Παρασκευή 26 Μαρτίου 2010

Το τέλος της τριλογίας

Ο επιμένων σταλι-νικά. Να μη μας (την) πουν κι ότι τα αφήνουμε όλα μισά κι ανέσωτα.

Τον γενάρη του 45 σε μια συζήτηση με τον ντημητρόφ ο στάλιν ανάμεσα σε άλλα σχολιάζει τα –εν εξελίξει ακόμα- δεκεμβριανά:
Συμβούλεψα την ελλάδα να μην αρχίσουν αυτό τον αγώνα. Τα μέλη του ελασ δεν έπρεπε να βγουν από την κυβέρνηση παπανδρέου. Καταπιάστηκαν με μια δουλειά για την οποία δεν επαρκούν οι δυνάμεις τους. Φαίνεται υπολόγιζαν ότι ο κόκκινος στρατός θα κατέβαινε έως το αιγαίο. Αυτό δε μπορούμε να το κάνουμε. Δε μπορούμε να στείλουμε και στην ελλάδα δικά μας στρατεύματα.
Οι έλληνες έκαναν βλακεία.


Στα τέλη του ίδιου μήνα ο στάλιν δεξιώνεται στην έπαυλή του γιουγκοσλάβους και βούλγαρους επιτετραμμένους κι αρχίζουν τις καθιερωμένες προπόσεις. Πίνω στους ακατάλυτους δεσμούς φιλίας που συνδέουν τους δυο λαούς μας κτλ. Κι άντε μετά να αρνηθείς να πιεις στην υγειά των ακατάλυτων και να προσβάλλεις όλους τους προσκεκλημένους. Δε γίνεται. Οπότε τα πίνεις για τη φιλία των δυο λαών κι έρχεσαι πιο κοντά με τους άλλους επιτετραμμένους.

Σε μια πρόποσή του ο σύντροφος με το μουστάκι έπιασε το θέμα της επικείμενης ένωσης της γιουγκοσλαβίας με τη βουλγαρία, σχέδιο που τελικά εγκαταλείφτηκε.
Η ένωση έχει μεγάλη ιστορική σημασία. Με το βήμα αυτό τίθεται η αρχή της ένωσης όλων των σλαβικών λαών που είναι υποχρεωμένοι να βοηθούνται και να αλληλοϋπερασπίζονται για να μη βρεθούν απροετοίμαστοι όταν μελλοντικά πιθανώς –ή μάλλον σίγουρα- τους επιτεθούν.
Η παλιά σλαβοφιλία εξέφραζε την επιδίωξη της τσαρικής ρωσίας να υποτάξει τους σλάβικους λαούς. Η δική μας είναι τελείως διαφορετική, ένωση ισότιμων λαών για την κοινή υπεράσπιση της ύπαρξής τους. Εμείς δεν επιβάλλουμε τίποτα στους άλλους λαούς, δεν παρεμβαίνουμε στις εσωτερικές υποθέσεις τους. Ας κάνουν αυτό που μπορούν
.

Μετά το πήρε σερί για τον πόλεμο.
Η κρίση του καπιταλισμού εμφανίστηκε με το διαχωρισμό των καπιταλιστών σε δυο φράξιες, η μία φασιστική, η άλλη δημοκρατική. Έγινε ένωση ανάμεσα σε εμάς και στη δημοκρατική φράξια των καπιταλιστών, διότι η τελευταία είχε συμφέρον να μην επιτρέψει την κυριαρχία του χίτλερ, μια βάναυση κυριαρχία που θα οδηγούσε την εργατική τάξη σε ακρότητες και στη ρήξη του ίδιου του καπιταλισμού. Εμείς τώρα είμαστε με τη μία φράξια εναντίον της άλλης, αλλά στο μέλλον θα είμαστε εναντίον κι αυτής της φράξιας των καπιταλιστών.

Το καλό όμως το κράτησε για το τέλος.
Ίσως και να κάνουμε λάθος ότι η σοβιετική μορφή είναι η μόνη που οδηγεί στο σοσιαλισμό. Αποδείχτηκε στην πράξη ότι η σοβιετική μορφή είναι η καλύτερη, αλλά όχι η μοναδική. Μπορεί να υπάρχουν κι άλλες μορφές, συμμετοχική δημοκρατία κι υπό ορισμένες συνθήκες συνταγματική μοναρχία…
Εντάξει, εδώ μιλάνε οι προπόσεις, θα πει κανείς. Για να δούμε.

Το σεπτέμβρη του 46 ο ντημητρόφ, ως ηγέτης της λδ της βουλγαρίας πλέον βρίσκεται στο κρεμλίνο κι ακούει μαζί με άλλα στελέχη τις συμβουλές του στάλιν.
Το σύνταγμά σας θα πρέπει να είναι λαϊκό, με όσο το δυνατόν λιγότερες λεπτομέρειες, σύνταγμα ενός λαϊκο-δημοκρατικού κράτους με κοινοβουλευτικό καθεστώς. Μη φοβίζετε τα μη εργατικά στρώματα, κάντε το σύνταγμα πιο δεξιό από το γιουγκοσλαβικό.

Χρειάζεται να φτιάξετε στη βουλγαρία εργατικό κόμμα. Να ενώστε σε αυτό το δικό σας κι άλλα κόμματα των εργαζομένων (πχ το αγροτικό). Δε συμφέρει να υπάρχει εργατικό κόμμα και να λέγεται κομμουνιστικό.
Παλιά οι μαρξιστές ήταν υποχρεωμένοι να οργανώσουν την εργατική τάξη σε ξεχωριστό εργατικό κόμμα, αλλά τότε ήταν στην αντιπολίτευση. Τώρα εσείς συμμετέχετε στη διακυβέρνηση της χώρας. Χρειάζεται να ενώσετε την εργατική τάξη με τα άλλα εργατικά στρώματα στη βάση ενός μίνιμουμ προγράμματος –θα έρθει ο καιρός και για το μάξιμουμ πρόγραμμα.

Ένα εργατικό ή ένα εργατο-αγροτικό κόμμα ταιριάζει σε μια χώρα όπως η βουλγαρία. Θα είναι ένα λαϊκό κόμμα. Σας διαβεβαιώνω δε θα χάσετε τίποτα, αντιθέτως. Στην ουσία το κόμμα θα είναι κομμουνιστικό, αλλά με ευρύτερη βάση και πιο βολικό πρόσωπο για την παρούσα περίοδο.
Αυτό θα σας βοηθήσει στη μετάβαση προς το σοσιαλισμό μέσω μιας ιδιότυπης οδού –χωρίς δικτατορία του προλεταριάτου. Η κατάσταση από την εποχή της επανάστασής μας έχει αλλάξει ριζικά και χρειάζεται εφαρμογή άλλων μεθόδων και μορφών, όχι η μίμηση των ρώσων κομμουνιστών που στην εποχή τους ήταν σε τελείως διαφορετική θέση
.
Κι η κατακλείδα. Μη φοβάστε ότι θα σας κατηγορήσουν για οπορτουνισμό. Δεν πρόκειται καθόλου για οπορτουνισμό, αλλά για εφαρμογή του μαρξισμού στη σημερινή κατάσταση.

Πέρα από τα εμφανή, εφιστώ την προσοχή σε κάτι που μπορεί και να πέρασε στα ψιλά μέσα σε όλα τα καλά. Η δικτατορία του προλεταριάτου δεν θα οδηγούσε στον κομμουνισμό αλλά στο πέρασμα στο σοσιαλισμό.
Μπατίκας κι έτσι δηλ. Κι ας ήταν φανατικός αντισταλινικός ο μακαρίτης.

Στην ίδια συνάντηση έκανε κι ένα σχόλιο για την τακτική του κκε.
Οι έλληνες κομμουνιστές διέπραξαν νωρίτερα λάθος με το μποϊκοτάρισμα των βουλευτικών εκλογών. Θα μπορούσαν να μποϊκοτάρουν τις εκλογές όταν αυτή η αποχή θα οδηγούσε στην αποτυχία τους. Αλλιώς το μποϊκοτάρισμα είναι απερίσκεπτη ενέργεια.
Προσωπικά διαφωνώ, αλλά είναι το τελευταίο που θα στεκόμουν μετά απ’ όλα αυτά.

Ας ανακεφαλαιώσουμε. Με τη βοήθεια του ίδιου του στάλιν κι όσων είπε κατά τη διάρκεια ενός δείπνου με τον ντημητρόφ, τον μολότοφ κι άλλους, την ηρωική 6η δεκέμβρη του 48.
Στην ιστορία της μαρξιστικής σκέψης ξεχώρισαν δύο δυνατότητες ή μορφές δικτατορίας του προλεταριάτου. Εμείς θεωρούμε αξίωμα ότι δε μπορεί να πραγματοποιηθεί η μετάβαση από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό χωρίς δικτατορία του προλεταριάτου. Αλλά η προλεταριακή δικτατορία έχει δύο μορφές: η μία είναι η συμμετοχική δημοκρατία την οποία διέκριναν οι μαρξ κι ένγκελς στην κομμούνα του παρισιού λέγοντας ότι είναι η καλύτερη μορφή δικτατορίας του προλεταριάτου. Συμμετοχική δημοκρατία όχι σαν αυτή της αμερικής και της ελβετίας αλλά δημοκρατία στην οποία η εργατική τάξη έχει το μεγαλύτερο βάρος.
Ήξερα ότι οι πασόκοι έχουν λεηλατήσει στο πρόσφατο παρελθόν τα συνθήματά μας, αλλά δεν ήξερα ότι και τη συμμετοχική δημοκρατία από εμάς την πήραν.

