Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2014

Η περίπτωση των Λαϊκών Μετώπων

Στο τρέχον τεύχος της κομμουνιστικής επιθεώρησης (το πρώτο για το καινούριο έτος) υπάρχει ένα ενδιαφέρον άρθρο του αναστάση γκίκα, μέλος του τμήματος ιστορίας της κετουκε, για τη στάση της σοσιαλδημοκρατίας απέναντι στο φασισμό κατά την περίοδο του μεσοπολέμου και το β’ παγκόσμιο πόλεμο. Στα πλαίσια του άρθρου εξετάζεται συνοπτικά η περίπτωση της ιταλίας, της γερμανίας και του β’ παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου (όπως αναφέρεται στο άρθρο) ενώ ενδιάμεσα υπάρχει και μια πρώτη κριτική προσέγγιση της περίπτωσης των λαϊκών μετώπων. Η κε του μπλοκ αντιγράφει κι αναδημοσιεύει αυτό το τελευταίο κομμάτι, που το θεωρεί ιδιαίτερης σημασίας. Επαναλαμβάνω ότι η αναδημοσίευση γίνεται με σκοπό να κερδίσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη και να τον παροτρύνει να αγοράσει την κομεπ –κι όχι αντίστροφα.




Στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του φασισμού στα μέσα της δεκαετίας του 1930, το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα επιδίωξε τη συμμαχία με τη σοσιαλδημοκρατία (βλέπε το 7ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, 1935). Έτσι, σε μια σειρά χώρες σχηματίστηκαν «Λαϊκά Μέτωπα», που στην περίπτωση της Ισπανίας και της Γαλλίας κατάφεραν να κερδίσουν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και να σχηματίσουν κυβέρνηση.

Στην Ισπανία το Λαϊκό Μέτωπο συγκροτήθηκε –με πρωτοβουλία των κομμουνιστών- στις 15 Γενάρη 1936. Σ’ αυτό έλαβαν μέρος το Κομμουνιστικό και το Σοσιαλιστικό Κόμμα, η Δημοκρατική Αριστερά, η Αριστερά της Καταλονίας, κ.ά. κόμματα, καθώς και η ενιαία Γενική Ένωση Εργαζομένων (που, όπως και στη Γαλλία, προήλθε από τη συγχώνευση της αντίστοιχης ταξικής και ρεφορμιστικής Συνομοσπονδίας). Στις εκλογές της 16ης Φλεβάρη και 4ης Μάρτη 1936 το Λαϊκό Μέτωπο κέρδισε οριακή πλειοψηφία έναντι του Εθνικού Μετώπου που είχαν συγκροτήσει μια σειρά συντηρητικά αστικά κόμματα (47,03% έναντι 46,48%). Πρώτος πρωθυπουργός της κυβέρνησης του Λαϊκού Μετώπου έγινε ο Μ. Αθάνα (του Σοσιαλιστικού Κόμματος), που στη συνέχεια (10 Μάη) εκλέχτηκε πρόεδρος και αντικαταστάθηκε στην πρωθυπουργία από το Σ. Κ. Κιρόγα (της Δημοκρατικής Αριστεράς).

Αμέσως ενεργοποιήθηκαν ζυμώσεις μεταξύ των τμημάτων εκείνων της ισπανικής αστικής τάξης που προσανατολίζονταν πλέον στην επιβολή ανοιχτής, φασιστικής δικτατορίας. Το Κομμουνιστικό Κόμμα, που διέβλεπε αυτή την εξέλιξη, ζητούσε επίμονα από την κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου να προβεί στην εκκαθάριση των σωμάτων ασφαλείας και του στρατού από τα φασιστικά στοιχεία και να οπλίσει την εργατική τάξη. Η απάντηση της κυβέρνησης, ωστόσο, ήταν κατηγορηματική. «Αφήστε το στρατό ήσυχο, μην μπάζετε την πολιτική στο στρατό», έλεγαν. Όσον αφορά δε τον εξοπλισμό της εργατιάς –ως το αποτελεσματικότερο μέσο για τη συντριβή ενός ενδεχόμενου φασιστικού πραξικοπήματος εν τη γενέσει του- η  εντολή που δόθηκε δεν έδινε πολλά περιθώρια παρερμηνείας: «Όποιος δώσει όπλα στους εργάτες θα παραπεμφθεί στο στρατοδικείο!». Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Ντολόρες Ιμπαρούρι (η θρυλική Πασιονάρια) «και σαν αυτόπτης μάλιστα μάρτυς (…) πολλοί ηγέτες του ΛΜ κινήθηκαν, αν και χωρίς επιτυχία, για να εμποδίσουν ακόμα και την απελευθέρωση των “30.000”, δηλαδή των κρατουμένων από την εξέγερση των Αστουριών του Οκτώβρη του 1934, που αποτελούσαν και το βασικό προεκλογικό σύνθημα του ΛΜ» (35).

Τελικά η στρατιωτική φασιστική κίνηση εκδηλώθηκε στις 17 με 18 Ιούλη 1936, με επικεφαλής το στρατηγό Φ. Φράνκο. Η αναποφασιστικότητα, αναβλητικότητα, έως και τάση συμβιβασμού με τους φασίστες από την πλευρά της κυβέρνησης του Λαϊκού Μετώπου επέδρασαν καταλυτικά στην αρχική προέλαση των κινηματιών. Με την έκρηξη της στάσης «ο Κιρόγα παραιτήθηκε κι ο Αθάνα έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στο Μαρτίνες Μπάριο (αρχηγός της Δημοκρατικής Συμμαχίας), στην κατεύθυνση συμβιβασμού με τους φασίστες στασιαστές, δηλαδή υποταγής σε αυτούς. Ένα έντονο κύμα λαϊκής οργής απέτρεψε αυτό το σχέδιο. Έτσι στις 19 Ιούλη κυβέρνηση σχημάτισε ο Χοσέ Γκιράλ του Αριστερού Δημοκρατικού Κόμματος. Όμως οι τρεις μέρες που χάθηκαν σε άσκοπες συζητήσεις για το αν θα έπρεπε να εξοπλιστεί ο λαός ή όχι, έδωσαν στους φασίστες τη δυνατότητα να καταλάβουν 23 πόλεις» (36).

