Κυριακή 12 Ιουνίου 2011

Κράτος κι επανάσταση

Το κράτος κι επανάσταση του βλαδίμηρου είναι ίσως το ωραιότερο βιβλίο που γράφτηκε ποτέ. Όχι τόσο γιατί όλα τα ωραία και μεγάλα έργα μένουν ημιτελή, όσο για το λόγο για τον οποίο δεν τελείωσε.
Είναι χίλιες φορές προτιμότερο να κάνεις στην πράξη μία επανάσταση από το να γράφεις γι' αυτήν.
Ενώ τώρα ο κόσμος τη βγάζει μπροστά στα μπλοκ και τους υπολογιστές. Και δε νομίζω ότι θα χρειαστεί να διακόψω αυτό το κείμενο μέχρι να το τελειώσω.

Ο βλαδίμηρος ακροβατεί ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον, την επαναστατική πείρα και πράξη, και τη θεωρία, ή μάλλον το δέον γενέσθαι στην επανάσταση που έρχεται, χωρίς ωστόσο να τα γεφυρώνει πάντα. Έτσι σε πολλές περιπτώσεις φαίνεται να κάνει ακριβώς τα αντίθετα από αυτά που έγραφε λίγες μέρες πριν τον οκτώβρη, με πιο χαρακτηριστικό το παράδειγμα της μονοπρόσωπης διεύθυνσης στην παραγωγή, πριν καν αρχίσει ο εμφύλιος πόλεμος.

Ιδωμένα όλα αυτά από ένα πρίσμα θεωρητικής καθαρότητας και τυπικής λογικής αποτελούν μια αξεπέραστη αντίφαση, που μπορεί να εξηγηθεί μόνο μέσω της προδοσίας των ιδεών της επανάστασης. Για τους μαρξιστές όμως η εξήγηση βρίσκεται στη διαλεκτική σχέση μεταξύ θεωρίας και πράξης, με τη δεύτερη να είναι το μέτρο της πρώτης, το πεδίο στο οποίο φαίνονται τα όριά της, η ισχύς κι η ερμηνευτική της ικανότητα.

Η πραγματικότητα δεν αντιστοιχεί στις αφαιρέσεις της σκέψης μας και τις συνθήκες εργαστηρίου θεωρίας. Συν τοις άλλοις το «σοβιετικό πείραμα» έλαβε χώρα σε συνθήκες πολύ διαφορετικές απ’ αυτές που είχε υπόψη του ο λένιν, όταν έγραφε το βιβλίο. Κι αυτό έχει κυρίως να κάνει με την μη επικράτηση της επανάστασης στην υπόλοιπη ευρώπη και ειδικά στη γερμανία. Το αν οι μπολσεβίκοι θα αναγκάζονταν να κάνουν τις ίδιες υποχωρήσεις και επιλογές σε περίπτωση νίκης των σπαρτακιστών στη γερμανία, είναι ένα απ' τα πιο ενδιαφέροντα αντιδιαλεκτικά ερωτήματα της ιστορίας.

Ο τίτλος του βιβλίου είναι ένα κλασικό διαλεκτικό δίπολο: κράτος κι επανάσταση. Με βάση αυτό ο λένιν ανοίγει ένα διμέτωπο, αφενός στους σοσιαλδημοκράτες που περιμένουν να ωριμάσουν πρώτα οι συνθήκες κι ονειρεύονται να καταλάβουν το κράτος χωρίς επανάσταση (και δη το αστικό, για το οποίο ο λένιν λέει ότι πρέπει να το τσακίσουμε), κι αφετέρου στους αναρχικούς, για τους οποίους, όπου υπάρχει κράτος, δεν υπάρχει επανάσταση.

Το κράτος όμως σημαίνει επικράτηση, νίκη. Επομένως μια επανάσταση χωρίς κράτος, είναι μια επανάσταση που δε θέλει να νικήσει. Δε μιλάμε απλώς για την αρχική επικράτηση, αλλά για την τελική νίκη. Κι αυτό σε μια χώρα σαν τη ρωσία θα ‘ταν εγκληματικό. Γιατί όπως είχε πει ο βλαδίμηρος, εκεί –σε αντίθεση με την ανεπτυγμένη δύση- ήταν πιο εύκολο να ξεκινήσουμε, αλλά δύσκολο να συνεχίσουμε. Γιατί ο οκτώβρης έγινε σε μια χώρα πολιτικά και οικονομικά καθυστερημένη, με 80% αγροτικό πληθυσμό και το ένα πόδι στη φεουδαρχία.

Όλα αυτά έχουν να κάνουν με την περίφημη απονέκρωση, διαδικασία που αρχίζει μόνο μετά την κατάληψη της εξουσίας από το προλεταριάτο με επαναστατικό τρόπο. Κι όχι με τα γλυκά νανουρίσματα της σοσιαλδημοκρατίας για απονέκρωση εδώ και τώρα, όπου το μόνο που αποκοιμιέται κι απονεκρώνεται είναι η ταξική συνείδηση των εργατών.

Θα μου πεις όμως, είχαμε απονέκρωση στη σοβιετία με το υπερτροφικό κράτος που γιγαντώθηκε (και κατά μία λογοτεχνική, απλοϊκή ερμηνεία κατέρρευσε υπό το βάρος του); Έλα ντε. Μεγάλο ζήτημα.

