Η βίλα των οργίων

Τις τελευταίες μέρες έχουν γραφτεί σχεδόν τα πάντα για την υπόθεση της βίλας αμαλία, που την έχουν παρουσιάσει από βίλα οργίων ανομίας κι α(νω)μαλίας, που απειλεί την αστική νομιμότητα κι ομαλότητα, τα ιερά και όσια της ελληνικής κοινωνίας, μέχρι επαναστατικό κέντρο αντίστασης κι αγώνα, τουλάχιστον εφάμιλλο του πάντσο βίλα. Κατά συνέπεια είναι πολύ δύσκολο για κάποιον εξωτερικό παρατηρητή όπως η κε του μπλοκ, που –ας το πούμε εξ αρχής- δεν έχει ιεραρχήσει πολύ ψηλά σε σημασία το θέμα, να πει κάτι καινούριο και πρωτότυπο σχετικά, ως συνεισφορά στο διάλογο που έχει ανοίξει. Μπορεί ωστόσο να καταγράψει κάποιες ενδιαφέρουσες σκέψεις που διάβασε σε άλλα κείμενα και να πάρει αφορμή απ’ αυτές για να κάνει κάποιο σχόλιο.

Ανάμεσα σε άλλα λοιπόν, ξεχωρίζει καταρχάς το κείμενο του καλαμούκη στην ελληνοφρένεια, που βάζει στη σωστή του διάσταση το θέμα του πραγματικού ενόχου και της νόμιμης αδικίας. Πάει πολύ εξάλλου να διακηρύσσει την πάταξη της ανομίας το αστικό κράτος που είναι ο καλύτερος προστάτης (νταβατζής) των μεγάλων συμφερόντων, των νονών της νύχτας, των ναρκεμπόρων και της πορνείας. Αυτό δηλ που με όρους μαρξιστικής πολιτικής οικονομίας θα λέγαμε συλλογικό καπιταλιστή.

Πιο ολοκληρωμένα προσεγγίζει το θέμα ο 2310 ετ3 που λέει ότι το αστικό κράτος στραγγίζει κάθε ίχνος αντίστασης, ακόμα και αυτές που δεν το απειλούν άμεσα και επιβεβαιώνει την απόλυτη κυριαρχία του στο δημόσιο χώρο. Παράλληλα όμως επιβεβαιώνει τις αμφιβολίες όσων πιστεύουν ότι δε μπορείς να φτιάξεις νησίδες ελευθερίας σε ένα ανελεύθερο καθεστώς, καθώς και τα αδιέξοδα του αναρχικού χώρου, που είναι αποκομμένος από το λαό και περιορίζει τη δράση του εντός της κατάληψης, η οποία γίνεται ένα είδος φετίχ.

Αυτά τα δύο χωρίς να μπαίνουν στην ίδια ζυγαριά και να συμψηφίζονται σε μια λογική ίσων αποστάσεων.

Ένα ακόμα ενδιαφέρον κείμενο που αναλύει γενικά το ζήτημα της αλληλεγγύης με αφορμή τα γεγονότα, βρίσκουμε στο mao με τον χαρακτηριστικό τίτλο ω αλληλέγγυε πού είσαι; Το κείμενο αναπτύσσει καίριους και εύστοχους προβληματισμούς, που παρά τις σοβαρές διαφωνίες στα σημεία, δεν πρέπει να χαθούν πίσω από αυτές. Οι οποίες ωστόσο έχουν με τη σειρά τους τη δική τους αυτοτελή αξία.

Το κείμενο απευθύνεται κατά σειρά στον αντιφασίστα, τον κουκουέ (αν και δεν αναφέρεται ονομαστικά), τον αναρχικό, τον αντικαπιταλιστή, το συριζαίο, τον απλό αναγνώστη, κοκ, φέρνοντας τον καθένα προ των ευθυνών του (των δικών του ατομικά και συλλογικά του χώρου του) για μια σειρά ζητήματα. Το ενδιαφέρον είναι ότι από αυτή την κριτική προκύπτουν κι οι προσδοκίες που υπάρχουν από κάθε χώρο.