Στις 4 Σεπτέμβρη 1936 σχηματίστηκε και πάλι νέα κυβέρνηση υπό το σοσιαλιστή Λάργκο Καμπαλέρο (στην οποία μετείχαν για πρώτη φορά όλα τα κόμματα του Λαϊκού Μετώπου –μεταξύ αυτών και το ΚΚ- ενώ στη συνέχεια εντάχθηκαν επίσης του Βάσκικο Εθνικό Κόμμα και εκπρόσωποι της αναρχικής CNT). Κρίσιμο θέμα διαπάλης στη φάση αυτή του αγώνα κατά του Φράνκο: η συγκρότηση τακτικού στρατού. «Τόσο οι σοσιαλιστές όσο και οι αναρχικοί», σημειώνει ο Θ. Παπαρήγας, «αντιδρούν στη δημιουργία τακτικού στρατού. Οι αναρχικοί κατηγορούν τους κομμουνιστές σαν… αντεπαναστάτες επειδή το προτείνουν. Η ανίερη αυτή συμμαχία σοσιαλιστών – αναρχικών έχει σαν αποτέλεσμα την πτώση της Μάλαγα (8 Φλεβάρη 1937), όπου οι φρανκικές δυνάμεις επιτίθενται ακριβώς με τον τρόπο που είχαν προβλέψει και λεπτομερώς “προπεριγράψει” οι κομμουνιστές» (37).

Όσον αφορά τις διεθνείς διαστάσεις του ισπανικού εμφυλίου, ενώ θα περίμενε κανείς το «αδελφό» Λαϊκό Μέτωπο της Γαλλίας, υπό τον επίσης σοσιαλιστή πρωθυπουργό Λ. Μπλουμ, να είναι το πρώτο που θα έσπευδε σε βοήθεια της Δημοκρατικής Ισπανίας, συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Στη Γαλλία ανήκε η διπλωματική πρωτοβουλία για τη διεθνή απομόνωση της Δημοκρατικής Ισπανίας, που πραγματοποιήθηκε μέσα από την πολιτική της δήθεν «μη επέμβασης». Ήταν δε η πρώτη χώρα που έκλεισε τα σύνορά της, στερώντας από τους μαχητές κατά του φασισμού κάθε δυνατότητα να προμηθευτούν όπλα και πολεμοφόδια μέσω του γαλλικού εδάφους. Το γεγονός αυτό υπήρξε καταλυτικό πχ στην πτώση της συνοριακής πόλης του Ιρούν (λίγες μόνο μέρες αφότου είχαν κλείσει τα γαλλοϊσπανικά σύνορα), όπου οι εργάτες των ορυχείων αναγκάστηκαν –ελλείψει πυρομαχικών- να πολεμούν με δυναμίτη και πέτρες τις στρατιές του Φράνκο, οι οποίες είχαν στη διάθεσή τους τανκς και αεροπλάνα που τους είχε προμηθεύσει η ναζιστική Γερμανία). Το εμπάργκο τελικά ίσχυσε μόνο για την κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου. Αμερικανικά και βρετανικά μονοπώλια έκαναν χρυσές δουλειές με το Φράνκο (38), ενώ Γερμανία και Ιταλία συνέδραμαν τους Ισπανούς ομοϊδεάτες τους, τόσο σε πολεμικό υλικό όσο και σε άνδρες (με 16.000 και 50.000 στρατιώτες αντίστοιχα). Η μόνη χώρα που στάθηκε στο πλευρό του αγωνιζόμενου ισπανικού λαού ήταν η Σοβιετική Ένωση (39).

Σε κουφά αυτιά έπεσαν επίσης οι επανειλημμένες εκκλήσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς για τη Σοσιαλιστική Διεθνή για την ανάληψη κοινής δράσης υπέρ της Δημοκρατικής Ισπανίας. Ο Ντιμιτρόφ (ΓΓ της ΚΔ) απευθύνθηκε ξανά και ξανά για αυτό το ζήτημα στον ομόλογό του Μπρούκερ (στις 3 Ιούνη 1937, στις 26 Ιούνη 1937, 17 Ιούλη 1937, κοκ), για να λάβει πάντοτε την ίδια απάντηση, πως, δηλαδή, «ο πρόεδρος της ΣΔ "δεν έχει πλήρεις εξουσίες” για να πάρει πρωτοβουλία. Δεν ήταν βεβαίως θέμα «αρμοδιοτήτων», αλλά καθαρά πολιτικής ουσίας. «Μόλις γίνονται γνωστές οι επαφές των δύο Διεθνών, το καλοκαίρι του 1937, το Εργατικό Κόμμα {της Βρετανίας} παρεμβαίνει και αφαιρεί τις εξουσιοδοτήσεις του από την ηγεσία της ΣΔ. Δεν ήταν όμως το μόνο πρόβλημα. Στην Ολλανδία και την Τσεχοσλοβακία, τα σοσιαλιστικά κόμματα απειλούν με αποχώρηση από τη ΣΔ αν οι επαφές συνεχιστούν. Τα πράγματα παίρνουν ιδιαίτερα σοβαρή τροπή στο Βέλγιο, έδρα της ΣΔ, όπου μια ομάδα σοσιαλιστών ηγετών φέρεται να δηλώνει ότι “προτιμά τη ναζιστική Γερμανία από την ΕΣΣΔ”». Την ίδια στιγμή, διάφοροι επιφανείς ηγέτες της διεθνούς σοσιαλδημοκρατίας, όπως οι Άντλερ, Άτλι και Σκέβελενς, επισκέπτονταν τη Δημοκρατική Ισπανία εκφωνώντας βαρύγδουπους υποκριτικούς λόγους. «Σύντροφοι» διαβεβαίωνε ο Σκέβελενς, απευθυνόμενος στη γαλλοβελγική ταξιαρχία «σας ορκίζομαι ότι θα πάρετε όπλα!» (40).

