Παρασκευή 4 Απριλίου 2014

Για σένα δεν κοιμάμαι

(αυτοδιοικητικές ιστορίες της συμβασιλεύουσας και των πέριξ)

Από τη στιγμή που άρχισα να καταλαβαίνω τον κόσμο γύρω μας (και δεν εννοώ το περιβάλλον, αλλά τις άλλες χώρες) και να με κερδίζει η γεωγραφία, θυμάμαι να ψάχνω για κάθε νέα χώρα που μάθαινα τα βασικά της στοιχεία: έκταση, πληθυσμό, νόμισμα (πριν το εκιού και το ευρώ), πρωτεύουσα και… συμπρωτεύουσα. Εντάξει, στην ισπανία ήταν η βαρκελώνη –κι ας μην είναι ενιαία χώρα- στην ιταλία (που ούτε αυτή είναι ακριβώς ενιαία, αλλά για άλλους λόγους) το μιλάνο, αν και θα έπρεπε να είναι η νάπολη, για τη σοβιετική ένωση το λένινγκραντ της καρδιάς μας και στη γαλλία είναι μάλλον η λιόν –ή μήπως το μπορντώ; Στις ηπα είναι μάλλον η νέα υόρκη και στην τουρκία η κωνσταντινούπολη. Αλλά στην αγγλία ποια είναι; Το λίβερπουλ ή μήπως το μάντσεστερ; Και στη γερμανία; Η βόννη για ιστορικούς λόγους ή μήπως το μόναχο; Και γιατί όχι το αμβούργο;
Τελικά μου πήρε λίγο καιρό να καταλάβω ότι η έννοια της συμπρωτεύουσας είναι φρούτο καθαρά ελληνικής (ου μην και βυζαντινής) παραγωγής, που δεν ευδοκιμεί στο σύγχρονο δυτικό κόσμο.

Κάτι άλλο που σκεφτόμουν μικρός ήταν η δυνατότητα να ακολουθήσουμε την παλιά γραμμή του κόμματος για «ανεξάρτητη μακεδονία» και να φτιάξουμε ένα δικό μας αύταρκες κράτος στη λδ του βορρά, πάνω απ’ τα τέμπη. Θα είχαμε βιομηχανία (πριν μας φύγει στη βουλγαρία) (αλλά και εμάς εαμοβούλγαρους, δε μας λένε;), αγροτική παραγωγή από το σερραϊκό κάμπο, ηλεκτρική ενέργεια συμπτολεμαΐδα, που λένε κι οι πόντιοι, τα πετρέλαια του πρίνου, πλωτή σύνδεση με το δούναβη, τα ψηλότερα βουνά και τα μεγαλύτερα ποτάμια, τουρισμό στην χαλκιδική (αλλά σαν τη θάσο καμιά), φιλικές σχέσεις με τη σαμοθράκη, για να πιάσουμε και το ευρύ εναλλακτικό κοινό, το συνάλλαγμα που θα άφηναν οι λαρισαίοι στον πλαταμώνα, δικό μας νόμισμα κι ιδίωμα με δική μας γραμματική για τις προσωπικές αντωνυμίες, πλούσια ιστορία και τη δική μας μεγάλη ιδέα για την επέκταση της μακεδονίας στα σύνορα της αυτοκρατορίας του αλέξανδρου. Θα συμμετείχαμε και στην αδριατική λίγκα του μπάσκετ, για να συνεχίσει τη δική του αυτοκρατορία ο άρης –και δε θα χρειάζονταν κι οι ελληνοποιήσεις! Με δυο λόγια η θεσσαλονίκη θα γινόταν η πρωτεύουσα των βαλκανίων, αν και είναι θέμα, ποια θα ήταν η συμπρωτεύουσα.


Για φέτος η θεσσαλονίκη έχει οριστεί πρωτεύουσα νεολαίας (συμπρωτεύουσα δεν ξέρω ποια θα είναι) με ένα σήμα μεταξύ περικεφαλαίας και μοϊκάνας, που προσφέρεται για διάφορους συνειρμούς. Αλλά εφόσον μιλάμε για νεολαία, ο μόνος τίτλος που θα μπορούσα να φανταστώ είναι η «πρωτεύουσα της ανεργίας» -και από υποψήφιες συμπρωτεύουσες, άλλο τίποτα. Οι άνεργοι βέβαια, δεν προσφέρονται ιδιαίτερα για εντυπωσιακές φιέστες με «χάπενινγκς» και «ιβέντς», εκτός και αν τους συγκεντρώσουμε όλους μαζί και τους κάψουμε φαντασμαγορικά, σαν το βασιλιά καρνάβαλο, να μην χαλάνε το σαξές στόρι της κυβέρνησης. Ή εκτός και αν θεωρούνται χάπενινγκ τα πεντάμηνα προγράμματα του οαεδ για τους ανέργους, που τα χρησιμοποιεί κατά κόρον ο δήμος θεσσαλονίκης για να εξαφαλίσει φτηνό, ευέλικτο δυναμικό. Αλλά την ίδια στιγμή πηγαίνει και «μάρτυρας υπεράσπισης» στο δικαστικό αγώνα κάποιων συμβασιούχων, για να χτίσει ανέξοδα φιλεργατικό προφίλ.

