Η επανάσταση

Α. η επανάσταση θα έρθει πιθανότατα από θεωρητικούς ανθρώπους. Όχι μόνο γιατί χωρίς επαναστατική θεωρία δεν υπάρχει επαναστατικό κίνημα, όπως λέει ο βλαδίμηρος, αλλά κυρίως με την έννοια ανθρώπων προσανατολισμένων προς τις θεωρητικές επιστήμες. Δεν είναι τυχαίο ότι στην εσσδ υπήρχε το ¼ σχεδόν του παγκόσμιου επιστημονικού δυναμικού σε αυτούς τους τομείς, ενώ ο καπιταλισμός ρίχνει στο πυρ το εξώτερον τις κοινωνικές ανθρωπιστικές επιστήμες, γιατί δεν έχουν να του προσφέρουν άμεσα κέρδη παρά μόνο ίσως ανήσυχους και μορφωμένους ανθρώπους, ως πρόβλημα (αν κι έχει βρει αρκετούς διαύλους για να τους ενσωματώνει, να ελέγχει και να κατευθύνει τη μόρφωση και τις ανησυχίες τους). Δεν είναι τυχαίο επίσης ότι ο λένιν είχε σπουδάσει νομικά (έχοντας ευρύτατη μόρφωση κι όντας εν μέρει αυτοδίδακτος σε χωράφια που ξέφευγαν από το αντικείμενό του) ενώ ο μαρξ ήταν φιλόσοφος-δημοσιογράφος, με ακόμα ευρύτερη μόρφωση και αντίληψη, που τον καθιστούσε σχεδόν πανεπιστήμονα για την εποχή του, όπως άλλωστε και τον ένγκελς.

Η επανάσταση χρειάζεται φιλοσόφους, ανθρώπους με στοιχειώδη αφαιρετική ικανότητα, φλογερούς ρήτορες που θα συνεπάρουν τα πλήθη, φανατισμένους ρομαντικούς με έλλογη πίστη, ανήσυχα πνεύματα με συνείδηση. Ποιητές, γιατί η επανάσταση είναι η ποίηση του μέλλοντος, συγγραφικές φλέβες που θα γράψουν από κοινού με τις μάζες την ιστορία της επανάστασης, καλλιτέχνες γιατί η επανάσταση είναι μια μορφή πολιτικής τέχνης, σαν τις πολεμικές τέχνες, αφού ο πόλεμος έρχεται ως συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα. Παιδαγωγούς που να διδάσκουν αλλά να μαθαίνουν και οι ίδιοι από το λαό, φιλολόγους που να καλλιεργούν και να αναπτύσσουν το λόγο, ως μέσο έκφρασης αλλά και με την έννοια της σκέψης, δημοσιογράφους που θα υπερνικάνε τις πέντε δυσκολίες, που σημειώνει ο μπρεχτ, για να πει κανείς την αλήθεια και θα κατέχουν την τέχνη να την καθιστούν απλή, κατανοητή και ευπρόσιτη στο λαό, νομικούς που θα εφαρμόσουν το νόμο με βάση το δίκιο του εργάτη και θα έχουν την έγνοια να εξαλείψουν βαθμιαία και το δικό τους ρόλο στην κοινωνία του μέλλοντος μαζί με το κράτος, αντί να διαιωνίσουν την αρχή, την εξουσία τους.

Χρειάζονται άνθρωποι ευαίσθητοι, καλλιεργημένοι, να χωρέσουν μέσα τους και τη σκοπιά του άλλου, την εικόνα όλου του κόσμου, που να καταλαβαίνουν και να αφομοιώνουν τη διαλεκτική, να έχουν τόλμη, φαντασία, να μπορούν να διατυπώσουν πρωτότυπες ιδέες, ένα όραμα, να εκφράσουν το πνεύμα των καιρών, να κάνουν τις ιδέες υλική δύναμη, να είναι πρόπλασμα του νέου τύπου ανθρώπου της καινούριας εποχής, να έχουν τη ζωή πάρα πολύ αγαπήσει και γι’ αυτό να είναι έτοιμοι να θυσιάσουν τη δική τους στην επαναστατική υπόθεση.