Αρχές του 1939 οι διεθνείς πιέσεις προς την κυβέρνηση του ισπανικού Λαϊκού Μετώπου (επικεφαλής της οποίας ήταν από τις 17 Μάη 1937 ο σοσιαλιστής Χ. Νεγκρίν) έγιναν ακόμα πιο ασφυκτικές. Στις 10 Φλεβάρη, με τη διαμεσολάβηση των Βρετανών, οι δυνάμεις του Φράνκο κατέλαβαν τη νήσο Μινόρκα (η παράδοση μάλιστα έγινε πάνω στο βρετανικό θωρηκτό Ντεβονσάιρ), ενώ στις 14 Φλεβάρη η γαλλική κυβέρνηση αξίωσε με τελεσίγραφο την παράδοση της Μαδρίτης. Στις 27 Φλεβάρη, Γαλλία και Βρετανία αναγνώρισαν τη φασιστική Ισπανία διακόπτοντας τις διπλωματικές τους σχέσεις με την κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου. Το ίδιο έπραξαν και μια σειρά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, όπως το Εργατικό Κόμμα του Βελγίου. Στις 4-5 Μάρτη εκδηλώθηκε πραξικόπημα με επικεφαλής το ηγετικό στέλεχος των σοσιαλιστών Χ. Μπεστέιρο και το συνταγματάρχη Σ. Κασάδο. Με κεντρικό σύνθημα «κυβέρνηση χωρίς τους κομμουνιστές» οι Μπεστέιρο και Κασάδο σχημάτισαν μια «Εθνική Χούντα Άμυνας» η οποία, υπό το πρόσχημα της «έντιμης ειρήνης», άνοιξε τις πύλες της ισπανικής πρωτεύουσας στα φασιστικά στρατεύματα. Η Μαδρίτη έπεσε στις 28 Μάρτη 1939. Τρεις μέρες αργότερα – κι ενώ συντρίβονταν κι οι τελευταίοι θύλακες αντίστασης- οι σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις της Σκανδιναβίας αναγνώρισαν «de jure» το φασιστικό καθεστώς.

Ούτε όμως στη Γαλλία το Λαϊκό Μέτωπο (41) απέτρεψε την πορεία προς το φασισμό και τον πόλεμο. Σε διεθνές επίπεδο η κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου έπαιξε πρωταγωνιστικό ενεργό ρόλο στην υπονόμευση –και εν τέλει την ήττα- του αγώνα του ισπανικού λαού κατά του φασισμού (όπως είδαμε ήδη πιο πάνω). Η πολιτική του λεγόμενου «κατευνασμού», δηλαδή της συνεννόησης και συμβιβασμού με τις δυνάμεις του Άξονα (με κορυφαία έκφραση τη συμφωνία του Μονάχου), που ακολούθησε, εφαρμόστηκε επίσης από τις δυνάμεις του Λαϊκού Μετώπου. Η Βουλή του 1939-40, της περιόδου δηλαδή κατά την οποία η Γαλλία οδηγήθηκε στην εντυπωσιακή ήττα και συνθηκολόγηση με τη ναζιστική Γερμανία (σε μόλις έξι εβδομάδες), δεν ήταν άλλη από τη Βουλή που αναδείχτηκε το 1936 μέσα από την εκλογική νίκη του Λαϊκού Μετώπου.

Αλλά και στο εσωτερικό η κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου υπήρξε το λιγότερο ανεκτική προς τις δυνάμεις του φασισμού. Ενδεικτική είναι η περίπτωση της φασιστικής οργάνωσης «Cagoule», που το 1937 έγινε γνωστό ότι σχεδίαζε τη διενέργεια πραξικοπήματος και την επιβολή της φασιστικής δικτατορίας στη Γαλλία. Έως τότε, η εν λόγω οργάνωση είχε προβεί σε μια σειρά δολοφονίες (κομμουνιστών, Ιταλών αντιφασιστών που είχαν καταφύγει στη Γαλλία, κτλ), βομβιστικές ενέργειες και δολιοφθορές (πχ σε φορτία που προορίζονταν για τη Δημοκρατική Ισπανία), ενώ προμηθεύονταν όπλα από τη φασιστική Ιταλία. Παρόλα αυτά, η αστυνομία του σοσιαλιστή υπουργού Εσωτερικών του Λαϊκού Μετώπου M. Dormoy συνέλαβε μόλις 71 εξ αυτών και «έκλεισε» την υπόθεση. Όλοι τους αποφλυακίστηκαν το 1939, παραμονές του πολέμου. Την ίδια χρονιά η γαλλική Βουλή έθεσε εκτός νόμου το Κομμουνιστικό Κόμμα (με πρωτοβουλία μάλιστα του Σοσιαλιστικού Κόμματος σύμφωνα με τον Χ. Λαρούζ), ενώ στη συνέχεια έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στο στρατηγό Φ. Πετέν και τη δωσιλογική κυβέρνηση του Βισί (στο νότιο τμήμα της Γαλλίας, που ως τα τέλη του 1942 δεν ήταν μεν υπό ναζιστική κατοχή, αλλά ουσιαστικά υπήρξε δορυφόρος του άξονα (42).

