Τετάρτη 13 Αυγούστου 2014

Η φάρμα των ζώων

Τα γούστα είναι υποκειμενικά και μπορεί ασφαλώς να ποικίλουν. Για μένα πάντως η «φάρμα των ζώων» του τζορτζ όργουελ είναι ίσως η εξυπνότερη αλληγορία που έχει γραφτεί ποτέ ή τουλάχιστον που έχω διαβάσει. Τόσο έξυπνη που σχεδόν ξεχνάς (ή βάζεις σε δεύτερη μοίρα) τον αντικομμουνιστικό της χαρακτήρα, δηλ τον αντισοβιετισμό που τη διακρίνει και τον αντισταλινισμό, που, όπως έχει πει κι ο κάππος, είναι ντροπαλός αντικομμουνισμός στην ουσία του. Δε γίνεται όμως να το ξεχάσεις και να το βγάλεις τελείως από την οπτική σου, γιατί αφαιρείς έτσι αξία από την οργουελική σύλληψη και τις μικρές ιδιοφυείς λεπτομέρειες, που κάνουν τη διαφορά. Και μπορούν να διαβαστούν αυτοτελώς, αλλά μένουν χωρίς λογική εξήγηση έξω από αυτό το ερμηνευτικό πλαίσιο.


Η φάρμα των ζώων είναι η σοβιετική ένωση, η πανίδα της οποίας μυείται στις αρχές του ανιμαλισμού (μαρξισμός) από το γέρο μέιτζορ το γουρούνι και προχωρά στην επανάσταση για να αποτινάξει το ζυγό της ανθρώπινης εκμετάλλευσης και του φάρμερ τζόουνς. Ο γερο-μέιτζορ είναι ένα γέρικο σοφό γουρούνι, που οραματίζεται μια διαφορετική «κοινωνία» και τη δημοκρατία των ζώων, που θα απολαμβάνουν ελεύθερα πια τον πλούτο που παράγουν. Το γουρούνι αυτό είναι κάτι μεταξύ του μαρξ και του λένιν (μετά την επανάσταση θάβεται σε ένα είδος μαυσωλείου). Κι ίσως το όνομά του, σε αντιδιαστολή με την ονομασία της φάρμας μέινορ, να συμβολίζει τη διαφοροποίηση και τη διαμάχη μεταξύ μπολσεβίκων και μενσεβίκων (αν και αυτό είναι απλώς μια δική μου εικασία, πιθανότατα τραβηγμένη από τα μαλλιά).

Αυτό που είναι σίγουρο είναι η ταυτότητα των δύο νεότερων κάπρων, του ναπολέοντα και του χιονάτου, που αποκτούν ηγετική θέση με τη νίκη της επανάστασης, αλλά διαφωνούν μεταξύ τους σε όλα σχεδόν τα ζητήματα τακτική και στρατηγικής, συμβολίζοντας τη διαμάχη μεταξύ στάλιν και τρότσκι. Το ναπολέων παραπέμπει ευθέως στο μικρό όνομα του τρότσκι με τη γνωστή ροπή στις γραφειοκρατικές μεθόδους. Αλλά ο όργουελ το κρατά για το στάλιν, πιθανότατα για να δείξει την επικράτηση του συντηρητικού, «σταλινικού θερμιδώρ» (όπως το χαρακτήριζε ο τρότσκι κατ’ αναλογία με τη γαλλική επανάσταση) και τη σταδιακή αναίρεση των κατακτήσεων της επανάστασης.

Ο χιονάτος-τρότσκι, ως επικεφαλής επίτροπος του κόκκινου στρατού, έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην απόκρουση της επίθεσης των ανθρώπων, που επιχειρούν να ανακαταλάβουν τη φάρμα, κι επεξεργάζεται ένα σχέδιο για την κατασκευή ενός ανεμόμυλου (εκβιομηχάνιση) και την ευημερία των ζώων της φάρμας. Αλλά η σύγκρουσή του με το ναπολέοντα οξύνεται και τελικά εκδιώκεται από τα τρομερά σκυλιά του τελευταίου, που επικρατεί χάρη σε ένα μίγμα δύναμης (με τα σκυλιά που δεν αφήνουν σε κανέναν πολλά περιθώρια για διαφωνίες) και πειθούς, από άλλα προνομιούχα γουρούνια, σαν το σκουίλερ, που μπερδεύει τα άλλα ζώα με ακλόνητα επιχειρήματα, αναπηδήσεις και περίτεχνα στριφογυρίσματα της ουράς του, που τα τουμπάρουν.

Ο ναπολέων (που έχει ιδιαίτερη πέραση στα πρόβατα της φάρμας) οικειοποιείται σταδιακά τα σχέδια του χιονάτου για τον ανεμόμυλο και παρουσιάζει τον εαυτό του ως τον πραγματικό εμπνευστή της αρχικής ιδέας. Παράλληλα υποτιμά τεχνηέντως τη συμμετοχή του χιονάτου στα γεγονότα της επανάστασης και την υπεράσπισή της, και με το πέρασμα του χρόνου, όσο ξεθωριάζει η μνήμη, διασπείρει φήμες για τη συνεργασία του με τις όμορες, εχθρικές φάρμες των ανθρώπων, πείθοντας τα ζώα να φορτώνουν κάθε πιθανή αποτυχία στη δουλειά τους, σε δικό του σαμποτάζ και τους κρυφούς συνεργάτες τους στο εσωτερικό της φάρμας, η αναζήτηση των οποίων καταλήγει σε κυνήγι μαγισσών και μαζικές εκκαθαρίσεις.

