Δίκες της μόσχας – η αναψηλάφηση

Ενώ ο δυτικός τύπος ασχολείται με την καταδίκη ενός πανκ συγκροτήματος, που τείνει να γίνει σύμβολο αντίστασης από το πουθενά (εδώ προσθέστε δύο σαλονικιά ντεμέκ μπροστά από το πανκ και την αντίσταση), λες και είναι οι δίκες της μόσχας του αιώνα μας –και δε ζει πια και ο αμερικάνος πρέσβης ντέιβις, να πάρει θέση επί του θέματος, να μας πει αν είναι δίκαιες και καθαρές-, η κε του μπλοκ επιστρέφει στο διαχρονικά αγαπημένο της θέμα για τις αυθεντικές δίκες της μόσχας, της δεκαετίας του 30’.

Αυτές τις μέρες κλείνουν 76 χρόνια απ’ το πρώτο αίμα, με την καταδίκη σε θάνατο του ζηνόβιεφ, του κάμενεφ κι άλλων στελεχών του κόμματος των μπολσεβίκων. Ως συλλογικό κεκτημένο του μπλοκ, η κε θεωρεί κάποιες παλιότερες αναρτήσεις της σχετικά με το θέμα, που μπορείτε να τις βρείτε εδώ κι εδώ, καθώς και μια εκτενή μελέτη που είχε κάνει ο άναυδος και δημοσιεύτηκε εδώ πέρσι, τέτοιο καιρό περίπου. Το καινούριο που έχει να συνεισφέρει η σημερινή ανάρτηση είναι μια σημείωση, (του άναυδου και πάλι), για την αξιοποίηση αυτού του θέματος από την ηγεσία του κκσε, μετά το εικοστό συνέδριο και τη σταδιακή επικράτηση του ρεβιζιονισμού.

Αλλά ας δώσουμε το λόγο στον ίδιο.

Τι έγραψε ο Ι. Γιακίρ και τι διαβάστηκε στο 22^ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ

Το παρακάτω κείμενο είναι σε δική μου απόδοση ένα απόσπασμα από το άρθρο του Grover Furr  "Evidence of Leon Trotsky's Collaboration with Germany and Japan". Θα το βρείτε (στα αγγλικά) στην παρακάτω διεύθυνση  http://clogic.eserver.org/2009/2009.html. Είναι κατά τη γνώμη μου ένα μικρό παράδειγμα του πόσο διαστρεβλώθηκε η ιστορική αλήθεια για τις περίφημες δίκες της Μόσχας και πως η μετα-σταλινική ηγεσία προσπάθησε να αθωώσει ένα μεγάλο αριθμό από τους συνωμότες και προδότες που καταδικάστηκαν τότε.

(.......)

Ο Ι. Γιακίρ ήταν ανάμεσα στους διοικητές του Κόκκινου στρατού που τον Ιούνιο του 1937 δικάστηκαν για συνεργασία με τη ναζιστική Γερμανία και για το λόγο αυτό καταδικάστηκε σε θάνατο. Ο Ι. Γιακίρ έγραψε ένα γράμμα στον Στάλιν στις 9 Ιουνίου του 1937 ζητώντας επιείκεια. Το γράμμα αυτό διαβάστηκε από τον Α. Σελεπιν (επικεφαλής τότε της KGB)  στο 22^ο συνέδριο του ΚΚΣΕ το 1961 στην προσπάθεια του να αποδείξει πως ο Γιακίρ άδικα καταδικάστηκε και εκτελέστηκε.  Το ίδιο γράμμα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Voenno-Istoricheskii Arkhiv 1 το 1993. Το κείμενο που διαβάστηκε στο συνέδριο είναι με κανονικούς χαρακτήρες ενώ τα αποσπάσματα από το γράμμα που παρέλειψε να διαβάσει ο Σελέπιν είναι με bold χαρακτήρες

