Ένα σώμα για το υποκείμενο

Πάμε στα της σοβαρής συνιστώσας, η οποία φέτος πάει για συνέδριο. Στο καταστατικό της προβλέπει συνέδριο κάθε τρία χρόνια, ένα λιγότερο από την τετραετία που βάζει το κόμμα. Ίσως στη λογική της πλειοδοσίας, που επικρατεί με τα χίλια-πεντακόσια, το 35ωρο και πάει λέγοντας. Στην πράξη βέβαια βγάζουν ένα συνέδριο κάθε οχτώ χρόνια. Αλλά ο αναμάρτητος που δεν παραβίασε το καταστατικό, πρώτος το λίθο βαλέτω. Έναυσμα για την πραγματική εξέγερση, όπου θα σπάσουν όλες οι βιτρίνες και θα φανεί η ουσία πίσω από το φαίνεσθαι.

Το ναρ προσπαθεί με αξιώσεις να σπάσει το παγκόσμιο ρεκόρ του σταλινικού κκσε που είχε 13 χρόνια να κάνει συνέδριο, από το 39’ ως το 52’. Τότε βέβαια είχαν να αντιμετωπίσουν κι έναν παγκόσμιο πόλεμο ενδιάμεσα. Κι η σοβαρή συνιστώσα όμως έχει να αντιμετωπίσει το δικό τους εμφύλιο, οπότε εν μέρει δικαιολογείται.

Το συνέδριο είναι μια επίσημη περίσταση, που ως τέτοια απαιτεί ένα παστρικό ξεκαθάρισμα. Κι όπως θα πιάσουν να τινάξουν τα χαλιά, θα βγουν στη φόρα όλα τα θέματα κι οι αντιθέσεις που πετούσαν τόσο καιρό από κάτω για να τις σκεπάσουν. Αλλά οι αντιθέσεις είναι σαν τον βήχα, τον έρωτα και το βρώμικο 89’: δεν κρύβονται. Ίσως ήταν καλύτερα πριν, που άπαντες γνώριζαν τι συνέβαινε, αλλά κανείς δε μιλούσε.

Τα συνέδρια λοιπόν έβγαιναν κάθε οκταετία, ένα το 98’ κι άλλο ένα το 06’. Και μέχρι τώρα συνέπιπταν από παράδοση με τα μουντιάλ που γίνονταν στην ευρώπη. Το 90’ η ίδρυση, με το ιτάλια 90’. Το πρώτο συνέδριο μαζί με το φρανς 98’. Και το δεύτερο το 06’ με το μουντιάλ της γερμανίας. Τώρα όμως, το επόμενο ευρωπαϊκό μουντιάλ θα γίνει το 18’ στη ρωσία. Κι επειδή δε μπορούσαν να το αναβάλουν δώδεκα χρόνια, κάνουν ένα τώρα ενδιάμεσα και το 2018 θα κάνουν το τέταρτο, μαζί με το μουντιάλ, για να τηρηθεί η παράδοση.
Το τρίτο λένε ότι θα το κάνουν φέτος. Αυτή δηλαδή είναι η επίσημη εκδοχή, αλλά εγώ πιστεύω ότι θα τους πάρει κάτι παραπάνω με τα εσωτερικά τους και θα τους βγει μες στο 12, για να συμπέσει τουλάχιστον με το EURO.

Το εναρκτήριο λάκτισμα των προσυνεδριακών διαδικασιών, είναι το σώμα του ναρ για την οικονομική κρίση. Κυκλοφορεί κι ένα βιβλιαράκι με τις θέσεις τους, που πωλείται προς δύο ευρώ. Εγώ έχω διαβάσει διαγώνια ένα προσχέδιο κι έμεινα με την εντύπωση μιας αδιάφορης σούπας που πάει να τα παντρέψει όλα. Κρίση χρέους αλλά κι υπερσυσσώρευσης. Ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούς (sic), γιατί ο ιμπεριαλισμός τους κάθεται άσχημα, αλλά κι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις ενίοτε, γιατί κάποια πράγματα δε μπορείς παρά να τα πεις με το όνομά τους.

