Σάββατο 23 Φεβρουαρίου 2013

Αλφειού και Δημητσάνας γωνία

Εκεί είναι το σπίτι όπου συναντήσαμε τον τελευταίο επιζώντα της μάχης του λόχου σπουδαστών του ελας –που πέρασε στην ιστορία με το όνομα λόρδος μπάιρον-: το φοίβο τσέκερη. Το βαφτιστικό του όνομα είναι φώτης (αν και οι περισσότεροι τον γνωρίζουν με το ψευδώνυμό του από το αντάρτικο), και οι γιατροί στη σοβιετική ένωση, όπου πήγε να θεραπευτεί, τον φώναζαν (κάτι σαν) φώτση, γιατί η προφορά τους ήταν κάπως βαριά.

Ο τσέκερης σήμερα βαδίζει στα 92 του (ή 91μισό όπως επιμένει ο ίδιος, για να μην του κλέβουμε χρόνια), σχεδόν συνομήλικος με το κόμμα και φοράει ένα παπούτσι με υπερυψωμένη σόλα, γιατί το δεξί του πόδι είναι πιο κοντό από το αριστερό, έχοντας κληρονομήσει ως παράσημο και μια ελαφρά μορφή αναπηρίας από εκείνη τη μάχη στο πολυτεχνείο, την πρώτη μέρα των δεκεμβριανών. Το ίδιο πόδι δηλαδή, που διάφοροι θεράποντες γιατροί ήθελαν κατά καιρούς να του το κόψουν, αλλά του το γλίτωσαν, αρχικά ο πέτρος κόκκαλης και αργότερα οι σοβιετικοί γιατροί. Όμως το πιο εντυπωσιακό στοιχείο είναι η διαύγεια στο λόγο και τη σκέψη του –και με βάση αυτά πολύ δύσκολα καταλαβαίνει κανείς ότι διανύει τη δέκατη δεκαετία της ζωής του.

Γιατί ονομάστηκε έτσι ο λόχος σπουδαστών των φοιτητών; Ήταν προφανώς και αυτός ένας τρόπος για να δείξουμε στους άγγλους τα φιλικά μας αισθήματα κι ότι δεν τους θεωρούμε εχθρούς, μολονότι συνεχιζόταν ακόμα ο παγκόσμιος πόλεμος, και αυτοί έρχονταν κατά χιλιάδες σε μια χώρα, όπου δεν υπήρχε ούτε ένας γερμανός. Κι ο λαός τους καλωσόριζε με ταμπέλες που έγραφαν welcome.

Παρά την υποδοχή ο τσέκερης τραυματίστηκε απ’ τους άγγλους την πρώτη μέρα των δεκεμβριανών, σε ένα διάλειμμα της μάχης για την κατάληψη της γενικής ασφάλειας, που τότε ήταν απέναντι από το πολυτεχνείο, πατησίων και στουρνάρα. Οι άγγλοι θέρισαν όσους ελασίτες κάθονταν στο διάδρομο για να κάνουν ένα τσιγαράκι και μετά έδωσαν στους υπόλοιπους «αναρχικούς» τελεσίγραφο και μια τρίλεπτη προθεσμία να οπισθοχωρήσουν.

Οι δικοί μας αναγκάστηκαν τελικά να υποχωρήσουν από την μπουμπουλίνας, μετά από τον πρώτο βομβαρδισμό, αφήνοντας πίσω τους νεκρούς και τραυματίες, κι ανάμεσά τους το φοίβο τσέκερη, που αιμορραγούσε ακατάπαυστα. Κι αν ζει σήμερα το οφείλει σε έναν ηρωικό τραυματιοφορέα, ο οποίος αγνόησε τον κίνδυνο, τον έβαλε σε ένα φορείο, το έσυρε μόνος του ως την πύλη, το πέρασε πάνω απ’ τις γραμμές του τραμ και το παρέδωσε σε έναν ελασίτη που φυλούσε σκοπιά στην οδό πολυτεχνείου. Κι από εκεί στο πρώτων βοηθειών, που βρίσκεται ακόμα και σήμερα στην τρίτης σεπτεμβρίου.