Η καθημερινότητα των ζώων επιδεινώνεται και γίνεται ιδιαίτερα σκληρή, αλλά οι επίσημες στατιστικές αποδεικνύουν την ευημερία τους, ενώ το ακλόνητο επιχείρημα που κόβει κάθε περαιτέρω προβληματισμό και συζήτηση είναι πως κανείς ασφαλώς δε θα προτιμούσε μια επιστροφή στο προηγούμενο καθεστώς της ανθρώπινης εκμετάλλευσης. Η ηγετική κλίκα των γουρουνιών γύρω από το ναπολέοντα όμως, αυξάνει προοδευτικά τα προνόμιά της, καταστρατηγεί κάθε ρητή απαγόρευση-θέση του ανιμαλισμού (πχ για τις εμπορικές σχέσεις με τους ανθρώπους) κι αναπροσαρμόζει ευέλικτα τους κανόνες στις καινούριες της συνήθειες, εκμεταλλευόμενη και το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των περισσότερων ζώων, που έχουν αδύνατη μνήμη και δεν ξέρουν καλά-καλά να διαβάζουν.


Στο ενδιάμεσο ο όργουελ παρουσιάζει την ανίερη συμμαχία με μια γειτονική φάρμα, που τελικά δεν τηρείται από την πλευρά των ανθρώπων (σύμφωνο μολότοφ-ρίμπεντροπ), τις δίκες της φάρμας (κατ’ αναλογία αυτών της μόσχας) με την εκκαθάριση άλλων διαφωνούντων κάπρων, την «απονέκρωση» των συνελεύσεων και των σοβιέτ, την αντικατάσταση του ύμνου των ζώων της αγγλίας (δηλ της διεθνούς) από τον εθνικό ύμνο της φάρμας (εσσδ), την αναβίωση της παλιάς ονομασίας της φάρμας (ρωσία αντί για σοβιετική ένωση), τον μωυσή, το μαύρο κοράκι (με νύχια γαμψά), που συμβολίζει το ιερατείο, μιλώντας για τον παράδεισο του ζαχαρόβουνου και επιστρέφει στη φάρμα, ενώ είχε φύγει μετά τη νίκη της επανάστασης, τη λογική «σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν», όπως στην περίπτωση του μπόξερ, που ήταν το πιο δυνατό κι εργατικό ζώο της φάρμας κι είχε ως σύνθημα ζωής τη φράση «θα δουλέψω πιο σκληρά» και συμπληρωματικά «ο ναπολέων έχει πάντα δίκιο».

Στο τέλος, τα γουρούνια έχουν εξανθρωπιστεί (αστικοποιηθεί) πλήρως, υιοθετώντας όλες τις παλιές, ανθρώπινες συνήθειες (μέχρι και να περπατάν στα δύο πόδια). Κι όταν υποδέχονται τους ανθρώπους της σύμμαχης φάρμας στον πόλεμο (τον οποίο ο όργουελ δεν περιγράφει με νότες συγκρατημένου έστω ηρωισμού, αλλά φροντίζει να αναπαραγάγει ακόμα και τη φήμη για το μέθυσο κι απαισιόδοξο στάλιν), οι τελευταίοι θαυμάζουν το κάτεργο και την υποδειγματική εκμετάλλευση των ζώων της, ενώ τα γουρούνια αποκτούν ανθρώπινα προγούλια και γίνονται πανομοιότυπα με τους ανθρώπους-εκμεταλλευτές. Μια αριστοτεχνική αντιστροφή του όργουελ, που χρησιμοποιεί τη δύναμη της εικόνας για να αποδείξει πως η σοβιετική ηγεσία έχει εξομοιωθεί στην πραγματικότητα με τα καπιταλιστικά γουρούνια. Αλλά δε φαίνεται να μισεί τόσο έντονα τους τελευταίους, όταν αφήνει πχ να εννοηθεί πως αν ο τζόουνς ήταν πιο προσεκτικός και τάιζε τακτικά τα ζώα του, αυτά μπορεί να μην αγανακτούσαν, φτάνοντας στην εξέγερση εναντίον του.


Παραλείψαμε αναγκαστικά (γιατί δε γίνεται να χωρέσουν όλα) μια σειρά ακόμα έξυπνους παραλληλισμούς. Πχ για τα αστικά κατάλοιπα της μόλυ, της φοράδας, που αναρωτιέται αν θα έχουν ζαχαρίτσα στην επανάσταση και λιποτακτεί τελικά στους ανθρώπους, που την εξαγοράζουν εύκολα με μερικές ζαχαρίτσες και λίγες όμορφες χρωματιστές κορδέλες. Και για την ενδιάμεση θέση των πτηνών (μικροαστών, αγροτών) σαν τις κότες, που ναι μεν έχουν δύο πόδια (ενώ ο αρχικός κανόνας λέει: τέσσερα πόδια καλό, δύο πόδια κακό), αλλά το αντικειμενικό τους συμφέρον είναι μαζί με τα ζώα, γιατί δεν έχουν χέρια. Ή ακόμα για το σήμα της οπλής με το κέρατο (που αντικαθιστά το σφυροδρέπανο), την ψηφοφορία για τα ποντίκια και τον προβληματισμό «όποιος δε δουλεύει, δεν τρώει», την πλήρη επικράτηση της δημοκρατίας των ζώων, που δεν μπορεί να ολοκληρωθεί σε μία μόνο φάρμα, και μια σειρά άλλα.

