Οι τρεις μέρες που δε συγκλόνισαν τον κόσμο

Σε μια πρόσφατη ανάρτηση αναφερθήκαμε στο περιοδικό μαρξιστική σκέψη, σε κάποιους εκλεκτούς συνεργάτες του στο αφιέρωμα για την ιστορία του κκε, και στο διευθυντή του, χρήστο κεφαλή, που αποτελεί μια ενδιαφέρουσα, ειδική περίπτωση. Στέλεχος του σύριζα και συνεργάτης του εκδοτικού «τόπος», με τακτική αρθρογραφία στην αυγή, από τις στήλες της οποίας πρωταγωνίστησε στην κατυνολογία, που επί της ουσίας αναπαρήγαγε τη ναζιστική εκδοχή για τη μαζική δολοφονία χιλιάδων πολωνών αξιωματικών (με γερμανικές σφαίρες) από τους σοβιετικούς στο κατύν, ως ένας ακόμα κρίκος στην αλυσίδα των «σταλινικών εγκλημάτων».

Το σημαντικότερο επίτευγμά του ωστόσο είναι το βιβλίο με τον τίτλο της ανάρτησης, όπου παρωδεί υπό συγκεκριμένο πρίσμα κι οπτική γωνία πρόσωπα και καταστάσεις από τη διάσπαση του 91’, ενώ παράλληλα εκθέτει συμπυκνωμένα το πολιτικό σκεπτικό του και ένα γενικό μοτίβο των ζητημάτων που θα τον απασχολήσουν μέχρι και σήμερα: κκε, βάρκιζα, η αποχή από τις εκλογές του 46’,  άρης, πλουμπίδης, καραγιώργης, ζαχαριάδης, στάλιν στάλιν στάλιν, το πραξικόπημα του αυγούστου στην εσσδ, περεστρόικα, η προδοσία του γκορμπατσόφ –με την έννοια ότι εμείς προδώσαμε τον γκόρμπι και το μεταρρυθμιστικό πνεύμα της περεστρόικα κι όχι αυτός εμάς και το κομμουνιστικό κίνημα εν γένει. Αυτή είναι η επιεικέστερη δυνατή περίληψη του βιβλίου και της παρωδίας σε γενικές γραμμές. Από εδώ κι εμπρός προχωράμε στην εξειδίκευση, που καλό θα ήταν να συνοδεύεται με μια σακούλα για παν ενδεχόμενο, ενώ ο σφος αναγνώστης καλείται να αναλάβει ακέραια την ευθύνη πριν διαβάσει όσα ακολουθούν, ιδίως εντός εισαγωγικών.

Το πραξικόπημα του γιενάεφ, που χαρακτηρίστηκε αρχικά θετικό «με δήλωση του πγ και της γγ του κόμματος», συμπίπτει με την εσπευσμένη επιστροφή της «Αλέκας Πιτσιρίκα» στον περισσό μετά από ολιγοήμερες διακοπές, όχι μόνο για τη στενότερη παρακολούθηση των εξελίξεων στη σοβιετία, αλλά «στην πραγματικότητα –κι εδώ ας κρατηθείτε γερά γιατί θα σας αποκαλύψουμε παρευθύς το μεγάλο μυστικό του ΚΚΕ, που εξηγεί τα πάντα- υπήρχε και μια άλλη αιτιολογία: Μετά την έξοδο των τανκς η καθοδήγηση του ΚΚΕ ήταν έτοιμη, αν όλα πήγαιναν καλά, να κηρύξει κι αυτή στην χώρα μας την ένοπλη εξέγερση.

