Ουκρανία κι αντιφασιστική εξέγερση

Τα κείμενα που στάθηκαν αφορμή για τη σημερινή ανάρτηση είναι τα εξής τρία: το κείμενο του κ. γούση στο πριν της 12^ης οκτώβρη «οι εξεγερμένοι του ντονμπάς και οι αριστεροί του σωλήνα», η απάντηση του ΕΒ (ελισαίου βαγενά) στο ριζοσπάστη της 18^ης οκτώβρη με το κείμενό του «για τις εξελίξεις στην ανατολική ουκρανία» και η ανταπάντηση των τριών μελών του ναρ και της ελληνικής αποστολής του στο αντιφασιστικό καραβάνι αλληλεγγύης στην ανατολική ουκρανία. Καλό είναι σφε αναγνώστη πριν προχωρήσεις στο ζουμί της ανάρτησης, να επισκεφτείς τους παραπάνω συνδέσμους (στο βουνό) για να έχεις μια σφαιρική εικόνα επί της ουσίας.

Ας κάνουμε καταρχάς μια μικρή ανακεφαλαίωση. Ποια είναι η θέση του κκε για τα τεκταινόμενα στην ουκρανία; Την επαναλαμβάνει ο βαγενάς στο κείμενό του: το κκε καταδίκασε από την πρώτη στιγμή την «επέμβαση των ΗΠΑ και της ΕΕ στην Ουκρανία, στο έδαφος του καπιταλισμού και του ισχυρού ανταγωνισμού των παραπάνω δυνάμεων με τη Ρωσία». Η εκτίμηση του κόμματος είναι πολύ προσεκτικά ζυγισμένη και διατυπωμένη, ώστε να μην πέσει ούτε στη λούμπα των ίσων αποστάσεων ούτε και στην παγίδα να επιλέξει ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο για να συνταχθεί. Έτσι βέβαια καταφέρνει να ερεθίσει όσους κρύβονται πίσω από εύκολες μονοδιάστατες απαντήσεις, ή παρερμηνεύουν σκόπιμα τις θέσεις του κκε, για να το εγκαλέσουν –είτε ως «ρωσόδουλο», κατά την προσφιλή έκφραση της οακκε, επειδή δεν ευθυγραμμίζεται με τη δυτική προπαγάνδα, είτε από την άλλη γιατί τηρεί υποτίθεται στάση ίσων αποστάσεων.

Ποια είναι η δράση που έχει αναπτύξει το κκε για το ουκρανικό ζήτημα; Απαντά και σε αυτό πολύ συγκεκριμένα το κείμενο του ριζοσπάστη. Διοργανώσαμε παραστάσεις στην ουκρανική πρεσβεία, μαζικές διαδηλώσεις έξω απ' αυτήν, καυτηριάσαμε τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης, ιδιαίτερα την περίοδο που είχε την Προεδρία της ΕΕ, καταθέσαμε σχετικές Ερωτήσεις στο Ευρωκοινοβούλιο αποκαλύπτοντας τον βρώμικο ρόλο της ΕΕ στις εξελίξεις κ.ά.

Πρόσφατα διοργανώσαμε Ευρωπαϊκή Συνάντηση ΚΚ, όπου το ζήτημα της Ουκρανίας και των εξελίξεων σ' αυτήν ήταν ένα από τα σημαντικότερα.

Θα μπορούσε άραγε το κκε να αναλάβει περισσότερες πρωτοβουλίες αυτό το διάστημα; Ενδεχομένως· αλλά δεν είμαι σε θέση να το κρίνω, χωρίς να γνωρίζω κάποια συγκεκριμένα στοιχεία. Τι επαφές-συζητήσεις έχουμε με κομμουνιστικές κινήσεις (πέρα από το κκ ουκρανίας) στις περιοχές του ντονέτσκ και του λουγκάνσκ και ποια είναι η δική τους εκτίμηση; Ποια ήταν η εξέλιξη-κατάληξη των επαφών που είχαμε με την κίνηση μπορότμπα; Πώς βλέπουμε τις δυνάμεις που παίρνουν μέρος στο αντιφασιστικό καραβάνι (όπου συμμετέχει προφανώς και το αδελφό κεκρ) με πρωτοβουλία της μπάντας μπασότι –σημείο των καιρών και δείγμα του μεγάλου πολιτικού κενού που υπάρχει σε διεθνή κλίμακα, ιδίως στο κομμουνιστικό κίνημα; Τι πρωτοβουλίες μπορεί συντονισμένης, πανευρωπαϊκής δράσης μπορεί να αναλάβει η (σαφώς αδύναμη ακόμα) πρωτοβουλία κομμουνιστικών και εργατικών κομμάτων και πώς θα μπορούσαν αυτές να ξεφύγουν από το καθαρά συμβολικό επίπεδο της διαμαρτυρίας και να ασκήσει πολιτική πίεση, πετυχαίνοντας και κάποια απτά αποτελέσματα;

