Για το θάνατο του Βαζιούλιν

Σήμερα το απόγευμα απεβίωσε στη μόσχα ο σοβιετικός φιλόσοφος βαζιούλιν. Ως συμβολικό φόρο τιμής, η κε του μπλοκ αναδημοσιεύει ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από παλιότερο κείμενό του, όπου ασκείται κριτική στο ζιουγκάνοφ και τον εθνικο-πατριωτικό χαρακτήρα της πολιτικής πλατφόρμας του κκρο.


Φρονούμε λοιπόν πως το γεγονός ότι ο Γ. Α. Ζιουγκάνοφ δεν παραθέτει τα χαρακτηριστικά των ιδιαίτερων στρατηγικών στόχων του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ρωσικής Ομοσπονδίας στο «Μανιφέστο της ΛΠΕΡ», δεν είναι τυχαίο.

Στρατηγικοί στόχοι είναι εκείνα τα βασικά σημεία προσανατολισμού της δραστηριότητας οι οποίοι καθορίζουν την κατεύθυνσή της. Λειτουργούν ως ιδιότυπος «μαγνήτης» ο οποίος θέτει σε τάξη το σύνολο της δραστηριότητας. (Φυσικά και οι στρατηγικοί στόχοι πρέπει με τη σειρά τους να τεθούν σε τάξη. Εδώ όμως θα κάνουμε αφαίρεση από αυτό το ζήτημα).

Ωστόσο δημιουργείται η εντύπωση ότι ο Γ. Α. Ζιουγκάνοφ, αφ’ ενός μεν, εκδηλώνει ανεπάρκεια ως προς την ορθότητα και τη σαφήνεια της αντίληψής του περί των στρατηγικών στόχων του Κομμουνιστικού Κόμματος, αφ’ ετέρου δε, - γεγονός που συνδέεται με την πρώτη εντύπωση – συχνά λησμονεί την στρατηγική προς εξυπηρέτηση της τακτικής είτε ακόμα και προς εξυπηρέτηση τρεχουσών «μικροϋποθέσεων», πλέοντας με το ρεύμα των γεγονότων.

Ας σταθούμε στα λεγόμενα του Γ. Α. Ζιουγκάνοφ που έγιναν πλέον έπεα πτερόεντα: «η Ρωσία έχει εξαντλήσει τα περιθώρια για επαναστάσεις», είτε σε μιαν άλλη παραλλαγή: «το περιθώριο για τις επαναστάσεις έχει εξαντληθεί». Το κύριο επιχείρημα του Γ. Α. Ζιουγκάνοφ είναι το εξής: η επανάσταση επιφέρει αναπόφευκτα εμφύλιο πόλεμο, και εμφύλιος πόλεμος στην εποχή του πυρηνικού όπλου και των πυρηνικών σταθμών ηλεκτρικής ενέργειας θα φέρει θανατηφόρες επιπτώσεις για τη χώρα και για το σύνολο του κόσμου.

Πρώτα απ’ όλα, και χωρίς την παραμικρή διάθεση «εξόντωσης του Ζιουγκάνοφ» (την οποία μας προσάπτει ένας από τους ετερόφρονες κριτικούς), έχω να επισημάνω το εξής: ο Γ. Α. Ζιουγκάνοφ δεν αντιλαμβάνεται τι σημαίνει επανάσταση.

Τι είναι λοιπόν η επανάσταση;
Επανάσταση (εξυπακούεται επανάσταση εντός της κοινωνίας, κοινωνική επανάσταση), είναι αφ’ ενός μεν η ριζική και αφετέρου η προοδευτική αλλαγή του κοινωνικό – πολιτικού καθεστώτος. Στον αντίποδα της επανάστασης, εάν αναφερθούμε στο δεύτερο από τα προαναφερθέντα ουσιώδη γνωρίσματα, βρίσκεται η αντεπανάσταση. Αντεπανάσταση είναι η ριζική μεν, πλην όμως οπισθοδρομική αλλαγή του κοινωνικό – οικονομικού, του κοινωνικό – πολιτικού καθεστώτος.

Στη χώρα μας κατά τη δεκαετία του 1990 – 2000 έλαβε χώρα μια αστική (κεφαλαιοκρατική) αντεπανάσταση, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη μετατροπή της Ρωσίας από σοσιαλιστική σε κεφαλαιοκρατική χώρα.

Το γίγνεσθαι της κεφαλαιοκρατίας στη Ρωσία από οικονομικής πλευράς δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Ωστόσο από πολιτικής πλευράς η αστική (κεφαλαιοκρατική) αντεπανάσταση νίκησε τον Οκτώβριο του 1993, με το βομβαρδισμό του Ανωτάτου Σοβιέτ της Ρωσικής Ομοσπονδίας, δηλαδή της ανώτατης σοβιετικής εξουσίας στη Ρωσία. Όποιο και αν ήταν το ποιόν των ευρισκόμενων εκεί λαϊκών αντιπροσώπων, το Ανώτατο Σοβιέτ της Ρωσικής Ομοσπονδίας ήταν η ανώτατη πολιτική εξουσία της σοσιαλιστικής κοινωνίας.

Η απόρριψη του επαναστατικού αγώνα στον κόσμο και συγκεκριμένα στη νυν κεφαλαιοκρατική Ρωσία, δεν σημαίνει τίποτε άλλο παρ’ εκτός απόρριψη του αγώνα για τη μετάβαση στην σοσιαλιστική, στην κομμουνιστική κοινωνία, δηλαδή απάρνηση των στρατηγικών κομμουνιστικών στόχων. Εάν κάποιος άνθρωπος απορρίπτει τον επαναστατικό αγώνα, εξυπακούεται ότι αυτός ο άνθρωπος δεν είναι κομμουνιστής.