Ύστερα ακολούθησε η θεραπεία, οι περιπέτειες με την υγεία του, η κράτηση στο νοσοκομείο, το ανθρωποκυνηγητό με τους μοναρχοφασίστες, η γνωριμία με τον πέτρο κόκκαλη, τα δύσκολα χρόνια του εμφυλίου, τα μέτρα επιείκειας, οι αναρίθμητες δυσκολίες να εργαστεί στο αντικείμενό του ως αρχιτέκτονας, λόγω των φρονημάτων του...
Και μια σειρά δραματικά και συναρπαστικά γεγονότα, που όποιος σφος αναγνώστης ενδιαφέρεται να μάθει, μπορεί να τα βρει στα βιβλία του φοίβου τσέκερη από τις εκδόσεις εντός: «εδώ πολυτεχνείο στα χρόνια της κατοχής» και «περιπέτεια». Και τα οποία φεύγουν νεράκι, αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις στον αναγνώστη, αλλά κι έναν κόμπο στο στομάχι για το ηττημένο μεγαλείο αυτού του κινήματος με τις λαμπρές προοπτικές που είχε μπροστά του.

Εν πάση περιπτώσει η προσωπική μαρτυρία δε μπαίνει εδώ για να σκεπάσει με το ατομικό δράμα το γενικό πολιτικό κλίμα εκείνων των ημερών, αλλά ακριβώς για να το αναδείξει, μέσα από τα βιώματα των μαχητών και του απλού κόσμου, που πάλεψε μαζικά μέσα από τις γραμμές του εαμ-ελας. Η κάθε προσωπική ιστορία είναι ένα πικρό τραγούδι, μια μικρογραφία της ήττας και της δραματικής πορείας του κινήματος συνολικά.

Σήμερα ο τσέκερης ζει στους αμπελόκηπους και τα ‘χει τετρακόσια, παρά τα 92 του χρόνια (ή τα 91 μισό για να μην τον κλέβουμε). Θυμάται με διαύγεια και λεπτομέρειες τα γεγονότα που έζησε εκείνη την περίοδο –που τα κατέγραψε άλλωστε μόλις τα τελευταία χρόνια, μετά το θάνατο της αγαπημένης του συζύγου, το 2004. Αλλά και άλλα μεταγενέστερα από τις δύο διασπάσεις με τους αναθεωρητές, και τη συνύπαρξή του στην ίδια κοβα με την αύρα παρτσαλίδου, που έμειναν έξω από το τελικό αρχείο της μαρτυρίας –off the record που λέμε- για να μη σκαλίσουν παλιά και άλλα νεότερα πάθη. Τα οποία με τη σειρά τους άφησαν πίσω τους ως «απώλεια» την ένταξη του γιου του στο συνασπισμό, τον οποίο ακούει τις καθημερινές σε εκπομπές από τη ραδιοφωνική τους συχνότητα.

Μεταξύ άλλων ο τσέκερης είναι και ο πρόεδρος του συλλόγου των βετεράνων της επον· και σήμερα που συμπληρώνονται εβδομήντα χρόνια από την ίδρυσή της, στις 23 φλεβάρη του 1943, αυτή εδώ η ανάρτηση, με τη μαρτυρία που θα ακούσετε στο ηχητικό που ακολουθεί, είναι ένας μικρός φόρος τιμής σε αυτήν την επέτειο.

Ο ήχος δεν έχει πολύ καλή ποιότητα, αλλά αξίζει τον κόπο και την υπομονή να (προσπαθήσετε να) το ακούσετε μέχρι τέλους. Η μαρτυρία αυτή δίνεται υπό τη μορφή συζήτησης (μαζί με το φοίβο, το σεχτάρ τον τρομερό, τον άθλιο και το λαθραναγνώστη), κι όπως θα διαπιστώσετε ιδίοις ωσίν, σε κάποια σημεία παρασυρόμαστε και παίρνουμε κι εμείς το λόγο (παραπάνω ίσως απ’ ό,τι χρειάζεται) χωρίς ωστόσο (θέλω να πιστεύω) να αποβαίνει αυτό εις βάρος της ουσίας και όσων λέει ο τσέκερης.