Μετά ο λένιν ανακάλυψε (sic) τη σοβιετική μορφή της δικτατορίας του προλεταριάτου ως πιο κατάλληλη και σκόπιμη για τις δικές μας συνθήκες. Σε εμάς στη ρωσία όπου η κατάληψη της εξουσίας από το προλεταριάτο έγινε με εσωτερική επανάσταση –κι όταν αρχίζει επανάσταση ανατρέπει τα πάντα- η σοβιετική μορφή αποδείχθηκε ως πιο κατάλληλη.
Σε εσάς όπου η κατάληψη της εξουσίας έγινε όχι με εσωτερική επανάσταση, αλλά με βοήθεια απ’ έξω, από τα σοβιετικά στρατεύματα, δηλαδή εύκολα, χωρίς ιδιαίτερες προσπάθειες, μπορείτε και χωρίς τη σοβιετική μορφή, επιστρέφοντας σε εκείνη για την οποία μιλούσαν ο μαρξ κι ο ένγκελς δηλ τη λαϊκή-δημοκρατική μορφή
.

Θεωρούμε ότι εσείς μπορείτε να προσχωρήσετε και χωρίς το σοβιετικό καθεστώς. Για εσάς το λαϊκό δημοκρατικό καθεστώς είναι αρκετό για να πραγματοποιηθεί η μετάβαση από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό. Αλλά αυτό το καθεστώς θα πραγματοποιήσει τις λειτουργίες της προλεταριακής δικτατορίας.

Εμείς καταργήσαμε το εκλογικό δικαίωμα για τους κουλάκους και τη μπουρζουαζία. Σε εμάς μόνο οι εργαζόμενοι είχαν εκλογικά δικαιώματα. Έπρεπε να εκτοπίσουμε στη σιβηρία δύο εκατομμύρια κουλάκους κι αφού τους εξοντώσαμε ως τάξη δώσαμε εκλογικά δικαιώματα σε όλους.
Οι καπιταλιστές κι οι γαιοκτήμονες μας πολέμησαν τέσσερα χρόνια κατά τη διάρκεια της επέμβασης, ενώ σε εσάς απλώς έφυγαν και παραδόθηκαν αμαχητί
.
Είναι ζήτημα αν η φυσική εξόντωση είναι εξόντωση ως τάξη, αλλά δε θα μας απασχολήσει εδώ πέρα.

Δεν υπήρχε άλλο κράτος να μας βοηθήσει όπως τώρα σας βοηθάμε εμείς. Γι’ αυτό σε εμάς χρειαζόταν να οργανωθεί αλλιώς η εξουσία της εργατική τάξης και των εργαζομένων. Εσείς μπορείτε να προχωρήστε χωρίς σοβιετικό καθεστώς. Αλλά αυτό το καθεστώς που υπάρχει σε εσάς λειτουργεί ως προλεταριακή δικτατορία.

Όπου υπάρχουν ανταγωνιστικές τάξεις ενώ στην εξουσία βρίσκονται οι εργάτες κι οι εργαζόμενοι, δε γίνεται χωρίς δικτατορία. Αλλά εσείς μπορείτε να χτυπάτε τους εχθρούς βάση νόμου. Τώρα υπάρχουν ακόμα σε εσάς στοιχεία εμφυλίου πολέμου. Μόνο όταν εξοντώστε τις τάξεις των εκμεταλλευτών, τότε μπορείτε να ανακοινώσετε ότι σε εσάς δεν υπάρχει πλέον δικτατορία του προλεταριάτου
.
Δηλ παλλαϊκό κράτος, με την εργατιά μονιασμένη και σφιχταγκαλιασμένη με την αγροτιά και τη διανόηση. Εγώ είμαι μαζί του. Τι διάολο μπρεζνιεφικός θα 'μουνα δηλ...

Συμμετοχική δημοκρατία όπου το μεγαλύτερο βάρος πέφτει στην εργατική τάξη –αυτό ο μαρξ κι ο ένγκελς θεωρούσαν ως την πιο κατάλληλη μορφή της δικτατορίας του προλεταριάτου. Ενώ σε εμάς εμφανίστηκαν συμβούλια, όχι κοινοβουλευτισμός, τα οποία ήταν συμβούλια των εργατών, των χωρικών και των στρατιωτών βουλευτών κι εξαιρούνταν όλα τα μη εργαζόμενα στοιχεία.
Η σοβιετική μορφή είναι καλή επειδή αποφασίζει γρήγορα –με αίμα, αλλά γρήγορα- ενώ εσείς θα προχωρήσετε χωρίς αυτό, γιατί οι δικοί σας καπιταλιστές παραδόθηκαν αμέσως. Με μια λέξη σε εσάς πήγαν όλα καλά κι υπεύθυνοι γι’ αυτό είμαστε εμείς και το παραδεχόμαστε.

Όσο υπάρχουν ανταγωνιστικές τάξεις θα υπάρχει δικτατορία του προλεταριάτου. Αλλά αυτή θα έχει άλλη μορφή σε εσάς, όχι όπως σε εμάς. Εσείς μπορείτε να προχωρήσετε χωρίς το σοβιετικό καθεστώς. Αλλά το καθεστώς της λαϊκής δημοκρατίας μπορεί να πραγματοποιεί τις βασικές λειτουργίες της προλεταριακής δικτατορίας –κι όσον αφορά στη διάλυση των τάξεων κι όσον αφορά στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Η λαϊκή δημοκρατία και το σοβιετικό καθεστώς είναι δύο μορφές της δικτατορίας του προλεταριάτου.

Μετά από αυτά γίνεται καθαρό και στον τελευταίο ρασκώληκα τι ακριβώς είναι η μορφή της λαϊκής δημοκρατίας. Κάθε ομοιότητα με σύγχρονες μορφές και θεωρητικά σχήματα αποτελεί απλή συνωνυμία. Ή μήπως όχι;

Με μεγάλη οξύτητα ο στάλιν επέκρινε τον τράιτσο για την άρνηση στους σοβιετικούς εκπροσώπους στη σόφια να ενημερώνονται άμεσα από τις αντίστοιχες υπηρεσίες για την οικονομία της βουλγαρίας. Το χαρακτήρισε αυτό ως ταυτόσημο με την περίπτωση του τίτο. Έτσι ακριβώς άρχισε η σύγκρουσή μας με τον τίτο.
Χρειάζεται μεταξύ των κομμουνιστών φιλία και συνεργασία χωρίς ψέμα κι αλαζονεία
.
(σσ: ο τράιτσο είναι ο βούλγαρος σύντροφος που στενογράφησε τα πρακτικά. Κατά συνέπεια του οφείλουμε το ευ ζην κι αξίζει της κατανόησής μας).

Ας κλείσουμε με αυτό το αισιόδοξο μήνυμα σύντροφε αναγνώστη.
Ας μάθουμε να αγαπάμε το σύντροφο με το μουστάκι με τις αντιφάσεις του. Κι όσοι του κάνουν κριτική μπορούν να το κάνουν με πολιτικούς όρους, χωρίς να καταφύγουν στην ανιαρή πτωματολογία κι άλλους παρόμοιους αφορισμούς.

32 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Όντως οι έλληνες κομμουνιστές έκαναν μεγάλη, τραγική, ασυγχώρητη βλακεία... Που δεν πήραν την εξουσία ενώ μπορούσαν, όπως έκανε πχ ο πανέξυπνος κομμουνιστής (τουλάχιστον τότε...) Τίτο στην Γιουγκοσλαβία, ή ο άλλος ο Χότζα (αλλο πως καταντησε και αυτός όπως και όλοι τους)... Έκαναν μεγάλη βλακεία οι ελληνες κομμουνιστές που υποτάχθηκαν στην Μοσχα και το ΚΚΣΕ...Που παρέδωσαν τα όπλα, υπέγραψαν την Βάρκιζα, κυνήγησαν τον Άρη τον Βελουχιώτη, θέλαν και δεν θέλαν την εξουσία, θέλαν και δεν θέλαν την αστικοδημοκρατική εξέλιξη στυλ Γαλλίας και Ιταλίας (έτσι εξηγείται η αποχή από τις εκλογές το '46), όλο αλλοπρόσαλλες επιλογές χαρακτηρίζουν την πολιτική του ΚΚΕ από το '43 και μετά....

Ο σύντροφος με το μουστάκι, έκανε καλά τη δουλειά του...Μοίρασε τον κόσμο με τις ΗΠΑ και την Αγγλία, υπέταξε το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα στα κρατικά συμφέροντα της ΕΣΣΔ, έφτιαξε μια ζώνη δορυφόρων γύρω από την ΕΣΣΔ, που ανάθεμα και αν εφάρμοσαν ποτέ έστω και ένα σοσιαλιστκό μέτρο πέρα από την ίδρυση ενός κράτους πρόνοιας...

