Σύντροφοι και φίλοι

Η σημερινή μας ανάρτηση θα ασχοληθεί με αυτό ακριβώς το θέμα: τη σχέση μεταξύ συντρόφων και φίλων. Μια περίεργη διαλεκτική ενότητα και πάλη των αντιθέτων, όπου το ένα μετατρέπεται στο άλλο, αλλά το άλλο σπανίως μετατρέπεται στο ένα. Γιατί ο φίλος του κόμματος μπορεί να οργανωθεί στις γραμμές του και να γίνει σύντροφος. Η φιλία να εξελιχθεί σε κάτι παραπάνω κι ο καλύτερος μας φίλος σε (ερωτικό) σύντροφό μας. Αλλά το αντίθετο σπάνια γίνεται. Δύσκολα θα δεις φιλικά έναν πρώην. Ο χωρισμός σας σκεπάζει τα πάντα. Μην ξαναρθείς απ’ τη δουλειά, δεν το αντέχω, δεν το μπορώ να σε αντικρίζω φιλικά...

Πολλοί σύντροφοι βέβαια ανακαλύπτουν εκ των υστέρων πως θα ήταν προτιμότερο να είχαν μείνει απλοί φίλοι. Τότε που όλοι οι σύντροφοι ασχολούνταν μαζί τους και τους φέρονταν με το γάντι, μέχρι να πουν το ναι και να δώσουν βιογραφικό. Μετά το γάμο τελειώνουν τα μέλια κι αρχίζει η ρουτίνα κι οι συμβατικές (υπο)χρεώσεις. Λάντζα, φασίνα, εξόρμηση, αφισοκόλληση.

Η διαφορά μεταξύ φίλου κι οργανωμένου είναι στην προσφώνηση. Τον ένα τον αποκαλείς σφο, ενώ τον άλλο συναγωνιστή σκέτο, για να ζηλέψει που δεν είναι μέλος της φαμίλιας και να μπει στις τάξεις της. Εξάλλου ο όρος συναγωνιστής δεν είναι ακριβώς συνώνυμος με τη λέξη φίλος. Συναγωνιστές λέμε συνήθως κι αυτούς που είναι μέλη άλλων οργανώσεων, αλλά στην πράξη μόνο φιλικές σχέσεις δεν έχουμε. Με μία επαγωγή του τύπου ο μπάτσος είναι μπουζούκι, βγαίνει ότι ο «συναγωνιστής» είναι συνώνυμο του οπορτουνιστή, του ρεφόρμα, του μικροαστού, και πάει λέγοντας.

Κι άσε τον κομάντο να λέει ότι όλοι μια οικογένεια είμαστε, ομοπρώκτιοι αδερφοί με κοινούς προγόνους, κομματική μήτρα, ίδια μαμά-πατρίδα, αλλά από διαφορετικό ιδεολογικό πατερούλη ο καθένας. Ετεροθαλή αδελφάκια, σα να λέμε. Που αν πάνε να γίνουν κάτι περισσότερο από φίλοι κι ενωθούν, ο καρπός του έρωτά τους θα είναι παιδιά καθυστερημένα, λόγω της αιμομιξίας των διαφορετικών θέσεων και των πολιτικών εκπτώσεων, για να χωρέσουν όλοι. Που άμα θες δηλαδή, χίλιοι καλοί χωράνε, ένα σεκ τα απαυτώνει όλα κι έχουν βαλτώσει τόσο καιρό.

Αυτό βασικά συμβαίνει γιατί οι συντροφικές σχέσεις στις συλλογικότητες του χώρου θυμίζουν τα γένη της αρχαιότητας και τις εξ αίματος σχέσεις μεταξύ των μελών τους. Με άλλα λόγια, πιο πολύ διατηρούν στοιχεία πρωτόγονου κομμουνισμού στον τρόπο λειτουργίας τους, παρά εγκολπώνουν στοιχεία από την κοινωνία του μέλλοντος. Αν πειράξει κανείς κάποιο μέλος του γένους, αναβιώνει με εντυπωσιακό τρόπο το έθιμο της βεντέτας, όπως στα γεγονότα της πάτρας με τα ονομαστικά δσ.

Όποιος εγκαταλείψει το γένος (ή τον εγκαταλείψει το γένος μόνο του), αντιμετωπίζεται συλλήβδην ως προδότης (ούτε γη, ούτε νερό). Κινδυνεύει να μείνει χωρίς κοινωνικές σχέσεις κι αντικειμενικά να ιδιωτεύσει, όπως οι ελέφαντες που μένουν πίσω από το κοπάδι τους, για να πεθάνουν. Κι άντε μετά να αποδείξεις ότι δεν είσαι ελέφαντας.