Προσωπικά θεωρώ θεμιτή και θα άκουγα/διάβαζα προσεκτικά μια κριτική που θα θεωρούσε ελλιπή ή αναντίστοιχο της συγκυρίας τον παραπάνω απολογισμό δράσης ή θα είχε κάποια διαφορετική εκτίμηση για τη συγκεκριμένη κατάσταση, τη διάταξη δυνάμεων, το διακύβευμα, κτλ. Θα φρόντιζα επίσης να δέσω την όποια κριτική προσέγγιση με μια γενικότερη ανησυχία για τα αντιιμπεριαλιστικά αντανακλαστικά και την πορεία του μαζικού λαϊκού κινήματος. Οι αντιδράσεις στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις των τελευταίων χρόνων (συρία, λιβύη, ουκρναία, κ.α) δεν αντέχουν σε καμία σύγκριση με τις μαζικότατες κινητοποιήσεις πριν από δέκα και δεκαπέντε χρόνια για το ιράκ, το αφγανιστάν και τη γιουγκοσλαβία. Μία εικόνα που γίνεται ακόμα πιο ανησυχητικά αν συνυπολογίσουμε την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων και το αυξημένο ενδεχόμενο μιας γενικευμένης πολεμικής σύγκρουσης στη σημερινή συγκυρία.

Αντ’ αυτού η κριτική του πριν επιλέγει να διαστρεβλώσει την προσέγγιση του κκε και να στήσει ένα σκιάχτρο για να ξιφουλκήσει εναντίον του, στηλιτεύοντας τις ίσες αποστάσεις του κκε. Ενώ εκφράζει ειλικρινή ανησυχία για το ότι «εγκαταλείπονται αντιιμπεριαλιστικές παραδόσεις δεκαετιών» και την εκτίμηση πως ο συντάκτης του ρίζου θέλει «να προλάβει εξελίξεις στο ΚΚΕ».

Ποιος έχασε την ειλικρίνεια, για να τη βρουν αυτοί –θα πει κανείς; Που για τις ανάγκες του κειμένου μπορεί να γίνει: ποιος έχασε τον αντι-ιμπεριαλισμό για να τον βρουν στο πριν; Τον έχασε το κκε και τον βρήκε το ναρ, μας απαντάνε οι συντάκτες του.

Μπορεί βέβαια το ναρ να ανακαλύπτει εσχάτως πολλά καινούρια πράγματα μαζί με το εθνικό ζήτημα που τίθεται με νέο τρόπο στις μέρες μας, αλλά το αντιιμπεριαλιστικό μέτωπο είναι ακόμα σχετικά άγνωστο σπορ για τα μέλη του, κάτι που αποτυπώνεται με γλώσσα λανθάνουσα και στον αδόκιμο νεολογισμό «ενδοαντιιμπεριαλιστική σύγκρουση» (που υπήρχε προφανώς στο πρωτότυπο, αλλά «ξύθηκε» από την ηλεκτρονική εκδοχή του κειμένου. Και) που σημειώνει εύστοχα ο βαγενάς, όχι ως απλό φιλολογικό σχόλιο, αλλά ως μπηχτή με πολιτική προέκταση. Δεν είναι τόσο μακρινή εξάλλου η εποχή των νατοϊκών βομβαρδισμών στη γιουγκοσλαβία και των (αρχικά) ίσων αποστάσεων από «το σφαγέα μιλόσεβιτς», για να έχει ατονήσει η μνήμη.

