Δημοκράτες χωρίς δημοκρατία

Λόγω των ημερών και των γενεθλίων της τρίτης ελληνικής δημοκρατίας (που όσο πάει θυμίζει κάτι από τρίτο ράιχ) η κε του μπλοκ προχωρά σήμερα στην ανάρτηση ενός κύριου άρθρου του ριζοσπάστη, γραμμένο στα χρόνια του εμφυλίου από τον τότε διευθυντή του κώστα καραγιώργη (γυφτοδήμου), που διατηρεί την επικαιρότητά του παρά την χρονική απόσταση που μας χωρίζει από εκείνη την εποχή. Στο άρθρο αυτό ο καραγιώργης παραθέτει τις δηλώσεις πολιτικών ηγετών του κέντρου, με αφορμή το δημοψήφισμα για το πολίτευμα της ελλάδας, και προβαίνει μετά στον σχολιασμό τους.

«Αν ο βασιλεύς διαψεύση εμπράκτως τας κακάς προβλέψεις των εσωτερικών αντιπάλων του πείθων το δυσπίστως διακείμενον τμήμα της παγκοσμίου κοινής γνώμης, ότι η επιστροφή του όχι μόνον δε σημαίνει εγκαινίασιν αντιδημοκρατικών μεθόδων, αλλά συνδέεται με την άρσιν των αντιδημοκρατικών ανωμαλιών, αι οποίαι σημειούνται εις ωρισμένα τμήματα της χώρας και κατέστησαν δυσχερή την απολύτως ακριβή εκτίμησηιν της θελήσεως του ελληνικού λαού».

(Δηλώσεις κ. κανελλόπουλου, 4 σεπτέμβρη 1946).

«Το δημοκρατικόν σοσιαλιστικόν κόμμα συνεπές προς τας επαγγελίας του δηλώνει ότι αναγνωρίζει τη βασιλευομένην δημοκρατίαν ωςτο νόμιμον πολίτευμα της χώρας εντός του οποίου θα επιδιώξει την πραγματοποίησηιν των αρχών του…».

(Ανακοίνωση του δημοκρατικού σοσιαλιστικού κόμματος του γ. παπανδρέου, 7 σεπτέμβρη 1946).

«Συνεπείς επομένως προς τας βασικάς μας αρχάς και πιστοί θεματοφύλακες των παραδόσεων του ε. βενιζέλου, δηλούμεν όπως και αυτός απεφάσιζε να είναι ως αρχηγός βασιλευομένης δημοκρατίας βασιλεύς όλων των ελλήνων και όχι έρεισμα της δικτατορίας ωρισμένου κόμματος, θα μας εύρη πιστούς στρατιώτας εις την υπηρεσίαν της πατρίδος».

(Δηλώσεις σ. βενιζέλου, 8 σπετέμβρη 1946)

«…Είναι αναμφισβήτητον διά κάθε καλής πίστεως κριτήν, ότι το δημοψήφισμα τούτο στερείται του ηθικού κύρους της αδιαβλήτου γνησιότητος… Εάν ο βασιλεύς επανέρχεται αποφασισμένος να απαρνηθή πλέον την μοιραίαν κοσμοθεωρίαν του, εις την οποία φαίνεται πιστεύσας εις το παρελθόν και είναι διατεθειμένος να επιστρέψει εις την χώραν να προσαρμόση το πολίτευμά της εις τα δημοκρατικά ιδεώδη, υπέρ των οποίων με αφαντάστως τεραστίας θυσίας επολέμησαν οι μεγάλοι σύμμαχοί μας και μαζί με αυτούς και η μικρά ελλάς, συντομεύεται τότε η απόστασις η χωρίζουσα την αβασίλευτον από την βασιλευομένην δημοκρατίαν.

(Δηλώσεις κ. σοφούλη, 8 σεπτέμβρη 1946)

Οι αρχηγοί του λεγόμενου δημοκρατικού «κέντρου» συμπλήρωσαν τον κύκλο των δηλώσεών τους για το πολιτειακό μετά το δημοψήφισμα. Οι δηλώσεις αυτές αποτελούν την ίδια μουσική κλίμακα «της αναγνωρίσεως της πραγματικής καταστάσεως, που αποτελεί πλέον το βασιλικό καθεστώς».

