Ή ταν ή επί τας

Ο κύρκος είχε πιάσει πολύ καλά την ουσία του πράγματος, όταν είχε μιλήσει για το μακεδονικό και τα συλλαλητήρια των σκοπιανοφάγων στη συμβασιλεύουσα, που γιόρταζε πέρυσι τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της: είμαστε εδώ όλοι οι έλληνες πλην λακεδαιμονίων.

Ποιοι είναι όμως αυτοί οι (λακέ)δαιμόνιοι, που πολεμάνε με τη γενναιότητα των 300 (χωρίς τον λεωνίδα που λάκισε) τους λακέδες της αστικής τάξης και στοιχειώνουν σα δαίμονες τον ύπνο της;

Οι σύγχρονοι λακεδαιμόνιοι είναι οργανωμένοι σε (κ)οβες που θυμίζουν τις ωβές των αρχαίων σπαρτιατικών φυλών. Σκληραγωγήθηκαν στο βουνό και το αντάρτικο, όπου τρέφονταν με μέλανα ζωμό και ξεδιψούσαν από το πηγάδι του μελιγαλά – εκεί όπου ξεκίνησαν παλιότερα οι μεσσηνιακοί πόλεμοι.

Αρνήθηκαν να υπογράψουν δήλωση μετανοίας και να δώσουν γη και νερό στους πέρσες φονιάδες των λαών. Κι οι νεότερες γενιές εμπνέονταν από το παράδειγμά τους κι υπόσχονταν πως «μια μέρα εμείς θα γίνουμε πολύ καλύτεροι σας», άλλο αν δεν κατάφεραν τελικά να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων.

Οι λακεδαιμόνιοι παλεύουν ενάντια στη σύγχρονη αχαϊκή συμπολιτεία, που κάποιοι θέλουν να την πλασάρουν ως τον «καλό ιμπεριαλιστή» της εποχής, ενώ ένα βιβλίο ιστορίας του δημοτικού καλούσε τους μαθητές να κάνουν «αυθόρμητους συνειρμούς» με την εε και τις πόλεις κράτη που ενώνονταν σε κάτι ευρύτερο.

Τα (πιο) παλιά ένδοξα χρόνια οι σπαρτιάτες πολέμησαν ενάντια στη νατοϊκή αθηναϊκή συμμαχία που είχε ανεξάντλητους πόρους από το θησαυροφυλάκιο της δήλου (απέναντι απ’ τη μύκονο, το σύμβολο της σύγχρονης αυτοκρατορίας του life style) κι έκανε κατ’ επανάληψη ωμές στρατιωτικές επεμβάσεις στις εσωτερικές υποθέσεις των «συμμάχων» της, τάχα για να τους προστατέψει.

Όταν ο αντίπαλος επιχείρησε ευθεία επίθεση με τα όπλα εναντίον της σπάρτης, οι λακεδαιμόνιοι πολέμησαν ηρωικά και τους κατανίκησαν. Ηττήθηκαν όμως δια της πλαγίας οδού, όταν παρήκμασαν και διαβρώθηκαν εκ των έσω, από τους σύγχρονους εφιάλτες που βρέθηκαν στην ηγεσία και έγιναν ριψάσπιδες. Και έτσι αυτοί που τρέφονταν με ζωμό και πάλευαν τίμια για να κερδίσουν το ψωμί τους και να κάνουν τη ζωή τους καλύτερη, βρέθηκαν να σχηματίζουν ουρές έξω από τα μακ ντόναλντς που άνοιξαν στην πόλη τους για να πάρουν μια πρόγευση της φτώχιας και της βαρβαρότητας που τους περίμενε, από τους πέρσες δανειστές τους.

Οι νικητές που γράφουν την ιστορία, διαδίδουν τον ψευδή αστικό μύθο για τον καιάδα, όπου οι κομμουνιστές πετούσαν τάχα τους οπορτουνιστές και τους αντιφρονούντες για να παραμείνουν τα υγιή στοιχεία στις γραμμές του κόμματος.

Ο «λαμπρός» χολιγουντιανός πολιτισμός της νατοϊκής συμμαχίας κρατούσε για τον εαυτό του το προφίλ του «ράμπο μαχητή της δημοκρατίας», μολονότι είχε μια κοινωνία με (μισθωτούς) δούλους και τη γυναίκα κλεισμένη στο σπίτι, σε πλήρη αντίθεση με την «βάρβαρη και καθυστερημένη» σοβιετία. Με τη δύναμη της προπαγάνδας έκανε λόγο για κομμουνισμό του στρατώνα και μια χώρα που την περιέγραφε σαν ένα απέραντο στρατόπεδο, όπου όλοι οι κάτοικοι έμοιαζαν είτε με τον πρωτόγονο ιβάν ντράγκο από το ρόκι 4, είτε με τους ένστολους αξιωματικούς που έβλεπαν από τις πρώτες σειρές τον πυγμαχικό αγώνα. Ενώ αμέσως μετά το τέλος του ψυχρού πελοποννησιακού πολέμου αναρωτιόταν αθώα τι κατακτήσεις άφησε πίσω του ο πρωτόγονος κοινοτισμός του σπαρτιατικού σοσιαλισμού και γιατί δεν τον υπερασπίστηκε κανείς, όταν έπεφτε, αφού ήταν τόσο σπουδαίος.

