Πέντε χρόνια μετά

Πώς φαντάζεστε τον εαυτό σας σε μια πενταετία; Πού πιστεύετε πως θα βρίσκεστε σε πέντε χρόνια από τώρα; Αυτή είναι μια συνήθης ερώτηση σε επαγγελματικές συνεντεύξεις για όσους αναζητούν εργασία. Κι ο υποψήφιος πρέπει υποτίθεται να δώσει μια γαμάτη απάντηση που ν’ αποπνέει σιγουριά και αυτοπεποίθηση, τη στιγμή που δεν είναι καν σε θέση να σχεδιάσει τους επόμενους μήνες και δεν ξέρει αν θα μπορέσει να τα βγάλει πέρα. Οπότε καλύτερα να αφήσει κατά μέρος την ειλικρίνεια, γιατί τότε μπορεί να έλεγε: «με βλέπω να γυρίζω στο σπίτι των γονιών μου, εκεί τουλάχιστον δε θα έχω να πληρώνω το νοίκι».

Δεν ξέρω αν ο λαός μας αποφασίσει να προσλάβει στις επόμενες εκλογές το σύριζα. Εξάλλου ο όρος «πολιτικό υπαλληλικό προσωπικό» ταιριάζει μάλλον στην κυρίαρχη τάξη κι όχι στους εργάτες και τα άλλα λαϊκά στρώματα· κι η κυβερνητική προϋπηρεσία στο βιογραφικό κάποιων στελεχών του σύριζα δεν προσμετράται ακριβώς στα θετικά στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Θα είχε ωστόσο ενδιαφέρον να ρωτούσε κάποιος τα πρωτοκλασάτα στελέχη του χώρου πώς βλέπουν αυτοί τον εαυτό τους σε πέντε χρόνια από τώρα και να σταχυλογήσει ενδεικτικά μερικές απαντήσεις. Η πιο λογική κι ειλικρινής απάντηση –αν αφαιρέσουμε τα παραφουσκωμένα λόγια και τις σάλτσες που βάζει κανείς για τον εαυτό του σε τέτοιες συνεντεύξεις- θα ήταν κάτι σαν «με βλέπω βουλευτή, υπουργό, κυβερνητικό στέλεχος, κτλ». Δε νομίζω να βρίσκαμε πολλούς που θα έβλεπαν πχ τον εαυτό τους «μπροστάρη ενός κοινωνικού αγώνα που θα ανοίγει, ξέρω γω, το δρόμο για το σοσιαλισμό».

Ας είμαστε ειλικρινείς άλλωστε. Για ποιο σοσιαλισμό μιλάμε; Μια αριστερή κυβέρνηση με κορμό το σύριζα είναι πολύ πιθανό να στρώσει το δρόμο σε μια άνοδο του φασισμού που δεν είναι απαραίτητο να έχει ως πρόσημό του την χρυσή αυγή ή την όποια ονομαστική της μετεξέλιξη, αλλά θα έχει τόση σύνδεση με τη σοσιαλιστική προοπτική, όση και το πασόκ του γαπ –που το εγκολπώνει σιγά-σιγά στις τάξεις του. Εξάλλου κι ο γιωργάκης είχε θέσει σωστά το δίλημμα της εποχής μας «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» -άλλο αν δεν είχε διευκρινίσει εγκαίρως στους ψηφοφόρους με ποια πλευρά είναι.

Εξίσου ενδιαφέρον θα ήταν να δούμε τι θα απαντούσαν κι οι ψηφοφόροι του σύριζα σε μια αντίστοιχη ερώτηση: τι περιμένετε να βγει μες στην επόμενη πενταετία από το πολιτικό κόμμα που επιλέξατε; Ίσως να μην το έχουν συνειδητοποιήσει, αλλά το εκπληκτικό είναι πως όσοι ψηφίζουν σύριζα, περιμένουν από αυτόν στην επόμενη πενταετία να μας γυρίσει μια πενταετία πίσω, στο μαγικό και ειδυλλιακό 2009, πριν την καταραμένη κρίση και το μνημόνιο. Κι όσο παραμένει ο κόσμος εγκλωβισμένος σε τέτοιες αυταπάτες, όσο συνεχίζει να είναι στραμμένος στο παρελθόν και το κίβδηλο παράδεισο που έχασε, χωρίς να οργανώνει τον αγώνα του για μια συνολική μελλοντική προοπτική, που θα αποτελεί πραγματική εναλλακτική στα σημερινά αδιέξοδα, τόσο μεγαλύτερο θα είναι το πισωγύρισμα στις κατακτήσεις και τα δικαιώματα του εργαζόμενου λαού.

