Ο ντροπαλός ρεφορμισμός της Ανταρσύα

Η κε του μπλοκ σχεδίαζε να γράψει τον περασμένο μήνα ένα κείμενο αποτίμησης για τη συνδιάσκεψη της ανταρσύα, αλλά το κατάπιε η επικαιρότητα της ερτ και το ανέβαλλε συνεχώς. Ήρθε όμως αυτό το κείμενο του άναυδου να ξανανοίξει το θέμα και η κε του μπλοκ του δίνει ευχαρίστως το λόγο, χωρίς ωστόσο να συμφωνεί απαραίτητα πλήρως σε όλα τα σημεία της κριτικής του, κρατώντας παράλληλα κάβα τους δικούς της προβληματισμούς για τη συνέχεια. Καλή ανάγνωση και ψυχραιμία στο σχολιασμό.

Πριν από περίπου ένα μήνα η Ανταρσυα απέστειλε άλλη μια επιστολή πολιτικής συνεργασίας σε διάφορες αντικαπιταλιστικές, αντι-ΕΕ, αντι-ιμπεριαλιστικές και ριζοσπαστικές δυνάμεις της αριστεράς. Πολύ περιληπτικά  καλεί στη σύμπτυξη ενός πόλου (...) πολιτικού μετώπου (που) είναι αντικειμενικά απαραίτητο για τη δημιουργία ενός αγωνιστικού μετώπου ρήξης και ανατροπής και για την ταξική ανασυγκρότηση του εργατικού κινήματος. (...). Το κάλεσμα απευθύνεται σε μία πανσπερμία πολιτικών δυνάμεων, εξαιρώντας όχι ρητά αλλά σιωπηλά το ΚΚΕ και το Σύριζα, τσουβαλιάζοντάς τους μαζί σαν ρεφορμιστική αριστερά. Βέβαια μιας και το πλήθος των οπαδών της ‘αριστεράς’ ακολουθεί τα δυο αυτά κόμματα απευθύνει κάλεσμα και σε μια απροσδιόριστη βάση της Αριστεράς που υποθέτω πως είναι η βάση των δύο αυτών κομμάτων. Σύμφωνα πάντα με την επιστολή (...) η πολιτική βάση μιας τέτοιας μετωπικής συμπόρευσης δεν μπορεί να είναι άλλη από το αναγκαίο κι απαραίτητο σήμερα μεταβατικό αντικαπιταλιστικό – πρόγραμμα (...) με βασικότερους στόχους τους γνωστούς (με τους οποίους δε διαφωνεί κανείς, αν και ορισμένοι μάλλον επαναλαμβάνονται) δηλ. κατάργηση των μνημονίων, διαγραφή του χρέους, έξοδος από ευρώ-ΕΕ-ΝΑΤΟ, εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος και των επιχειρήσεων στρατηγικής σημασίας χωρίς αποζημίωση, εργατικός και κοινωνικός έλεγχος κλπ.

Αν και το πρόγραμμα είναι αντικαπιταλιστικό, επειδή είναι μεταβατικό δεν προκύπτει διεκδίκηση της εξουσίας, απλά η υποσημείωση ότι «δεν υπάρχει περιθώριο για μια «φιλολαϊκή» κυβερνητική διαχείριση στο πλαίσιο του ευρώ, της ΕΕ και του συστήματος». Από την άλλη η παρουσία στη λίστα αιτημάτων όπως η «ριζική αναδιανομή του παραγόμενου πλούτου» κι η ακόμη πιο σημαντική «επιμονή στην ανάγκη για επαναστατικές αλλαγές και διεκδίκηση μιας σύγχρονης σοσιαλιστικής προοπτικής» υπονοούν σιωπηλά ότι η πρόταση τους αναφέρεται σε μία κυβέρνηση καπιταλιστικής διαχείρισης ή πιο κομψά στα πλαίσια του καπιταλισμού, κάτι όμως που δεν τολμούν να το πούνε ανοικτά, πιθανολογώ για λόγους συνοχής των διαφορετικών συνιστωσών.

Η επιστολή αυτή αποκαλύπτει πέρα από τα ανερμάτιστα ελληνικά του συντάκτη της για άλλη μια φορά τα αδιέξοδα στα οποία η ίδια η πραγματικότητα έχει οδηγήσει την τακτική και στρατηγική της Ανταρσύα. Αδυνατεί η Ανταρσύα να αποσαφηνίσει ανοικτά και καθαρά ποια κυβέρνηση ή εξουσία θα υλοποιήσει το μεταβατικό (αλλά παρόλα αυτά αντικαπιταλιστικό) πρόγραμμα. Γιατί μπορεί από τη μία η Ανταρσυα ν’ απορρίπτει κάθε κυβέρνηση στα πλαίσια του συστήματος αλλά από την άλλη δεν βγάζει λέξη για την ανατροπή της σημερινής εξουσίας του κεφαλαίου και την κατάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη και τους συμμάχους της. Επιπρόσθετα, την πρόταση του ΚΚΕ για λαϊκή εξουσία τη ρίχνει στο πυρ το εξώτερον σαν σεχταριστική, αποσυσπειρωτική,  ουτοπική και άλλα καλολογικά.