Τα υπόλοιπα αντιστασιακά κινήματα της Ευρώπης όπως το ελληνικό, δεν τα άφησε το ΚΚΣΕ απλώς στην τύχη τους.. Μακάρι να μας άφηνε ο μουστάκιας στην τύχη μας... Το χειρότερο είναι πως η ΕΣΣΔ δεν ήθελε στην Ελλάδα να πετύχει η επανάσταση... Όσο και αν ακούγεται βαρύ, έτσι είναι..Εάν η επανάσταση πετύχαινε στην Ελλάδα, θα πετύχαινε μόνη της, όπως πέτυχε μόνη της, στην Γιουγκοσλαβία και στην Αλβανία α ν ε ξ ά ρ τ η τ α από το ΤΙ καθεστώς θα οικοδομούνταν μετά... Η ΕΣΣΔ όμως είχε συμφωνήσει στο μοίρασμα του κόσμου... και η Ελλάδα ήταν στην σφαίρα επιρροής της Δύσης...

Α, ρε μουστάκια... Οχι να σε αγαπήσω, ούτε να σε φτύσω για αυτές τις..."αντιφάσεις" σου.. Αλλά δυστυχώς το πρ΄'οβλημα δεν ήταν κυρίως οι επιλογές της ΕΣΣΔ εκέινη την περίοδο... Το πρόβλημα ήταν που η ηγεσία του ΚΚΕ σούμπιτη, υποτάχθηκε στους Σοβιετικούς...Έτσι εξηγούνται και οι παλινωδίες στην πολιτική του ΚΚΕ εκείνη την περίοδο... Ενώ ο Τίτο, τους έγραψε τους Σοβιετικούς και τον γεροξεκούτη τον μουστάκια τους, πήρε την εξουσία, και αν μη τι άλλο, δεν τους έφαξαν οι δυτικοί και οι δεξιοί της χώρας του...

Ανώνυμος είπε...

έτσι ακριβώς.

Να πούμε επίσης ότι η ηγεσία του ΚΚΕ υποτάχθηκε σούμπιτη επειδή ήταν ΚΑΤΩΤΕΡΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΣΕΩΝ. Εννοώ τους ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΜΕΝΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ως ιστορικα υποκείμενα. Σε κάτι τέτοιες στιγμές έχει μεγάλη σημασία η προσωπική ικανότητα της πολιτικής πρωτοπορίας.
-Ένας ήταν αυτός που κατείχε την πολιτική ικανότητα να μας κάνει να γεννηθούμε ευτυχισμένοι τη δεκαετία του '80 αλλά αυτός δεν ήταν στην ηγεσία κι είχε κάνει και δήλωση επί Μεταξά...
- Κάποιοι βέβαια λένε ότι αν ο Ζαχαριάδης βρισκόταν επί ελληνικού εδάφους εκείνες τις κρίσιμες ώρες τα πράγματα θα εξελίσσονταν διαφορετικά και αυτός ο απίθανος λαός θα έφτιαχνε τον ομορφότερο μεσογειακό κομμουνισμό που θα γνώριζε ποτέ ο κόσμος... Ποιός ξέρει?
Αλλωστε κι'αυτός σταλινικός ήταν..


ο κομμάντο μέσα στο έαρ

George είπε...

Παρακολουθώ πολύ καιρό το μπλογκ σου. Το θεωρώ ένα από τα πιο ενδιαφέροντα όσον αφορά τη θεματολογια του. Δεν έχω σχολιάσει ποτέ γιατί ίσως δεν χρειάστηκε. Αλλά θα ήθελα να απαντήσω στον "κομάντο από το έαρ" σε ένα μικρό θεματάκι.

Ο Στάλιν και οι ΗΠΑ-Αγγλία είχαν όντως καταλήξει σε συμφωνίες για το "μοίρασμα του κόσμου". Οι συμφωνίες αυτές δεν τηρήθηκαν βέβαια, αλλά ουσιαστικά οι Σοβιετικοί καταφέραν και πήραν πολλά περισσότερα από ότι είχαν συμφωνηθεί, τουλάχιστον στα Βαλκάνια.

Συγκεκριμένα τα σχεδιαζόμενα ποσοστά επιρροής όπως είχαν συμφωνηθεί από Στάλιν και Τσώρτσιλ ήταν
Ρουμανία: Ρωσία 90 %, Άλλοι 10%
Ελλάδα: Μεγάλη Βρετανία 90%, (με τη σύμφωνη γνώμη των ΗΠΑ) Ρωσία 10%.
Γιουγκοσλαβία: 50% - 50%
Ουγγαρία: 50% - 50%
Βουλγαρία: Ρωσία 75% Άλλοι 25%.

Αυτό βέβαια μετά το τέλος του πολέμου δεν τηρήθηκε καθώς στη σφαίρα επιρροής της ΕΣΣΔ περάσαν οι Ρουμανία, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Γιουγκοσλαβία κατά 100% ενώ η Ελλάδα αντίστοιχα κατά 100% στην Αγγλία.

Οπότε ο "σύντροφος με το μουστάκι" όπως αναφέρει ο κομάντο με τη συγκεκριμένη συμφωνία προσπάθησε να συμπεριλάβει σε μία σφαίρα επιρροής μεταπολεμικά όσες περισσότερες χώρες μπορεί, για να τις οδηγήσεις σε έναν σοσιαλιστικό τρόπο ανάπτυξης, και κατέληξε μετά τον πόλεμο να κερδίσει περισσότερα από τις συμφωνίες.

Το γιατί η Ελλάδα τελικά έμεινε στην Αγγλία είναι μεγάλη ιστορία, που βεβαίως ευθύνη έχουν και το ΚΚΕ και το ΚΚΣΕ, αλλά βλέποντας τα υπόλοιπα Βαλκάνια να χάνονται οι Άγγλοι δεν υπήρχε περίπτωση να χάσουν και την Ελλάδα. Η μάχη τους ήταν λυσσαλέα και διπλωματικά και στρατιωτικά, πολύ περισσότερο από άλλες χώρες.

Ανώνυμος είπε...

τζωρτζ, η ΕΣΣΔ δεν ήθελε το ΚΚ Γιουγκοσλαβίας να πάρει την εξουσία... Ο τίτο μόνος του την πήρε..Το ΚΚΣΕ πήγε να του φορέσει κυβέρνηση εθνικής ενότητας όπως και εδώ, μόνο που ο Τίτο τους έγραψε κανονικά και πηρε την εξουσία, αφού είχε γερό αντάρτικό...

Εδώ, που αυτά...Υποτάχθηκε το ΚΚΕ στην ΕΣΣΔ και τέρμα...Αντι να μας αφήσει μόνους μας να κρίνουμε, η μαμά ΕΣΣΔ μας φόρεσε καπέλο τον Παπανσρέου, και το ΚΚΕ το δέχτηκε...Τόσο απλά...

partydog είπε...

-Ένας ήταν αυτός που κατείχε την πολιτική ικανότητα να μας κάνει να γεννηθούμε ευτυχισμένοι τη δεκαετία του '80 αλλά αυτός δεν ήταν στην ηγεσία κι είχε κάνει και δήλωση επί Μεταξά...
Ποιος ήταν αυτός;
Όσο για τα περι μοιράσματος σε σφαίρες επιρροής, ποιες είναι οι πηγές σας;
Βλέπω και τον εχθρό προ των πυλών και έχω ξεχάσει ότι ξέρω από ιστορία!

Ανώνυμος είπε...

- To όνομά του ήταν Θανάσης, αλλά στην καρδιά του ελληνικού λαού αποτυπώθηκε μια για πάντα με το όνομα του αρχαιοελληνικού θεού του πολέμου.


o κομμάντο μέσα στο έαρ

raskolikas είπε...

Ρε Κομμάντο, εσύ δεν ήσουν που έλεγες σε άλλη συζήτηση κάτι περί σταλινικής προσωπολατρείας?

partydog είπε...

Η αινιγματική έκφραση δεν κάνει τα σχόλια πιο σωστά, ούτε καν πιο ενδιαφέροντα, πιο εκνευριστικά τα κάνει! Επίσης για το μοίρασμα του κόσμου καμιά απάντηση;

KOMMANTO είπε...

Αντάρτικο είχανε ρε Ρασκώληκα δεν οικοδομούσανε σοσιαλισμό. Με νοείς?

raskolikas είπε...

Δηλαδή στο αντάρτικο η προσωπολατρεία είναι "καλή" ενώ στην οικοδόμηση "κακή"?

Ανώνυμος είπε...

Στο αντάρτικο -και καλώς- υπήρχε ο στρατιωτικός αρχηγός και ο πολιτικός καθοδηγητής. Στον πόλεμο είναι φυσικό και αναγκαίο να υπάρχει ισχυρή προσωπική ηγεσία στο πεδίο της μάχης και στην οργάνωση του στρατού.Και όταν κάποιος έχει τις πολιτικές και στρατιωτικές ικανότητες του Άρη είναι φυσικό και επόμενο να υπάρχει και προσωπολατρεία.
Στην οικοδόμηση, που αν και είναι ταξική πάλη δεν είναι στρατιωτικός πόλεμος, το ζητούμενο είναι όλο και περισσότερο ["όλο λίγο λίγο λίγο γίνεται πολύ.."]η εργατική τάξη,αυτη η ίδια, άμεσα, να είναι το υποκείμενο που "θεσμίζει", που οικοδομεί τις νέες σχέσεις παραγωγής και γενικότερα τις νέες κοινωνικές σχέσεις στην κατεύθυνση του κομμουνισμού.-γιατί όπως έλεγαν και οι κλασσικοί, αν δε το κάνει αυτή η ίδια δε μπορεί να το κάνει κανείς για χάρη της-
Όταν σ'αυτή τη διαδικασία εμφανίζεται η προσωπολατρεία είναι προφανές ότι κάτι δε πάει καλά..και βέβαια κάτι δε πάει καλά ακριβώς σ'αυτές τις νέες παραγωγικές σχέσεις.

