Του αιγαίου τα blues

Ξέρεις κυριάκο, εκεί που πας, σου έχουν φάκελο κανονικά.
Δεν ήταν μόνο στην εποχή του πατέρα σου αυτά, που είχαν σημειώσει χαρτί και καλαμάρι τι είχε πει κάποτε σε έναν δάσκαλο.
Συμβαίνουν και τώρα, ξέρουν απίστευτες λεπτομέρειες. Όπως με τον σύντροφο, που ήξεραν το συγκρότημα που παίζει και τον ρωτούσαν γιατί το 'χε βγάλει κοπιλέφτ.
Εμένα ένας βλάκας δόκιμος με έλεγε σύντροφο ειρωνικά κι όταν τον ρώτησα που το ξέρει, μου λέει, εδώ είναι στρατός, όλα μαθαίνονται.

Εμείς βέβαια κάναμε την εξυπνάδα να με δώσουμε από μόνοι μας.
Στο πρώτο επισκεπτήριο ήρθε ένας συγγενής μου ταγματάρχης. Ο θηλυκός μου γονιός είχε τη φαεινή ιδέα να τον βάλει να βρει κάτι γνωστούς του εκεί στο στρατόπεδο, να πει ότι το παιδί έχει και τις πεποιθήσεις του κι αν θα υπήρχε με αυτό κάποιο πρόβλημα.
Έξυπνη τακτική, τους αιφνιδιάσαμε.

Ούτως ή άλλως όμως, θα το καταλάβουν κυριάκο. Δεν είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις όταν είσαι κομμουνιστής (στην πρώτη προσευχή θα το καταλάβεις κι εσύ).
Το δύσκολο είναι να βρεις άτομα να συνεννοείσαι, να μπορείς να μιλήσεις πολιτικά, να λέτε καμιά κουβέντα.
Εγώ στο κέντρο είχα χαρεί που πέτυχα έναν πασόκο τσοχατζοπουλικό και μπορούσα τουλάχιστον να λέω καμιά κουβέντα.

Για τα μαλλιά και τα μούσια δεν χρειάζεται να στο πω εγώ, το ξέρεις και μόνος σου. Κούρεμα τελευταία μέρα. Και μετά τους αποφεύγεις όλους, ακόμη και τον εαυτό σου στον καθρέφτη, να μη σε βλέπεις, μπας και ξεχάσεις.

Αρκεί να μην την πατήσεις όπως εγώ που πήγα καλοκαίρι και ξυρίστηκα τελευταία στιγμή. Κι είχα μετά φάτσα ρετρό ασπρόμαυρη, παντού μαυρισμένη εκτός απ' το πιγούνι και τα μάγουλα που τα προστάτευε το τρίχωμα.
Τέτοιο γελοίο μαύρισμα, ούτε ο ισοβίτης (που είχε γίνει ριγέ πίσω απ' τα κάγκελα της φυλακής).
Η πραγματικότητα ξεπερνάει τη φαντασία κυριάκο. Στο στρατό θα το διαπιστώσεις από πρώτο χέρι.

Οι πρώτες μέρες είναι δύσκολες, αλλά έχουν πλάκα.
Είσαι με κόσμο που έχει τις ίδιες ανασφάλειες κι είναι ανοιχτός να τις μοιραστεί με σένα που είσαι στην ίδια θέση. Όσο παλιώνεις θα σου λείπει αυτό το κλίμα αλληλεγγύης.

Θα θυμηθείς και το αστερίξ λεγεωνάριος. Φοβερό ντεζαβού. Ειδικά όταν σου δίνουν ρουχισμό και δε σου χωράει το μεσαίο. Αλλά δεν έχουν και μεγαλύτερο.

Κι ύστερα το πρώτο επισκεπτήριο.
Που αν δεν έχεις κανά συγγενή ταγματάρχη να πάει να σε δώσει στυγνά με προτροπή του θηλυκού σου γονιού, θα δεις τους δικούς σου και την ιωάννα της λωραίνης. Που τα περνά πιο δύσκολα από σένα. Και στέκει αμήχανη, δεν ξέρει, να κλάψει ή να γελάσει για να σου δώσει θάρρος.

Σε ρωτάν τι σου λείπει να σου φέρουν, τους λες να φέρουν τους εαυτούς τους, τα άλλα έρχονται δεύτερα.
Αλλά αφού επιμένουν, κανά ριζοσπάστη (κι ας μη σ' αρέσουν πάντα αυτά που γράφει), να μάθουμε τι γίνεται στον έξω κόσμο (γιατί ειδήσεις δεν παίζουν ποτέ στο καψιμί) μέχρι να αρχίσετε τις εξόδους και να τα μαθαίνεις μόνος σου.
Και να τον μπάσουν στη ζούλα, γιατί κάποιοι υπαξιωματικοί είναι βουκεφάλες με τζόκεϊ και περικεφαλαία. Και σου λεν ότι απαγορεύονται οι πολιτικές εφημερίδες, ενώ άλλα στρατόπεδα έχουν μέσα κιόσκι που τις πουλάει.
Εμένα την πρώτη φορά μαζί με το ρίζο μου φέραν δυο πίτα-γύρο από τον μάκη. Σκληρά και κρύα, αλλά η συγκίνηση μεγάλη.

