Οι πρώην και οι επόμενοι - Φοβού τους πρώην και ψήφους φέροντας

Μετακείμενο, με σημειώσεις που τις έσβησε το κύμα της αμνησίας και της τεμπελιάς, αλλά δεν ήθελαν να φύγουν χωρίς να γίνουν κείμενο όταν μεγαλώσουν.

Κάθε σπίτι μια γωνιά του μικρού Χριστού; Όχι ακριβώς. Μα κάθε γειτονιά είναι ένα μικρό εργοτάξιο. Έρχονται για τον αγωγό που έσπασε, για τον δρόμο, για την οπτική ίνα, για τις γραμμές (του τρένου ή της άσπρης σκόνης), για κάτι κεραίες, για το ΚΑΦΑΟ. Ράβε-ξήλωνε, τρύπα-σκάψε, δουλειά να μη σου λείπει. Κάτι καινούριο μέρα-παραμέρα και εις διπλούν ή τριπλούν, γιατί δεν υπάρχει εργατικό κράτος και κάθε ιδιώτης-εταιρία κάνει τα δικά του. Παραγωγικός ορθολογισμός με αόρατη χείρα (που κινείται παλινδρομικά, σαν δείκτης κερδών) και μ-λ-κίες. Κι αν ρωτήσεις τους φίλους σου, διαπιστώνεις εμπειρικά ότι παντού έχουν μία από τα ίδια και νοσταλγούν τη χαμένη ησυχία τους. 

Μετακομίστε, μας έλεγαν, θα γνωρίστε ένα ήσυχο, ανθρώπινο περιβάλλον, μας έλεγαν.

Μικρός τσιγκλούσες τους μηχανικούς σφους να σου πουν το όραμά τους για τις πόλεις του μέλλοντος, με τα ιπτάμενα οχήματα, τις αερογραμμές του τρένου και την πλήρως ελεγχόμενη αυτοματοποιημένη κίνηση. Και είκοσι χρόνια μετά έρχεται η αληθινή ζωή να σε προσγειώσει στην μπαλωμένη άσφαλτο, με ένα σύνθημα των τεχνικών που ήθελαν να σκάψουν κάτω απ’ το αμάξι και έγραψαν στη γειτονιά: ΜΗΝ ΠΑΡΚΑΡΕΤΕ! Και ούτε ένα «σε αγαπώ» ή «μετακομίστε στο μέλλον της ανθρωπότητας» που θα είναι κόκκινο σαν το σπρέι τους και δε θα ξεθωριάσει ποτέ.

-.-

Οι πρώην είναι έρωτας, κόλλημα αξεπέραστο. Και βασικά φταίνε για όλα. Ιδίως αν πρόκειται για σχέση ζωής, όπως με το κόμμα ή την οργάνωση.

Οι πρώην είναι ξαναζεσταμένο φαγητό που δεν τρώγεται με τίποτα αλλά λυπάσαι να το πετάξεις -τα παιδάκια στην Αφρική είναι πάντα ένας καλός ανθρωπιστικός λόγος να ξανακυλήσεις σαν εξαρτημένος.
Μερικοί το προτιμούν καυτό -και μετά φυσάν και το γιαούρτι, αφού καούν στον οργανωτικό χυλό.
Κάποιοι το προτιμούν κρύο, όπως την πίτσα, τα γεμιστά ή τα ντολμαδάκια -τυχαίο παράδειγμα, χωρίς πολιτικές προεκτάσεις
Αλλά κανείς στα χρονικά δεν το προτιμά ξαναζεσταμένο.
Και η κουζίνα του μέλλοντος προφανώς δε θα έχει έτοιμες μαγικές συνταγές για όλα. Ό,τι φαγητό και αν μας σερβίρει, όμως, δε θα είναι μια απλή επανάληψη του παρελθόντος, με μπαγιάτικα υλικά και οράματα.