Η θεσσαλονίκη είχε την ευλογία να καεί και να καταστραφεί το σωτήριο έτος 1917, όχι απ’ τη φλόγα της επανάστασης που εξαπλωνόταν σε όλη την ευρώπη, αλλά από κανονική πυρκαγιά, που οδήγησε στον ανασχεδιασμό και σε μερική ανακατασκευή της από γάλλο αρχιτέκτονα –κι έτσι σχεδόν κάθε τι λειτουργικό (πχ ρυμοτομία) κρατάει από εκείνη την εποχή. Τότε περίπου όμως χτύπησε την πόλη κι η μεγαλύτερη κατάρα της: η σταδιακή απώλεια του πολυεθνικού χαρακτήρα της, με αποκορύφωμα ίσως το ναζιστικό πογκρόμ κατά των εβραίων –τη μνήμη των οποίων τιμά μέχρι σήμερα ο δήμος, περισσότερο όμως για να ανοίξει τουριστικές μπίζνες με το ισραήλ.
Και δεν είναι στενά εθνικό το ζήτημα γιατί ο πολιτισμός της μπετονιέρας και της αντιπαροχής σάρωσε και το ελληνικό παραδοσιακό στοιχείο, που σώζεται κάπως ευτυχώς στην άνω πόλη και τις περιοχές γύρω από τα κάστρα, που είναι κι οι πιο ωραίες για να ζει κανείς –αν εξαιρέσεις την αραιή συγκοινωνία και τις μεγάλες ανηφόρες.

Στη θεσσαλονίκη ισχύει στο ακέραιο –όπως περίπου και στην αθήνα- ο τυπικός διαχωρισμός μεταξύ δυτικών κι ανατολικών συνοικιών, με τις πρώτες να ‘ναι πιο λαϊκές, προλεταριακές, με περισσότερους μετανάστες και δήμους με κατακόκκινο παρελθόν, όπου κάποτε, επί αλλαγής, ο άβερελ κι ο θηλυκός γονιός είχαν κάνει έναν από τους πρώτους πολιτικούς γάμους στην ελλάδα. Δεν είναι τυχαία άλλωστε η επιτυχία του φεστιβάλ της οργάνωσης τα τελευταία χρόνια, που μετακόμισε δυτικά.

Λέω τυπικός διαχωρισμός, με τη διαφορά βέβαια ότι στον εικοστό αιώνα οι δικοί μας ήταν ανέκαθεν οι ανατολικοί (κι ουδέποτε πολεμούσαμε την ανατολασία). Και ότι εμείς δεν έχουμε δυτικό βερολίνο να μας κλέβει τους καλύτερους επιστήμονες και τα παραγωγικά στελέχη. Αλλά δεν μπορούμε ούτως ή άλλως να τα κρατήσουμε στον τόπο μας και να τα απορροφήσουμε, οπότε φεύγουν να διακριθούν στην πρωτεύουσα, που την τροφοδοτούμε σταθερά, όπως παλιά ο συνασπισμός το πασόκ –και τώρα αντίστροφα.

Πρέπει να ζήσει κανείς ένα διάστημα στη θεσσαλονίκη, για να ξύσει κάτω από την επιφάνεια της φαγητούπολης (που είναι), με την ερωτική διάθεση (δε διαφωνώ, γάμησέ τα είναι η κατάσταση) και το ρομαντικό μοβ ουρανό τις νύχτες (ευφημισμός για την υγρασία που τρυπάει κόκαλα κι ευθύνεται για το δύσκολο πρωινό ξύπνημα). Πρέπει να φύγεις μακριά της, στην αθήνα πχ, για να εκτιμήσεις αυτό που έχασες, τις (πιο) ανθρώπινες συμπεριφορές και αποστάσεις, και να τη νοσταλγήσεις. Και πρέπει να επιστρέψεις στην πόλη, για να καταλάβεις πόσο ραγδαία αθηνοποιείται και συγκεντρώνει τα στραβά μιας κλασικής μεγαλούπολης.

Όπως επίσης πρέπει να έρθεις σε επαφή με τους αθηναίους, για να καταλάβεις πως μερικά πράγματα δεν είναι πολύ εύκολο να τα πιάσεις διαλεκτικά από σκοπιά μαρξιστική και παγκοίνως αποδεκτή. Δεν είμαστε εμείς κομπλεξικοί, αυτοί είναι χαμουτζήδες και δεν ξέρουν να τρων γύρο και μπουγάτσα. Κι όχι, δεν είναι θέμα διατύπωσης, πώς θα το ζητήσεις και αν βγάζεις τελικά συνεννόηση (σα δυο σφους στη σπουδάζουσα, που εκμεταλλεύτηκαν την άγνοια και την καλή πίστη μιας άλλης σφισσας και την έστειλαν στο γυράδικο να παραγγείλει μια «κρεατόβεργα», γιατί «έτσι τα λένε εδώ». Αλλά ουσίας, τι θα φας κι αν όντως τρώγεται αυτό που σου φέρνουν ή αν είναι τρεις μπουκιές, σαν ορεκτικό.