Πολλοί ισχυρίζονται πάντως πως η ανάγνωση των έργων του όργουελ έχει αυτοτελή αξία και τρόπο ανάγνωσης-νόημα, ανεξάρτητα από το ιστορικό πλαίσιο στο οποίο γράφτηκαν ή στο οποίο αναφέρονται, πχ ως διαχρονική καταγγελία των απανταχού ανελεύθερων καθεστώτων. Το πιστεύουν αυτό, πιθανότατα σε αντίθεση και με τον ίδιο τον όργουελ, που δεν πασχίζει ιδιαίτερα να κρυπτογραφήσει τα σημαινόμενα των αλληγοριών του –απεναντίας. Στο 1984 πω, ο εχθρός του μουστακαλή (κοίτα να δεις σύμπτωση) μεγάλου αδελφού, που εξαφανίζεται από φωτογραφίες, αρχεία κι ιστορικά ντοκουμέντα, λέγεται γκολντστάιν, αν θυμάμαι καλά, για να κάνει ρίμα με το επίθετο του λέοντα νταβίντοβιτς μπρονστάιν, γνωστού και με το ψευδώνυμο τρότσκι.

Εάν παρόλα αυτά μπορεί κανείς να δει τη φάρμα των ζώων ως μία έξυπνη προειδοποίηση για τον κίνδυνο εκφυλισμού και της ακύρωσης που διατρέχει μια επανάσταση, το απαισιόδοξο μήνυμα που αφήνει στο επόμενο έργο του, το 1984, ότι δηλ κάθε έντιμος αγωνιστής είναι αδύναμος κι ανυπεράσπιστος απέναντι στην εξουσία κι αργή ή γρήγορα προδίδει τα ιδανικά του και τους συντρόφους του, για να στραφεί στη λογική «ο σώζων εαυτόν σωθήτω» και να γλιτώσει τουλάχιστον τον εαυτό του, δεν αφήνει πολλά περιθώρια για παρερμηνείες.

Κι εδώ –όπως και πριν δηλ- αναρωτιέται κανείς αν μιλάει η απογοήτευση ενός παλιού αγωνιστή –που πολέμησε εθελοντικά και με τους δημοκρατικούς στον ισπανικό εμφύλιο- ή η πένα ενός έμμισθου πράκτορα των μυστικών υπηρεσιών της χώρας του, όπως αποδείχτηκε μετά το θάνατό του.


31 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

όντως πολύ ωραια η φαρμα των ζωων

αν θες κάποιον αντίστοιχο που δεν ήταν με την καμμια πρακτορας πάρε το μυσθιστορημα

υποθεση τουλαγεφ

μαγιακοφσκι

Ανώνυμος είπε...

απο που κιως που ωραια η φαρμα???
οποιος μπει εδω κι αναπαραγει ολα αυτα που γραφει ο οργουελ για την εσσδ τον ξεχιεζετε πατοκορφα και καλα τον κανετε τι διαφορετικο κανει ο οργουελ για να χαρακτηρισουμε τη φαρμα μια κραυγη αγωνιας για το που οδευουν οι επαναστασεις??
Ο οργουελ με πολυ εντεχνο τροπο αναπαραγει ολη τη σαβουρα που ακουγεται απο αστους κιοπορτουνιστες για την Εσσδ κατα τη γνωμη μου ειναι απο τα πιο επικινδυνα αντικομμουνιστικα βιβλια γιατι εχει κι εναν αερα εναλακτικοτητας. Ειδικα στο τελος που (στην ταινια τουλαχιστον δεν θυμαμαι αν γινεται και στο βιβλιο) ερχονται νεοι ιδιοκτητες και λεει η σκυλα "θα φροντιστουμε ωστε να μην κανουν το κακο που εκανε ο προηγουμενος ιδιοκτητης" ειναι ολη η οπορτουνιστικη προπαγανδα συμπυκνωμενη σε μια φραση. Σαν να λεει εργατες διεκδικιστε απο τα αφεντικα σας αλλα μην τυχον και τα γκρεμισετε και παρετε την εξουσια δεν βλεπετε τι εγινε στην Εσσδ?? Διεκδικισεις μεχρι ενα σημειο οχι εξαλοσυνες
ΑΡΙΣΤΟΝΙΚΟΣ

Παπουτσωμενος Γατος είπε...

Μου αρεσουν τοσο Η Φαρμα των Ζωων οσο και το 1984(ειδικα το δευτερο).Παρ' οτι ειναι αντικομμουνιστικα,και πιθανον γραφτηκαν κατα παραγγελια (απο την στιγμη που ο συγγραφεας τους αποδειχτηκε πρακτορας),ο Οργουελ φαινεται να ειχε κανει καλα το homework του,και οι παραλληλισμοι και οι συμβολισμοι που κανει σχετικα με την μ-λ θεωρια και την σοβιετικη ιστορια,ειναι πολυ πετυχημενοι και ευστοχοι.Κατι που δεν μπορω να πω για την σημερινη αντικομμουνιστικη προπαγανδα.

Η ειρωνια της υποθεσης ειναι οτι ο Οργουελ επεσε μεσα ως προς το οτι τα ''γουρουνια'' τελικα αλλαξαν εκ των εσω την ''φαρμα'' και συμφιλιωθηκαν με τους ''ανθρωπους'',μονο που αυτο δεν το κανε ο μουστακιας,αλλα συνεβη 40 χρονια μετα.

Μια δευτερη ειρωνια ειναι,οτι τοσο η Φαρμα,οσο και το '84,ασχετα με την προθεση του συγγραφεα,εμφανιζουν μεγαλυτερες ομοιοτητες με τις σημερινες καπιταλιστικες κοινωνιες,παρα με τις σοσιαλιστικες.Ειδικα το κονσεπτ της διπλης σκεψης ειναι κατι που συναντω καθημερινα τοσο στην κυβερνητικη προπαγανδα,οσο και στην σκεψη των ανθρωπων διπλα μας.Το ιδιο και με τις παρακολουθησεις των πολιτων που αναφερονται στο 1984,αφου με την σημερινη τεχνολογια και τα μεσα,ο καλυτερος ρουφιανος του ''Μεγαλου Αδερφου'' ειναι ενας απλος μπανιστιρτζης μπροστα στον μεσο NSAιτη ή ακομα και ΚΥΠατζη.