Ίσως φανεί κάπως αιρετικό, αλλά η δική μου απάντηση είναι καταρχήν καταφατική: ναι, στη σοβιετία είχαμε απονέκρωση.
Αν πάρουμε υπόψη μας τον κλασικό ορισμό του ένγκελς για το μισοκράτος (που με την πρώτη κιόλας πράξη του, απαλλοτριώνει τα μέσα παραγωγής και παύει να υφίσταται ως καθαυτό κράτος) η σοβιετική ένωση ήταν πράγματι ένα μισοκράτος με μισο-εμπορεύματα και μισο-τάξεις -αφού καμιά τους δεν κατείχε μέσα παραγωγής κι υπήρχαν περισσότερο ως υπολείμματα, παρά ως τάξεις που αναπαρήγαγαν συνεχώς η μία την άλλη, με τον τρόπο που γίνεται αυτό στο καπιταλισμό πχ. Από εκεί και πέρα, όσοι περίμεναν απονέκρωση των μηχανισμών ελέγχου και καταστολής, σε συνθήκες ιμπεριαλιστικής περικύκλωσης, είναι αθεράπευτα ρομαντικοί κι έχουν την αμέριστη συμπάθειά μας.

Πώς προχωρά το προτσές της απονέκρωσης όμως; Περισσότερο κράτος για να μην υπάρχει κράτος, όπως έλεγε ο σφος με το μουστάκι; Να γίνουμε όλοι με τη σειρά γραφειοκράτες, για να μην είναι κανείς τέτοιος στο τέλος, όπως έλεγε ο λένιν στο κράτος κι επανάσταση; Πρέπει να αγκαλιάσει το κράτος όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, για να καταστεί σταδιακά περιττό και να μην είναι μια δύναμη πάνω από την κοινωνία; Κι όλα αυτά είναι διαλεκτική ή μήπως μασκαρεμένη ομοιοπαθητική;

Εξάλλου, απονέκρωση από απονέκρωση, διαφέρει. Τα σοβιέτ είναι ο κορμός του νέου κράτους, αλλά αν απονεκρωθούν όπως στη σοβιετική ένωση, μπορεί να οδηγήσουν στην παλινόρθωση. Κι αφού απονεκρώθηκαν τα σοβιέτ στην ηρωική εσσδ άρχισαν να συζητούν και την εξάλειψη του άλλου σίγμα, του σοσιαλιστικού, και να έχουν απλά μια ένωση δημοκρατιών, χωρίς τα δύο σίγμα, αλλά με απογόνους των ες-ες. Ούτω πως προέκυψε κι η κοινοπολιτεία το 92’ που δε φτούρησε όμως –αν και τυπικά πρέπει να υφίσταται ακόμα- κι έτσι μας τελείωσε και το έψιλον της ηρωικής ένωσης. Για τη δημοκρατία, ας μην το συζητάμε καλύτερα.

Εξίσου σημαντικός με την απονέκρωση είναι κι ο ορισμός του λένιν για το κράτος, ως όργανο ταξικής κυριαρχίας (της εκάστοτε κυρίαρχης τάξης). Μπορεί να φαίνεται αυτονόητο;, αλλά τα διάφορα συνθήματα –στο όνομα του μαρξισμού- για κρατικοποίηση τραπεζών κι εργατικό έλεγχο εντός του συστήματος, δείχνουν ότι σήμερα τα αυτονόητα μάλλον αποτελούν το ζητούμενο.

Το ίδιο ισχύει απ’ την ανάποδη, για το λόγο των καναλιών και των κρατούντων. Όταν μιλάνε για εθνικούς στόχους ταυτίζουν το κράτος με το δημόσιο για να διοχετεύσουν το ταξικό μίσος στις υπηρεσίες και τους υπαλλήλους τους και καταλήγουν στο εμβριθές συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει κράτος. Δηλαδή δεν υπάρχουν ούτε τάξεις, ζούμε στην αταξική, ακρατική κοινωνία κι επομένως έχουμε κομμουνισμό, πασοκικού τύπου κι αυτός, σαν το σοσιαλισμό του ανδρέα, στη δεκαετία με τις βάτες.

Το κράτος είναι όργανο κυριαρχίας μιας τάξης πάνω στις υπόλοιπες, μία δύναμη πάνω από την κοινωνία, που προκύπτει ως προϊόν ταξικών συγκρούσεων, όχι συνεργασίας. Βασικά χαρακτηριστικά του είναι ο στρατός κι η γραφειοκρατία. Δεν εμφανίστηκε μόνο εξαιτίας της τεχνολογικής προόδου, που έκανε τις κοινωνικές σχέσεις πολύπλοκες. Αν ήταν έτσι, λέει ο βλαδίμηρος, θα είχαμε τις ίδιες ομάδες που αντί για ρόπαλα θα κρατούσαν απλώς σύγχρονο εξοπλισμό. Πλαστικά γκλομπ κι ασύρματους δηλ, όπως γίνεται τώρα, με τους γορίλες της αστυνομίας με τα πρωτόγονα ένστικτα. Αυτοί οι γορίλες όμως είναι όργανα της (εκάστοτε κυρίαρχης) τάξης και του κράτους της, που γεννήθηκε κι αναπαράγεται από αξεδιάλυτες κοινωνικές αντιθέσεις.

Τρίτο σημαντικό σημείο είναι η κλασική επισήμανση του βλαδίμηρου για την δικτατορία του προλεταριάτου (δτπ). Την ταξική πάλη μπορεί να την αναγνωρίσει ακόμα κι ένας αστός. Μαρξιστής όμως είναι μόνο όποιος δέχεται την αναγκαιότητα της δτπ. Χωρίς καλλιτεχνικά ψευδώνυμα και στρογγυλέματα -θα προσθέταμε σήμερα.

