Ο τρίτος Μαϊούνης θα είναι ο τελικός

Ο φοιτητικός μαϊούνης είδε το ίχνος του να χάνεται στο χιόνι της λήθης και να σβήνει, μαζί με την παροδική νίκη στο άρθρο 16 και τη σταδιακή παρακμή των εξάρσεων του κινήματος. Ενώ ο φετινός μαϊούνης με το αρνητικό εκλογικό αποτέλεσμα, είχε εν μέρει προεικονιστεί στον περσινό μαϊούνη των πλατειών. Ο οποίος –με εξαίρεση ίσως τις εκλογές- έμεινε χωρίς συνέχεια, και άφησε πίσω του ένα εντυπωσιακό κενό, όπως ακριβώς κι ο δεκέμβρης. Κι όσοι πίστευαν τότε ότι ζούνε κάτι μεγάλο και ξεχωριστό, μια επαναστατική κατάσταση, όπου «κάθε μέρα μετράει σαν μήνας», σήμερα –που κλείνει ακριβώς ένας χρόνος απ’ την κορύφωση με το απεργιακό διήμερο στις 28-29 ιούνη- νιώθουν σα να ‘χουν περάσει μια ντουζίνα χρόνια –κι όχι δώδεκα μήνες- από τότε.

Σ’ αυτή την περίεργη κινηματική συναστρία του μαϊούνη με τους διδύμους, εμφανίστηκαν διάφορα δίδυμα, που λειτούργησαν σα διαλεκτικά δίπολα: η πάνω και η κάτω πλατεία, η αμεσοδημοκρατία των κάτω Πλαταιών, με την αρχαιοπληξία των τριακοσίων της πάνω πλατείας, οι νοικοκυραίοι και οι αναρχικοί με κοινό παρονομαστή το μικροαστικό στοιχείο, ο «απολίτικος αντι-συστημισμός» της χρυσής αυγής με τον αντίστοιχο του σύριζα, κ.ά.

Όσοι ονειρεύονταν πλατιά λαϊκά μέτωπα, τα είδαν στον ξύπνιο τους στις πλατείες, με τις πλατειές συγκεντρώσεις και τους δημαγωγούς ρήτορες που πλατειάζανε, την πλατιά σύνθεση και το εξίσου πλατύ περιεχόμενο. Πιάστηκαν από έτοιμα εγκεφαλικά σχήματα για να τα βολέψουν με την πραγματικότητα κι από τσιτάτα του βλαδίμηρου –για να ανακαλύψουν εκ νέου την αμερική και να τη βαφτίσουν «ινδίες». Τσιτάτα για τους μικροαστούς που –για δες!- θα είναι κι αυτοί κομμάτι του επαναστατικού προτσές. Και για την επανάσταση που δε θα έρθει σε καθαρή μορφή εργαστηρίου, αλλά μεταμφιεσμένη με διάφορες μορφές του εποικοδομήματος.

Κι έτσι ο καθένας μεταμφιέστηκε για τις ανάγκες του ρόλου του. Διάφοροι τηλε-αστέρες ντύθηκαν αγανακτισμένοι γιατί ήταν τρέντι, οι εξεγερμένοι μικροαστοί ντύθηκαν επαναστατικό υποκείμενο και οι συνειδητές πρωτοπορίες έβαλαν τα μικρά τους ονόματα και ντύθηκαν απλοί πολίτες, χωρίς πολιτική ταυτότητα –κάτι που είναι αντίφαση εν τοις όροις, αν σκεφτούμε την ετυμολογία των δύο λέξεων. Σαν να πήγαινε δηλ η γγ στην συνέλευση του συντάγματος και να έλεγε, γεια σας με λένε αλέκα και είμαι φιλόλογος. Ή αντιστοίχως η κανέλλη: είμαι η λιάνα και είμαι δημοσιογράφος.

Όλοι μαζί μεταμφιεσμένοι λοιπόν συμμετείχαν σε αυτόν το μαζικό διονυσιασμό, ένα πολιτικό καρναβάλι συλλογικής εκτόνωσης και διαφυγής από την καθημερινότητα. Όταν όμως σχόλασε ο γάμος, οι μικροί καρναβαλιστές από τις λιλιπούτειες οργανώσεις θέλησαν να κρατήσουν το πάρτι ζωντανό και το συνέχισαν μόνοι τους, εκτός του κλίματος, σαν χριστουγεννιάτικα δέντρα μες στον φλεβάρη, που έχασαν το παρθένο δάσος της επανάστασης. Έκαναν γραφικές άμαζες συνελεύσεις (όπου η βασική γραφικότητα ήταν η γενική πεποίθηση ότι εκπροσωπούσαν τις μάζες και έπονταν τα υπόλοιπα) που αποφάσιζαν την κατάργηση του χρήματος, των κομμάτων κι ίσως και την έναρξη της επανάστασης – η οποία ως γνωστόν, εάν βρέχει, θα ξεκινήσει σε κλειστό χώρο και απογευματινές ώρες κατά προτίμηση για να έρθουν οι φοιτητές κι οι εργαζόμενοι.

