Δευτέρα 11 Μαρτίου 2024

Οι τρεις ταφές του αριστεροχωρίου

Τρίτο και τελευταίο μέρος της τριλογίας του Μελκιάδες Εστράδα-αριστεροχώρι.


Ξέχασα να γράψω για το 5ο Συνέδριο του ΝΑΡ πως οι θέσεις ψηφίστηκαν από το 71%, αλλά δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω από τι σκοπιά διαφώνησε το υπόλοιπο 29%, αν είναι ενιαία και ομαδοποιημένη η στάση του, αν απηχεί έναν γενικότερο προβληματισμό-ξενέρωμα ή αν κυμαίνεται σε φυσιολογικές για το χώρο επίπεδα, μακριά από τις ομοφωνίες των νεκροταφείων -που ταιριάζουν μακάβρια και με τον τίτλο της ανάρτησης.

Σημειώνω επίσης τις αντιδράσεις κάποιων αιώνιων (μετα)φοιτητών για τις εξελίξεις στα ΕΑΑΚ, που ρωτούσες να μάθεις τι γίνεται, ξαφνικά δήλωναν πολύ μεγάλοι για να έχουν επαφή και να γνωρίζουν ή υποβάθμιζαν το ζήτημα, γιατί «και πέρσι ήταν ξεχωριστή η καταγραφή» κτλ, που προσωπικά τις θεωρώ ό,τι πιο κοντινό στο αστεριξικό μοτίβο για την Αλεζία, που προφανώς έγινε και πώς να το αρνηθείς, αλλά χμφ, χμ, τι γυρεύετε και τα σκαλίζετε, και τέλος πάντων τι την θέλετε εσείς αυτήν την Αλεζία, ε;

Είχαμε μείνει όμως στο σημείο όπου με επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του συνεδρίου, το οποίο είναι αβάσταχτο κλισέ, κάτι σαν το «ανταμώσαμε και τραγουδήσαμε» για Φεστιβάλ και διήμερα, αλλά λιγότερο διασκεδαστικό -αν δεν το ζεις απέξω-, για αυτό ανταμώνουν ίσως κάθε 5-6 χρόνια, βάσει διασταλτικής ερμηνείας του καταστατικού τους.
Ή σα να λες με επιτυχία σηκώθηκα σήμερα από το κρεβάτι, βούρτσισα τα δόντια μου και σημάδεψα τη λεκάνη -που δεν είναι και αυτονόητο αν δεν τα πας καλά με το πρωινό ξύπνημα-, γιατί το παν στη ζωή είναι να έχεις στόχους.
Ή ένα είδος οργουελικής, διπλής γλώσσας, που βασικά εννοεί: οριακά αποφεύχθηκαν τα παρατράγουδα στις εργασίες του συνεδρίου, παρά τα προγνωστικά περί του αντιθέτου. Αλλά αν έχεις σαν μέτρο σύγκρισης το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, η επιτυχία και η ομόνοια είναι δεδομένες.

Φαντάσου εν τω μεταξύ μια ανακοίνωση απ’ το Γραφείο Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ που θα έλεγε τα εξής: με φαντεζί λάμψη, γκλάμουρ και επικοινωνιακό πάταγο ολοκληρώθηκε η συνεδριακή performance του president Στέφανου. Διαβάστηκαν μικρά αποσπάσματα πολιτικού λόγου από ότο-κιου, ενώ ξεσηκώθηκαν θυελλώδη χειροκροτήματα και αυθόρμητες ουρανομήκεις επιδοκιμασίες από τους συνεδριακούς θαυμαστές του προέδρου. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε υψηλής αισθητικής θέατρο του παραλόγου, με τη συντρόφισσα Γεροβασίλη στο ρόλο του βαρίδιου, ενώ το plot-twist στη λήξη συνάντησε διθυραμβική υποδοχή από κριτικούς στο X. Για τις ανάγκες του συνεδρίου χρησιμοποιήθηκαν ζωντανοί, ομιλούντες κομπάρσοι, που γιούχαραν κατά παραγγελία, με σύστημα εξειδικευμένης τηλεδιοίκησης, ενώ πολλαπλασιάστηκαν με εφέ τεχνητής νοημοσύνης, για να συγκροτηθούν σε συνεδριακό όχλο. Σημειώνεται πως κανείς σύνεδρος της αντιπολίτευσης δε βασανίστηκε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων.

Ή ακόμα καλύτερα, μια αντίστοιχη ανακοίνωση το ’91, μετά το 13ο Συνέδριο του ΚΚΕ, που μεταδιδόταν ζωντανά και από την τηλεοπτική συχνότητα του 902. «Με επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι επεισοδιακές εργασίες του συνεδρίου, που σηματοδοτεί μια νέα πορεία για το Κόμμα, τονίζοντας την ενότητα στους κόλπους του και την ιστορική του συνέχεια». Που θα ήταν και απολύτως ακριβές, ως προς την επιτυχία τουλάχιστον, με την χιτσκοκική, γκρανκινιολική, θριλερική εκλογή της Αλέκας αντί του Δραγασάκη και το ανανεωτικό του σινάφι (57-53).

Κι αν όλα αυτά φαντάζουν χαζομάρες, ας κρατήσουμε τη συνείδηση της αναγκαιότητας (που είναι η ελευθερία για εμάς) να βρούμε άλλες πιο ζωντανές φράσεις για να περιγράφουν τέτοιες -ελπίζουμε πάντοτε ζωντανές- διαδικασίες. Γιατί αν ένα κλισέ δεν είναι παρά το κουρασμένο μυαλό που βαριέται να σκεφτεί και ψάχνει καταφύγιο στα έτοιμα, τότε είναι μεγάλο πρόβλημα αν αποτυπώνει όσα γίνονται σε ένα συνέδριο. Και όλα αυτά δεν αφορούν προφανώς μόνο το ρεύμα και το δικό του συνέδριο.