Οι εκτιμήσεις των μελών του ρεύματος για όσα είδαν στη διάρκεια της αποστολής τους καταγράφονται πληρέστερα σε άλλα κείμενά τους και σε αυτή την τηλεοπτική εμφάνισή τους στην «αυτοδιαχειριζόμενη ετ3». Τα συγκεκριμένα κείμενά τους ωστόσο δε φαίνεται να ενδιαφέρονται τόσο να πείσουν για την αλήθεια τους, καθώς βάζουν άλλες πολιτικές προτεραιότητες. Η ουσία της κριτικής τους είναι πως το κκε υποτιμά το λαϊκό παράγοντα, τις διεργασίες και τη δυναμική τους, την εσωτερική διαπάλη στο κίνημα αντίστασης των πολιτοφυλακών και το αντιφατικό εγχείρημα των λδ (λαϊκών δημοκρατιών) της ανατολικής ουκρανίας.

Στην πράξη απευθύνονται μάλλον σε όσους δεν έχουν ή δε θέλουν να διαβάσουν το κείμενο του ριζοσπάστη, όπου ο βαγενάς αναφέρει επί λέξει: «Σημειώσαμε πως στην Ανατολική Ουκρανία, στις γραμμές των πολιτοφυλάκων, πολεμούν διαφορετικές δυνάμεις, πολεμά κόσμος διαφορετικός και με διαφορετικά κίνητρα. Μεταξύ αυτών που πολεμούν εκεί βρίσκονται και κομμουνιστές, όπως κι εθνικιστές και πως διεξάγεται διαπάλη για τον έλεγχο της κατάστασης. Τονίσαμε πως θα πρέπει η εργατική τάξη της Ουκρανίας να καθορίσει τη δική της αυτοτελή στρατηγική, με στόχο την ανατροπή του καπιταλισμού».

Η παραπάνω κατηγορία βέβαια μπορεί πολύ εύκολα να αντιστραφεί ενάντια στο ναρ και το μετωπικό του σχήμα, που φαίνεται συνήθως να υπερτιμά ή να εξιδανικεύει αντίστοιχες καταστάσεις. Παρά τις συνεχείς διαβεβαιώσεις των συντακτών του πως δε θέλουν να ωραιοποιήσουν την εικόνα και να υποτιμήσουν τη διαπάλη και τις αντιφάσεις στην ανατολική ουκρανία, επιμένουν εμμονικά σχεδόν να κάνουν λόγο για «γνήσια, λαϊκή αντιφασιστική εξέγερση» (σε αντίθεση προφανώς με τις γιαλαντζί), αγνοώντας επιλεκτικά όσα στοιχεία διαψεύδουν φανερά το παραπάνω σχήμα: τις ανοιχτά φασιστικές ομάδες που δρουν σε αυτό το ένοπλο κίνημα, τις καθαρά αντιδραστικές τοποθετήσεις αξιωματούχων των ‘λαϊκών δημοκρατιών’, τις επισημάνσεις του κεκρ για την πορεία των εθνικοποιήσεων, που έχουν μείνει στα χαρτιά. Παραθέτω συμπληρωματικά σε όσα αναφέρει το άρθρο του βαγενά ένα σύνδεσμο με εξίσου ενδιαφέροντα στοιχεία από το τελευταίο φύλλο της «κόντρα».

