασίζουν δημοκρατικά με τη δική τους ψήφο για ένα μέλλον, που δεν ορίζουν, ούτε καν έμμεσα.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει (παρά τα γενικότερα λάθη και τις αδυναμίες της συγγραφέα) μια μελέτη της Έλλης Παππά για την παρουσία και συμβολή των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων στο Κεφάλαιο του Μαρξ. Από όπου μπορούμε να κρατήσουμε ότι η διπλή φύση ενός προϊόντος-εμπορεύματος, που έχει αφηρημένη ανταλλακτική αξία και συγκεκριμένη αξία χρήσης, ήταν ήδη γνωστή στον Αριστοτέλη. άσχετα αν ο σύγχρονος αστικός μεσαίωνας αποσιωπά και τα πιο στοιχειώδη.

Αξίζει να σημειώσουμε άλλα δύο στοιχεία.
Το πρώτο αφορά την ετυμολογία και την πραγματική σημασία της λέξης 'πειθαρχία', που επικράτησε κακώς να νοείται ως πειθαναγκασμός, ενώ στην πραγματικότητα προσεγγίζει το μαρξιστικό ορισμό της (συνειδητής) πειθαρχίας σε ένα σκοπό, καθώς αυτό που άρχει, που επικρατεί, είναι η πειθώ. Και μόνο όταν κάποιος είναι πραγματικά πεισμένος για κάτι, για τη σημασία του, μπορεί να πειθαρχήσει ουσιαστικά και το εφαρμόσει-εκτελέσει σωστά.

Το δεύτερο στοιχείο είναι εξίσου εντυπωσιακό και προέρχεται από τη Θεογονία του Ησίοδου, όπου η Βία και το Κράτος αναφέρονται ως αδέλφια, τέκνα της Στυγός και του Πάλλαντα. Οι αρχαίοι έλληνες γνώριζαν πολύ καλά, αυτό που αγνοούν ακόμα και σύγχρονοι θεωρητικοί: ότι η βία δηλ είναι βασικό και αναπόσπαστο συστατικό του κράτους. Κάτι που δείχνει με τη σειρά του πόσο υποκριτική είναι η μικροαστική υστερία ενάντια στη δικτατορία του προλεταριάτου, αλλά και τον παραλογισμό αυτών των διαδεδομένων, πλην κενών περιεχομένου, κλισέ, πχ για επανίδρυση του κράτος (δηλ της βίας), ένα πιο δίκαιο κράτος, ή το περίφημο "δεν υπάρχει κράτος".

Η στείρα προγονολατρεία (για τους έλληνες που μεγαλουργούσαν όταν οι άλλοι έτρωγαν βελανίδια, κτλ) είναι ο πιο βέβαιος μάρτυρας ότι αποδίδονται κούφιες τιμές, που αντιγράφουν το γράμμα κι όχι το πνεύμα, και στέκονται αναχρονιστικά πίσω ακόμα κι από το κεκτημένο των λαών της αρχαιότητας

Υγ: ...δεν είσαι μόνος

16 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Οι αρχαίοι έλληνες γνώριζαν πολύ καλά, αυτό που αγνοούν ακόμα και σύγχρονοι θεωρητικοί: ότι η βία δηλ είναι βασικό και αναπόσπαστο συστατικό του κράτους.

Και αυτό κι άλλα πολλά που οι σύγχρονοι Έλληνες επιμένουν χαρακτηριστικά να αγνοούν, γνώριζαν πολύ καλά οι αρχαίοι Έλληνες, όπως για παράδειγμα το ρόλο της βίας στον πόλεμο, πρβ. το Θουκυδίδη (Ιστοριών Γ΄ 82, 2):

ἐν μὲν γὰρ εἰρήνῃ καὶ ἀγαθοῖς πράγμασιν αἵ τε πόλεις καὶ οἱ ἰδιῶται ἀμείνους τὰς γνώμας ἔχουσι διὰ τὸ μὴ ἐς ἀκουσίους ἀνάγκας πίπτειν· ὁ δὲ πόλεμος ὑφελὼν τὴν εὐπορίαν τοῦ καθ᾿ ἡμέραν βίαιος διδάσκαλος καὶ πρὸς τὰ παρόντα τὰς ὀργὰς τῶν πολλῶν ὁμοιοῖ.

Παρατηρητικός

Αναυδος είπε...