Αν κάποιος ψάχνει θεωρητικές προεκτάσεις για εμβάθυνση, μπορεί να προβληματιστεί πάνω στο ρόλο και τη λειτουργία του κράτους στο σοσιαλισμό. Τι περιεχόμενο αποκτάει η δτπ, ως όργανο ταξικής κυριαρχίας, αφού ηττηθούν τα υπολείμματα της αστικής τάξης; Γίνεται μια δικτατορία ενάντια στη συνήθεια και την αυθόρμητη εκδήλωση των ανώριμων πλευρών της μεταβατικής κοινωνίας; Ποιες μορφές παίρνει η ταξική πάλη; Συνεχίζει να είναι η κινητήρια δύναμη της ιστορίας, όσο κινούμαστε προς την αταξική κοινωνία;

Θα κλείσω το κείμενο λίγο απότομα, με μια σημείωση για τον εκλαϊκευτικό λόγο του λένιν, που απευθυνόταν στο προλεταριάτο της εποχής του. Κατά παράδοξο τρόπο ωστόσο η σύγχρονη, μορφωμένη νεολαία φαίνεται πολλές φορές να μην έχει το υπόβαθρο για να έρθει σε επαφή με τις ιδέες και τα νοήματα του βιβλίου. Είχα την ευκαιρία να το διαπιστώσω από πρώτο χέρι, όταν δάνεισα το βιβλίο σε μια συμφοιτήτρια μου απ’ τα ηρωικά μμε, βέβαιος ότι θα βρει σε αυτό, όπως κι εγώ, όλες τις απαντήσεις που έψαχνε. Τελικά μου το επέστρεψε, έχοντας διαβάσει ελάχιστες σελίδες, και αντί για σχόλιο μου είπε ότι αυτή ήταν με τους μικροαστούς κουτεντέδες –κάπου αναφερόταν ο κάουτσκι ως τέτοιος, αν θυμάμαι καλά.

Οι σημειώσεις παραπάνω ξεκίνησαν με τη φιλοδοξία να γίνουν (κάτι σαν) παρουσίαση του βιβλίου, στα πλαίσια του ομίλου, ώσπου τελικά παραστράτησαν και κατέληξαν στη σημερινή τους μορφή για το μπλοκ.

25 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

"Το κράτος κι επανάσταση του βλαδίμηρου είναι ίσως το ωραιότερο βιβλίο που γράφτηκε ποτέ. Όχι τόσο γιατί όλα τα ωραία και μεγάλα έργα μένουν ημιτελή, όσο για το λόγο για τον οποίο δεν τελείωσε.
Είναι χίλιες φορές προτιμότερο να κάνεις στην πράξη μία επανάσταση από το να γράφεις γι' αυτήν.
Ενώ τώρα ο κόσμος τη βγάζει μπροστά στα μπλοκ και τους υπολογιστές."

Δε ξέρεις πόσο σε νιώθω σε αυτό...

Όσο για το κράτος και επανάσταση εν μέρει συμφωνώ με το πώς εξηγείς ορισμένες αντιφάσεις που παρουσιάστηκαν στην σοσιαλιστική οικοδόμηση μετά την επανάσταση. Παραμένουν όμως μερικά ερωτήματα ακόμα... όπως η σχέση Σοβιετ-Κόμματος ,του εργατικού ελέγχου και πώς αυτός θα συνδεθεί χωρίς αντιφάσεις με την ύπαρξη κρατικών μέσων καταστολής και άλλα πολλά. Φαντάζομαι βέβαια πώς όταν έρθει εκείνη η ώρα θα λύσει η ζωή μερικά θέματα...είδωμεν

Ανώνυμος είπε...

το κακο ειναι οτι και να γινει η επανασταση εσυ παλι δε θα διακοψεις το κειμενο σου απολιθωμα

Eρυθρό Πρίσμα είπε...

αχαχαχα, ωραίος ο τελευταίος :P

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Τα ερωτήματα debs όντως παραμένουν ανοιχτά. Πρόθεσή μου δεν ήταν να τα κλείσω, αλλά να δείξω ότι η ζωή μπορεί να λύνει μερικά θέματα με πολύ διαφορετικό τρόπο από το δικό μας, και να θέτει κι άλλα που δεν είχαμε κατά νου. Οι μπολσεβίκοι πχ χρειάζονταν αστούς ειδικούς, κι επεφύλαξαν προνομιακή μεταχείριση σε όσους τους ακολούθησαν. Αυτό δε σημαίνει ότι πρόδωσαν τη θέση που έβαλε ο μαρξ κ η παρισινή κομμούνα για τους μισθούς. Και το θέμα της αμοιβής της ειδικευμένης εργασίας, θα μας απασχολήσει και την επόμενη φορά που θα βρεθούμε στην ίδια θέση
Όσο για το άλλο πολλοί μας νιώθουν νομίζω.

Ανώνυμε αν είναι να λείψω εγώ, τότε κακό το μικρό. Το πολύ να 'ρθω τη 2η μέρα, γιατί δν έχω καλά αντανακλαστικά. Το θέμα είναι ότι μέχρι τότε μπορεί να έχουμε βιώσει φαντασιακά ένα σωρό επαναστατικές καταστάσεις, κι όταν την έχουμε πραγματικά, να μην μας ακολουθήσει κανείς, γιατί θα έχουν ξεφτίσει οι έννοιες από την άσκοπη επανάληψη. Όπως στην ιστορία του τσοπάνη με το λύκο και τα πρόβατα.

Αντωνης είπε...

Σε έχω ήδη αναδημοσιεύσει άνευ αδείας δις, θα μου επιτρέψεις ρητώς να σε αναδημοσιεύσω τρις.

Daydreamer είπε...

