Οι παλιές αγάπες πάνε στα γκουλάγκ

Με το κείμενό του στην ελευθεροτυπία ο γιώργος ρούσης έγινε για άλλη μια φορά το πρόσωπο των ημερών.
(Όσοι δεν το έχουν διαβάσει, μπορούν να το βρουν στη διεύθυνση: http://www.enet.gr/online/online_text/c=110,id=61958500).
Ας δούμε αρχικά πού έχει δίκιο.

-δε μπαίνει πουθενά στο κείμενο της απόφασης του συνεδρίου η θέση ότι στο σοσιαλισμό έχουμε απονέκρωση του κράτους.
Κάτι που αφήνει ανοιχτό παράθυρο στην άποψη του στάλιν ότι στο σοσιαλισμό η ταξική πάλη οξύνεται.
Προσέξτε, όχι ειδικά στη σοβιετία, με την απομόνωση, την καθυστέρηση και τις ειδικές συνθήκες. Αλλά ως νομοτέλεια με γενική ισχύ.
Στάλιν-μαρξ 1-0.

-δεν υπάρχει πουθενά στο κείμενο αναφορά για το θέμα της δημοκρατίας, εσωκομματικής και σοβιετικής και τις παραβιάσεις της. Δεν υπάρχει καν η κλασική καλτ κριτική για λάθη κι υπερβολές που είχε μπει στο αρχικό κείμενο των θέσεων.

Ακόμα πιο καλτ είναι η δικαιολογία περί έλλειψης βιβλιογραφίας.
Σύντροφοι, έχουμε τέσσερα χρόνια καιρό για βιβλιοπροτάσεις. Να βρούμε βιβλία, να τα συγκεντρώσουμε και να τα στείλουμε στον επόμενο προσυνεδριακό. Αν και, οι τίτλοι από μόνοι τους, παίζει να υπερβαίνουν το όριο λέξεων.

-Για τις δίκες της μόσχας το κείμενο λέει ότι τις επέβαλαν οι συνθήκες. Ο ρούσης έχει πει παλιότερα ότι οι αντικειμενικές συνθήκες ερμηνεύουν, αλλά δε δικαιολογούν τα γεγονότα. Κι ειδικά τις δίκες.
Ίσως γίνομαι κεντριστής, αλλά εγώ συμφωνώ και με τους δύο.

Τουλάχιστον δεν υπάρχει η παραπομπή στον περιβόητο αμερικανό πρέσβη τζόζεφ ντέιβις. Που τέτοια δημοσιότητα 70 χρόνια από τότε και μετά θάνατον, δε θα τη φανταζόταν στα πιο τρελά του όνειρα.

Εμένα μια φορά οι συνθήκες με πείθουν ως εξήγηση. Είναι κι αυτές μια κάποια αιτία, νιώθονται.
Άλλο με προβληματίζει.

Ο σύντροφος με το μουστάκι έδερνε κι έσφαζε, αλλά είχε κι έναν πόλεμο να αντιμετωπίσει. Και στη δεκαετία του 20 μέχρι και το σεκ δέχεται ότι υπήρχε δημοκρατία.
Ο σύντροφος με το μουσάκι, παρά κι ενάντια στις συνθήκες, ούτε έδερνε ούτε έσφαζε. Αλλά λόγω παρανομίας του βγήκε λίγο συγκεντρωτικό το κόμμα νέου τύπου.

Εμείς σήμερα, τι αντικειμενικές συνθήκες έχουμε και κάνουμε τα ίδια;
Που να 'χαμε καμιά επαναστατική κατάσταση, να πω πάει στο διάολο, να θυσιαστώ. Ένας αντιρρησίας λιγότερο.
Εμείς κρατάμε το μοντέλο χωρίς τις συνθήκες που το δημιούργησαν.

Δεν πάει έτσι σύντροφε. Οι συνθήκες είναι δύσκολες.
Σήμερα που καλπάζει η αντεπανάσταση απαιτείται πολιτική επαγρύπνηση. Αλλά όσο ανδρεύουμε εμείς, θεριεύει ο ταξικός εχθρός να μην πάρουμε τα πάνω μας. Κι άμα πάρουμε την εξουσία λυσσάει ακόμα περισσότερο.

Οπότε ο στάλιν είχε δίκιο, η ταξική πάλη οξύνεται στον αιώνα τον άπαντα (αμήν).
Κι απ' την πολλή επαγρύπνηση μένουμε ξάγρυπνοι. Κι άντε να μείνει καθαρό μυαλό για μέτωπο και συμμαχίες.