‘‘Μία σειρά κυνικών αποφάσεων από τους Στάλιν, Καγκανοβιτς, Μολότοφ Μαλένκοφ και Βοροσιλοφ σχετικά με τα γράμματα και τις δηλώσεις που έγιναν από τους φυλακισμένους αποδεικνύουν την απάνθρωπη μεταχείριση των ατόμων, ηγετικών συντρόφων που βρέθηκαν υπό ανάκριση. Για παράδειγμα όταν ήταν η σειρά του ο Γιακίρ – πρώην στρατιωτικός διοικητής περιοχής – έκανε έκκληση στον Στάλιν με ένα γράμμα στο οποίο ορκιζόταν για τη δική του πλήρη αθωότητα. Να τι έγραψε:

‘Αγαπητέ κοντινέ μου σύντροφε Στάλιν. Τολμώ να σου απευθυνθώ με αυτό τον τρόπο γιατί έχω πει τα πάντα, παραδέχτηκα τα πάντα και μου φαίνεται ότι είμαι ένας ευγενής μαχητής, αφοσιωμένος στο Κόμμα, στο κράτος και το λαό όπως ήμουν για πολλά χρόνια. Όλη η συνειδητή μου ζωή πέρασε με ανιδιοτελή, τίμια δουλειά κάτω από την επίβλεψη του Κόμματος και των ηγετών του – τότε ήρθε η πτώση στον εφιάλτη στον ανεπανόρθωτο τρόμο της προδοσίας .... Η ανάκριση έχει τελειώσει. Έχω επίσημα κατηγορηθεί για προδοσία του κράτους. Παραδέχτηκα πλήρως την ενοχή μου και έχω μετανιώσει. Έχω άπειρη πίστη στη δικαιοσύνη και στην ορθότητα της απόφασης του δικαστηρίου και του κράτους .... Τώρα είμαι τίμιος στην κάθε μου λέξη, θα πεθάνω με λόγια αγάπης για σένα, το Κόμμα και την πατρίδα, με άπειρη πίστη για την νίκη του κομμουνισμού’  ’’

Τα αποσπάσματα που διάβασε ο Σελέπιν δείχνουν ένα τίμιο, πιστό άνδρα που διαμαρτύρεται για την αθωότητα του. Στην πραγματικότητα ο Γιακίρ αποδέχεται πλήρως την ενοχή του. Υπάρχει μάλιστα και το θέμα των αποσιωπητικών που δείχνουν ότι μέρος του περιεχόμενου παραλήφθηκε  στην έκδοση του 1993 αφήνοντας ανοικτή την υπόθεση ότι ο Γιακίρ έγραφε πιο συγκεκριμένα για τη συνεργασία του με ξένες δυνάμεις.

(....)

Ό,τι ακολουθεί μέχρι το τέλος της ανάρτησης είναι μόνο μερικές δικές μου σκόρπιες σκέψεις, χωρίς ιδιαίτερη συνοχή κι εμβάθυνση, που γίνονται εν μέρει κι από τη σκοπιά του δικηγόρου του διαβόλου –γιατί και με τον εξαποδώ μπορεί να χρειαστεί να συνεργαστούμε για την υπόθεσή μας.

Ποια είναι τα συνηθισμένα σκαλώματα σχετικά με τις δίκες της μόσχας;

Καταρχάς η μεγάλη έκταση των εκκαθαρίσεων. Τόσοι από την παλιά φρουρά των μπολσεβίκων και το πολίτ μπιρό της εποχής του λένιν, τόσοι (σχεδόν το 70%) από τα μέλη της κε που εξέλεξε το 17^ο συνέδριο το 1934, αντίστοιχο ποσοστό απ’ τους αντιπροσώπους του ίδιου συνεδρίου, περισσότεροι απ’ τους μισούς αξιωματικούς και τα στελέχη της στρατιωτικής ιεραρχίας. Είναι δυνατόν όλοι αυτοί να ήταν προδότες και κατάσκοποι που υπονόμευαν τη σοβιετική ένωση;

Όχι σύντροφοι, δεν είναι, θα ήταν η αρχική μας απάντηση. Τουλάχιστον όχι στο σύνολό τους.

