Αυτός ο άλλος

Κι εναλλακτικός τίτλος: οι ζωές των άλλων

Αυτός ο άλλος, είναι ευεργέτης μου μεγάλος. Γιατί όταν ξυπνάω, γίνομαι ο άλλος μου εαυτός, σαν τη διαφήμιση της ήβης με την αλέξια, ο ταξικά συνειδητοποιημένος, που δε λυγάει, δε φοβάται και ξέρει τι να κάνει την αγανάκτησή του.

Και βλέπω γύρω μου συνθήματα για μια άλλη αριστερά, κι όχι άλλη μια αριστερά. Και κατά βάση όχι μία, γιατί την ενότητα την εννοούν με όρους ψηφιδωτού που στην πρώτη τρικυμία σκορπίζει στα εξ ων συνετέθη. Η ψηφιακή αριστερά της νέας εποχής, που ζητά απλή αναλογική, για να χωρέσουν και τα μικρά δεκαδικά ψηφία στη βουλή και να πάψει να ορίζεται ως εξωκοινοβουλευτική. Γιατί οι περισσότεροι εξ αυτών δεν είναι τέτοιοι από άποψη αλλά από αδυναμία.

Κάπου στο χαριλάου υπάρχει και μια φοβερή καλτ πινακίδα που διαφημίζει ένα γυμναστήριο. Όχι άλλο ένα, αλλά ένα άλλο γυμναστήριο! Ήταν πολύ συγκινητικό. Σκέφτηκα προς στιγμήν να βρω τον ιδιοκτήτη και να τον ρωτήσω αν ψήφιζε παλιά ενάντια, αλλά αυτό θα ήταν ενάντια στις αντικοινωνικές μου αρχές και συγκρατήθηκα.

Μια άλλη αριστερά. Παιχνίδι με τις λέξεις που είναι εντελώς αδύνατο να μεταφερθεί στη γλώσσα των indignados. Γιατί οι ισπανοί καταλαβαίνουν ότι απ' τη στιγμή που υπάρχει άλλος δε μπορούμε να μιλάμε για έναν. Κι είναι λάθος να πουν στη γλώσσα τους για una otra izquierda.

Απ’ τα ισπανικά του μάνου τσάο όμως είναι εμπνευσμένο το άλλο σύνθημα που μιλάει για έναν άλλο κόσμο –σεκίτικο- που είναι εφικτός, σαν το σοσιαλισμό του μιτεράν. Στον άλλο κόσμο που θα πας...
Κι είναι λογικό να σε φοβίζει αυτός ο άλλος κόσμος, όπως κάθε τι άγνωστο εξάλλου. Γιατί ο τρότσκι μπορεί να τα ‘χε κάνει πολύ χειρότερα με τη διοικητική νοοτροπία του.

Ή μπορεί ακόμα αντί του νεοφιλελευθερισμού, να προέκυπτε η σοσιαλδημοκρατία, τύπου πασοκ ή μιτεράν, οπότε το ‘να χέρι νίβει τ’ άλλο και τα δυο το σύστημα. Γιατί το άλλος παραπέμπει μεταξύ άλλων στην αλλαγή. Η οποία δεν έγινε χωρίς το κουκουέ, αλλά μπορεί να γίνει με τους κνίτες των 70’ς, όπως τους λέει ο σάββας, και μερικούς των 80’ς, μεταλλαγμένους κι αλλαξοπιστήσαντες γενίτσαρους -και νοσταλγούς του τσάρου αλαβάνου- ή και σκέτο μετ.αλλ.α από το μέτωπο που έφτιαξε με την κοε.

Αλλά αν είναι γνήσια άλλος αυτός ο κόσμος, θα λύσει τη βασική αντίθεση κεφαλαίου-εργασίας, με την κατάργηση του πρώτου. Και τι θα κάνουμε χωρίς κεφάλαιο και βασική αντίθεση; Θα μιλάμε για το φύλο των αγγέλων, των συντρόφων και για τον σεξισμό στους αγγέλους που καταπιέζουν την α-σεξουαλικότητά τους. Ίσως και για το φύλο του σοσιαλισμού, που είναι κοινωνία μεταβατική και αμφιφυλόφιλη, με κατάλοιπα από το παλιό που πεθαίνει αλλά νεκρανασταίνεται συνεχώς, όσο δεν κυριαρχεί το καινούριο.

