Ήξερες εσύ ότι...;

Δεν ξέρω αν σου ‘χει τύχει ποτέ σφε αναγνώστη να χάνεσαι σε ρετρό αναγνώσματα, αρχεία και παλιά αποκόμματα εφημερίδων. Να κόβεις τις γέφυρες με το περιβάλλον και να αναβιώνεις νοερά στο μυαλό σου ένα άλλο παλιότερο, πολύ πιο συναρπαστικό από το τωρινό. Όχι γιατί η βουτιά στο παρελθόν και τις αναμνήσεις είναι ασφαλές καταφύγιο από τη μίζερη πραγματικότητα· ούτε επειδή σε είκοσι χρόνια από τώρα θα βλέπουμε και τη δική μας εποχή με ιστορικό δέος και τρυφερότητα –που κι αυτό μπορεί να συμβεί ως ένα βαθμό. Αλλά γιατί κάποιες περίοδοι σημάδεψαν την ιστορία του σύντομου εικοστού αιώνα, έχοντας αν μη τι άλλο δραματικό χαρακτήρα, χωρίς αυτό να έχει μονοσήμαντα θετική ή αρνητική απόχρωση.

Μου έχει τύχει για παράδειγμα να πέφτω με τα μούτρα στο διάβασμα για την περίοδο της κολεκτιβοποίησης και να την υπερασπίζομαι με ζήλο, χωρίς να γνωρίζω πχ λεπτομέρειες για τις συνέπειες της καπ και να μπορώ να σταθώ με αξιώσεις σε μια αντίστοιχη συζήτηση επικαιρότητας. Έχω συγκρατήσει μέχρι σήμερα παιχνίδια που σημάδεψαν τα παιδικά μου χρόνια, την εξέλιξη του σκορ και τις συνθέσεις των ομάδων πριν από είκοσι χρόνια, ενώ δε θυμάμαι ποιοι παίκτες έπαιζαν προ διετίας. Κι όταν βρίσκω παλιά τρίποντα της εποχής στο μοναστηράκι, τα διαβάζω κι οι μνήμες ανεβαίνουν στα μάτια, έτοιμες να γίνουν κορόμηλο. Θεωρώ επίσης συγκλονιστικές χωρίς υπερβολή λεπτομέρειες κι ιστορίες από την εποχή της διάσπασης, απ’ αυτές που θα λέω κάποτε στα παιδιά μου για να φάνε όλο τους το φαγητό –πριν έρθει και τα πάρει ο αναθεωρητής μπαμπούλας της αντεπανάστασης- αδιαφορώντας για τα πιο σύγχρονα γεγονότα. Κι ενθουσιάζομαι με «ειδήσεις» και «νέα» για πρόσωπα και καταστάσεις της εποχής, που κάνουν την «έκτακτη επικαιρότητα» να μοιάζει με ρουτίνα επαναλαμβανόμενη.

Ήξερες για παράδειγμα εσύ σφε αναγνώστη ότι εν έτει 1990, η κετουκε είχε τμήμα πληροφορικής; Ότι στη θεσσαλονίκη διοργάνωνε εκδήλωση η κοβ αει-τει και η οβ σπουδάζουσας –γιατί προφανώς όλη η κνε είχε φύγει το 89 με το ναρ; Ότι ο ρίζος δημοσίευε τότε την εισήγηση του πολιτμπιρό στην ολομέλεια της κε κι όλες τις τοποθετήσεις των μελών της περιληπτικά; Κι ότι ο λαφαζάνης ήταν ο… πιο αριστερός στην επιτροπή για το προσχέδιο του νέου προγράμματος –περίπου όπως θεωρείται σήμερα στο σύριζα; Ή ότι ο φαράκος παρουσίαζε το προσχέδιο σε ανοιχτές συγκεντρώσεις λέγοντας πως το κουκουέ είναι αναντικατάστατο σήμερα (δηλ το 90, έναν χρόνο πριν τη διάσπαση) όσο ποτέ άλλοτε;