Σημειώσεις – Παραπομπές

35. Βλ. αντίστοιχα Ουίλιαμ Φόστερ: «Ιστορία των τριών Διεθνών», εκδ. «Γνώσεις», Αθήνα, σελ 525 και Θανάση Παπαρήγα: «Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1996, σελ 38-39. Η εξέγερση των Αστουριών ξεκίνησε ως απεργία των εργαζομένων στα ορυχεία και τελικά καταπνίγηκε στο αίμα έπειτα από επέμβαση του στρατού (συντονιστής της οποίας υπήρξε ο μετέπειτα φασίστας δικτάτορας Φ. Φράνκο). Ως αποτέλεσμα, σχεδόν 3.000 εργάτες δολοφονήθηκαν, ενώ άλλοι 30.000-40.000 φυλακίστηκαν.

36. «Κομμουνιστική Διεθνής, 1919-1943», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2009, σελ. 192.

37. Θανάση Παπαρήγα: «Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1996, σελ 39.

38. «Σύμφωνα με τα στοιχεία της πρεσβείας στη Μαδρίτη», αναφέρει ο Θ. Παπαρήγας, «οι ΗΠΑ έδωσαν συνολικά 1.886.000 τόνους καυσίμων, ενώ τρεις εταιρείες (η Φορντ, η Στουντεμπέικερ και η Τζένεραλ Μότορς) έδωσαν12.000 φορτηγά.» (Θανάση Παπαρήγα: «Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1996, σελ 50). Για τη Βρετανία βλ. R. Fraser, «Blood of Spain: An Oral History of the Spanish Civil War», εκδ. Pantheon, New York, 1979, σελ 279, 410

39. Το σπάσιμο του εμπάργκο δεν ήταν απλή υπόθεση: Χιλιάδες φορτία κατασχέθηκαν στα σύνορα με τη Γαλλία, ενώ πολλά σοβιετικά πλοία δέχτηκαν επίθεση και βυθίστηκαν στην προσπάθειά τους να μεταφέρουν βοήθεια στο μαχόμενο ισπανικό λαό. Η ΕΣΣΔ κινδύνεψε να χάσει το μισό εμπορικό της στόλο σ’ αυτήν την προσπάθεια. Παρόλ’ αυτά, η σοβιετική βοήθεια υπήρξε πολύτιμη, μετρώντας συνολικά 806 αεροπλάνα, 362 τανκς και 1.555 πυροβόλα όπλα (χώρια τη βοήθεια σε τεχνική υποστήριξη και ανθρώπινο δυναμικό). Βλ. Academy of the USSR “International Solidarity with the Spanish Republic, 1936-1939”, εκδ. Progress, Moscow, 1974, σελ 329-330.

40. Θανάση Παπαρήγα: «Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1996, σελ 41-42.

41. Το Λαϊκό Μέτωπο στη Γαλλία συγκροτήθηκε στις 30.5.1935 από το Κομμουνιστικό, το Σοσιαλιστικό, το Ριζοσπαστικό, το Ριζοσπαστικό-Σοσιαλιστικό και το Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα. Την επόμενη χρονιά το Μέτωπο κέρδισε τις εκλογές και σχημάτισε κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον ηγέτη του Σοσιαλιστικού Κόμματος Λ. Μπλουμ. Το ΚΚΓ δε μετείχε στην κυβέρνηση, στήριξε όμως την κοινοβουλευτική πλειοψηφία του Λαϊκού Μετώπου έως την έκρηξη του ισπανικού εμφυλίου, όταν και διαφώνησε με τη στάση των Σοσιαλιστών-Ριζοσπαστών και ήρε την υποστήριξή του. Ο Λ. Μπλουμ παρέμεινε πρωθυπουργός έως τις 10 Απρίλη 1938 (παρεμβλήθηκε η πρωθυπουργία του Κ. Σοτά του Ριζοσπαστικού Κόμματος, 22 Ιούνη 1937 – 13 Μάρτη 1938), όταν τον διαδέχτηκε ο Ε. Νταλαντιέ (ηγέτης του Ριζοσπαστικού-Σοσιαλιστικού Κόμματος).

42. Χ. Λαρούζ: «Ο οπορτουνισμός στο ενιαίο μέτωπο ενάντια στο φασιμό: Οι διεθνείς πηγές του», στην ΚΟΜΕΠ, τ. 1/2009, σελ 86, Θανάση Παπαρήγα: «Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1996, σελ 35, «Κομμουνιστική Διεθνής, 1919-1943», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2009, σελ 183-184.

14 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Πολυ καλη αναρτηση και πολυ ενδιαφερον άρθρο αυτο στην ΚΟΜΕΠ. Εχω μια παρατηρηση.

Κρίσιμο θέμα διαπάλης στη φάση αυτή του αγώνα κατά του Φράνκο: η συγκρότηση τακτικού στρατού. «Τόσο οι σοσιαλιστές όσο και οι αναρχικοί», σημειώνει ο Θ. Παπαρήγας, «αντιδρούν στη δημιουργία τακτικού στρατού. Οι αναρχικοί κατηγορούν τους κομμουνιστές σαν… αντεπαναστάτες επειδή το προτείνουν. Η ανίερη αυτή συμμαχία σοσιαλιστών – αναρχικών έχει σαν αποτέλεσμα την πτώση της Μάλαγα (8 Φλεβάρη 1937), όπου οι φρανκικές δυνάμεις επιτίθενται ακριβώς με τον τρόπο που είχαν προβλέψει και λεπτομερώς “προπεριγράψει” οι κομμουνιστές» (37).