Ναι αλλά τι είναι και τι θέλει ένα -οποιοδήποτε- Συνέδριο; Δεν πρέπει να γίνει απλώς επειδή πρέπει, για να (μην) τηρηθεί το καταστατικό και να βγει η υποχρέωση. Δεν πρέπει να έχει ίχνη ρουτίνας και αγγαρείας, στημένες διαδικασίες ή μέλη που νιώθουν πως δεν τα αγγίζει και δεν τα αφορά άμεσα. Θεωρητικά το συνέδριο είναι εργαλείο και οδηγός για δράση, που εξοπλίζει όσους μελετούν τα υλικά του, αναλύει την πείρα, συγκεντρώνει ερμηνείες και συμπεράσματα, τα εμπλουτίζει στην πορεία, γειώνεται στα προβλήματα αιχμής, επεξεργάζεται λύσεις, τακτικά ζητήματα, τη σύνδεσή τους με τον στρατηγικό στόχο, δίνει απαντήσεις -αλλά τις ψάχνει κιόλας, χωρίς να τις έχει έτοιμες.

Η κε του μπλοκ δεν είναι καθόλου σίγουρη πως τα έχουμε όλα λυμένα. Πώς γίνεται ένα συνέδριο, τι ακριβώς ψηφίζεται -οι θέσεις, η εισήγηση που γίνεται στην αρχή του;- πώς γίνεται η συζήτηση, οι προσθήκες, οι παρατηρήσεις, πώς αλλάζει μια θέση αν δε συγκεντρώνει την πλειοψηφία του σώματος, πώς εκφράζει κάποιος μια επιμέρους διαφωνία -με αρνητική ψήφο, με επιμέρους ψήφισμα στο επίμαχο σημείο; Ή και για συνολικά ζητήματα: γιατί τα Συνέδρια της Κομιντέρν κρατούσαν μερικές βδομάδες; Γιατί οι μπολσεβίκοι φρόντιζαν να κάνουν Συνέδριο κάθε χρόνο; Γιατί παλιά υπήρχαν διάφορες θεματικές εισηγήσεις και επιμερισμός δουλειάς στα πρόσωπα που θα τις παρουσίαζαν;

Δεν εννοώ πως η λύση είναι να αντιγράψουμε μιμητικά ό,τι γινόταν τότε -ακόμα και αν το θέλαμε, ίσως να μην υπήρχε η πρακτική δυνατότητα πχ για ένα πολυβδόμαδο συνέδριο. Λέω όμως πως πρέπει να προβληματιστούν όλοι -και ίδως το οργανωτικό δυναμικό κάθε κόμματος - οργάνωσης, να πιάσει ξανά αυτά τα ερωτήματα -και όχι μόνο-, να δώσει πιο ουσιαστικές απαντήσεις στο ερώτημα: τι σηματοδοτεί και ποιον αφορά ένα συνέδριο.

-Τούτων λεχθέντων και -ας πούμε- αναλυθέντων, μπορεί να γίνει καλύτερα κατανοητό και ένα σκηνικό από το ΣΜΤ, που δείχνει κάποιες αντιφάσεις και περιορισμούς του χώρου.

Εκεί η Αριστερή Παρέμβαση κατέβασε ένα ψήφισμα για την τεκνοθεσία και τον γάμο των ομοφύλων, όπου έκανε μια προσπάθεια να βάλει κάποιους άξονες από τη δική της σκοπιά και ίσως μπορούσε να προβληματίσει έναν κόσμο που αμφιταλαντευόταν. Κάποιοι από το δεξιό αριστεροχώρι, όμως, πρότειναν να βγει η παράγραφος για τις παρένθετες μητέρες και την εμπορευματοποίηση του γυναικείου σώματος και να μπει ένα επιπλέον σημείο που να περιγράφει πώς η κυβέρνηση έλαβε τη σχετική νομοθετική πρωτοβουλία, κατόπιν πίεσης του κινήματος... Η παράταξη το δέχτηκε, για να μη χάσει τους συμμάχους στην ψηφοφορία και διευκόλυνε όσους είχαν ενστάσεις να αποφασίσουν τι θα ψηφίσουν. Το βασικό πρόβλημα στην πολιτική αντιπαράθεση είναι η κριτική των αντιπάλων. Όχι γιατί υπάρχει, αλλά γιατί τείνει συχνά σε ανόητα και απλοϊκά σχήματα, που καθηλώνουν σε αντίστοιχο επίπεδο και τον προβληματισμό.


-Μας λείπει ένας επίλογος και ένα τελικό συμπέρασμα της τριλογίας, για να δικαιολογηθεί και ο τίτλος της ανάρτησης.

Το Αριστερό Ρεύμα είναι ένας άταφος πολιτικός νεκρός, που έχει δώσει ήδη τα οργανικά συστατικά του σε άλλους χώρους, που ετοιμάζονται να ακολουθήσουν την πορεία του. Οι διαδικασίες της ΑΝΤΑΡΣΥΑ έχουν νεκρώσει, και ας έχει μείνει ως «εκλογική φανέλα» -γιατί τις εκλογές πολλοί εμίσησαν, μα τα κουκιά ουδείς. Κι αν συνεχίσει έτσι δυναμικά ο περφόρμερ Στέφανος, μπορεί να δούμε και το όνομα του ΣΥΡΙΖΑ στις επόμενες νεκρολογίες -όπου μέχρι πρότινος ήταν το ΠΑΣΟΚ, που αναστήθηκε από το χρονοντούλαπο της ιστορίας.