Μήπως ήξερες (κι αν ήξερες, θυμόσουν) ότι στο ριζοσπάστη έγραφε ρεπορτάζ ο δήμος βερύκιος με αποκαλύψεις για την επιχείρηση γκλάντιο – κόκκινη προβιά, κτλ; Ότι η κώττη του νευροσπάστη επιμελήθηκε ένα αφιέρωμα στο ρίτσο για το θάνατο του μεγάλου ποιητή; Κι η τιτίνα δανέλλη έβαζε ανοιχτά στον προσυδριακό το ζήτημα αν πρέπει να είναι ο ρίζος όργανο ή κανονική εφημερίδα, για να αξιοποιήσει όλες τις δυνατότητές του; Ενώ ο ναυτίλος στάθης απουσιάζε μια μέρα λόγω ασθένειας και ανανέωνε το ραντεβού (ου μην και το κόμμα) για… καλύτερες ημέρες. Ότι ο γραμματέας της κόβας του ρίζου έγραφε στον προσυνεδριακό ότι είναι ανυπόστατα όσα λέγονται για ομαδοποιήσεις στο προσωπικό της εφημερίδας –μόνο τον ψυχίατρο που δε συνέστησε σε όσους το πίστευαν; Κι ότι όλοι οι παραπάνω είχαν συνάδελφό τους την ιωάννα μάνδρου; ‘Η τον κουβαρά να παίρνει συνέντευξη από τον ευρωβουλευτή του πασοκ ρωμαίο;

Ήξερες ότι στις σελίδες της εφημερίδας είχε αρθρογραφήσει ο μαγκριώτης ο στέλεχος της νεολαίας πασόκ και ο πρόεδρας κωνσταντόπουλος για το εκλογικό σύστημα; Ότι κάναμε στρογγυλή τράπεζα με στελέχη από όλες τις νεολαίες –και το θεοδωρικάκο της gpo γραμματέα της κνε- για την επέτειο του πολυτεχνείου; Ότι είχαμε χαιρετισμούς του μητσοτάκη και του παπανδρέου για την επέτειο της οκτωβριανής επανάστασης; Και τη σοφία αδαμίδου να παίρνει τότε συνεντεύξεις για το καλλιτεχνικό ένθετο από ηθοποιούς σαν το δάνη κατρανίδη και τον -τελείως δεξιό, αν δεν κάνω λάθος- χρυσικάκο;

Ήξερες ότι ο ριζοσπάστης είχε αποστολή στη σοβιετία –που έχανε η μάνα πατρίδα το παιδί και το παιδί το κόμμα- για να φωτίσει επιμέρους πτυχές και την πορεία της περεστρόικα; Και ότι ένας από τους ανταποκριτές μας στη μόσχα λεγόταν Λυπημένος –και πώς να μην είναι με όσα γίνονταν εκεί; Ότι η πορνεία αυξανόταν ραγδαία στις επίσημες στατιστικές και οι αστυνομικές αρχές ζητούσαν τη νομιμοποίησή της! Κι ότι η δημοτική αρχή της μόσχας και του λένινγκραντ ζητούσαν την αναβολή των εορταστικών εκδηλώσεων για την οκτωβριανή επανάσταση; Αλλά ο ρίζος είχε ένα συλλεκτικό, βαρυσήμαντο άρθρο του γκόρμπι για τη σημασία του οκτώβρη; Κι ότι φιλοξενούσε μεταφρασμένο ένα κομμάτι της πράβδα σε καθημερινή σχεδόν βάση; Ή ότι στην πρώτη επέτειο από την πτώση του τείχους υπογράφτηκε ιστορικό σύμφωνο μη επίθεσης μεταξύ γερμανίας και εσσδ από τους κολ και γκορμπατσόφ;

