Και πανανθρώπινη τη λευτεριά

Θέλουμε λεύτερη εμείς πατρίδα και πανανθρώπινη τη λευτεριά

Η λευτεριά δεν περιορίζεται στα εθνικά σύνορα, γι’ αυτό είναι πανανθρώπινη.

Στα άρματα, στα άρματα, εμπρός στον αγώνα, για την χιλιάκριβη τη λευτεριά

Θα κατακτηθεί όμως με όπλα και σκληρό αγώνα, ενάντια σε όσους την κρατάνε φυλακισμένη στις τέσσερις ελευθερίες της ευρωπαϊκής ένωσης και βασικά την απόλυτη ελευθερία των καπιταλιστών να εκμεταλλεύονται την υπεραξία της εργατικής δύναμης και να αυγατίζουν τα κέρδη τους στις πλάτες μας.

Για εκείνη την τάξη δηλ για την οποία δουλεύουν τα όργανα της τάξης και οι ανθρωποφύλακες, που αναφέρει κάπου ο μίσσιος –καλά αυτός ιδιώτευσε νωρίς. Σε μια ιστορία με ένα πολιτικό κρατούμενο , που τον σάπιζαν στο ξύλο οι ασφαλίτες κι ένας από αυτούς, έβγαζε το άχτι του μεταξύ άλλων και για το συγκεκριμένο στίχο: πάρε κι αυτήν, πάρε και την άλλη, που την ήθελες και πανανθρώπινη μπάσταρδε. Τρέχα-γύρευε γιατί δεν του είχε κάτσει καλά.

Αν μπορούσε βέβαια να αντιμιλήσει ο σφος στο βασανιστή του, θα του έλεγε ίσως για τον πραγματικό ανθρωπισμό-ουμανισμό, που προϋποθέτει την πάλη ενάντια στους εχθρούς της ανθρωπότητας και της παγκόσμιας, πανανθρώπινης κομμουνιστικής προοπτικής. Εκτός κι αν ήταν κανείς πρώιμος συσπειρωσάς, και του εξηγούσε την αλτουσεριανή οπτική για τον αφηρημένο ουμανισμό που είναι μια ιδεαλιστική απάτη –φορτώνει τα βάρη στων φοιτητών την πλάτη.

Τι γίνεται λοιπόν όταν η πανανθρώπινη λευτεριά δεν προσκρούει μόνο στα εθνικά σύνορα, αλλά και στα στενά ταξικά όρια του σημερινού κόσμου; Πόσο αυθεντική και πανανθρώπινη μπορεί να είναι η ελευθερία σε μια ταξική, ανταγωνιστική κοινωνία;

Οι κομμουνιστές εξάλλου την είχαμε πατήσει για τα καλά στο πρόσφατο παρελθόν με τις «πανανθρώπινες», «οικουμενικές» αξίες της περεστρόικα, που διαπλέκονται, υποτίθεται, με τις ταξικές, μόνο και μόνο για να τις σκεπάσουν και να τις εξαλείψουν. Κι έτσι θριάμβευσε η νέα σκέψη που «αποϊδεολογικοποιούσε» τις διεθνείς σχέσεις κι έβλεπε όλες τις χώρες δεμένες κι αλληλοεξαρτώμενες σε ένα «κοινό, ευρωπαϊκό σπίτι», που το απειλούν τα πυρηνικά όπλα –γενικά και αόριστα- κι όχι ο ιμπεριαλισμός, που γεννά τους πολέμους και τη δυστυχία. Κι απέδειξε πολύ νωρίς (η νέα σκέψη) πόσο παλιά και σάπια ήταν η σοσιαλδημορκατική ουσία της.