Και τι πάει να πει χαλλλαρά άραγε; Χαλαρά σε σχέση με τι και με ποιο κριτήριο; Θυμάμαι τον «πιο παλιό», όπως υπογράφει εδώ καμιά φορά, όταν είχαμε βρεθεί μαζί στην αθήνα για κάτι υποχρεώσεις, να με σταματά λίγο ενώ προχωρούσαμε και να μου δείχνει έντρομος πώς έτρεχαν οι άλλοι γύρω μας, σαν κουρδισμένοι. Και στο καπάκι τον έπιασε μια ακατανίκητη νοσταλγία για τα πάτρια εδάφη, όπως το γεωργάτο στην ίντερ, με τη φράξια του φραπέ.

Ή το άλλο στα διήμερα της οργάνωσης, που φωνάζαμε εμείς ρυθμικά για χαβαλέ το οπαδικό «βρε δεν έχετε νερό, τι σκατά θα κάνετε, όλοι θα πεθάνετε» και αυτοί απαντούσαν «βρε δεν έχετε μετρό». Και πώς να έχουμε, φίλε χαμουτζή, που όλη η πόλη είναι χτισμένη σε βυζαντινά ερείπια κι όπου και να σκάψεις, όλο και κάτι θα πετύχεις. Και τώρα που η κατασκευή του συνάντησε την παλιά μέση οδό στο σταθμό της βενιζέλου, έχει γίνει ένα κουβάρι με τον εκπρόσωπο της κυβέρνησης που θέλει στην ουσία να καταστρέψει το εύρημα για να τελειώνει το έργο, με την ανάδοχο εταιρία που προσπαθεί να εκμαιεύσει μάλλον περισσότερα χρήματα, για να σωθεί το σημείο και να το παρακάμψει, και με τον μπόμπολα που πιέζει και καραδοκεί στη γωνία να το αναλάβει αυτός.

Αλλά εγώ είμαι με το φουτουριστικό όραμα του ρεντ φλάι, που ονειρεύεται κάτι υπέργεια μετρό και λεωφόρους σε υπερυψωμένο επίπεδο, πάνω από την πόλη –κι ανάθεμα αν θα τα δούμε όλα αυτά στα κοντά, πριν από τον όψιμο, ώριμο κομμουνισμό. Το μόνο παρήγορο είναι πως τώρα με την κρίση, δεν κυκλοφορούν πολλά αυτοκίνητα, γιατί υπό άλλες συνθήκες του πρόσφατου παρελθόντος, τα έργα θα έκοβαν την πόλη στα δύο με το μποτιλιάρισμα που θα προκαλούσαν.

Υπάρχει βέβαια και μια άλλη στάση, που δεν ξέρουμε τι θα γίνει τελικά, κοντά στον ευκλείδη, γιατί τσινάει η εκκλησία για μια έκταση που της ανήκει. Κι είναι κάποιες φορές που η πόλη αυτή μοιάζει θεοκρατούμενη, με τις σαράντα εκκλησιές (πολύ ωραίο μέρος) πάνω από το καυτατζόγλειο κι άλλες τόσες διάσπαρτες στο κέντρο της πόλης, να συναγωνίζονται σε συχνότητα τα περίπτερα –που λέει ο λόγος. Γι’ αυτό κι ο μπουτάρης, που εκτός από άθεος είναι πάνω απ’ όλα επιχειρηματίας, τα βρίσκει μια χαρά με το μητροπολίτη σε επίπεδο μπίζνας και θέλει να προωθήσει το θρησκευτικό τουρισμό, παρέχοντας δωρεάν εκμάθηση της ρωσικής στους επιχειρηματίες –που το έχουν και ανάγκη. Και η βασική αντίδραση στη διοίκησή του είναι γιατί θέλει να φέρει και τούρκους τουρίστες στο σπίτι του κεμάλ, όπου βρίσκεται τώρα το τούρκικο προξενείο και να μετονομάσει την αποστόλου παύλου σε οδό κεμάλ ατατούρκ. Από εκεί να καταλάβεις πόσο ελπιδοφόρα είναι τα πράγματα.