Και η Νέα Αριστερά μπορεί να μη μακροημερεύσει μετά τις εκλογές, αλλά θα αφήσει πίσω της καλτ στιγμές και βίντεο στο τικ-τοκ, με χαρούμενες, θλιβερές ιδέες και ερωτήσεις του στιλ.
-Τι ζώο θα ήταν η Νέα Αριστερά; (επιεικώς χαμαιλέοντας).
-Ποιο τραγούδι θα ήταν η Νέα Αριστερά; (Το ζάρι, ως γενικός αχταρμάς, τα ναυάγια του Σφακιανάκη ως περιεχόμενο και πιθανή κατάληξη ή ακόμα καλύτερα το «άλλος για Χίο τράβηξε, πήγε και άλλος για Μυτιλήνη»).
Και είναι κρίμα να μη συνεχίσει με νέα ευφάνταστα ερωτήματα, του στιλ: τι φαγητό θα ήταν η Νέα Αριστερά; (Μάλλον κάτι χίπστερ, που δεν τρώγεται).

@neaaristera Αν η Νέα Αριστερά ήταν ζώο, ποιο θα ήταν; 🦁🐯🐱🦦 #ΗΠολιτικήΕπιστρέφει #ΝέαΑριστερά #Ελπίδα ♬ πρωτότυπος ήχος - NeaAristera
Αλλά τα ανακυκλώσιμα υλικά δεν πάνε ποτέ χαμένα. Και ο χώρος θα δίνει πάντα νέα και ελπιδοφόρα θνησιγενή μορφώματα. Ίσως όταν βγει ανακοίνωση για την τακτική της Αναμέτρησης στις εκλογές και ευοδωθεί το φλερτ του χώρου με το ΜεΡΑ του Βαρουφάκη, να πούμε και περισσότερα. Αλλά όσοι ετοιμάζονται να ράψουν κοστούμια για τη Βουλή, ας έχουν έτοιμη την επόμενη νεκρολογία για το επόμενο νέο μόρφωμα.

Ακολουθούν δυο εκτενή υστερόγραφα που τα πλασάρω εδώ σαν τροπολογίες σε άσχετο νομοσχέδιο, γιατί δε χώρεσαν αλλού και δεν υπήρχε λόγος να μπουν μόνα τους σε ξεχωριστό κείμενο.

-Ήταν γλυκός άνθρωπος ο Δημήτρης Φύσσας; Όσοι τον γνώρισαν λένε πως ναι -και δεν έχω λόγο να αμφιβάλλω. Υποψιάζομαι επίσης ότι είχε μια αξιοζήλευτη βιβλιοθήκη, με σπάνια κομμάτια που είχε αρχίσει να τα εκποιεί ή να τα χαρίζει και κάπως έτσι βρήκα κάτι σπάνιους τόμους με Οδηγητές και Πανσπουδαστικές της Μεταπολίτευσης, σε ένα παλαιοπωλείο στη Θεμιστοκλέους, που όμως έκλεισε -και έχασα τα ίχνη του ρέκτη συλλέκτη, που άνοιγε πάντα τις πρώτες... απογευματινές ώρες και άφηνε τη γάτα του να σεργιανίζει και να ξαπλώνει ανάμεσα στους τόμους.

Λένε πως ήξερε να ξετρυπώνει ωραία στέκια και λαϊκά ταβερνάκια. Και εικάζω πως ήταν γενικώς ερανιστής τρομερών στοιχείων και ερευνητής πεδίων, είτε με μεγάλο ενδιαφέρον -όπως τα παλιά λησμονημένα σινεμά της πόλης- είτε επιεικώς περίεργα -όπως τα τσοντοσινεμά που έπαιζαν πορνό. Αλλά όσο συγκεκριμένη ανάλυση της εποχής και της κατάστασης και αν κάνω, όσο και αν γνωρίζω πως η κοινωνία εναποθέτει τα αγοράκια και τη σεξουαλική τους μόρφωση στο πορνό, αδυνατώ να συμμεριστώ τη νοσταλγική λατρεία κάποιων μπαρμπάδων γι’ αυτά τα σινεμά ή για τους οίκους ανοχής, όπου κάποια ιερόδουλη με υπομονή και κατανόηση τους «έκανε άντρες». Μη βροντοχτυπάς τη χούφτα...

Αλλά το πιο ακατανόητο για μένα είναι η επιλεκτική μνήμη, για να δικαιώσουμε το «ο νεκρός δεδικαίωται» και να αφήσουμε απέξω το πιο γνωστό έργο του Δ. Φύσσα: «πλατεία Λένιν, πρώην Συντάγματος». Όπου δε βγάζει απλά τη χολή του αλλαξοπιστήσαντα γενίτσαρου, δε δίνει απλώς μια -ας την πούμε- λογοτεχνική εκδοχή της θεωρίας των δύο άκρων -γιατί και οι κομμουνιστές μια χούντα θα έφτιαχναν- αλλά φανερώνει την εμπάθειά του απέναντι σε ιστορικές μορφές, όπως ο Χαρίλαος και ο Ρίτσος, που τον παρουσιάζει σαν ποιητή της πεντάρας, πρόθυμο να ντύσει με στίχους χωρίς έμπνευση τα πιο γκρίζα και άχαρα γεγονότα.

Και τέλος πάντων, όποιος τον εκθειάζει και για αυτό το έργο του, έχει καλώς, γιατί διατηρεί μια συνέπεια. Οι υπόλοιποι όμως, που κλείνουν τα μάτια τους στις εμμονές του με το αντικομμουνιστικό άρωμα, ας διαβάσουν απλά το βιβλίο εναλλακτικής ιστορίας του Αλεξάτου, που απαντά εν πολλοίς στο λιβελογράφημα του Φύσσα. Καθώς και την κριτική της κε του μπλοκ στο συγκεκριμένο βιβλίο -από μια άλλη σκοπιά, που ενοχλείται από κάποιες εμμονές, αλλά σίγουρα δεν το βάζει απέναντι, όπως τον μακαρίτη.