Εκτός κι αν διαλέξεις να μπεις σε άλλο κοπάδι για να (την) παλέψεις. Αυτή είναι η χειρότερη κατηγορία πρώην. Κανονικοί γενίτσαροι, που ήπιαν το πρώτο τους γάλα στην οργάνωση, ανδρώθηκαν και γυναικώθηκαν πολιτικά στις γραμμές της, κι εξελίσσονται στους χειρότερους ζηλωτές πολέμιούς της.
Ό,τι δε μπορείς να το αγαπήσεις, πολέμησέ το.

Γράφω αυτές τις σκέψεις με αφορμή μια συνάντηση, όπου πέτυχα τη συνήθη κριτική «γκρίνια» για διάφορα κακώς κείμενα μες στο κόμμα, η οποία μου θύμισε εν μέρει παλιά, δικά μου βιώματα, και μου έδωσε να καταλάβω ότι μένοντας έξω, αποκτάς μπρεχτική αποστασιοποίηση, τα βλέπεις αφ’ υψηλού και δεν σε αγγίζουν.

Κι είναι πιο εύκολο να υπερασπίζεσαι κάτι όταν το ζεις από μια απόσταση, χωρίς στραβά κι αντιφάσεις. Χωρίς καθημερινή τριβή, για να δεις πχ ότι ο άλλος ροχαλίζει, δεν πλένει τα δόντια του κι έχει ένα σωρό ιδιοτροπίες. Έξω απ’ τον χορό, πολλά τραγούδια λέμε: ύμνους, παιάνες και εμβατήρια, όλα χαρούμενα κι αισιόδοξα. Τι να τα κάνω τα τραγούδια σας...

Τους φίλους κατά βάση τους επιλέγεις. Κι ως απ’ έξω, ως φίλος του κόμματος, μπορείς να κάνεις παρέα με όσους θεωρείς εναλλακτικούς, πιο ανθρώπινους, γλυκούς συντρόφους κι ενδιαφέροντες.
Ενώ την οικογένεια δεν τη διαλέγεις. Μπαίνεις σε έναν πυρήνα ανάκατα με «καλούς και κακούς». Άλλους που αγαπάς και θαυμάζεις, κι άλλους που δεν ταιριάζουν τα χνώτα σας και συνυπάρχετε ειρηνικά. Κι εκεί βιώνεις τη διαλεκτική της οικογένειας. Όπου οι δικοί σου σε πρήζουν και σου τρων τα συκώτια, αλλά είναι ό,τι πιο σημαντικό έχεις, και μπορείς να γίνεις θυσία για αυτούς. Κι ας σου κάνουν πού και πού κάνα πατρικό κήρυγμα για μικρά παιδιά, με αρρώστιες της ηλικίας τους.

Στο τέλος της μέρας, αυτό που μένει ως ταξικό δίδαγμα, είναι αυτή η αποστασιοποίηση, που έχει μια σειρά προεκτάσεις. Όσο πιο πολύ απομακρύνεσαι από κάτι, τόσο πιο εύκολα το εξιδανικεύεις και το υπερασπίζεσαι. Μια εποχή, μια δεκαετία, μια πολιτική απόφαση. Ένα ιστορικό γεγονός, μια ιστορική πορεία στο σύνολό της, μια μαμά-πατρίδα.

Κι η απόσταση δεν είναι κατ’ ανάγκη χρονική. Μπορεί να ιδιωτεύεις και να υπερασπίζεσαι με ζήλο την ίδια στιγμή την ανάγκη για στράτευση στην πάλη και τον αγώνα. Για να ισοφαρίσεις τις τύψεις μέσα σου και την αδράνεια.

Ή μπορεί να μπλέξεις σε τακτικισμούς μακριά απ’ το στρατηγικό σου στόχο και να ομνύεις όρκους στον σοσιαλισμό-κομμουνισμό και την αλυσίδα με τους μεταβατικούς κρίκους που θα μας ταξιδέψει σαν κόκκινο, μαγικό χαλί στον κόσμο του ονείρου μας.

Και ονειρεύομαι πισίνες, και ονειρεύομαι γκόμενες,
και ονειρεύομαι φόρμουλες, γκόμενες
Και ονειρεύομαι λος άντζελες
Και ονειρεύομαι και ξυπνάω και σπάζομαι και τραγουδάω

Εσύ πατάς στο κόκκινο χαλί των επισήμων
Κι εγώ είμαι στο ψάξιμο γυναίκας και ενσήμων