Οπότε ναι. Στο αντάρτικο είναι καλή και στην οικοδόμηση είναι κακή.


o κομμάντο μέσα στο έαρ

raskolikas είπε...

Κομμάντο, η λογική σου είναι τυπική και η σκέψη σου μεταφυσική. Αυτά τα "καλό" και "κακό" είναι ξένα προς τη μαρξιστική σκέψη - και προς την ταξική πάλη επίσης.

Ο σοσιαλισμός είναι ένα προτσές, μια διαδικασία μετασχηματισμού της κοινωνίας. Είναι μια φάση όξυνσης της ταξικής πάλης, που εναλλάσσει τις μορφές: Στρατιωτική πάλη στο αντάρτικο, πολιτική πάλη στην οικοδόμηση, που ξεκάθαρα μπορεί να επιστρέψει σε στρατιωτικού τύπου αγώνα εάν γενικευτούν ανατρεπτικές ενέργειες (π.χ. αποσχιστικά κινήματα, οργανωμένο παραγωγικό σαμποτάζ κλπ)

Από πού προκύπτει ότι στη μία ΜΟΡΦΗ της ταξικής πάλης η προσωπολατρεία είναι "καλή" ενώ σε μια άλλη ΜΟΡΦΗ είναι "κακή"?

Alekos είπε...

εγω νομίζω ότι έχεις φάει ένα κόλλημα :
να δουμε τον ΙΒΣ υπο το πρίσμα της εποχής, της παγκοσμιας κατάστασης
και πως το λες ...
"Ας μάθουμε να αγαπάμε το σύντροφο με το μουστάκι με τις αντιφάσεις του. Κι όσοι του κάνουν κριτική μπορούν να το κάνουν με πολιτικούς όρους, χωρίς να καταφύγουν στην ανιαρή πτωματολογία κι άλλους παρόμοιους αφορισμούς."
ρε φίλε συμφωνώ μαζι σου δεν έχω κάποιο αντισταλινικο μένος
και σίγουρα έκανε λάθη όπως παραδέχεσαι και εσύ
απλά εγώ τα συμπεράσματα που βγάζω από την Μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση είναι ότι άφησε τα πράγματα στην μέση και δεν κατάφερε ποτέ να οικοδομήσει τον κομμουνισμό στη Μαμά Ρωσία
Έγιναν πολλά ωραία πράγματα εκεί πάνω, κάποια με αξίωσε η ζωή και τα είδα με τα ματάκια μου, σίγουρα ήταν καλύτερα να ζεις στο Νοβοροσιρσκ από ότι στο Μιλγουώκι
αλλά αυτό από μόνο του δεν λέει τίποτα
Ο σκοπός είναι να δούμε χωρίς φόβο και πάθος τι έχει γίνει με όλες τις επαναστάσεις και τα κινηματα τα τελευταία 100 χρόνια και να μαθουμε από αυτά όχι μόνο για τι θα εφαρμόσουμε όταν... αλλά πως θα συμπεριφερόμαστε στον συντροφό μας καθημερινά...

Ανώνυμος είπε...

Μια χαρά είναι η λογική μου.Δε ξέρω από που το βγάζεις ότι η σκέψη μου είναι μεταφυσική, τα 'καλό' και 'κακό' εσύ τα άρχισες κγω τα υιοθέτησα χάριν οικονομίας της συζήτησης.Είναι προφανές ότι δεν μπορούμε να βρούμε ούτε τις αναγκαίες συμβάσεις επικοινωνίας(το ΥΦΟΣ μας διαφέρει παρασάγκας)αλλά εγώ προσπάθώ να σε κάνω να καταλάβεις το επιχείρημά μου ενώ εσύ με λές μεταφυσικό.
Η τελευταία φράση του προηγούμενου σχολίου μου είχε αφοριστικό τόνο.
Πουθενά δεν πρέπει να υπάρχει προσωπολατρεία. Κομμουνιστές είμαστε. Έλεος.Πρεπει να πετάξουμε την ιδεολογική σαπίλα των χιλιετηρίδων από πάνω μας σε κάθε τομέα της καθημερινής ζωής και στην οργανωμένη πάλη από σήμερα κιόλας.Αυτό που λες για την "διαδικαστική"(προτσες)φυση του σοσιαλισμού το είπα κ γω. Απλα εγώ λέω ότι η προτεραιότητα πρέπει να είναι συγκεκριμμένη(ο ρόλος της ε.τ. κτλ ξαναδές το). Και σ'αυτό το πλαίσιο, άμα παρατήρείται προσωπολατρεία είναι σημάδι ότι κάτι δε πάει καλά με τη συγκεκριμμένη προτεραιότητα.


ο κομμάντο μέσα στο έαρ

parekklisi είπε...

gia deite auto to poly endiaferon keimeno

http://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=1148194

(epeidi einai pesmeno tora indy parte kai link apo to google cache)

http://209.85.135.132/search?q=cache:CWVO81UyqDoJ:athens.indymedia.org/front.php3%3Flang%3Del%26article_id%3D1148194&cd=1&hl=el&ct=clnk&gl=gr

Ανώνυμος είπε...

Διάβασα το κείμενο με μάτια ορθάνοιχτα από κατάπληξη, όχι γιατί δεν ήμουν επ' αυτών υποψιασμένη, αλλά γιατί είχε τα πάντα όλα από θεωρητικές απλουστεύσεις και φτηνά, λογικώς διάτρητα ιδεολογικά ενδύματα της τακτικής.
Θέλω, πριν αφήσω τη στοιχειώδη διαλεκτική μου σκέψη να ξεσκίσει τα εν λόγω υφάσματα που ο σύντροφος με το μουστάκι άρθρωσε, να οπλιστώ. Μπορώ να συγκρουστώ με τους πάντες και τα πάντα φτάνει να αισθανθώ σχετικά ασφαλής με αυτό όπου καταλήγω. Τι υπάρχει τέλος πάντων σε συγκεντρωμένο και κατά το δυνατόν έγκυρο υλικό για τον συντροφάρα και την περίοδο δράσης του;;; Παρακαλώ δηλαδή. Για παράδειγμα πού ξεσκόνισε ο γράφων όλα αυτά τα στοιχεία;;

Και ρωτάω γεμάτη απορία και καλή προαίρεση: θέλω να απλώσω την ματιά μου σε αυτή την ***μένη ιστορική περίοδο χωρίς παρωπίδες και άγχος, με δεδομένη αντίληψη για τον επιστημονικό σοσιαλισμό και διάθεση υπεράσπισής του. Όσο υπήρξε.

erodotos είπε...

Καταρχάς, από που είναι όλα αυτά τα αποσπάσματα; σου ναι εύκολο να βάλεις καμιά πηγή;

Δεν αμφιβάλλω πάντως ότι η "γραμμή" της ΕΣΣΔ αναφορικά με τις Ανατολικές χώρες και τα ΚΚ στις Δυτικές χώρες ήταν αυτή. Δηλαδή ευρύτερες δυνατές συμμαχίες, λαϊκές δημοκρατίες και όχι δικτατορία του προλεταριάτου, αμυντική περισσότερο παρά επιθετική στάση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, και ούτω καθεξής. Έχει σίγουρα πολύ ενδιαφέρον...

Όσον αφορά τη στάση του ΚΚΕ-ΕΑΜ έναντι των εκλογών, κατά τη γνώμη μου καλά έκανε και απήχε, διότι αυτό θα σήμαινε νομιμοποίηση της λευκής τρομοκρατίας (ας μη ξεχνάμε πως τότε γινόταν χαμός με τη βία, τις δολοφονίες αγωνιστών, φυλακές, εξορίες, κλπ.). Το ΚΚΕ-ΕΑΜ αναγκάστηκε να καταφύγει στον ένοπλο αγώνα διότι δεν του δόθηκαν άλλα περιθώρια. Το λάθος ήταν στο ότι δεν τον ξεκίνησε νωρίτερα.

Όσο για το "μοίρασμα του κόσμου", καλό θα ταν να ήμαστε προσεκτικοί στην αναπαργωγή στερεοτύπων όπως η όλη ιστορία με τα ποσοστά, η οποία δεν προκύπτει από κανένα αρχειακό ή διπλωματικό κείμενο, αλλά μόνο από τα απομνημονεύματα του Τσόρτσιλ...

Τέσπα, μεγάλο αλλά ενδιαφέρον το θέμα...καλή συνέχεια

Αναυδος είπε...