Αλγεινη εντυπωση προκαλει η κυριολεκτικη αφωνια των μικροαστικων αριστεριστικων μορφοματων κάθε χρωματος και ιδεολογιας αναφορικα με την πορεια των ανεργων της Πατρας. Αν και ορκιζονται από πρωι μεχρι βραδυ στο μετωπο μαλλον μετωπο εχουν εναντια στην εργατικη ταξη και τα συμφεροντα της.
Ο δημος το οργανωνει (όχι το ΚΚΕ) δικαιολογια καμια δεν ειχαν. Βεβαια αν επροκειτο για καμια ελε, α’βαθμια και λοιπα συντονιστικα κομπρεμι με το συριζα θα έτρεχαν από τους πρωτους.

Σεχταρ ο Τρομερός είπε...

Κάπταιν,
Δεν είναι καθόλου σίγουρο, πως ο Μαραθωνοδρόμος ήταν ο Φειδιππίδης...
Κάποιο φανταράκι, που τα πήγε καλά και στη μάχη, φορτώθηκε την τιμητική αγγαρεία!
Ο Μύθος αντανακλά, ενίοτε παραποιώντας και τα γεγονότα για λόγους σκηνικής οικονομίας, την Ιστορία, για να αποδώσει το σημαντικό, την ουσία, αυτό που ήθελε να κρατήσει η μνήμη των λαών.
Τώρα, αν ο Αριστοτέλης είχε ανακαλύψει την διαλεκτική αντίφαση της εμπορευματικής σχέσης, θα το είχε μνημονεύσει ο ίδιος ο Μαρξ, που σίγουρα ήξερε τον Αριστοτέλη καλύτερα από την κυρά-Ελλη. Από τα λίγα, που ξέρω είναι πως ο Κάρολος αναγνώρισε στον Αριστοτέλη την οξυδέρκεια να "μυριστεί" την ταύτιση του χρήματος με κάποιαν (γι αυτόν) έννοια αφηρημένης αξίας, που όμως δεν ήταν σε θέση να προσδιορίσει την φύση της, γιατί ακόμη δεν είχε προχωρήσει η ανθρώπινη σκέψη της εποχής του. Απλά οι πολύ διεισδυτικές παρατηρήσεις του [η "χρηματιστική"(="χρήμα εκ χρήματος", και "χρήμα για το χρήμα" κ.α.) γεννήθηκε από, και ξεπέρασε την, "οικονομική" (απλή εμπορευματική ανταλλαγή)] έβαλαν τις εμπειρικές βάσεις για την ανάπτυξη, πολύ αργότερα, της υλιστικής φιλοσοφίας/διαλεκτικής, και πάνω σε αυτήν, της διάκρισης της εγγενούς αντίφασης της εμπορευματικής σχέσης, που αποτυπώνεται στο δισυπόστατο εμπόρευμα και προσδιορίζει την κίνησή του. Μέσα στην Αγορά, αλλά και μέσα στην Ιστορία.
Αλλά, είπαμε, όταν εσείς τρώγατε βελανίδια εμείς είχαμε χοληστερίνη, και ο Hegel ήταν ένας ακόμη τιποτένιος λογοκλόπος του Αριστοτέλη και του Πλάτωνα.
...
τι ήθελα να πω (και με παρέσυρε η κυρά Ελλη);
Α, ναί. Μακρύς ο δρόμος Πάτρα-Αθήνα, και, όπως και τότε, Σπάρτη-Αθήνα, με άλλο διακηρυγμένο στόχο ξεκινάει (την στήριξη των Λακεδαιμονίων - την αντίσταση στην ανεργία),
και με άλλο αποτέλεσμα θα τελειώσει: Την πεποίθηση ότι πρώτα θα πάρουμε τη Λαϊκή Εξουσία και μετά θα εξαφανίσουμε την ανεργία, θένε-δε-θένε οι δυνητικοί (πασόκοι) σύμμαχοί μας. Ο Φειδιππίδης, γυρνώντας από Σπάρτη, απαντήθηκε με τον Πάνα στο Παρθένιο όρος, που του σφύριξε στο αυτί: "Μη στεναχωριέσαι, που έφαγες τη χυλόπιτα, μόνοι σας μπορείτε να νικήσετε τους Πέρσες". Κι έτσι έγινε. Ο ομοιοκατάληκτός του πόντιος ξέρει, γιατί του τώχει από καιρό σφυρίξει ο Μουστάκιας: "Αν δεν τραβήξετε εσείς μπροστά, και κόντρα στις παλινωδίες των αμφι-τέτοιων, δε θα γίνει τίποτε".
Αγάντα!