Χωρις διαθεση να μειωσω το ενδιαφερον του αρθρου νομιζω ότι στο παραπάνω ο Αναστασης διαπρατει αστοχία. Μεχρι εκεινη την στιγμη οι κομμουνιστες ηταν οργανωμενοι σε πολιτοφυλακες, δηλαδη σε αυτοτελεις απο το αστικο κρατος ενοπλες ομάδες. Το να ενταχθουν αυτες οι ομαδες σε τακτικο στρατο υπο την αιγιδα της κυβερνησης του Λαικου μετωπου θα σημαινε ενταξη τους υπο τις διαταγες του αστικου κρατους και των αστων αξιωματικων. Σκεφτειται το αναλογο με την ενταξη του ΕΛΑΣ στο στρατηγειο της Μεσης Ανατολης αλλα στην περιπτωση της Ισπανιας ο αντιστοιχος ΕΛΑΣ δεν θα υπαγοταν στον αγγλικο στρατο αλλα στον ισπανικο αστικο στρατο. Ειναι άλλο ζητημα η λαθεμενη αντιληψη των αναρχικων για την μη συγκροτηση των πολιτοφυλακων σε τακτικο στρατο και η άρνηση της ιεραρχιας, της πειθαρχιας σε επαναστατικο στρατο και άλλο ζητημα το να ζηταει το ΚΚ ισπανίας να ενταχθουν οι πολιτοφυλακες στον ΑΣΤΙΚΟ ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟ. Αυτο ειναι οντως αντεπαναστατικο σε εκεινες της συνθηκες. Δεν διαφερει από την παραδοση των οπλων στην βαρκιζα και την ενταξη των Ελασιτων στον ενιαιο εθνικο στρατο που εφτιαχνε ο Ανδρεας Παπανδρεου. Αυτη η μικρη παρατηρηση σε ενα πολυ συγκεκριμενο σημεο του αρθρου δεν θέλω να επισκιασει τον θαυμασμο μου για όλο το υπολοιπο πολυ ωραιο άρθρο του σ/φου.

Μαγιακοφσκι

Ανώνυμος είπε...

την εχω την ΚΟΜΕΠ και θα ασχοληθω να το διαβασω η αναρτηση ειναι εξαιρετικη και δειχνη οτι τα λα ικα μετωπα σε ολες της περιπτωσης επαι ξαν αρνητικο ρολο στην υποθεση της εργατικης ταξης και παντου διεσωσαν και στερεωσαν τον καπιταλισμο η περιπτωση του ΕΑΜ ειναι μια καλη αποδειξη του τη συνεβη το 1943 αυτο διαλυση της ΟΚΝΕ ενω επρεπε να συνε χιση να υπαρχει μεσα στα πλαισια της ΕΠΟΝ εγκλοβισμος του ΕΛΑΣ στο αγγλικο στρατηγειο συνεργασια και με αστικα κομματα συμφωνιες ΛΙΒΑΝΟΣ ΚΑΖΕΡΤΑ με αποτελεσμα να μη παρου με την εξουσια εχοντας την πλειο ψηφια του λαου και να μας οδηγη σουν στα δεκεμβριανα με τους δι κους τους ορους και στη συνεχεια χωρις να εχουμε χαση στην υπολοιπη χωρα συμφωνια στην ΒΑΡΚΙΖΑ που σε λιγες μερες ειναι και η επετειος παραδινοντας τον λαο στην σφαγη απο την αστικη ταξη ολα αυτα εχουνε ονομα και λεγονται σοσια λδημοκρατια και οπορτουνισμος δηλα δη η αστικη ταξη μεσα στο εργατικο κινημα

ulyanovism είπε...

Πιστεύω ότι το πραγματικό ερώτημα για το φασισμό στο μεσοπόλεμο είναι αν θα μπορούσε η άνοδος του φασισμού στην εξουσία να έχει αποτραπεί χωρίς να μεσολαβήσει ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος. Στην Ιταλία, Γερμανία, Ισπανία, Ελλάδα κτλ τα ΚΚ απέτυχαν να αποτρέψουν την άνοδο του φασισμού. Υπάρχει πραγματικά κάποια άλλη τακτική την οποία αν ακολουθούσαν θα μπορούσε να είχε αποτραπεί η δικτατορία, η οποία ήταν στρατηγική επιλογή των αστικών τάξεων που τελικά ανατράπηκε μόνο με τον πόλεμο; (Και στην Ισπανία που δεν ενεπλάκη άμεσα στον πόλεμο δεν ανατράπηκε παρά πολύ αργότερα!)

Ανώνυμος είπε...

ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ , ΠΟΛΥ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΑΣ.
Υπάρχει αρκετή άγνοια - και χωρίς ευθύνη των ενδιαφερόμενων, στην Ελλάδα ελάχιστα κυκλοφορούν , και όχι από τη σκοπιά του μαρξισμού.
Ας πούμε, η συνένωση ταξικής ομοσπονδίας με UGT, φοβάμαι ότι κατανοείται λάθος: οι εργατικές οργανώσεις του ΚΚΙ από το '34 - μετά την εξέγερση της Αστούριας - έβαλαν κάτω τη γραμμή της "Εργατικής συμμαχίας" - Allianzas Obreras , παναπεί κοινή δράση των συνδικάτων. Συνδικαλιστές και βάση της UGT , ανταποκρίθηκαν, ο Caballero για το πρώτο διάστημα -μέχρι το Μάη του '37 - προσπάθησε να παραμείνει ηγέτης και να ελέγξει την κατάσταση, στη συνέχεια περιθωριοποιήθηκε. Το ΚΚΙ δεν έλεγχε κάποια ομοσπονδία, εξάλλου ήταν ένα κόμμα που στις εκλογές του '36 είχε πιάσει λίγο πάνω από το 3% , το καλύτερο ποσοστό του (στη Γαλλία το ΚΚ είχε πιάσει 18%, επίσης το καλύτερο ποσοστό του..).
Έπειτα είναι λάθος ο συσχετισμός Βάρκιζα με ΔΣΙσπανίας: το 5ο Σύνταγμα του Λιστερ λειτούργησε ως αυτοτελής σχηματισμός, και όλες οι στρατιωτικές πολιτοφυλακές εντάχθηκαν σε ενιαία δομή - τύποις - μόνο όταν οι κομμουνιστές απόκτησαν τον πολιτικό έλεγχο του ΓΕΣ.
Η άρνηση των αναρχικών για τακτικό στρατό εξηγείται πολύ εύκολα - και είναι αστείο να δίνει βάση κανείς στα περί "αντεπαναστατικού" όταν αυτοί οι απίθανοι τύποι δέχτηκαν να συμμετάσχουν με υπουργούς τόσο στην κυβέρνηση Azana , όσο και στη Generalitat του Companys.
ΝΑ ψαχτούμε πολύ καλύτερα, ο ισπανικός εμφύλιος είναι το κλειδί για πολλά ..

πρώην ρεδβλογερ

Ανώνυμος είπε...

Έπειτα είναι λάθος ο συσχετισμός Βάρκιζα με ΔΣΙσπανίας: το 5ο Σύνταγμα του Λιστερ λειτούργησε ως αυτοτελής σχηματισμός, και όλες οι στρατιωτικές πολιτοφυλακές εντάχθηκαν σε ενιαία δομή - τύποις - μόνο όταν οι κομμουνιστές απόκτησαν τον πολιτικό έλεγχο του ΓΕΣ.

τον πολιτικο ελεγχο του ΓΕΣ οι κομμουνιστες δεν τον απέκτησαν ποτέ επι της ουσιας. Αυτα τα έλεγα οι αναρχικοι. Ο στρατος ήταν υπο τις διαταγες της κυβερνησης του λαικου μετωπου δηλαδη του αστικο κρατους, στο οποιο υποταχθηκαν οι κομμουνιστες και οι αναρχικοι όπως πολυ σωστα επισημαινεις αλλα μας ενδιαφερει για τους κομμουνιστες και οχι για τους ιδεολογικους αντιπαλους.
Απο μια αποψη εχεις δικιο για την Βαρκιζα. ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ ΗΤΑΝ ΠΟΛΥ ΧΕΙΡΟΤΕΡΑ. ΕΔΩ ΤΟ ΚΚΕ ΕΚΑΝΕ ΚΑΙ ΕΝΑ ΔΕΚΕΜΒΡΗ. ΕΚΕΙ ΔΕΝ ΠΗΡΕ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΤΑ ΟΠΛΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΗ ΤΑΞΗ ΑΛΛΑ ΜΟΝΟ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΥΣ ΦΑΣΙΣΤΕΣ ΟΠΩΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΜΠΑΛΕΡΟ ΑΛΛΩΣΤΕ. Ο Ισπανικος φιλε δεν ειναι κλειδι για τιποτα ψυχραιμια, αυτα τα λενε οι αναρχικοι. Κλειδι ειναι η οκτωβριανη για τους επεναστατες.

Μαγιακοφκσι

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Μαγιακόφσκι νομίζω πως ο πρώην RB θεωρεί τον ισπανικό εμφύλιο κλειδί για την κατανόηση πολλών θεμάτων, γιατί τότε έβαλαν όλες οι δυνάμεις στον πολιτικό καμβά τη στρατηγική τους αντίληψη και κάποιες εξ αυτών βρέθηκαν στη θέση να κάνουν τα αντίθετα από όσα διακήρυσσαν στη θεωρία -όπως πχ οι αναρχικοί που συμμετείχαν τελικά στην κυβέρνηση του ΛΜ. Μπορεί βέβαια κι ο ίδιος να το διευκρινίσει, δεν χρειάζεται νομίζω τη δική μου 'υπεράσπιση'.

Για εμένα πάντως (για να απαντήσω και στον ουλιάνοβισμ) το σημαντικό είναι να γίνει σφαιρική, κριτική αποτίμηση της συνεισφοράς και των αποτελεσμάτων που έδωσε η τακτική των ΛΜ, χωρίς να στέκει μονόπλευρα στα θετικά ή τα αρνητικά τους. Το άρθρο του γκίκα δίνει οπωσδήποτε σημαντικές παραμέτρους, αν και το θέμα που εξετάζει είναι πιο στενό και συγκεκριμένο: τη στάση της σ/δ της εποχής απέναντι στο φασισμό -αλλά και τους κομμουνιστές.

Για το πρώτο σχόλιο, νομίζω πως η ουσία που επισημαίνει ο παπαρήγας και το άρθρο είναι αυτό που λες κι εσύ περί οργάνωσης και συμμαχίας, για αυτό συνδέεται εξάλλου με την πτώση της μάλαγας και το αξιόμαχο της δύναμης που την υπερασπίστηκε.

Ανώνυμος είπε...