Τι είναι λοιπόν η θεσσαλονίκη από πολιτική άποψη -εκτός από παοκ και θρησκόληπτη; Είναι βασικά μια δεξιούπολη, που κατέβασε εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου στα συλλαλητήρια για τη μακεδονία και τις ταυτότητες, όπου ευδοκιμεί η ακροδεξιά, αλλά δεν έχει αυτόνομο χώρο έκφρασης, γιατί την έχει εγκολπώσει αρμονικά η επίσημη δεξιά, που αφαιρεί (ή μήπως παρέχει) το ζωτικό χώρο των νεοναζί (lebensraum, όπως το λένε κι οι ίδιοι). Με έντονες αριστερές καταβολές –αν όχι από την κομμούνα των ζηλωτών, τουλάχιστον- από τη φεντερασιόν, το μάη του 36’ και κάποιες εκλογικές πρωτιές της εδα στα μεταπολεμικά χρόνια. Όπου ο ανδρέας επί αλλαγής είχε κάνει τις πιο μαζικές συγκεντρώσεις της σύγχρονης ιστορίας της κι ο τσοχατζόπουλος είχε να λέει για κάτι εκλογές, που ήταν μπροστά η δεξιά μέχρι το τέλος και έμενε μόνο η δημοκρατική τούμπα στην καταμέτρηση (με το πασοκοράδιο φωνή της τούμπας στους 105,5, εκεί που εξέπεμπε αργότερα ο ροκ εφεμ), που έφερε την ανατροπή.

Μια χαλαρή πόλη που βρήκε έναν «άνετο» δήμαρχο για να γελάει με τις προγραμματισμένες ατάκες του, να τον αποδοκιμάζει σε δημόσιες εμφανίσεις του, αλλά να τον (επαν)εκλέγει στο τέλος. Που τη δήλωναν όλοι σχεδόν οι πολιτικοί αρχηγοί δεύτερη περιφέρεια, για να δώσουνε ώθηση στα ποσοστά τους. Και θυμόμουν συνειρμικά τα παλιά «παιχνίδια χωρίς σύνορα» (όχι τη σημερινή άνοστη εκδοχή τους), όπου όλες οι χώρες έπαιζαν μαζί το τζόκερ στο ίδιο παιχνίδι κι αναπόφευκτα κάποιες έβγαιναν χαμένες. Εμείς δηλ συνήθως, που θαλασσοπνιγόμασταν όπου υπήρχε πισίνα και παλεύαμε στα ίσα με τους μαλτέζους για την τιμητική τελευταία θέση.

Τώρα όμως η κρίση τα αναποδογύρισε όλα, τα παιχνίδια χωρίς σύνορα με την μπουλέ στον αντένα είναι ντροπή να φέρουν αυτό το όνομα και δεν υπάρχουν πια παγιωμένες πολιτικές σταθερές. Ο άκης μπήκε στην μπουζού, στα πλαίσια της κάθαρσης του πολιτικού συστήματος, μαζί κι ο προηγούμενος δήμαρχος, ο παπαγεωργόπουλος, ενώ στο τσακ τη γλίτωσε ο ζορό ψωμιάδης. Μόνο θεσσαλονικείς βάζουν στο στόχαστρο όμως και εμένα μου μυρίζει δάχτυλος του αθηναϊκού κατεστημένου. Το λέει κι ο μπάμπης ο σουγιάς άλλωστε…


Αντί επιλόγου το τραγούδι από το οποίο προέρχεται κι ο τίτλος της ανάρτησης.

15 σχόλια:

anonymous anonymous είπε...

Απολίθωμα, γράφεις: "Με έντονες αριστερές καταβολές –αν όχι από την κομμούνα των ζηλωτών, τουλάχιστον- από τη φεντερασιόν, το μάη του 36’ και κάποιες εκλογικές πρωτιές της εδα στα μεταπολεμικά χρόνια."

Αυτά τα έχω διαβάσει κι εγώ και είναι γνωστά λίγο-πολύ. Το ερώτημά μου είναι πώς/γιατί μετεξελίχθηκε η πόλη με την ιστορία αυτή σε "δεξιούπολη";

Σε ένα πρώτο επίπεδο θα μπορούσα να μιλήσω για την ανάπτυξη του ελληνικού καπιταλισμού (επί χούντας και ΝΔ) και τη δυνατότητά του να εξαγοράσει πλατιές μάζες εργαζομένων. Αργότερα την πολιτική ψευτο-παροχών (δηλ. την πολιτική εξαγοράς εργατικών μαζών) του ΠΑΣΟΚ με αιχμή στον παλιό εαμικό κόσμο. Και επίσης, τη διάλυση των κομματικών οργανώσεων το 58 (όλες οι επιπτώσεις της οποίας δεν έγιναν αντιληπτές αμέσως, αλλά σε βάθος 5-10-15 χρόνων), τη διαλυτική δουλειά του κλιμακίου "εσωτερικού", την προσκόλληση σε θεωρητικά μοντέλα λαθεμένα (θεωρία σταδίων, εξαρτημένη φύση του ελληνικού καπιταλισμού, κ.ο.κ).

ΟΜΩΣ, όλα τα προηγούμενα έχουν πανελλαδική εμβέλεια. Τι παραπάνω συνέβη στη Θεσ/νίκη; Εγώ ως "χαμουτζής" δεν έχω απάντηση. Εσύ;

Ανώνυμος είπε...

Με συγκίνησες...

Ο πιο παλιός

Ανώνυμος είπε...