Η συγκεκριμένη εκτίμηση μιας (ομολογουμένως αντιφατικής) κατάστασης είναι από τα πιο δύσκολα πρακτικά καθήκοντα, που απαιτεί οξυμένο πολιτικό κριτήριο. Έχουμε όμως λόγους να δυσπιστούμε απέναντι στο πολιτικό κριτήριο του συγκεκριμένου χώρου (και των μετωπικών του συμμάχων). Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που ένα άλλο μέλος του ρεύματος, ο έγκριτος πι-πι, επέστρεφε από τη λιβύη ενθουσιασμένος με τα «επαναστατικά - εξεγερσιακά» χαρακτηριστικά της αραβικής άνοιξης, επεξηγώντας μάλιστα τη ριζοσπαστική σημειολογία των συμβόλων της, πχ της καινούριας λιβυκής σημαίας (ναρ-ιμπεριαλισμός 1-0). Τον ίδιο πολιτικό ενθουσιασμό επέδειξε σύσσωμο σχεδόν το ρεύμα για τις πλατείες των αγανακτισμένων στην ελλάδα και παγκοσμίως, τις.. ελπιδοφόρες διεργασίες και τη διαπάλη της άνω και της κάτω πλατείας –που είχε καταργήσει από την πρώτη μέρα τα κόμματα και κάπου στην πορεία κατάργησε και το χρήμα! Συγγενείς του πολιτικά χώροι είχαν επιδείξει ανάλογα αντανακλαστικά στο αργεντινάσο ή το δεκέμβρη του 08’ (όπου κατά το σάββα υπήρχε επαναστατική κατάσταση) ή στην περίπτωση του ουκρανικού μεϊντάν με την ξεκάθαρη φασιστική ηγεμονία. Το κίνημα είναι το παν, ο τελικός σκοπός δεν είναι τίποτα.

Το σκάλωμα που στοιχειώνει πολλές αντίστοιχες εκτιμήσεις του χώρου είναι ένα τσιτάτο του λένιν για αυτούς που δε θα δουν ποτέ μια πραγματική επανάσταση, εφόσον περιμένουν να τη βρούνε σε καθαρή μορφή, από εδώ το στρατόπεδο της επανάστασης κι από εκεί οι αντίπαλοι –ή αλλιώς, από εδώ η γυναίκα μου κι από εδώ το αίσθημά μου, όπως λέει κι ο αοιδός. Συνεπώς δεν μπορούμε να κοιτάμε στα δόντια κάθε μαζικό, αγωνιστικό σκίρτημα, με κριτήρια πολιτικής-ταξικής καθαρότητας, για να το απορρίψουμε και να νιώσουμε δικαιωμένοι από την αποτυχία του, γιατί «εμείς τα λέγαμε».

Ταυτόχρονα όμως είναι πολιτικά λάθος κι ανέντιμο να επιχειρεί να κρύψει κανείς τις δικές του πολιτικές αντιφάσεις πίσω από τις αντιφάσεις του κινήματος και τη γενική επίκλησή τους, να πηγαίνει όπου φυσάει ο άνεμος και να βαυκαλίζεται πως εφοδεύει προς τον ουρανό, να μην προβληματίζεται για τον τρόπο και τα αποτελέσματα της παρέμβασης των κομμουνιστών στο μαζικό κίνημα –χωρίς να κρύβουν τη διέξοδο, το στρατηγικό στόχο, πόσο μάλλον την ταυτότητά τους.

Σε κάθε περίπτωση, η ουσία των κειμένων, όπως την αντιλαμβάνομαι τουλάχιστον, δε βρίσκεται στην τάδε ή τη δείνα διαφορετική εκτίμηση, αλλά στη μόλις συγκαλυμμένη προσπάθεια του ρεύματος να αντλήσει πολιτική υπεραξία από τη συμμετοχή του στο καραβάνι έναντι της.. «επίσημης αριστεράς», κρατώντας μάλιστα ίσες αποστάσεις (και σε αυτό και σε άλλα ζητήματα) μεταξύ του κκε και του κυβερνητικού κρετινισμού του σύριζα, που τάσσεται ανερυθρίαστα στο πλευρό των ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών της εε.

Κι αυτό μολονότι δεν έχουν καταφέρει, όπως ομολογούν κι οι ίδιοι, να πείσουν καν τους συμμάχους τους στο μετωπικό τους σχήμα (ανταρσυα) για το δίκιο τους και τη διαμόρφωση μιας κοινής αντίληψης-πολιτικής γραμμής, αφού λύσουν πρώτα με το σεκ τις.. ενδοαντιιμπιεραλιστικές αντιθέσεις τους..

Κι αυτό το στοιχείο είναι που καθιστά κατά τη γνώμη μου, ανεξαρτήτως προθέσεων, τα παραπάνω κείμενα ένα από τα χειρότερα δείγματα μικροκομματικής λογικής στις μέρες μας.