Δεν παραγνωρίζουμε διόλου ότι οι νότες αυτής της μουσικής κλίμακας είναι διαφορετικές και είναι γεγονός ότι η διαφορά αυτή έχει τη σημασία της που δεν είναι μόνο τυπική. Αν ο «δημοκρατικός» παπανδρέου, ο «αιώνιος παπατζής» του μακαρίτη καφαντάρη κηρύχθηκε υπέρ της δημοκρατίας προ του δημοψηφίσματος, αυτό ήταν ένα αγοραίο αγγλικό κόλπο. Γιατί είναι γνωστό ότι ο παπανδρέου είναι πολιτικός ανεμόμυλος με έμβλημά του την πολιτική απάτη, αλλά η μόνη συνέπεια που θα έπρεπε να του αναγνωρίσει κανείς είναι ότι πάντα ήταν κατά βάθος οπαδός της μοναρχίας – «συγχρονισμένης» φυσικά, δηλαδή φασιστικοποιημένης. Οι άγγλοι τον έβαλαν να κηρυχθεί υπέρ της δημοκρατίας απλούστατα για να αναγνωρίσει πρώτος το «έγκυρον και γνήσιον» δημοψήφισμα. Τόσο έγκυρον όσο και το ξύλο που έφαγε ένας πολιτευτής του στην ανατολική μακεδονία, την παραμονή του δημοψηφίσματος, από ένα βουλευτή του λαϊκού κόμματος.

Δεν είναι πολύ διαφορετική η περίπτωση του νεαρού σορολόπ αρχηγού κ. παν. κανελλόπουλου. Από τα πιο αξιοθρήνητα παραδείγματα ενός ανώμαλου, κυριολεκτικά τυχοδιωκτικού, πολιτικού αριβισμού των τελευταίων ταραγμένων χρόνων. Ντεμπουτάρησε σα φασιστικός νεοσσός, ο «κοκοράκης», για να πάει αργότερα εξορία επί μεταξά, επειδή διεκδικούσε αυτός την αρχηγία της 4^ης αυγούστου. Επί κατοχής διαπραγματευόταν με το εαμ, απάνω σε βάση απάτης και έφυγε ξαφνικά στο κάιρο για να γίνει «αντιπρόεδρος» της α.μ. του βασιλέως. Διωγμένος και ξυλοφορτωμένος από τους έλληνες της μ. ανατολής, έστελνε έγγραφο στους εδώ φίλους του να μπουν στο εαμ. Γυρίζοντας πίσω, σαν υπουργός, υμνούσε την εθνική αντίσταση και τον ελας. Μετά το δεκέμβρη κόλλησε στο ράσο του αντιβασιλέα για να χρισθεί «πρωθυπουργός» του εικοσαημέρου και να δώσει τόνο οπερέττας στο μεταδεκεμβριανό δράμα. Στο δημοψήφισμα του είπαν οι άγλλοι να παίξει το δημοκράτη για να αναγνωρίσει κι αυτός αμέσως μετά τον παπανδρέου το βασιλικό καθεστώς. Άξιος ο μισθός του!

Το τρίτο νούμερο, ο κ. σοφοκλής βενιζέλος, δεν είναι λιγότερο δημοκράτης από τους δυο περασμένους. Δημοκρατία, άλλως τε, είναι και… παναμάς, κάτω από τη σημαία του οποίου είναι ναυτολογημένα και τα καράβια του κ. σοφοκλή βενιζέλου. Και είναι πασίγνωστες οι στενότατες σχέσεις του με τη βασιλική οικογένεια. Αν τολμούσε να παρουσιαστεί σαν βασιλικός στις εκλογές και στο δημοψήφισμα στους κρητικούς θα τον έπαιρναν με τα λεμόνια. Και δε θα παραλείψουν να το κάνουν όταν θα γίνουν οι πραγματικές εκλογές και το πραγματικό δημοψήφισμα…

Θα είχε κανένας το δικαίωμα να περιμένει κάτι πιο καλύτερο από τους άλλους αρχηγούς και τα άλλα κόμματα, όχι τα κρυπτομοναρχικά και ψευτοδημοκρατικά σαν τα τρία παραπάνω, αλλά από τα υπόλοιπα καθ’ αυτό κόμματα του «κέντρου».