ΥΓ Τρεις φορες χρησιμοποιησα το ''τοσο...οσο'' πτου...

Νίκος Σαραντάκος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
orthodox είπε...

http://www.rizospastis.gr/story.do?id=3618873

http://www.rizospastis.gr/story.do?id=2347439

http://www.rizospastis.gr/story.do?id=1204309

http://www.rizospastis.gr/story.do?id=1034494

(Προβλέπω επίθεση από τον ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ για τους πράχτορες οπορτουνιστές που αλλοίωσαν την αρθρογραφία του οργάνου της ΚΕ)

Αναυδος είπε...

για να ειμαστε δικαιοι ο Παναγιωτης ευκολα θα μπορουσε να απαντησει τουλαχιστον για τον σκιτσογραφο των αρθρων ο οποιος μουτζωσε το κομμα προσφατα και σαλπαρε γι αλλες πολιτειες ικεα κλπ
για τον συγγραφεα των 3 εκ των 4 αρθρων το μονο που γνωριζω είναι ότι δεν ηταν ποτε μελος του κομματος αλλα συνεργαζομενος από το χωρο της οικολογιας αρα υποθετω ότι ο Ρ δεν φερνει ολη την ευθυνη για τα αρθρα του
για τον/την άλλο/η συγγραφεα μονο υποθεσεις μπορουν να γινουν

Νίκος Σαραντάκος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Ανώνυμος είπε...

ΑΝΑΥΔΟΣ. Σε ευχαριστω συντροφε ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

zoot horn rollo είπε...

"True" κι ο Σαραντάκος, αυτά είναι...

Σεχτάρ ο Τρομερός είπε...

Tα "Ανιμαλ Φάρμ" και "1984" μας τα είχανε δώσει από το ινστιτούτο, που μαθαίναμε αγγλικά, "για να γνωρίσουμε την αγγλική φιλολογία"(!), εν όψει εξετάσεων "Lower".
Δηλαδή κι εκείνα τα χρόνια (~'64-'65), το πρακτοριλίκι πήγαινε σύννεφο..., άκου τώρα, σε ένα συνοικιακό φροντιστήριο αγγλικών..., μην ξεφύγει κανείς και τον ξεμυαλίσουνε οι ....Λαμπράκηδες (ωϊμέ!). Τίποτε στην τύχη, κι ας σκούζουνε οι ...ψύχραιμοι αντι-πρακτορολόγοι.
Κι όσο σκέφτομαι τι στράβωσε και δεν έμαθα ποτέ καλά αγγλικά, ε, έχω τουλάχιστον μιαν εύκολη δικαιολογία. Το Animal το άφησα στη μέση, (τόσο με μάγεψε - σαν κόμικς της πλάκας μου φάνηκε), και από το "1984", δε θυμάμαι κυριολεκτικά τίποτε - ίσως και να το θεώρησα μια από τα ίδια, διαβάζοντας διαγώνια κάποια μέρη του. Πιθανότατα είναι κάπου πλακωμένα ακόμη και σήμερα στη βιβλιοθήκη μου - εκείνη την εκκαθάριση να δώ πότε θα την κάνω... Εχω να πετάξω σαβούρα, αν δεν τάχω ήδη ξαποστείλει.
Περισσότερα γνωρίζω και για τα δύο από τις (πολυπληθέστατες) αναφορές τρίτων, μαγεμένων και μή.
Κοντολογής, δε θάλεγα ότι έχουν κάτι που με εντυπωσιάζει. Ενα δομημένο σε παραμυθάκι για μικρά παιδάκια αναμάσημα αγοραίου μικροαστικού αντικομμουνισμού φαίνονται να είναι, που δε χρειαζόταν κανείς και πολλή φαντασία για να στήσει, ούτε τη δεκαετία του '40. Τα ίδια λέγανε από τότε, καμιά πρωτοτυπία.
Το πρόβλημα του κομμουνιστικού κινήματος είναι πως επί ~50 χρόνια δεν μπόρεσε (και μάλλον δε μπορεί ακόμη...) να αντιτάξει μιαν αποτελεσματική πολεμική (γιατί μεμονωμένες και σωστές κριτικές υπήρξαν, αλλά ποιός τις έμαθε....) σε αυτόν τον φτωχο-πασοκισμό. Κι είναι τόσο σίγουροι οι αστοί για την ανικανότητά μας, που δε το θεώρησαν αβαρία καν να μας αποκαλύψουν ότι ο Οργουελ ήταν πράκτοράς τους, όπως κι ο Καίστλερ, και άλλοι υπομείονες.
Δυστυχώς είχαμε και κομματικά μέλη, και δημοσιεύματα στον "Ρ", που τους λιβάνιζαν, και δυστυχώς και μετά το '91...
Ικέα και πάσης ελλάδος, το ανάγνωσμα, πρόσχωμεν. Εχουμε ακόμη πολύ δρόμο μπροστά μας.

Παπουτσωμενος Γατος είπε...