Κι ερχόμαστε στο ζουμί. Η πρόταση, αν και απευθύνεται στις αντικαπιταλιστικές δυνάμεις της αριστεράς, ωστόσο δε θέτει θέμα εξουσίας, ή με άλλα λόγια φαίνεται ότι  υπάρχουν αντικαπιταλιστές που δεν επιθυμούν την ανατροπή του καπιταλισμού !. Από την άλλη δεν υπάρχει κάποιος αντικαπιταλιστής που να πιστεύει ότι ένα μεταβατικό πρόγραμμα, όπως περιγράφεται στην επιστολή, είναι εφικτό χωρίς την βίαιη ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου. Στην πραγματικότητα η υλοποίηση του μεταβατικού προγράμματος της Ανταρσύα έχει σαν βασική προϋπόθεση τη λαϊκή εξουσία. Η λαϊκή εξουσία είναι η εκ των ων ουκ άνευ αντικειμενική προϋπόθεση για να πραγματοποιηθούν οι στόχοι που αναφέρει η Ανταρσυα (και πολλοί άλλοι ακόμη που μάλλον διαφεύγουν των ενδιαφερόντων της) και δεν συνδέεται με το συσχετισμό των δυνάμεων ή το επίπεδο της πολιτικής συνείδησης του εργαζόμενου λαού.

Γιατί όμως απουσιάζει το προφανές από την παραπάνω επιστολή. Ποια είναι εκείνα τα κοινωνικά στρώματα και οι πολιτικές δυνάμεις που ενώ δε θέλουν τη λαϊκή εξουσία θα συμφωνήσουν με την διαγραφή του χρέους, την έξοδο από το ευρώ, την ΕΕ, το ΝΑΤΟ, την εθνικοποίηση μόνο των στρατηγικών τομέων της οικονομίας; Σίγουρα δεν είναι οι αποδέκτες τις επιστολής (είπαμε πούροι αντικαπιταλιστές) δεν είναι όμως ούτε και το ΚΚΕ. Ο κρυφός αποδέκτης της επιστολής είναι στην πραγματικότητα ο Σύριζα. Αυτό δεν προκύπτει μόνο από την ευρεία συνεργασία που έχει η Ανταρσυα με το Σύριζα στο μαζικό κίνημα. Αυτό προκύπτει επίσης από το γεγονός ότι η λίστα των στόχων, με την απουσία της βασικής τους προϋπόθεσης, τη λαϊκή εξουσία, θα είναι το μελλοντικό αντικείμενο του συμβιβασμού, π.χ. βγάλε το ΝΑΤΟ, καθυστέρησε την έξοδο από την ΕΕ, και τα υπόλοιπα τα βλέπουμε με βάση το τι είναι εφικτό. Δώσε κι εσύ το πολύτιμο 0,2-0,3% που μπορεί να λείπει για την πολυπόθητη πρωτιά και το πριμ των 50 εδρών –βασική αυτή η προϋπόθεση για την κυβέρνηση της ‘αριστεράς’- κλπ. Κι αν το πιθανότερο είναι ότι μια τέτοια συμφωνία δεν πρόκειται να γίνει επίσημα (τουλάχιστον στο φως της ημέρας) από την άλλη είναι σίγουρο ότι θα αποτελέσει το δικαιολογητικό υπόβαθρο για να επιτραπεί και να δικαιολογηθεί η μεταφορά των λιγοστών αλλά πολύτιμων ψηφοφόρων της Ανταρσύα στο Σύριζα. Εφόσον η κόκκινη γραμμή της λαϊκής εξουσίας απουσιάζει, όλες οι άλλες θέσεις και στόχοι είναι διαπραγματεύσιμοι, μπορούν να ιδωθούν σε βάθος χρόνου, κλπ.

Υπάρχει και ένα άλλο μεγάλο ελάττωμα στην πρόταση της Ανταρσύα, που υποκρύπτει τα συντεχνιακά συμφέροντα των στρωμάτων που τη στηρίζουν. Μια κυβέρνηση στα πλαίσια του καπιταλισμού θα έχει υποχρεωτικά έναν καπιταλιστικό τομέα της οικονομίας που παρόλες τις εθνικοποιήσεις θα απασχολεί την πλειοψηφία του εργατικού δυναμικού. Ο τομέας αυτός μόνο κάτω από μία προϋπόθεση μπορεί να βγει από την κρίση: αυξάνοντας την εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης κάτω από την εξουσία του ή καταστρέφοντας μέρος του κεφαλαίου, αυξάνοντας δηλαδή την ανεργία. Συνεπώς στην ονειρεμένη (πιο ορθά ουτοπική) κατάσταση που και το μεταβατικό πρόγραμμα θα εφαρμόζεται και η λαϊκή εξουσία δεν θα έχει έρθει, οι μόνοι ωφελημένοι (έτσι νομίζουν) θα είναι η μειοψηφία που θα εργάζεται στο δημόσιο τομέα και τις εθνικοποιημένες επιχειρήσεις. Με άλλα λόγια πάλι η εργατική τάξη θα πληρώσει.

Άναυδος – Ιούλιος 2013