Διαβάζοντας αυτές τις γραμμές ο μέσος αναγνώστης το δίχως άλλο θα εκπλαγεί, ενώ οι κοσμικοί κύκλοι του Κολωνακίου θα ανατριχιάσουν από το φόβο τους. Ας μην απορήσετε όμως οι μεν και οι δε, ούτε να νομίσετε ότι σας κοροϊδεύουμε. Οι επαναστατικές προετοιμασίες στο ΚΚΕ ήταν ήδη πολύ προχωρημένες, στο τελικό τους στάδιο. Μάλιστα –κι εδώ θα σας αποκαλύψουμε κάτι εξίσου σχεδόν συνταρακτικό- η καθοδήγηση του ΚΚΕ γνώριζε από καιρό για το σχεδιαζόμενο πραξικόπημα και προετοιμαζόταν ανάλογα. Γι’ αυτό μαρτυρά άλλωστε το ταξίδι της Κας Πιτσιρίκα λίγες εβδομάδες πιο πριν στη Μόσχα, όπου όπως παραδέχτηκε η ίδια, είχε επαφές με τους πραξικοπηματίες. Αυτές, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, είχαν σαν αντικείμενο την υποβοήθηση του πραξικοπήματος μέσα από ένα διεθνή επαναστατικό ξεσηκωμό, που θα τον άρχιζε το ΚΚΕ σαν το πιο πρωτοπόρο μετά το ΚΚΣΕ απόσπασμα του διεθνούς προλεταριάτου. Στη συνέχεια η επαναστατική πυρκαγιά θα απλωνόταν σε ολόκληρο τον καπιταλιστικό κόσμο, τυλίγοντάς τον στις φλόγες της. Μάλιστα εκεί είχε οριστεί επίσης η ημερομηνία της εξέγερσης και είχε συμφωνηθεί να λείπει η Αλέκα, τυχαία δήθεν, σε διακοπές, για να μην κινηθούν υποψίες. Έτσι όλα είχαν κανονιστεί στην εντέλεια και το μόνο που έμενε ήταν να αποφασιστεί το σχέδιο της εξέγερσης.

Για αυτό το λόγο λοιπόν, αμέσως μετά την επιστροφή της Αλέκας συγκλήθηκε στον Περισσό ένα έκτακτο ακτίφ ανώτατων κομματικών στελεχών, στο οποίο προήδρευσε η ίδια. Σε αυτό συμμετείχαν ακόμη μερικοί από τους πιο πιστούς «παλιούς αγωνιστές» του ΚΚΕ, οι Χαρίλαος Φτωχάκης, Βάσος Κοτσάνας, Αντώνης Αγαθιέλος, Κώστας Τσογλάνης, Νίκος Λελούδης, Ορέστης Καρεκλόφ, Γιώργης Τριχαλινός, Τάκης Ταμάσης, Λούλα Πολυλογά και Ρούλα Κουτούτσικου, μαζί με τους νεότερους Μάκη Σαΐνη, Σπύρο Χαβατζή, Μήτσο Κοτόπουλο και Δημήτρη Κουτσουμπό. Εκεί αποφασίστηκε να απευθύνει το ΚΚΕ μια επαναστατική διακήρυξη στο λαό, κάνοντας έκκληση για την αποστολή σοβιετικών στρατευμάτων και στη χώρα μας. Σα δικαιολογία, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, επρόκειτο να προβληθεί το γεγονός ότι το Μοσχάτο –αυτή η συμπαθής συνοικία των Αθηνών- είναι στην πραγματικότητα μια προαιώνια σοβιετική αποικία, που την είχαν ιδρύσει τον 9ο αιώνα μ.Χ. λενινιστές κομσομόλοι από τη Μόσχα, για να την υφαρπάξουν αργότερα οι Κολοκοτρωναίοι ιμπεριαλιστές. Μετά την αποβίβασή τους στο Μοσχάτο, τα σοβιετικά στρατεύματα θα έπαιρναν τον ηλεκτρικό και, αφού κατέβαιναν στον Περισσό, θα ενώνονταν με τις πλατιές μάζες των κομματικών στελεχών για να τις οδηγήσουν στο σοσιαλισμό. Μάλιστα για να φανεί ότι η εξέγερση έχει λαϊκή βάση, συμφωνήθηκε να απευθύνει την έκκληση ένα «Σωματείο Σλαβόφωνων του Μοσχάτου», που ιδρύθηκε πάραυτα για αυτό το σκοπό.

Ως Βάσος Κοτσάνας αναφέρεται ο Βάσος Γεωργίου (που μπαίνει στο στόχαστρο και στην κορυφή της εμπάθειας του κεφαλή)· τα υπόλοιπα ονόματα μπορεί να τα βγάλει λίγο-πολύ και από μόνος του, όποιος σφος αναγνώστης θυμάται τα παλιότερα στελέχη. Στους παραπάνω τρομερούς συμβολισμούς του λογοτέχνη χρήστου κεφαλή με τα αλλαγμένα ονόματα μπορεί να προσθέσει κανείς και τα εξής: Ξεμωραΐτης, Πολυξερίδης, Κλάψας, Ρεβιζιονιστάκος, κ.ά.