Η ανθρωπότητα δεν είναι ασφαλώς ένα ενιαίο σύνολο σε μια ταξική κοινωνία. Τα πανανθρώπινα κηρύγματα εξελίσσονται με μαθηματική ακρίβεια σε απολογητική που διαιωνίζει την υπάρχουσα απάνθρωπη κατάσταση. Οι θρησκευτικές διαβεβαιώσεις πχ για τους πλούσιους, που είναι ευκολότερο να περάσει παλαμάρι (κάμηλος) από την τρύπα μιας βελόνας, παρά να μπουν αυτοί στον παράδεισο, δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα είδος παρηγοριάς στο φτωχό και άρρωστο, μέχρι να βγει η ψυχή του και να ανταμειφθεί πλουσιοπάροχα στη μετά θάνατο ζωή.

Το πανανθρώπινο στοιχείο που επιβιώνει όμως στο ιδεώδες των διάφορων θρησκειών, βασίζεται σε μια απολύτως υπαρκτή ανάμνηση ενός μακρινού παρελθόντος -που δεν μπορεί παρά να εκφραστεί με στρεβλό, ουτοπικό τρόπο στο παρόν και ως μελλοντική προοπτική. Ο χαμένος παράδεισος (της εδέμ και γενικώς) ως ιδέα είναι η ανάμνηση του «πρωτόγονου κομμουνισμού» και της κοινοτικής ισότητας που επιβιώνει σε κάποιους τομείς ως προταξικό κατάλοιπο-κεκτημένο ως και τις μέρες μας. Είναι η περίοδος του κρόνυο, όπως αναφέρεται στην κοσμογονία του ησίοδου κι έτσι πέρασε και στα σατουρνάλια, τη γιορτή του θεού κρόνου, όπου συμμετείχαν και οι δούλοι και οι ταξικές διακρίσεις «ατονούσαν» και «ξεχνιόντουσαν» για λίγες μέρες.

Το θέμα λοιπόν είναι με ποιον τρόπο εκφράζεται κάθε φορά αυτό το καθολικό, πανανθρώπινο στοιχείο από πολιτική και φιλοσοφική άποψη. Γιατί ο κομμουνισμός δεν έρχεται να εκφράσει στενά το ειδικό συμφέρον της εργατικής τάξης, αλλά την απαλλοτρίωση των απαλλοτριωτών και το τέλος των ταξικών κοινωνιών, τη μοναδική εναλλακτική που ανοίγεται για την ανθρωπότητα απέναντι στη σημερινή καπιταλιστική βαρβαρότητα και τα αδιέξοδά της.

Η ουσία του ανθρώπου είναι η ουσία των κοινωνικών του σχέσεων και στο επίκεντρο αυτών των σχέσεων βρίσκεται η εργασία. Η μόνη πανανθρώπινη προοπτική που υπάρχει και θα απαλλάξει τόσο τους εργαζόμενους, όσο και τους κατόχους μέσων παραγωγής από κάθε μορφή αλλοτρίωσης από τους όρους παραγωγής (μέσο, σκοπός, κι όσοι συμμετέχουν σε αυτή τη διαδικασία) είναι αυτή της εξάλειψης του καταναγκαστικού χαρακτήρα της εργασίας κι η σταδιακή μετατροπή της σε ευχάριστη δημιουργική διαδικασία, που θα αναδεικνύει ολόπλευρα την προσωπικότητα του καθενός. Και για την ανάπτυξη του ενός, θα είναι προϋπόθεση (και όχι όριο) η αντίστοιχη ανάπτυξη των άλλων.

Τίποτα ανθρώπινο δε μας είναι ξένο, αλλά πραγματικά ανθρώπινη στάση είναι μόνο αυτή που εντάσσεται στον αγώνα για την προώθηση και την επικράτηση αυτή της προοπτικής. Γιατί όπως έγραφε κι ο λειβαδίτης, αν θες να λέγεσαι άνθρωπος…

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος

 δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν΄αγωνίζεσαι για την ειρήνη και

 για το δίκαιο.

Θα βγείς στους δρόμους, θα φωνάξεις, τα χείλια σου θα

 ματώσουν απ΄τις φωνές

 το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες – μα ούτε βήμα πίσω.

 Κάθε κραυγή σου μια πετριά στα τζάμια των πολεμοκάπηλων

 Κάθε χειρονομία σου σα να γκρεμίζει την αδικία.