Ξέρω, σου λέω χαζομάρες, δεν έχω κάτι πιο χρήσιμο να σου πω.
Το εξαρτάται στο στρατό είναι ο απόλυτος νόμος και το σουξέ της αλεξίου εθνικός ύμνος.
Τα πάντα είναι σχετικά, καμιά αλήθεια απόλυτη. Αυτή είναι η διαλεκτική του στρατού όπως τη βάφτισες κι εσύ.

Τι όνειρα να έκανες εξάλλου σε έναν χακί κόσμο που δε σε λυπάται;
Δεν είναι τόσο τα καψόνια κι οι κακουχίες, δεν υπάρχουν τέτοια πράγματα (εκτός κι αν πέσεις σε μαύρη μονάδα).
Η δυσκολία στο μυαλό είναι πιο πολύ. Να αντέξεις την βλακεία που συσσωρεύεται γύρω σου, την έλλειψη νοήματος, τους βουκεφάλες που θέλουν να διατάζουν, να νιώσουν πως είναι κάποιοι, ότι σε αυτούς κανείς φλώρος επιστήμονας δε μπορεί να κουνηθεί.
Ναι, κάποτε τα πράγματα ήταν χειρότερα. Αλλά κι ο αγώνας για νόημα κι αξιοπρέπεια θέλει δυνατές αντιστάσεις.

Αν σκάμπαζα τίποτα από μουσική θα σου 'γράφα κανά τραγούδι σαν το σαββόπουλο. Όχι το κούρεμα, το άλλο που λέει ο κυριάκος μου πάει στο στρατό. Αλλά ούτε τις νότες δεν ξέρω, γι' αυτό σου γράφω ένα φλύαρο κείμενο.

Κι είναι φλύαρο κυριάκο, όχι (μόνο) από αμηχανία, αλλά γιατί πού να πιάσεις τα πιο μεγάλα και σοβαρά.
Στο στρατό είσαι μόνος σου, άντε και κανά δυο ακόμα σύντροφοι στη σειρά σου, ό,τι καταφέρετε εσείς από μόνοι σας. Η επαφή με τον έξω κόσμο σταματάει στα κάγκελα.

Ναι ξέρω, τέτοια μέρα κάνουμε εξορμήσεις στους νεοσύλλεκτους που μπαίνουν, γράφει κι ο οδηγητής κάθε μήνα. Οι άλλοι έχουν τον σπάρτακο, κάναν και μπλοκ, αλλά δεν έχουν ρόζα λούξεμπουργκ.
Και στις άδειες, θα πετυχαίνεις καμιά πορεία, θα ανοίγουμε την αλυσίδα, και θα 'σαι ένας από μας, με στρατιωτικά. Που εσύ άμα βγαίνεις, ούτε να τα δεις δε θα θες τα στρατιωτικά τα ρούχα.

Τι να σου πω δηλ. Τη μούρη κρέας τους κάναμε.
Για αυτό σου λέω, άμα θέλουμε αξιοπρέπεια, ο συνδικαλισμός στο στρατό είναι μονόδρομος.
Έρχονται φίλοι και γνωστοί και σου εύχονται καλός πολίτης.
Έχεις σκεφτεί τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως δεν είσαι πολίτης, δεν έχεις πολιτικά δικαιώματα.
Σα να σου λεν μισός άνθρωπος. Γιατί τι είναι ο άνθρωπος άμα δεν είναι πολιτικό ζωάκι; Σκέτο ζώον.

Γίνεσαι λοιπόν κι εσύ ζώο. Ή αλλιώς, σε ελεύθερη απόδοση νοήματος, στρατιώτης που πειθαρχεί σε ό,τι του πούνε.
Ούτε συνδικάτο υπάρχει, ούτε πολιτική οργάνωση, ούτε τίποτα. Το πολύ να σου δώσουν μια άδεια να ρίξεις άκυρο στις ευρωεκλογές. Κατά τα άλλα ό,τι καταφέρεις εσύ μόνος σου.

Κι άντε εσύ, ξέρεις πέντε πράγματα παραπάνω και μπορείς να βγεις παραπονούμενος στην αναφορά, να βρεις το δίκιο σου και την αξιοπρέπειά σου.
Ο πολύς ο κόσμος, ο ανυποψίαστος, τι θα κάνει νομίζεις;
Να σου πω εγώ κυριάκο, που το είδα από μέσα. Θα κοιτάξει να βρει κανά βύσμα, μπας και βολέψει την πάρτη του κι ησυχάσει.
Ο σώζων εαυτόν σωθήτω. Και το ίδιο θα κάνει κι όταν βγει.