Πάμε και στα τρία περιβόητα σίγμα του ρούση. S for Stalin.
Υπάρχει κάτι υπέρ του σε όσα λέει;
Ότι συνδέει την κριτική του με το σήμερα. Άσχετα αν συμφωνούμε ή όχι.
Δεν ψάχνει δικαίωση και καταδίκες στο παρελθόν. Δεν ξεθάβει το στάλιν για να θάψει το φάντασμά του.
Αναφέρεται στο σήμερα και προειδοποιεί για το αύριο.

Το τι μας λέει, είναι άλλο ζήτημα. Ας το δούμε απ' το δικό του πρίσμα.
Γιατί σταλινικό; Γιατί διαγράφει ή καρατομεί όποιον έχει διαφορετική άποψη. Το δείχνει και το συνέδριο, το νέο πολιτμπιρό κι η κεντρική επιτροπή.
Για το ρούση αυτό δένει μια χαρά με το δεύτερο σίγμα, τον σεχταρισμό. Το οποίο πιστεύω δεν θέλει επεξήγηση.

Περισσότερο απ' όλα ξενίζει το τρίτο σίγμα, το συντηρητικό.
Πώς το εξηγεί ο ίδιος;
Όταν σ' ένα κείμενο για το σοσιαλισμό δε λέγεται λέξη για το πώς προετοιμάζεται η επανάσταση, όταν η λιάνα δίνει συνέντευξη στο περιοδικό της αστυνομίας και δηλώνει ότι το πρόβλημα είναι το πεσμένο ηθικό της, όταν υπάρχει το διήγημα απολογία του μπάτσου και το σχετικό άρθρο του μαΐλη, όταν δηλώνεται ότι κατά την επανάσταση δε θα σπάσει ούτε τζάμι, όταν ένα νεολαιίστικο ξέσπασμα αντιμετωπίζεται όπως αντιμετωπίστηκε εκείνο του δεκέμβρη κλπ κλπ, τότε μιλάμε για συντηρητισμό.

Επ' ευκαιρίας ξαναδιάβασα το άρθρο-απάντηση του μαΐλη. Το καλύτερο μου το 'πε σήμερα το παπαγαλάκι του κρεμλίνου.
Ο ρίτσος για το νεκρό παιδί το 36 έγραψε το μέρα μαγιού μου μίσεψες, όχι για την ψυχολογία του μπάτσου.
Καλά τα λέει.

Δίκιο έχει κι ο ρούσης να ξεσπά για έναν ακόμα λόγο.
Σε όλο τον προσυνεδριακό ήταν τιμώμενο πρόσωπο με ένα στα τρία γράμματα να τον στολίζουν δεόντως. Μνημείο της πίστης μας στο διάλογο και της ανοχής μας στην άλλη άποψη.
Δεν είμαστε δογματικοί, αυτός είναι αντισταλινικός.

Κι άντε να καταπιεί τους παππούδες με τα βιώματα που τον βγάλαν πράκτορα. Αλλά τα γράμματα των στελεχών και το ανυπόγραφο άρθρο που τον τσουβάλιαζε με κύρκο και μπιτσάκη δεν ήταν τυχαία. Και δεν τρώγονται με καμία δύναμη.

Όμως στο τρίτο σίγμα κάηκε. Συντηρητισμός, χαμένη επαναστατικότητα.
Το παράκανες ρε γιώργο. Δεν τα λένε φόρα παρτίδα αυτά παραέξω.
Θα μου πεις, για δες ποιος μιλάει. Γιατί, ρε απολίθωμα, εσύ τι διαφορετικό κάνεις;
Άλλο εγώ.

Για μένα Σταλινικός πάνω απ' όλα πάει να πει τίμιος αγωνιστής με πίστη κι αισιοδοξία. Λίγο θρησκόληπτος ίσως, αλλά αυτό διορθώνεται.

Σοσιαλισμό και Σοβιετία κάποιοι παν να τα εξισώσουν με τα εΣ-εΣ. Κι άλλοι κάνουν πως δεν τους αφορά. Απλή συνωνυμία.
Για μένα η υπεράσπισή τους είναι νόημα ζωής.

Το κόμμα τέλος, για μένα είναι (μέχρι αποδείξεως του εναντίου) απεναντι στο Σύστημα. Με αντιφάσεις, αλλά απέναντι.
Όχι μόνο του. Αλλά ό,τι πιο Σοβαρό από τους απέναντι.