Μου κανει εντυπωση που βγαλατε Μπουταρη δημαρχο,ειναι ο καλυτερος δημαρχος που ΔΕΝ εβγαλε ποτε η Αθηνα.

Η Θεσ/νικη θελει καποιον μπρουταλ δημαρχο,δεκσο,ελληνορθοδοξο,με χωριστρα που πινει ελληνικο καφε.

ΥΓ Προσυπογραφω το ερωτημα του ανωνυμους ''τι εγινε ρε παιδια (στην Θεσ/νικη)?'',με το υφος τους Σπυρου απο τους Απαραδεκτους.

Παπουτσωμενος Γατος

Ανώνυμος είπε...

Εζησα στη θεσσαλονικη πεντε χρονια, ΑΠΘ τελειωσα. Ενα πραγμα εχω να πω. Στην Αθηνα ο γυρος ειναι πολυ καλυτερος!

καβουρας

Ανώνυμος είπε...

Το περίμενα το κείμενο και δε με απογοήτευσε. Αλλά γιατί τόση έκπληξη, ιδίως από τους σχολιαστές, για την "μεταστροφή" της Θεσσαλονίκης σε "δεξιούπολη" (δεξιά όμως σε σχέση με τι, δηλαδή πού αλλού στη Μακεδονία- με δεκάδες προπύργια του κόμματος στο Μεσοπόλεμο-υπάρχουν σήμερα λιγότερο "δεξιουπόλεις", με εξαίρεση ίσως την ιδιαίτερη πατρίδα μου που υμνητικά μνημόνευσες;). Πλάι στους καπνεργάτες του '36 υπήρχαν οι τριεψιλίτες, ταυτόχρονα με τις πρωτιές της ΕΔΑ μεγαλουργούσαν η Καρφίτσα και τα τρίκυκλα, οπότε δε μπορούμε να μιλάμε για "μαύρη παρθενογενέση". Συμφωνώ βέβαια πως το θέμα παραείναι περίπλοκο για να εξαντληθεί στα πλαίσια ενός γενικού κειμένου για την πόλη, ίσως θα άξιζε ξεχωριστή ανάρτηση.

Υ.Γ. Δε με ενοχλούσε ποτέ η υγρασία της φτωχομάνας, εδώ κάτω πάλι μου περονιάζει το κόκκαλο. Γερνάω μαμά;

Amor Omnia Vincit

Ανώνυμος είπε...

Η Θεσσαλονικη εχω την αισθηση οτι σε νοοτροπια , εικονα και πολιτικη συνειδηση μονο με τον Πειραια μοιαζει, πολυ πιο λιγο με την Αθηνα.
1.Λιμανια και τα 2
2. Κυκλοφοριακο για γερα νευρα
3.σκια της Αθηνας
4. Ταξικες ανισοτητες πχ Δυτικα-Καλαμαρια βλεπε Δραπετσωνα-Καστελα
5. Δημοι προπυργια του κομματος
6. Εντονο εργατικο στοιχειο
7. Φεντερασιον απο τη μια κσι ιδρυση ΣΕΚΕ απο την αλλη
8. Και φυσικα στο ρυθμο του Ολυμπιακου τις Κυριακες η μια και στο ρυθμου του ΠΑΟΚ η αλλη.

ratm

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Τι έγινε ρε παιδιά με τη θεσσαλονίκη; Έλα μου ντε. Δεν έχω ζήσει και όλη την εξέλιξη για να έχω γνώμη από πρώτο χέρι.
Μια πρώτη απάντηση θα μπορούσε να είναι πως η μακεδονία, όπως και η πελοπόννησος, πλήρωσε πολύ βαρύ φόρο για την ήττα του δσε. Το λέει κάπου και η πέτρουλα στο βιβλίο της, αν θυμάμαι καλά, που κατάγεται από τα χωριά της μάνης: πώς να μην είναι όλοι δεξιοί, αφού τους αριστερούς τους κατέσφαξαν και όσοι έμειναν έπρεπε να φύγουν για να επιζήσουν;
Σε μια δεύτερη φάση, ο κόσμος από όλους αυτούς τους νομούς κατέληξε σε μεγάλο βαθμό στη θεσσαλονίκη, στα πλαίσια της αστυφιλίας, κουβαλώντας τη δική τους πολιτική συνείδηση. Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των κατοίκων της πόλης έχει κάποια σχέση πχ με τις σέρρες, που -λόγω και του καραμανλή- ψηφίζει ακόμα δεξιά. Επίσης αν δείτε πίνακες από τις ευρωεκλογές του 09' το λαος τότε μας είχε περάσει σε ποσοστά περίπου στους μισούς νομούς της χώρας. Περιττό να σημειώσω ποια περιφέρεια είχε τη μερίδα του λέοντος σε αυτό το 'κατόρθωμα'.
Αλλά αυτό είναι απλώς μια πτυχή κι ίσως όχι η πιο καθοριστική. Όπως λέει και η αμόρ, χρειάζεται μάλλον ειδική μελέτη κι ανάρτηση.
Υγ: σαν την υγρασία της (φτωχο)μάνας, κανείς..