Καλησπέρα, είμαι σχετικά καινούριος αναγνώστης του μπλοκ, κ δηλώνω ήδη ενθουσιώδης θαυμαστής των θεμάτων που αναλύονται :) Με κάθε καινούρια ανάρτηση μου γεννιούνται απορίες για δέκα καινούρια πράγματα, να δούμε πότε θα προλάβω να τις ψάξω! Δράττω την ευκαιρία να σου ζητήσω κάποιες σκόρπιες σκέψεις πάνω στα σώματα ασφαλείας, μια και αναφέρονται στην παρούσα ανάρτηση. Πάντα σε κουβέντες μου προκύπτει το ζήτημα, ποιά η καλύτερη στάση απέναντί τους (της ημι-κατανόησης που φαίνεται να τηρεί το κόμμα και οι φιλικά προσκείμενοι, της βίας που φαίνονται να επιδεικνύουν οι αντιεξουσιαστικοί χώροι κτλ) καθώς οι καιροί μας φέρνουν πιο άγρια πράγματα. Συνέχισε να μας κρατάς παρέα, γιατί δεν βρίσκω πολλές πλέον λέσχες ψυχοθεραπείας :) Εις το επαναγραφείν!

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Δεν χρειάζεται άδεια γι' αυτά αντώνη. Έχεις το ελεύθερο κι η τιμή δική μου.

Καλησπέρα daydreamer κι ευχαριστώ για τα καλά λόγια. Είναι και δικός μου προβληματισμός αυτό που ρωτάς, δε νομίζω ότι έχω την απάντηση.
Αφενός ο έφηβος μαθητής είναι λογικό να στραφεί στο άμεσα ορατό: ενάντια στο όργανο της (κυρίαρχης) τάξης κ τη βιτρίνα του συστήματος που υποθηκεύει τη ζωή μας, κι αυτό είναι πρόπλασμα προοδευτικής συνείδησης. Αφετέρου δύσκολα μπορώ να σκεφτώ κάτι πιο στείρο κι αδιέξοδο από την αντι-μπατσική συνείδηση που καλλιεργείται στις γραμμές του κινήματος συστηματικά την τελευταία τριετία.

Μπορώ επίσης να καταλάβω ότι στην επαρχία που ερημώνει, ένας στους δύο νέους επιλέγει να γίνει εποπ ή να μπει στις δυνάμεις καταστολής (σώματα ασφαλείας κατ' ευφημισμόν) για να εξασφαλίσει τα στοιχειώδη προς το ζην. Δε θεωρώ ότι είναι α πριόρι απέναντί μας, αλλά ξέρω ότι είναι πολύ δύσκολο έως απίθανο να βρεθεί πλάι μας.

Τώρα θα μου πεις σε φώτισα. Πάντως όποιος ψάχνε(τα)ι βρίσκει, και δεν εννοώ για το συγκεκριμένο θέμα μόνο

kontoxontros είπε...

Πολύ καλό σύντροφε

Γρηγόρης είπε...

Από το "όλη η εξουσία στα σοβιέτ" φτάσαμε στο καμιά εξουσία στα σοβιέτ.Έτσι εξηγείται η παθητική στάση του λαού την κρίσιμη περίοδο 89-91.Η γραφειοκρατικοποίηση έδωσε μεν λύση στα προβλήματα αμέσως μετά την επανάσταση αλλά έθεσε τον λαό στο περιθώριο κάτι που δυστυχώς δεν άλλαξε με το πέρασμα των χρόνων,όταν πια η Σ.Ένωση είχε μετατραπεί στη δεύτερη ισχυρότερη χώρα του κόσμου και η πλειοψηφία των πολιτών είχε γεννηθεί και μεγαλώσει υπό σοσιαλιστικό καθεστώς.Το ερώτημα είναι αν θα μπορούσαν να είχαν γίνει διαφορετικά τα πράγματα και εδώ δεν έχω μια έτοιμη και πειστική απάντηση

Ανώνυμος είπε...

Η αλήθεια είναι πώς τόσο με τη ΝΕΠ,το σύνταγμα του 34 ( ή του 33 ;)και τις μεταπολεμικές μεταρρυθμισεις σταδιακά ο ρόλος των σοβιέτ υποβαθμίστηκε.Βέβαια αυτό συνοδεύτηκε ( κυρίως απο το 20ο συνέδριο και μετά) με μια σειρά από μέτρα που ενίσχυαν την αγορά. Συμφωνώ δηλαδή με όσα λες αλλά δεν δέχομαι ως μόνη αιτία τη γραφειοκρατία. Εμένα πιο πολύ με ανησυχεί πώς όταν ο Γκορμπι στόλιζε την αντεπανάσταση με ατάκες όπως "περισσότερος σοσιαλισμός", "επανάσταση μέσα στην επανάσταση" δεν βρέθηκαν ισχυρές συνειδητοποιημένες δυνάμεις να τον αποκρούσουν...μεγάλη συζήτηση

KOMMANTO είπε...

Δεν θα μπορούσε νά'ναι διαφορετικά.
Ο αντικειμενικός παράγοντας ήταν με τιτάνιο τρόπο εναντίον του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού. Δεν έφτανε που οι παραγωγικές δυνάμεις ήταν αναντίστοιχες από μόνες τους, ήρθε κι ο Α'παγκοσμιος κι ο εμφύλιος και τα διάλυσαν όλα. Μετά σα να μην εφτανε αυτό ήρθε κι ο Χίτλερ και μας αναγκασε να δουλεύουμε για όπλα και μετα να χασουμε 30 εκατομμυρια ανθρώπους. Βάλε μέσα την για αιώνες απουσία δημοκρατικής παράδοσης -ο μαρξισμός ήρθε μέσα από τις μεγάλες αστικές επαναστάσεις, την Αναγέννηση και το Διαφωτισμό- και θα καταλάβεις ότι δεν έπαιζε. Στο στοίχημα ο συντελεστής ήταν 25. Με Ι.Β. ή χωρίς..