Αυτά τα βλέπουμε στο προλογικό σημείωμα του βιβλίου, που συνεχίζει με διευκρινίσεις για το «μοσχατικό ζήτημα», τη σχετική σοβιετική βιβλιογραφία και τον ομηρικό ήρωα Μόσχαβο, που πήρε μέρος στην τρωική εκστρατεία κι αναφέρεται σε ένα σοβιετικό αντίγραφο της ιλιάδας. Για να καταλήξει ως εξής:

Στη συνέχεια μετά από μια πλατιά δημοκρατική συζήτηση, το σχέδιο της εξέγερσης εγκρίθηκε παμψηφεί και χρεώθηκαν τα συγκεκριμένα καθήκοντα και τα πλάνα. Σύμφωνα με αυτά η Αλέκα, σαν γραμματέας του κόμματος, μαζί με τον κορυφαίο του θεωρητικό Βάσο Κοτσάνα, θα συνέτασσαν την προκήρυξη, ενώ οι υπόλοιποι θα καταπιάνονταν με τα πρακτικά ζητήματα της εξέγερσης. Ο Χαρίλαος, που ήξερε καλά τα κατατόπια, θα έβγαινε με μερικούς συντρόφους να αγοράσουν τα απαραίτητα για την υποδοχή, λουλούδια, τίποτα φαγώσιμα και τα παρόμοια. Η Ρούλα, σαν υπεύθυνη της κουζίνας, μαζί με τον Μήτσο, τον προλετάριο μάγειρα του Σπιτιού του Λαού, θα φρόντιζαν τις δουλειές στην κουζίνα. Ο Ορέστης με τη Λούλα, υπεύθυνοι τραπεζωμάτων και δημόσιων σχέσεων, θα έστηναν το μπουφέ για τη δεξίωση προς τιμή των σοβιετικών στρατιωτών. Ο Νίκος ο Λελούδης, υπεύθυνος ανθοκομικής, θα φρόντιζε τη διακόσμηση του χώρου. Ενώ οι υπόλοιποι θα ετοίμαζαν τα πανώ και τις πικέτες με συνθήματα διεθνιστικής αλληλεγγύης, από κοινού με τα άλλα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής. Για την ενημέρωση των τελευταίων δε, αποφασίστηκε να προηγηθεί μια έκτακτη Ολομέλεια στην οποία θα μιλούσε ο Χαρίλαος.

Έτσι, με τις ιστορικές αυτές αποφάσεις, που πάρθηκαν εκείνο το σημαδιακό πρωινό της 20ής Αυγούστου, το ΚΚΕ μπήκε πάνοπλο στο δρόμο της εξέγερσης. Βέβαια εδώ μπορεί να προβληθεί σαν αντίρρηση το γεγονός ότι τελικά δεν έγινε καμία απολύτως εξέγερση. Το τι ακριβώς συνέβηκε και πώς οι μέρες αυτές αποδείχτηκαν τελικά οι «Τρεις μέρες που δε συγκλόνισαν τον κόσμο» θα εκτεθεί ακριβώς στα επόμενα μέρη.