Ο ρούσης διαλέγοντας σίγμα διαλέγει στρατόπεδο. Και θέτει εαυτόν απέναντι.
Οπότε είναι θέμα αντίληψης. Όσοι είναι με το κόμμα βλέπουν το ρούση απέναντι στο πλευρό του συστήματος.
Κι οι απέναντι καλωσορίζουν το ρούση στην όχθη τους και μας έχουν, όπως κοιτάς το σύστημα, αριστερά (πτέρυγα).

Εγώ ως γνήσιος σταλινικός μένω στο κέντρο που έχει καλύτερη θέα και λέω ούτε το ένα ούτε το άλλο. Ένα σημείο έχει άπειρα απέναντι.
Μετά πάω με τους σταλινικούς συντρόφους μου να μην έχω μοναξιές.

Τώρα που διαλέξαμε στρατόπεδο ας δούμε πού έχει άδικο ο ρούσης.

-για τον στάλιν και τη σοβιετία μετά το λένιν δεν έχει πολύ καλή άποψη. Δεν έχει άμεση σχέση, αλλά την κρίση του όσο να 'ναι την επηρεάζει.

-τα γράφει στην ελευθεροτυπία.
Η αλήθεια είναι πως δεν είχε επιλογές. Η εναλλακτική που είχε ήταν να σιωπήσει.
Αλλά όταν γράφει σε μια εφημερίδα, χυδαία αντικομμουνιστική, οφείλει να πάρει αποστάσεις. Να διαχωρίσει την κριτική του στο κόμμα και στο στάλιν απ' τον αγοραίο αντισταλινισμό.
Αλλιώς παίζει χωρίς να το θέλει το παιχνίδι της. Και δεν είναι αφελής να μην ξέρει πώς θα χρησιμοποιηθούν αυτά που γράφει.

Είναι περίπου όπως με την αξιολόγηση στα πανεπιστήμια.
Όταν το σύστημα την προωθεί με χίλια, δε μπορείς εσύ να πας και να λες χαρούμενα για αξιολόγηση των καθηγητών απ' τους φοιτητές, για να σπάσει η αυθαιρεσία, ενώ υπάρχει τέτοιο διακύβευμα.
Κι αν ακόμα είσαι ακατανίκητα χαρούμενος, πρέπει έστω φραστικά να κλίνεις σε όλους τους χρόνους και τις πτώσεις το διαχωρισμό σου από αυτό που λεν οι άλλοι.
Αυτό τουλάχιστον ο ρούσης μπορούσε να το κάνει. Αλλά δεν...

-τραβάει τη ρήξη στα άκρα. Και κόβει πίσω του γέφυρες. Όχι μόνο με το κόμμα. Αλλά και με τον κόσμο του. Πολλοί από αυτούς μέχρι τώρα τον άκουγαν.
Διάβασα ξανά και τις δηλώσεις εκλογικής στήριξης που έκανε στο ριζοσπάστη την τελευταία δεκαετία. Όλα όσα γράφει εκεί ισχύουν και τώρα στο ακέραιο.

Αυτό που μεσολάβησε στο ενδιάμεσο είναι ότι κόψαμε μαχαίρι τις κοινές πορείες (πχ γένοβα) και χάσαμε δηκκι και κομμουνιστική ανανέωση από το μέτωπο.
Μας έμεινε όμως η αριστερή παρέμβαση πολιτών!

-ήρθε εκεί ακριβώς που ήθελαν να τον φέρουν όσοι τον έβριζαν. Που τώρα νιώθουν δικαιωμένοι.
Ποιος θα πιστέψει τώρα ότι όσα έγραψε στον προσυνεδριακό τα έλεγε με πόνο ψυχής;
Το χειρότερο είναι πως αφοπλίζει όσους κομματικούς πήραν το μέρος του. Με τι μούτρα θα αντικρίσουν τους ινστρούκτορες με τους οποίους τσακώθηκαν για να δείξουν ότι ο ρούσης είναι από τη δική μας πλευρά κι η κριτική του καλοπροαίρετη;

-(κάνει λάθος) στον χρόνο που εντοπίζει τη σταλινική στροφή.
Τον στάλιν το κόμμα δεν τον ανακάλυψε τώρα. Ούτε στο 17ο, ή στα τέσσερα χρόνια που μεσολάβησαν.
90 χρόνια το ίδιο είμαστε, τώρα μας κατάλαβε;