-Ένας φίλος είπε ότι του έλειψαν λίγα ντεσού από τη μέρα της απεργίας, σαν ανταπόκριση. Ναι αλλά και τι να πούμε; Ας δούμε μερικά βασικά, έστω και με κάποιες επαναλήψεις. Είδαμε τα ορφανά της ΓΣΕΕ -που δεν καλούσε πουθενά-, συριζοπαράγοντες, το αιώνιο ΣΕΚ να διαδηλώνει ενάντια στο έγκλημα στον ΟΣΕ -ναι αλλά για την ΟΣΕ δε λένε τίποτα. Λαός πολύς, κάνουν κίνηση τα μπλοκ προς την Αγίας Σοφίας, αλλά έρχονται οι άλλοι από Καμάρα και κάνουμε ελιγμό στην Εγνατία από την ανάποδη, μισή ώρα περίπου ψάχναμε να βρούμε πού είναι η ουρά, για να βρει ο σφος το καλύτερο εναέριο πλάνο για το drone.

Με τούτα και με εκείνα, η πορεία έγινε περίπου ενιαία, κατά μήκος της Εγνατίας και της Μοναστηρίου, πήγε προς τον ΟΣΕ -πρώην ΣΕΚ-, έκανε τον κύκλο προς το Υπουργείο μέσω Ξηροκρήνης, ενώ με το Λαϊκό Στρώμα μετρούσαμε πόσοι γύροι χρειάζονται να αναπληρώσουν τις χαμένες δυνάμεις -ο τρίτος είναι ο τελικός. Αρχίζουν οι κουπουριές, πιο πολύ ακούγαμε παρά τις μυρίζαμε, κάναμε αλυσίδες και ύστερα ακριβώς πίσω μας άρχισαν συνθήματα: το αίμα κυλάει, εκδίκηση ζητάει. Νιώθεις σαν τον Μπέζο στο Φρικ-Άουτ, που πήγε με καμουφλάζ στην κατάληψη του Ζαραλίκου: ποιο αίμα, τι λένε οι κύριοι; Και λίγο σαν λεγεωνάριος σε ρωμαϊκό ελιγμό από Αστερίξ.
-Μα δεν είναι η αλυσίδα του ΠΑΜΕ εδώ;
-Μα όχι, είναι η χελώνα του Σκιπίωνα.
-Μα ναι σας λέω, είναι η αλυσίδα...

Και ύστερα σημάναμε υποχώρηση αηδιασμένοι, στα σενά κάτω από την Αγίου Δημητρίου, αλλά τους βρίσκαμε πάλι μπροστά μας.
-Αστερίξ, να τους δείξω πόσο ευγενικός μπορώ να γίνω;
-Όχι Οβελίξ, σκάσε και προχώρα. Διαλυόμαστε συγκροτημένα.
Αλλά μια κουβέντα είναι αυτό και είναι αντίφαση εν τοις όροις, που θα έλεγε ο Ευτύχης -και ας μη βρήκε ευτυχία στις πιο πρόσφατες αναζητήσεις του, στους κόλπους της ενσωμάτωσης.

Αλλά το βασικό ήταν ο κόσμος, ο παλμός, η οργή, η μαζικότητα. Το μήνυμα πως δε θα ξεμπερδέψουν μαζί μας τόσο εύκολα, αν ποντάρουν στη λήθη, για να στεριώσει το μπάζωμα και η συγκάλυψη.

Το λεπτό σιγής και πιο πριν, οι τρεις εργαζόμενες στα σύγχρονα κάτεργα των τηλεφωνικών κέντρων ήταν από τις πιο δυνατές στιγμές της μέρας. Αλλά την πιο ξεχωριστή, συγκινητική σχεδόν) ομιλία από τον χώρο την έκανε τελικά χτες ένας συνάδελφός τους στο ΣΕΦ. Που μέχρι ένα μήνα πριν, δεν είχε απεργήσει ποτέ στη ζωή του, αλλά έκανε εντατικά, ταχύρρυθμα μαθήματα στο σχολείο του δρόμου και της ταξικής πάλης, για να φτάσει μες σε τόσο λίγο καιρό, να αρθρώνει άπταιστο ταξικό λόγο και να καλεί σε συμπόρευση με το ΚΚΕ, το μόνο κόμμα που είδε να συμπαραστέκεται στον αγώνα τους έμπρακτα.

 

Και αυτό βασικά πρέπει να το κάνουν όλοι, κάθε εργαζόμενος. Όχι απαραίτητα να συμπορευτούν και να ψηφίσουν το ΚΚΕ -αυτό από μόνο του δε λέει πολλά, σε τελική ανάλυση. Αλλά να βγάλουν πολιτικά συμπεράσματα από την πείρα που αποκτούν μες σε έναν αγώνα. Εις οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί τάξης και όχι περί πάρτης.

7 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

λέει πολλά η κεντρική απόφαση των αριστεροχωριτών να κατεβάσουν σε όποιο σωματείο έχουν παρέμβαση το ψήφισμα για τα ομόφυλα, αλλά και ο τρόπος που το έκαναν:
/απέδειξε για άλλη μια φορά ότι το αντικκε είναι η βασική (ίσως και μόνη σε αυτή τη φάση) συγκολλητική ουσία τους αλλά και πηγή ενθουσιασμού τους, καθώς το έκαναν αποκλειστικά και μόνο γιατί θεώρησαν ότι έτσι θα πίεζαν το κκε στα σωματεία. Ο ενθουσιασμός τους για την ευκαιρία αυτή, όπως την εξέλαβαν, ήταν διάχυτος.
/απέδειξε την πλήρη σύμπλευσή τους με βασικές φιλοσοφικές και πολιτικές αρχές του αστικού δικαιωματισμού. Η ανάλυσή τους στα ψηφίσματα ξεκινούσε πάντα από το δικαίωμα του ατόμου-γονιού και τελείωνε εκεί. Τί κι αν έχουν πληρώσει ακριβά αυτήν την σύμπλευση ήδη; Φαίνεται πλέον ότι δεν μπορούν να διαχωριστούν από αυτό το ρεύμα, έστω με μια δική τους κριτική. Εδώ έφτασαν να λένε ότι το νομοσχέδιο ήταν αποτέλεσμα πίεσης των λοατκι αγώνων (ποιών;) για να δικαιολογήσουν την συστοίχισή τους.
/απέδειξε ότι όσο οργανωτικά αδύναμοι και να είναι, είναι πάντα διαθέσιμοι για έναν αντικκε χορό, και μπορεί να τον πετύχουν με πρόσκαιρα οφέλη αν το κκε δεν είναι προετοιμασμένο ενάντιά τους, ή αν τους έχει αφήσει χώρο, όπως κατά τη γνώμη μου έκανε σε αυτό το ζήτημα. Άρα δεν χωράει υποτίμηση.