Εάν ο Γ. Α. Ζιουγκάνοφ υποστηρίζει τη θέση αναφορικά με το γεγονός ότι έχουν εξαντληθεί τα περιθώρια για επαναστάσεις, δυο πράγματα μπορεί να σημαίνει: είτε απορρίπτει κατ’ αρχήν τον αγώνα υπέρ του σοσιαλισμού, υπέρ του κομμουνισμού, δηλαδή συμβιβάζεται με την ύπαρξη του κεφαλαιοκρατικού καθεστώτος στον κόσμο, της Ρωσίας συμπεριλαμβανομένης και επίσης συμβιβάζεται με την αστική, κεφαλαιοκρατική εξουσία, δεν επιθυμεί κατ’ αρχήν να παλέψει με την κεφαλαιοκρατία επί ριζικών ζητημάτων ούτε τώρα ούτε και στο μέλλον, είτε δεν έχει συναίσθηση του γεγονότος ότι συγχέει την έννοια «επανάσταση» με τις έννοιες «δρόμοι της επανάστασης» και «μέσα διεξαγωγής της επανάστασης».


(…) Ας περάσουμε τώρα στο γεγονός ότι ο Γ. Α. Ζιουγκάνοφ με τη θέση του περί εξάντλησης των περιθωρίων για επαναστάσεις ουσιαστικά προσανατολίζει το ΚΚΡΟ και τους οπαδούς του σε προοδευτικές – μεταρρυθμιστικές θέσεις σε αντιδιαστολή με τις επαναστατικές θέσεις και ως άρνηση αυτών των θέσεων.

Η έννοια «μεταρρύθμιση της κοινωνίας» σε αντιδιαστολή με την έννοια «επανάσταση» συνιστά ποσοτική και όχι ριζική ποιοτική αλλαγή, μετασχηματισμό της κοινωνίας. Οι μεταρρυθμίσεις της κοινωνίας μπορούν να είναι τόσο προοδευτικές όσο και οπισθοδρομικές. Οι επαναστατικές θέσεις προϋποθέτουν μεν απαραιτήτως μεταρρυθμίσεις, πλην όμως ως υποταγμένες συνιστώσες τους.

Δεδομένου ότι τόσο στη Ρωσία, όσο και σ’ όλο τον κόσμο κυριαρχεί η κεφαλαιοκρατία, ο περιορισμός της δραστηριότητας του Κομμουνιστικού κόμματος μόνο σε μεταρρυθμίσεις συνιστά συναίνεση με την κυριαρχία της κεφαλαιοκρατίας και στην καλύτερη περίπτωση – επιδίωξη τελειοποίησης της κεφαλαιοκρατίας. Εάν κάποιο κόμμα υιοθετεί τέτοια θέση, το κόμμα αυτό δεν είναι κομουνιστικό, αλλά σοσιαλδημοκρατικό είτε «σοσιαλιστικό» κατ’ εικόνα και κατ’ ομοίωση με τα διάφορα «σοσιαλιστικά» κόμματα των δυτικών κεφαλαιοκρατικών χωρών.

(…)Τέτοιου τύπου κόμμα είτε δεν θέτει καν το καθήκον της κατάργησης της κεφαλαιοκρατίας, είτε το θέτει μεν, αλλά ως ζητούμενο ενός νεφελώδους μέλλοντος , ως ένα ζητούμενο η διευθέτηση του οποίου θα αφορά το απώτερο μέλλον και το οποίο δεν έχει σχέση με την τακτική του παρόντος, με την καθημερινή δραστηριότητα του κόμματος, με τα εγγύτερα καθήκοντά του.

Το επαναστατικό, το αυθεντικά κομμουνιστικό κόμμα, τουναντίον, ακόμα και όταν δεν υπάρχει επαναστατική κατάσταση και είναι ανέφικτη η διεξαγωγή της επανάστασης τώρα είτε στο εγγύς μέλλον, διαφωτίζει τον λαό, προετοιμάζει και τον εαυτό του και το λαό για την επανάσταση, δηλαδή για τη ριζική αλλαγή της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας, για την κατάργησή της, και ποτέ δεν λησμονεί αυτό το στόχο στην καθημερινή του δραστηριότητα (όταν επιδιώκει τους εγγύτερους στόχους, όταν συνασπίζεται είτε έρχεται σε συμφωνίες με άλλες πολιτικές δυνάμεις, στην προπαγάνδιση των θέσεών του και κατά την πολιτική διαφώτιση…)

Ολόκληρο το κείμενο του Βαζιούλιν –που είναι αρκετά εκτενές για να δημοσιευτεί στο μπλοκ- μπορείτε να το βρείτε εδώ. Επέλεξα αυτό, γιατί το θέμα του (Τακτικισμός, εθνικοπατριωτισμός, γεωπολιτική και μεσαιωνικά ιδεολογήματα) γίνεται εκ νέου επίκαιρο, κατά ειρωνικό σχεδόν τρόπο, για έναν εκ των μεταφραστών του.

Άλλα κείμενά του, που προτείνει ως ενδεικτικά ο σοβιετικός κυριούλης, είναι:
-Η Λογική της Ιστορίας και οι προοπτικές της ανθρωπότητας.
-Ιστορία και κομμουνιστικό ιδανικό
(πατήστε στον τίτλο για να μεταβείτε σε αυτά).
Τα δύο βιβλία του που έχουν κυκλοφορήσει στα ελληνικά μπορείτε να τα βρείτε σε ηλεκτρονική μορφή εδώ, σε ένα πολύ ενδιαφέρον ιστολόγιο (για το βιβλίο και τη φιλοσοφία) ενός εκ των μαθητών του.