Κατακτήσεις και μητρότητα

(Με αφορμή τη χτεσινή παρουσίαση της μπροσούρας της κετουκε για τις κατακτήσεις της εργατικής τάξης στο σοσιαλισμό)

Οι προλετάριοι δεν έχουνε πατρίδα. Αλλά είχαν τη Σοβιετία σαν μαμά πατρίδα τους. Γιατί έβλεπαν να δίνει σάρκα και οστά στην κοινωνία του μέλλοντος, τροφοδοτώντας παράλληλα τους αγώνες τους και τις κατακτήσεις τους.

Η Σοβιετική Ένωση ήταν η μητέρα των εργατικών κατακτήσεων σε "Ανατολή" και "Δύση", στο σοσιαλισμό, αλλά και στις καπιταλιστικές χώρες, όπου η εργατική τάξη εμπνεόταν από το σοβιετικό σοσιαλισμό κι οι άρχουσες τάξεις αναγκάζονταν σε παραχωρήσεις για ν' αντιμετωπίσουν το αντίπαλο δέος. Δεν είναι τυχαίο πως το πουλόβερ των κατακτήσεων άρχισε να ξηλώνεται όταν ο σοσιαλισμός έχασε την προωθητική του δύναμη κι ακόμα πιο ανοιχτά, ασύδοτα και ραγδαία, μετά από τη νίκη της αντεπανάστασης.

Ο υπαρκτός σοσιαλισμός δεν είχε μερικές κατακτήσεις-παραχωρήσεις για πασπάλισμα, ως άλλοθι κι ανθρώπινο πρόσωπο ή μάλλον προσωπείο, όπως είναι το κοινωνικό κράτος στον καπιταλισμό. Παραφράζοντας ένα γνωστό στίχο, θα λέγαμε πως ο σοσιαλισμός είναι "ανθρωπισμός από την κορφή ως τα νύχια".

Στεκόμαστε πολλές φορές στην καθυστερημένη παραγωγική βάση που κληρονόμησε η Σοβιετική Ρωσία, μετά την Οχτωβριανή Επανάσταση, και το χαμένο έδαφος που καλούνταν να καλύψει στην κούρσα του ανταγωνισμού με τον καπιταλιστικό κόσμο.
Πόσοι αντιλαμβάνονται όμως πως ο σοσιαλισμός είχε επιτεύγματα που ούτε σήμερα δεν μπορεί να φανταστεί, πόσο μάλλον να φτάσει ο καπιταλισμός -κι ούτε πρόκειται να το κάνει ποτέ;
Πόσοι καταλαβαίνουν τι σημαίνει πως στις σοσιαλιστικές χώρες κατοχυρώθηκε πρώτη φορά το δικαίωμα στην εργασία κι εξαλείφθηκε ως φαινόμενο ο εφιάλτης της ανεργίας;
Πόσοι αναγνωρίζουν ότι ο κουβανικός σοσιαλισμός, ακόμα και σήμερα, στην κρίσιμη καμπή που περνάει, προσφέρει αξεπέραστες ιατρικές υπηρεσίες, που δεν μπορεί να απολαύσει ο πληθυσμός των δυτικών χωρών στο σύνολό του;

Μιας και μιλάμε για τη "μαμά πατρίδα" δε γίνεται να μη σταθούμε στη μητρότητα και τη μέριμνα των παιδιών, που είναι ευαίσθητο βαρόμετρο και ασφαλής δείκτης για την ποιότητα και τις βασικές προτεραιότητες ενός κοινωνικού συστήματος. Θα αρκούσε ίσως γι' αυτό μια φράση από το τελευταίο γράμμα του Τσε στο Φιντέλ, όπου σημειώνει πως αφήνει τα παιδιά του στα χέρια του σοσιαλιστικού κράτους και το εμπιστεύεται πως θα τους δώσει όλα όσα χρειάζονται.

Την ίδια στιγμή, ο καπιταλισμός είναι γεμάτος θεωρητικές ευαισθησίες για το (κοινωνικό) φύλο και τις ταυτότητες, αλλά χτυπάει ευθέως τη μητρότητα -και μάλιστα στο όνομα της... ισότητας των δύο φύλων- ενώ την αμφισβητεί συνολικά ως έμπρακτο δικαίωμα. Ας αναλογιστούμε πχ πόσες γυναίκες δυσκολεύονται να βρουν δουλειά σε νεαρή αναπαραγωγική ηλικία, γιατί τα αφεντικά τους θεωρούν ανεπιθύμητη μια πιθανή εγκυμοσύνη τους -κι αν μπορούσαν, θα στείρωναν και τις υπαλλήλους τους. Ή πόσα ζευγάρια διστάζουν να αποφεύγουν να τεκνοποιήσουν γιατί τους πλήττει η αβεβαιότητα και δεν μπορούν να θρέψουν εαυτούς καλά-καλά.
Να αναπαραχθεί κανείς ή να μην αναπαραχθεί; Ιδού η απορία και το υπαρξιακό δίλημμα των καιρών μας...

Δεν υπάρχει πιο απάνθρωπη εκδήλωση της καπιταλιστικής βαρβαρότητας από αυτούς τους περιορισμούς σε βασικά στοιχεία που καθορίζουν την προσωπικότητα (ή ταυτότητα αν το προτιμούν κάποιοι). Τη δουλειά, την οικογένεια... Να μην μπορεί κανείς να αισθανθεί σιγουριά, να κάνει κάποια σχέδια για το μέλλον, ν' ανοίξει σπίτι, οικογένεια, να μη φοβάται σε τι κόσμο θα φέρει τα παιδιά του, να μη νιώθει πως τα ταλαιπωρεί, πως θέλει να τους προσφέρει και να μην μπορεί.

Εν κατακλείδι.
Οι κατακτήσεις της εργατικής τάξης δεν είναι σπορά της τύχης, που μπορεί να εμφανιστεί τυχαία σε οποιαδήποτε χώρα και σύστημα. Στη διακήρυξη της κετουκε για τα 100 χρόνια, υπάρχει μια εύστοχη φράση που λέει ότι η μήτρα των κατακτήσεων είναι η κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Με το ίδιο ακριβώς σκεπτικό που τα προβλήματα στον καπιταλισμό προκύπτουν ακριβώς από την εκμεταλλευτική του φύση, που είναι η μήτρα της κοινωνικής αδικίας, όσο κι αν επιχειρούν να την καλλωπίσουν. Κι οι όποιες κατακτήσεις της εργατικής τάξης, στον καπιταλιστικό κόσμο, δεν είναι χαρισμένες, και δεν έρχονται ως καρπός της όποιας τεχνολογικής ανάπτυξης (η κατάσταση στο χώρο του τουρισμού, με τα υπερκέρδη και τις μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, τη στιγμή που ο λαός δεν έχει λεφτά για να πάει καν διακοπές είναι πολύ χαρακτηριστική για την αξία της καπιταλιστικής ανάπτυξης και τα οφέλη που έχουν από αυτήν τα λαϊκά στρώματα). Είναι κερδισμένες με αίμα, θυσία και ταξικό αγώνα.

Αυτό ακριβώς είναι που θέλει να ξεχαστεί η αστική τάξη. Κι αυτό είναι το βασικό που οφείλει να γνωρίζει κανείς περί μητρότητας και κατακτήσεων...