Σοβιετική Ένωση και 80'ς

Η δεκαετία του 80 είναι σαν την Σοβιετική Ένωση. Βαθιά παρεξηγημένη.
Αμφότερες, λένε πολλοί, δεν ταιριάζουν στην αισθητική τους. Είναι ανάλογα με την ταξική σκοπιά (των αστών και των τρέντι εν προκειμένω) που βλέπει κανείς τα πράγματα.

Για κάποιους το ντύσιμο και το στιλ των 80'ς είναι το ίδιο φριχτά κι αποτρόπαια με την κολεκτιβοποίηση και τις δίκες της μόσχας. Τα βάζουν όλα μαζί κάνοντας λόγο για σταλινικά και στιλιστικά εγκλήματα.

Εμείς όμως τις υπερασπιζόμαστε και τις αγαπάμε [την εσσδ και τη δεκαετία του 80], όπως ακριβώς ήταν. "Χωρίς ναι μεν αλλά". Υπαρκτός σοσιαλισμός και υπαρκτή δεκαετία.
Κι ας λυσσάει η αστική προπαγάνδα να μας πείσει με πλύση εγκεφάλου ότι δεν υπήρξαν ποτέ (βλέπε τα κλασικά εισαγωγικά στο υπαρκτός, ή στο σοσιαλισμός, καθώς και άρθρα του τύπου: 80'ς, η εποχή που δεν υπήρξε ποτέ).

Δυστυχώς σήμερα αρκετοί νέοι δεν τιμάν τη δεκαετία και την ένωση στην οποία γεννήθηκαν. Κι όμως όταν ρωτάνε τον κόσμο πότε περνούσε καλύτερα, η συντριπτική πλειοψηφία απαντά στα 80'ς και επί σοβιετικής ένωσης.
Είναι τα δύο πράγματα για τα οποία υπάρχει η μεγαλύτερη νοσταλγία σήμερα, μαζική και συνειδητή σαν λαϊκό κίνημα.
Δεν θα αφήσουμε ποτέ τη μνήμη τους να σβήσει. Κι ας είναι αυτό ακριβώς που θέλουν να ξεχάσουν οι αστοτρέντηδες και κάποιοι εξαπατημένοι προλετάριοι.

Κάποιοι ακόμα και σήμερα βλέπουν φαντάσματα παντού και φοβούνται την επιστροφή τους. Τα βλέπουν στη μουσική, στα κολάν, στην ανερχόμενη ρωσία και το "νέο ψυχρό πόλεμο".
Αδυνατούν να καταλάβουν ότι οι κακόγουστες απομιμήσεις δεν συνιστούν καμιά απολύτως επιστροφή στο παρελθόν. Και η σημερινή ρωσία πχ είναι ακριβώς αυτό. Μια κακόγουστη διασκευή της πάλαι ποτέ κραταιάς ΕΣΣΔ, με μπίτ και αλλοιωμένη μελωδία. Κι όπου κράτησε αναλλοίωτη τη μουσική έχει αλλάξει τα λόγια (όπως στον εθνικό ύμνο).

Η δεκαετία του 80 ήταν η τελευταία στην οποία υπήρξε σοσιαλισμός. Κι αν κάποιοι δεν τον σηκώνουν τον όρο, ας πούμε ότι ήταν η τελευταία στην οποία υπήρξε ανατολικό μπλοκ και σύμφωνο της βαρσοβίας.
Αλλά και αντιστρόφως, το ανατολικό μπλοκ ήταν το τελευταίο μέρος του πλανήτη στο οποίο υπήρξε η δεκαετία του 80. Εκεί είναι παλαιοημερολογίτες και γιόρτασαν 13 μέρες αργότερα την πρωτοχρονιά του 90.

Η σοβιετική ένωση και η δεκαετία του 80 τέλειωσαν περίπου μαζί. Μετά από αυτές ο κόσμος δεν ήταν ποτέ πια ο ίδιος.
Για πολλούς από εμάς ο χρόνος σταμάτησε εκεί. Δεν υπάρχει εξέλιξη έκτοτε, παρά μόνο πισωγύρισμα. Ό,τι ακολούθησε είναι ακατανόητο και αχώνευτο. Αχώνευτο και με τις δύο έννοιες. Ούτε να το πιστέψουμε καλά-καλά μπορούμε, ούτε πολύ περισσότερο να το συμπαθήσουμε.

Στα τέλη του 79 οι ΑΒΒΑ (το ανάποδο βήτα δε μου βγαίνει με τίποτα στο πληκτρολόγιο) έβγαζαν το τραγούδι Happy New Year. Σε έναν στίχο τους λένε ότι αυτό είναι το τέλος μιας δεκαετίας και ποιος ξέρει πώς θα είναι τα πράγματα στο τέλος της επόμενης.
Δεν φαντάζεσαι πώς θα είναι...

Η δεκαετία που ξεκίνησε με τους ολυμπιακούς της μόσχας και το σύνθημα "στις 18 σοσιαλισμό" τελείωσε με τιεν αν μεν, βερολίνο και την εκτέλεση του ζεύγους τσαουσέσκου τα χριστούγεννα του 89. Και στο εσωτερικό από το μέτωπο των δυνάμεων της αλλαγής κλείσαμε με κοσκωτά, συνασπισμό, τζανετάκη και ζολώτα.
Ενδιάμεσα το 1984 μπορεί να μην επαλήθευσε τη ζοφερή πρόβλεψη για την κοινωνία που περιέγραφε το ομώνυμο βιβλίο (όχι τότε τουλάχιστον). Αλλά η καταστροφή που ακολούθησε το 89 ξεπερνούσε και τη φαντασία του όργουελ.

Μπορεί για πολλούς τα 80'ς να ήταν η "κατάρρευση" των ιδανικών, η διάψευση κάθε ελπίδας. Τουλάχιστον όμως τα 80'ς ήταν μια δεκαετία -η τελευταία- που ενέπνεε ακόμα ελπίδα. Έστω και για να τη διαψεύσει τελικά.
Ύστερα από τα 80'ς και την εσσδ δεν υπήρχε ελπίδα για το άμεσο μέλλον. Ύστερα; Ύστερα; Μα δεν υπάρχει ύστερα! Το λέει κι η μαρινέλα.

Αν η έννοια του χωροχρόνου μας δείχνει ότι ο χώρος κι ο χρόνος είναι αλληλένδετα, τότε η σοβιετική ένωση είναι συνυφασμένη με τη δεκαετία του 80.
Και σήμερα, σχεδόν 20 χρόνια μετά, ένα φάντασμα εξακολουθεί να πλανάται πάνω από τους αστο-τρέντηδες και τη γελοία αισθητική τους. Το φάντασμα της σοβιετίας και των 80'ς...

Vencerémos...