φάνης

Ανώνυμος είπε...

Θα σας απαντήσω αν επιτρέπεται για τον Δημήτρη Φύσσα. Το ότι όλοι όσοι είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν έχουν να πουν μόνο καλά λόγια προφανώς και δεν είναι τυχαίο. Προσωπικά τον γνωρίζα παρά πολλά χρόνια, ήμουν μαθητής του όταν έδινα πανελλήνιες, στο φροντιστήριο Γνώση στην πλατεία Κάννιγγος. Ήταν ένας δοτικός άνθρωπος που μπορούσε να μοιραστεί τα πάντα. Κάποια στιγμή το 2008 νομίζω ήμασταν στο παζάρι που τότε γινόταν στο τέλος της Ερμού, προς την Πειραιώς, με είδε που κοίταγα κάτι παλιές ΚΟΜΕΠ από το 74 ως το 81 τις αγόρασε και μου τις χάρισε. Η βιβλιοθήκη του ήταν όντως τεράστια και πραγματικά ήξερε την Αθήνα και όχι μόνο απέξω. Το διδακτορικό μου, που πιο κομμουνιστικό πόνημα δεν γίνεται να γραφτεί σε αυτό το επίπεδο, το διάβασε και το βρήκε άκρως ενδιαφέρον.
Και στο δια ταύτα γιατί ότι και να πω θα μου πείτε μα ήταν γενίτσαρος. Νομίζω ότι ποτέ δεν υπήρξε γενίτσαρος, δεν ήταν άλλωστε του χαρακτήρα του. Πράγματι είχε κόψει οποινδήποτε δεσμό με το κόμμα, αλλά κριτική έκανε σε όλους, δεν ταυτιζόταν με κανένα πολιτικό σχηματισμό. Είχε φιλελεύθερες απόψεις, αλλά δεν μπορώ να τον χαρακτηρίσω νεοφιλελέ. Επίσης όσο περνούν τα χρόνια θα καταλάβετε και εσείς ότι το να είναι φίλος σας ένας άνθρωπος σαν τον Φύσσα, ακόμη κι αν διαφωνείτε στα πολιτικά, είναι σημαντικότερο από το να έχετε τις ίδιες πολιτικές απόψεις.
Υ.Γ. Πολλοί από αυτούς που τον ενδέχεται να τον κατηγορήσουν δεν έχουν ρισκάρει το παραμικρό από ότι ο Δημήτρης, ο οποίος πέρασε από το κόμμα σε εποχές που δεν ήταν όλα τόσο απλά και δεδομένα.
Θα χαιρόμουνα να τα λέγαμε και από κοντά κάποια στιγμή.

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Φάνη, συμφωνώ και στα δύο σκέλη του σχολίου σου. Θεωρώ πως υπάρχουν και άλλα ζητήματα που το αντι-κκε στοιχείο είναι κυρίαρχο και λειτουργεί συνεκτικά για τον χώρο, αλλά οι επεξεργασίες του κόμματος είναι τέτοιες και τόσο τεκμηριωμένες που δεν αφήνουν χώρο για αυτόν τον χορό -πχ για τα ναρκωτικά.
Επίσης, αναγνωρίζω -από προσωπικές επαφές και συζητήσεις- ότι κάποια άτομα του χώρου μπορεί να κάνουν -συγκριτικά πάντα- καλόπιστη κριτική ή έστω πιο τίμια πολεμική. Με προβληματίζει γιατί η δημόσια συζήτηση τείνει σχεδόν νομοτελειακά να κυριαρχείται από τα πιο εύκολα, απλοϊκά σχήματα, αντί να γίνεται σοβαρή αντιπαράθεση που να βοηθάει και τη δική μας πλευρά.

-Ανώνυμε, καλό θα ήταν να διαλέξεις ένα ψευδώνυμο, αν θέλεις, για να διευκολυνθεί η συζήτηση. Και επίτρεψέ μου τον ενικό, δε μου αρέσει ιδιαίτερα ο πληθυντικός.
Δεν ξέρω αν φάνηκε κάτι διαφορετικό από όσα γράφω στο κείμενο, αλλά δεν αμφιβάλλω για όσα λένε μαρτυρίες σαν τη δική σου, ούτε θεωρώ ότι υπερβάλλουν με κλισέ που ακούμε-διαβάζουμε συνήθως σε αποχαιρετισμούς και νεκρολογίες. Προσπάθησα να είμαι δίκαιος στο κείμενο κι όχι απλά από τακτ για έναν μακαρίτη.
Αυτό που λέω είναι ότι το πιο γνωστό έργο του Δ. Φύσσα -που αγαπήθηκε, προβλήθηκε και εκθειάστηκε από πολλά κυρίαρχα ΜΜΕ- ήταν το "πλατεία Λένιν, πρώην Συντάγματος". Και σε αυτό, όχι μόνο δε βγαίνει κάτι από τον θερμό, δοτικό χαρακτήρα του, αλλά βγάζει φτηνή χολή και εμπάθεια, ιδίως για τον Ρίτσο, αλλά και για τον Φλωράκη.
Αν έχεις άλλη γνώμη σχετικά με το βιβλίο, ευχαρίστως να την συζητήσουμε -είτε εδώ, είτε από κοντά.