Αυτές οι αναλύσεις με τα σημεία τομές έχουν πάντως το γούστο τους.
Ο ρούσης λέει ότι πριν το 17ο δεν ήμασταν τα τρία σίγμα που μας καταλογίζει.
Κάποιοι θυμούνται ότι επί πασοκ το κόμμα κατέβαινε περισσότερο στους δρόμους, ήταν πιο μαχητικό.
Άλλοι βλέπουν με θλίψη τα σημερινά στελέχη κορυφής κι αναπολούν τον φλωράκη με το λαϊκό του έρεισμα.
Αλλά ο χαρίλαος ήταν στα χρόνια της κατηφόρας, του συνασπισμού και του τζανετάκη. Και πιο πριν στη μπρεζνιεφική στασιμότητα των ποσοστών με τη λεηλασία των εαμικών από το πασοκ και τις αυταπάτες για ειρηνικό πέρασμα.

Άρα πάμε πιο πριν, στην χούντα. Για την οποία δεν ήμασταν έτοιμοι, δεν την προβλέψαμε, πόσο μάλλον να την αποτρέψουμε.
Έφταιγε πιο πριν ο ρεβιζιονιστής ο κολιγιάννης με τη δεκαετία που διαλύθηκαν οι παράνομες κομματικές οργανώσεις.
Αλλά πιο πριν ήταν οι προδοσίες κι οι άτυχοι χειρισμοί με τον πλουμπίδη και τον μπελογιάννη.
Το κκε ήταν πραγματικά αγωνιστικό μόνο επί κατοχής και μετά στον εμφύλιο.

Ναι, αλλά και τότε έκανε ένα σωρό λάθη ο ζαχαριάδης.
Και πριν απ' τον ζαχαριάδη έγινε η βάρκιζα που ήταν ίσως το μεγαλύτερο. Την οποία την αντιμετωπίζω όπως οι γαλάτες στον αστερίξ την αλεζία.
Αλεζία; Ποια αλεζία; Τι έγινε στην αλεζία; Και τι την θέλετε δηλ αυτή την αλεζία;
Κι έτσι σήμερα κανείς δεν ξέρει πού ακριβώς βρίσκεται. Με την βάρκιζα πού τέτοια τύχη...

Ναι, αλλά η βάρκιζα ξεκίνησε απ' την καζέρτα και τον λίβανο. Άρα να το πιάσουμε πριν το 43.
Πιο πριν όμως ο μανιαδάκης μας είχε διαλύσει.
Και πιο πριν ήταν οι κούτβηδες που μας τους επέβαλε ο στάλιν για να διώξουν τον πουλιόπουλο.
Άρα ακόμα πιο πριν ήταν άμωμο το κόμμα. Τότε που γινόταν η πάλη χωρίς αρχές και μας εγκάλεσε η κομιντέρν.

Βασικά για να μην το βασανίζουμε, το συμπέρασμα (τους) είναι ότι η καλύτερη εποχή ήταν τότε που δεν υπήρχε το κόμμα. Τότε τα έκανε όλα καλά κι άγια.

Τέτοιες σχέσεις είχα περίπου και με τη μάνα μου.
Από τότε που με θυμάμαι πάντα την ταλαιπωρούσα και της έβγαζα το συκώτι. Σε αντίθεση με ένα-δυο χρόνια πιο πριν που ήμουν σωστό αγγελούδι.
Και βασικά, όταν δεν είχα γεννηθεί ακόμα, περνούσαμε όμορφα κι ευτυχισμένα χρόνια, τα καλύτερα της ζωής μας.

-δε βλέπει την πραγματικότητα (κι εν προκειμένω το κόμμα) με τις αντιφάσεις του, δηλ διαλεκτικά. Επικεντρώνει στα σημεία που θεωρεί προβληματικά και μένει σε αυτά.

-γράφει στο άρθρο του: απορρίπτεται σαν λαθεμένη η κατεξοχήν μαρξική θέση ότι «στη σοσιαλιστική βαθμίδα συντελείται η απονέκρωση του κράτους».

Στην ίδια ακριβώς πρόταση, τη φράση που μπαίνει σε εισαγωγικά την ακολουθεί η φράση δεν υφίσταται η δικτατορία του προλεταριάτου, θέση ολοφάνερα λανθασμένη.
Αν διαβάσει κανείς όλη την πρόταση κι ακόμα περισσότερο όλη την τέταρτη θέση θα βγάλει πολύ διαφορετικό συμπέρασμα από αυτό στο οποίο οδηγήθηκε ο ρούσης.