Ήξερες εσύ σφε αναγνώστη ότι ο ρίζος είχε τρεις σελίδες αθλητικά κι είχε πάρει συνέντευξη από το σοβιετικό προπονητή του οσφπ τότε όλεγκ μπλαχίν, που έλεγε πως αμφισβητεί ακόμα και τον εαυτό του, αλλά πιστεύει πως δεν υπάρχει αναρχικό ποδόσφαιρο; Κι άλλη μία από το φασούλα (στον ντίνο καραμητρούση) με προαναγγελία από το προηγούμενο φύλλο «ο φασούλας καρφώνει στο τερέν της πολιτικής; Όπου η (κατσαρίδα) κι η αράχνη έλεγε πως δε θα είχε κατέβει δημοτικός σύμβουλος του φατούρου αν δεν είχε τη στήριξη ενός από τους δύο, συνασπισμού ή πασόκ –γιατί κάναμε και τέτοιες συνεργασίες εκείνη την εποχή. Κι ότι λέει ναι σε μια ανανεωμένη αριστερά, αλλά θα ξαναπήγαινε στο μαυσωλείο του λένιν, γιατί δεν του έφταιξε σε τίποτα ο βλαδίμηρος για όσα έγιναν.

Ήξερες ότι κλιμάκιο του συνασπισμού με τον κύρκο και το βουλευτή πέλλας χατζηδημητρίου είχε συνάντηση με το προεδρείο του πσακ, γιαννάκη, φασούλα, παταβούκα κι εσύ έψαχνες στη φωτό να βρεις ποιος είναι ο πιο πασόκος απ’ όλους; Ότι είχαμε οδοιπορικό-αφιέρωμα στη λάρισα, που ήταν ουραγός στο πρωτάθλημα δύο μόλις χρόνια αφού κέρδισε τον τίτλο; Κι ένα άλλο στα μυστικά του ΝΒΑ και τον ιδιότυπο σοσιαλισμό του στο σύστημα κατανομής των εσόδων στις ομάδες; {άλλη μια νίκη για το διεθνές κίνημα} Θυμόσουν πως κάθε παρασκευή ο ρίζος έδινε προγνωστικά για το δελτίο προπό, με αγαπημένες καλτ διατυπώσεις σαν κι αυτή:
«Στο φετινό πρωτάθλημα και τα δύο συγκροτήματα ξεκίνησαν άσχημα. Στα πέντε πρώτα παιχνίδια συγκέντρωσαν από τρεις βαθμούς και βρίσκονται στη ζώνη του υποβιβασμού. Πάντως τον πρώτο λόγο έχουν οι γηπεδούχοι, λόγω της "καυτής" έδρας»;

Ήξερες ότι ο ριζοσπάστης διαφήμιζε από αυτοκίνητα και τράπεζες, μέχρι άλλα έντυπα, όπως τα νέα και η μεσημβρινή, και το βιβλίο της σώτης από τη σύγχρονη εποχή για τις κινηματογραφημένες πολεις; Ότι είχε πλούσια, καθημερινή στήλη επικοινωνίας –και πάλι δεν τα έβαζε όλα, πχ κάποιες επικριτικές επιστολές για το μίκη θεοδωράκη, που ήταν τότε υπουργός του μητσοτάκη; Κι ότι ένας σφος ζητούσε εξηγήσεις στον προσυνεδριακό, γιατί μπαίνει το πρόγραμμα ενός σοβιετικού καναλιού πριν από αυτό το cnn –που δεν κολλούσε κι αλφαβητικά δηλ- και γιατί η κομεπ μετέφραζε τα περιεχόμενά της στα ρώσικα και τα αγγλικά κι όχι πχ στα γαλλικά και τα γερμανικά που τα μιλούσε περισσότερος κόσμος στην ελλάδα; Ή ότι το τεύχος της κομεπ φιλοξενούσε έναν αποχαιρετισμό σε όλα αυτά… και στη σοσιαλιστική αλεξάνδρεια που χάναμε;