Έκτοτε στο στρατόπεδο των λακεδαιμονίων επικρατεί ομφαλοσκόπηση (στους δελφούς) και ψάχνουν να βρουν μαζί με την πυθία τους λόγους της ήττας, για να βγουν τα απαραίτητα διδάγματα. Κάποιοι λένε ότι χάσαμε επειδή παραβιάσαμε τις βασικές αρχές του λυκούργου, όπως τις είχε περιγράψει στο πρόγραμμα της γκότα, την υποδιαίρεση Ι (καθώς βγάζαμε περισσότερους πολεμιστές και λιγότερους φιλοσόφους) και την βασική νομοτέλεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης που λέει «το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν» και ότι το απόλυτο κριτήριο της θεωρίας δεν είναι οι φλύαρες αμπελοφιλοσοφίες, αλλά η πράξη.

Κάποιοι άλλοι λένε το ίδιο πράγμα από την ανάποδη. Ότι δηλ γίναμε φλύαροι στην αυταρέσκεια και τους μεταξύ μας επαίνους, αλλά λακωνικοί στην αυτοκριτική και στη φιλοσοφία που δεν ξεπέφτει στο επίπεδο μιας εκ των υστέρων απολογητικής των πεπραγμένων, αλλά εξετάζει τα πράγματα ως έχουν. Και κάποιοι άλλοι λένε ότι τα εγχειρήματά μας ήταν κατά βάση ουτοπικά, σαν του κλεομένη και του άγη, και πως είναι αδύνατον να οικοδομήσεις μια κοινωνία χωρίς φυλές και γένη σε μία πόλη-κράτος.

Τι ακριβώς έκαναν ο άγης κι ο κλεομένης; Η κε του μπλοκ παραπέμπει το σφο αναγνώστη σε τρεις πολύ κατατοπιστικές και ενδιαφέρουσες αναρτήσεις (1, 2, 3) του παλιού red blogger σφου φάντασμα (που, μην ανησυχείς βιργινία, μια χαρά είναι), τις οποίες θεωρεί και σα βάση, για να προβεί στους παρακάτω συνειρμούς, υπό τη μορφή διακριτών σημείων.

-Η σπάρτη ήταν μια κλειστή κοινωνία, που δε δρούσε με βάση το οικονομικό συμφέρον.

Ο άγης κι ο κλεομένης επιχείρησαν την πλήρη κατάργηση της δουλείας κι οι σπαρτιάτες της εποχής τους ήταν οι τελευταίοι ελεύθεροι άνθρωποι της αρχαιότητας. Ας ελπίσουμε λοιπόν ότι οι σύγχρονοι λακεδαιμόνιοι της σοβιετικής ένωσης δε θα είναι οι τελευταίοι ελεύθεροι πολίτες της ανθρωπότητας.

-Ο άγης είχε τις πασιφιστικές αυταπάτες του αλιέντε και είχε τραγική κατάληξη. Αλλά αυτή η πικρή αλήθεια της «unidad popular» ήταν ένα πολύτιμο μάθημα τακτικής για τον κλεομένη, σχετικά με την διαλεκτική σκοπού-μέσου. Στην απολογία του πάντως ο άγης κατάφερε να μετατραπεί σε κατήγορος των κατηγόρων του, όπως έκανε πολλά χρόνια αργότερα και ο μπελογιάννης, από τη γειτονική ηλεία.

Όλες αυτές οι αναλογίες κι οι παραλληλισμοί βέβαια έχουν μια ακαταμάχητη αντιδιαλεκτική γοητεία χωρίς ωστόσο κάποια επιστημονική αξία. Οι φυλές κι οι τάξεις εκείνης της εποχής δε θα μπορούσαν ποτέ να χτίσουν στις δοσμένες συνθήκες μια αταξική κοινωνία, χωρίς θεσμούς και γένη· πόσο μάλλον με μια επανάσταση από τα πάνω, χωρίς την αυτενέργεια των μαζών –όπως έγινε στην περίπτωση της σπάρτης.

Η ιστορία εξάλλου δε γράφεται με τα αν (πχ, αν οι σοβιετικοί είχαν το φυσικό αέριο…). Γράφεται από τους ισχυρούς, που δεν τους συμφέρει προφανώς να διδάσκουν στα σχολεία την ιστορία του άγη και του κλεομένη, που ήταν προοδευτικοί για τα δεδομένα της εποχής, όχι μόνο της δικής τους, αλλά ακόμα και της δικής μας, με τη (μισθωτή) σκλαβιά και τον εργασιακό μεσαίωνα που έχει καθηλώσει την ανθρωπότητα στο σκοτάδι της βαρβαρότητας, όσο δεν επιλέγει την πάλη για το σοσιαλισμό.

Ο επίλογος περιλαμβάνει μια αρχαία σοβιετική επιγραφή, που είχε σωθεί από την πλημμύρα στον περισσό κι αναγράφει: ω ξειν αγγέλειν λακεδαιμονίοις ότι τήδε κείμεθα, τοις κείνων ρήμασι (ου) πειθόμενοι. Που θα πει: ξένε να πεις στους λακεδαιμόνιους, ότι είμαστε εδώ θαμμένοι, επειδή δεν υπακούσαμε στους νόμους και τις εντολές τους. Και αυτό το πληρώσαμε ακριβά. Τίποτα όμως δεν πάει χαμένο, στην χαμένη μας ζωή. Έτσι κι αλλιώς η γη θα γίνει κόκκινη, ή από ζωή, ή από θάνατο.

Θα φροντίσουν για αυτό οι λακεδαιμόνιοι..

Υστερόγραφο

Και μία ακόμα, γιατί εσείς το ζητήσατε...