 Και πρόσεξε: μη ξεχαστείς ούτε στιγμή.

 Έτσι λίγο να θυμηθείς τα παιδικά σου χρόνια

 αφήνεις χιλιάδες παιδιά να κομματιάζονται την ώρα που παίζουν ανύποπτα στις

 πολιτείες

 μια στιγμή αν κοιτάξεις το ηλιοβασίλεμα

 αύριο οι άνθρωποι θα χάνουνται στη νύχτα του πολέμου

 έτσι και σταματήσεις μια στιγμή να ονειρευτείς

 εκατομμύρια ανθρώπινα όνειρα θα γίνουν στάχτη κάτω από τις οβίδες.

 Δεν έχεις καιρό

 δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου

 αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος

 μπορεί να χρειαστεί ν΄αφήσεις τη μάνα σου, την αγαπημένη

 ή το παιδί σου.

 Δε θα διστάσεις.

 Θ΄απαρνηθείς τη λάμπα σου και το ψωμί σου

 Θ΄απαρνηθείς τη βραδινή ξεκούραση στο σπιτικό κατώφλι

 για τον τραχύ δρόμο που πάει στο αύριο.

 Μπροστά σε τίποτα δε θα δειλιάσεις κι ούτε θα φοβηθείς.

 Το ξέρω, είναι όμορφο ν΄ακούς μια φυσαρμόνικα το βράδυ,

 να κοιτάς έν΄ άστρο, να ονειρεύεσαι

 είναι όμορφο σκυμένος πάνω απ΄το κόκκινο στόμα της αγάπης σου

 Να την ακούς να σου λέει τα όνειρα της για το μέλλον.

 Μα εσύ πρέπει να τ΄αποχαιρετήσεις όλ΄αυτά και να ξεκινήσεις

 γιατί εσύ είσαι υπεύθυνος για όλες τις φυσαρμόνικες του κόσμου,

 για όλα τ΄άστρα, για όλες τις λάμπες και

 για όλα τα όνειρα

 αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος

 μπορεί να χρειαστεί να σε κλείσουν φυλακή για είκοσι ή

 και περισσότερα χρόνια

 μα εσύ και μες στη φυλακή θα θυμάσαι πάντοτε την άνοιξη,

 τη μάνα σου και τον κόσμο.

 Εσύ και μες απ΄ το τετραγωνικό μέτρο του κελλιού σου

 θα συνεχίσεις τον δρόμο σου πάνω στη γη .

 Κι΄ όταν μες στην απέραντη σιωπή, τη νύχτα

 θα χτυπάς τον τοίχο του κελλιού σου με το δάχτυλο

 απ΄τ΄άλλο μέρος του τοίχου θα σου απαντάει η Ισπανία.

 Εσύ, κι ας βλέπεις να περνάν τα χρόνια σου και ν΄ ασπρίζουν

 τα μαλλιά σου

 δε θα γερνάς.

 Εσύ και μες στη φυλακή κάθε πρωί θα ξημερώνεσαι πιο νέος

 Αφού όλο και νέοι αγώνες θ΄ αρχίζουνε στον κόσμο

 αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος

 θα πρέπει να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό.

 Αποβραδίς στην απομόνωση θα γράψεις ένα μεγάλο τρυφερό

 γράμμα στη μάνα σου

 Θα γράψεις στον τοίχο την ημερομηνία, τ΄αρχικά του ονόματος σου και μια λέξη :

 Ειρήνη

 σα ναγραφες όλη την ιστορία της ζωής σου.

 Να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό

 να μπορείς να σταθείς μπροστά στα έξη ντουφέκια

 σα να στεκόσουνα μπροστά σ΄ολάκαιρο το μέλλον.

 Να μπορείς, απάνω απ΄την ομοβροντία που σε σκοτώνει

 εσύ ν΄ακούς τα εκατομμύρια των απλών ανθρώπων που

 τραγουδώντας πολεμάνε για την ειρήνη.

 Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.