Καλή ακρόαση κι οι παρατηρήσεις ευπρόσδεκτες.

11 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΗΣ!
9(μιση) δεκαετιεs αγωναs και θυσια,το ΚΚΕ στην πρωτοπορια!
ΖΗΤΩ το ΚΚΕ!

kolegas

Σεχτάρ ο Τρομερός είπε...

Μπράβο ρε Κάπταιν!
Αυτά πρέπει να μείνουν. Είναι ένα παράθυρο στο παρελθόν, στην Ιστορία.
Καλά είναι να έρχονται οι νεώτεροι σε αδιαμεσολάβητη επαφή με το πνεύμα μιας άλλης εποχής, που μας καθόρισε. Θα δούν και θα μάθουν.
Ο Φοίβος δεν έσπαγε τζάμια, πολέμησε για τον κομμουνισμό με το όπλο στο χέρι.
Εβγαινε για αφίσσα η για συνθήματα σε ώρα απαγόρευσης κυκλοφορίας, ξέροντας πως η τιμωρία δεν ήταν "προσαγωγή στην ΓΑΔΑ" αλλά εκτέλεση από τον Γερμανό επι τόπου, εκ του μακρόθεν και χωρίς προειδοποίηση...
Τέτοιες ήταν οι διαταγές, τέτοιος ο πόλεμος εκείνος.
Ακολουθούσε τον νεαρό τότε Λ. Κύρκο, όταν έβγαινε σαν αγκιτάτορας να μιλήσει, με το χέρι στην τσέπη, κρατώντας το όπλο, με την εντολή να ρίξει στο ψαχνό αν κινδύνευε ο Λεωνίδας...
Ο Φοίβος πρωτάκουσε για το Κατίν, το '43, μετά το Στάλινγκραντ, από τις αφίσσες της γερμανικής προπαγάνδας. Τι να του πεί ...ο Βάϊντα η η ..."Αυγή" (χρυσή η επίχρυση...)!
Ο Φοίβος δεν κατάλαβε ποτέ τον αντισταλινισμό...
Ο Φοίβος θεωρεί υποτιμητικό τον τίτλο "Λόρδος Μπάϋρον", "για ...να καλοπιάσουμε τους Αγγλους...". "Το τμήμα μας λεγόταν ΛΟΧΟΣ ΣΠΟΥΔΑΖΟΥΣΑΣ" λέει με ένταση.
Ο Φοίβος κοντεύει 70 χρόνια στο Κόμμα.

Αναυδος είπε...

μπραβο
(μου φανηκε οτι κοπηκε η αφηγηση στος τέλος ?)

Νίκος Σαραντάκος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Ανώνυμος είπε...

Πρώτη η ανάρτηση, Βασίλη, και σωστός ο Σεχτάρ, αξίζουνε οι έπαινοι.
Και μια σκέψη που περνάει απ’ το μυαλό μου ακούγοντας τον σύντροφο και διαβάζοντας αυτό που γράφει ο Σεχτάρ ότι ο Φοίβος "δεν κατάλαβε ποτέ τον αντισταλινισμό".
Ήτανε μια γενιά που μέτρησε με το αίμα της την συμμετοχή της στην ταξική πάλη κάτω από τα λάβαρα του αθάνατου ΚΚΕ. Αυτή η γενιά τα ’δωσε όλα στον αγώνα, υπέστη τα πάντα, όσα δεν βάζει ανθρώπου νους και δεν λύγισε. Αλλά το σπουδαιότερο είναι ότι αυτή η γενιά, ματωμένη, τραυματισμένη, ανάπηρη ποτέ δεν διανοήθηκε να εξαργυρώσει τις θυσίες της με θώκους, αμοιβές και αξιώματα, δεν "μαγεύτηκε" από τις "σειρήνες" της αστικής τάξης, δεν υποχώρησε, δεν μεταλλάχτηκε. Κι όταν ήρθαν τα δύστηνα χρόνια που "θεοί και δαίμονες", "φίλοι" κι εχθροί, διάσημοι πρώην του ΚΚΕ, του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ, της ΕΔΑ κλπ. κάνανε ό,τι πέρναγε από το χέρι τους για να "νουθετήσουν" τους κομμουνιστές να διαλύσουν το κόμμα γιατί δήθεν οι εποχές είχαν αλλάξει και χρειάζονταν "μετεξελίξεις", αυτή η γενιά που ό,τι πολύτιμο είχε, το ’χε καταθέσει χωρίς "γραμμάτιο κι επιταγή" στον βωμό του αγώνα, μπήκε πάλι μπροστά στον αγώνα για να μην ξευτελιστούν τα οράματα, για τα οποία έχυσε το αίμα της. Ξέρω, δεν είναι λίγοι αυτοί που διάλεξαν την "μεταλλαγή" και που σήμερα δεν θυμούνται τίποτα ή με την απύθμενη θρασύτητα που τους διακρίνει υποκρίνονται πως δεν θυμούνται. Δεν πειράζει. Ο σύντροφος ο Φοίβος με τα 70 χρόνια κομματικής ηλικίας μας διδάσκει εμάς τους νεώτερους μαθήματα ζωής, πραγματικής ζωής.
Προτείνω να απομαγνητοφωνηθεί η συνέντευξη και ν’ αναρτηθεί το κείμενο.
Κι άλλο ένα μπράβο κι από μένα, Βασίλη.