Τι ακριβώς εκθέτει στις επόμενες (γεμάτες αντίστοιχη έμπνευση) τριακόσιες σελίδες του πονήματός του ο κεφαλής; Το «τι πραγματικά συνέβη εκείνες τις μέρες στον Περισσό». Τη «σπουδή στη διαγραφή των ανανεωτικών», το «διαβόητο σύνθημα Είμαστε ηλίθιοι που ρίχτηκε από το Ριζοσπάστη» κι αρχικά καταγγέλθηκε ως προβοκάτσια των ανανεωτικών, χωρίς να διαψευστεί ωστόσο στη συνέχεια για να μη ρίξει νερό στο μύλο της λαθολογίας. Τη στήριξη των «συντηρητικών» από τους αηδιανιστές της Αυριανής. Το μυστικό λόγο του χαρίλαου στην ΚΕ, που βοήθησε τους «συντηρητικούς» να πάρουν οριακά την πλειοψηφία. Τις αποτυχημένες προσπάθειές του να ακριβοπουλήσει το ξινισμένο επαναστατικό κρασί του κουκουέ. Την επίθεση με χαστούκια ενός παρείσακτου στην Αλέκα Πιτσιρίκα για να δει αν είναι ζωντανή ή μουμιοποιημένη, ενώ αυτή τις έτρωγε στωικά, γιατί υποψιαζόταν κάποια προβοκάτσια που θα την εμπόδιζε να γράψει την προκήρυξη της εξέγερσης. Τις διαλείψεις της από τα χτυπήματα που την έκαναν να βλέπει το Βάσο Κοτσάνα ως λένιν, να του εξομολογείται τον έρωτά της, να του την πέφτει και να φτάνει, σε δεύτερο χρόνο, σε οργασμό, ενώ παράλληλα απειλούσε πως θα συμμετέχει σε καλλιστεία κι εφόσον δεν έβγαινε πρώτη, θα προχωρούσε σε πραξικόπημα. Τη συνεπή πτέρυγα που εκδίωξε τους ανανεωτικούς –αφού πρώτα βγάλει τη Μαρία Μαδανάκη, απόγονο του Μανιαδάκη- και τραγούδησε τον ύμνο του ΚΚΕ: εμπρός της γης οι κουκουέδες, του Στάλιν σκλάβοι εμπρός, εμπρός, ω νάτο απ’ τον κρατήρα βγαίνει της Βάρκιζας το θείο φως. Πάνε πια οι παλιοχαφιέδες, προδότες, Άρηδες, τρελοί, τώρα τραβάν οι κουκουέδες, μπροστά με τη σωστή γραμμή.

Και πού θέλει να καταλήξει με όλα αυτά –κι άλλα τόσα ανεξάντλητα- ο κεφαλής; Μας δίνει μια γεύση του πολιτικού του στίγματος στη σελίδα 216.

Εκεί λοιπόν που λέγαν να παλέψουμε για την ολοκλήρωση με τον ειρηνικό-δημοκρατικό δρόμο, ξέρετε τι άλλα λέγαν; Ότι τώρα πρέπει να βάλουμε ζήτημα για δημιουργία Βαλκανικής Ομοσπονδίας στα πλαίσια της ΕΟΚ. Γιατί αυτό ακριβώς, που το ‘χει πει ο Ρήγας Φεραίος και μετά ο Τρότσκι, ο Δημητρόφ, κλπ, θα εξασφάλιζε την ειρήνη και την πρόοδο στην περιοχή. Κι ακόμη να ζητάμε παραχωρήσεις, όπως η ουσιαστική συμμετοχή των εργατών στα κέρδη, για τον ίδιο λόγο. Και σε αυτά πάνω να χτυπάμε την αστική τάξη, ότι τα αποφεύγει γιατί οδηγούν στο σοσιαλισμό και κάνει την ολοκλήρωση με τα στενά της συμφέροντα κι όχι με τις ιστορικές ανάγκες. Ναι, και λέγαν ακόμη ότι και τους Αμερικανούς τάχα πρέπει να τους πολεμάμε έτσι εκλεπτυσμένα. Και να μην τους κατηγορούμε που κάναν την επέμβαση στο Ιράκ με το Σαντάμ, μα που τον άφησαν στο τέλος στην εξουσία και δεν έκαναν τη δημοκρατία. Γιατί αυτό λέει θα ‘φερνε την πρόοδο στην περιοχή, ενώ τώρα ανεβαίνει ο εθνικισμός, ο ισλαμισμός, κλπ, και σε αυτό φαίνεται πάλι η στενότητά τους. Όμως τα άλλα που λέγαμε παλιά, ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο και φονιάδες των λαών και κάτω τα μονοπώλια, κλπ, δε στέκουν πια και δεν πρέπει να τα λέμε έτσι.