Giorgos bookhunter είπε...

Κομάντο- "Δεν έφτανε που οι παραγωγικές δυνάμεις ήταν αναντίστοιχες από μόνες τους". μπορείς να μου το εξηγήσεις λίγο αυτό; Μου θυμίζει λίγο Μενσεβικισμό για να απω την αλήθεια, αυτά νομίζω τα είχε λύσει ο Λένιν από τότε, συγχώρεσε με αν κάνω λάθος συλλογισμό για το τι ήθελες να πεις.

Αν εννοείς ακόμα και για υπέρβαση και εννοείς τίποτα αυτοματοποίηση πχ, νομίζω ότι ο Μαρξ έλεγε ότι ο σοσιαλισμός γίνεται εφικτός από την εκμηχάνιση της "βιομηχανικής επανάστασης" κιόλας.

Επίσης αν και το έχω ακούσει χιλιάδες φορές δεν καταλαβαίων και το επιχείρημα για την δημοκρατική παράδοση. Αν μου έλεγες την καθυστέρηση στις αντιλήψεις στην ύπαιθρό θα το καταλάβαινα, αλλά ακόμα και εκεί τα ΜΙΡ, είχαν δημοκρατία, ενώ γενικά ο ρωσικός λαός είχε την εμπειρία με τα σοβιέτ απο το 1905 κιόλας. Προφανώς εννοείς αστική δημοκρατια, αλλά η "δημοκρατική παράδοση" στην Ελλάδα κάνει πιο δημοκρατικους τους έλληνες (ή οποιονδήποτε λαό) σε σχέση με μια εμπειρία τύπου σοβιέτ;

KOMMANTO είπε...

@βιβλιοκυνηγός

Nαι, ο φαλακρός δικηγορίσκος με τη γραβάτα τα έλυσε. Και καλά έκανε. Αν οι μενσεβίκοι είχαν δίκιο από θεωρητική άποψη, ο Λένιν είχε με το μέρος του τη φιλοσοφία της πράξης. Όμως -κατά την ταπεινή μου άποψη- το θεωρητικό δίκιο των μενσεβίκων δεν εξαφανίστηκε ποιοτικά επειδή οι μπολσεβίκοι πήραν την εξουσία. Συνέχισε να είναι αντικειμενικά εκεί και -πάλι κατά την ταπεινή άποψή μου- καθόρισε σε τεράστιο βαθμό την εξέλιξη.
Σε μια χώρα αγροτική μπορεί να ξεκινήσει επανάσταση - ο σοσιαλιστικός μετασχηματισμός όμως έχει συντελεστή 25 στο στοίχημα. Δεν υπήρχε εκβιομηχάνιση, δεν είχαμε υπερβεί τη σπάνη των αγαθών, δεν ήταν μια κοινωνία πλούτου, δεν ήταν καπιταλιστική κοινωνία.
Οπότε έπρεπε πρώτα να γίνουν όλα αυτά και μετά ν' αρχίσει ο σοσιαλιστικός μετασχηματισμός. Ε, κατά τη διαδικασία αυτή -συν όλες τις άλλες μετέπειτα ιστορικές γκαντεμιές που ανέφερα- κάπου χάθηκε ο στόχος -όχι ότι δεν ε΄χει ευθύνη ο υποκειμενικός παράγοντας, αλλά ο αντικειμενικός νομίζω πως ήταν μη αντιμετωπίσημος (τελικά -λέω εγώ με την άνεση της απόστασης).

Εννοώ την παράδοση του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Τον 15ο αιώνα στις πόλεις της βόρειας Ιταλίας αρχίζει και εμφανίζεται (σε στενή σύνδεση με την ανάπτυξη του εμπορίου και βέβαια την εμφάνιση των αετονύχιδων εμπόρων που αργότερα θα ονομαστούν αστική τάξη)μία τάση πολιτικής ριζοσπαστικοποίησης με δομές και χαρακτηριστικά που προοικονομούν το θάνατο της φεουδαρχίας. Λίγο πριν έχει προηγηθεί η Αναγέννηση και η επανανακάλυψη του αρχαιοελληνικού πολιτισμού. Εκείνη την εποχή στη Ρωσσία τρώγαν ο ένας τον άλλο.
Το προτσές 'δημοκρατικοποίησης'στην κεντρική και δυτική ευρώπη αρχίζει από -τουλάχιστο- τον 16ο αιώνα και αντανακλά την εμφάνιση στο προσκήνιο νέων οικονομικών σχέσεων και συνακόλουθα νέων υποκειμένων. Στη Ρωσσία κάτι ανάλογο αρχίζει, ίσως, στα τέλη του 19ου -ακριβώς διότι δεν υπήρχε καμμία καινούργια οικονομική σχέση για να αντανακλαστεί.
Οι αγώνες των αστών γέμισαν τον ευρωπαϊκό αέρα μέ ένα τεράστιο προοδευτικό φορτίο. Το σταδιακό άνοιγμα των συνόρων για τις εμπορευματικές ροές κοινωνούσε και ιδέες. Το ότι υπάρχει ένα περίεργο 'συνανήκειν' ανάμεσα στους ευρωπαϊκούς λαούς δεν είναι απλά μια πίπα των τεχνοκρατών της ΕΕ.. Ονόματα όπως του Ρουσσω, του Ντ' αλαμπερ, του Καντ ακόμα και του Αγίου Αυγουστίνου, του Δάντη και εκατοντάδων άλλων συγκροτούν μία πνευματική και πολιτική παράδοση που μπορεί να είναι γέννημα θρέμμα της αστικής εποχής, αλλά είναι αυτή, χωρίς την οποία, το απελευθερωτικό σχέδιο του μαρξισμού δεν μπορεί να πάει πολύ μακριά.
Η Ρωσσία απείχε όλους αυτούς τους αιώνες από αυτή την παράδοση. ήταν απομονωμένη.
Νομίζω ότι αυτό επηρρέασε πάρα πολύ τη συγκρότηση των ίδιων των μπολσεβίκων αλλά και του κράτους τους. Και βέβαια πόσο μάλλον τον ίδιο το ρωσσικό λαό. Οι κοινωνίες δεν είναι οι πρωτοπορίες τους.
Και μιλάμε για μια κοινωνία στάσιμη. Επειδή ακριβώς επικρατούσαν στάσιμες παραγωγικές σχέσεις. Το δυνατό λάκτισμα του Λένιν δεν έφτασε για να στείλει την κοινωνική μπάλα μέχρι το τέρμα, γιατί η αδράνεια και η τριβή του χορταριασμένου χριστιανιοβυζαντινοαυτοκρατορικού κοινωνικού εδάφους ήταν δυνατότερη.