Οι πρώην είναι γυαλί που ράγισε, μαζί με την καρδιά μας. Και δεν ξανακολλά. Κι όσοι παν να συγκολληθούν τεχνητά στην κάλπη, είναι σαν το παιδάκι που βάζει τα θρύψαλα του καθρέφτη στη θέση τους, για να μην το καταλάβει η μαμά του και το μαλώσει. Καθρέφτη-καθρεφτάκι μου ποιος είναι ο πιο αριστερός; Και έναν καθρέφτη συνεχώς έχω μπροστά μου, σχετικά αντικειμενικό μες στην παραμόρφωσή του. Καθρέφτης σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω. Αλλά ο καθρέφτης έσπασε, ο δρόμος χαράχτηκε.

Οι πρώην είναι το δις εξαμαρτείν ου κόμματος σοφού, γιατί διδασκόμαστε από την πείρα μας, χωρίς να ξεπέφτουμε στη λαθολογία του συρμού, όπως διάφοροι επαγγελματίες λαθολόγοι. Και μην απορήσεις αν δεις τα ίδια άτομα που μας χτυπάν τη Βάρκιζα (τέλος) να αποφαίνονται με ύφος πως το ΚΚΕ υποτιμά και αποκηρύσσει την πείρα του ΕΑΜ -που οι ίδιοι αντιθέτως τιμούν, αλλά Βάρκιζα τέλος και ντροπή σε όσους την υπέγραψαν.

Οι πρώην είναι πάντα οι καλύτεροι, που κανείς δεν μπορεί να τους φτάσει και να συγκριθεί μαζί τους. Περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να τα νοσταλγείς, να λειαίνεις τις γωνίες, τις άσχημες αναμνήσεις. Πιες σε όλες τις ωραίες μας στιγμές και ξέχνα βολικά τις υπόλοιπες. Ναζνταρόβιε.

Οι πρώην είναι πάντα οι χειρότεροι, αυτοί που φταίνε για όλα και την καμένη γη που παραλάβαμε. Προδότες, ανανήψαντες, υποκριτές, που στρέφονται εναντίον μας με τον μεγαλύτερο ζήλο, όπως οι βασανιστές της Μακρονήσου, για να ξορκίσουν το παρελθόν τους, που έδειχνε πως θα είχαν γίνει άλλοι.

Το αποτύπωσε ωραία σε ένα σκετς του ο Χάρρυ Κλυνν, στα χρόνια της Περεστρόικα (λίγο πριν γίνει πρώην και αυτός), με το αχτίφ και τον ινστρούχτορα που ρωτάει τα Κνιτάκια: ποιος είναι ο μεγαλύτερος προδότης στην ιστορία του κινήματος;

-Ο Στάλιν, κύριε. -Μπράβο, παιδί μου.
-Ο Χρουτσόφ, κύριε. -Εύγε και γεια.
-Ο Γκορμπατσόφ, κύριε. Χάνει το χρώμα του, χαστουκίζει τον Κνίτη.
-Λέγε, ρε, ποιος σου έδωσε τα θέματα της επόμενης χρονιάς...

Σε ένα άλλο σκετς του, ο Χάρρυ Κλυνν έψαχνε τη ρίζα του κακού, που έπρεπε να την ψάξουμε στο παρελθόν, πριν την Αλλαγή, πριν τη Χούντα, πριν τον εμφύλιο και την Κατοχή, πριν τον Μεταξά, πριν τον τυχοδιωκτισμό στη Μικρασία, πριν τους Βαλκανικούς, πριν, πριν, πριν... για να καταλήξουμε πως για όσα γίνονται φταίει αντικειμενικά ο... Καποδίστριας!
Αλλά τι φταίει και αυτός (ο Γιάννης) για τη μουσμουλιά του Σμαραγδή και όσους συρρέουν μαζικά να την δούνε; Λες να τους δίνουν τζάμπα πατατάκια (αστικά) και ποπ κορν;

Οι πρώην είναι η μεγαλύτερη δύναμη -πρώτο κόμμα- της Αριστεράς. Μια αστείρευτη δεξαμενή ψήφων, οπαδών, απεργών ή μαύρων σκυλιών που πέρασαν απέναντι, όπου μπορείς να βρεις τα πάντα, ακόμα και κομμουνιστές (χωρίς κόμμα). Αυτοί που έκαναν κάποτε το μεγάλο βήμα και οργανώθηκαν, και ύστερα δύο βήματα πίσω, ακολουθώντας τις οδηγίες του Βλαδίμηρου και μένοντας τώρα με τη λενινιστική απορία «τι να κάνουμε». Μα ίσως κάτι κράτησαν και αν γίνεις μια φορά κόκκινος, μένεις τέτοιoς για πάντα. Να δεις που πάλι σύντροφοι θα ’μαστε στους αγώνες...