Από τον κομμουνιστή για παράδειγμα υπάρχει η προσδοκία να «ζήσει επικίνδυνα» και να διαφωνήσει με την ανακοίνωση της ηγεσίας, (να σπάσει το φράγμα που μας χωρίζει και να ενωθεί με το ορμητικό ποτάμι), κρίνοντας ίσως από τα δεδομένα άλλων χώρων, όπου η προσωπική διαφωνία θεωρείται προαπαιτούμενο, αν όχι προσόν.

Παρεμπιπτόντως, και επειδή αναρωτιέται ο συντάκτης του κειμένου, οι τελευταίες πληροφορίες της κε του μπλοκ λένε πως ο γαβρίλος των μαθητικών καταλήψεων –και όχι γαβρήλης (sic) όπως αναφέρεται στο κείμενο- είναι ακόμα οργανωμένος στις δυτικές συνοικίες και είναι καλά.

Από τον αναρχικό η αντίστοιχη απαίτηση είναι να διαβάσει ολόκληρη την ανακοίνωση της επιτροπής αλληλεγγύης, και να σταθεί αλληλέγγυος, όχι στους κομμουνιστές ή κάποιον άλλο χώρο –που θα ήταν αδιανόητο- αλλά να στηριξει έμπρακτα τους εργατικούς αγώνες –που θα ήταν το αυτονόητο, αλλά για κάποιες συλλογικότητες παραμένει ακόμα ζητούμενο.

Για τον αντικαπιταλιστή το ζητούμενο είναι να βάλει ξυπνητήρι και να ξυπνήσει εγκαίρως σήμερα για τα μαθήματα του μαρξιστικού ομίλου. Ενώ από το συριζαίο δεν υπάρχει πρακτικά καμία απαίτηση, καθώς έχει το ακαταλόγιστο κι ετοιμάζεται για αριστερή κυβέρνηση.

Η βασική κοινή συνισταμένη όμως είναι αυτό που βάζει η κλασική φράση του μπρεχτ για την αλληλεγγύη: πρώτα πήραν τους κομμουνιστές, μετά τους εβραίους, δε μίλησα γιατί δεν ήμουν ούτε κομμουνιστής, ούτε εβραίος, και στο τέλος δεν είχε μείνει κανείς να μιλήσει, όταν ήρθαν να πάρουν εμένα. Εδώ βέβαια μπορεί κανείς να διαβάσει και τη συζήτηση που έχει ανοίξει σχετικά στο red fly planet, και την απάντηση που δίνουν κάποιοι σφοι σχολιαστές σε αυτό το επιχείρημα –προσωπικά ξεχωρίζω τα σχόλια του νήαρ ηστ, από τη μια και του leo από την άλλη.

Σε κάθε περίπτωση παραμένει το αρχικό ερώτημα από το κείμενο του mao. Γιατί οι αλληλέγγυοι ήταν πολύ λιγότεροι (όχι χτες, αλλά γενικότερα) από όσους στήριξαν ηλεκτρονικά τα αντίστοιχα καλέσματα; Κι ακόμα περισσότερο: Πού ήταν (και πού ήμασταν, δε βγάζω απέξω την ουρά μου) όλος αυτός ο κόσμος όταν έγινε η είσβολη των ματ στην ασοεε; Γιατί η αντίδραση του φοιτητικού κινήματος ήταν τόσο κατώτερη των περιστάσεων;

Υπάρχει επίσης ένα ακόμα κείμενο στη λέσχη με αφορμή την προκλητική αφίσα της οννεδ για τη βίλα ανομίας. Θα μπορούσα βέβαια κι εγώ με τη σειρά μου να σταθώ σε μια αφίσα των παιδιών στη βικτώρια, που έλεγε: διεκδικούμε όλα όσα μας ανήκουν. Και να γράψω ένα κείμενο για όλα αυτά που πραγματικά μας ανήκουν, και αν μπορεί να τα βρει κανείς μέσα στους τέσσερις τοίχους ενός κατειλημμένου χώρου, όπου στεγάζει την ετεροτοπία του. Αλλά όπως λέει και πάλι το κείμενο στη λέσχη, το σημαντικό είναι να μπορούμε να ξεχωρίζουμε στην εκάστοτε συγκυρία το ουσιαστικό διακύβευμα.