Σεχταρ ο Τρομερός είπε...

Βάρδα να δείς Αναυδε, που τα μορφώματα, ξαφνικά θα ξαν-ζωντανέψουν, τώρα, σχεδόν ένα χρόνο μετά το "μεγαλειώδες ΟΧΙ" τους.
Το μικροαστικαριάτο ζωντανεύει μόνο όταν υποψιάζεται, πως κινδυνεύει η (χαρούλες...., αλλά δε φτάνει ως εκεί το μυαλουδάκι τους) προνομιακή του θέση μέσα στον Καπιταλισμό.
Ετσι έγινε τον Δεκ. '08, στις 20/10/11, στο "δημοψήφισμα" κλπ.
Το μικροαστικαριάτο κινητοποιείται μόνο ενάντια στην ε.τ.
Και γι αυτές του τις ...νίκες πανηγυρίζει.
Με το δίκηο (του μυαλού) του.
Η Επανάσταση θα πλησιάζει, όταν το μικροαστικαριάτο δε θάχει τα κουράγια να κινητοπιηθεί. Δηλαδή, όταν θα ψοφήσει.

ΛΑΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ είπε...

Να σου πω την αληθεια το μυαλο μου αρχικα για την πορεια δεν πηγε στον Φειδιππίδη...αλλα σε εναν πιο προσφατο και τηρουμενων των αναλογιων και σημειολογιων ,στον Λαμπρακη πηγε !
Και ετσι βρισκω κι απαντηση σε οποιον χαιρεκακα κοροιδεψει την συμμετοχη .Ετσι κι αλλιως ΕΝΑΣ δεν μπορει να εγκαταλειψει ! Ο επικεφαλης ... οπως και τοτε που ενας με ενα πλακατ και αλλους δυο διπλα ξεσηκωσαν εναν λαο .Κατι μου λεει οτι η πορεια αυτη θα ειναι ιστορικη ,ανεξαρτητα απο το αμεσο αποτελεσμα που κοροιδευουν ορισμενοι "περι ανεργιας" .

Και δεν ειναι ολοι οι συνοδοιποροι κομμουνιστες αλλα και αρκετοι κατα μονας και απο τα γκρουπουσκουλα που λεει ο Αναυδος (που βεβαιως επισημως ουτε για τα ματια του κοσμου μια ανακοινωση) και σε αυτους ειδικα θελω να πω : Καλη δυναμη κι εσεις συντροφοι στον κοινο μας αγωνα κι ενα μεγαλο ΜΠΡΑΒΟ που τολμησατε την συμπορευση .Αντε και σε ουσιαστικη υπερβαση !

AGIS είπε...

Λέει ο Μαρξ στις σελ. 73-74 του Α Τόμου στο Κεφάλαιο, ότι ο Αριστοτέλης "πρώτος ανάλυσε τη μορφή της αξίας, όπως και τόσες μορφές της νόησης, κοινωνικές και φυσικές μορφές"
"...Ο Αριστοτέλης λέει ξεκάθαρα ότι η χρηματική μορφή του εμπορεύματος είναι απλώς η αναπτυγμένη μορφή της απλής μορφής της αξίας, δηλ. της έκφρασης της αξίας ενός εμπορεύματος με ένα οποιοδήποτε άλλο εμπόρευμα..."
"...Βλέπει ακόμα ότι η αξιακή σχέση μέσα στην οποία περιέχεται αυτή η έκφραση της αξίας προϋποθέτει με τη σειρά της", ότι το ένα εμπόρευμα εξομοιώνεται ποιοτικά με ένα διαφορετικό εμπόρευμα, "και ότι αυτά τα αισθητώς διαφορετικά πράγματα χωρίς μια τέτοια ομοιότητα τη ουσίας τους δε θα μπορύσαν να συσχετιστούν σα σύμμετρα μεγέθη".
Στο σημειο αυτό όμως "σταματάει και εγκαταλείπει την παραπέρα ανάλυση της μορφής της αξίας".