Με τον καιρό έχω καταλάβει ότι μπορείς να βλέπεις με συμπάθεια φιλότιμες προσπάθειες όπως το "πλατεία Μπελογιάννη" του Αλεξάτου, που έχει πλήθος πολύ καλών στοιχείων και είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδοχή εναλλακτικής ιστορίας. Εκ των υστέρων θα έγραφα με μεγαλύτερη επιείκεια τη δική μου κριτική (κι επειδή συνειδητοποιώ πως ξέχασα να παραπέμψω με ενεργό σύνδεσμο σε αυτήν, την παραθέτω στο τέλος του σχολίου) και ίσως παρέβλεπα κάποιες από τις πολιτικές εμμονές του έργου.
Δε νομίζω ότι μπορώ να φερθώ με μεγάλη επιείκεια σε βιβλία ωμού αντικομμουνισμού, ακόμα και αν αδικούν τον συγγραφέα τους και προέρχονται από τους πιο γλυκούς ανθρώπους. Και εφόσον ήταν τέτοιος, ίσως έπρεπε να είναι ο πρώτος που θα προβληματιζόταν με την απήχηση που είχε το βιβλίο του -ποιοι το εκτιμούν και για ποιον λόγο.

https://sfyrodrepano.blogspot.com/2011/03/blog-post_30.html

Ανώνυμος είπε...

ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΦΥΣΣΑ [1/2]

Ας γράψει και κάποιος άλλος που τον ήξερε από πολύ παλιότερα κάτι για τον Δημήτρη τον Φύσσα, γιατί η μετά θάνατον «αγιογραφοποίησή» του κάθε άλλο παρά ωφελεί το ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα, στο οποίο είχε συμμετάσχει ο εκλιπών. Είναι προφανές ότι αναφέρομαι στην εποχή που ο Δημήτρης ο Φύσσας ήταν μέλος της ΚΝΕ και του ΚΚΕ. Και ό,τι ακολουθεί σίγουρα δεν γράφεται στο πνεύμα του «ο αποθανών δεδικαίωται» (το ρητό επαναλαμβάνεται εκατομμυριάκις λάθος: το σωστό και ολόκληρο είναι «ο αποθανών δεδικαίωται της αμαρτίας», δηλ. όποιος έχει πεθάνει δεν μπορεί πια να κάνει λάθη· ο αείμνηστος Δημήτρης Μυράτ είχε πει σε μιαν παλιά συνέντευξή του στον «Ρ» πως ορθότερα θα ήταν να λεγόταν «ο αποθανών δεδικαίωται ανθ’ ων αγαθών έπραξε»), αφού για τον ίδιο μεν τον Φύσσα που δεν υπάρχει πια, καμιά σημασία δεν έχει, ενώ για εμάς που μένουμε (ακόμα!) πρέπει να αποτελεί διαρκή αφορμή για αναλογισμό κι αυτοκριτική: αναλογισμό για την εξέλιξη του Φύσσα από κομμουνιστή σε αντικομμουνιστή, αυτοκριτική για ανάλυση των προσωπικών μας λαθών κι ελλείψεων.

Τον Φύσσα που γνώρισα πολύ στενά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1970 όντας φοιτητής της Νομικής Αθηνών λόγω του ότι οι σχολές μας (ο Φύσσας σπούδαζε στην Φιλοσοφική) τότε γειτνίαζαν, τον «βάραιναν» δυο χαρακτηριστικά: οι οικογενειακές πολιτικές του καταβολές κι η προσωπικότητά του. Το συγγενικό του περιβάλλον ήταν ακροδεξιό, σχεδόν φιλοφασιστικό, ο θείος του υπήρξε προδικτατορικά ηγετικό στέλεχος της ΕΚΟΦ και μεταδικτατορικά χρημάτισε και βουλευτής της ΝΔ. Η προσωπικότητα του Φύσσα ήταν εξαιρετικά αντιφατική: πληθωρικός μέχρι υπερβολής σ’ όλες τις εκδηλώσεις του με δυσκολία έκρυβε —για όποιον τον ζούσε από κοντά κι ήταν σε θέση να εμβαθύνει σε πρόσωπα και πράγματα της εποχής— μια ρηχότητα στην σκέψη και τους συλλογισμούς του που την συνειδητοποιούσε κι ο ίδιος και του προξενούσε συμπλέγματα κατωτερότητας, τα οποία εκδήλωνε έντονα με την διάθεση να επιβάλλεται ως «αρχηγός» σε κάθε πολιτικό ή μη κύκλο, στον οποίο ενεργοποιείτο. Από κει πήγαζε κι η διαρκής του αντιπαράθεση με όποιον ή όποιαν τού αμφισβητούσε τον ρόλο του αρχηγού, η αδυναμία να ακούσει αλλά και δεχτεί κριτική που τον αφορούσε και η εριστική του διάθεση που έφτανε όχι σπάνια στα όρια άδικης προσωπικής επίθεσης, όταν αισθανόταν πως κάποιος ή κάποια αμφέβαλλε για τις «αρχηγικές» του «ικανότητες». Διανοητικά είχε σοβαρό δυναμικό και καθόλου ευκαταφρόνητη ευφυΐα, αλλά η έλλειψη σπουδής συστηματικής και μεθοδικής που να ξεπερνάει τα όρια και τα εμπόδια που έθετε το μίζερο καθεστώς της τότε (και τώρα!) νεοελληνικής διανοητικής ελίτ τον καταδίκαζε σε μια επιφανειακή θεώρηση προσώπων, πραγμάτων και καταστάσεων, η οποία αποτυπώνεται ανάγλυφα στο έργο του.