Η θέση αυτή αφορά άλλο ζήτημα, όχι την απονέκρωση.
Κι απαντάει πολύ σωστά σε απόψεις που λεν πως η μετάβαση στο σοσιαλισμό είναι άλλο πράγμα από το σοσιαλισμό καθεαυτό. Φαντάζονται τον δεύτερο χωρίς εμπορευματικές σχέσεις, δικτατορία του προλεταριάτου και γενικότερα αντιφάσεις, με άλλα λόγια σα μικρογραφία του κομμουνισμού.

Τέτοια θέση έχει πάρει πχ ο κάππος στην κριτική του για το σοβιετικό σχηματισμό, επηρεάζοντας άμεσα και το ναρ.
Έτσι για τον χαρακτήρα της σοβιετίας, ο μεν πρώτος καταλήγει να την θεωρεί καινούριο ανέκδοτο αντι-ιμπεριαλιστικό σχηματισμό, οι δε νεο-αριστεροί κολλάνει και το εκμεταλλευτικός από δίπλα, μη τυχόν και ξεχάσουν να αποτάξουν το σατανά.
Μπροστά σε τέτοιες αναλύσεις-διαμάντια το δικό μας κείμενο μοιάζει να έχει γραφτεί από γκουρού του μαρξισμού.

Κατά τα άλλα κι εγώ έχω κάποιες ενστάσεις για το κείμενο της απόφασης.
Πχ στη θέση 5 όπου κρατικοποίηση και κοινωνικοποίηση ταυτίζονται (θέση από την οποία απορρέουν και μια σειρά άλλα λάθη, όπως το βλέπω εγώ τουλάχιστον).
Αλλά δεν είναι της ώρας να επεκταθούμε σε αυτό.

Στο δια ταύτα. Έναν εξωκομματικό είχαμε κοντά μας, τελευταίο των μοϊκανών και των διανοούμενων και τον χάσαμε.
Αν και το πράγμα φαινόταν από μακριά. Όποτε κι αν άνοιγε το θέμα για τη σοβιετία, τις καρδιές μας θα τις χαλούσαμε.

Μπορούσαμε τουλάχιστον να χωρίσουμε πολιτισμένα.
Αλλά ξέρετε καμιά μεγάλη αγάπη που να μην τελείωσε επεισοδιακά;
Οι παλιές αγάπες πάνε στον παράδεισο. Μέσω γκουλάγκ...

Ηθικό επιμύθιο

Ένας αναρχικός είχε γράψει κάποτε σε ένα φόρουμ στο ρούση ότι η σχέση του με το κόμμα είναι όπως της μύγας με τα σκατά. Όλο πάει να φύγει κι όλο επιστρέφει.
Θα το μετανιώσει ξανά κάπου στα μισά; Ή αυτή τη φορά είναι το τέλος; Πού θα βρει πιο ευωδάτα από εδώ;

Ο ρούσης στη ζωή του έχει παντρευτεί δυο φορές. Όσες δηλ και με το κόμμα. Η δεύτερη είχε αρχίσει κάπως έτσι:

Γιατί δεν πάει άλλο

«... Γι' αυτό και αποφάσισα να ξανασμίξω μαζί σας. Οχι μόνο για τις εκλογές ούτε κυρίως γι' αυτές, γιατί έτσι κι αλλιώς πιστεύω πως νόθο θα είναι το αποτέλεσμά τους, στα πλαίσια της ψευτοδημοκρατίας που μας διαφεντεύει. Ξανασμίγω μαζί σας για να δώσω ό,τι μπορώ και να πάρω τη χαρά της προσφοράς μου. Οχι σαν μια στο παρελθόν επιστροφή, αλλά σαν ένα συναπάντημα για καλύτερο μέλλον. Γιατί δεν πάει άλλο... Και πάλι μαζί. Γιατί κανείς δεν έχει το δικαίωμα να κωφεύει μπροστά στον έσχατο τούτο ξεπεσμό, με όλες μου τις δυνάμεις τα κουτσά και τα στραβά μου και πάλι δικός σας, σύντροφοι».

Ο τρίτος γύρος θα είναι ο τελικός.

(τίτλοι τέλους, μουσική, κραουνάκης, το τρίτο στεφάνι)