{Δεν ξέρω πώς διατυπώνει το ζήτημα η Ε. Παπά, αλλά σε αυτό το τελευταίο - στο συσχετισμό ανόμοιων πραγμάτων σα σύμμετρα μεγέθη, υπάρχει η αναγνώριση μιας διαλεκτικής σχέσης (ενότητας αντιθέτων) ακόμα κι αν ο Μαρξ δεν λέει ρητά: "διαλεκτική σχέση". Το αν και πώς αυτή η σχέση αποτελεί και "αντίφαση" κλπ είναι άλλο ζήτημα}.

Και καταλήγει ο Μαρξ (μετά από μια μικρή ανάπτυξη του θέματος) ότι "η μεγαλοφυία του Αριστοτέλη λάμπει στο γεγονός ότι ακριβώς ανακάλυψε μια σχέση ισότητας στην έκφραση της αξίας των εμπορευμάτων. Μονάχα οι κοινωνικοί φραγμοί της [ --> δουλοκτητικής] κοινωνίας που ζούσε, τον εμπόδισαν να βρει σε τι συνίσταται ... [-->στην ανθρώπινη εργασία] αυτή η σχέση ισότητας".

--------

Σχετικά με την "οικονομική" και τη "χρηματιστική" και το απόσπασμα του Αριστοτέλη που παραθέτει ο Μαρξ, ένα "παράπλευρο" ή απώτερο συμπέρασμα που επισης βγαίνει από αυτό, είναι ότι -αν θέλουμε να μένουμε αυστηρά σε "αυτό που σημαίνει η λέξη"- ο καπιταλισμός δεν είναι "οικονομία", η "καπιταλιστική οικονομία" δεν είναι "οικονομία"...
Στην πραγματικότητα όχι απλώς «ο Αριστοτέλης αντιπαρατάσσει τη χρηματιστική στην οικονομική..." (σελ. 165-166 Α Τόμος Κεφάλαιο), αλλά η "χρηματιστική" και η "οικονομική" αντιπαρατάσσονται μεταξύ τους αντικειμενικά...
Σκεφτόμουν και μια σχετική ανάρτηση - και ίσως την κάνω, αφορμής δοθείσης.

----------

Σεχτάρ, μου φαίνεται ότι η άποψη πως "η επανάσταση θα πλησιάζει, όταν το μικροαστικαριάτο θα ψοφήσει", παραπέμπει -χωρίς να το καταλαβαίνεις- στον "μαρξισμό" που αναμένει την "τελείωση" του καπιταλισμού για να γίνει "ώριμα" πια η μετάβαση στις σοσιαλιστικές σχέσεις...
Το ζήτημα για το "μικροαστικαριάτο" δεν είνα ούτε να "ψοφήσει" ούτε να μην έχει "τα κουράγια να κινητοποιηθεί".
Το ζήτημα είναι να σταθεί απέναντι στο δίλημα "ή με το κεφάλαιο ή με τους εργάτες", να επιλέξει τη δεύτερη απάντηση και στη βάση αυτής της επιλογής να κινητοποιηθεί.

Ανώνυμος είπε...

Καταθέτω ορισμένες κριτικές παρατηρήσεις για μύθους, στερεότυπα και ανακρίβειες ή μισές αλήθειες αναφορικά με τους αρχαίους ημών προγόνους και την πρόσληψη της κληρονομιάς τους.

● Την καλύτερη εξήγηση για την κατάρρευση του αρχαίου δυτικού —υποχρεωτική αντιδιαστολή για να μην ξεχνάμε τον αρχαίο ινδικό και τον αρχαίο κινεζικό κόσμο— κόσμου την δίνει βέβαια όχι ο Κάουτσκι αλλά το «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος» στην αρχή-αρχή: «Ελεύθερος και δούλος, πατρίκιος και πληβείος, βαρόνος και δουλοπάροικος, μάστορας και κάλφας, με μια λέξη, καταπιεστής και καταπιεζόμενος, βρίσκονται σε ακατάπαυστη αντίθεση μεταξύ τους, έκαναν αδιάκοπο αγώνα, πότε σκεπασμένο, πότε ανοιχτό, έναν αγώνα που τέλειωνε κάθε φορά με τον επαναστατικό μετασχηματισμό ολόκληρης της κοινωνίας ή με την από κοινού καταστροφή των τάξεων που αγωνίζονταν» (πρβ. Κ. Μαρξ και Φ. Ένγκελς, Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος, Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 1984, σελ. 18–19· η υπογράμμιση με ορθά ημίμαυρα είναι δική μου). Αυτό τα λέει όλα, αρκεί να αναλυθεί κι εξηγηθεί σωστά.

● Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Σπάρτη ήταν ανώτερη από τη θέση της στην αρχαία Αθήνα γιατί αυτό το επέβαλλε ο στρατοκρατικός χαρακτήρας της σπαρτιατικής κοινωνίας. Τυχαίο είναι ότι η γυναίκα στο σύγχρονο καπιταλισμό άρχισε να αποκτά ―σταδιακά, με χίλια ζόρια και χιλιοπετσοκομμένα― κάποια δικαιώματα μόνο όταν η λόγω του πολέμου στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας ανάγκασε την κυρίαρχη τάξη να την χρησιμοποιήσει σε δουλειές που έκαναν οι ήδη επιστρατευμένοι άντρες; Κάτι λέει σχετικά κι ο Λένιν στο «Στρατιωτικό πρόγραμμα της προλεταριακής επανάστασης» (1916). Έπειτα για τον ειδικό ρόλο των Σπαρτιατισσών πολλά μπορεί να μάθει κανείς διαβάζοντας Αριστοφάνη, αλλά αυτό χρήζει γνώσεων αρχαίας ελληνικής και ποιος και ποια μαθαίνει σήμερα αρχαία ελληνικά για να διαβάσει και καταλάβει τους αρχαίους έλληνες συγγραφείς στο πρωτότυπο…

● Ήθελα να κάνω και μια κριτική παρατήρηση για το βιβλίο της κυρά Έλλης Παππά-Ιωαννίδη, αλλά με πρόλαβαν και με κάλυψαν σε μεγάλο βαθμό ο Ηλίας κι ο Αγησίλαος. Ας μου επιτραπεί να προσθέσω ελάχιστα. Πρώτο, αν θυμάμαι καλά, ότι σε νήμα τούτου δω του ιστολόγιου εδώ και κάμποσα χρόνια αρμοδιότερος κατά πολύ από μένα είχε επιγραμματικά προειδοποιήσει για το ―επιεικώς― προβληματικό βιβλίο· προβληματικό και σ’ ό,τι αφορά τον Μαρξ και το μαρξισμό, αλλά και τους αρχαίους έλληνες φιλοσόφους. Δεύτερο, ότι το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί —στην καλύτερη των περιπτώσεων!— απλή ανάγνωση των σημείων του «Κεφαλαίου», στα οποία ο Μαρξ παραπέμπει στους αρχαίους έλληνες φιλοσόφους. Τρίτο, ότι προηγουμένως είπα «στην καλύτερη των περιπτώσεων!», γιατί η κυρά Έλλη μη γνωρίζοντας τη γλώσσα του πρωτοτύπου (γερμανικά) αδυνατεί εκ των πραγμάτων να συλλάβει σ’ όλη την ευρύτητα και σ’ όλο το βάθος τη μαρξική διάνοια, ιδιαίτερα αναφορικά με την αρχαία ελληνική φιλοσοφία· αυτό το είχα επισημάνει για την ίδια και πριν από κάποιες εβδομάδες απ’ αφορμή μια κακή της μετάφραση ενός αποσπάσματος από άρθρο του Ένγκελς. Τέταρτο, ότι η κυρά Έλλη δεν καταλαβαίνει καλά ότι στην περίπτωση Μαρξ έχει να κάνει με κάποιον που σ’ όλη τη ζωή ασχολιόταν συνεχώς, συστηματικά και μεθοδικά με την αρχαία ελληνική γραμματεία, γνώριζε άπταιστα την αρχαία ελληνική και επαναλάμβανε περιοδικά και σε σταθερή βάση τα αρχαία ελληνικά του διαβάσματα· δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Μαρξ άρχισε την επιστημονική ενασχόληση με την αρχαία ελληνική σκέψη με τη διδακτορική του διατριβή (Δημόκριτος και Επίκουρος) και δεν έπαψε μέχρι το τέλος της ζωής του να ανατρέχει στους αρχαίους Έλληνες όπως μαρτυρεί η αλληλογραφία του. Πέμπτο και τελευταίο, ότι το βιβλίο της κυρά Έλλης πρέπει να πάψει να αποτελεί «ευαγγέλιο» στο σχετικό ζήτημα· υπάρχει έντονη ανάγκη εξήγησης κι ερμηνείας της πρόσληψης της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας από τους Μαρξ και Ένγκελς (αλλά και από τον Λένιν) κι όχι επιφανειακής κι επιπόλαιας ανάγνωσής και προς αυτή την κατεύθυνση κάλλιστα θα μπορούσε να αξιοποιηθεί η σχετική σοβιετική βιβλιογραφία καθώς και η βιβλιογραφία της ΓΛΔ.