Αυτό -επαναλαμβάνω- δεν σημαίνει ότι δεν έπρεπε να ρίξει το σουτ.

kokkinoskhpos είπε...

http://kokkinoskhpos.blogspot.com/2011/06/blog-post.html

RedBoy είπε...

θέλω να πώ κάτι που θεωρώ ότι συνδέεται με το κείμενο του Απολιθώματος (συνειδησιακά τουλάχιστον) και για τα πιο συγκεκριμένα σε άλλο σχόλιο.

Υπάρχουν πολλοί σήμερα που κατηγορούν την οργανωση ως πράξη στην πολιτική και την επανάσταση. Μας λένε επίσης ότι η 'πολύ οργανωση βλάπτει την τακτική' (sic). Η τελευταία μόδα μάλιστα συνίσταται στο να αποκαλούν «συστημικό» το κόμμα του λαού.

Αυτοί οι τύποι αυτοπαρουσιάζονται ως καπάτσοι που είναι έτοιμοι να στρέψουν το κίνημα των αγανακτισμένων σε αριστερή κατεύθυνση. Το μεγαλύτερο όμως λάθος σε επίπεδο τακτικής έγκειται στον εκχυδαϊσμό που αναπαράγου αναφορικά με τον τύπο κοινωνίας που αναπτύχθηκε στην ΕΣΣΔ.

Διατυπώσεις όπως "πρώην υπαρκτός και πλέον ανύπαρκτος", ο "ανύπαρκτος", "Σταλινικά καθεστώτα" κτλ., δεν βοηθούν στο να προσεγγίσει σήμερα το κίνημα αυτούς τους "αγανακτισμένους"

...Προκύπτει το ερώτημα:

Πότε θα πεις ρε φίλε μου -μάστορα της τακτικής- στον αγανακτισμένο ότι είσαι κομμουνιστής χωρίς να φας γιαούρτι λόγω της δυσφήμισης που έχει υποστεί το κουμμουνιστικό κίνημα τα τελευταία χρόνια και στην οποία ήσουν σημαιοφόρος ?

Στη δική σου συνείδηση μπακουνικό απολειφάδι μπορεί η κομμουνιστική ιδέα να αποχωριστεί πλήρως από τη Σ.Ε. Ο αγανακτισμένος όμως όσο και να κουνήσει το κεφάλι του ως κομμουνισμό κατανοεί την ΕΣΣΔ, το ΚΚΕ ως κομμουνιστικό κόμμα κι εσένα ως αριστεριστή. Όχι επειδή έχει πολιτικό κριτήριο και κομμουνιστικά ανακλαστικά, αλλά επειδή "αυτό του είπαν" και τις κομμουνιστικές δυνάμεις σήμερα με βάση την ΕΣΣΔ τις αξιολογεί. Η τακτική σου απέναντι σάυτο το πρόβλημα τι επιτάσει? Στο να λες στον αγανακτισμένο: "Nαι!! Άκου να δεις...Αυτοί του ΚΚΕ δεν είναι κομμουνιστές...Εγώ είμαι μόνο κομμουνιστής γιατι αυτοί στηρίζουν τον Σταλινισμό ενω εγώ όχι, και αν θες έλα να επαναθεμελείωσουμε μαζί." Εσύ το θεωρεις τακτική αυτο?

Βέβαια αυτό συμβαίνει στην καλύτερη περίπτωση. Γιατί αν πάμε στη χειρότερη θα σε δούμε να κρυβεσαι πίσω απο τις Ελληνικές σημαίες παλιοξεφτίλα.

Πρέπει λοιπόν να σκεφτείς στα σοβαρά ποιος είναι ο ρόλος σου σ'αυτο το παιχνίδι και το πώς διαπαιδαγωγείς την τάξη και τον λαο για να είναι έτοιμοι κάποτε να αντέξουν συνειδησικά το κομμουνιστικό ιδεώδες.

Αυτά.




---
Η δευτερολογία του κομάντο σ’άυτο το ποστ με καλύπτει αρκετά καθώς και η υποβόσκουσα θαλπωρή με την οποία αντιμετωπίζει την συντροφικότητα προς το μπλογκ..

Ανώνυμος είπε...