Β. (θα μπορούσε δηλ και -α)

Καμία επανάσταση δεν μπορεί να πετύχει με φλυαρίες και λογοκοπίες (δες πόση έκταση έπιασε πχ μόνο το πρώτο μέρος), χωρίς σκληρούς, πρακτικούς ανθρώπους, που να βλέπουν συγκεκριμένα τον κόσμο στην κίνησή του, να παρεμβαίνουν για να τον αλλάξουν κι όχι απλά να τον ερμηνεύουν, όπως έλεγε κι ο κάρολος. Ο οποίος άφησε πίσω του τα μαθηματικά χειρόγραφα, τα grundrisse κι όλη την προπαρασκευαστική δουλειά που οδήγησε στους πρώτους τόμους του κεφαλαίου –που έμεινε ωστόσο ημιτελές, σαν όλα τα μεγάλα έργα. Ενώ ο λένιν άφησε πλούσια παρακαταθήκη με την οικονομική μελέτη του για τον ιμπεριαλισμό και την μπροσούρα του για τον υλισμό και τον εμπειροκριτικισμό, όπου καταπιάνεται με ζητήματα προχωρημένης φυσικής κι ασκεί πολεμική στο μαχισμό. Χώρια η δουλειά του ένγκελς στη διαλεκτική της φύσης, που κάποια επιστημονικά δεδομένα της ξεπεράστηκαν γρήγορα αλλά τα συμπεράσματά της παραμένουν διαχρονικά.

Η επανάσταση βασίζεται στην (επιστημονική) μέθοδο, το (αρχιτεκτονικό) σχέδιο, την καλή χημεία μεταξύ της πρωτοπορίας και του αυθόρμητου, του μαζικού κινήματος. Χρειάζεται σταχανοβίτες της πράξης, που είναι το απόλυτο κριτήριο κάθε θεωρίας, προγραμματιστές με άσους και μηδενικά (όπου χωρίς τη μονάδα της εξουσίας και του κοινωνικού πλαισίου στην αρχή, τα άλλα χάνουν κάθε νόημα) και με πρωτοποριακές υπολογιστικές μεθόδους σαν του γκλουτσκόφ. Μηχανικούς που ξέρουν να λύνουν σύνθετα προβλήματα σε πρωτότυπες καταστάσεις. Αρχιτέκτονες να χτίσουν άπαρτα κάστρα και σπίτια για την εργατική τάξη, καλλιτέχνες (που είναι οι αρχιτέκτονες της ψυχής). Οικονομολόγους και γιατρούς σαν τον κόκαλη και τον γκεβάρα, που δε γιάτρευαν μόνο τους ανθρώπους, αλλά νοιάστηκαν για τις πληγές και τις αρρώστιες της κοινωνίας συνολικά, τις αιτίες που τις προκαλούν και τη θεραπεία που θα τις καταπολεμήσει. Και ο τσε, όπως λέει ο μη αστικός μύθος, είχε γίνει υπουργός οικονομικών στην κούβα, γιατί σε ένα συμβούλιο είχε ρωτήσει ο φιντέλ αν υπάρχει κανείς οικονομολόγος (economista) και αυτός σήκωσε το χέρι του, γιταί είχε (παρ)ακούσει, αν υπάρχει κανείς κομμουνιστής (comunista).

Η επαναστατική υπόθεση δεν είναι μια απλή εξίσωση, για να λυθεί εύκολα αλλά ανώτερα μαθηματικά, που απαιτούν συστηματική μαθηματική σκέψη. Κι οι θετικές επιστήμες είναι που έστειλαν τον άνθρωπο στο διάστημα, που αλλάζουν συνεχώς τα όρια του κόσμου του, επαναστατικοποιούν τις παραγωγικές δυνάμεις κι υποτάσσουν τις τυφλές δυνάμεις της φύσης στη συνειδητή, στοχοκατευθυνόμενη ανθρώπινη δραστηριότητα, καθιστώντας την κομμουνιστική προοπτική εφικτή κι επίκαιρη.