Αλλά ποιος μιλάει σήμερα για συνδικαλισμό στους φαντάρους;
Δε σου λέω να συμφωνεί στα λόγια, τέτοιους θα βρεις πολλούς. Στην πράξη εννοώ, να το βάζει αίτημα αιχμής.
Το βάζει κανείς; Άι, πες εσύ, να πω κι εγώ.

Εδώ το συζητούσα τις προάλλες με έναν σφο και μου έλεγε πως δεν είναι πανάκεια ο συνδικαλισμός, γιατί μπορεί, λέει, να αναπαράγει τα βύσματα με άλλο τρόπο. Να τους έχει ο δίκας από κοντά, να θέλουν αντάλλαγμα για να σου κάνουν χάρη κι άλλα τέτοια δαπίτικα.

Κοίτα να δεις, κυριάκο, πανάκεια όντως δεν είναι. Αλλά κατά τα άλλα το σκεπτικό είναι αήττητο.
Με αυτή τη λογική να τον καταργήσουμε παντού το συνδικαλισμό, γιατί κι οι άλλοι (αλήτες λέρες) εργατοπατέρες είναι και κοιτάν να βολέψουν την πάρτη τους στην πλάτη των άλλων.
Για να μην πούμε τα φοιτητικά. Που ξέρουμε, κι εσύ κι εγώ, πώς περνάν τα μαθήματα κάποια κεφάλια.

Ξέρεις τι δουλειά μπορεί να γίνει εκεί μέσα; Στη μικρασία το 22, χαζοί ήταν δηλ οι δικοί μας που μοιράζαν προκηρύξεις στο μέτωπο; Προφανώς και δεν είναι το ίδιο, αλλά η βασική αναλογία υπάρχει κι έχει όνομα: πολιτική δουλειά στο στρατό.

Με κάτι τέτοια (μεταξύ πολλών άλλων) αφήνουμε τον κόσμο βορά στην αναρχία. Που πετάει ένα καλύτερα κοπρίτης παρά οπλίτης και καθαρίζει (ατομικά όπως πάντα).
Αλλά το σφυγμό του φαντάρου τον έχει πιάσει.
Άντε πήγαινε μετά εσύ να του πεις, πόσο αντιδραστικός είναι ο μισθοφορικός στρατός.
-Και δε πα να τον κάνουν; θα σου πει. Καλύτερα να γίνει επαγγελματικός, να μην υπάρχει καθόλου θητεία.
Χωρίς οργάνωση στο στρατό, πώς θα χτυπήσεις τέτοιες αντιλήψεις;

Δε βαριέσαι, τουλάχιστον θα έχεις χρόνο να διαβάσεις μετά το κέντρο. Είναι η καλύτερη άμυνα για να μένει ζωντανός ο εγκέφαλος.
Και μην έχεις τύψεις ότι ευνοείσαι που σε πήραν στο ναυτικό. Και στο αβρόρα και στο ποτέμκιν ναύτες ήταν. Εσείς θα είστε στα γκράνμα της νέας εποχής (και του 21ου αιώνα).

Κι εγώ στην αρχή που έπαιρνα καλές μεταθέσεις, έστελνα χαιρεβύσματα -για τον άβερελ- στο θηλυκό γονιό, γιατί νόμιζα ότι είχε βάλει από πίσω το χέρι του.
Αλλά όταν πήγαινα τελικά εκεί κι έβλεπα τις μονάδες, μου έφευγαν κι οι τύψεις κι όλα. Αν είχα όντως βύσμα, αλλού θα ήμουνα.

Να δεις του χρόνου τέτοια μέρα, θα τα θυμόμαστε όλα αυτά και θα γελάμε. Λίγα θα έχουν αλλάξει, αλλά εσύ θα τα έχεις πίσω σου. Και με τη νέα κατακτημένη πείρα σου, θα μπορείς πια να ετοιμάσεις κι εσύ ένα κείμενο και τρεις φακέλους με συμβουλές για τον επόμενο.
Κι ίσως εμπνευστείς και του γράψεις και κάποιο κομμάτι. Τη σονάτα του παραλόγου, να είναι ασορτί με το στρατό.

Τότε κυριάκο θα τα βλέπουμε όλα με άλλο μάτι. Και θα ξεχάσω κι εγώ ότι φεύγεις πάνω στο καλύτερο και μας αφήνεις στα κρύα του λουτρού να τραγουδάμε μέρα μαγιού μου μίσεψες.
Και στο καπάκι το in the navy...