Να συμφωνήσω και εγώ μαζί με τον red boy , ενδιαφέρουσα πτυχή αυτή που λέει... μια μικρή διαφωνία όμως. Αν ο έκαστοτε αριστεριστης πρεπει να παρει υπ'όψην οτι ο κοσμος γνωρίζει ως σοσιαλισμο το ΚΚΕ και την ΕΣΣΔ , τότε πρέπει οι σύντροφοι να παρουν υπ'όψη οτι ο κοσμος γνωρίζει το Στάλιν ως "κοκκινο φασίστα" ( γιατι έτσι του έχουν πει ) κλπ κλπ... απλοί προβληματισμοί

Ana Maria Nedelcu είπε...

interesting...
http://magicfoto.blogspot.com/

Ανώνυμος είπε...

παραλήρημα rent boy: Ο κομμουνισμός φεφτιλίστηκε από τα καθεστώτα που το κκε υπερασπίζετε.

Ξύπνα rent boy και μην τρως το κουτόχορτο του κκε. ο κομμουνισμός για να ξαναγίνει ελκτικόόραμα και στόχος για εκατομμυρια ανθρώπους, πρέπει να ξεκαθαρίσει με τα αντικομμουνιστικά καθεστώτα της ανατολικής ευρώπης. πρέπει να απορρίψει την σταλινική πτέρυγα του κομμουνιστικού κινήματος.

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Εγώ να προσθέσω απλώς ότι το σοβιετικό σύνταγμα ήταν του 36', κι ότι ο λαός δεν τέθηκε τόσο γρήγορα όσο πιστεύεται γενικά στο περιθώριο. Εκτός κι αν πιστεύει κανείς ότι η κολεκτιβοποίηση κι ο αντιφασιστικός πόλεμος θα μπορούσαν να πετύχουν, με τις μάζες απαθείς, ή απέναντι.

RedBoy είπε...

@ Debs

Το πρώτο μέλημα είναι να σοβαρευτούν κάποιοι σύντροφοι. Δεν μπορεί να σε πειράζει ο Χαρίλαος και να μου παρουσιάζεις τους νεκροθάφτες του συνδικαλισμού ως πρωτάρηδες της κάθαρσης.

Αντικομμουνιστές υπάρχουν πολλοί μες στο λαό και τους φάγαμε στη μάπα μία ζωή, είτε ως εξωτερικοί είτε ως εσωτερικοί. Υπάρχει ομώς κόσμος που με τον ένα ή άλλο τρόπο θα συμπαραταχθεί αν δει σοβαρότητα από αυτους που αυτοαποκαλούνται κομμουνιστές επειδή ανακάλυψαν τον Πάνεκουκ και τον Μπορντιγκα 15 χρόνια μέτα την εγγραφή τους στην ΚΝΕ και νομίζωουν σήμερα ότι "μόνο αυτοι τα είπαν".

Για το θέμα του Σταλιν:

Η προσωπολατρεία είναι γένος ιανού και "ότι είναι στέρεο λειώνει στον αέρα." Το θέμα δεν είναι τι ήταν ο Στάλιν. Το θέμα είναι κατα πόσο μπορείς να αφαιρείς απο το σοβιετικό εγχείρημα ή την Κουβανική επανάσταση και να προσβλέπεις στον κομμουνισμό του 21ου αιώνα. Είναι βεβαίως και αυτό που λέει το Απολίθωμα και με βρίσκει σύμφωνο.

Aπλά πράγματα.

Γρηγορης είπε...

@ Απολιθωμα

Άλλο πράγμα είναι να στηρίζει ο λαός μια πολιτική και άλλο να την συνδιαμορφώνει

Ανώνυμος είπε...

ΑΠΟΦΑΣΗ ΛΑΪΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ 16/6/2011 ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Εδώ και ένα χρόνο η χώρα μας βρίσκεται στο Μνημόνιο. Μας είπαν ότι το Μνημόνιο είναι μονόδρομος για να μειωθεί το χρέος. Μας είπαν ότι οι περικοπές, η λιτότητα και οι νέοι φόροι είναι αναγκαίες θυσίες για να ανακάμψει η χώρα από την κρίση. Μας είπαν ψέματα!
Νέα μέτρα παίρνονται κάθε μήνα, μισθοί κόβονται, οι φόροι αυξάνονται. Και το χρέος ολοένα αυξάνει, η ανεργία εκτοξεύεται, η νεολαία παίρνει το δρόμο της ξενιτιάς. Τα νέα δάνεια πάνε για την εξυπηρέτηση των τόκων στους πιστωτές μας και τα ελλείμματα της Ελλάδας και άλλων χωρών του ευρωπαϊκού νότου γίνονται τα πλεονάσματα της Γερμανίας και άλλων πλούσιων χωρών του βορρά. Κι όλα αυτά γιατί για τη διόγκωση του χρέους δεν φταίνε οι μισθοί και οι συντάξεις όπως λένε, φταίνε οι μεγάλες φοροαπαλλαγές και επιδοτήσεις για το κεφάλαιο, φταίει το φαγοπότι σε εξοπλισμούς και φάρμακα. Δεν πάει άλλο! Ο λαός θα πάρει την κατάσταση στα χέρια του για να σπάσει ο φαύλος κύκλος!
Είμαστε ήδη χρεοκοπημένοι και δεν μας το λένε έως ότου περάσουν και άλλα εξοντωτικά μέτρα και περικοπές, ξεφορτωθούν τα ελληνικά ομόλογα που κατέχουν και ξεπουλήσουν όσο όσο δημόσια γη και περιουσία.
Κόντρα στους δικούς τους «μονόδρομους» εμείς λέμε:
- Να πάρουν πίσω όλα τα Μνημόνια, να ξανακερδίσουμε τη ζωή μας!
- Να μην τολμήσουν να ψηφίσουν το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα.
- Να φύγουν! Δεν θέλουμε την κυβέρνηση, το ΔΝΤ και την Τρόϊκα.
- Καμία ιδιωτικοποίηση, κανένα ξεπούλημα δημόσιας γης και περιουσίας
- Δεν χρωστάμε, δεν πουλάμε, δεν πληρώνουμε! Άρνηση πληρωμής-Διαγραφή του χρέους, αυτό το χρέος δεν είναι δικό μας! Να ληφθεί πρόνοια για το μικρό μέρος του χρέους που αφορά ασφαλιστικούς οργανισμούς εργαζομένων.
- Εθνικοποίηση των τραπεζών. Το κράτος με τα προγράμματα στήριξης τις έχει πληρώσει ήδη παραπάνω από τη χρηματιστηριακή αξία τους για να συνεχίσουν να κερδοσκοπούν.
- Να ανοίξουν τα βιβλία του χρέους από το λαό για να μάθουμε πού πήγαν τα λεφτά
- Ριζική αναδιανομή εισοδήματος και αλλαγές στη φορολογία προς όφελος των εργαζομένων, να πληρώσουν αυτοί που τα έχουν, οι εφοπλιστές, οι τραπεζίτες, το κεφάλαιο και η Εκκλησία.
- Θέλουμε λαϊκό δημοκρατικό έλεγχο στην οικονομία και στην παραγωγή.