Γ. η επανάσταση δεν χρειάζεται μονοδιάστατους ανθρώπους. Νεραϊδοπαρμένους ρομαντικούς που απογειώνονται μακριά από τον κόσμο, αλαφροΐσκιωτους ιδεαλιστές που ενατενίζουν θεωρητικά αφ’ υψηλού την πραγματικότητα, φλύαρους φιλόλογους που (βάσει και ετυμολογίας) αγαπούν τα λόγια αλλά μισούν τις πράξεις, αφαιρέσεις που στεγνώνουν κι αφυδατώνουν τον πραγματικό κόσμο από τους χυμούς του, για να τον στριμώξουν στα καλούπια τους. Η επανάσταση δεν χρειάζεται ούτε στείρους εμπειρικούς πρακτικιστές, χωρίς θεωρητική σκέψη, που ψάχνουν τσιτάτα κι έτοιμες φόρμουλες για να καλύψουν τη γύμνια τους· νεοθετικιστές που ψάχνουν για όλα μαθηματικές αποδείξεις κι η διαλεκτική τους ξεπερνά, άτομα χωρίς δημιουργική φαντασία (αλλά ούτε και φαντασιόπληκτα βέβαια) που τρέχουν πάνω σε ένα σκουπόξυλο κι ονειρεύονται πως είναι πάνω σε ένα σκουπόξυλο και τρέχουν (όπως λέει ο αρκάς στις χαμηλές πτήσεις) κι όταν έχουν να αντιμετωπίσουν κάτι που ξεφεύγει από τις συνηθισμένες γνώσεις τους, ο μόνος τρόπος για να το κάνουν, είναι να πουν «έστω πως [το λύσαμε]..» φανερώνοντας, μεταξύ άλλων, και το μεγάλο εκφραστικό τους πλούτο.

Η επανάσταση απαιτεί το κούμπωμα της πράξης με τη θεωρία. Κι οι δύο μεγαλύτερες επαναστατικές μορφές, ο μαρξ και ο λένιν, ξεχώρισαν ακριβώς γιατί πέτυχαν στο μέγιστο βαθμό αυτή τη σύνδεση και βασικά.. την τερμάτισαν! Η επανάσταση θα άρει διαλεκτικά το διαχωρισμό της θεωρίας με την πράξη σε όλα τα επίπεδα· θα πάρει τα καλύτερα στοιχεία από τον καθένα μας και θα τα αναδείξει, καλλιεργώντας ολοκληρωμένες προσωπικότητες. Η επανάσταση θα ‘ρθει από τέτοιους ολοκληρωμένους ανθρώπους και θα δώσει ακόμα περισσότερους στις επόμενες γενιές, μετά την επικράτησή της.

Η επανάσταση θα ‘ρθει με τρααγούδια, όπλα και σπαθιά. Αλλά αν έχουμε ήδη όπλα τι τα χρειαζόμαστε τα σπαθιά; Μα και τα τραγούδια μας είναι κι αυτά όπλα, εργαλεία με αιχμηρούς στίχους. Κι εμείς πρέπει να τα καταφέρουμε με το σπαθί μας και να το κρεμάσουμε μετά στους τοίχους (ή μήπως στους στίχους) για λόγους αισθητικής, που στην κοινωνία του μέλλοντος θα είναι σαν μια αυθόρμητη μορφή συνείδησης, μαζί με την ηθική.

Και βασικά η επανάσταση δε θα ‘ρθει να μας βρει, αν δεν πάμε εμείς να τη βρούμε, όπως το βουνό το μωάμεθ, κινώντας όρη και βουνά με την έλλογη πίστη και τη συνειδητή μας δράση