Κάβουρα με αυτά που λες κι ειδικά αν το ψευδώνυμο παραπέμπει στον άθλιο γύρο του νταβά των εξαρχείων, μόνο ως κόκκινος κάβουρας μπορείς πια να λογίζεσαι για την κε του μπλοκ. Και δεν εννοώ κόκκινος, ταξικός.

Ρατμ, το βασικό πλεονέκτημα του πειραιά για ένα θεσσαλονικιό είναι ότι θα βγάλει επιτέλους συνεννόηση ως προς το τι είναι το κάτω και τι το πάνω. Στην αθήνα ακόμα το ψάχνουμε.

Ανώνυμος είπε...

Αν και η απάντηση στο ερώτημα για τη συντηρητικοποίηση της Θεσσαλονίκης απαιτεί διεξοδική ιστορική μελέτη, νομίζω ότι από μόνα τους τα συμπεράσματα για «στροφή» της πολιτικής συνείδησης της πόλης εξ αιτίας της ήττας του ΔΣΕ δεν καλύπτουν την όλη υπόθεση. Μη ξεχνάμε ότι η Θεσσαλονίκη το 1912 ήταν μια πολυεθνική πόλη με μειοψηφία του ελληνικού στοιχείου, με έντονη την παρουσία του εβραϊκού στοιχείου αλλά και σλαβική μειονότητα και φυσικά τούρκους, οι οποίοι ανταλλάχθηκαν με τους δικούς μας πόντιους και μικρασιάτες. Αν ψάξουμε το πολιτικό προφίλ αυτών των ομάδων πληθυσμού, καθώς και τους εθνικισμούς που γεννήθηκαν από τους ανταγωνισμούς που γέννησε η νέα κρατική πραγματικότητα, θα βρούμε πολλά στοιχεία που θα συμπληρώσουν τις επιπτώσεις που είχαν οι ταξικές συγκρούσεις της εποχής, στην τελική διαμόρφωση των πολιτικών συνειδήσεων στην πόλη.

Αμετανόητος

ΚωΤσα είπε...

Να σας περιπλέξω λίγο ακόμα. Από καλή πρόθεση. Η Θεσσαλονίκη του Μπεναρογια (αναφέρθηκε), η πόλη που δέχθηκε τον γεννημένο στην Τασκένδη Βασίλη Χατζηπαναγή, η πόλη που γέννησε τον Κωστή Μοσκώφ (στου Μοδιάνο τα πίνανε και γράφανε ιστορίες), να μήν ξεχάσω τον Ζουράρι, τον Κούδα.
Εχει χαρακτηριστεί ως η πόλη των πολιτικών δολοφονιών (Πολκ, Λαμπράκης). Να μην ξεχάσω να αναφέρω τους νεορθόδοξους και την καθ' υμάς ανατολή (που στο διάολο είναι όλοι αυτοί). Να μην ξεχάσω επίσης τον Κοσμόπουλο. Ποιός ξέρει τόχει εκείνο το μούσι ακόμα;
Να σας πω ακόμη για τα φρέσκα τρίγωνα πανοράματος μετά οπωσδήποτε από πίτα γύρο και προπάντων για το εκμεκ καταϊφι με βουβαλίσιο γάλα (γεμάτο χοληστερίνη) του Χατζή. Σάμπως και ο Τερκενλής πίσω πάει νομίζετε;

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Αμετανόητε, δεν έχεις άδικο, γενικά όμως το προσφυγικό στοιχείο μάλλον θετικά λειτούργησε για το εργατικό κίνημα και την αναγέννησή του.

ΚωΤσα, ο κοσμόπουλος έχει πεθάνει εξ όσων γνωρίζω, φέροντας μάλλον μέχρι τέλους το μούσι του.

Αναυδος είπε...

απο διηγησεις και μονο
το βασιλοχουντικο κρατος στη διαρκεια αλλα και μετα τον εμφυλιο επενδυσε μεγαλα ποσα στο παρακρατος της Θεσνικης. Εκτος απο πολιτκες δολοφονιες Ζεβγος, πολκ, Λαμπρακης μην ξεχνατε και τη δολοφονικη επιθεση σε εφραιμιδη θεωνα σπυριδακη το 1994

Ανώνυμος είπε...