Ξέρουμε ότι ο δρόμος που διαλέγουμε είναι δύσκολος και θα αντιμετωπίσουμε πολλές απειλές και εκβιασμούς. Θα μας πουν για χρεοκοπία, απομόνωση της χώρας ακόμα και για κίνδυνο εκτροπής. Ξέρουμε ότι θα περάσουμε δύσκολα, όμως αυτός ο δρόμος που μας οδηγούν με τα συνεχή Μνημόνια θα είναι χειρότερος. Ο λαός μας έχει πει πολλά μεγάλα ΟΧΙ, ας πούμε κι άλλο ένα!
Με λαϊκή αυτοοργάνωση και άμεση δημοκρατία παντού, στις πλατείες, στους χώρους δουλειάς και σπουδών, με πίστη στις δυνάμεις μας και στις δυνατότητές μας θα κερδίσουμε το μέλλον μας!
Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις
(Kων.Καβάφης)

κόκκινοςδρόμος είπε...

"Και μιλάμε για μια κοινωνία στάσιμη. Επειδή ακριβώς επικρατούσαν στάσιμες παραγωγικές σχέσεις."(κομμάντος)

κάθε άλλο παρά στάσημη ήταν η οικονομία της τσαρικής ρωσίας. Από την ήττα τους οι Ρωσοι στον κριμαικό πόλεμο αναγκάστηκαν να κάνουν παραχωρήσεις στους τότε εκολαπτόμενους αστούς, αλλά και στο ξένο κεφάλαιο. Ακριβώς τότε (μετά το 1861) άρχισε η ρώσικη καπιταλιστική οικονομία να μεγαλώνει και να φτιάχνει προλεταριάτο. Η πορεία της είχε σκαμπανεβάσματα αλλά ήταν σε γενικές γραμμές ανοδική.

Τα λέω λίγο γενικόλογα γιατί βαριέμαι να ψάχνω στο βιβλίο που τώρα διαβάζω για στοιχεία και αριθμούς.

Ανώνυμος είπε...

Παιδιά, οι μαζες στη δυτική ευρώπη δεν κατανόησαν την ΕΣΣΔ και τις λοιπές λαϊκές δημοκρατίες ως ανυπαρκτο σοσιαλισμό επειδή έτσι τους είπαν οι αστοι.

Οι αστοί ισα-ίσα παλεύουν για να πείσουν τις μαζες ότι τα ταξικά καθεστώτα του ανύπαρκτου σοσιαλισμού ήταν σοσιαλιστικά.

Και έτσι, δια μέσω της ταύτισης του σοσιαλισμού με την απάτη των καθεστώτων του ανυπαρκτου σοσιαλισμού, να εξοβελιοσυν απο τον λαϊκό οριζοντα την αναγκη του σοσιαλισμού/κομμουνισμού.

Το ΝΑΡ έχει τοποθετηθεί ξεκάθαρα στο ζήτημα αυτό: Τα καθεστώτα του ανυπαρκτου σοσιαλισμού είταν εκμεταλλευτικά/ταξικά καθεστώτα.

Το ΚΚΕ έχει τοποθετηθεί ξεκάθαρα από την αναποδη.

Εγώ είμαι με το πρώτο.

Ας τραβάνε κουπί εκεί στο ΚΚΕ για να πείσουν τον κόσμο πως το κρέας ήταν ψαρι και η ανατολική ευρώπη σοσιαλιστική.

Αντλησαμε την πείρα απο αυτές τις χώρες και για αυτό τις απορρίψαμε, γιατι η πείρα μας έδειξε πως δεν ήταν σοσιαλιστικές.

Το κκε ας κάνει ό,τι νομίζει.

καλημέρα σας

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Οι αστοί βέβαια επικεντρώνουν τα βέλη τους στην πρώτη περίοδο οικοδόμησης, ακόμα και σε εκείνο το μικρό κομμάτι που κι εσείς αναγνωρίζετε ως προσπάθεια μετάβασης -έστω- στο σοσιαλισμό. Κι είναι εντυπωσιακό ότι μετά θάνατον η σοβιετική ένωση στοιχειώνει τον ύπνο τους και τις ανησυχίες τους.
Τώρα τι διδάγματα βγάζει ο καθε χώρος από αυτό και πόσο διαλεκτικά είναι αυτά είναι ένα θέμα πράγματι.