Κι ύστερα οι πλατείες, ακριβώς όπως ο δεκέμβρης, πήγαν για διακοπές και δεν ξαναγύρισαν ποτέ – ενώ ακόμα και οι μαθητικές καταλήψεις είχαν τη στοιχειώδη ωριμότητα και οργάνωση για να ξεπεράσουν αυτό το σκόπελο. Οι πλατείες μας άφησαν προίκα τον ιφικράτη αμυρά και τους έλληνες youtubers, τα ελικόπτερα της κοε και το μαγικό σύνθημα για την αργεντινή: ουστ! Estamos despiertos ya! Και μετά οι πλαταιείς κοιμήθηκαν τον ύπνο του δικαίου και της ωραίας κοιμωμένης, που περιμένει τον πρίγκιπα αλέξη να τη φιλήσει για να την ξυπνήσει από την παραζάλη του καρναβαλιού – hangover επί το ελληνικότερον.

Η πιο εντυπωσιακή ομοιότητα μεταξύ των πλατειών και του αλέξη ήταν η κοινή διαπίστωση ενός «κόσμου του κινήματος» ότι τους χτυπάει το σύστημα. Κι εδώ κανείς δε σκέφτηκε «λενινιστικά», πονηρά σαν το βλαδίμηρο, ότι πρέπει να ανησυχείς όταν σε παινεύει ο εχθρός σου. Κι ότι αυτή η προβολή τους δε θα ερχόταν μόνο με επαίνους και ευθεία στήριξη από τα δελτία ειδήσεων αλλά εμμέσως με ζωντανές συνδέσεις και χαριτωμένα σχόλια σε εκπομπές που φέτος βρήκαν γλυκούλη ακόμα και τον καιάδα της χρυσής αυγής.

Δηλαδή πιστεύεις απολίθωμα ότι το σύστημα πριμοδότησε τις πλατείες; Σε ένα βαθμό ναι. Η ανοιχτομάτικη μερίδα του, που θα έλεγε κι η κετουκε. Γιατί το ζητούμενο στην ελλάδα της κρίσης, του μνημονίου και της αγωνιστικής παράδοσης στις κινητοποιήσεις δεν ήταν μόνο ένα ξέσπασμα, που είναι οπωσδήποτε θετικό σε σχέση με την πλήρη ακινησία. Δεν ήταν το αν και πότε, αλλά το πώς και με ποιους όρους (τηλεοπτικής και διαδικτυακής εκτόνωσης ή αυθεντικά κινηματικούς). Ενώ μια σειρά χώροι είδαν τα πράγματα με μία απλοϊκή και ουδόλως διαλεκτική αντίληψη που θύμιζε τη λογική του μικρότερου κακού, που βαφτιζόταν βέλτιστο: η παναγιώταινα από το ολότελα, ο συριζα από τη δεξιά και πάει λέγοντας.

Αυτή ήταν η σοφή προειδοποίηση του τζακ λόντον στη σιδερένια φτέρνα. Όπου το συνειδητοποιημένο προλεταριάτο περίμενε την κατάλληλη στιγμή κι απέφευγε να πυροδοτήσει το φυτίλι της μπαρουταποθήκης, γιατί δεν ήταν ακόμα έτοιμο. Τελικά το φυτίλι άναψε τεχνηέντως από λούμπεν στοιχεία που κάηκαν μαζί του κι ήταν εύκολη λεία για τη δύναμη κρούσης των αστών. Κι εδώ προφανώς οι αναλογίες είναι υπαρκτές, αν και δεν πρέπει να παίρνονται τοις μετρητοίς.

Όλα αυτά δε λέγονται από θέση χαιρέκακης επιβεβαίωσης, ότι εμείς τα λέγαμε και δικαιωθήκαμε – στο περιθώριο των εξελίξεων. Αλλά ως μπούσουλας και στόχευση για το τι πρέπει να είναι και να επιδιώκει ένα κίνημα (εντός ή εκτός εισαγωγικών), ποια χαρακτηριστικά πρέπει να πάρει και να εμβαθύνει. Κι αυτά μπορούν να συνοψιστούν στο εξής τρίπτυχο: οργάνωση – για να μην είναι άμορφος χυλός, ταξική συνείδηση και (σε αυτή τη βάση) πολιτικοποίηση των αγώνων. Τα οποία θα κάνουν τον επόμενο μαιούνη νικηφόρο οκτώβρη.