Οι θέσεις του ΚΚΣΕ (και του Στάλιν) για τις λαικές δημοκρατίες αλλά και για την Ελλάδα είναι περίπου αυτή που παραθέτει ο Δημητρωφ.
Για τις λαικές δημοκρατίες πρέπει να λάβουμε υπόψη το συσχετισμό των δυνάμεων τη στιγμή που 3 ήταν σύμμαχοι του Χιτλερ (Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία) και οι 2 τελευταίες σε ένοπλη αντιπαράθεση με την ΕΣΣΔ. Ο αποφασιστικός παράγοντας ήταν ο κόκκινος στρατός (εκλπηρώνοντας την προφητεία του Τρότσκυ για παγκόσμια επανάσταση). Οι συμμαχίες ήταν εκ των ουκ άνευ
Για την Ελλάδα πάλι κανείς δεν υποτάχτηκε σε κανέναν. Αν άκουγαν τον ΙΒΣ δεν θα έπρεπε να ξεκινήσουν τον εμφύλιο (ν'ακολουθήσουν). Το σφάλμα ήταν η Καζέρτα και ο Λίβανος και η υπαγωγή στο στρατηγείο της Μ. Ανατολής, ακολούθησαν η Βάρκιζα κλπ. Ολα τραγικά σφάλματα χωρίς καμία σοβιετική παραίνεση.
Για τη Γιάλτα τα ποσοστά είναι παραμύθια και η μόνη σχέση τους με την πραγματικότητα μπορεί να είναι οι θέσεις στις επιτροπε΄ς συμμαχικού ελέγχου σε ορισμένες χώρες σύμμαχες του Αξονα.

Ανώνυμος είπε...

Απευθύνω προς όλους τους σταλινολογούντες τα εξής σχετικά με το θέμα που συζητάμε, ερωτήματα:

1) Έπρεπε ναι ή όχι οι κομμουνιστές να πάρουν την εξουσία στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, βασισμένοι στον Κόκκινο Στρατό και παρά το ότι οι συνθήκες και τα χαρακτηριστικά της πολιτικής πραγματικότητας στις χώρες τους ήταν πολύ διαφορετικά από εκείνες του Οκτώβρη του '17;

2) Από τη στιγμή που πήραν την εξουσία, ποιος άλλος πρακτικός δρόμος (όχι θεωρητικολογίες) υπήρχε για να κρατηθεί η εξουσία και να αποκτήσει σταθερά ερείσματα στις λαϊκές μάζες, πλην εκείνου της οικοδόμησης μιας στέρεας λαϊκής, εργατοαγροτικής βασικά αλλά ενσωματώνοντας και ευρύτερα τμήματα μεσαίων στρωμάτων των πόλεων, συμμαχίας;

3) Γιατί παριστάνουν ορισμένοι τους έκπληκτους από τον θεωρητικό "νεολογισμό" του Στάλιν περί πολλαπλότητας των μορφών της προλεταριακής δικτατορίας και όχι, π.χ. για τον "νεολογισμό" του Λένιν για τη "δημοκρατική δικτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς", σύνθημα στο οποίο βασίστηκε το πρόγραμμα των μπολσεβίκων από τις παραμονές του 1905 μέχρι το Φλεβάρη του '17;

Και μια μικρή επανόρθωση στο φίλο erodoto, ιδιαίτερα επειδή συμφωνώ μαζί του ότι πρέπει να προσέχουμε τι λέμε, ειδικά όταν αναπαράγουμε την προπαγάνδα του συστήματος. Η γραμμή του ΚΚΕ δεν ήταν για αποχή από τις εκλογές. Η πρόταση της ΚΕ του ΚΚΕ στην ΚΕ του ΕΑΜ ήταν για συμμετοχή με έναν υποψήφιο σε κάθε νομό και το γεγονός αυτό το επιβεβαίωσε ο αείμνηστος Χαρίλαος Φλωράκης σε συνέντευξή του στον Γ. Διακογιάννη λίγο πριν πεθάνει (και στα απομνημονεύμάτά του επίσης). Η αλήθεια είναι ότι ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας του ΚΚΕ στο ΕΑΜ Παρτσαλίδης "απέτυχε" να "περάσει" τη γραμμή αυτή στην ΚΕ του ΕΑΜ - ναι, ο ίδιος Παρτσαλίδης που μαζί με τον εσμό των υπόλοιπων αναθεωρητών κατηγορούσε μετά την καθοδήγηση Ζαχαριάδη για "τυχοδιωκτική επιλογή" λόγω της αποχής που... οι ίδιοι προκάλεσαν!

Καλή συνέχεια στη συζήτηση.

Μαξιμιλιανός

Ανώνυμος είπε...

Τί θες να μας πείς δηλαδή ρε Μαξιμιλιανέ? (ντε ροβεσπιέρ?)

Τί ερωτήσεις είν'αυτές τώρα?

ε λοιπόν όχι! δεν έπρεπε να τη πάρουν!

Την επανάσταση τη κάνει το λαικό κίνημα.
Οι διαφοροι στρατοί της "ισχύος", που θαλεγε κι ο Κονδύλης, καταλαμβάνουν εδάφη και μετά τα διαχειρίζονται κατά το δοκούν... εργατοαγροτικές συμμαχίες και τα τοιάυτα.
Τους λαούς τις ανατολικής ευρώπης τους ρωτήσατε?
Και μετα στην άνοιξη της Πράγας πάλι ανέλαβε ο στρατός..

Με τέτοια ερωτήματα σαν αυτά που βάζεις δικαιολογούνται τα πάντα.
Ετσι όμως δε πάμε μπροστά.
Και με τέτοιες αποτιμήσεις του παρελθόντος το πραγματικά κομμουνιστικό μέλλον απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο.


ο κομμάντο μέσα στο έαρ

Ανώνυμος είπε...

Φίλτατε κομμάντο του έαρος, αν μη τι άλλο είσαι ειλικρινής, πράγμα σπάνιο σε τέτοιες συζητήσεις όπου βασιλεύει η πιο αχαλίνωτη υποκρισία.

Αυτό, όμως, δε σε απαλλάσσει. Η άποψή σου είναι δείγμα του πιο ανυπόκριτου μικροαστισμού. Μόνο κάποιος βαθύτατα μικροαστός θα σκεφτόταν λες και υπάρχει κάποιο "εγχειρίδιο επανάστασης" με απαρέγκλιτες οδηγίες και κανόνες. Στην επανάσταση, φίλε μου, υπάρχει μόνο ένας κανόνας: πάρε την εξουσία! Πάρ'την χθες ακόμα, αν μπορείς! Παρ'την πρώτα και μετά κάνε κάθε τι αναγκαίο για να την κρατήσεις. Παρ'την τη στιγμή που θα μπορέσεις, ακόμα κι αν όλα μοιάζουν εναντίον σου - η ιστορία κρίνει με επιείκεια αυτόν που τόλμησε να κάνει την επανάσταση και έχασε, όχι όμως κι εκείνον που μπορούσε να την κάνει, να νικήσει και δεν τόλμησε.

Αν ο Λένιν σκεφτόταν όπως εσύ, τότε κανένας Οκτώβρης δε θα'χε γινει. Οι μενσεβίκοι και ο Κάουτσκι είχαν σε όλα "δίκιο", τυπικά: η εργατική τάξη μειοψηφία, ο καπιταλισμός υπανάπτυκτος, η παραγωγική βάση ανύπαρκτη σχεδόν, η πολιτική κουλτούρα του λαού στα σπάργανα - σε όλα, εκτός από το κύριο και βασικό: ότι σ'αυτή τη Ρωσία-αδύνατο κρίκο, με αυτά τα δεδομένα, η εξουσία μπορούσε να αποκτηθεί. Μπορούσε και έπρεπε να αποκτηθεί κι ας ξεσηκώθηκε μετά όλη η μικροαστική ορχήστρα μιλώντας για το "βολονταρισμό" των μπολσεβίκων.

Σας μάραναν όλους τους μικροαστούς τα όπλα του Κόκκινου Στρατού. Ωραίοι διεθνιστές! Τα όπλα των ρώσων εργατών που πολέμησαν (ή ήταν έτοιμα να πολεμήσουν) για να πάρει την εξουσία ο βουλγάρικος ή ο τσέχικος λαός είναι "στρατοί ισχύος"! Ισχύος, ναι - αλλά τίνος; Ή μήπως νομίζετε ότι οι λαοί αυτοί φάγανε με το ζόρι κάτι που δεν ήθελαν; 38% των ψήφων είχε π.χ. το ΚΚ Τσεχοσλοβακίας το 1946 και 22% το ΚΚ Ουγγαρίας, χώρια τα άλλα σύμμαχα κόμματα (αγροτικό, σοσιαλιστικό κλπ.). Μια απλή αναδρομή στην πορεία της ταξικής πάλης μεταξύ 46 και 48, δείχνει ότι η αποφασιστικότητα των κομμουνιστών και ο συντριπτικός πολιτικός συσχετισμός ανάγκασε την αστική τάξη να παραδώσει σχετικά αναίμακτα την εξουσία. Κι εσύ, φίλε κομμάντο, μας "συμβουλεύεις" εκ των υστέρων να μην την πάρουμε. Όπως έκαναν δηλαδή οι γάλλοι και οι ιταλοί σύντροφοι - και είδαμε τι τύχη τους επιφύλαξε η αστική τάξη. Και τους έσφαξε (όπως στην Ιταλία π.χ.) και τους ενσωμάτωσε στην πορεία.

Μπροστά σε τέτοιους "επαναστάτες", τι τους θέλουμε τους ρεφορμιστές;

Μαξιμιλιανός

Ανώνυμος είπε...

Ναι ρε Μαξιμιλιανέ να τη πάρουμε την εξουσία δε λέει κανείς το αντίθετο.
Το θέμα είναι ΠΟΙΟΣ παίρνει την εξουσία.