Παρατηρητικός

Ανώνυμος είπε...

Για όσους τυχόν δε το γνωρίζουν υπάρχει το βιβλίο του Π. Κονδύλη "Ο Μαρξ και η Αρχαία Ελλάδα", δημοσιευμένο το `84.

Μπορεί, πολιτικά, ο Κονδύλης να ήταν ό,τι ήταν, αλλά ως μελετητης ήταν ασφαλώς απέιρως ικανότερος της Παππά.

https://www.scribd.com/doc/204196200/%CE%A0%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%9A%CE%BF%CE%BD%CE%B4%CF%8D%CE%BB%CE%B7%CF%82-%CE%9F-%CE%9C%CE%B1%CF%81%CE%BE-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1-%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1


Μάνος

Σεχταρ ο Τρομερός είπε...

Αγη και Παρατηρητικέ, νάστε καλά (χάρη και στην ...η κυρά Ελλη!), που μου φρεσκάρατε γνώσεις, που θάθελα νάχα εμβαθύνει, αν δεν ήμουνα επαγγελματικά ένας πεζός γραναζολαδάς, χωρίς πολλά περιθώρια χρόνου.
Αγη, τελείως επιγραμματικά/τηλεγραφικά: Ο καημένος ο Αριστοτέλης δεν μπορούσε να εμβαθύνει στην μορφή της αξίας, γιατί ήταν πολύ νωρίς για κάτι τέτοιο - θάπρεπε να είχε γίνει προφήτης! Στην εποχή του η αξία έπαιζε περιορισμένο ρόλο στην οικονομία.
Τότε σημασία είχε πόσους δούλους έχει κανείς και όχι πόσες Αιγινήτικες δραχμές στο σεντούκι του. (Ενα τέτοιο λάθος έκανε και ο G. Thompson, στο "Προϊστορικό Αγαίο", όπου προσπάθησε να αποτιμήσει χρηματικά την επιχειρηματική "επιφάνεια" του στρατηγού Νικία! Εκανε για λογαριασμό του Νικία υπολογισμούς, που αποκλείεται να είχε κάνει ο ίδιος ο Νικίας για τον εαυτό του, η οι σύγχρονοι, υποστηριχτές και αντίζηλοί του. Η Ιστορία μας παρέδωσε ότι ο Νικίας είχε 1000 δούλους, και μόνο με βάση αυτό το στοιχείο θά πρέπει να εκτιμήσουμε την οικονομική και κοινωνική του δύναμη στην δική του κοινωνία.) Γενικά, νομίζω πως το εμπόριο εκείνα τα χρόνια, και οι εμπορικοί λαοί, κινούνταν στα περιθώρια της οικονομικής ζωής. Κι αφού η εργασία γινόταν σε μεγάλο βαθμό από δούλους, που ως τέτοιοι ούτε ελεύθεροι κάτοχοι της εργατικής τους δύναμης ήταν, αλλά ούτε και είναι γνωστή αξιόλογη αγορά εκμίσθωσης εργασίας, έστω από τους δουλοχτήτες τους, προς τρίτους, τότε, πως να λειτουργήσει ο νόμος της Αξίας;
Μοιραία, λοιπόν ο Σταγειρίτης διαπιστώνει πως, ενώ πρέπει να υπάρχει κάτι κοινό ανάμεσα στα διαφορετικά (σε χρήση) εμπορεύματα, που τα εξισώνει, "δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί ποσοτικά", (αν καλά διάβασα στην αξιόλογη ομιλία του Κονδύλη, που μας παρέπεμψε ο Μάνος), γι αυτό και "σταματάει και εγκαταλείπει την παραπέρα ανάλυση της μορφής της αξίας". Τι άλλο νάκανε; Κι αυτό, που είδε, πολύ ήταν, και χαρακτηρίζει την οξύτητα του πνεύματός του.
Oταν μελετάμε κάθε ιστορική εποχή, πρέπει, θαρρώ, να προσπαθούμε να μεταφερθούμε και να μπουμε στα δικά της καλούπια, κι όχι να την "μεταφράζουμε" στα νυν έχοντα. Αν θέλουμε να την καταλάβουμε. (Αυτό, για την κυρά Ελλη, και δευτερευόντως για τον αείμνηστο και συμπαθέστατο Thompson).
Σήμερα εμείς μπορεί να επικρίνουμε η να δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε την ηθικολογικά επικριτική στάση του Σταγειρίτη απέναντι στην "χρηματιστική", που την θεωρούσε, και ήταν, όπως σωστά λες, (διαλεκτική!) άρνηση της "οικονομικής", αλλά εγώ θαρρώ, πως η στάση του αυτή, εξέφραζε μια γενικώτερη αντίληψη της εποχής του, ενάντια σε έναν προκλητικό τότε "εκσυγχρονισμό", που ήταν ιστορικά, τότε, δικαιωμένη. Αν ο Καπιταλισμός, 1500 χρόνια μετά, ήταν ακόμη πρόωρος στην βόρεια Ιταλία, πως θα μπορούσε να ήταν αναγκαίος τότε, το 300 π.χ. στην, έστω ανεπτυγμένη εμπορικά, Αθήνα;
[Οπως ξέρουμε το Ισλαμ διατηρεί ακόμη, έστω τυπικά και μερικά, αυτή την στάση λόγω θρησκευτικού συντηρητισμού, που οδηγεί σε κωμικές καταστάσεις -ονομάζουν τον τόκο "μέρισμα", όπως το ...κρέας ψάρι, και ..."καθαρίζουν"! Αλλο ένα κλασσικό παράδειγμα, του "κάθε πράμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο"...]
Γι αυτό λοιπόν η αθηναϊκή "χρηματιστική" ηττήθηκε αρχικά από την "οικονομική" της Πελοποννησιακής Συμμαχίας, τότε, που υποχρεώθηκε να παλινορθώσει του "οικονομικούς" γαιοκτήμονες (τους Τριάκοντα), και οριστικά, από τους Μακεδόνες, τότε, που υποχρεώθηκε να καταστρέψει το ναυτικό της, που ήταν το γέννημα και ο στυλοβάτης της.
Tότε πρέπει να έκλεισε και η γνωστή Τράπεζα που λειτουργούσε στο λιμάνι του Πειραιά (όχι του ...Λαυρεντιάδη!)
Πάντως θα ήταν ενδιαφέρουσα μια σχετική ανάρτηση.