Το ίδιο το ΚΚΕ είναι μια συλλογή πρώην (σφων και στιγμιότυπων), συνθηκών που άλλαξαν, παλιών ιδεών που ωρίμασαν σε μια πορεία χρόνου, σχημάτων που ξεπεράστηκαν. Πρώην Φεντερασιόν, πρώην ΣΕΚΕ, πάλαι ποτέ παράνομο, πάλαι ποτέ με την Αλλαγή και τη θεωρία των σταδίων, πρώην ΑΑΔΜ, κάποτε με την ανεξάρτητη Μακεδονία, πάντα με το γεωγραφικό όνομα της πρώην ΠΓΔΜ, σταθερά και διαχρονικά με τους εργάτες και την επανάσταση.

Το κόμμα έχει μια μεγάλη αγκαλιά για όποιον (ξανα)σηκώνεται -επιτρέπεται να πέσει, επιβάλλεται κτλ- αλλά όχι πάντα, όχι ακριβώς. Φοβού τους πρώην και ψήφους φέροντας. Αλλά ακόμα και αν κάποια επαναπροσέγγιση δεν πήγε πολύ καλά, δε χρειάζονται αφηρημένες γενικεύσεις, ούτε λιγότερη μεγαθυμία. Απλώς πιο προσεκτικά κριτήρια, λογικά και όχι τόσο εκλογικά. Ναι στην εκλογίκευση, αλλά χωρίς κάλπες.

Και γιατί μας τα λες τώρα όλα αυτά, Απολίθωμα; Πώς συνδυάζονται όλα τα παραπάνω; Μήπως είναι καλύτερα να γίνεις πρώην από το να σε έχουν παρκαρισμένο σε καμιά εδαφική και να ενοχλείς όσους θέλουν να δουλέψουν;

Πολύ καλή ερώτηση, αλλά δεν μπορώ να θυμηθώ τη σωστή απάντηση-αφορμή. Ίσως να ήταν ένας πρώην Πασόκος, που έγινε πρώην ροζ Πασόκος και έβλεπε στα δόντια τους άλλους πρώην -που δεν ήταν καθαροί, σαν την αφεντιά του- αλλά μας άφησε παρακαταθήκη την ομοφοβία του, πριν γίνει πρώην ΚΚΕ και γεμίσει το κενό της ζωής του, φτύνοντας εκεί που έγλειφε, σαν γνήσιο άτομο με αρχές. Ή κάτι άλλοι πρώην που είχαν όλους τους λόγους του κόσμου να τον εκθέσουν, αλλά παραλίγο να τον κάνουν μάγκα με μια λαθροχειρία χωρίς λόγο ύπαρξης.

Ίσως να ήταν ένας άλλος πρώην που ξαναπροσέγγισε με θόρυβο και μεταφράσεις το κόμμα, για να το εγκαταλείψει με πάταγο, επειδή αυτό εγκατέλειψε τον αντι-ιμπεριαλισμό (δηλαδή τη Ρωσία) και τις θέσεις του για τα ομόφυλα -το μάθατε πρώτοι εκεί, εμείς όλα τελευταίοι τα μαθαίνουμε. Και κατάφερε να αποχωρήσει από μια προσωποπαγή οργάνωση, που τον αποχαιρέτησε με πολιτικό πολιτισμό, σαν γυρολόγο, τύπου: του ευχόμαστε καλή συνέχεια στον επόμενο σταθμό της καριέρας του.

Ίσως φταίει απλά ο παλιός ο χρόνος, που κοντεύει να γίνει πρώην και θέλει να κλείσει κάποιες εκκρεμότητες, πριν συμπυκνωθεί ιστορικά στις μνήμες μας. Κι άλλος τέτοιος να μη μας βρει. Αρκεί να μη μας κάνει το ’26 να τον νοσταλγήσουμε. Και οι πρώην είναι συνήθως οι καλύτεροι χειρότεροι -καλή ώρα αυτός που διαβάζετε...