Η αλήθεια είναι ότι ξαναβλέποντας το αρχικό σχόλιό σου είδα ότι το θέτεις σώστα το ζήτημα, κεγώ, μέσα στην μικροαστική ανυπομονησία μου να επιτεθώ στους σταλινικούς όπου γης, σε παρερμήνευσα. Λες: "Έπρεπε ναι ή όχι OI KOMMOYNIΣΤΕΣ να πάρουν την εξουσία στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, ΒΑΣΙΣΜΕΝΟΙ στον Κόκκινο Στρατό " Έκανες δηλαδή έναν σωστό διαχωρισμό.Το αναγνωρίζω και επανορθώνω.
Βέβαια είναι ζητούμενο αν τελικά την εξουσία την πήρε η εργατική τάξη αυτών των χωρών ή την πήρε το σοβιετικό κράτος. Εδώ είναι το ζήτημα. Και η μετέπειτα πορεία με τις "συντροφικές εισβολές" άλλα δείχνει..

Άλλο δηλαδή αυτό που λες εσύ στο πρώτο σχόλιό σου ("βασισμένοι") και άλλο μια Ναπολεόντια τακτική που λέει τώρα κατακτάω όλη την ευρώπη και διασπείρω τις ιδέες της επανάστασης παντου-ενώ την ίδια στιγμή αφήνω σε κάθε χώρα διοικητικούς φρουρούς που λογοδοτούνε στον αυτοκράτορα. Δε λέω και ο Ναπολέοντας αυτές τις χώρες που κατάκτησε τις πήγε ένα βήμα μπροστά από το επίπεδο που βρίσκονταν σε σχέση με το κοινωνικό ζήτημα-στα Επτάνησα οι επαναστατικές ιδέες που ήρθανε τότε συνέβαλλαν στη μετέπειτα πολιτική ριζοσπαστικοποίηση του αγώνα που κατέληξε στις εθνοσυνελεύσεις κτλ πριν πάρει κεφάλι η αντίδραση και μας "φορέσουν" τον Όθωνα- αλλά άλλο αυτό και άλλο μια επανασταση αυτών των ίδιων των λαών χωρίς συντροφικές "οφειλές", οι οποίες ξαναβγαίνουν στο προσκήνιο το '68 (για παράδειγμα, λέω εγω τώρα..)καιζητάνε υποταγή στη ΜΙΑ ΚΑΙ ΕΝΙΑΙΑ γραμμή σοσιαλιστικής οικοδόμησης, λες και δεν υπάρχει καμμία άλλη, λες κιαυτή είναι η μόνη σωστή. -αν και απότι φαίνεται να λέει ο Δημητρώφ ο μουστάκιας δεν ήταν αυτής της άποψης


κομμάντο μικροαστικής εντροπίας

Αναυδος είπε...

@κομαντο
Να θυμίσω ότι είναι αντικειμενικά αδύνατο στα πλαίσια του καπιταλισμού το λαικό κίνημα να είναι πλειοψηφία

Yannis Theocharis είπε...

Απολίθωμα, να μου επιτρέψεις να αμφισβητήσω τις πηγές σου. Είμαι σχεδόν (το βάζω για τυπικούς μόνο λόγους) βέβαιος ότι ο Στάλιν είχε αφήσει ανοιχτό το θέμα της στρατιωτικής βοήθειας όχι μέσω έμψυχου δυναμικού αλλά σημαντικού οπλισμού. Επομένως τα "οι Έλληνες κάνανε βλακεία" δε στέκουν.

Η ΕΣΣΔ άφηνε διακριτικά το ενδεχόμενο στήριξης ανοιχτό και ουδέποτε απέτρεψε (ούτε και παρακίνησε βέβαια) το κόμμα από την ένοπλη σύγκρουση. Αν από την αρχή είχαν αποφασίσει να μη στηρίξουν ή το αποφάσισαν στην πορεία αυτό είναι ένα ανοιχτό ερώτημα.

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που προείχε για την ΕΣΣΔ και το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα τότε ήταν η προστασία της σοσιαλιστικής πατρίδας. Σωστή στρατηγική επιλογή λοιπόν όχι μόνο από την ΕΣΣΔ, αλλά από όλο το κομμουνιστικό κίνημα, ήταν η προσοχή να δοθεί στις χώρες τις ανατολικής Ευρώπης που συνόρευαν με την ΕΣΣΔ από εκεί και πέρα ότι παραπάνω μπορούμε.

Το πρόβλημα εστιάζεται στην εργαλιακή χρησιμοποίηση του κινήματος στην Ελλάδος σαν μέρος μιας τακτικής για την εξυπηρέτηση μιας σωστής στρατηγικής. Η ΕΣΣΔ όφειλε να είναι εξ' αρχής ειλικρινής απέναντι στο κόμμα μας και να παραθέσει ανοιχτά τη σωστή-ξανατονίζω-στρατηγική της, ώστε να πορευτούμε κι εμείς ανάλογα.

Κατά τα άλλα προσωπικά θεωρώ κριτήριο το είδος της κριτικής που κάνει κάποιος στο Στάλιν για να δω αν θα τον πάρω στα σοβαρά, πχ. από αυτό το κριτήριο πέρασαν οι ομιλίτες, όπως και ο Τσίζεκ με πολύ διαφορετικό τρόπο κ.α. Γιατί το πιο εύκολο είναι να πας με το ρεύμα, να βγάλεις αντισταλινικές κορόνες ώστε να γίνεις αρεστός στον κοινωνικό και επαγγελματικό σου περίγυρο. Πολύ συχνό φαινόμενο...

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Άργησα λίγο να γράψω γιατί μέχρι χτες δεν είχα πρόσβαση στο δίκτυο.

Η πηγή είναι αυτή που αναφερόταν και στα προηγούμενα μέρη της -ας την πούμε- τριλογίας. Σελίδες από το ημερολόγιο του ντημητρόφ, από τις εκδόσεις καστανιώτη.
Το απόρρητο το έβαλαν οι εκδόσεις ίσως για να 'χει ίντριγκα το πράμα αλλά έχει νόημα μόνο με την έννοια ότι ήταν προσωπικό κι όσα περιείχε δεν ήταν για δημοσίευση. Αν ήξερε ότι κάποτε θα εκδίδονταν (με την καλή έννοια) μάλλον θα τα έγραφε διαφορετικά. Το ότι τα έχουμε στην παρούσα μορφή είναι και καλό αλλά και κακό συγχρόνως. Πιο ειλικρινή κι αφιλτράριστα αλλά αφαιρετικά και χωρίς διευκρινίσεις.

Το ημερολόγιο έπεσε στα χέρια του κράτους μετά τις ανατροπές μαζί με όλη την περιουσία του βουλγάρικου κκ. Για να μην χρησιμοποιείται ως πηγή επιλεκτικά ο γιος του επέλεξε να το εκδώσει (κάτι που σίγουρα δε θα ήθελε υπό άλλες συνθήκες).
Η ελληνική έκδοση είναι δυστυχώς συντομευμένη για να μη κουραστούμε λέει με άχρηστες λεπτομέρειες για το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα σε όλα τα μήκη του κόσμου (*@#&{).
Όποιος θέλει να αμφυσβητήσει την αξιοπιστία της πηγής ευχαρίστως να το κάνει, αρκεί να έχει στοιχεία. Δεν το έγραψα εγώ, ούτε θα το πάρω προσωπικά. Αλλά μέχρι αποδείξεως του εναντίου τον εμπιστεύομαι τον ντημητρόφ που συν τοις άλλοις ήταν και φανατικός σταλινικός (με την πολύ καλή έννοια).

Το βιβλίο το βρήκε το παπαγαλάκι του κρεμλίνου στο παλαιοπωλείο του αλφειού στην αθήνα (επομένως ό,τι διαβάζετε είναι ξερασμένο από τα άδυτα του ισογείου της χαριλάου τρικούπη). Ήταν σχετικά πρόσφατη έκδοση, δεκαετίας και κάτι ψιλά κι απορώ γιατί δεν την έχουν κι άλλα βιβλιοπωλεία. Αν ήταν εξαντλημένο θα ήταν τουλάχιστον ευρέως γνωστό ως πηγή σε βιβλιογραφίες. Αν δεν είναι εξαντλημένο, τι το κάνανε; Το αποσύραν; Το έθαψε η αυτονομία του βιβλίου χάρτου στα υπόγεια; ΤΙ;

Κατά βάθος το περίμενα ότι εκεί θα πήγαινε η κουβέντα, στον εμφύλιο και τη γιάλτα, αλλά προσπάθησα ειλικρινά να δώσω αλλού το βάρος.
Στα περί μεταβατικού κράτους και δικτατορίας του προλεταριάτου.
Αλλά επειδή δε γίνεται να έχουμε κατά παραγγελία συζητήσεις και σχόλια, επιφυλάσσομαι να το θέσω πιο επιτακτικά με άλλο καινούριο κείμενο. Εν παρόδω μόνο κι επειδή παραείναι εξώφθαλμο ο νεολογισμός του λένιν δεν φιλοδοξούσε ούτε να αλλάξει τα φώτα των κλασικών ούτε να υποκαταστήσει τη δικτατορία του προλεταριάτου με φόρμουλες περί συνταγματικής μοναρχίας κι άλλων τινών. Ήταν μεταβατικό στάδιο κι από όσα λίγα έχω καταλάβει αυτή είναι και μία από τις βασικές διαφορές με το σχήμα της διαρκούς όπως τουλάχιαστον το εννοούσε ο τρότσκι. Κι επίσης πολύ γρήγορα το εγκατέλειψε ο ίδιος ο εμπνευστής του.