Χρεώστης

Ανώνυμος είπε...

ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΦΥΣΣΑ [2/2]

Πολιτικά, όσο το φοιτητικό κίνημα ανέβαινε ο Φύσσας επέπλεε και σύμπλεε με το κομμουνιστικό κίνημα. Όταν παρουσιάστηκαν τα πρώτα δείγματα κάμψης του φοιτητικού κινήματος, δείγματα που συνοδεύτηκαν στην παρακμιακή τους μορφή (Β΄ Πανελλαδική) από τα πρώτα συμπτώματα κρίσης στο κομμουνιστικό κίνημα λόγω εσωτερικών (το ΠΑΣΟΚ στην κυβερνητική εξουσία) κι εξωτερικών (ευρωκομμουνισμός, αναφαινόμενος «γκορμπατσοφισμός» προ Γκορμπατσόφ) συνιστωσών, τότε μια ολόκληρη σειρά «ηρώων» του μεταδικτατορικού φοιτητικού κινήματος έσβησαν εν μια νυκτί και μαζί τους κι ο Φύσσας που είχε ήδη βγάλει το πανεπιστήμιο. Βέβαια η μετάλλαξη όλων αυτών των «ηρώων» ούτε κεραυνός εν αιθρία ήταν ούτε ομοιόμορφη υπήρξε, έστω κι αν φαινομενικά συνέβη εν μια νυκτί. Ο Δημήτρης ο Φύσσας ανελίχθηκε σε αντικομμουνιστή, συχνά στα όρια του φανατισμού. Προσωπικά δεν του συγχώρησα ποτέ ό,τι βγήκε κι έγραψε μετά την εκλογή του Δημήτρη Κουτσούμπα στην θέση του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Ο Φύσσας ισχυρίστηκε τότε πως το πρόσωπο του ΓΓ τού ήταν (του Φύσσα δηλαδή) εντελώς άγνωστο, δεν τον ήξερε καθόλου, πράγμα που ήταν κατάφωρο ψέμα του Φύσσα, επειδή οι φοιτητικοί σύλλογοι Νομικής και Φιλοσοφικής Αθηνών βρίσκονταν σε δυο διαδοχικούς ορόφους, την ημέρα της διεξαγωγής των φοιτητικών εκλογών οι υποψήφιοι για τα ΔΣ ή τις Επιτροπές Έτους των δύο σχολών έκαναν αλληλοεπισκέψεις στα σημεία της ψηφοφορίας, ο Δημήτρης ο Κουτσούμπας, αν και δεν δραστηριοποιείτο τότε (μεταδικτατορικά) στο φοιτητικό κίνημα, ερχόταν ανελλιπώς και ψήφιζε, ήταν πολύ γνωστός στους κύκλους της ΚΝΕ και της Πανσπουδαστικής από παλιά και μια φορά μάλιστα που είχε έρθει να ψηφίσει ήταν μπροστά κι ο ίδιος ο Φύσσας! Τέλος πάντων όπως και να ’χουν τα πράγματα, καθώς έγραψα και στην αρχή η περίπτωση Δημήτρη Φύσσα είναι άλλη μια καλή ευκαιρία, όσο οδυνηρό κι αν είναι αυτό, να δούμε αυτοκριτικά πού κάναμε τα λάθη και πού ήταν οι ελλείψεις τότε όλων μας που ήμασταν στο φοιτητικό κίνημα, εμού του υπογράφοντος συμπεριλαμβανομένου και ουδόλως εξαιρουμένου.

Χρεώστης

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Σε ό,τι με αφορά να πω ότι γνωρίζω πως είναι λάθος η συγκεκριμένη χρήση της φράσης "ο νεκρός δεδικαίωται" αλλά την αναπαράγω σχεδόν συνειδητά στο κείμενο, γιατί η διαδεδομένη λανθασμένη χρήση της εκφράζει κάτι που δεν εκφράζεται -τόσο πυκνά τουλάχιστον- με άλλη αντίστοιχη έκφραση -όχι κάποια που να γνωρίζω εγώ πάντως: τη γνώμη δηλαδή ότι είναι άκομψο και ανάρμοστο να αναφερόμαστε με αρνητικό τρόπο σε έναν μακαρίτη και στα έργα του. Όχι μόνο από τακτ ή από μεγαλοψυχία ή και διάθεση συγχώρεσης ακόμα, πχ για έναν πολιτικό αντίπαλο, αλλά γιατί μεταξύ άλλων δεν μπορεί να απαντήσει ο ίδιος και να υπερασπιστεί τον εαυτό του.

Καταλαβαίνω εν μέρει αυτή την οπτική, αλλά δεν την συμμερίζομαι απόλυτα. Όπως δεν έχει νόημα να βγάζουμε μένος εναντίον ενός νεκρού, έτσι και δεν είναι λογικό να παθαίνουμε αμνησία και να λέμε τα ακριβώς αντίθετα από όσα πιστεύαμε και εκφράζαμε όσο ήταν εν ζωή, και να τονίζουμε τα θετικά του σημεία, ξεχνώντας τα υπόλοιπα.
Και προς αποφυγή παρεξηγήσεων, αυτά τα σημειώνω γενικά προς όλους, δεν τα απευθύνω ως απάντηση σε κάποιον σχολιαστή.