Με αυτή την έννοια λοιπόν υπάρχουν διάφορες πτυχές του πράγματος, που έρχονται στην επιφάνεια της ζώσας πραγματικότητας. Υπάρχει το γενικότερο θέμα των ελεύθερων χώρων και της ελευθερίας. Τι θα κάνουμε όμως με μια τέτοια περιφρουρημένη ελευθερία, που είναι καταδικασμένη να σβήσει μόλις περνά το προαύλιο της κατάληψης και δε μπορεί να επεκταθεί με τη δύναμη του παραδείγματος; Τι κάνουμε με την ατομική ελευθερία, που δεν ασχολείται με την ελευθερία των άλλων ως προϋπόθεση για τη δική της ύπαρξη; Αλλά δεν είναι αυτό το ουσιαστικό διακύβευμα της συγκυρίας.

Τι θα γίνει με αυτούς τους χώρους στο ενδιάμεσο, μέχρι να μπορούμε να θέσουμε αυτό το αίτημα με σοβαρούς, καθολικούς όρους; Θα τους αφήσουμε στο στην εγκατάλειψη και στους δήμους που είναι το μακρύ χέρι του αστικού κράτους; Πώς θα τους διεκδικήσουμε οργανωμένα; Μπορούν να παίξουν θετικό ρόλο σε τοπικό επίπεδο και να γίνουν κέντρα συλλογικής δράσης, σημεία αναφοράς για τις γειτονιές, πχ όπως ήταν ως ένα βαθμό η λαμπηδόνα στο βύρωνα (για την οποία ωστόσο δεν επιδείχτηκαν αντίστοιχα κινηματικά αντανακλαστικά), χωρίς να τους καταπιεί η φενάκη της μικρής αυτοδιαχειριζόμενης κοινότητας, κατά τα πρότυπα της εβραϊκής μεταφυσικής (γύρω-γύρω κυριακή, και στη μέση σάββατο); Ούτε αυτό όμως είναι το βασικό επίδικο της συγκυρίας.

Δεν αληθεύει όμως ότι τέτοιες κινήσεις είναι έκθετες στην ασφάλεια κι υπό τον έλεγχό της, ακόμα κι όταν ξεκινούν με τις καλύτερες προθέσεις; Δεν είναι αλήθεια πως τα τελευταία χρόνια η βίλα αμαλίας βασικά είχε εκφυλιστεί κι αλωθεί από τα ναρκωτικά, χωρίς ουσιαστική κοινωνική δράση;

Αξίζουν αυτοί οι χώροι την αλληλεγγύη της κοινωνίας, όταν αυτοί δεν έχουν επιδείξει κάτι αντίστοιχο για να σταθούν δίπλα στον αγώνα και την αγωνία του κόσμου; Είναι κομμάτι του κινήματος τα παιδιά και οι ομάδες που στρέφονται εναντίον άλλων διαδηλωτών, όταν κατεβαίνουν στο δρόμο; Μπορεί να συγκριθεί αυτή η περίπτωση πχ με τους συλληφθέντες συνδικαλιστές στη θεσσαλονίκη στην επίσκεψη όμπερμάγιερ, που έτυχαν καθολικής, μαζικής υποστήριξης από όλες τις δυνάμεις του χώρου της ευρύτερης αριστεράς;

Αλλά δεν είναι αυτό το ζητούμενο στην παρούσα συγκυρία.

Υπάρχει βέβαια ένα θέμα μ’ αυτή την ευρύτερη (με την πολύ ευρεία έννοια) αριστερά που κάποτε ψάρευε σε θολά νερά για να κερδίζει ψήφους επιβίωσης από μη συνεπείς ιδεολόγους αναρχικούς, ενώ τώρα στοχεύει σε ευρύτερα ακροατήρια και πρέπει να χτίσει άλλο προφίλ, για να κερδίσει το μεσαίο χώρο και να γίνει κυβέρνηση. Έτσι προέκυψαν οι δηλώσεις τσίπρα περί νοικοκυραίων, και το απεταξάμην των ακραίων στοιχείων, για να καταδείξουν ότι το πάθημα του δεκέμβρη –τότε που είχε γίνει το πρώτο δημοσκοπικό πείραμα κι η πρόβα τζενεράλε αναπαλαίωσης του σοσιαλδημοκρατικού πόλου του δικομματισμού με το σύριζα- έγινε μάθημα. Κι αν αυτά περί νοικοκυραίων είχε τολμήσει να τα εκστομίσει η αλέκα, θα είχαμε ήδη βρει το σουξέ της νέας χρονιάς –κι όχι μόνο. Είναι θέμα και τι προσδοκίες έχεις από τον καθένα.