Πιο ενδιαφέρον όμως θα είναι μάλλον το επόμενο σώμα για το υποκείμενο. Το κοινωνικό δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση, ό,τι κι αν έχει ακούσει κανείς κατά καιρούς σε διάφορες κουβέντες με εεακίτες. Θα είναι η εργατική τάξη σε όλες τις εκδοχές της: βιομηχανικό προλεταριάτο, νέα βάρδια, μικροαστοί που προλεταριοποιούνται κ.ά.

Αλλά το ουσιαστικό διακύβευμα θα είναι το πολιτικό υποκείμενο. Εκεί θα παιχτεί η ιστορία. Όχι τόσο με τα τασάκια που απέμειναν και τα φετίχ τους για τις ολομελειακές διαδικασίες και τα όργανα ανοιχτού τύπου. Αλλά με τους ίδιους τους ορθόδοξους και το μοντέλο λειτουργίας της εαακ που έχει περάσει και στο ρεύμα.

Αυτά όμως θα τα δούμε εν καιρώ. Για την κρίση, το καινούριο τους πρόγραμμα (όχι ότι είχαν παλιό), τι είδους κόμμα θέλουν να γίνουν και πώς θα το ονομάσουν (έχουν κατοχυρωμένο το ρεύμα κι από τα υπόλοιπα έχει μείνει η επανίδρυση. Που είναι κοντά στην επαναθεμελίωση και τους γοητεύει, αλλά έχει μια αρνητική φόρτιση μετά τη μετάλλαξη της κομ. επανίδρυσης στην ιταλία).

Ας μείνουμε λίγο στο υποκείμενο. Ποιος συγκροτεί σήμερα το επαναστατικό υποκείμενο;
Οι σύντροφοι. Εγώ, εμείς. Πάντα σε πρώτο πρόσωπο και πάντα πολύ λιγότεροι από αυτούς. Ποιοι είναι αυτοί; Οι αστοί κι οι πραίτορές τους. Και γενικώς οι κακοί. Αλλά τους έχουμε.

Πάντα σε πρώτο πρόσωπο κι ολιγοπρόσωποι. Αλλά αμεσοδημοκρατικά χωρίς αντωνυμίες κι αντιπροσώπους. Μονάχα ονόματα. Ορέστη απ’ τη σπάρτη, μαρία απ’ το βόλο (αυτή είναι η cundu luna). Τα όνειρά μας έχουν όνομα που έλεγε και μια καλτ αφίσα της δαπάρας. Μαριέττα, αννούλα... ή όπως έλεγε σε μια εκπομπή κι ο μπογιό: κόκαλης, μπόμπολας, βαρδινογιάννης...

Τώρα μας χρειάζεται κι ένας επιθετικός προσδιορισμός. Το επιθετικός δεν παραπέμπει στη σύγκρουση, δεν έχει να κάνει με άμυνα κι επίθεση. Ούτε είναι φετίχ, όπως λεν κάποιοι που διεγείρονται με μαλόξ και το χρησιμοποιούν σε ερωτικά παιχνίδια με το σύντροφό τους.

Εδώ εννοούμε επίθετο. Όχι το επώνυμο του ορέστη απ’ το βόλο και της cundu luna αλλά έναν πολιτικό χαρακτηρισμό, μια ταμπέλα. Ενάντια στα κλισέ που δεν αντέχουν τις ταμπέλες, τους χαρακτηρισμούς και βασικά την πολιτική.

Λείπει αυτό το κάπα που χάνουν οι συνιστώσες στην πάλη των τά(κ)σεων μες στα μετωπικά σχήματα, που είναι το κομμουνιστικό. Κι άμα το πεις, δε λύνεις τα ξόρκια, αλλά δε χρειάζεται να πεις τίποτα άλλο –στο μιλητό τουλάχιστον. Ούτε οικολογικό, ούτε ριζοσπαστικό –που στο έκλεψε κι ο σύριζα- ή αντικαπιταλιστικό. Το κάπα αυτό τα καλύπτει όλα. Δε γίνεται να είσαι κομμουνιστής και να μην είσαι όλα τα άλλα.
Ούτε χρειάζεται μακρινάρι στον υπότιτλο για να χωρέσουν όλα. Και μόνο η κομμουνιστική ανανέωση να επιμένει για το κάπα. Γιατί έχει καλό παρελθόν και το δείχνει σε κάθε ευκαιρία.