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Το βασικό που προσπάθησα να κάνω με αυτά τα κείμενα είναι να δείξω με βάση τα κείμενα ενός υπεράνω κάθε υποψίας σταλινικού κάποιες αντιφάσεις και σημεία στα οποία μπορεί να γίνει ουσιαστική κριτική χωρίς να υπάρξει κάποια υποχώρηση στην αστική προπαγάνδα και την πτωματολογία.
Ένα από αυτά που βγαίνει κι από τα παραπάνω είναι ότι ο σύντροφος με το μουστάκι ήταν καλός τακτικιστής αλλά στην προσπάθειά του αυτή αντί να αναδείξει την ιστορικότητα των τακτικών ελιγμών ήθελε να δείξει ότι έτσι ήταν ανέκαθεν το σωστό. Η συνταγματική μοναρχία πχ κατά πάσα πιθανότητα είναι μια προσπάθεια να δικαιολογηθεί θεωρητικά αυτό που έδωσε η εμπειρία στην ρουμανία όπου ο θεσνός της βασιλείας δεν καταργήθηκε.
Έτσι όμως η θεωρία αντί να φωτίζει την πράξη γίνεται θεραπαινίδα της και προσπαθεί να δικαιολογήσει τα πεπραγμένα. Αυτό δημιουργεί με τη σειρά του ένα μεγάλο στρατηγικό έλλειμμα που το πλήρωσε ακριβά στην πορεία των πραγμάτων η εσσδ και το κομμουνιστικό κίνημα.

Στην εξέλιξη της συζήτησης βέβαια προέκυψαν σχεδόν νομοτελειακά μια σειρά άλλα ζητήματα τα οποία εγώ τουλάχιστον δεν είμαι σε θέση να τα πιάσω ολοκληρωμένα παρά μόνο σε επίπεδο καφενειακής συζήτησης το οποίο κάποιες φορές πλησιάζουμε με αξιώσεις, μπορώ να πω.
Χωρίς να μπλέξω -προς το παρόν- με αυτά, θεωρώ ότι το πιο σημαντικό στοιχείο που πρέπει να κρατήσουν οι σφοι είναι η ανάγκη να γίνει μια σφαιρική εξέταση αυτής της περιόδου και μια σφαιρική κριτική από τη σκοπιά της υπεράσπισης.
Αυτό είναι ακόμα πιο δύσκολο να γίνει εν μέσω χυδαίας επίθεσης των αστικών επιτελείων ή ακόμα μπροστά και σε απλουστευτικές απόψεις που ασκούν κριτική με κάποια κλισέ (πχ γραφειοκρατία, γιάλτα, κατύν, κοκ) ή κάποια απλοϊκά θεωρητικά σχήματα.
Αυτό δε σημαίνει ότι τους δίνουμε επιχειρήματα για να μας την πουν. Αντιθέτως όπως λέει κι ο ένγκελς δείχνει πόσο δυνατό είναι ένα κόμμα (το όποιο κόμμα) που κάνει ανοιχτά τέτοια αυτοκριτική και αναμετράται με το παρελθόν του την κληρονομιά του και τις αντιφάσεις του. Όπου αναμετράται δε σημαίνει προφανώς πετάω στα σκουπίδια όπως πιστεύουν πολλοί που νομίζουν ότι έτσι ξεμπερδεύουν μια και καλή με την καθαρότητά τους.

Υποψιάζομαι ότι λέω πολλά χωρίς να λέω τίποτα καινούριο οπότε το κόβω εδώ προς το παρόν και για ό,τι έχω αφήσει εδώ είμαστε.

Ο τσίζεκ υποθέτω πως είναι ο ζίζεκ ε; Θα του πήγαινε περισσότερο. Θα εντυπωσίαζε και πιο εύκολα το περιβάλλον του...

KOMMANTO είπε...

http://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=1149511

Πραγματικό διαμάντι

Ανώνυμος είπε...

Αν και είθισται τις συζητήσεις τέτοιου είδους να τις κλείνει ο οικοδεσπότης του μπλογκ (και καλώς), δε μπόρεσα να συγκρατηθώ να γράψω δυο-τρια σχόλια, όντας σίγουρος ότι ο φίλος "απολίθωμα" θα επανέλθει και θα συνοψίσει τη συζήτηση. Αν πάλι δεν το κάνει, ας μη μου κρατήσει κακία.

Ούτως ή άλλως, θα ξεκινήσω από ένα σημείο συμφωνίας με τον καλό μας οικοδσπότη. Ξαναλέω, συμμερίζομαι τους προβληματισμούς όσων επισημαίνουν θεωρητικές υπερβολές για να ενδυθούν με αυτές ειλημμένες (και κατά βάση σωστές) επιλογές τακτικής. Είναι ζήτημα, όμως, ποιες εννοεί κανείς ως τέτοιες και, κυρίως, το να κατανοήσει το γιατί ειπώθηκαν "έτσι" κι όχι "αλλιώς" σε συνδυασμό με τις συνθήκες.

Ας πάρουμε π.χ. το ζήτημα του συντάγματος του '36. Ως "νομικό κείμενο" καθαυτό, αποτυπώνει έναν ιστορικά συγκεκριμένο ταξικό συσχετισμό στη σοβιετική κοινωνία. Ο Στάλιν λέει: "πρώτα τους τσακίσαμε ως τάξεις και μετά τους δώσαμε πλήρη εκλογικά δικαιώματα". Είναι θεωρητικό λάθος αυτό; Όχι, σύντροφοι, δεν είναι. Την αστική τάξη πράγματι το κόμμα την τσάκισε, με την έννοια όχι της φυσικής εξόντωσης αλλά της συντριβής των οικονομικών όρων ύπαρξής της, της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής. Από εκεί και πέρα, στους πρώην αστούς που έγιναν εργαζόμενα μέλη της κοινότητας όπως όλοι, ποια θεωρητική αρχή του μαρξισμού απαγορεύει να τους δοθούν πλήρη πολιτικά δικαιώματα, στο βαθμό που αποδέχονται ατομικά να ζήσουν στα πλαίσια της σοσιαλιστικής νομιμότητας;

Παρακάτω. Ο Στάλιν υποστήριξε ότι, σαν αποτέλεσμα της επιτυχίας της κολλεκτιβοποίησης, οι αντιθέσεις ανάμεσα στον πληθυσμό της ΕΣΣΔ έπαψαν πια να είναι ανταγωνιστικές. Είναι θεωρητικό λάθος αυτό; Έτσι, μ'αυτή την απόλυτη διατύπωση, η θέση αυτή αποδείχθηκε λάθος. Όταν την κρίνουμε όμως σήμερα, με την ευχέρεια της γνώσης της θεωρητικής και ιστορικής πείρας των χρόνων που ακολούθησαν, οφείλουμε να την τοποθετήσουμε στο χώρο και στο χρόνο που έγινε κι όχι στο τώρα.

(συνεχίζεται)

Μαξιμιλιανός

Ανώνυμος είπε...

Τι δεδομένα είχε ο Στάλιν όταν μίλησε; Πρώτον, μια οικονομία με εδραιωμένες τις σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής, όπου ο συνεταιριστικός τομέας (στην αγροτική ύπαιθρο) είχε πλήρως σχεδόν αντικαταστήσει το ατομικό αγροτικό νοικοκυριό. Δεύτερον, είχε ως σαφή γενική κατεύθυνση στην οικονομία τη σταδιακή συνένωση των κολχόζ σε μεγαλύτερα και, προοπτικά, με εθελοντική απόφαση των παραγωγών τους, την πλήρη κοινωνικοποίηση. Τρίτον, είχε την αδιαμφισβήτητη πολιτική ηγεμονία της λενινιστικής γραμμής στο κόμμα και τα Σοβιέτ. Πράγματι, με αυτά τα δεδομένα ποια κοινωνική αντίθεση στην ΕΣΣΔ του '36 μπορούσε να ονομάσει κανείς ως ανταγωνιστική; Ακόμα και την ύπαρξη της "κόκκινης γραφειοκρατίας" που επισημαίνουν αρκετοί (όχι όλοι λαθεμένα), γιατί πρέπει κανείς να την ονομάσει εκείνη τη στιγμή (όχι γενικά κι αόριστα, στον αιώνα τον άπαντα) ανταγωνιστική αντίθεση; Είχαν αντικειμενικό συμφέρον οι "κόκκικοι ειδικοί" (και μάλιστα σε εκείνη την περίοδο) να ηττηθεί ο σοσιαλισμός; Μα αυτό θα σήμαινε και τη δική τους εξαφάνιση ως κοινωνικό στρώμα!

Ρωτάνε κάποιοι: μα καλά, τότε γιατί έγιναν οι δίκες της Μόσχας, ένα χρόνο μετά και ξανάρχισε η κόκκινη τρομοκρατία; Οι σύντροφοι που ρωτάνε αυτό (οι άλλοι δε με ενδιαφέρουν) ας σκεφθούν ότι όταν μιλάμε για ανταγωνιστικές αντιθέσεις, μιλάμε για τάξεις κι όχι για άτομα. Σωστά ο Στάλιν είπε το '36 ότι δεν υπάρχει καμία συγκροτημένη κοινωνική δύναμη (τάξη, στρώμα κλπ.) που να είναι ενάντια στο σοσιαλισμό. Αν κάποιος διαφωνεί με αυτό, ας πει ποια ήταν αυτή η συγκροτημένη κοινωνική δύναμη. Όμως αυτό δεν αποκλείει το ότι μεμονωμένα (ακόμα και πολλά σε απόλυτο αριθμό) άτομα, μπορούν να δράσουν έτσι και οι λόγοι γι αυτό μπορούν να είναι πολλοί (ταξική καταγωγή, εξαγορά, πολιτικές μισαλλοδοξίες κλπ.). Οι εκτελεσμένοι των δικών, καταδικάστηκαν ως κατάσκοποι και όχι ως αστοί, αυτό ας μην το ξεχνάμε.