Σεχταρ ο Τρομερός είπε...

Τώρα, για το μικροαστικαριάτο, που λές, έχω γνώση του ...κινδύνου(!), άλλωστε κι εγώ με αυτές τις ιδέες γαλουχήθηκα,
ΑΛΛΑ,
μετά από κοντά μισόν αιώνα διαψεύσεων, (που, ειρήσθω εν παρόδω, εν μέρει έστω, μου στοίχισαν και την οργανωτική μου σχέση με το εντόπιο κόμμα της ε.τ....), έχω καταλήξει πως το μικροαστικαριάτο, σαν ιστορική κατηγορία κι αυτό, και μάλιστα ήσσονος κοινωνικού βάρους, θα συρρικνωθεί, συνεπώς και η πολιτική του σημασία. Κι αυτό κυρίως εννοώ όταν λέω θα ψοφήσει.
Το βασικό για μένα είναι πια οι ίδιοι οι εργάτες ν' αποφασίσουν ....αν θα πάνε με τους εργάτες!.
Αυτό, θαρρώ, είναι το βασικό και κομβικό πολιτικό πρόβλημα της εποχής μας.
Πέρασαν τα χρόνια, που η αυτογνωσία της εργατιάς προσδιοριζόταν από ...την συμπαράταξή της με τους μικροαστούς. Που, αυτό, κι αν ήταν και τότε λάθος.....
Πόσο μάλλον σήμερα.
Κάθε εποχή έχει τα δικά της.

ΛΑΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ είπε...

"Και δυο άτομα να μείνουμε, η πορεία θα γίνει",

http://teddygr.blogspot.gr/2016/04/blog-post.html?utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed:+blogspot/teddygr+(Cogito+ergo+sum)

AGIS είπε...

@Σεχτάρ
Πάλη ταξική - συμμαχία λαϊκή

Ανώνυμος είπε...