Εφόσον το σώμα ασχολείται με το υποκείμενο και με τα υπαρξιακά της σοβαρής συνιστώσας, δηλ με το είναι και την ουσία, χρειάζεται κι ένα κατηγορούμενο. Και τέτοιο είναι διαχρονικά το κόμμα, ανεξαρτήτως συνθηκών. Το οποίο έχει στα σκαριά μια συνδιάσκεψη για το δεύτερο τόμο της ιστορίας του κόμματος και το αντικείμενο.

Το αντικείμενο είναι ο νίκος ζαχαριάδης. Έτσι τον ανέφερε στις εκθέσεις του ο καγκεμπίτης που είχε αναλάβει να τον παρακολουθεί όταν ήταν εξόριστος στη σιβηρία, στο τέλος της ζωής του. Από εκεί εμπνεύστηκε τον τίτλο του βιβλίου του για τον ζαχαριάδη ο φρέντυ γερμανός, που έγραψε κάτι σαν ιστορικό μυθιστόρημα, όπου η φαντασία συμπληρώνει ιντριγκαδόρικα τις λεπτομέρειες για όσα δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια.

Έτσι ο ζαχαριάδης είναι μέλος της τιμητικής φρουράς μαζί με το ναζίμ χικμέτ στην κηδεία του λένιν και κάνει παθιασμένο έρωτα με μια νταρντάνα ινστρούκτορα της κουτβ, που τον έβαλε κάτω μετά από έναν μεταξύ τους αγώνα πάλης. Το βιβλίο όμως έμεινε στη μέση, όπως όλα τα μεγάλα έργα άλλωστε, γιατί ο γερμανός πέθανε κατά τη διάρκεια της συγγραφής του και δεν πρόλαβε να το τελειώσει. Στον άδη και το βαθύ σκοτάδι που λένε κι οι αναρχικοί. Μακάβριοι οι πτωχοί τω πνεύματι..

Η δυσκολία του θέματος είναι ευθέως ανάλογη με το ενδιαφέρον του. Ήδη η σύγχρονη εποχή έβγαλε τα υλικά της έκτης ολομέλειας (το 56’), που καθαίρεσε τον ζαχαριάδη από γραμματέα και της τρίτης συνδιάσκεψης (του 50’) που έδωσε τις πρώτες εκτιμήσεις και συμπεράσματα για τα αίτια της ήττας του δσε στο δεύτερο αντάρτικο. Αυτά όμως μένουν λειψά, αν δεν τα δούμε μαζί με τα υλικά της έβδομης (που διέγραψε το ζαχαριάδη απ’ το κόμμα), την αποκατάσταση του 67’ (σε εισαγωγικά ή χωρίς) που τον απάλλαξε από την κατηγορία του πράκτορα, κι ακόμα την υπόθεση πλουμπίδη, την ιστορία με το γουσόπουλο κ.ά.

Με κατηγορούμενο συντάσσονται ρήματα σαν το είναι και το φαίνεται. Οι πιο πολλοί μένουν στο δεύτερο κι αγνοούν συστηματικά το πρώτο. Όταν δεν έχουμε τέτοια σύνταξη, τότε έχουμε αντικείμενο, με μεταβατικό ρήμα που πάει μαζί με τα αιτήματα και το πρόγραμμα της τέταρτης διεθνούς.

Το κόμμα απ’ την άλλη, που είναι κάτι σαν σοβιετικό κόμμα ελλάδας –όπως είχαμε παλιά το ρώσικο και το γαλλικό του κωλέττη- το κατηγορούν ότι έχει μείνει μπρεζνιεφικά στάσιμο στη λαϊκή εξουσία και δε βάζει μεταβατικούς στόχους και ρήματα ως συνδετικούς κρίκους. Εξάλλου στη ρωσική γλώσσα, πολλές φορές δε μπαίνει καν ρήμα. Λένε πχ, έτα ντομ. Αυτό [είναι] σπίτι. Το ρήμα εννοείται και παραλείπεται. Ή ακόμα, κτο ον; Ποιος [είναι] αυτός; Και πάει λέγοντας.