Για αυτό που είπε ο πρώην ρεδβλόγκερ... Ενα κείμενο που δε το ξέρουν πολύ στην Ελλάδα(που σχεδόν όλοι ξέρουν για την Ισπανία μέσα απο το "Γη και Ελευθερία").

http://www.revolutionarydemocracy.org/othlang/diazgk.htm




metalorixos

Ανώνυμος είπε...

μεταλοριχε

το κειμενο του Χοσε Ντιαζ μπορει να ορκιζεται στον Λενιν - Σταλιν αλλα δεν λέει κάτι με βαση τα σημερινα δεδομενα.
Νομιζω ότι στο κειμενο του Χοσε-Ντιαζ παραμενουν τα προβληματα στρατηγικης στα οποια αναφερεται ο Γκικας. Μην ψαρωνεις απο το ότι ο Χοσε Ντιαζ ορκιζεται στον Λενιν - Σταλιν

Μαγιακοφσκι

Ανώνυμος είπε...

Εχει κανείς να προτείνει κανένα βιβλιο για τον ισπανικό εμφύλιο?Δεν έχω βρεί κάτι από σύγχρονη εποχή..

Βilly

Αναυδος είπε...

εχουμε ξανασχοληθει εδω με τον ισπανικο εμφυλιο και στα σχολια υπάρχει προτεινόμενη βιβλιογραφία

http://sfyrodrepano.blogspot.gr/search/label/%CE%B2%CE%B1%CF%81%CE%BA%CE%B5%CE%BB%CF%8E%CE%BD%CE%B7

αν δεν παινεσεις το σπιτι σου ...

Ανώνυμος είπε...

Σ'ευχαριστώ άναυδε

Billy

Ανώνυμος είπε...

Γενικά δε μασάω απο τέτοια ζητήματα Μαγιακόφσκι. Αντιθέτως, το να ορκίζεται κάποιος στο όνομα ενός άλλου ανθρώπου και να έχει μια ημιδουλική σχέση μαζί του όπως ο Ντίαζ φαίνεται να αντιμετωπίζει τον Στάλιν δεν μου καλοφαίνεται και πολύ. Ο αγώνας μας είναι για την απελευθέρωση του ανθρώπου, όχι για να τιμήσουμε κάποιον Στάλιν και να δοξάσουμε το όνομα του.


Και επίσης ξέρω τα λάθη του ΚΚΙ στον Ισπανικό Εμφύλιο. Δεν αντιλέγω. Απλά, μπορούμε, έχοντας πάντα κριτικό πνεύμα απέναντι σε ότι διαβάζουμε, να αποσπάσουμε πολλές χρήσιμες πληροφορίες για την όλη κατάσταση. Οπως μπορούμε και απο άλλες πηγές.

Λχ. Στο βιβλίο "Η κολλεκτιβοποίηση στην Ισπανία 1936-1939", απο τις Εκδόσεις των Ξένων, υπάρχει ένα κείμενο του αναρχικού M. Seidman αναφέρει το εξής: οτι παρώτι οι κολλεκτιβοποιήσεις είναι στο επίκεντρο των ιστορικών αναλύσεων πολλών λόγω της ιστορικής σπουδαιοτητας τους, στην πραγματικότητα δεν ξεπέρασαν ποτέ το 18,5% της καλλιεργίσιμης γης. Το 9% εξ αυτών δε, έγινε απο τον κομμουνιστή υπουργό Γεωργίας Βιθέντε Ουρίμπε σε εκτάσεις μεγαλοτσιφλικάδων- σε αντίθεση με τις κολλεκτιβοποιήσεις της CNT που γινόντουσαν με τη βία σε αγροτικά τεμάχια μικρών αγροτών.


metalorixos

Ανώνυμος είπε...

"τον πολιτικο ελεγχο του ΓΕΣ οι κομμουνιστες δεν τον απέκτησαν ποτέ επι της ουσιας. Αυτα τα έλεγα οι αναρχικοι. Ο στρατος ήταν υπο τις διαταγες της κυβερνησης του λαικου μετωπου δηλαδη του αστικο κρατους, στο οποιο υποταχθηκαν οι κομμουνιστες και οι αναρχικοι όπως πολυ σωστα επισημαινεις αλλα μας ενδιαφερει για τους κομμουνιστες και οχι για τους ιδεολογικους αντιπαλους."

Μπερδεύεις τα πράγματα φίλε. Το ότι οι κομμουνιστές απόχτησαν τον έλεγχο του ΓΕΣ δε σημαίνει ότι ΔΕΝ είχαν αντιφάσεις στη γραμμή τους, ούτε ότι κινήθηκαν για τη σοσιαλιστική επανάσταση κλπ. Είναι ένα αντικειμενικό γεγονός, επιβεβαιώνεται και από τον απολογισμό του ΚΚΙ, τα βιβλία των Vicente Rojo, Antonio Cordon, στέλεχος ο δεύτερος του ΚΚΙ ακριβώς στο ΓΕΣ, του υπ.εξ. Alvarez Del Vayo κλπ. Αυτό συνέβη όταν κυριάρχησε η γραμμή αντίσταση με όλα τα μέσα, μετά το Μόναχο - όπως εν τέλει και το πραξικόπημα Besteiro - Casado - Mera ήταν η αντίδραση των αστών που λες,που δεν λες μάλλον, εκείνου του κομματιού δηλ. της ισπανικής α.τ. που ήταν απαρέγκλιτα στο πλευρό της αγγλικής επιρροής ενάντια στο ενδεχόμενο τελικής νίκης του ισπανικού λαού. Αν ξέρεις - γι'αυτό λέμε ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΜΕΛΕΤΗ ΟΧΙ Ο,ΤΙ ΝΑ,ΝΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ - τί γραμμή μπήκε από τον καθένα, ποιες ήταν οι κοινωνικές δυνάμεις που στρατεύτηκαν με τη μια ή την άλλη πλευρά (π.χ. η α.τ. των Βάσκων, συνιδιοκτήτρια με αγγλικά μονοπώλια ορυχείων μετάλλου κλπ. πήγε με τους δημοκρατικούς κάτω από τη σημαία της "αυτονομίας": γιατί επέλεξε την "αυτονομία" και όχι την ανεξαρτησία; Και τί πήρε ως αντάλλαγμα για τη συνθηκολόγησή της, γιατί αγνόησε το Larranaga και γιατί άφησε ελεύθερους τους πραξικοπηματίες να κινούνται το κρίσιμο πρώτο εξάμηνο του '36 κάτω από τη μύτη της; - αντίστοιχα: η καταλανική βιομηχανική α.τ. , η οποία είδε στη Βαρκελώνη ΤΗΣ να γίνεται το πρώτο εργοστάσιο της SEAT στις αρχές της δεκαετίας του '50... .