Να, κάτι τέτια ύποπτα κι ακαταλαβίστικα αράδιαζαν εκεί. Κι έτσι κατέληγαν ότι αυτά είναι τάχα τα πραγματικά μας καθήκοντα, που μπαίνουν μπροστά, ενώ οι δικές μας «εξεγέρσεις» είναι άχυρα που γεμίζουν το κλούβιο κεφάλι μας. Κι ότι αν τα παλέψουμε χωρίς λάθη για 20-30 χρόνια, με την ανασύνταξη της Περεστρόικα, κλπ, και συντρίψουμε το λουμπενσκονισμό, αυτό θα ΄ναι η νίκη του σοσιαλισμού. Γιατί τότε θα μαζέψουμε λέει το καινούριο κρασί και θα μπορούμε να προχωρήσουμε. Εδώ στο τέλος δε, πρόβλεπαν ότι εμείς τώρα θα καταρρεύσουμε δηλητηριασμένοι, όπως κι ο Γιενάεφ. Και μετά οι μαρξιστές –αυτοί οι «ψευτο-μαρξιστές» δηλαδή- θα πρέπει να τα βάλουν σωστά, γιατί δεν έχουμε περιθώριο για άλλες ηλιθιότητες.

Κι άλλη μια γεύση παίρνουμε στον επίλογο.

Αυτός που χρεωκόπησε είναι ο σταλινισμός, η προδοσία και η αστική (αλλού την χαρακτηρίζει φασιστική) διαστροφή του σοσιαλισμού. Και μαζί του θα χρεωκοπήσει αναπόφευκτα και η αστική αντίδραση συνολικά. Κι αυτός που δικαιώνεται και θα δικαιωθεί οριστικά χάρη σε εμάς είναι ο μαρξισμός, ο σοσιαλισμός. Αυτή είναι όλη η αλήθεια… Και δεν ξέρω, βέβαια, αν σε έπεισα. Ωστόσο αυτό πια δεν είναι κάτι που πέφτει σε εμένα. Εσύ ο ίδιος θα κρίνεις αν αυτά που σου είπα είναι η αλήθεια κι αν η αλήθεια αξίζει περισσότερο από το ψέμα και πρέπει να την υπερασπιστούμε. Και αν αυτό συμβεί, θα είναι η μεγαλύτερη ικανοποίηση για μένα. Κι αυτό το κομμάτι που γνώρισες –αυτές οι τρεις μέρες που δε συγκλόνισαν τον κόσμο, μαζί με όλα όσα οδήγησαν σε αυτές και τις συνέθεσαν- είναι ένα από τα πολλά, τα μικρά και μεγάλα κομμάτια που πρέπει να πετάξουμε.

Γιατί χρησιμοποιεί όμως αυτή τη μορφή της παρωδίας, για να μας τα πει;

Γιατί ο λένιν κάπου λέει (άπαντα, τ. 45, σελ 398): γιατί να μη συνδυάσουμε το τερπνό με το ωφέλιμο; Γιατί να μη χρησιμοποιήσουμε κάποιο αστείο ή μισοαστείο τέχνασμα για να πιάσουμε επ’ αυτοφώρω κάτι γελοίο, κάτι βλαβερό…;

Κι ο τρότσκι (Και τώρα; Εκδ. πρωτοποριακή βιβλιοθήκη) συμπληρώνει πως «το γελοίο σκοτώνει, προπάντων όταν πρόκειται για το κόμμα της επανάστασης».

Και γιατί εμείς έπρεπε να υποστούμε και να φάμε στη μάπα (έστω και περιληπτικά) όλες αυτές τις γελοίες και βλαβερές χυδαιότητες, τις οποίες πετάξαμε έξω από το κόμμα 23 χρόνια πριν;

Για να πειστεί κι ο πλέον αδαής και καλοπροαίρετος, και ο τελευταίος ανίδεος για το ποιόν και το αγαθό των προθέσεων του χρήστου κεφαλή. Κι αφού τα επιβεβαιώσουμε αυτά, ας αναρωτηθούμε: ποια σκοπιμότητα εξυπηρετεί για κάποιον (αυτοαποκαλούμενο) κομμουνιστή η οποιαδήποτε μορφή συνεργασίας με μια τόσο.. λαμπρή περίπτωση; Και τι είδος διαλόγου επιδιώκουν με αυτή την τόσο φτηνή και βρώμικη μορφή αντικομμουνισμού;

Βρείτε και κερδίστε…