@Σεχταρ

''Το πρόβλημα του κομμουνιστικού κινήματος είναι πως επί ~50 χρόνια δεν μπόρεσε (και μάλλον δε μπορεί ακόμη...) να αντιτάξει μιαν αποτελεσματική πολεμική (γιατί μεμονωμένες και σωστές κριτικές υπήρξαν, αλλά ποιός τις έμαθε....) σε αυτόν τον φτωχο-πασοκισμό. Κι είναι τόσο σίγουροι οι αστοί για την ανικανότητά μας, που δε το θεώρησαν αβαρία καν να μας αποκαλύψουν ότι ο Οργουελ ήταν πράκτοράς τους, όπως κι ο Καίστλερ, και άλλοι υπομείονες.''

Ο κανονας ειναι η πολεμικη αυτη να γινεται με το να κατηγορειται ο αντιπαλος ως αντικομμουνιστης (που ισχυει αλλα δε λεει τιποτα σε καποιον που δεν ειναι ηδη με το μερος μας),με γενικολογες αναφορες στην σοσιαλιστικη οικοδομηση ή με τσιτατα του Λενιν (που και αυτα δε λενε τιποτα για καποιον μη κομμουνιστη),και οχι με συγκεκριμενες απαντησεις και στοιχεια.

Ανώνυμος είπε...

Μα το παραλογο ΣΕΧΤΑΡ θα ητανε να μην ειχαμε και μετα το 1991 τετοι ους που να λιβανιζουνε. Με αυτο το σαρακι δεν τελειωνεις ετσι απλα οταν επι δεκαετιες υπηρχε τετοια διαβρωτικη δουλεια. Σημασια εχει οτι το νερο μπηκε στο αυλακι και βε βαια συνεχη επαγραπνυση ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Ανώνυμος είπε...

Να προσθέσω μια πολύ ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια για το άρθρο του 1996, την οποία δυστυχώς δεν μπορώ να επιβεβαιώσω από το αρχείο του Ριζοσπάστη. Αυτή η διθυραμβική παρουσίαση της εκπομπής για τον Όργουελ ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων από αναγνώστες της εφημερίδας. το θυμάμαι, αν κι έχουν περάσει πολλά χρόνια, γιατί μου είχε κάνει εντύπωση, όντας έφηβος και στα πρώτα βήματα μου στην ΚΝΕ σε τελείως διαφορετικές συνθήκες. Τώρα τα επόμενα άρθρα βαρύνουν τον συγγραφέα τους πρώτα από όλα, ο οποίος ήταν στην Κομμουνιστική Ανανέωση, τώρα δεν ξέρω. Το πρόβλημα είναι γιατί μπήκαν στο όργανο της ΚΕ του ΚΚΕ, σε ποιον βαθμό δηλαδή η πολιτική συμμαχιών επιτρέπει τέτοιες υποχωρήσεις από μας.

ΡΓ

Ανώνυμος είπε...

Ρ.Γ κατα την γνωμη ητανε λαθος αυτα που δημοσιευθηκαν τοτε στο ριζοσπα στη. Αλλα να μη ξεχναμε οτι ακριβως εκεινη την χρονια αλλαζε το προγρα μμα του κομματος και απο πολιτικα μετωπα εγινε ΑΑΔΜετωπα παλης μεσα στο κινημα χωρις θεμα διεκδικησης κυβερνησης. 40 χρονια παγιωμενες παρεκλισεις δεν ξεριζωνονται ετσι απλα ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Απαντώντας εκ των υστέρων στο σεχτάρ και τον αριστόνικο (που δεν κατάλαβα αν είναι το ίδιο πρόσωπο με τον αριστόνικο 85 που σχολιάζει αραιά και πού εδώ, αν και νομίζω πως όχι), να διευκρινίσω πως αυτό που εξαίρω στο κείμενο είναι η έξυπνη αλληγορία κι όχι το έργο αυτό καθαυτό. Όπως ξέρω να κάνω αφαίρεση και να γελάω με κάποιες γραφικές περιπτώσεις ωμού και χυδαίου αντικομμουνισμού -πχ την ταινία γράμμος-βίτσι- έτσι ξέρω να αναγνωρίζω και τον πιο.. ποιοτικό αντικομμουνισμό, που δεν είναι και τόσο συχνή περίπτωση, για να πω την αλήθεια. Δε σημαίνει ότι κάνω έτσι κάποια παραχώρηση ως προς το περιεχόμενο.
Δεν έχω δει την ταινία και δεν είμαι σίγουρος για αυτό που θα πω, γιατί μπορεί η έκδοση που έχω εγώ να μην είναι πλήρης αλλά συντομευμένη, αλλά υποθέτω πως η ταινία γυρίστηκε μετά τις αντεπαναστατικές ανατροπές του 91' και εμπλουτίζει την ταινία με τη στερνή της γνώση, για να δείξει πως αυτά γίνονταν μόνο στη σοβιετία αλλά δεν πρόκειται πια να ξαναγίνουν πουθενά. Παραείναι χοντροκομμένο εύρημα για να μπει δίπλα στην πιο εκλεπτυσμένη προπαγάνδα του όργουελ.
Ο ΠΓ έχει δίκιο πάντως πως πολλά σημεία των έργων του γυρίζουν σαν μπούμπερανγκ στην καπιταλιστική κοινωνία. Από την άλλη όμως, αυτό είναι που δίνει πάτημα σε πολλούς δικούς μας (με την ευρεία, ααδμική έννοια) να κάνουν αφαίρεση από το συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο στο οποίο αναφέρεται ο όργουελ και να εξάρουν γενικά την αξία του έργου του, ως μια προφητική, διαχρονική καταγγελία, κτλ

andersdenkender είπε...