Μπρ. Απολ.,
όντας με καταγωγή από προσφυγική οικογένεια, δεν θα είχα κανένα λόγο να μη συμφωνήσω μαζί σου. Τα πράγματα όμως είναι πιο σύνθετα. Η έλευση των προσφύγων στην Θεσσαλονίκη δεν έφερε μόνο στοιχεία που ενίσχυσαν το εργατικό κίνημα (γιατί σαφώς υπήρξαν και τέτοια). Η μεγάλη τους μάζα ενίσχυσε το βενιζελισμό και βοήθησε ενεργά στη διάσπαση του εργατικού κινήματος. Ενισχύθηκαν οι σοβινιστικές διαθέσεις του πληθυσμού και στην προσφυγική παρουσία στηρίχθηκε η δημιουργία φασιστικών οργανώσεων στην πόλη. Εκδιώχτηκαν προοδευτικά στοιχεία του πληθυσμού απ’ την πόλη (σλάβικη μειονότητα) ή κατατρομοκρατήθηκαν με βάση την εθνική καταγωγή τους (πυρκαγιά της εβραϊκής συνοικίας). Ενισχύθηκε ο ρόλος της εκκλησίας. Αυτά, και πολλά ακόμα, είχαν φυσικά την εξήγησή τους. Πληθυσμός με έντονα τα χαρακτηριστικά της θρησκοληψίας οι πρόσφυγες, με το μεγάλο μέρος του να είναι κυριολεκτικά «ξεβράκωτο» εξ αιτίας της μετακίνησής του, με μια οικονομία της πόλης κατεστραμμένη μετά τη δημιουργία νέων συνόρων, βρέθηκαν κάτω από μια φυσική πίεση επιλογών για το ζην. Οι ανταγωνισμοί που δημιουργηθήκαν με τους ντόπιους πληθυσμούς (ελληνόφωνους και ξενόφωνους), η φοβική αντιμετώπισή τους από το επίσημο κράτος και από τα πολιτικά τζάκια που κυριαρχούσαν τότε στην πόλη, τους έφερε μπροστά σε αναγκαστικά διλήμματα (με το εργατικό κίνημα ή με μια μερίδα των αστών για να βολευτούν). Η προπαγάνδα της αστικής τάξης εδώ δούλεψε πολύ καλά. Υπήρχε άλλωστε και ο υποκειμενικός παράγοντας που βοηθούσε σ’ αυτό. Στη Θεσσαλονίκη, και σ’ όλη τη Μακεδονία, η διαμάχη για το μακεδονικό ζήτημα δεν ήταν απλά μια ακόμα αντικομμουνιστική πλευρά της αστικής πολιτικής αλλά πρόβλημα υπαρκτό που «γεννούσε» για τις καθυστερημένες, θρησκόληπτες μάζες «εξηγήσεις» για το «κακό ριζικό» τους. «Εξηγήσεις» που οδήγησαν στον εθνικισμό μεγάλη μερίδα των προσφύγων (με μια πατριδοκάπηλη επίφαση) και τελικά, κατά την περίοδο της κατοχής, μια μερίδα τους (κυρίως τουρκόφωνων) στον ανοιχτό δοσιλογισμό. Αυτές οι πλευρές της προσφυγικής εγκατάστασης στη Θεσσαλονίκη (που βέβαια δεν αναιρούν και εκείνες της ηρωικής συμμετοχής μεγάλης μερίδας προσφύγων στους κοινωνικούς αγώνες της εποχής) συνέβαλαν καθοριστικά στη συντηρητικοποίηση της πόλης. Ανάδειξαν και μια άλλη πλευρά της Θεσσαλονίκης. Η πόλη από τον πολυεθνικό κοσμοπολιτισμό με τα έντονα προκαπιταλιστικά στοιχεία που κληρονόμησε από τον οθωμανισμό, περνούσε στο νέο στάδιο της εθνολογικής κάθαρσης, της όξυνσης των ταξικών χαρακτηριστικών της και του προπύργιου των γεωγραφικών βαλκανικών ανταγωνισμών μεταξύ των κυρίαρχων τάξεων. Τις επιπτώσεις αυτών των αλλαγών τις ζούμε σήμερα (εθνικιστικά συλλαλητήρια, Άνθιμος, Ζουράρις, Ψωμιάδης, δεξιοί δήμαρχοι, Μπουτάρης και βάλε…..)

Αμετανόητος.

Ανώνυμος είπε...