Αλλά ούτε αυτό είναι το κύριο πρόταγμα των ημερών.

Για ποιο λόγο δρομολογήθηκαν λοιπόν τώρα αυτά τα γεγονότα; Υπήρχε κάποιος βαθύτερος πολιτικός σχεδιασμός για να (ανα)στηλώσει το διπολισμό (όπως φάνηκε αρχικά), να τονώσει το αριστερό προφίλ του σύριζα, ή να τον στριμώξει; Μήπως η επιλογή της στιγμής είχε να κάνει με τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης, σε μια γεμάτη και κρίσιμη εβδομάδα που δρομολογούνται παράλληλα και μια σειρά νομοθετήματα για το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας;

Αυτό αρχίζει να μας φέρνει επιτέλους στο διακύβευμα της συγκυρίας. Το οποίο κατά πρώτο λόγο έχει να κάνει με την όξυνση της καταστολής, τις δεκάδες συλλήψεις, τις πλαστικές σφαίρες, την «αυτεπάγγελτη παρέμβαση» της αστυνομίας στο ρίαλ εφ εμ, και το εκφοβιστικό μήνυμα που απευθύνουν όλα αυτά προς πάσα κατεύθυνση. Και το οποίο πρέπει να καταδικαστεί ρητά, όχι γιατί οι καταλήψεις είναι επαναστατικά κέντρα αγώνα, αλλά ακριβώς επειδή ξέρουμε να αναγνωρίζουμε το βασικό εχθρό και το τι παίζεται κάθε φορά στη συγκυρία.

Με τον ίδιο τρόπο που η συσπείρωση για τις δημοκρατικές ελευθερίες και τα δικαιώματα χρειαζόταν να καταγγείλει τη μεθόδευση και τη διαδικασία στη δίκη των μελών της 17νοέμβρη. Όχι γιατί η 17ν ήταν επαναστατική οργάνωση ή κομμάτι του κινήματος. Αλλά επειδή είχαμε την πρώτη ουσιαστική εφαρμογή του τρομονόμου, όπου δικαζόταν το φρόνημα κι όχι οι πράξεις κάποιων κατηγορουμένων.

Πέρα από αυτό; Από εκεί και πέρα λοιπόν κάποιοι πιστεύουν ότι βρέθηκε η σπίθα που θα εξαπλωθεί σαν πυρκαγιά και θα ζεστάνει την παγωμάρα του κινήματος που είναι σε χειμερία νάρκη. Αλλά είναι ζήτημα αν είναι σε θέση να κατανοήσουν ότι τους βαράν παλαμάκια, κι αυτοί χορεύουν πρόθυμα στο ρυθμό που τους δίνουν. Ακριβώς γιατί μένουν σε ένα συγκυριακό διακύβευμα, χωρίς να μπορούν να διακρίνουν πίσω από αυτό το ουσιαστικό διακύβευμα της συγκυρίας. Κι αφήνουν το φάντασμα του δεκέμβρη να πλανάται πάνω από τις εξεγερμένες συνειδήσεις τους, στοιχειώνοντας το φαντασιακό τους.

Το αποτέλεσμα κατά τη γνώμη μου είναι η πλήρης αποτυχία προσέγγισης της μέσης συνείδησης ενός κόσμου που μένει παθητικά αδιάφορος, για τους δικούς τους λόγους (που δεν είναι 100% λάθος). Κι επίσης ένα είδος αφ’ υψηλού, μικροαστικής απαξίωσης του «αυθόρμητου» μικροαστικού συντηρητισμού, που δεν είναι τίποτα άλλο από το κατοπτρικό του αντίθετο, που του δίνει τη βάση για να αναπαραχθεί. Πρωτίστως και μεταξύ άλλων, εξαιτίας του στείρου αντικρατικού (ή ακόμα χειρότερα αντιμπατσικού) πολιτικού λόγου που αρθρώνει, αγνοώντας επιδεικτικά τον ταξικό παράγοντα. Αλλά αυτό είναι θέμα μιας άλλης ανάρτησης.