For what it's worth, καταπώς λένε οι αγγλοσάξονες, ο Όργουελ είχε γράψει μιαν απάντηση στην ερώτηση ποιες ήταν οι συγγραφικές του προθέσεις γράφοντας τη "Φάρμα των Ζώων". Την απάντηση την είχα διαβάσει στο New York Review of Books, αλλά πλέον χρειάζεται συνδρομή για να γίνει ορατή στην ιστοσελίδα τους. Ίδε η απάντηση*:

"Re. your query about Animal Farm. Of course I intended it primarily as a satire on the Russian revolution. But I did mean it to have a wider application in so much that I meant that that kind of revolution (violent conspiratorial revolution, led by unconsciously power-hungry people) can only lead to a change of masters. I meant the moral to be that revolutions only effect a radical improvement when the masses are alert and know how to chuck out their leaders as soon as the latter have done their job. The turning-point of the story was supposed to be when the pigs kept the milk and apples for themselves (Kronstadt). If the other animals had had the sense to put their foot down then, it would have been all right. If people think I am defending the status quo, that is, I think, because they have grown pessimistic and assume that there is no alternative except dictatorship or laissez-faire capitalism. In the case of Trotskyists, there is the added complication that they feel responsible for events in the USSR up to about 1926 and have to assume that a sudden degeneration took place about that date. Whereas I think the whole process was foreseeable—and was foreseen by a few people, eg. Bertrand Russell—from the very nature of the Bolshevik party. What I was trying to say was, “You can’t have a revolution unless you make it for yourself; there is no such thing as a benevolent dictat[or]ship".

Για μένα, η ανάγνωση της της απάντησης και ιδίως της τελευταίας περιόδου καθιστά προφανή την απάντηση στη διερώτηση της κατακλείδας της ανάρτησης.

--
* Γκουγκλίζοντας φράσεις της απάντησης τη βρίσκει κανείς αναδημοσιευμένη σε διάφορα sites· επιλέγω στην τύχη και αντιγράφω από εδώ: http://readingfanon.blogspot.com/2013/07/animal-farm-what-orwell-really-meant.html

Σεχτάρ ο Τρομερός είπε...

Λες, Κάπταιν, νάχουμε βγεί από το ίδιο καλούπι με τον Αριστόνικο; Μπορεί...
Κατα τα άλλα, (για το 11:06) δεν υπαινίχθηκα κάτι για την σκοπιμότητα της ανάρτησης, αλλά για την ευρηματικότητα των αλληγοριών του Οργουελ. Και δεν είπα πως έκανες εσύ παραχώρηση στο περιεχόμενο. (Αλλωστε, η διαφορά σου από τις τέσσαρες δημοσιεύσεις του "Ρ", που ενδεικτικά παρέθεσε ο ορθόδοξος, είναι εμφανέστατη). Αλλά μια τούρτα με σκατά είναι πάντα σκατά, όσο όμορφα κι αν είναι γαρνιρισμένη με (δομιστική...) σοκολάτα και σαντιγύ. Κι εγώ δυσκολεύομαι πάντα να αφαιρέσω τα σκατά από την σαντιγύ χωρίς να πασαλειφτώ. Ισως είμαι αδέξιος.
ΠΓ, (15/8, 10:59), δε διαφωνώ στην αυτονόητη ανάγκη επιχειρηματολογίας και προς μη κομμουνίζοντες γενικώς.
Αλλά όπως είδες, εδώ μιλάμε όχι απλά για "μη κομμουνιστή" αλλά ακόμη και για (υποτίθεται) πατενταρισμένους κομμουνιστές, ενίοτε και με την βούλα του οργάνου της κετουκε. Ούτε γι αυτούς δεν έχει νόημα η καταγγελία του Ο. σαν αντικομμουνιστή;
Δε βλέπω καμιά αντίφαση μεταξύ επιχειρηματολογίας και πολεμικής, ίσα-ίσα. Η καλή πολεμική θεμελιώνεται στην επιχειρηματολογία, και η τελευταία αξιοποιείται μόνο με την πολεμική.
Τώρα, το να θεωρεί κανείς ότι μπορεί να χρησιμοποιήσει τον Οργουελ εναντίον του ίδιου συστήματος, που τον παρήγαγε, θάταν μια γοητευτική ιδέα αν είχε κάποια ρεαλιστική βάση. Είναι τόσες πολλές και σοβαρές οι αβαρίες, που πρέπει να κάνουμε στη λογική μας, που δεν αξίζει τον κόπο, περισσότερο με χαρακίρι μοιάζει.
Θάταν ενδιαφέρουσα μια μελέτη π.χ. της ίδιας της πορείας του Ο. (LP, ILP, POUM, από "αριστερή" σοσιαλδημοκρατία σε αναρχισμό και στερνά στρατολογημένος αντικομμουνιστής καλαμαράς, που αξιοποίησε τον δομισμό στην χυδαία-μαζική αντιδραστική προπαγάνδα) με την εξέλιξη της ταξικής πάλης και τα αδιέξοδα (και τις συνακόλουθες πρωτεϊκές μεταμορφώσεις) του ιδεολογικού αντιδραστικού φιλοσοφικού εποικοδομήματος, που, αν δεν κάνω λάθος, σήμερα έχει κάτσει στον "μεταμοντερνισμό" - κι έχει ο θεός.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ, έχεις δίκηο. Αλλά αυτό ακριβώς χρειάζεται για να υπάρχει επαγρύπνηση: Εκτός από την σωστή στον κορμό της πολιτική γραμμή, χρειάζεται και συνεχής ανάλυσή της, και με αρθρογραφία στα έντυπα, και στον "Ρ", που έχει εμφανέστατα βελτιωθεί πολιτικά τον τελευταίο καιρό, αλλά υπάρχει πολύς δρόμος μπροστά στην εκλαϊκευση και στην πλατειά επιχειρηματολόγηση, που λέει κι ο ΠΓ. Γιατί δυστυχώς υπάρχουν πολλοί (πχ. ψηφοφόροι) του ΚΚΕ, που διαβάζουν ....Αυγή των Συντακτών, η Ελευθεροτυπία!
Και πολλά κ.μ., που ακόμη δεν έχουνε καταφέρει να ξεχωρίσουν την πλατειά συμμαχία από τον οπορτουνισμό.
Αλλά ας μην αρμενίσουμε σε άλλα πελάγη, με αφορμή τον Ο.

orthodox είπε...