Αυτή είναι όμως η μισή αλήθεια. Γιατί τα ρώσικα είναι η πιο πλούσια γλώσσα στα ρήματα κίνησης. Έχουν συνολικά καμιά δεκαριά και παραπάνω –ιντίτς, παϊντίτς κι άλλα τέτοια. Και πρέπει να δεις διαλεκτικά, ποιο μπαίνει κάθε φορά, με ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης.

Ο σοβιετικός μαρξισμός είναι περίπου όπως η ρώσικη γλώσσα. Μπορεί να θεωρείται φτωχός συγγενής από κάποιους, αλλά στην ουσία έχει να δώσει τα περισσότερα. Το αντικείμενο είχε απόλυτο δίκιο όταν έγραφε στο εγχειρίδιο του καλού κομμουνιστή ότι (αυτός) πρέπει να έχει γνώση της ρωσικής. Κι αυτό –ως προς τον μαρξισμό τουλάχιστον- ισχύει και γι’ αυτούς που ψάχνουν υλικά για την επαναθεμελίωσή του και θέλουν να ασχοληθούν με το υποκείμενο.

Αν κρίνεις τη φύση της σοβιετίας από κάποιες πτυχές του εποικοδομήματος, είναι σα να κρίνεις μια πρόταση από το επίρρημά της. Ή να έχεις σε ένα κείμενο μια περίοδο –προεπαναστατική ή μη- να πιάνεις τη δευτερεύουσα πρόταση και να αφήνεις την κύρια. Πρέπει να ξέρεις να κάνεις συντακτική ανάλυση. Δεν αρκεί μια σκέτη πρόταση (εξουσίας) υποκείμενο, ρήμα, αντικείμενο.

Υπάρχει η αττική σύνταξη. Πχ τα παιδία παίζει (κι αρρωσταίνει). Όπου τελικός στόχος είναι να έχεις ενιαίο, μαζικό σύνολο που δρα σαν ένα και μπαίνει στον ενικό. Όπως το πλήθος, που ένα είναι, σαν το κόμμα δηλ, αλλά αναφέρεται στις μάζες που κινούν την ιστορία με τον αγώνα τους.

Υπάρχει η σύνταξη της ίσκρα –η παλιά, καλή ίσκρα, όχι αυτή του λαφαζάνη. Υπάρχει η σύνταξη από το μερικό, στο γενικό. Ξεκινάς από το ψαλίδισμα των μισθών και των συντάξεων και φτάνεις στη συντακτική συνέλευση και την κατάργησή της από το μαΐλη, που δε σέβεται το σύνταγμα. Δεν κατάλαβα, υποχρεωμένοι είμαστε;

Η σύνταξη αυτή από το μερικό στο γενικό, λέγεται παράθεση. Το διαλεκτικό της συμπλήρωμα είναι η επεξήγηση (των θέσεών μας και της λαϊκής εξουσίας) που είναι το ακριβώς αντίστροφο. Πάει από το γενικό στο μερικό και εξειδικεύει το πρόγραμμά μας σε κάθε χώρο. Απαραίτητη σημείωση, ότι και στους δύο αυτούς τύπους σύντάξης χρειάζεται η διαμεσολάβηση ενός κόμματος (εργατικού και νέου τύπου).

Κάθε γλώσσα είναι κατασταλαγμένη σοφία. Το ρήμα συνδέει διαλεκτικά το υποκείμενο με το αντικείμενο, τον υποκειμενικό παράγοντα με τις αντικειμενικές συνθήκες. Ο άνθρωπος καθορίζει τις συνθήκες που τον διαμορφώνουν. Όταν κρατάει παθητική στάση γίνεται έρμαιο των άψυχων αντικειμένων, που γίνονται συντακτικά υποκείμενα στην παθητική φωνή και ορίζουν τη ζωή του. Το εμπόρευμα γίνεται φετίχ κι η νεκρή εργασία κυριαρχεί πάνω στη ζωντανή, ή με άλλα λόγια, το κεφάλαιο παρασιτεί εις βάρος (του κόσμου) της εργασίας. Και τότε ψάχνεις να βρεις τα (ποιητικά) αίτια, να φωτίσεις τις αιτίες που σε αφήνουνε μισό.

Δεν ξέρω τι επίλογο να κάνω. Το κίνημα θα πει την τελευταία λέξη, (πρόταση, παράγραφο, κοκ..)