Inopportunus sexagesimo anno aetatis

Ανώνυμος είπε...

https://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=1458839


Ανώνυμος είπε...

Ωραία ανάρτηση, σχολείο και δίδαγμα για τους νεότερους. Αλλά ένα πράγμα:
"Ηττημένο μεγαλείο"? Ηττήθηκαν ποτέ τα Δεκεμβριανά του 44 και ο ταξικός πόλεμος του 46-49 που ακόμα και σήμερα αναπνέουν καυτή ανάσα στο σβέρκο του καπιταλισμού και κάνουν βιομήχανους, εφοπλιστάδες, προπαγανδιστές και πολιτικό προσωπικό του συστήματος να ξερνούν ψέματα και χολή για τους αγώνες του λαού για τη δική του την εξουσία; Όχι. Στα χέρια μας τώρα να προκύψουν οι νέες μήτρες της λαϊκής εξουσίας. Με ΚΚΕ δυνατό και οργανωμένο λαό...

Οικοδόμος είπε...

Υποκλίνομαι.

Ανώνυμος είπε...

entaksei pera apo to klama, pethana kai sto gelio me toys AsfaLIIItes pou akoustikan stin arxi!!

L. είπε...

Σφύροδρέπανε , αν μου επιτρέπεις δεν είναι ο τελευταίος επιζών του Λόχου των Σπουδαστών, εγώ γνωρίζω και τον Μ. Ζαχαρία, τον μεγάλο σκηνοθέτη που πραγματικά μας κόσμησε ως λαό όσο καιρό βρισκόταν στη Σοβιετική Ένωση, μέσα από τις ταινίες του. Το γράφω γιατί είναι κρίμα να μην αναφέρονται όλοι όσοι ζουν σήμερα και πολέμησαν εκείνη την ηρωική μάχη των Εξαρχείων.
Τώρα αν αυτός που αναφέρω θεωρείται αναθεωρητής και δεν μας ενδιαφέρει καλό θα ήταν να αναφερθεί, ως ο τελευταίος επιζών που είναι σήμερα στο κόμμα.
Καλημέρα

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Η εκπομπή όντως κόβεται απότομα, γιατί ακολουθούν δύο αποσπάσματα που έμειναν εκτός τελικού αρχείου και δεν είχα τη δυνατότητα να τα επεξεργαστώ. Ούτε ήθελα να φορτώσω κι άλλα βάρη στον redfly, ο οποίος ανέλαβε αγόγγυστα τη μετατροπή του ηχητικού σε βιντεάκι στο youtube.

L ο τσέκερης είναι ο τελευταίος επιζών της μάχης του πολυτεχνείου κι αυτό ήθελα να γράψω στην πρώτη πρόταση του κειμένου, αλλά τάφησα μισό και δεν έβγαινε νόημα. Έπρεπε να το διατυπώσω καλύτερα

Ευχαριστώ και τους άλλους σφους αναγνώστες για τα σχόλιά τους..