Το ερώτημα το δικό μου, σχετικά με τα άρθρα του Ρ που παρέθεσα, είναι πώς αξιολογούμε το περιεχόμενό τους. Ο συγγραφέας ήταν αντικομμουνιστής (όχι χομπίστας αλλά έμμισθος, κανονικότατος πράκτορας, στο μισθολόγιο της SIS). Τα μυθιστορήματά του, εκτός από λογοτεχνική, έχουν και πολιτική αξία. Ήδη σχολιαστές παραπάνω αναφέρθηκαν στο πώς η δυστοπία τους γυρνάει μπούμεραγκ ενάντια στον καπιταλισμό, αλλά αυτό χρειάζεται σοβαρή κριτική ανάλυση για να γίνει κατανοητό.
Τα άρθρα αυτά με τις συγκεκριμένες αναλύσεις θεωρούνται αντικομμουνιστικά;
Θεωρούμε ότι δεν έχουν θέση στο καθημερινό όργανο της ΚΕ;

Ανάλογα με την απάντηση που θα δώσει ο καθένας, ουσιαστικά θα απαντήσει και στα σχόλια του Σεχτάρ:

"Το πρόβλημα του κομμουνιστικού κινήματος είναι πως επί ~50 χρόνια δεν μπόρεσε (και μάλλον δε μπορεί ακόμη...) να αντιτάξει μιαν αποτελεσματική πολεμική (γιατί μεμονωμένες και σωστές κριτικές υπήρξαν, αλλά ποιός τις έμαθε....) σε αυτόν τον φτωχο-πασοκισμό."

και του Παπουτσωμένου Γάτου:

Ο κανονας ειναι η πολεμικη αυτη να γινεται με το να κατηγορειται ο αντιπαλος ως αντικομμουνιστης (που ισχυει αλλα δε λεει τιποτα σε καποιον που δεν ειναι ηδη με το μερος μας),με γενικολογες αναφορες στην σοσιαλιστικη οικοδομηση ή με τσιτατα του Λενιν (που και αυτα δε λενε τιποτα για καποιον μη κομμουνιστη),και οχι με συγκεκριμενες απαντησεις και στοιχεια.

Και μια τελευταία ερώτηση πολύ πιο προβοκατόρικη:
Κατά τη γνώμη σας στο σοσιαλισμό, με τη μορφή που τον σκέφτεται ο καθένας από εσάς:
- Η πρόσβαση στα βιβλία του Όργουελ θα είναι ελεύθερη; Δηλαδή αν θα υπάρχουν σε δανειστικές βιβλιοθήκες, αν θα μπορεί όποιος θέλει να τα δανειστεί και να τα διαβάσει
- Τέτοια άρθρα θα έχουν θέση; Αν κάποιος γράψει ένα τέτοιο άρθρο σαν αυτά, θα μπορέσει να το δημοσιεύσει κάπου;

Ανώνυμος είπε...

ΣΕΧΤΑΡ. Συμφωνω σε οσα λες και με αυτα που ειπε ο Π.Γ Δεν εισαι αδε ξιος τα σκατα ειναι παντα σκατα ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Ανώνυμος είπε...

3.44 Ρωτας αν στον σοσιαλισμο θα υπαρχουνε βιβλια πραχτορων του καπι ταλισμου που θα προσπαθουνε να ανα τρεψουνε τον σοσιαλισμο Και περιμενεις τωρα απαντηση. ΜΑΛΙΣΤΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

orthodox είπε...

Ναι, αυτό ρωτάω, αλλά δεν περιμένω απάντηση. Το ερώτημα είναι για προβληματισμό.

Και όχι μόνο του Όργουελ.
Επίσης βιβλία του Πόπερ, του Τρότσκυ, ή ακόμα και τα κατώτερου επιπέδου εμετικά σαν αυτό του Χρήστου Κεφαλή που ανέβασε πριν λίγες μέρες ο σφυροδρέπανος.
Επίσης του Ζαχαριάδη. Ώπα κάτσε μπερδέυτηκα, αυτός δεν είναι πια χαφιές, τον αποκαταστήσαμε άρα τα κείμενά του μπορούν να κυκλοφορήσουν.
Του Φαράκου τα βιβλία για την ΕΤΕ.
Του Μπρέζνιεφ για την ειρήνη και τον αντιιμπεριαλισμό.
Η περεστρόικα του Γκορμπατσόφ.

Θεωρούμε δηλαδή πως αυτό το διήγημα:
http://www2.rizospastis.gr/page.do?publDate=28/12/2008&id=10422&pageNo=8&direction=1
έχει θέση στο όργανο της ΚΕ, αλλά τα άρθρα για τα βιβλία του Όργουελ όχι;
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, κατά τη γνώμη σου το διήγημα αυτό το έγραψε κανένας οπορτουνιστής από τα βαρίδια που είχαν μείνει στο κόμμα ή επαγρυπνισμένος επαναστάτης στα πλαίσια της καταπολέμισης του οπορτουνισμού;

Ανώνυμος είπε...