Πριν από οτιδήποτε άλλο όμως, ας δούμε μερικά στοιχεία, για να θέσουμε τα γεγονότα στην πραγματική τους διάσταση. Καταρχάς μερικοί αριθμοί από τα καθ’ ημάς και την κρίση στο κόμμα και τη νεολαία, τη διετία 89-91. Τα μισά σχεδόν μέλη της εκλεγμένης από το συνέδριο κεντρικής επιτροπής και του πολιτικού γραφείου. Η συντριπτική πλειοψηφία της κοινοβουλευτικής ομάδας. Όλα τα μέλη της επιτροπής προγράμματος, όπου ο πιο αριστερός ήταν ο λαφαζάνης. Ο απερχόμενος γενικός γραμματέας (1/1, ποσοστό 100%). Τα 34 από τα 35 μέλη του κεντρικού συμβουλίου, από διαφορετική σκοπιά, και πολύ πιο έντιμη κατά τη γνώμη μου, (ανεξαρτήτως της τελικής κατάληξης των εν λόγω στελεχών και του πολιτικού τους εγχειρήματος).

Δε θέλω να συγκρίνω ανόμοια πράγματα και καταστάσεις. Αλλά αν έχουμε υπ’ όψιν αυτούς τους αριθμούς, ως μέσο σύγκρισης για κάποιες έκτακτες καταστάσεις, θα δοκιμάσουμε λιγότερες εκπλήξεις φυλλομετρώντας την ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος.

Επιμένοντας στην αριθμητική πτυχή του πράγματος, που οπωσδήποτε δεν είναι η πιο σημαντική, μπορούμε να επισημάνουμε και τα εξής.

Α. Σε αντίθεση με την προηγούμενη περίοδο της κολεκτιβοποίησης, που σηματοδότησε ένα ευρείας έντασης και έκτασης ξεδίπλωμα της ταξικής πάλης που είχε άμεση επίδραση σε μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, αυτή η περίοδος της μεγάλης εκκαθάρισης αφορούσε συγκριτικά ένα πολύ μικρότερο ποσοστό μεσαίων κι ανώτατων αξιωματούχων του κομματικού και του κρατικού μηχανισμού.

Β. Είναι αναμφισβήτητο ότι υπήρξαν αρκετά λάθη και υπερβολές, κατά τη θυμόσοφη παροιμία για τα χλωρά που καίγονται μαζί με τα ξερά, όσο κυνική και αν μπορεί να ακούγεται εκ των υστέρων και με την ασφάλεια της (χρονικής και φυσικής) απόστασης.

(Ανοίγει παρένθεση: ενδεικτική της ποιότητας κάποιων επιχειρημάτων, που χρησιμοποιούν όσοι αναφέρονται σε σταλινικό θερμιδώρ κτλ, είναι η παρακάτω αντίφαση, που προσκρούει στην τυπική λογική. Αφενός λοιπόν ισχυρίζονται ότι ο στάλιν προχώρησε σε αντιδραστικές αλλαγές στη διοίκηση του στρατού, -καταργώντας πχ τη θέση του πολιτικού επιτρόπου, ή επαναφέροντας τα γαλόνια- και ευνόησε με μια σειρά προνόμια την κάστα των αξιωματικών, βασίζοντας στην υποστήριξή τους την ισχυροποίηση της εξουσίας του. Αφετέρου θεωρούν ότι οι εκκαθαρίσεις στην ιεραρχία του στρατεύματος σχετίζονταν με τις υποψίες απέναντι στους αξιωματικούς για τυχόν σύνδεσή τους με τον τρότσκι, που ήταν και ο πρώτος ηγέτης του κόκκινου στρατού.

Αυτοί οι συλλογισμοί όμως δύσκολα μπορούν να σταθούν μαζί. Εάν υπήρχε εξ αρχής τέτοια υποψία εις βάρος τους, τότε γιατί τους περιέβαλε με προνόμια; Τους τάιζε για να έχουν λίπος, όταν θα τους έσφαζε αργότερα; Κλείνει η παρένθεση).

Δεύτερο σκάλωμα; Οι ομολογίες. Αλλά αυτό θα το δούμε μαζί με τα υπόλοιπα, σε επόμενη ανάρτηση, καθώς αυτή άρχισε ήδη να ξεφεύγει σε έκταση.