Το πραγματικό πρόβλημα - που όμως το ξέρουμε σήμερα - είναι ότι τα θεωρητικά εργαλεία που είχε το κόμμα στα χέρια του δεν επαρκούσαν για την επίλυση των μελλοντικών προβλημάτων της οικοδόμησης. Αποτέλεσμα ήταν να προσπαθεί να καλύψει κανείς το κενό με τη χρήση κατηγοριών της αστικής πολιτικής οικονομίας (αξία, κοινωνικά αναγκαίος χρόνος εργασίας, χρήμα κλπ.) προσπαθώντας να κρατά την τυπική μορφή και να αλλάζει το κοινωνικό περιεχόμενο. Όμως αυτός ο δρόμος είχε όρια και, κάποια στιγμή, θα έφερνε "από το παράθυρο" το πρόβλημα που βίωσε η ΕΣΣΔ τη δεκαετία του '50, την ανακοπή δηλαδή της διαδικασίας κοινωνικοποίησης της παραγωγής και το ξεκίνημα μιας, αργής αρχικά, διαδικασίας αλλοίωσης των σοσιαλιστικών σχέσεων. Σ'αυτό έπαιξε καθοριστικό ρόλο η κοινωνικοταξική δυναμική, ειδικά μετά τον πόλεμο, που δυνάμωσε τις θέσεις του ανώτερου στρώματος της εργατικής τάξης, των κόκκινων ειδικών κλπ., βεβαίως σε συνδυασμό με τους προυπάρχοντες παράγοντες (ιμπεριαλιστική ανάμιξη, ιδεολογική διαπάλη στο κόμμα και στο διεθνές ΚΚ). Αλλά ακόμα κι έτσι, οι αντιθέσεις δεν έγιναν ανταγωνιστικές αμέσως. Ανταγωνιστικές αντιθέσεις υπάρχουν ανάμεσα σε τάξεις και τέτοιες, ουσιαστικά, εμφανίστηκαν μέσα από ένα μακρόχρονο "κοιλοπόνημα" μόνο στην τελευταία, δραματική περίοδο ζωής της Σοβοιετικής Ένωσης.

(συνεχίζεται)

Μαξιμιλιανός

Ανώνυμος είπε...

Για κάποιες από αυτές τις εξελίξεις ο Στάλιν μίλησε πολύ έγκαιρα. Και για την ανάγκη επιτάχυνσης των ρυθμών κοινωνικοποίησης και την όξυνση της ταξικής πάλης την οποία προέβλεπε κλπ. Παρολα αυτά, το θεωρητικό κενό για το οποίο μίλησα δεν κατάφερε να το υπερβεί. Για να ελαφρύνω λίγο το κλίμα, θα πω: Λένιν υπήρξε μόνο ένας στην ιστορία του ΚΚ.

Αν ορισμένοι θέλουν, λοιπόν, να τον "σταυρώσουν", τουλάχιστον ας το κάνουν για τον (μοναδικό) πραγματικό λόγο που έχουν κι όχι για πολλούς άλλους φανταστικούς - αφού βεβαίως πρώτα μας εξηγήσουν ποιος άλλος είχε τις απαντήσεις τότε και που κρυβόταν και δεν τον βλέπαμε. Και ας μην αρχίσουμε τα δακρύβρεχτα περί "φίμωσης της θεωρητικής συζήτησης" κλπ. Αν παρακολουθήσει κανείς την πλουσιότατη και εντονότατη θεωρητική συζήτηση και αντιπαράθεση για την πολιτική οικονομία του σοσιαλισμού στα τέλη της δεκαετίας του '20 (στην οποία πήραν μέρος όχι μόνο μπολσεβίκοι, αλλά και άλλα ρεύματα) και στις αρχές του '50, θα του λυθούν τέτοιες απορίες, στο βαθμό που είναι βεβαίως καλοπροαίρετες.

Μπορεί κάποιος να πει ότι το θέμα που διάλεξα ως παράδειγμα δεν είχε και πολλή (έως καμία) σχέση με το θεμα της αρχικής ανάρτησης. Ίσως. Το επέλεξα συνειδητά για να γίνει κατανοητό το πως πιστεύω ότι πρέπει να κρίνουμε τη συγκεκριμένη τεράστια ιστορική προσωπικότητα.

Τελειώνω με μερικές "εντός θέματος" διορθώσεις. Σαφώς ο "νεολογισμός" του Λένιν δεν ήταν ίδιος, αλλά είχε εντελώς ανάλογα χαρακτηριστικά. Και δεν αποσύρθηκε αμέσως, αλλά αποτέλεσε την κεντρική προγραμματική θέση των μπολσεβίκων μέχρι το Φλεβάρη του '17. Επίσης, είναι καλό να μη δημιουργούμε εντυπώσεις για ιστορικά γεγονότα. Το 1945, ο εκλογικός συνασπισμός υπό την ηγεσία του ΚΚ Ρουμανίας πήρε το 80% των ψήφων και σε δύο χρόνια ανάγκασε το βασιλιά Μιχαήλ Α' να φύγει και κατήργησε τη βασιλεία. Ας μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για μια χώρα που νωρίτερα ήταν σύμμαχος του Άξονα, με φασιστική κυβέρνηση πριν τον πόλεμο, που είχε αποσπάσει εδάφη από την ΕΣΣΔ (Βεσσαραβία, Βουκοβίνα) και πολέμησε στο πλευρό των χιτλερικών στο Ανατολικό Μέτωπο. Η ανάγκη λεπτών τακτικών χειρισμών νομίζω ήταν προφανής στην περίπτωση αυτή και επιβεβαιώθηκαν από την μετέπειτα πορεία των σοβιετορουμανικών σχέσεων.

Όσο για την πολλαπλότητα των μορφών μετάβασης στο σοσιαλισμό-κομμουνισμό, αυτό δεν είναι του Στάλιν, αλλά των κλασσικών που βέβαια τα είχαν όλα τα ματάκια τους στη θέση τους. Ένα καλό παράδειγμα είναι ο πρόλογος στη ρώσικη έκδοση του Κομμουνιστικού Μανιφέστου του 1882, όπου οι Μαρξ-Ένγκελς λένε ανοιχτά ότι ακόμα και η προκαπιταλιστική Ρωσία με την πανάρχαια αγροτική κοινότητα θα μπορούσε να περάσει απευθείς στο σοσιαλισμό-κομμουνισμό, παρακάμπτοντας το καπιταλιστικό στάδιο ανάπτυξης, αν βοηθούσαν οι διεθνείς εξελίξεις (σε συνδυασμό με μια επανάσταση στην αναπτυγμένη Δύση, λένε επί λέξει).

Και πάλι ζητώ την κατανόηση για το μακροσκελές κείμενο.

Μαξιμιλιανός

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Είναι κάποιες φορές που νιώθω σα να γράφω εισήγηση αλλά δε με πειράζει να μην κάνω το κλείσιμο.

Συμφωνώ σε γενικές γραμμές με όσα έγραψες, ακόμα και με το σχήμα για τις μη ανταγωνιστικές αντιθέσεις.
Το πρόβλημα δεν είναι η φόρμουλα, το πρόβλημα είναι αν αυτονομείται και την πάρουμε τοις μετρητοίς.
Με αυτή την έννοια ο σοσιαλισμός σε μία μόνο χώρα πχ ήταν σύνθημα που πατούσε στη διαλεκτική ανάλυση των συγκεκριμένων συνθηκών της εποχής. Αν το πάρεις αυτό μέχρι τέλους όμως μπορείς να φτάσεις σε παραλογισμούς όπως το κομουνιστικό κράτος, όπου θα έχουμε φτάσει στον κομμουνισμό αλλά θα χρειάζεται το κράτος γιατί θα εξακολουθεί να υφίσταται η ιμπεριαλιστική περικύκλωση.
Σε τέτοιες περιπτώσεις παύουμε να μιλάμε για δημιουργική εφαρμογή του μαρξισμού και μπαίνουμε στα χωράφια της διαστρέβλωσης.
Κι αυτό αποκτά μεγαλύτερη σημασία αν εντοπίζουμε μεταπολεμικά την ήττα μας στο θεωρητικό-στρατηγικό έλλειμμα της σοβιετικής ηγεσίας.

Τη ρουμανία την ανέφερα μόνο για να δείξω τον εμπειρισμό βάση του οποίου η θεωρία δικαιολογούσε την πράξη αντί να τη φωτίζει.

Κατά τα άλλα το ίντερνετ δε μου ανήκει οπότε δε φιλοξενώ ούτε και διώχνω κανέναν, πόσο μάλλον όταν δεν τον νιώθω ξένο.

Ανώνυμος είπε...

εμένα ο παππους μου ήταν στη Γιαλτα.
Κ μου είπε οτι ο Στάλιν πεταξε στα μούτρα του Τσορτσιλ το χαρτάκι που του έδωσε και τον αποκάλεσε Dolboeb.
Αληθινή ιστορία..