Ο άλλος κόσμος ακούγεται σα μεταφυσική παρηγοριά, που διασκεδάζει τους φόβους μας στο σήμερα. Αλλά η διαλεκτική είναι στον αντίποδα της μεταφυσικής, και βρίσκεται σε αυτή τη ζωή, όπως κι η ελπίδα εξάλλου. Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός, αλλά βρίσκεται μέσα σε αυτόν που ζούμε, λέει η επιγραφή ενός θεάτρου στο κέντρο της αθήνας. Κι είναι ό,τι πιο διαλεκτικό διάβασα όσο έμεινα σε αυτή την πόλη. Τομή και συνέχεια. Διαλεκτική άρση της πραγματικότητας στη βάση της κυρίαρχης αντίθεσης και το φάσμα δυνατοτήτων που ορίζει. Έτσι ορίζεται η νομοτέλεια.

Άλλος κόσμος, αλλαγή (του 81 και γενικώς), να το κάνουμε να πάει αλλιώς. Και βασικά η αναζήτηση ενός άλλοθι για τη σημερινή κατάσταση. Κι ενός σωτήρα λυτρωτή που θα ‘ρθει να μας σώσει. Αυτός ο άλλος, ο ευεργέτης ο μεγάλος, έξω από εμάς, σαν το απ’ έξω του λένιν, που στην ουσία όμως είναι πολύ διαφορετικό.

Μπορείς να το δεις και μες στο κόμμα, με τις διάφορες χρεώσεις. Κατανοώ την αναγκαιότητα να γίνει αυτό, -άρα είμαι ελεύθερος, κλπ- αλλά όχι για μένα, περιμένω να τα κάνει κάποιος άλλος. Αυτό είναι όμως άλλο καπέλο –κομματικό-, κι άλλου παπά ευαγγέλιο, που θα αναλύσουμε σε άλλο εδάφιο.

Άλλος, αλλού, άλλοτε. Ως απάντηση της εποχής σε εκείνο το παιδικό πρόγραμμα στη δεκαετία με τις βάτες, το κάπου κάπως κάποτε. Που ήταν κι αυτό αόριστο, αλλά διαφύλασσε μέσα του ακέραια την αόριστη ελπίδα εκείνης της δεκαετίας, που τώρα δεν τη βρίσκεις ούτε στον πάτο του κουτιού της πανδώρας. Ίσως γιατί είμαστε ακόμα πιο κάτω απ' τον πάτο και συνεχίζουμε την κάθοδο των μυρίων προς τον μεσαίωνα. Ακόμα κι ετυμολογικά να το πάρεις δηλ, η πρόταση –άλλος, αλλού, άλλοτε κτλ- παραπέμπει σε αλλοτρίωση.

Μπορούμε να το δούμε και χωροχρονικά. Το άλλοτε παραπέμπει στα περασμένα μεγαλεία –και διηγώντας τα να κλαις- και το ένδοξο σοβιετικό παρελθόν. Ενώ το αλλού, που θα έρθει εδώ και τώρα μεταφυσικά, δηλ ποτέ και πουθενά, σε έναν τόπο που δεν υπάρχει, μια ουτοπία, που μας πάει πίσω στον ουτοπικό σοσιαλισμό του 19ου αιώνα κι από εκεί πίσω σε αυτόν του 21ου που μας πλασάρεται ως καινούριος. Μόνο στον εικοστό όμως οι ιδέες κατέκτησαν τις μάζες κι έγιναν υλική δύναμη.

Αλλού, αλλιώς, άλλοτε. Όλα έχουν κάτι το ακαθόριστο που συσκοτίζει και γοητεύει, γιατί στο σκοτάδι όλα είναι πιο γοητευτικά και κρύβουν τις ατέλειές τους. Το θέμα όμως είναι να τα βρεις όμορφα και το πρωί με το φως της μέρας. Όχι επειδή δε θα 'χουν ατέλειες, ο σοσιαλισμός εξάλλου είναι ατελής κομμουνισμός, μια ατελής κοινωνία κατά μία έννοια, αν και όχι με αυτή που το εννοούσε ο τζίλας.

Και μπορεί προς το τέλος ο σοσιαλισμός να αλληθώρισε προς τις αξίες της δύσης και το νόμο της αξίας (που είναι η καρδιά της εμπορευματικής παραγωγής) κι αυτό να ήταν η αρχή του τέλους του. Αλλά αν ήταν άλλος, κάποιος άλλος δε θα ήμουν μαζί του εγώ. Κι όλες οι οργανώσεις του χώρου, από την πιο μικρή σέχτα ως την πιο σοβαρή διάσπαση, εκεί είχαν σημείο αναφοράς. Με εξαίρεση ίσως αυτήν του 89, που έμεινε ρεύμα ανάδελφο, σαν τη μητρική της οργάνωση.