Και να ‘ταν μόνο αυτά…

Ήξερες ότι το πανεπιστήμιο αθηνών είχε εβδομάδα τιμητικών εκδηλώσεων για τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του στέφανου σαράφη;! Ότι ο ριζοσπάστης παρουσίαζε τα υλικά του 28^ου συνεδρίου του κκσε με τίτλο: για έναν ανθρώπινο, δημοκρατικό σοσιαλισμό;! Ότι δημοσίευε αποσπάσματα από το ημερολόγιο ενός κρατούμενου για την εξέγερση των φυλακισμένων; Κι έβαζε σατιρικούς τίτλους του τύπου «και μόνος και μάνος» σε ένα θέμα για τον υπουργό της νδ; Ότι είχε συνεχή αρθρογραφία από την αλέκα, τον χαλβατζή για το καταστατικό κι όχι μόνο, το μίμη για το σοσιαλισμό, τον κεπέση, το λαφαζάνη, το μήτσο στολίδη, το γόντικα. Κι ότι ο κασπάροφ με τον καρπόφ διεκδικούσαν τον τίτλο κι είχαν πολλές ισοπαλίες, αλλά ο πρώτος ειδικά φάνηκε σχεδόν μισογύνης με τη δήλωσή του πως είναι πιθανό να τον νικήσει κάποτε ένας υπολογιστής, όχι όμως και μια γυναίκα(!), ξεσηκώνοντας έτσι θύελλα αντιδράσεων;

Ότι, ότι, ότι…

Κι όλα αυτά είναι παρμένα από ένα μόλις μήνα (το νοέμβρη του 90’), γιατί δεν άντεξα περισσότερα. Και εσύ μου λες να ασχοληθούμε με την προβοκάτσια του σύριζα για τη διαγραμμένη κοβ κονίτσης και την κομματική οργάνωση στο λέτσοβο. Σιγά τους ερασιτέχνες…

Παίρνεις έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών, που φέρνει όγκο στον εγκέφαλο, και δεν μπορείς να το διαχειριστείς εύκολα. Αγχώνεσαι, θες να κλάψεις, σου έρχεται να λαλήσεις, να αρχίσεις να φωνάζεις «κοκορίκο» όπως στο «ξύπνα βασίλη»

Το πρόγραμμά μου είναι θολό

Μα το δικό σας πιο λειψό

Σας θόλωσε η πασοκιά

Γεια σου ανδρουλάκη φαφλατά

Κοκορίκο-οοο…

Η ομιλία του Μ. Ανδρουλάκη στο 13ο Συνέδριο

Το στιλό που κρατούσα σημειώσεις τα ‘παιξε και δεν έχει μελάνη για να γράψει κάτι άλλο μετά από αυτά. Κι εσύ συμπάσχεις και δεν περιγράφεις άλλο, σαν το χελάκη –που κι αυτός κουκουέ πρέπει να ήταν τότε. Κι όσο περισσότερα διαβάζεις, νιώθεις μια (σκοτο)δίνη να σε καταπίνει και να σε τραβά. Μια ακατανίκητη έλξη κι αδυναμία να κλείσεις το αρχείο, που είναι σαν το κουτί της πανδώρας –όχι του βαξεβάνη, το άλλο- και άνοιξε τους ασκούς του αιόλου και της αλλαγής, σκορπίζοντας το κόμμα στους πέντε ανέμους. Αλλά έμεινε στον πάτο η ελπίδα. Αυτή είναι που κράτησε το κόμμα στην πιο δύσκολη στιγμή και το ξαναγέννησε από τις στάχτες του.

Γιατί αν γλιτώσει το παιδί, υπάρχει ελπίδα.

Υγ: στο επόμενο μέρος, θα δούμε κάποια χαρακτηριστικά στιγμιότυπα από τον προσυνεδριακό διάλογο εκείνης της περιόδου για το 13^ο συνέδριο του κουκουέ.