Θα ήταν αφελές όμως να περιορίσουμε την ερμηνεία της εκλογικής απήχησης του σύριζα στη βάση των αυταπατών και του ρόλου τους στη διαμόρφωση πολιτικής συνείδησης, χωρίς να σταθούμε στη σχετική τους λειτουργία και τις διαφορετικές αφετηρίες του κάθε αυταπατεώνα. Όσοι μπλέκουν στα δίχτυα της αυταπάτης για «(ακόμα) καλύτερες μέρες» με μια αριστερή κυβέρνηση, δεν περιμένουν φυσικά να τους φέρει (μια πορεία προς) το σοσιαλισμό, αλλά αυτό που αναλύσαμε προηγουμένως, δηλ ένα προοδευτικό πισωγύρισμα –που είναι εξ ορισμού αντιφατικό και οξύμωρο. Κολυμπάν στην ουτοπία του εφικτού και τα ρηχά νερά μιας καλύτερης διαχείρισης με λιγότερες θυσίες. Αυτή είναι η μόνη προοπτική που βλέπουν στα άμεσα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και ταυτόχρονα το ταβάνι της διαδρομής.

Υπάρχουν όμως και καλλιεργημένοι διανοούμενοι με πιο ριζοσπαστικές αναφορές κι ανησυχίες, που στηρίζουν εμμέσως «χωρίς αυταπάτες» το σύριζα, καθώς βλέπουν την κρίση ως ευκαιρία για το κίνημα και την ευκαιρία να χάνεται και να γίνεται χρόνια κινηματική κρίση, εφόσον δεν την αξιοποιήσουμε άμεσα. Σε τι διαφέρει όμως αυτή η... καλλιεργημένη νοοτροπία από τη μικροαστική ανυπομονησία και τα πράσινα εκβιαστικά «εδώ και τώρα» (για να μην ξαναβγεί η δεξιά) της δεκαετίας με τις βάτες;

Τι είναι και τι θέλει λοιπόν ο σύριζα; Ο σύριζα είναι ο αντιήρωας αριστερός «ιζογκούντ» (is so good) που θέλει να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη και να κυβερνήσει. Και το είναι του, η πολιτική του ταυτότητα καθορίζεται αποκλειστικά από αυτό το «θέλω» κι όχι από τα όνειρα και τις επιθυμίες των ψηφοφόρων του.

Ο σύριζα είναι το τίποτα που καταπίνει τα πάντα –σα μαύρη τρύπα. Είναι το (κάτι σαν) κόμμα (σαν το σουτ του γουόλτερ μπέρι) που πλασάρει ως τεκμήριο δημοκρατίας την πολυφωνία της βαβέλ στο εσωτερικό του, αλλά εφαρμόζει τον πιο αυστηρό, αυθόρμητο συγκεντρωτισμό της καρέκλας και της κυβερνητικής προοπτικής που είναι ο βασικός συνεκτικός ιστός και καταπνίγει κάθε κριτική φωνή. Κι οι όποιες διαφωνίες μοιάζουν πολύ με διαγκωνισμούς για τις κυβερνητικές (μουσικές) καρέκλες, για να πιάσουν καλύτερη θέση και να μη μείνουν στην απέξω. Την ίδια στιγμή  βέβαια ο σκουρλέτης λέει πως η κοινωνική συμμαχία έχει συγκροτηθεί (!) και τώρα ήρθε η ώρα να χτιστεί κι η πολιτική από τα πάνω! Εκτός κι αν μπέρδεψε την πρώτη με εκείνο το κομματίδιο της συμμάχου κατσέλη –κοινωνική συμμαχία, όνομα και πράγμα.

Του Πάνου Ζάχαρη

Είναι το κόμμα που θυσιάζει πονηρά, σαν σκακιστής, έναν καριπίδη για κάθε βουδούρη, γρίβα και όσους άλλους περάσουν τελικά στα ψηφοδέλτιά τους. Και που δεν ψάχνει στο πρόσωπο της κυρίτση απλώς ένα αριστερό άλλοθι, αλλά ένα δούρειο ίππο για να διεμβολίσει την εκλογική απήχηση του κουκουέ σε μια περιφέρεια με νησιά-προπύργια, όπως η λέσβος και (πρωτίστως) η ικαρία. Κι αν όλα αυτά σφε αναγνώστη σου φαίνονται πασοκιές του χείριστου είδους, πρέπει να ακολουθήσεις μάλλον τη συμβουλή του αλέξη και να επισκεφτείς κάποιον ψυχίατρο.

Κι όταν θα πάω στον τρελογιατρό, θα του πω για το συνασπισμό

κι όταν θα πάω στον τρελογιατρό, θα τον τρελάνω και αυτόν...

Ή όπως τραγουδούσαμε κάποτε και στο αλεξάνδρειο…

Να πάω στον τρελογιατρό, να πάρω το τρελόχαρτο,

Να πει πως δεν είμαι καλά, πως έχω κίτρινα μυαλά

(σαν την κίτρινη διεθνή του κάουτσκι)