@ Σεχτάρ ο Τρομερός

Ηλία, καλημέρα!

Επισήμανες: Γενικά, νομίζω πως το εμπόριο εκείνα τα χρόνια, και οι εμπορικοί λαοί, κινούνταν στα περιθώρια της οικονομικής ζωής.

Δες σχετικά: Eberhard Erxleben, Das Verhältnis des Handels zum Produktionsaufkommen in Attica im 5. und 4. Jahrhundert v. u. Z., Klio — Beiträge zur Alten Geschichte, Band 57/Heft 57 (Dezember 1975), Seiten 365–398

εδώ:

https://www.google.de/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=3&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiN2-DX-vbLAhWBqCwKHSUNBUkQFggmMAI&url=http%3A%2F%2Fwww.degruyter.com%2Fdg%2Fviewarticle.fullcontentlink%3Apdfeventlink%2F%24002fj%24002fklio.1975.57.issue-57%24002fklio.1975.57.57.365%24002fklio.1975.57.57.365.pdf%3Ft%3Aac%3Dj%24002fklio.1975.57.issue-57%24002fklio.1975.57.57.365%24002fklio.1975.57.57.365.xml&usg=AFQjCNE3AZhtK9umZaHGdtydrX66UwFAqQ

και, γράψε μου, σε παρακαλώ, σ’ αυτό ή σ’ άλλο νήμα, όποτε μπορέσεις, τη γνώμη σου.

Παρατηρητικός

Ανώνυμος είπε...

@ Σεχτάρ ο Τρομερός

Ηλία, συνεχίζω κι ελπίζω να μη σου γίνομαι «στενός κορσές»…

Σημείωσες: Tότε πρέπει να έκλεισε και η γνωστή Τράπεζα που λειτουργούσε στο λιμάνι του Πειραιά (όχι του ...Λαυρεντιάδη!)

Πρόκειται βέβαια για την τράπεζα του Πασίωνα (γύρω στο 430–370 π. Χ.) που άρχισε από δούλος κι έφτασε να γίνει τραπεζίτης· δες, σε παρακαλώ: Eberhard Erxleben, Das Kapital der Bank des Pasion und das Privatvermögen des Trapeziten, Klio — Beiträge zur Alten Geschichte, Band 55/Heft 55 (Dezember 1973), Seiten 117–134

εδώ:

https://www.google.de/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjP-ojI__bLAhUDjywKHVAaA-EQFgghMAE&url=http%3A%2F%2Fwww.degruyter.com%2Fdg%2Fviewarticle.fullcontentlink%3Apdfeventlink%2F%24002fj%24002fklio.1973.55.issue-55%24002fklio.1973.55.55.117%24002fklio.1973.55.55.117.pdf%3Ft%3Aac%3Dj%24002fklio.1973.55.issue-55%24002fklio.1973.55.55.117%24002fklio.1973.55.55.117.xml&usg=AFQjCNG4PG1GYj5r8Tt9dPMvEsb6svPNBA

και, θα ’θελα —όποτε μπορέσεις, εξυπακούεται— τη γνώμη σου.

Παρατηρητικός

Σεχταρ ο Τρομερός είπε...

Παρατηρητικέ,
είχα υπόψιν μου την Τράπεζα των Αρχιστράτου-Αντισθένη, που φέρεται και σαν συνεταιριστική.
Τώρα έμαθα, πως ιδρύθηκε μετά και η Τράπεζα του Πασίωνος!
Τελικά ο Περαίας πρέπει να ήταν η Wall-Street της εποχής, η, καλύτερα, το "city"....
Πολλές ευχαριστίες για τις παραπομπές.
Θα βρώ καιρό να τις μελετήσω, δε θα μου γλυτώσουν!

Σεχταρ ο Τρομερός είπε...

Kαι μια και είναι θέμα της ανάρτησης ο Μακρύς Δρόμος της Πορείας για τα Σπουδαία, θώρειετε, που κατέληξαν κάποιες άλλες "πορείες", που επίσης είχαν μακρύ δρόμο....
....αλλά προς τα πίσω, και για τα μίζερα:
Καμαρώστε την ...Ουρανία Μπίρμπα, και ό,τι έχει απομείνει από το "ένδοξο" ΕΑΜ, όπου ανήκε και ο Τεμπονέρας. Αν τώξερε, άραγε.....
Ολα εδώ πληρώνονται.