"Απο μια αποψη εχεις δικιο για την Βαρκιζα. ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ ΗΤΑΝ ΠΟΛΥ ΧΕΙΡΟΤΕΡΑ. ΕΔΩ ΤΟ ΚΚΕ ΕΚΑΝΕ ΚΑΙ ΕΝΑ ΔΕΚΕΜΒΡΗ. ΕΚΕΙ ΔΕΝ ΠΗΡΕ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΤΑ ΟΠΛΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΗ ΤΑΞΗ ΑΛΛΑ ΜΟΝΟ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΥΣ ΦΑΣΙΣΤΕΣ ΟΠΩΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΜΠΑΛΕΡΟ ΑΛΛΩΣΤΕ."

Μπα; Ο σοσιαλπροδότης Καμπαλέρο ("ζητήστε γι'αυτόν μια γκεπεού" έγραφε τότε ο Αραγκόν) πήρε τα όπλα ενάντια στους φασίστες; Αυτό πράγματι είναι επιχείρημα αναρχικών.
Και πώς κρίνεις την εισβολή των ισπανών παρτιζάνων το '44 στην κοιλάδα του Aran; Πώς εξηγείς τη δράση παρτιζάνικου κινήματος μέχρι το '59 στην Ισπανία, με τους Lister, Monzon κλπ; Αν το πραξικόπημα Besteiro δεν στράφηκε ενάντια στην εργατική τάξη και το Κόμμα της - αυτή ήταν η αντιπαράθεση των κοινωνικών δυνάμεων, άσχετα από τις αντιφάσεις, αδυναμίες κλπ. του ΚΚΙ - τότε μήπως ήταν ενδοαστική κόντρα;
Και όλ'αυτά ΔΕΝ είναι υιοθέτηση των αναρχικών, οπορτουνιστικών, τροτσκιστικών κλπ. απολογητικών;

"Ο Ισπανικος φιλε δεν ειναι κλειδι για τιποτα ψυχραιμια, αυτα τα λενε οι αναρχικοι. Κλειδι ειναι η οκτωβριανη για τους επεναστατες."

Για τους επαναστάτες οπωσδήποτε. Θέλει επίσης μελέτη, και σωστά συμπεράσματα, και κυρίως δράση για να είναι κανείς τέτοιος. Η ισπανία είναι επίσης κλειδί για τους επαναστάτες, που θέλουν να βγάλουν συμπεράσματα, όπως είναι και το Βιετναμ, ο ΔΣΕ, η Ιταλία, κάθε λαϊκος ξεσηκωμός.

Πρώην ΡΒ

ΥΓ. Ποιον "εναιαίο εθνικό στρατό" έφτιαξε ο Ανδρέας Παπανδρέου;
ΥΓ2 Άλλο ζήτημα λες η λαθεμένη αντίληψη των αναρχικών για το στρατό.. Να επαναλάβω: οι αναρχικοί ΜΠΗΚΑΝ στην αστική κυβέρνηση Azana, όπως και σ'αυτή του Companys. Ντούροι στον κυβερνητικό θώκο, "χύμα" στο στρατό, το εργαλείο δηλ. που κρατά όρθια την οποιαδήποτε κυβέρνηση.
Ξεκαθάρισέ τα στο μυαλό σου

Ανώνυμος είπε...

για τις κολλεκτιβοποιήσεις:
είναι ένα πολυσυζητημένο ζήτημα, βασικά μια μυθολογία. Ο Στ. ήταν αρκετά σαφής: σε επιστολή του στον Azana εξηγούσε ότι εμείς στην ΕΣΣΔ καναμε κολελκτιβοποιήσεις με το κράτος στα χέρια μας, και καμιά 10αριά χρόνια μετά την επανάσταση, με το Κόμμα πεισμένο, με προπαρασκευαστική δουλειά στους αγρότες κλπ. και χωρίς τον εχθρό ένοπλο. Πώς πάτε εσείς τώρα; Μοιράστε τα λατιφούντια σε μικρές ιδιοκτησίες, δέστε τη συμμαχία με τη φτωχή αγροτιά, εξασφαλίστε μάτια, χέρια, μυαλά και τρόφιμα για τον επαναστατικό στρατό και προχωρήστε αργότερα σε τέτοια μέτρα.Πρώτα η νίκη, μετά τα υπόλοιπα.
Αντίστοιχα για τις κολλεκτιβοποιήσεις έχει γράψει ο Gabriel Jackson στη δεκαετία του '60 - και πολύ τους στεναχώρησε τους Τσόμσκιδες και το CIA World Factbook.

Πρώην RB