Κανένας δε θα αρνηθεί τις αντιδυναστικές διαθέσεις των φιλελευθέρων του κ. σοφούλη, ούτε του προοδευτικού κόμματος, ούτε ακόμη και του κ. τσουδερού. Και δεν μπορούμε να μην εξάρουμε τους χαρακτηρισμούς του δημοψηφίσματος εκ μέρους των. «Το δημοψήφισμα στερείται του ειδικού κύρους της αδιαβλήτου γνησιότητος» λέει ο κ. σοφούλης. Και καλεί το γεώργιο να απαρνηθεί «την μοιραίαν κοσμοθεωρίαν του» της φασιστικής 4^ης αυγούστου. Το προοδευτικό κόμμα διακηρύσσει ότι διατηρεί «υπέποτε εδραίαν και ακλόνητον την πίστιν του προς τα ακραιφνή δημοκρατικά ιδεώδη από τα οποία ενεπνέετο ο εκλιπών αείμνηστος αρχηγός και ιδρυτής αυτού γ. καφαντάρης».

Ωστόσο και ο κ. σοφούλης και ο κ. τσουδερός και το προοδευτικό κόμμα, όπως άλλως τε και οι εφημερίδες «βήμα» και «νέα», με περισσότερες ή λιγότερες επιφυλάξεις, περισσότερο ή λιγότερο θεωρητικές, δηλώνουν ότι «δε δύνανται να παραγνωρίσουν τη δημιουργηθείσαν κατάστασιν». Δηλαδή το δημοψήφισμα που κατά τον κ. σοφούλη υπήρξε «όργιον νοθείας, τρόμου και αίματος».

Υπάρχει μια και μόνη συνεπής και θαρραλέα δημοκρατική φωνή από την πλευρά του «κέντρου», η φωνή του στρατηγού πλαστήρα. Ετόνισε όχι μόνο το άκυρο του δημοψηφίσματος και του βασιλικού καθεστώτος που έφερε αλλά και τον εθνικό κίνδυνο και τον… κίνδυνο της ειρήνης από τη νέα κατάσταση που επιβλήθηκε βίαια πάνω στον ελληνικό λαό.

Το δράμα της ελληνικής δημοκρατίας υπήρξε ότι από την αστική πλευρά οι δημοκράτες ήταν πάντα πολύ λίγο συνεπείς δημοκράτες… Και δεν εδίσταζαν πολύ για να θυσιάζουν τη δημοκρατία πότε σε κινήματα και σε στρατιωτικούς παράγοντες, πότε σε μεσαιωνικά «ιδιώνυμα» και πότε σε άρνηση, στην πράξη, του κοινοβουλευτισμού.

Οι σημερινές «αναγνωρίσεις μετ’ επιφυλάξεων» του κ. σοφούλη κλπ. Θυμίζουν με το παραπάνω τις ανάλογες αναγνωρίσεις της «δημιουργηθείσης καταστάσεως» του 1935, που άνοιξαν τη λεωφόρο προς την «μοιραίαν κοσμοθεωρίαν» της 4^ης αυγούστου – με τις πλάτες άλλως τε της περίφημης «εξουσιοδοτήσεως» του σημερινού Κέντρου προς το μεταξά.

Αλλά δε φαίνεται να έμαθαν πολλά πράγματα από τότε, ο κ. σοφούλης και οι άλλοι αρχηγοί του «κέντρου». Μας λέει το «βήμα»: «ο λαός αναμένει και μετ’ αυτού αναμένουν και τα κόμματα». Λάθος φρικτό! Ο λαός δεν αναμένει τίποτα καλό από την πολιτειακή παλινόρθωση, απλούστατα γιατί η πείρα του είναι πάμπλουτη στο σημείο αυτό. Και ακριβώς επειδή έχει ξεκαθαρίσει στη συνείδησή του το πρόβλημα μοναρχίας – δημοκρατίας, έχει καταλογίσει και τις ευθύνες για το παρελθόν. Και συνέπεια αυτού του καταλογισμού είναι ότι τα μαζικά αποθέματα του «κέντρου» έγιναν τόσο ισχνά στα τελευταία χρόνια. Και όπως πάει το «κέντρο» και τα τελευταία υπολείμματα θα χαθούν άδοξα στον ορίζοντα…