Πολύ ενδιαφέρουσες οι αναρτήσεις αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει χρόνος για διάφορους λόγους. Δεν έχω καλή γνώση της Θεσσαλονίκης, θεωρώ όμως ότι κακώς δημιουργεί μεγάλη έκπληξη σε κάποιους η πολιτική πορεία της. Έχω την εντύπωση ότι η Θεσσαλονίκη ήταν -μετά την Απελευθέρωση από τους Τούρκους και ακόμα περισσότερο μετά το κίνημα της "Εθνικής Αμύνης"- Βενιζελική. Και πιστεύω βαθειά ότι η Βενιζελική παράταξη δεν υστέρησε καθόλου συγκριτικά με τη φιλοβασιλική όσον αφορά το φλερτ με το φασισμό και το ναζισμό. Για να πω την αλήθεια θεωρώ ότι ξεπέρασε τη φιλοβασιλική παράταξη σε αυτόν τον τομέα. Οι πρόσφυγες του '22 ήταν-με εξαίρεση ίσως τους Πόντιους και τους τουρκόφωνους-βενιζελικοί και οι σχέσεις τους με τους ντόπιους και ειδικά με τους σλαβόφωνους στις αγροτικές περιοχές γύρω από τη Θεσσαλονίκη (πχ νομός Πέλλης) αρκετά προβληματικές. Και μέσα στη Θεσσαλονίκη υπήρχαν εμπορικές έριδες μεταξύ ελλήνων και εβραίων (με τους έλληνες εμπόρους να είναι πιο κοντά στο Βενιζέλο). Το αποτυχημένο πραξικόπημα του '35 οδήγησε στην έξοδο από το στρατευμα μεγάλου πλήθους βενιζελικών αξιωματικών και υπαξιωματικών (πάρα πολλοί εκ των οποίων έχασαν ακόμα και το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα). Σε συνδυασμό με το ότι η δυναστεία είχε πλέον συνδέσει οριστικά και αμετάκλητα τις τύχες της με την Αγγλία, δεν ήταν λίγα τα στοιχεια εκείνα μέσα στη Βενιζελική παράταξη που ήθελαν την "αναθεώρηση" της κατάστασης εκείνης και έβλεπαν πολύ θετικά (να το πω κομψά) τις εξελίξεις σε Ιταλία και Γερμανία (και δεν είναι καθόλου παράξενο που οι βενιζελικοί πρωταγωνίστησαν στο δωσιλογισμό). Δε θεωρώ καθόλου ξένη προς το Βενιζελισμό την ΕΕΕ η οποία στηρίχτηκε πάνω στην επίσημη πολιτική του "Ιδιώνυμου" (που στη Θεσσαλονίκη λόγω της φιλολογίας περί "εβραιομπολσεβικισμού" πρέπει να άσκησε ακόμα μεγαλυτερη επιρροή σε διάφορα στρώματα) και νομίζω ότι η εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ που ήταν βενιζελική τη στήριξε την ΕΕΕ μέσω συντακτών της. Προφανώς και τα γεγονότα του 1936 πρέπει να συντηρητικοποίησαν ακόμα περισσότερο κάποια στρώματα της πόλης (η οποία έχω την εντύπωση είχε και έχει περισσότερη-αναλογικά-μικροαστική τάξη σε σχέση με την Αθήνα). Ασφαλώς υπάρχουν και μεγάλα λάθη στην πολιτική που ακολουθήθηκε από το ΚΚΕ όσον αφορά το "Μακεδονικό Ζήτημα". Θα πρόσθετα ότι στη Θεσσαλονίκη κατά την Κατοχή έχουμε και τη δραστηριότητα ενός από τους μεγαλύτερους δωσίλογους του Γκοτζαμάνη που παρότι "επιφανής" αντιβενιζελικός (και με μεγάλη επιρροή στους σλαβόφωνους μιας και είχε σηκώσει τη σημαία του τοπικισμού) τα είχε "σπάσει" με το βασιλιά από το 1939. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες οι δημοτικές του 1954 όταν δέκα μόλις χρόνια μετά την Απελεθέρωση από τους Γερμανούς, ο Γκοτζαμάνης πήρε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό, παίρνοντας ψήφους και βενιζελικών και Κρητικών (για να υπάρξει σύνδεση και με την ανάρτηση-ανταπόκριση από την Κρήτη).

ρα

Ανώνυμος είπε...

Παντως το κομμουνιστης σαλονικιος μου ακουγεται κατι σαν το Αλβανος τουριστας.

Ειδικα ο πατερας σου,που ειναι ΝΑΡιτης και εχει κανει πολιτικο γαμο(ου 666),πρεπει να θεωρειται εξωγηινος εκει.

Θερμοπυλες κρατατε εκει περα,σεβας.

Παπουτσωμενος Γατος

Ανώνυμος είπε...

Παιδιά αυτές οι ιστορίες με τους πρόσφυγες και τη δεκαετία του '30 έχουν αποθάνει εδώ και 70 χρόνια.
Η Καλαμαριά είναι μια γειτονιά - δήμος 100,000 ανθρώπων - που θριάμβευσε η αντιπαροχή, και τα συνεπακόλουθα της. Ο Εύοσμος, πλέον γειτονιά 110,000 ανθρώπων, το ίδιο τις δυο προηγούμενες δεκαετίες. Στην Πάνω Πόλη ζούνε μόνο γιάπηδες - κυρίως γιάπηδες.
Μην κολλάτε σε ιστορίες των αρχών του προηγούμενου αιώνα, και μην αναπαράγετε ονειροφαντασίες της σημερινής πλουτοκρατίας της πόλης: ποια "προοδευτική" σλάβικη μειονότητα; Λίγες (δυο - τρεις) χιλιάδες πριν από 100 χρόνια μέσα στην πόλη - και αυτοί καμιά σχέση με τους μακεδονίτες της δυτ. υπαίθρου. Οι Εβραίοι εξαφανίστηκαν απ'το '43.
Ο Μοσκώφ -μ'όλο που δεν είναι κανάς δαλαιλάμας - έκανε φιλότιμη δουλειά για να φωτίσει τη Θεσσαλονίκη. Ψάχ'τε τον.