Είναι λοιπόν αυτό το ακαθόριστο που έχουν κι άλλες κλισέ φράσεις: πχ εκεί που σε παίρνει. Κι άλλες δύο που μοιάζουν πολύ και πάνε ζευγάρι. Εκεί που ξέρεις, και αυτά να τα πεις εκεί που πρέπει. Όλοι ξέρουν πού αλλά δεν το λένε, η ανατροφή τους δεν τους το επιτρέπει. Βασικά κι οι δυο σε όργανα αναφέρονται, άλλου τύπου όμως η καθεμία.

Κι αν ηττηθήκαμε στον εικοστό αιώνα, την άλλη φορά θα τα κάνουμε καλύτερα. Δε βοηθά η φυγή από την πραγματικότητα, στον κόσμο του παραμυθιού. Μπορεί να βοηθήσει όμως μια αλληγορία, με τις όρνιθες του αριστοφάνη, που έφτιαξαν μια ενδιάμεση κοινωνία, ανάμεσα σε ανθρώπους και θεούς και μια φωλιά με χίλιες θυσίες. Αλλά λύγισαν μπροστά στα αρπακτικά του ιμπεριαλισμού, μαύρα κοράκια που έπεσαν πάνω μας να μας φάνε. Και δεν πεθάναμε καν ηρωικά, στον αέρα. Η φωλιά μας αποδήμησε εις κύριον σαν αποδημητικό πουλί και μείναμε εμείς πίσω, ορφανά σπουργίτια μες στο κρύο και τον πάγο που ξανακόλλησε να ψάχνουμε ποιος έκανε πρώτος την κουτσουλιά και φέρει τη βασική ευθύνη.

Κάποτε ήμουνα πουλί κι εφόδευα στον έβδομο ουρανό. Οι κομμουνιστές είναι σαν την κόκκινη ρόζα. Αητοί που έπεσαν χαμηλά και βρέθηκαν στο ίδιο ύψος με τα πτηνά του κοτετσιού. Αυτά όμως δε θα μπορέσουν ποτέ να ανοίξουν τα φτερά τους και να πετάξουν, ενώ οι αετοί θα αναρρώσουν και θα ξανασηκωθούν. Μην κλαις πουλί μου.

Τη δεύτερη φορά που θα 'ρθω για να ζήσω, δε θα ξαναγλιστρήσω, στον ολισθηρό δρόμο του εικοστού συνεδρίου και των μεταρρυθμίσεων κοσύγκιν. Που ήρθαν να αντιμετωπίσουν ίσως υπαρκτά προβλήματα, αλλά διάλεξαν τον εύκολο δρόμο της κακίας και του νόμου της αξίας. Κι ως γνωστόν ο πιο εύκολος δρόμος είναι ο κατήφορος.

Εμείς λοιπόν μιλάμε για άλλο δρόμο ανάπτυξης, για λαϊκή εξουσία, που για εμάς είναι ο σοσιαλισμός –ή την χωρίζει τυπική απόσταση. Άλλα όμως τα μάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας και του συμμάχου, που μπορεί να βλέπουν σε αυτήν κάτι άλλο. Το βασικό είναι να μην δώσουμε απλώς στο σοσιαλισμό ένα καλλιτεχνικό ψευδώνυμο, αλλά να τον περιγράψουμε και να εμπνεύσουμε τον κόσμο να παλέψει γι’ αυτόν.

Πάμε για ανατροπή και κοινωνία άλλη-νε. Που συμπληρώνει διαλεκτικά τον πρώτο στίχο από το τραγούδι -να σου δώσω μια να σπάσεις αχ βρε κόσμε γυάλινε. Κι ίσως έτσι να το εννοούσε κι η αλέκα στην περίφημη ατάκα για τα τζάμια, που δε θα τα σπάσουμε, αλλά θα τα κοινωνικοποιήσουμε. Κι αν είναι να zerbrechen κάτι, αυτό θα είναι η καρδιά του αστικού κράτους, όχι η βιτρίνα του.

Ίσως κάποια σημεία να έμειναν ακάλυπτα. Αλλά θα τα πιάσουμε μια άλλη φορά, σ’ άλλο κείμενο.

Υγ: τραγούδια για την κατανόηση του κειμένου
http://www.youtube.com/watch?v=otzUjyVfC10
http://www.youtube.com/watch?v=1Pp5aOQK8ZM&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=wlgDTNsouoE