Όσο για τη δημοκρατία αυτή δεν πρόκειται να χαθεί! Γιατί η δημοκρατική σημαία βρίσκεται στα χέρια του ίδιου του λαού. Όσα κόμματα και όσοι πολιτικοί άνδρες σταθούν στο πλευρό της δημοκρατίας, που ταυτίζεται σήμερα και με τον αγώνα της εθνικής ανεξαρτησίας, αυτά και θα ζήσουν για να παίξουν ρόλο στην αναγέννηση της ελλάδας. Τα άλλα θα περάσουν χωρίς τιμή και υπόληψη στο μουσείο της νεοελληνικής ιστορίας. και δε θα τους μένει άλλο για παρηγοριά από την κατηγορία εναντίον των συνεπών δημοκρατικών κομμάτων ότι «εμονοπώλησαν» τον δημοκρατικόν αγώνα». Κατά τον ίδιο τρόπο που, αφού αδράνησαν ελεεινά στα χρόνια της κατοχής, κατηγορούσαν κατόπιν το εαμ ότι «εμονοπώλησε τον εθνικόν αγώνα»…

.-.

Το παραπάνω άρθρο περιέχεται στην ομώνυμη συλλογή άρθρων (δημοκράτες χωρίς δημοκρατία –τα μοιραία χρόνια 1946-47) που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις προσκήνιο και στα περισσότερα σημεία διατηρώ την ορθογραφία και το λόγο του αρθρογράφου. Το πιο ενδιαφέρον όμως είναι ότι η επιμέλεια και η εισαγωγή είναι του θανάση καρτερού, που ετοιμάζεται αυτές τις μέρες, ως διευθυντής της αυγής, να υποδεχτεί την αριστερή κυβέρνηση.

Και οι χαρές που καρτερό-ό-ό, μη σώ- μη σώσουνε και ‘ρθουνε, που θα ‘λεγε και ο séntic.

Δε σκοπεύω να σχολιάσω αναλυτικά το άρθρο –κρατάω κάβα τους προβληματισμούς μου για επόμενη ανάρτηση. Θα αρκεστώ σε τρεις απλές επισημάνσεις.

Ότι η συνεπής και θαρραλέα δημοκρατική φωνή του κέντρου (ο πλαστήρας δηλ) στη συνέχεια σχημάτισε κυβέρνηση που ορκίστηκε στο βασιλιά και έδωσε δημοκρατικό άλλοθι στην κυρίαρχη πολιτική και την εκτέλεση του μπελογιάννη και των συντρόφων του.

Ότι σήμερα η πολιτική γραμμή του κόμματος διαφέρει αρκετά από τη λογική που αναπτύσσει ο καραγιώργης περί δημοκρατίας κι εθνικής ανεξαρτησίας. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ήταν πολύ διαφορετική κι η εποχή στην οποία γράφτηκαν τα παραπάνω –με τη στρατιωτική παρουσία των άγγλων και τα όργια της αντίδρασης και του παρακράτους εις βάρος του εαμικού κόσμου- που καθόριζαν εν μέρει και άλλα πολιτικά καθήκοντα για το κόμμα.

Και ότι ο καραγιώργης χρησιμοποιεί συστηματικά τα εισαγωγικά για τον όρο «κέντρο» -όπως θα τα χρησιμοποιούσε σήμερα ίσως ο ρίζος για τον όρο «αριστερά»- και τα «δημοκρατικά κόμματα» της εποχής, που τότε απέφευγαν με βδελυγμία την αριστερά, για να μην χαρακτηριστούν συνοδοιπόροι της, ενώ μεταπολιτευτικά έφτιαξαν τον όρο κεντροαριστερά, για να μπορούν να καπηλεύονται τους αγώνες ακριβώς αυτής της αριστεράς, που απέφευγαν συστηματικά.

Ας μείνουμε σε αυτά, και θα βλέπουμε τα υπόλοιπα εν καιρώ.