Ορθόδοξο χριστιανόπουλο θεωρείς ότι κάνεις συζήτηση?

ΡΓ

Παπουτσωμενος Γατος είπε...

@Σεχταρ

Οχι καθολου δεν ειναι αντιθετα πραγματα τα επιχειρηματα με την πολεμικη.Ο Λενιν ειναι το χαρακτηριστικοτερο παραδειγμα.Προσυπογραφω πληρως τα υπολοιπα.

Παπουτσωμενος Γατος είπε...

@orthodox

Αν και δεν καταλαβαινω ακριβως που το πας(λογω προχωρημενης ωρας κυριως),κατα την γνωμη μου θα πρεπε να κυκλοφορουν αντικομμουνιστικα βιβλια σε μια σοσιαλιστικη χωρα,ωστε να τιθονται σε δημοσια και κομματικη κριτικη,και να μην ηρωοποιειται ο καθε ξεγανωτος τενεκες ως ''αντικαθεστωτικος'',''αγωνιστης'' κλπ.Θα απαγορευα μονο χαμηλοτατου επιπεδου ταγμασφαλιτικη προπαγανδα,του τυπου ''Η Παπαρηγα κανει μπανιο σε αιμα τροτσκιστων''.

Απο την αλλη ομως,ειναι πολυ υποθετικη ερωτηση,γιατι για να κυκλοφορησουν αυτα τα βιβλια,θα πρεπει το κρατος να τα τυπωσει το ιδιο και να τα διαθεσει,ή να τα εισαγει,που ειναι κατι κοστοβορο.Προσωπικα δε θα ηθελα να σπαταληθουν πολυτιμοι ποροι για να τυπωνονται σκουπιδια σαν της Σωτης.Οποιος θελει ας κατεβαζει pdfακια απο το λαπτοπ του.(Με το ιντερνετ ομως τι θα κανε η ΛΔ Ελλαδας?Αυτο θα ταν μια καλυτερη ερωτηση)

Τελος,δεν ξερω το καθεστως της λογοκρισιας της ΕΣΣΔ,ποση εκταση ειχε και τι σκοπιμοτητες εξυπηρετουσε (αν δλδ ηταν απολυτως αναγκαιο να φιμωθουν καποιες φωνες).Εγω φοβαμαι τις πραξεις οχι τα βιβλια.

YΓ Φλασια:Εχει διαβασει κανεις εκεινη την παπαρια του Κουντερα? (Η Αβασταχτη Ελαφροτητα του Ειναι).

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Σεχτάρ καλά κάνεις και δε διαχωρίζεις τα σκατά από τη σαντιγύ. Η αλήθεια όμως είναι πως κάποια σκατά είναι πιο μυρωδάτα από τα άλλα και πολύς κόσμος τα περνάει για σοκολάτα. Οπότε πρέπει να το έχουμε αυτό στα υπ' όψιν.

andersdenkender, ευχαριστώ για την παραπομπή που έβαλες, δε νομίζω πως βοηθάει ιδιαίτερα όμως. Θέλω να πω, δεν περιμένω ποτέ από κάποιον έμμισθο πράκτορα να βγει ανοιχτά σε μια συνέντευξη και να το ομολογήσει ή να αφήσει να φανεί από τις απαντήσεις που θα δώσει.
Τέλος πάντων για να απαντήσω εγώ στην ερώτηση που βάζω στην κατακλείδα, εγώ θα μπορούσα να δεχτώ πως συνυπάρχουν κι οι δύο πλευρές στους στόχους του και την οπτική του. Αλλά αυτό δεν αναιρεί τη βαρύνουσα σημασία της δεύτερης

Κώστας Α. είπε...

Προς τον πρώτο σχολιαστή:

η "Υπόθεση Τουλάγεφ" είναι του Βίκτορ Σερζ, όχι του Μαγιακόσφκι.

Ανώνυμος είπε...

Opoios diafwnei me to ka8estws sas einai praktoras. Deite to dasos ligo kai afhste to dentro, o orgouel htan pio megalos apo th ESSD kai ton kommoynismo..

zoot horn rollo είπε...

Megalos roufianos kai "me ti voula" itan sigoura o Orwell. Stiles,koutakia,onomata kai dieu8unseis, poso pio organomena na to kanei. Afto einai to dasos h mallon kommati tou dasous. Alla ti na sou poun esena auta...

Wraia ellinika btw.

Ανώνυμος είπε...

@27 Νοεμβρίου 2017 - 5:01 π.μ.

Ο Οργουελ ήταν και με την Βούλα Καταδότης στην υπηρεσία των μ.υ. της Μ. Βρετανίας


Τζορτζ Όργουελ ο καταδότης
https://parekklisi.wordpress.com/2009/02/22/orwell-katadotis/

«Κάρφωνε» ο Όργουελ
http://www.tanea.gr/news/world/article/4021604/?iid=2

Ο Όργουελ πρόσφερε μαύρη λίστα συγγραφέων σε Μονάδα Αντισοβιετικής Προπαγάνδας
https://praxisreview.gr/πορτραίτο-του-διανοούμενου-ως-χαφιέ-george-o

λίγο Guardian


Among Orwell's suspects
http://www.netcharles.com/orwell/articles/col-blacklist.htm

https://www.theguardian.com/uk/2003/jun/21/books.artsandhumanities1

17-57

partisan είπε...

Δεν εχω διαβάσει πιο αντικομμουνιστικο σαιτ....πλήθος ψευτιές
Δεκανικια του καπιταλισμού που ελεγε και η Λ.Ζωγραφου...

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Σε ποιο σάιτ αναφέρεσαι;