Ό,τι χαρακτήρα και αν είχε ο Φύσσας, αυτό που αφήνει πίσω του είναι το έργο του. Και το βασικό πρόβλημα στο "Πλατεία Λένιν, πρώην Συντάγματος" -που είναι και το πιο γνωστό- δεν είναι μόνο/τόσο η σκοπιά του, αλλά η χολή και η εμπάθεια που βγάζει -και μάλιστα σε μια εποχή που ο Ρίτσος πχ δεν μπορούσε να απαντήσει σε αυτόν τον λίβελο.
Ομολογώ με πάσα ειλικρίνεια ότι έχω τη διαστροφή να διαβάζω σχεδόν ευχάριστα πολλές φορές κάποια αντικομμουνιστικά πονήματα, είτε γιατί προσφέρουν γέλιο μέχρι δακρύων, είτε γιατί -σπανιότερα- μπορεί να δώσουν τροφή για σκέψη και προβληματισμό. Του Φύσσα δεν κατάφερνε τίποτα από τα δύο -ίσως το πρώτο σε μερικά σημεία, αλλά δεν έδιναν αυτά τον τόνο. Και το μόνο που έμενε στο τέλος ήταν μια αίσθηση αντικομμουνιστικής ξινίλας.

Ανώνυμος είπε...

ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΠΑΡΕΞΗΓΟΥΜΑΙ

Ο Μακρυγιάννης λέει στα «Απομνημονεύματά» του μετά τον θάνατο του Κωλέττη (στο περίπου γιατί δεν έχω πρόχειρο το βιβλίο) ότι ο Κωλέττης πέθανε και μας άφησε πίσω την κοπριά του. Κι είχε δίκιο έστω κι αν ο ίδιος ο Μακρυγιάννης δεν ήταν διαχρονικά άμοιρος σοβαρών, σοβαρότατων πολιτικών ευθυνών για την κατάσταση που είχε δημιουργήσει ο Κωλέττης και την οποία ο Μακρυγιάννης με τόσο οξύ τρόπο καταδίκαζε κατόπιν εορτής εφ’ όρου ζωής. Αυτό που έλειπε στον Μακρυγιάννη ήταν η διάθεση αυτοκριτικής ενατένισης των δικών του λαθών (ο Μακρυγιάννης είχε παίξει σημαίνοντα ρόλο στην ανάδειξη του Κωλέττη). Αν κανένας διαβάσει ό,τι έγραψα για τον Δημήτρη Φύσσα, θα δει ότι αφετηρία υπήρξε η δική μου αυτοκριτική (κι η διάθεση ενός γενικότερου αναλογισμού για ένα αρνητικό φαινόμενο, δηλ. αυτό της αντικομμουνιστικής μετάλλαξης πολλών που υπήρξαν κομμουνιστές και κομμουνίστριες). Δεν σταματάμε να παίζουμε τον ρόλο μας στα πολιτικά δρώμενα με τον θάνατό μας όσο κι αν αυτό παύει να μας αφορά άμεσα, γιατί δεν υπάρχουμε πια για τον εαυτό μας: εξακολουθούμε με τα πεπραγμένα μας να επηρεάζουμε πρόσωπα και καταστάσεις, είναι αυτό που ο Μαρξ εξ άλλης αφορμής τόσο ανεπανάληπτα είχε διατυπώσει γράφοντας ότι ο νεκρός πιάνει τον ζωντανό από τον λαιμό και προσπαθεί να τον πνίξει. Απ’ αυτή την σκοπιά ποτέ δεν συμμερίστηκα —κι ούτε πρόκειται να συμμεριστώ— τον βαθύτατα λανθασμένο «καθωσπρεπισμό» του να μην ασκούμε κριτική σε θανόντες και θανούσες, επειδή αυτοί κι αυτές δεν μπορούν «να υπερασπιστούν εαυτούς κι εαυτές». Η επίκληση αυτού του τακτ (ή η καταδίκη της μετά θάνατον κριτικής θανόντων και θανουσών ως άκομψης κι ανάρμοστης συμπεριφοράς) που ειρήσθω εν παρόδω θυμίζει την ψευδοηθική των μεσαιωνικών ιπποτών, αν εφαρμοζόταν με συνέπεια, θα απόκλειε κάθε κριτικής —διαλέγω εδώ ένα παράδειγμα καθ’ υπερβολήν κι ελπίζω να μην γίνουν άστοχοι κι άτοποι παραλληλισμοί εξ αιτίας του— τον Χίτλερ, αφού ο Αδόλφος δεν ζει για να υπερασπιστεί τον εαυτό του! Άσε που δεν είναι δύσκολο να εκλαμβάνεται ως μένος η έκφραση κριτικής τοποθέτησης ενός που έζησε στο πετσί του πρόσωπα, πράγματα και καταστάσεις, τα οποία άλλοι κι άλλες μισόν αιώνα αργότερα μόνον εξ ακοής γνωρίζουν… Κι αναφορικά με την σημασία που έχει ο χαρακτήρας του ανθρώπου, ε εντάξει σ’ αυτό έχουμε την τύχη να διαθέτουμε το βιβλίο του Πλεχάνοφ για τον ρόλο της προσωπικότητας στην ιστορία, το μελετάμε και βγάζουμε τα συμπεράσματά μας. Ο Δημήτρης ο Φύσσας πέθανε και μας άφησε —κοντά σ’ άλλα λιγότερο ή περισσότερο περίεργα— κι αρκετή αντικομμουνιστική κοπριά, για την οποία χρήζει εσαεί κριτικής, κριτικής που δεν μπορεί να μην λαμβάνει υπ’ όψη της και τον χαρακτήρα του, μιας κι ο χαρακτήρας αποτελεί αναπόσπαστο συστατικό στοιχείο της ανθρώπινης προσωπικότητας. Αρκεί (και πρέπει) αυτή η κριτική να συμπεριέχει αφετηριακά τον αυτοκριτικό ενατενισμό αυτού ή αυτής που την γράφει, πράγμα που στην συγκεκριμένη περίπτωση προσπάθησα με τις ταπεινές μου δυνάμεις να πράξω και του οποίου δεν αφίσταμαι ούτε κατά χιλιοστό.

Χρεώστης